DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition

Transcriptie

1 Extra dik nummer! DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition september jaargang 3 nummer 7 Internationale benoeming NVM-voorzitter verkozen tot vice-voorzitter IFDH Pagina 2 NOCTP Alles over nieuwe preventieve methode voor cariësreductie Pagina 8-9 Parodontitis Nieuwe behandelmethoden in conservatieve therapie Pagina Bij veel ouderen holt mondgezondheid achteruit Ransom Altman (links) en Frans Nugteren, mede-organisatoren van het congres De tand in al zijn facetten II. Neem zelf contact op met oudere patiënten die wegblijven. (foto: Job Schlingemann) jeugd enerzijds en voor 55-plussers anderzijds. Deze zijn niet zomaar gekozen. Het zijn thema s die voor de algemeen practicus hot zijn, verklaart Ransom Altman, voorzitter van de co-organiserende NVVRT. Steeds meer 55-plussers wensen hun eigen dentitie te behouden, stelt Altman in een interview met Dental Tribune (pagina 4-7). Bovendien worden patiënten steeds ouder en zal deze leeftijdsgroep steeds meer aandacht en capaciteit vergen in de algemene praktijk. Ouderen gaan vaak minder goed poetsen en dan holt hun mondgezondheid achteruit. Soms moeten binnen een paar jaar alle elementen getrokken worden en rest als enige mogelijkheid een volledige prothese. Helaas constateert Altman dat veel ouderen minder vaak of helemaal niet meer de tandarts bezoeken. Dat de situatie in onder meer verpleeghuizen beter kan, is deels een kwestie van mankracht, meent tandarts Frans Nugteren. Het is behoorlijk zwaar en niet sexy om in een verpleeghuis te werken. Bovendien zijn de verdiensten minder dan in je eigen praktijk. Alleen al in Den Haag zouden morgen zo tien tandartsen aan de slag kunnen in een verpleeghuis. Nugteren en Altman geven verschillende adviezen voor een betere mondzorg voor ouderen. Zo zouden tandartsen vaker aan huis moeten komen en moet het vergoedingensysteem beter, zodat mondzorgverleners financieel worden aangemoedigd meer aandacht aan deze kwetsbare bevolkingsgroep te geven. Ook in de mondverzorging van de jeugd gaat het nodige mis. De prevalentie van tanderosie bij kinderen is een groot probleem, stelt Nugteren. De sleutel tot verbetering ligt bij de ouders. Zij moeten hun kinderen niet zoethouden. Ook vindt Nugteren dat veel ouders hun kinderen te veel vrijheid geven in hun voedingspatroon. De rol van de ouders staat ook centraal in de NOCTP-methode, die de nadruk legt op effectieve preventie. Erik Vermaire, die recent op deze kwestie promoveerde, legt samen met Mariëlle Nap (Ivoren Kruis) uit waar NOCTP voor staat en hoe mondzorgverleners deze in hun praktijk kunnen implementeren (pagina 8-9). VAN DE REDACTIE UTRECHT Op 14 en 15 november a.s. stroomt de Doelen vol voor een uniek congres. Maar liefst acht tandheelkundige verenigingen hebben de handen ineengeslagen voor de organisatie van De tand in al zijn facetten II. Naar verwachting zal een aanzienlijk deel van tandheelkundig Nederland naar Rotterdam afreizen om zich te laten bijpraten over de meest uiteenlopende onderwerpen. Binnen het gevarieerde programma zijn twee thema s te onderscheiden: mondzorg voor de Faillissementen door verplichte tariefverlaging 2014 PURMEREND De NZa scheert alle tandartsen over een kam en dreigt met de mogelijke tariefverlaging in 2014 een deel van de tandartsen onevenredig hard te raken. Faillisementen zijn daarbij niet ondenkbaar. Dat stelt tandarts Jan-Willem van Stuijvenberg, die in een persbericht zijn zorgen uitte over de recente ontwikkelingen. De NZa gaat uit van een norminkomen en past dat toe op alle tandartsen in Nederland. Ook op degenen die het norminkomen bij lange na niet halen. Onterecht, vindt Van Stuijvenberg. De Purmerendse tandarts noemt als voorbeeld dat een praktijk in de Randstad soms ruim drie keer zoveel aan zijn bedrijfsruimte kwijt is als een collega daarbuiten. Voor deze extra kosten wordt hij niet gecompenseerd. Ik weiger om failliet te gaan vanwege een tariefdaling opgelegd door de NZa, op basis van een gestuurd onderzoek met hantering van een norminkomen dat ik nog nooit heb gehaald, ondanks een werkweek van 50 uur, laat Van Stuijvenberg optekenen. Omdat hij de afgelopen jaren flink in zijn praktijk geïnvesteerd heeft, verwacht hij grote financiële gevolgen van een tariefdaling. Daarom dreigt de tandarts zich niet te conformeren aan de nieuwe voorschriften. Bij een opgelegde tariefdaling zal ik de tarieven van dit jaar met inflatiecorrectie toepassen. Ze slaan me maar in de boeien. Dat liever dan dat mijn praktijk, die financieel gezond is en bij handhaving van de huidige tarieven gewoon kan voortbestaan, failliet gaat. Snoeien in de kosten leidt tot onwenselijke maatregelen als verhuizen van de praktijk, ontslaan van medewerkers, verouderde apparatuur blijven gebruiken of minder aandacht voor de klant. Van Stuijvenberg hoopt een open gesprek aan te kunnen gaan met de NZa, NMT, ANT en zorgverzekeraars. De resultaten van het kostenonderzoek worden in het najaar verwacht.

2 2 Binnenlands nieuws dental tribune - netherlands edition september 2013 IGZ inspecteert strenger op mondzorg voor ouderen Mondverzorging moet onderdeel worden van de routine in de ouderenzorg UTRECHT De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gaat in de tweede helft van 2013 tijdens inspectiebezoeken aan verpleeg- en verzorgingstehuizen extra aandacht besteden aan de mondzorg. De IGZ ontvangt signalen dat de kwaliteit van de mondzorg in de ouderenzorg tekortschiet. Mondzorg is een belangrijk onderdeel van de zorg voor ouderen en beïnvloedt de kwaliteit van leven. Een slechte mondgezondheid kan ernstige gevolgen hebben, zoals ondervoeding, ontstekingen, pijn en smaakstoornissen. Verpleeg- en verzorgingshuizen zijn voor bewoners met een AWBZ-indicatie verantwoordelijk voor het leveren van mondzorg. Om zorgverleners hier handvatten bij te geven is in 2007 de richtlijn Mondzorg voor zorgafhankelijke cliënten in verpleeghuizen opgesteld. Tijdens haar bezoeken zal de IGZ deze richtlijn als basis gebruiken. De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) vindt de extra aandacht van de IGZ erg belangrijk en pleit voor een goede mondverzorging als vast onderdeel van de routine in de ouderenzorg. Van elk bezoek zal de inspectie zoals gebruikelijk een rapport opstellen waarin zij apart aandacht zal besteden aan mondzorg. De instellingsrapporten worden op de website van de IGZ gepubliceerd. In de eerste helft van 2014 zal een samenvattend rapport over mondzorg in de ouderenzorg verschijnen. (bron: IGZ) NVM-voorzitter verkozen tot vicevoorzitter IFDH Ontdek Scan de QR code met uw gsm voor meer informatie NL DENTSPLY IH ATLANTIS ISUS de standaard voor CAD/CAM-suprastructuren Beschikbaar voor de meest gangbare implantaatsystemen Corrie Jongbloed-Zoet, voorzitter van de NVM. KAAPSTAD Corrie Jongbloed- Zoet, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten (NVM), is tijdens een bijeenkomst van de International Federation of Dental Hygienists (IFDH) in Kaapstad gekozen tot vicevoorzitter van de IFDH voor de periode De Amerikaanse Maria Perno Goldie is tot voorzitter verkozen. Tijdens de tweedaagse House of Delegates-bijeenkomst voorafgaand aan het International Symposium on Dental Hygiene (14-17 augustus) waren 19 aangesloten landen aanwezig. Onder andere Nieuw Zeeland, Israël, Canada, Korea, Japan, de VS en een groot aantal Europese landen waren vertegenwoordigd. Tijdens de vergadering werd dr. Yvonne Buunk-Werkhoven, mondhygiëniste en psycholoog, gekozen tot Chair van het Professional and Public Relations Committee van de IFDH. Ook dr. Yvonne Buunk- Werkhoven kreeg een belangrijke positie DENTSPLY Implants levert met ATLANTIS toonaangevende, patiëntspecifieke CAD/CAM-oplossingen voor alle gangbare implantaatsystemen. ATLANTIS abutments biedt tandtechnici en tandartsen abutments voor gecementeerde en verschroefde prothetiek die wordt ontworpen op basis van de tandvorm en anatomie van de individuele patiënt. ATLANTIS ISUS bestaat uit een compleet aanbod van implantaatsuprastructuren voor partieel en volledig edentate patiënten met vaste en uitneembare implantaatprothesen. ATLANTIS ISUS implantaatsuprastructuren worden vervaardigd met behulp van de nieuwste ontwikkelingen in CAD/CAM-technologie en op basis van deskundigheid in computergestuurde industriële én medische apparatuur. ATLANTIS ISUS biedt de volgende voordelen: Precieze spanningsvrije pasvorm Beschikbaar voor alle gangbare implantaatsystemen Brede flexibiliteit in behandeling en design opties Eenvoudig en efficiënt online bestellen Meer weten over ATLANTIS abutments en ATLANTIS ISUS? Neem dan contact op met uw DENTSPLY Implants area manager, of bezoek De doelstellingen van de IFDH voor zijn het verbeteren van de mondgezondheid wereldwijd, het versterken van de positie van de mondhygiënist, de samenwerking van mondhygiënisten wereldwijd en het verbeteren van de infrastructuur en het leiderschap van de IFDH. De IFDH is opgericht in 1986 in Oslo. De voorloper van de IFDH, The International Liasion Committee on Dental Hygiene, is in 1973 gevormd door enkele Europese landen (waaronder Nederland), de Verenigde Staten, Canada en Japan. De IFDH wordt bestuurd door het House of Delegates, dat eens in de drie jaar bijeenkomt. Corrie Jongbloed was eerder de Nederlandse afgevaardigde voor de House of Delegates. (bron: NVM)

3 september 2013 dental tribune - netherlands edition Binnenlands nieuws 3 Tandarts Van der Laan mag weer open Nieuw seizoen ACTA Quality Practice van start AMSTERDAM Tandarts Achilles van der Laan mag weer patiënten behandelen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft het sluitingsbevel aan de Amsterdamse tandarts opgeheven, omdat de praktijk weer voldoet aan de voorwaarden om verantwoorde zorg volgens de Wet BIG te kunnen leveren. De inspectie is gisteren langs geweest en heeft alles bekeken en goed bevonden, liet Van der Laan aan Het Parool weten. Het dagblad meldt dat de inval van de inspectie op 1 juli een direct gevolg was van een klacht van patiënte Marjo van Rooyen. Tijdens de inspectie bleek dat Van der Laan op meerdere punten niet aan de regels voor de hygiëne voldeed. In een lade lagen vieze instrumenten en de sterilisator stond niet in een aparte ruimte. Van der Laan droeg openhangende werkkleding en tijdens de behandeling had hij geen handschoenen aan en geen spatbril op. Tussen de behandelingen werd de behandelkamer niet gereinigd of gedesinfecteerd. Marjo van Rooyen was jarenlang patiënt bij Van der Laan, maar kreeg de laatste jaren steeds meer pijn aan haar gebit doordat vijf kronen en een brug loszaten, vertelde zij aan Het Parool. Toen ze in een weekend erg veel last kreeg van de loszittende brug, ging ze naar een spoeddienst, waar de tandarts aangaf dat de brug lekte en er sprake was van tandbederf. Op aanraden van die tandarts besloot Van Rooyen een klacht in te dienen bij de IGZ, waarop die op 1 juli een controlebezoek bracht. Mijn gebit is helemaal kapot, terwijl ik hem in die tien jaar dertienduizend euro heb betaald voor de behandelingen, zegt Van Rooyen in Het Parool. In een reactie liet Van der Laan aan Het Parool weten dat hij Van Rooyen met alle egards heeft behandeld en dat hij, omdat de vrouw problemen had met haar financiën, altijd zijn best heeft gedaan binnen haar budget te blijven. Hij gaf aan erg verbaasd te zijn over de lastercampagne, omdat hij altijd een goede verstandhouding met deze patiënte had gehad. Binnen drie maanden zal de IGZ opnieuw een onaangekondigde herinspectie uitvoeren. Daarbij zal de inspectie nogmaals controleren of de doorgevoerde verbeteringen worden nageleefd en de praktijk nog steeds voldoet aan de normen voor verantwoorde zorg. (bronnen: IGZ, Het Parool) AMSTERDAM Ook in het academische jaar biedt ACTA Quality Practice haar succesvolle nascholingsprogramma s aan. Richtte het instituut zich tot het afgelopen jaar alleen op tandartsen en mondhygiënisten, vanaf eind 2013 zal ook een programma voor tandartsassistenten worden aangeboden. De eerste themadag voor tandartsen vindt plaats op zaterdag 28 september en heeft als onderwerp tandletsel in de praktijk. De mondhygiënisten trappen op 2 november af met een themadag over radiologie in de mondzorgpraktijk, terwijl de eerste bijeenkomst voor assistenten op 22 november plaatsvindt. Net als andere jaren geeft een lidmaatschap van Quality Practice recht op het bezoeken van diverse themadagen, het periodiek verschijnende tijdschrift en de geaccrediteerde online kennistoetsen. Deelname levert tandartsen 35 KRT-punten en mondhygiënisten 22 KRM-punten op. Inschrijven voor het nieuwe programma is nog mogelijk op www. qualitypractice.nl. Synthetische botvervanger maakt extra ingreep overbodig NIJMEGEN Bij veel patiënten die een tandheelkundig implantaat krijgen, moet het ondersteunende kaakbot eerst worden aangevuld om voldoende houvast te bieden. Dat gebeurt meestal met eigen botweefsel, bijvoorbeeld uit iemands bekkenkam. Die belastende ingreep vergroot het risico op complicaties. Het UMC St Radboud ontwikkelde een synthetische botvervanger die makkelijk injecteerbaar is en wordt omgezet in natuurlijk bot. Jan Willem Hoekstra paste het materiaal toe in diermodellen, met veelbelovende resultaten. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of het ook toepasbaar is bij mensen. De promovendus gebruikte tijdens zijn promotieonderzoek synthetisch botmateriaal om het ondersteunende kaakbot op te vullen. Hij gebruikte calciumfosfaat dat gelijk is aan het mineraal in bot, maar veranderde daaraan twee belangrijke eigenschappen: de structuur en de oplosbaarheid. Calciumfosfaat is verkrijgbaar in korrelvorm of als een soort vaste blokjes. Wij hebben er een tandpasta-achtige substantie van gemaakt, die je gemakkelijk kunt injecteren, legt hij uit. Daarnaast heeft Hoekstra geprobeerd om calciumfosfaat, een hard materiaal, poreuzer te Botmateriaal uit een potje is een stuk goedkoper Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Cartoons drs. Emily van Someren Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten redactie@dental-tribune.nl. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied. maken met een speciaal soort kunststof bolletjes. Die geven het materiaal een sponsachtige structuur die het lichaam beter kan afbreken. Om het materiaal te testen, gebruikte Hoekstra verschillende diermodellen. In de experimenten werd een kunstmatig botdefect gecreëerd dat vergelijkbaar is met botdefecten bij mensen na extractie van een element. Onze botvervangende materialen bleken in bijna alle studies gelijk te presteren aan eigen bot. Soms werd het materiaal bijna volledig omgezet in natuurlijk bot. De vraag was vooral hoe poreus het cement moest zijn, maar we hebben nu een formule gevonden die het beste werkt. Het materiaal kampt echter nog met een paar nadelen. Het is moeilijk om het in grote hoeveelheden te maken en het is lastig steeds dezelfde dikte of injecteerbaarheid te creëren. Toen we de hoeveelheden groter maakten, kregen we problemen met de mengverhoudingen. Je wilt de pasta bovendien kunnen gebruiken in de OK, maar er is nog geen kant-en-klare steriele verpakking. Vooraf bereiden kan niet, want eenmaal gemengd is het materiaal binnen een kwartier uitgehard. Volgens Hoekstra duurt het zeker vijf tot tien jaar voordat de synthetische botvervanger commercieel toepasbaar is. Maar hij heeft vertrouwen in het materiaal. Het belangrijkste voordeel is dat je geen tweede wond hoeft te maken. Veel patiënten houden na de verwijdering van botweefsel lange tijd chronische pijn bij het lopen. Daarnaast is het voor de zorgverzekeraar een stuk goedkoper als er botmateriaal uit een potje gebruikt wordt. (bron: UMC st Radboud) Patiënten klagen steeds meer over de tandarts NIEUWEGEIN Patiënten klagen in toenemende mate over de manier waarop hun tandarts hen bejegent. Dat schrijft De Gelderlander. Het aantal klachtbrieven is Het aantal gegronde klachten is zeer gering toegenomen en dat is volgens de NMT een teken van toenemende transparantie omdat patiënten de klachtencommissie beter weten te vinden. Alle tandartspraktijken zijn verplicht aangesloten bij een klachtencommissie. In 2012 kwamen bij de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) 891 klachtenbrieven binnen. 58 klachten zijn door de Centrale Klachtencommissie van de NMT behandeld. Twee klachten zijn gedeeltelijk gegrond verklaard en 9 klachten geheel gegrond verklaard. Op het totaal van 38 miljoen contactmomenten is dat een zeer gering aantal, schrijft de NMT op haar website. Tussen 2008 en 2012 is het aantal tandartsen dat voor het medisch tuchtcollege is gedaagd met enkele tientallen gegroeid naar 126. Veel klachten hebben betrekking op de behandeling of de nota, maar patiënten blijken ook vaak ontevreden over de manier waarop ze over een behandeling worden geïnformeerd. Daarnaast is er steevast een aantal klachten over het gedrag van de tandarts, die ongeduldig is of grof in de mond. Onheuse bejegening werd vaak door de tandarts ontkend; meestal ontbreekt het aan getuigen. (bronnen: NMT, De Gelderlander) Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: velthuis@dental-tribune.nl. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: Fax: adverteren@dental-tribune.nl 2013 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

4 4 Interview dental tribune - netherlands edition september 2013 Bij veel ouderen holt de mondgezondheid achteruit Interview met Ransom Altman en Frans Nugteren, mede-organisatoren De tand in al zijn facetten II Frans Nugteren (links) en Ransom Altman. TEKST: LAURA VAN DEE FOTO S: JOB SCHLINGEMANN Op 14 en 15 november vindt het congres De tand in al zijn facetten II plaats in De Doelen in Rotterdam. Centrale thema s zijn de tandheelkundige zorg voor ouderen (55+) en mondzorg voor de jeugd tot 18 jaar. Aan het congres werken acht tandheelkundige verenigingen mee: de NVT, NVvE, NVVRT, NVvK, VvO, NVMKA, RTV en NVM. Dental Tribune belicht samen met de Haagse tandartsen Ransom Altman (bestuurslid NVT en voorzitter NVVRT) en Frans Nugteren (oud-voorzitter NVvE en thans lid van de congrescommissie NVvE) het thema mondzorg voor ouderen. De tandheelkundige zorg voor ouderen schiet tekort, klinkt het de laatste tijd regelmatig. Waar gaat het mis en wat zijn de aandachtspunten bij de tandheelkundige zorg voor ouderen? Ook voor ouderen is een verzorgd gebit belangrijk Waarom is de mondzorg voor jongeren en ouderen als thema gekozen? Ransom Altman (RA): Het is de tweede keer dat de NVT samen met een aantal wetenschappelijke verenigingen en de NVM een congres organiseert, dit keer met twee thema s die voor de algemeen practicus hot zijn. Het congres is ruim opgezet en vindt dan ook plaats in drie zalen. De organisatie heeft voor het thema tandheelkundige zorg voor ouderen gekozen omdat steeds meer 55-plussers tegenwoordig hun eigen dentitie wensen te behouden. Dat vereist specifieke aandacht van de tandarts en zijn team. Patiënten worden bovendien steeds ouder en daarom zal de noodzakelijke mondzorg steeds meer aandacht en capaciteit vergen in de algemene praktijk. Ook voor de meeste ouderen is het uiterlijk tegenwoordig belangrijk. Daar hoort een verzorgd gebit bij. Er zijn zelfs tachtigplussers die hun mond helemaal laten opknappen. Veel ouderen hebben er alles voor over om maar nooit aan een prothese te hoeven beginnen. Een van mijn patiënten is een vrouw van in de zeventig die een beugel wilde, omdat ze een nieuwe partner had. Er zijn helaas ook ouderen die nauwelijks aandacht aan hun gebit besteden, omdat ze daar geen financiële middelen voor hebben. De tandarts zal voor deze groep patiënten creatief moeten zijn om toch tot een bevredigende en passende oplossing te komen. Frans Nugteren (FN): Over mondzorg voor jongeren worden al veel congressen en cursussen gegeven, maar tanderosie bij jongeren is dan ook een groot probleem. Op elke straathoek zijn eten en koolzuurhoudende dranken beschikbaar. Kinderen worden daar niet alleen te zwaar van, ook hun gebit lijdt er op den duur onder. Met de intrede van fluoride in tandpasta s, applicaties in de praktijk en spoelen op lagere scholen is de strijd tegen de cariës redelijk overwonnen. Tanderosie is momenteel de meest voorkomende ziekte bij de jeugd. Deze aandoening vergt van de tandarts specifieke tandheelkundige vaardigheden als er curatief moet worden ingegrepen. De overheid doet moeite om dat probleem onder de aandacht te brengen, maar naar mijn idee lang niet voldoende. Ouders moeten ervan doordrongen zijn dat kinderen niet zoveel zoetigheid moeten eten en hun kinderen dus niet zoethouden. Ik denk dat het probleem deels veroorzaakt wordt doordat de meeste ouders tegenwoordig allebei werken, waardoor nauwelijks tijd overblijft om een gezonde boterham te smeren of een warme maaltijd te koken. Kinderen krijgen wat geld mee naar school en mogen zelf kijken wat ze daarvoor kopen, waarbij ze uiteraard lang niet altijd de juiste keuzes maken. Wat is uw ervaring met tandheelkundige zorg voor zelfstandig wonende ouderen? RA: Ik heb behoorlijk wat oudere patiënten en die laat ik regelmatig, soms zelfs één keer in de maand, ter controle komen. Ouderen gaan vaak minder goed poetsen en dan holt hun mondgezondheid achteruit. Soms moet binnen een paar jaar alle elementen getrokken worden en rest als enige mogelijkheid een volledige prothese. Ik hamer bij elke afspraak op het belang van zorgvuldig poetsen en breng ook regelmatig fluoridelak aan. Een groep waar ik me zorgen over maak zijn dementerende ouderen. Soms herinneren hun kinderen of mantelzorgers hen aan de afspraken, maar als die afhaken komen ze vaak helemaal niet meer. FN: De groep ouderen die niet meer naar de tandarts gaat vormt inderdaad een groot probleem. Ik maak deel uit van de Commissie Bijzondere Zorggroepen van de NMT. Wij hebben het idee geopperd om alle mondzorgprofessionals te vragen na te gaan waar hun oudere patiënten, als ze een tijd niet meer in de praktijk zijn geweest, gebleven zijn. Dat kan in de praktijkcomputer eenvoudig worden nagegaan. Soms komt een patiënt jaren niet meer en blijkt achteraf dat hij ziek is geworden en thuis verpleegd wordt. Dan gaat een gebit snel achteruit. Tandartspraktijken zouden contact moeten opnemen met hun oudere patiënten die wegblijven en vragen of ze iets voor hun kunnen betekenen. Mondzorgprofessionals hebben de morele plicht om iemand ook in de laatste fase van zijn leven passende mondzorg te verstrekken. Je hebt, om het vieze woord te gebruiken, immers jarenlang aan iemand verdiend. Het laatste stukje tandheelkundige zorg hoort er ook bij. U (Frans Nugteren, red.) werkt ook als tandarts in een verpleeghuis. De animo om daar te werken is al jaren niet hoog onder mondzorgprofessionals. Hoe verklaart u dat? FN: Het is behoorlijk zwaar en niet sexy om in een verpleeghuis te werken. Bovendien zijn de verdiensten minder dan in je eigen praktijk. Alleen in Den Haag al zouden morgen zo tien tandartsen aan de slag kunnen in een verpleeghuis. Verpleeghuizen zijn verplicht mondzorg aan hun bewoners te Je moet contact opnemen met ouderen patiënten die wegblijven faciliteren en kunnen via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)-indicatie een vast bedrag per patiënt aan mondzorg besteden. Ze moeten echter wel iemand kunnen vinden die de tandheelkundige behandeling wil uitvoeren. De patiënten in een verpleeghuis zijn vanwege hun leeftijd of aandoening(en) veel moeilijker te behandelen dan de patiënt in je eigen praktijk. Soms zul je patiënten in bed moeten behandelen. Ook krijg je regelmatig te maken met dementerende ouderen met wie je geen woord kunt wisselen. Mondzorg in verpleeghuizen is een apart type tandheelkundige zorg, maar wel een onderdeel van mijn vak dat ik al meer dan dertig jaar met veel plezier beoefen. Welke mondproblemen komen bij ouderen vaak voor? RA: Een groot probleem is wortelcariës. Ouderen, zeker in verpleeghuizen, eten vaak zoet voedsel als pap en vla. Daarnaast wordt er niet (voldoende) gepoetst. Wortelcariës is helaas lastig te behandelen. Een andere aandoening is xerostomie, die veroorzaakt kan worden door het ouder worden, als bijwerking van medicijnen of als gevolg van bestraling bij kanker. Ook kan het een symptoom van een ziekte zijn. Een gebrek aan speeksel is een groot probleem, omdat speeksel als buffer tegen cariës werkt. Ook kan bij iemand met een droge mond geen prothese geplaatst worden; er is immers geen speeksel om de prothese te laten hechten. FN: Iemand met een slecht gebit kan niet goed kauwen en zal daardoor minder speeksel produceren. Je bent wat je eet en hoe je eet. Bij patiënten met een droge mond is het verder belangrijk regelmatig bitjes met fluoride aan te brengen om wortelcariës zo veel mogelijk tegen te gaan. Hoe kunnen we de mondzorg voor ouderen verbeteren? RA: Er zouden meer tandartsen aan huis moeten komen bij ouderen die nog zelfstandig wonen. Bij de mondzorg in verpleeghuizen is het grootste knelpunt het gebrek aan personeel. Dit is voor een groot deel te verhelpen door de mondzorg in verpleeghuizen beter te vergoeden. De vergoeding voor mondzorg in verpleeghuizen zou meer naar het reguliere niveau moeten. De kans dat dat daadwerkelijk gebeurt is klein, omdat er alleen maar meer bezuinigd wordt in de zorg. FN: De mondhygiëne van ouderen in verzorgings- en verpleegtehuizen is bijna altijd onder de maat. Daarom moet een mondzorgprofessional de afdelingshoofden coachen en uitleggen hoe de mondverzorging uit te voeren. Hoe poets je met een vingertandenborstel bij dementerende ouderen? Welke tandpasta moet gebruikt worden? Hoe reinig je een prothese? Ook erg be- > lees verder op pagina 6

5 NIEUW De ideale website voor uw professionele behoeften UW WEBSITE IN 1 KLIK Informatie voor uw patiënten Kwalitatieve opleidingen Nieuws en evenementen Gratis proefmonsters De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

6 6 Interview dental tribune - netherlands edition september 2013 > vervolg van pagina 4 langrijk is de vraag welke voeding het best past bij de gebitssituatie. Ouderen zijn helaas vaak ondervoed. Dat komt meestal vanwege de slechte conditie van hun gebit of gebitsprothese, waardoor ze niet goed kunnen kauwen en pijn hebben bij het eten. Wat zijn specifieke aandachtspunten en valkuilen voor implantologie bij ouderen? RA: Implanteren bij ouderen brengt geen extra problemen met zich mee. Risicofactoren zijn voor alle implantaatdragers roken en diabetes. Het faalpercentage bij jongeren en bij ouderen is min of meer hetzelfde. Voorheen vormde een geslonken kaak soms een belemmering, maar tegenwoordig bestaan er zelfs implantaten van slechts 6 mm lang. Voorwaarden om aan een behandeling bij iemand op leeftijd te beginnen zijn wel dat iemand niet te zwak is om de behandeling te ondergaan en er een goede mondhygiëne op na houdt. Ook moet de patiënt na de behandeling regelmatig op controle komen, ter controle van het implantaat en de suprastructuur. FN: Sommige ouderen vinden het eng om aan een behandeling te beginnen. Maar als ze eenmaal een klikprothese hebben, of van hun partiële prothese bevrijd zijn, begrijpen ze vaak niet dat ze er niet eerder aan begonnen zijn. Ze kunnen met een klikprothese weer volledig aan het sociale leven deelnemen. Test online uw kennis over slechte adem/halitose en bestel een gratis CB12 proefpakket! Ga naar Heeft de uitneembare prothese nog toekomst of zou elke patiënt een klikprothese moeten krijgen? RA: Er zullen altijd patiënten blijven die voor een uitneembare prothese kiezen. Dat kan zijn omdat dat goedkoper is, of omdat ze geen zin hebben in een uitgebreid implantaattraject. Soms hebben mensen al tientallen jaar problemen met hun gebit en hebben ze toch geen behoefte aan allerlei tandheelkundige behandelingen in hun mond. De vergrijzing, in combinatie met een steeds groter percentage ouderen dat de eigen dentitie behoudt, zorgt voor een sterke groei van de mondzorgkosten. Hoe kunnen deze beperkt worden? FN: Het sleutelwoord is preventie. Preventie hoeft niet kostbaar te zijn, maar vraagt wel tijd en mankracht. Een tandarts hoeft de uitvoering van preventie maatregelen niet zelf uit te voeren, maar kan die taak aan Het is niet sexy om in een verpleeghuis te werken CB12: Effectief in de reductie van VZV s De kwaliteit van de adem wordt bepaald door de hoeveelheid vluchtige zwavelverbindingen (VZV s). CB12 is een mondspoeling geschikt voor dagelijks gebruik en voorkomt en neutraliseert tot 12 uur lang de productie van VZV s in de mondholte. De unieke, gepatenteerde en optimale combinatie van chloorhexidine (0,025%) en zink (0,3%) zorgt voor een synergetisch en langdurig effect met behoud van de natuurlijke mondweerstand. Door een lage concentratie chloorhexidine is er bij het gebruik van CB12 geringe kans op tandverkleuring. 1 CB12 heeft in drie publicaties bewezen effectiever te zijn in 1, 2, 3 de reductie van VZV s dan andere mondspoelmiddelen. 1) Thrane PS, Jonski G, Young A, Rölla G. Zn and CHX mouthwash effective against VSCs responsible for halitosis for up to 12 hours. Dental Health, 01 May 2009, vol./is. 48/3(8-12), ) Thrane PS, Young A, Jonski G, Rölla G. (2007). A new mouthrinse combining zinc and clorhexidine in low concentrations provide superior efficacy against halitosis compared to existing formulations: a double blind clinical study. J Clint Dent; 18 (3): ) Saad S, Greenman J, Shaw H. Comparative effects of various commercially available mouthrinse formulations on oral malodour, Oral Diseases (2011) 17, Meda Pharma B.V., Krijgsman 20, 1186 DM Amstelveen Zeker van je adem zijn medewerkers delegeren. De mondhygiënist(e) speelt hier natuurlijk een cruciale rol in. RA: In mijn praktijk werken, naast vijf mondhygiënistes, drie preventieassistentes. Elke woensdagmiddag hebben we een speciaal preventieblok voor kinderen. De preventieassistentes geven de kinderen poetsles en fluoridebehandelingen. Zij betrekken daarbij, heel belangrijk, ook de ouders van het kind. Wat zou er moeten veranderen in de organisatie van mondzorg voor ouderen? RA: De student tandheelkunde moet er tijdens de opleiding meer van bewust worden gemaakt dat een grote groep ouderen in de samenleving óók tandheelkundige, vaak behoorlijk gecompliceerde, zorg nodig heeft. Het zou goed zijn als tandartsen hun praktijken zo zouden inrichten dat ouderen, vaak slecht ter been of rolstoelafhankelijk, gemakkelijk tandheelkundige zorg kunnen krijgen. Dit zal voor veel praktijken betekenen dat er aanpassingen gedaan moeten worden. Als die onmogelijk blijken, zal de tandarts voor de patiënt een oplossing moeten zoeken bij een collega die hem of haar wel kan behandelen. CB Dentale Tribune A4.indd :14

7 september 2013 dental tribune - netherlands edition Interview 7 U bent beiden betrokken bij de mondzorg voor dak- en thuislozen. Net als in sommige verpleeghuizen komt u daar veel verwaarloosde gebitten tegen. Zijn er meer parallellen? FN: Dak- en thuislozen kunnen, net als veel ouderen, vaak niet naar een reguliere algemene praktijk. Vanwege hun vaak verwaarloosde uiterlijk, eventuele ziekten, bijvoorbeeld hiv, en frequente psychische aandoeningen zijn weinig collega s bereid deze groep te behandelen. Wij behandelen dak- en thuislozen dan ook niet in onze eigen praktijk, maar in het MCH Westeinde Ziekenhuis te Den Haag. Je moet met hen directer en informeler communiceren dan met je eigen patiënten. De assistentes die ons bijstaan zijn dan ook dames met een pittig Haags accent. Ik vind het werk in het ziekenhuis een van de leukste dagen van de week. We zijn de mondzorg voor daken thuislozen elf jaar geleden met vier tandartsen gestart. Eerder kwamen veel daklozen met kiespijn naar de EHBO-afdeling van het MCH Westeinde Ziekenhuis of bij de spoedgevallendienst. Zij gedroegen zich op zijn zacht gezegd niet altijd even netjes: er is weleens een stoel door het raam gevlogen. Het ziekenhuis is daarom blij dat wij elke vrijdag mondzorg aan deze groep verlenen. De daklozen die wij behandelen, bevinden zich vaak in de fase dat ze hun leven weer op de rails willen zetten. Achter ieder cliënt schuilt wel een dramatisch verhaal: kindermishandeling, incest, verkeerde vrienden, drugs en drank, et cetera. Om recht te hebben op mondzorg moet iemand geregistreerd staan als dak- en thuisloze en een basisverzekering hebben. Patiënten die bij ons terechtkomen zijn doorverwezen door de GGD. Het project wordt vanuit de gemeente Den Haag ondersteund. RA: Wij bieden de dak- en thuislozen basistandheelkunde met de nadruk op kauwvermogen en esthetiek. Als patiënten geresocialiseerd zijn en weer deel uitmaken van de maatschappij, moeten zij zich aanmelden bij een reguliere praktijk. Ook een paar andere gemeenten, onder andere Utrecht en Rotterdam, bieden mondzorg voor dak- en thuislozen. We waren in Den Haag wel een van de eersten en we worden soms om advies gevraagd over het organiseren van mondzorg voor dak- en thuislozen. Heeft u zich weleens bedreigd gevoeld? RA: Soms wordt er wat gescholden en iemand uit ons groepje is weleens bedreigd door een cliënt die zijn methadon niet had ingenomen, maar het valt alleszins mee. Bij het intakegesprek worden duidelijk de spelregels van deze speciale praktijk uitgelegd. De assistente vertelt altijd direct dat als je je afspraak een keer vergeet, je weer helemaal onder aan de wachtlijst komt. Op die manier is het voor de cliënt duidelijk waar hij terecht is gekomen. FN: Ik herinner me wel een voorval met een patiënte die me kwam bedanken. De dochter van het meisje, een voormalig heroïneprostituee, was vanwege haar drugsgebruik uit de ouderlijke macht ontzet. Vervolgens was ze afgekickt met methadon en had ik haar gebit opgeknapt. Als bedankje had ze een taart gebakken. Wij hadden geen mes om de taart te snijden op de afdeling en daarom had ze besloten er zelf een mee te nemen. De baliemedewerkster schrok zich echter een ongeluk toen ze in de wachtkamer een mager meisje met een Mondzorg in verpleeghuizen moet beter vergoed worden enorm kartelmes zag zitten en belde direct de beveiliging. Ik weet niet wie er meer geschrokken was, de baliemedewerkster of het meisje, dat naderhand snikkend mijn kamer binnenkwam. Van alle markten thuis Als geen ander biedt de nieuwe A-dec 400, u de vrijheid om uw behandelapparatuur samen te stellen ten gunste van uw comfort. Esthetiek en efficiëntie gaan op deze manier uitstekend samen. Oordeelt u zelf en kijk eens op a-dec.com. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Arseus Dental Nederland, of info@arseus-dental.nl. Behandelstoelen Instrumentenbruggen Tandartslampen Monitors Kasten Handstukken Onderhoud Wel liet ze trots een foto zien van haar en haar dochter, waar ze weer een omgangsregeling mee had. Welke onderdelen van het congres De tand in al zijn facetten II zou u eruit willen lichten? RA: De donderdagavond wordt heel leuk. Het loopt dan ook al redelijk vol. Er worden die avond twee casus besproken: een over de jeugd tot 18 jaar en een over de 55-pluspatiënt. Acht groepen van ieder 25 mensen gaan eerst onderling brainstormen over hoe zij de casus zouden oplossen. Na de pauze wordt plenair de uiteindelijk gekozen oplossing besproken. Dat is erg leerzaam en ik verwacht dat er de nodige discussies zullen losbarsten. FN: Op vrijdag zijn er ook veel interessante voordrachten. Nieuw dit jaar is dat er naast lezingen voor tandartsen, specialisten en mondhygiënisten ook een apart programma voor preventieassistenten en tandartsassistenten is. Het is, kortom, een dag voor het hele team A-dec Inc. All rights reserved.

8 8 De tand in al zijn facetten II dental tribune - netherlands edition september 2013 Op weg naar een geïndividualiseerde en (kosten)effectieve mondzorg Tekst: dr. Erik Vermaire, tandartsonderzoeker, TNO - Life Style, Leiden Mariëlle Nap, secretaris Wetenschappelijk Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten, Ivoren Kruis dr. Erik Vermaire. is daar succesvol gebleken. Het Deense onderzoek is vaak bekritiseerd, omdat effecten in een kleine gemeenschap niet vertaalbaar zouden zijn naar de Nederlandse situatie. Het effect van het Nexø-systeem is daarom door Vermaire in Nederland onderzocht. Internationaal is de kritiek op de vertaalbaarheid al grotendeels weggeëbd. NOCTP is vooral gericht op het verhogen van het niveau van zelfzorg (mondhygiëne). Naarmate het niveau van zelfzorg hoger is, wordt het terugkom-interval groter. De focus van de NOCTPmethode ligt op het motiveren van de ouders om adequate zelfzorg bij hun kind te realiseren. Cariës: een volksziekte Vandaag de dag komen in Nederland nog regelmatig caviteiten voor. Het is van belang om het hebben van caviteiten als onnodig te zien. Enkele cijfers uit recent verschenen epidemiologische studies: 43% van de vijfjarige kinderen had in 2011 één of meerdere caviteiten in het melkgebit (Schuller et al., 2013). In datzelfde jaar lag het percentage 17-jarige kinderen met caviteiten in het blijvende gebit op 67%. Er is blijkbaar nog steeds ruimte voor verbetering. Er is grote gezondheidswinst haalbaar als we kinderen (en hun ouders) leren hun gebit op de juiste manier te poetsen. Daarin kan het tandheelkundig team een belangrijke rol spelen. Tandenpoetsen is geen eenvoudige klus en vraagt om een systematische aanpak. Een succesvolle systematische aanpak, gebaseerd op het Nexø-model, is beschreven in het proefschrift van Erik Vermaire met de vertaalde titel Optimaliseren van mondgezondheid; op weg naar een geïndividualiseerde, (kosten)effectieve mondzorg. In zijn proefschrift beschrijft Vermaire de Non-Operative Caries Treatment and Prevention (NOCTP)-methode. NOCTP is de officiële naam van de Nexø-methode. Uit het proefschrift blijkt dat de NOCTP-strategie bij kinderen bijna 70% minder caviteiten geeft ten opzichte van de controlegroep. NOCTP-preventiemethode De NOCTP-methode is een preventiemethode gericht op de individuele patiënt, waarbij het interval tussen twee preventieve bezoeken individueel wordt bepaald op basis van risico-inschatting. Deze is gebaseerd op het niveau van zelfzorg, de mondhygiëne die de ouder bij het kind weet te bewerkstelligen, de doorbraakfase van blijvende gebitselementen en de cariësontwikkeling in het gebit in het algemeen en in de blijvende molaren in het bijzonder. Onderzoek uit Nexø op het Deense eiland Bornholm laat zien dat preventieve voorlichting meer effect heeft als meer verantwoordelijkheid bij de patiënt wordt gelegd. Het stimuleren van zelfzorg Motiveren en aandacht geven Tandarts Lonneke van Herwijnen werkt bij het Centrum voor Tandzorg in s-hertogenbosch. Zij voerde het protocol van de randomized controlled trial (RCT, zie kader) uit dat centraal staat in het proefschrift van Vermaire. Je kunt bij mensen echt de schellen voor de ogen wegnemen. Het opvoeden van ouders is zó leuk. Veel ouders denken dat caviteiten gewoon ontstaan, dat ze je overkomen. Of dat het genetisch bepaald is. Mijn vader had ook al vroeg een kunstgebit, is zo n veel gemaakte opmerking. Veel ouders denken dat je nu eenmaal zwakke en sterke gebitten hebt en er echt niets aan kunt doen of je wel of geen gaatjes krijgt. Ook de tandwolf leeft nog steeds. Als je ouders bewustmaakt van het belang van maximaal zes eet-/ drinkmomenten per dag (Lonneke zegt bewust zes in plaats van zeven, omdat er altijd wel een moment bijkomt, red.) en het grote belang van dagelijks napoetsen, dan bereik je écht wat. Ook kun je ouders in je voorlichting goed wijzen op de eerste volwassen molaar die achter de achterste melkkies doorkomt en dus lastiger te poetsen is. Motiveren en op indicatie extra aandacht geven, dat is wat je doet, vertelt Lonneke. Tandartsen, mondhygiënisten en preventieassistenten die de NOCTP-strategie willen toepassen, kunnen daarvoor een praktisch stappenplan gebruiken (zie figuur). Kosteneffectiviteit Om een uitspraak te kunnen doen over de kosteneffectiviteit van de twee experimentele groepen vergeleken met de controlegroep werd met deze uitkomsten verder gerekend. Want behalve de klinische prestatie is zeker ook van belang dat de extra tijd, geld en moeite die patiënten steken in deze methode niet buitenproportioneel is in vergelijking met de opbrengsten. Bij ieder bezoek aan de praktijk werd van elk deelnemend kind geregistreerd hoe lang het bij de mondzorgverlener in de kamer was, hoe lang het onderweg was om bij de praktijk te komen, door wie het werd begeleid en hoe men naar de praktijk was gekomen. Tandarts Lonneke van Herwijnen. Het bleek dat de gemiddelde behandeltijd in de NOCTP-groep in de drie jaar iets korter was dan in de controlegroep. De gemiddelde behandeltijd in de IPFAgroep (Intensified Professional Fluoride Application) was juist anderhalf keer zo lang. Ten behoeve van het experiment werd in de NOCTP-groep een groter deel van de behandeling door de tandarts uitgevoerd. Hierdoor werd deze behandeling wel iets duurder. Een zogenoemde incrementele kosteneffectiviteitsratio (IKER) werd berekend van elke strategie. Kort gezegd: wat heeft het volgen van de methode gekost om één extra caviteit te hebben voorkomen? De IKER voor de NOCTP lag op 108 en voor IPFA op 733 als alleen gekeken werd naar zorggerelateerde kosten. Als rekening gehouden werd met zowel zorggerelateerde kosten als de kosten die de ouders moeten maken (begeleidingstijd, reistijd, reiskosten etc.) dan lagen de IKERS op respectievelijk 111 voor NOCTP en 977 voor IPFA. De meeste kosten in de NOCTP-groep werden gemaakt in het eerste jaar. In het derde jaar bleek geen verschil in benodigde investeringen in tijd, geld en moeite. Als een groter deel van de NOCTP-behandeling door een mondhygiënist met een preventieassistente wordt uitgevoerd, wordt de IKER van de NOCTP-behandeling lager. Op basis van dit onderzoek kan worden gesteld dat een NOCTP-strategie te prefereren valt boven een IPFA-strategie. Om de definitieve waarde van deze strategieën te bepalen is verder onderzoek naar de levenslange kosten van het hebben van één DMFT noodzakelijk. Er mag worden verondersteld dat deze vele malen hoger zullen zijn dan de nu gevonden 111 om een DMFT te voorkomen met de NOCTP-strategie. Zijn ouders bereid te investeren in een goede gebitsgezondheid van hun kind? Omdat de NOCTP-strategie nadrukkelijk gebruikmaakt van de actieve medewerking van ouders werd een analyse gemaakt van de bereidheid van ouders te investeren in een goede gebitsgezondheid van hun kind. Deze bereidheid tot investeren werd uitgedrukt in geld en tijd. Deze uitkomsten zijn weer gerelateerd aan gegevens die werden verzameld met behulp van de door de ouders ingevulde vragenlijsten op het gebied van hun kennis, opleiding en gedrag. Ondanks het feit dat ouders over het algemeen zeker bereid waren in het gebit van hun kind te investeren, gaf toch een niet-verwaarloosbaar deel van bijna 12% aan nauwelijks tot geen geld, tijd en moeite te willen steken in een goede mondgezondheid van hun kind. De kinderen van deze ouders lijken een verhoogd risico te hebben om mondziekten te ontwikkelen, NOCTP-strategie: 70% minder caviteiten Het effect van verschillende cariëspreventieve maatregelen werd onderzocht in een randomized controlled trial, uitgevoerd in één praktijk van het Centrum voor Tandzorg in s-hertogenbosch. In totaal werden 230 zesjarige kinderen willekeurig aan een van de drie onderzoeksgroepen toegewezen. Eén groep volgde de zogenoemde NOCTP-behandeling. De interventie was gericht op het verhogen van het niveau van zelfzorg. Naarmate het niveau van zelfzorg hoger werd, nam het aantal punten bij de risicobepaling (zie figuur 1, stap 3) af en werd het terugkom-interval groter. Als ondanks een goede mondhygiëne toch sprake was van cariësontwikkeling, werd lokaal fluoride aangebracht. Als dit niet afdoende was, werd gebruikgemaakt van kunstharsfissuurlak. Indien cariës het dentine had bereikt, volgde een cariësbehandeling. Een tweede groep volgde een programma waarbij elke drie maanden professionele fluoridebehandelingen werden gegeven. Deze groep wordt verder IPFA genoemd (IPFA: Intensified Professional Fluoride Application). De derde groep was een controlegroep en deze verschilde met de IPFA-groep alleen in de frequentie van de te geven fluoride-applicaties. In de controlegroep was dit twee keer per jaar, in de IPFA groep vier keer. Verder kwamen de kinderen in deze twee groepen twee keer per jaar voor periodieke controle en werden de kauwvlakken van de blijvende elementen geseald. Ook in deze twee groepen werden caviteiten gerestaureerd als ze in het dentine zaten. Op een leeftijd van 9 jaar (+/- 3 maanden) werden de kinderen opnieuw door de onderzoekers bekeken. In de NOCTP-groep kregen de kinderen gemiddeld 0,15 caviteiten in hun blijvende molaren, in de IPFA-groep was dat 0,32 en in de controlegroep 0,47. De resultaten van dit onderzoek geven aan dat de NOCTP-strategie bij analyse per protocol bijna 70% minder caviteiten oplevert in vergelijking met de controlegroep. Het aantal uitvallers in de NOCTP- groep was hoger dan in de controlegroep. Dat zou erop kunnen wijzen dat de gemotiveerde proefpersonen in de NOCTP-groep overbleven. Als we voor dit gegeven statistisch corrigeren, dan nog blijkt de cariëstoename in de diverse groepen statistisch significant te verschillen en NOCTP 40% minder cariës te geven. In de NOCTP-groep werden over drie jaar per kind slechts 0,7 fluorideapplicaties uitgevoerd. In de IPFA-groep was dit circa 12 en in de controlegroep circa 6. Het aantal sealants per kind was 1,26 in de NOCTP-groep, 3,0 in de IPFA-groep en 3,7 in de controlegroep. Het gemiddeld aantal vullingen per kind was 0,15 in de NOCTP-groep, 0,34 in de IPFA-groep en 0,39 in de controlegroep.

9 september 2013 dental tribune - netherlands edition tandenpoetsen met fluoridetandpasta vindt onvoldoende weerklank in deze groep en er ontbreekt een systeem om deze kinderen naar de mondzorgpraktijk te krijgen. Het wegwerken van gezondheidsverschillen gebeurt dus niet. (foto eigendom van Ivoren Kruis) omdat in deze groep ook minder gunstige mondhygiëne- en dieet gewoonten werden gerapporteerd. Gedrag van mensen wordt voor een groot deel bepaald door de eigen attitude. Het onderzoek maakte duidelijk dat ouders verschillende attitudes hebben rond de mondgezondheid van hun kind. Wellicht is het noodzakelijk voor verschillende attitudes een ander cariëspreventief programma te hanteren dat de ouders omzeilt (bijvoorbeeld door interventies op scholen of in buurten uit te voeren) of er juist meer bij betrekt. Uiteraard is verder onderzoek hiervoor vereist. Nieuw product: op maat gemaakte cariëspreventie Ondanks dat er geen grote investeringen noodzakelijk zijn om de NOCTP-strategie toe te passen, vraagt het wel de nodige aanpassingen in denken van zowel de mondzorgverlener als de kinderen en ouders. De routinematige aanpak die al enkele decennia wordt gevolgd, geeft namelijk een gevoel van veiligheid. Toch is gebleken uit de stijgende kosten, maar nog steeds te hoge cariësprevalentiecijfers, dat een grote stap in cariëspreventie moet worden gezet. Een logische stap zou die in de richting van NOCTP zijn. In het recente julinummer van Dental Tribune vroegen James Huddleston Slater sr. en Wim van Palenstein Helderman aandacht voor de omslag die nodig is in de mondzorg voor 0-18 jarigen. De tijd is er nu rijp voor om de manier van cariëspreventie op een effectievere manier te gaan organiseren. Dat is ook nodig, willen we een goede tandheelkundige zorg voor toekomstige generaties waarborgen. Ook het Ivoren Kruis heeft deze tendens onderkend. Momenteel wordt in verschillende gremia van tandheelkundig wetenschappelijke opinieleiders gediscussieerd over de organisatie en uitvoering van de mondzorg voor 0-18 jarigen. Mondgezondheid moet en kan beter Het cariëspreventieve effect van de huidige mondzorg voor 0-18 jarigen stagneert. Uit het recent verschenen Signalement Mondzorg 2013 van het CVZ blijkt dat kinderen en jongeren minder vaak gaatjes hebben in hun gebit. Het Ivoren Kruis vindt deze verbeteringen echter te gering. De groep met een lage sociaaleconomische status wordt onvoldoende bereikt. De preventieboodschap 2x per dag 2 minuten Het CVZ vergeleek de cijfers van mondzorg in 2011 met die in Had acht jaar geleden slechts 44% van de 5-jarigen nog een gaaf gebit, bij de laatste peiling had 59% van die kleuters nog nooit een gaatje gehad. Onder 17-jarigen steeg het aantal jongeren zonder gaatjes van 29 naar 39%. Aandacht voor risico ontbreekt Preventie wordt dus wel beleden, maar feitelijk wordt er niets mee gedaan, aldus het Ivoren Kruis. De voorlichting komt bij hen die toch al in de praktijk komen. Preventie moet een meer geaccepteerd onderdeel worden van de mondzorg met aandacht voor risicogroepen. De professional voelt zich veelal verantwoordelijk voor zijn praktijk, maar niet voor de populatie in zijn gemeente. Maar wie behandelt de kinderen die niet in de praktijk komen? De organisatie van de huidige tandheelkundige zorg is onvoldoende om risicogroepen effectief te bereiken. Daarvoor zijn onder meer andere methodieken en andere scholing nodig. Beloning nodig? Volgens het Ivoren Kruis zou de tandarts beloond moeten worden om het gebit gezond te houden. Dit pleit voor een systeem waarbij gehonoreerd wordt op basis van gerealiseerde gezondheidswinst. Het vergoedingensysteem voor de tandarts en mondhygiënist dient mee te evolueren van een tarief per verrichting naar een meer gezondheids outcomebased vergoedingenstructuur, of Pay for Performance (P4P), waarbij de behandelaar wordt afgerekend op van tevoren met de verzekeraar of overheid gemaakte afspraken in de te behalen gezondheidswinst. De tandarts en mondhygiënist kunnen de invoering van een NOCTP-strategie in hun praktijk in feite beschouwen als een nieuw product dat kan worden verkocht aan hun patiënt: op maat gemaakte cariëspreventie. gezondheidswinst en daarmee een betere kwaliteit van leven. NOCTP is preventie in een andere jas en letterlijk een kwestie van er anders tegenaan kijken. Het tandheelkundig team wordt uitgedaagd het individuele kind te begeleiden. Het kind leert meer over mondgezondheid, de mondhygiëne verbetert en voor ouders wordt de dagelijkse gebitsverzorging van hun kind(eren) makkelijker. De mondzorgverlener wordt de vaste begeleider van het kind in de praktijk. Praktijken die de NOCTP-methode toepassen werken gelijktijdig aan een positief imago en krijgen gezondere en meer gemotiveerde patiënten. Het is hoog tijd om de preventieve NOCTP-methode te implementeren, zeker als in de toekomst de vergoedingenstructuur gezondheidsgerelateerd wordt. Referentie Schuller AA, van Kempen IPF, Poorterman JHG, Verrips GHW. Kies voor Tanden. Een onderzoek naar mondgezondheid en preventief tandheelkundig gedrag van jeugdigen. Hoofdmeting 2011, een vervolg op de reeks TJZ-onderzoeken. TNO-rapport TNO/LS 2013 R TNO Leiden. ISBN Over de auteur Erik Vermaire (1973) studeerde in 2000 als tandarts af aan ACTA Amsterdam en heeft aansluitend zes jaar een algemene tandartspraktijk gehad in Heerhugowaard. Sinds 2002 werkt hij gedeeltelijk als tandarts-angstbegeleiding in het Medisch Centrum Alkmaar. Daar behandelt hij extreem angstige, psychologische en psychiatrische gecompromitteerde tandheelkundige patiënten. In 2006 rondde hij zijn post-initiële masteropleiding management van tandartsangst af bij ACTA/SBT. Als onderdeel van deze master voltooide hij een klinische studie over het effect van een tandheelkundige angstbehandeling op de kwaliteit van leven bij patiënten met een pathologische angst van een tandheelkundige behandeling. Om zowel aan zijn promotieonderzoek te kunnen werken bij de vakgroep Sociale Tandheelkunde en Voorlichtingskunde van ACTA als zijn werkzaamheden in het Medisch Centrum Alkmaar voort te kunnen blijven zetten, stopte hij zijn algemene tandartspraktijk. Sinds november 2012, werkt hij bovendien gedeeltelijk als tandarts-onderzoeker bij TNO (Life Style) in Leiden. Vermaire promoveerde Tijdens de doorbraak wordt het element overgeslagen als de tandenborstel in de lengterichting op de tandboog wordt geplaatst. Als je de borstel dwars op de tandboog zet, is adequate reiniging mogelijk. (foto s: Jette Christiansen, Kopenhagen) in 2013 op zijn proefschrift met de titel Optimizing oral Health; towards a tailored, effective and cost-effective dental care aan de UvA. Op het congres De tand in al zijn facetten II is in diverse lezingen uitgebreid aandacht voor de mondzorg tot 18 jaar. Hierbij zullen ook de beginselen en toepassing van de NOCTP-benadering aan de orde komen. NOCTP Stappenplan NOCTP 6 tot 9-jarigen Naam van patiënt: Datum: Stap 1 Tandplaque Bezoeknr.: Bepaal of er sprake is van cariësontwikkeling/-progressie. Noteer bijbehorende punten voor de risico-inschatting: Vraag ouders hoe het de afgelopen periode met het geen cariësontwikkeling of -progressie: 1 punt waarneembare cariësontwikkeling of -progressie: 2 punten uitvoeren van de vorige keer gegeven adviezen ging. Noteer of de interventie de afgelopen periode succesvol is Bepaal of de zijdelingse elementen allemaal in occlusaal geweest. Zo ja, doorgaan op ingeslagen strategie. contact staan of dat er elementen zijn in doorbraak. Is dit niet het geval? Noteer de mogelijke oorzaak. Noteer bijbehorende punten voor de risico-inschatting: Kleur de tandplaque. maken alle elementen occlusaal contact: 1 punt Laat ouders en kinderen zien op welke vlakken van de gebitselementen nog plaque aanwezig is (plaquekleuring zijn er nog elementen in doorbraak: 2 punten Besteed extra aandacht aan elementen die nog in doorbraak zijn. Geef ouders het advies om doorbrekende elementen met erythrosine). Leg de nadruk op fissuren. Noteer het percentage vlakken bedekt met plaque en bijbehorende punten voor de risico-inschatting: loodrecht (dwars) op de tandboog te poetsen. Beoordeel of er cariësontwikkeling of -progressie zichtbaar plaque op < 10% van de vlakken: 1 punt is in de blijvende mola(a)r(en). plaque op > 10% van de vlakken: 2 punten Noteer bijbehorende punten voor de risico-inschatting: Vertel ouders dat cariës (gaatjes) een (lokale) ziekte is die geen cariësontwikkeling of -progressie: 1 punt waarneembare cariësontwikkeling of -progressie: 2 punten wordt veroorzaakt door bacteriën. Cariës is niet erfelijk en is te voorkomen; je hebt er zelf invloed op. Bespreek de resultaten van het onderzoek met de ouders Vertel ouders dat plaque uit heel veel bacteriën bestaat en het kind. die 2x per dag helemaal verwijderd moeten worden om Noteer het aantal punten in stap 2. gaatjes te voorkomen. Ga naar stap 3. Vertel over de moeilijk bereikbare plaatsen zoals de doorbrekende molaren waar plaque zich gemakkelijk en ongestoord kan ophopen. Laat ouders en kinderen zien hoe je deze plaque het beste kunt wegpoetsen. Geef ouders het advies om doorbrekende elementen Mentaliteitsverandering Er is afstemming nodig om de benodigde mentaliteitsverandering te realiseren waarmee de beschreven systematische aanpak geïmplementeerd kan worden. Hierin kan een onafhankelijk orgaan, zoals het Ivoren Kruis, een regisserende rol vervullen. In de opleidingen (universitair, HBO en MBO) kan meer onderwijs in preventie worden ingevuld. Bovenal is een mentaliteitsverandering van tandheelkundige zorgverleners, beroepsorganisaties, wetenschappelijke verenigingen, zorgverzekeraars, overheid (VWS, NZa, Gezondheidsraad), politiek én patiënt nodig. De individuele patiënt zou meer bewust moeten worden gemaakt van het beoogde effect van preventie, de haalbare De tand in al zijn facetten II loodrecht (dwars) op de tandboog te poetsen. Stap 3 Risicoscore en terugkominterval Maak op basis van stap 1 en 2 en de motivatie van de ouders Geef ouders het advies 2x per dag met de juiste fluoridetandpasta te poetsen, conform het Advies Cariëspreventie en het kind een risico-inschatting. Tel alle punten van stap 1 en 2 bij elkaar op en bepaal het nieuwe terugkominterval. van het Ivoren Kruis. Geef ouders de juiste voedingsadviezen conform het Advies Cariëspreventie van het Ivoren Kruis. Let daarbij op het aantal eet- en drinkmomenten. Voer professionele gebitsreiniging uit. Noteer het aantal punten in stap 1. Ga naar stap 2. Bij 4 punten: plan een nieuw preventief bezoek na 6-12 maanden (afhankelijk van eventuele doorbraak nieuwe elementen). Bij 5 punten: plan een nieuw preventief bezoek na 4 maanden Bij 6 punten: plan een nieuw preventief bezoek na 3 maanden Stap 2 Cariës Bespreek de cariësactiviteit van de vorige keer en in welke vlakken dat was. Bij 7 punten: plan een nieuw preventief bezoek na 2 maanden Bij 8 punten: plan een nieuw preventief bezoek na 1 maand Ga naar stap 1. Voer een inspectie van de gebitselementen uit (cariës-assessment). Noteer verkleuringen, fissuren en gladde vlakken en de cariësactiviteit per vlak. 22 Gemotiveerde patiënten met gezonde monden Stappenplan NOCTP bij 6- tot 9-jarigen. IVK Magazine Vermaire [16-5].indd :28

10

11 september 2013 dental tribune - netherlands edition De tand in al zijn facetten II 11 De tand in al zijn facetten II: een greep uit het programma TEKST: LAURA VAN DEE Bruno Loos Parodontitis is bij ouderen een groot probleem Parodontitis is bij 55-plussers de hoofdoorzaak van verloren elementen. Van de 50-plussers heeft 30% een milde of ernstige vorm van parodontitis, terwijl dat onder de totale bevolking gemiddeld 10-15% is, vertelt prof. dr. Bruno Loos, hoogleraar parodontologie bij ACTA. Naarmate mensen ouder worden, treden in hun afweersysteem veranderingen op. Hierdoor kunnen ze vatbaarder worden voor bepaalde ziekten. Daarnaast kunnen in iemands DNA minuscule epigenetische veranderingen optreden. Verder kan een cumulatie van ongunstige leefstijlfactoren, zoals roken en slechte voeding, een rol spelen bij het ontwikkelen van parodontitis. Hoewel we nog weinig weten over de precieze oorzaak van parodontitis, is wel bekend dat parodontitis altijd ontstaat door een combinatie van drie risicofactoren: de aanwezigheid van een biofilm (omgevingsfactor), aanleg (genetische factor) en leefstijlfactoren, waartoe ook infrequent tandartsbezoek behoort. Een complicatie van parodontitis bij ouderen is dat als zij diabetes mellitus type II hebben, dit moeilijker te controleren is, vertelt Loos. Ook de andere kant op is er beïnvloeding: diabetici hebben een lagere weerstand, waardoor infecties gemakkelijker kunnen ontstaan. Nog een complicatie is dat oudere mensen zich vaker verslikken en bij aanwezigheid van parodontitis een verhoogd risico lopen op een longinfectie. Ook is uit onderzoek gebleken dat parodontitis, naast onder andere roken en een hoog cholesterol, een van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten, die vaker bij oudere mensen voorkomen. Ter preventie van parodontitis moet bij iedereen, maar vooral bij ouderen, tijdens het periodiek mondonderzoek de Dutch Periodontal Screening Index (DPSI) toegepast worden, vindt Loos. Visuele inspectie is niet altijd voldoende, ook de pocketsondes moeten worden gemeten. Dat gebeurt nog niet in alle mondzorgpraktijken. Als een mondzorgprofessional parodontitis constateert, is het belangrijk dat niet alleen wordt gefocust op de initiële curatieve behandeling, maar dat ook aandacht wordt besteed aan individueel mondhygiëne- en leefstijladvies. Als een patiënt zijn gebit beter reinigt, stopt met roken en meer fruit gaat eten, helpt dat bij de genezing en het voorkomen van nieuwe parodontitis, aldus Loos. Ook het opstellen van een parodontaal nazorgtraject is van belang. De nazorgafspraken bij de mondhygiënist moeten in het begin regelmatig plaatsvinden en kunnen vervolgens geleidelijk worden afgebouwd. Bij elke afspraak wordt het gebit gereinigd en gecontroleerd, zodat de mondzorgprofessional en de patiënt niet voor verrassingen komen te staan. Ook het opnieuw meten van pocketdieptes moet onderdeel van het nazorgtraject uitmaken. Loos verwacht dat tandartsen en medisch specialisten in de toekomst meer zullen samenwerken. Steeds meer ouderen behouden hun eigen dentitie. Die ouderen gebruiken medicijnen en daarom zal de tandarts regelmatig bij een arts of specialist te rade moeten gaan. Omgekeerd is het belangrijk dat de huisarts naar de tandarts verwijst. Dia betici komen jaarlijks bij de huisarts voor controle. Die moet de patiënt wijzen op het belang van een goede mondgezondheid en hem aanraden regelmatig de tandarts te bezoeken. Loos vindt het een goede zaak dat de verwijzing naar de tandarts dit jaar is opgenomen in de Richtlijn diabetes mellitus type II van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). De parodontitisbehandeling moet vergoed worden vanuit de basisverzekering, vindt Loos. Parodontitis wordt deels veroorzaakt door aanleg, daar kan een patiënt niets aan doen. De aandoening zou om te beginnen vergoed moeten worden voor patiënten met hart- en vaatziekten en diabetes. Een diabeet krijgt ook de controle aan de oogarts vergoed, waarom dan niet de behandeling voor parodontitis? Als iemand 1200 euro moet ophoesten voor een dergelijke behandeling, is de kans groot dat hij ervan afziet. Bruno Loos verzorgt de lezing Parodontitis bij 55+. Sjoerd Smeekens Lokale behandelingen kunnen het evenwicht verstoren Reparatieve tandheelkunde over de grens, wat houdt dat precies in? Mondzorgprofessionals repareren regelmatig lokaal. Daardoor kunnen op andere plekken in de mond nadelige invloeden ontstaan en daarmee wordt in mijn ogen weleens een grens overschreden, vertelt Sjoerd Smeekens, erkend specialist in Reconstructieve Tandheelkunde (SSRD), Prosthodontics (EPA) en tandarts-eigenaar van een praktijk voor reconstructieve tandheelkunde. In mijn voordracht ga ik laten zien welke problemen er kunnen ontstaan als mondzorgprofessionals lokaal repareren en hoe het evenwicht hersteld kan worden. Met problemen doelt Smeekens op verschuivingen van het krachtenspel in de mond ten gevolge van lokale behandelingen. Als voorbeeld geeft hij het mogelijke effect van het vullen van een caviteit. Soms wordt bij het vullen van caviteiten de anatomische vormgeving van een kies niet optimaal hersteld, waardoor de kies vlakker en/of lager is dan voorheen. De patiënt zal daar niet altijd iets van merken, vertelt Smeekens, maar vaak heeft een dergelijke ingreep gevolgen voor het evenwicht in de mond. Een kies zoekt altijd contact met de tegenoverliggende kies. Als de kies groeit, veranderen ook zijn contactpunten met naburige elementen. Die elementen gaan daarop verschuiven en dan verandert het krachtenspel in de hele mond. Nieuw: V4 ClearMetal Matrix Systeem V4 RING De nieuwe V4 Ring is uitgevoerd met transparante V-vormige uiteinden! Bijzonder geschikt voor bulkfill composiet restauraties én diepe caviteiten! De lichttransmissie gaat direct door de uiteinden. V3-RING V3-RING N V-RING V3-MATRIX WEDGES V4 CLEARMETAL MATRIX De V4 Clearmetal Matrix is voorzien van honderden lichtdoorlatende microwindows. Bovendien is de Clearmetal Matrix (als enige metalen matrix) ook nog vormbaar en voorzien van een non-stick coating. De mogelijke gevolgen zijn legio: onder andere slijtage, het afbreken van restauraties en/of elementen en beweeglijke en gevoelige elementen. Hoe meer vullingen in een mond op deze manier worden aangebracht, hoe meer het evenwicht in de mond verstoord kan worden. Smeekens zou dan ook graag zien dat er meer aandacht komt voor de gevolgen van een lokale handeling voor de rest van de mond. Het krachtenspel in de mond is een belangrijk onderwerp voor alle leeftijdsgroepen. Smeekens krijgt vaak mensen in zijn praktijk bij wie het evenwicht in het gebit is verstoord. Regelmatig kost het herstel veel tijd. Deze patiënten willen voorkomen dat bij hun kinderen dezelfde problemen optreden en vragen Smeekens daarom bij hun kinderen al een analyse van het krachtenspel in het gebit te maken. Vaak zijn dan al de eerste tekenen van verlies van weefsel te zien, niet alleen cariës, maar ook slijtage en erosie. Hoe sneller je die diagnosticeert, hoe makkelijker je problemen kunt verhelpen, aldus Smeekens. Waar zou in de praktijk meer aandacht aan besteed kunnen worden? Smeekens: Met repa- Waiheke Island, New Zealand > lees verder op pagina 12 Inspired by: Compleet lichtdoorlatend Ideaal bij het gebruik van bulkfill! Bij uitstek het meest geschikte systeem voor voorspelbare, strakke contactpunten bij Klasse II restauraties! info@matrix-dental.com Matrix-Dental klantenservice +31 (0) V4 WEDGE Ook de wig is lichtdoorlatend! Door de inkepingen is de V4 Wedge flexibeler en zorgt voor een nóg betere aansluiting. Nu ook in een X-Large uitvoering! MADE V4 adv 90x130.indd :59

12 12 De tand in al zijn facetten II dental tribune - netherlands edition september 2013 > vervolg van pagina 11 ratieve tandheelkunde wordt de kern van het probleem niet aangepakt. Ik zou mondzorgprofessionals willen adviseren om voor aanvang van een behandeling een risicoanalyse te maken. Ook moeten ze bedenken waarom er een verschil is ontstaan tussen Programma De tand in al zijn facetten, 15 november Tandartsen en Zaal 0-18 jaar Sprekers mondhygiënisten Opening moderator Dr. Martine van Gemert-Schriks Van peuter naar puber in dit Prof. dr. Jan Derksen digitale tijdperk The Hall Technique for managing carious primary molars Dr. Dafydd Evans en dr. Nicola Innes Pauze Sustainable minimally invasive Prof. dr. Ivo Krejci conservative dentistry The life-long dental coaching concept Pauze Restauratieve overwegingen bij de Dr. Marijn Créton agenetische laterale bovenincisief Niet aangelegde premolaren: interdisciplinaire aanpak Sandy van Teeseling en Prof. dr. Marco Cune Pauze Verwijderen M3 inf? Jacques Baart Afsluiting moderator Dr. Martine van Gemert-Schriks Tandartsen en Zaal 55+ Sprekers mondhygiënisten Inleiding moderator Ben Derksen Reparatieve tandheelkunde over Dr. Sjoerd Smeekens de grens Composiet: een tweede leven voor Hein de Kloet oude tanden? Pauze The challenge of esthetic Dr. Egon Euwe Implantology: from Single tooth Replacement to Orthognatic Implantology Pauze Inleiding moderator Prof. dr. Cees de Baat Parodontitis bij 55+ Prof. dr. Bruno Loos Afwijkingen van huid en Dr. Erik van der Meij slijmvliezen; doorverwijzen of aanzien? Pauze Dementie en mondgezondheid Prof. dr. Erik Scherder Afsluiting moderator Prof. dr. Cees de Baat Tandartsen en Zaal Totaal Sprekers mondhygiënisten Inleiding moderator Khee Hian Phoa Preventieve endodontologie Jenneke de Jong Mondziekten, spiegel van de Prof. dr. Arjan Vissink algemene gezondheid Pauze Tabaksbestrijding: Waarom? Waarom in de Pauline Dekker en Wanda de Kanter tandheelkunde? En ook hoe! Komt een kind bij de tandarts. Rob Bilo NVT Dentz medaille Pauze Dentale radiologie en Prof. dr. Johan Aps radioprotectieregels Pauze De orofaciaal fysiotherapeut als Dr. Anton de Wijer partner in de zorg; een patiënt met kaakdysfunctie Afsluiting moderator Khee Hian Phoa Assisterenden Zaal Assisterenden Sprekers Opening moderator Michiel de Cleen Gebitsontwikkeling Christo Boxum Komt een kind bij de tandarts. Rob Bilo Pauze Van peuter naar puber in dit Prof. dr. Jan Derksen digitale tijdperk Pauze Een afdruk om te lachen Ardie Hagoort Tabaksbestrijding: Waarom? Waarom in de tandheelkunde? En ook hoe! Pauze Pauline Dekker en Wanda de Kanter Paro werkt! Dr. Dick Barendregt De Fatal Attraction van Dr. Ralph Voorsmit Versieringen in het Aangezicht en de Mondholte Afsluiting moderator Michiel de Cleen Programmawijzigingen voorbehouden. de status van het gebit net na de gebitsontwikkeling en de huidige status van het gebit. Wat zegt dit over de toekomst? Het is zaak de situatie zo aan te pakken dat de patiënt waar voor zijn geld krijgt en de kwaliteit van leven langdurig wordt vergroot. Sjoerd Smeekens verzorgt de lezing Reparatieve tandheelkunde over de grens. Pauline Dekker en Wanda de Kanter Mondzorgverlener cruciaal bij preventieve geneeskunde Het afgelopen jaar zijn Wanda de Kanter en Pauline Dekker veelvuldig in de publiciteit geweest met hun website tabaknee.nl. Op deze website worden tabaksfabrikanten en tabakslobbyisten met naam en toenaam genoemd. De twee longartsen hebben de website in het leven geroepen uit verontwaardiging over wat de tabaksindustrie aanricht onder de Nederlandse bevolking. In 2011 telde ons land bijna tabaksdoden, valt te lezen op tabaknee.nl. De twee zijn vastbesloten om Nederland van het roken af te krijgen, getuige ook het door hen geschreven boek Nederland stopt! met roken. Erik Scherder Ook kauwen is een vorm van bewegen Hoewel ouderen tegenwoordig steeds langer thuis moeten blijven wonen, is er onvoldoende aandacht voor een goede mondgezondheid bij deze kwetsbare groep. Dat constateert prof. dr. Erik Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie (VU Amsterdam) en Bewegingswetenschappen (RU Groningen). Goed kauwen kan er volgens hem waarschijnlijk aan bijdragen dat mensen langer hun zelfstandigheid kunnen behouden. Vanwaar de aandacht voor de kauwfunctie? Kauwgom kauwen verbetert mogelijk het geheugen; resultaten van steeds meer onderzoeken wijzen in die richting. Daarnaast blijkt uit cross-sectioneel onderzoek dat bij ouderen met een gebitsprothese, die daardoor vaak slechter kauwen, de frontale lob minder goed functioneert. In de frontale lob bevin- Ook de mondzorgprofessional kan aan tabaksbestrijding zijn steentje bijdragen. Pauline Dekker: Bij preventieve geneeskunde spelen tandartsen en mondhygiënisten een cruciale rol. Tandartsen zien hun patiënten op regelmatige basis en zijn daarom bij uitstek geschikt om de rookverslaving van een patiënt ter sprake te brengen. Dekker en De Kanter geven regelmatig nascholing aan tandartsen en mondhygiënisten en hebben ook op een aantal tandartscongressen gesproken. Vooral mondhygiënisten zijn zeer actief. Ik word keer op keer verrast door het hoge niveau en de mate van betrokkenheid die zij hebben voor de mondgezondheid én de gezondheid in het algemeen. Een hartinfarct kan voorkomen worden door mensen van het roken af te helpen en dat trekken ze zich aan. Het is vooral belangrijk aandacht te besteden aan rokende patiënten met de eerste verschijnselen van parodontitis en aan jongeren, vindt Dekker. Door te stoppen met roken stop je verdere verergering van parodontitis. Waarom met name jonge mensen aandacht nodig hebben, spreekt volgens haar voor zich: Als we die van het roken afbrengen, hebben we veel rookloze levensjaren gewonnen. Hoewel het percentage middelbare scholieren dat rookt een tijdlang is afgenomen, neemt dit de laatste jaren vooral bij jonge meisjes weer toe. Dekker verklaart dit doordat fabrikanten zich met hun verpakkingen expliciet richten op jonge meisjes den zich de executieve functies de hogere controlefuncties, zoals de impulscontrole en planning die iemands mate van zelfstandigheid bepalen. Het is nog niet geheel duidelijk welke kant de relatie tussen kauwen en de executieve functies op gaat: wordt door slecht kauwen de frontale lobfunctie slechter, of gaat het kauwgedrag van mensen achteruit doordat de frontale lob minder goed werkt? Het is interessant dat de relatie überhaupt bestaat, aldus Scherder. De hoogleraar constateert dat ouderen in verpleeghuizen die vaak cognitief kwetsbaar zijn regelmatig zacht voedsel te eten krijgen, ondanks dat ze nog goed kunnen kauwen. Dat is zonde, want uit onderzoek blijkt dat als je kauwt, de doorbloeding van bepaalde delen van het brein verbetert en je hartfrequentie omhooggaat. Eigenlijk ben je een beetje aan het lopen, aldus Scherder. Als iemand niet goed eet en niet beweegt, gaat hij zienderogen achteruit. Daar is veel te weinig aandacht voor. In verpleeghuizen zou men andere voeding moeten aanbieden en meer aandacht aan mondgezondheid moeten besteden, stelt Scherder. Sommige ouderen in verpleeghuizen hebben hun prothese maanden achtereen onafgebroken in. Ik heb daar schokkende foto s van gezien. Waar Scherder zich zo mogelijk nog meer zorgen over maakt, is de mondgezondheid van ouderen die nog zelfstandig wonen. Kinderen zijn vaak blij dat pa of ma door ze op te tuigen met bloemetjes en mooie kleuren. Daarnaast wint in de grotere steden de waterpijp aan populariteit. Die is even schadelijk als gewone tabak, maar doordat een waterpijp minder vaak gerookt wordt, is de totale schade minder groot. Als beste methode om tabaksgebruik terug te dringen noemt Dekker motiverende gespreksvoering. Dit is een op interactie gerichte gespreksmethode die in een paar stappen de patiënt voorbereidt om een boodschap, in dit geval het advies te stoppen met roken, te ontvangen. Als je motiverende gespreksvoering onder de knie hebt, kun je het voor van alles inzetten zonder in een ruzieachtige sfeer te belanden. Ik raad iedereen in de gezondheidszorg aan motiverende gespreksvoering onder de knie te krijgen. De eerste stap van motiverende gespreksvoering bestaat eruit toestemming te vragen over het roken te gaan praten. Vervolgens kan de zorgprofessional tips en informatie geven over hoe te stoppen met roken of een patiënt eventueel doorverwijzen naar een rookstoppoli. Tijdens het congres De tand in al zijn facetten zullen Dekker en De Kanter in rollenspelen laten zien hoe motiverende gespreksvoering in zijn werk gaat en welke scenario s er mogelijk zijn. Wanda is altijd de patiënt, ik de bazige dokter, lacht Dekker. Pauline Dekker en Wanda de Kanter verzorgen de lezing Tabaksbestrijding-waarom? Waarom in de tandheelkunde? En ook hoe!. eindelijk zit en als die niet klaagt over mondproblemen, schiet een bezoekje aan de tandarts er vaak bij in. Ondertussen rot de zaak weg, aldus de hoogleraar. Scherder merkt dat er onder mondzorgprofessionals weinig interesse is voor de mondzorg aan ouderen. Hij meent dat het goed zou zijn als zij vaker bij kwetsbare patiënten thuis langsgaan, bijvoorbeeld met mobiele tandartsunits. Op de vraag of hij enkele tips kan geven over hoe in de praktijk om te gaan met dementerende patiënten, antwoordt Scherder allereerst dat hij vermoedt dat de meeste mondzorgprofessionals nooit patiënten met dementie in de praktijk krijgen. Die mensen komen niet meer, dat is juist het trieste. Komen ze wel, dan heeft hij een tweetal tips. Ten eerste zijn er een aantal praktische handgrepen die je kunt aanleren om de mond rustig te openen, zonder dat een patiënt op je vinger gaat kauwen. Ten tweede kan de pijnbeleving bij mensen met dementie zijn toe- of afgenomen. Het is daarom belangrijk alvast pijnstilling toe te dienen voordat de behandeling aanvangt. Tijdens zijn lezing zal Scherder laten zien wat er in het brein gebeurt als iemand kauwt. Uiteraard komt het belang van activiteit voor de fysieke en de psychische conditie van oudere mensen aan bod. Dat is de hoofdgedachte van mijn verhaal, besluit Scherder. Erik Scherder verzorgt de lezing Dementie en mondgezondheid.

13 september 2013 dental tribune - netherlands edition Buitenlands nieuws 13 Omzet dentale instrumentenmarkt nadert 500 miljard Meeste röntgenfoto s bij tandarts overbodig GROOT-BIJGAARDEN, BELGIË Meer dan de helft van de röntgenfoto s die Belgische tandartsen nemen, zijn overbodig. Dat concludeert het Belgische Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIVIZ) in de Vlaamse krant Het Nieuwsblad. Het RIVIZ analyseerde 5500 röntgenfoto s en concludeerde dat 56% ervan overbodig was. De kosten van die foto s zijn ruim elf miljoen euro per jaar. Bij nog KaVo MASTERtorque Turbine met Direct Stop Technology Zeer krachtig. Zeer stil. Zeer ontspannen werken. NIEUW DST, Direct Stop Technology: Veilig, boor stopt binnen één seconde Hygiënisch, geen terugzuiging Krachtig, 20% meer vermogen, 23 Watt Uiterst stil, 57 db(a) Slechts 22% van de röntgenfoto s heeft nut KaVo MASTERtorque met Direct Stop Technology eens 21% was twijfelachtig of ze van nut waren. Slechts 22% van de röntgenfoto s bleek echt nut te hebben. Die foto s worden bijvoorbeeld gebruikt om implantaten te controleren of verborgen aandoeningen aan het licht te brengen. Volgens Stefaan Hanson van het Verbond der Vlaamse Tandartsen overdrijft het rapport met de term overbodig. Tijdens het eerste bezoek van een nieuwe patiënt is een scan heel leerrijk. Bovendien zijn röntgenfoto s vooral in Wallonië populair. Vlaamse tandartsen houden veel meer rekening met de risico s van straling, aldus Hanson. (bron: Het Nieuwsblad) De vergrijzing en uitvindingen als dentale lasers zullen bijdragen aan de groei KaVo Ware meesters sluiten geen compromissen. ALBANY, VS De wereldwijde dentale instrumentenmarkt werd in 2011 geschat op 420 miljard euro. De verwachting is dat deze tussen 2012 en 2018 per jaar gemiddeld met 4,7% zal groeien. Dat blijkt uit een recent rapport van Transparency Market Research. De groei is met name te danken aan de vooruitgang in diagnostische en behandeltechnologieën. Volgens Transparency Market Research zullen uitvindingen als dentale lasers bijdragen aan de groei van de dentale markt omdat ze leiden tot snellere genezing, minder pijn, minder behandeltijd en een preciezere diagnose. De verwachting is dat van de dentale systemen de CBCT-systemen de sterkste groei zullen doormaken. Deze verschaffen een zeer gedetailleerd beeld, hebben een hoge diagnostische waarde en stellen patiënten bloot aan een lagere stralingsdosis dan traditionele röntgenapparaten. In Azië zullen de stijgende inkomens van patiënten in combinatie met hun groeiend bewustzijn van het belang van een gezonde mond de dentale markt stimuleren. In Noord-Amerika en West-Europa wordt de dentale markt voornamelijk gestimuleerd door de vergrijzende bevolking die haar natuurlijke denititie wenst te behouden. In het rapport staat ook dat Noord-Amerika zijn leiderschapspositie tot 2018 zal behouden vanwege de snelle incorporatie van geavanceerde technologieën als CAD/CAM. De Europese dentale instrumentenmarkt zal waarschijnlijk het meest groeien (5%). De groei van de Aziatische markt zal langzamer verlopen, omdat patiënten daar vooralsnog minder bewust bezig zijn met hun mondgezondheid en geavanceerde technologieën langzamer ingevoerd worden. Het volledige rapport Dental Equipment Market - Global Industry Analysis, Size, Share, Growth, Trends and Forecast, kan worden aangeschaft op de website van het bedrijf. (bron: Dental Tribune International) Silence Technology Kleine diameter Geringe kophoogte DST, Direct Stop Technology: Terugzuigstop 23 Watt vermogen KaVo Nederland B.V. Basicweg 20 NL-3821 BR AMERSFOORT Telefoon Fax

14 14 Wetenschap dental tribune - netherlands edition september 2013 Intelligente tand registreert mondbewegingen TAIPEI, TAIWAN Onderzoekers van de Nationale Universiteit van Taiwan ontwikkelen een sensor die de mondbewegingen van mensen registreert. De sensor kan worden geïncorporeerd in tanden, beugels of prothesen. In de tand bevinden zich bewegingssensoren die aan de hand van minuscule mondbewegingen kunnen zien of de drager van de tand kauwt, drinkt, spreekt, rookt of hoest. Tests hebben uitgewezen dat de tand in 93 procent van de gevallen accuraat berekent wat de drager precies doet als de tand op de mondbewegingen van de betreffende kandidaat is afgesteld. Met standaardinstellingen kan de slimme tand in 59 procent van de gevallen de mondbewegingen juist benoemen. De definitieve versie van de tand zal op batterijen werken en zijn informatie via bluetooth delen. Het uiteindelijke doel is de tandsensor zo klein te maken dat hij in openingen van natuurlijke dentitie kan worden ingebracht, zodat een kunsttand niet meer nodig is. De sensor kan van pas komen bij mensen die tandenknarsen, hun voedingsgewoonten moeten aanpassen of proberen te stoppen met roken. De sensor wordt in september gepresenteerd tijdens het internationale symposium voor draagbare computers in Zürich. (bronnen: Dental Tribune International, Nu.nl) Tanden kweken uit urine Van donderdag 20 t/m zaterdag 22 maart 2014, is Amsterdam RAI hét zakelijke platform voor aanbieders en afnemers van dentale producten en diensten binnen de mondzorg. VAKBEURS VOOR DE TOTALE MONDZORG LONDEN Chinese wetenschappers zijn erin geslaagd om tanden te kweken uit stamcellen van urine. De wetenschappers van de Guangzhou Institutes of Biomedicine and Health kweekten in een laboratorium uit menselijke urinecellen ipsc-cellen en plaatsten deze samen met cellen uit muizenweefsel in het kaakbot van muizen. Na ongeveer drie weken begon in 30% van de gevallen de bundeling van cellen op tanden te lijken. De tandgelijke structuur bevat tandpulpa, dentine en glazuurweefsel. De tanden zijn alleen niet zo hard als natuurlijke dentitie, aldus een van de onderzoekers. Niet alle stamcelonderzoekers reageerden even enthousiast. Professor Chris Mason, een stamcelwetenschapper van University College Londen, noemt urine een slechte uitgangsbasis Deze methode is niet efficiënt Dental 20 TOT EN MET 22 MAART 2014 AMSTERDAM RAI Organisatie Dental Expo: Protex B.V. Postbus AB Aalsmeer T: +31(0) F: +31(0) E: info@dentalexpo.nl I : en zou het überhaupt niet gebruiken om stamcellen uit te kweken. Urine bevat slechts een paar cellen. De methode om die tot stamcellen te kweken is niet efficiënt. Mason waarschuwt daarnaast dat het risico op besmetting bij cellen uit urine veel groter is dan bij cellen uit andere bronnen. De grootste uitdaging bij het kweken van tanden is dat pulpa, zenuwen en bloedvaten met elkaar moeten integreren voordat ze veranderen in permanente dentitie, besluit Mason. De resultaten van het Chinese onderzoek zijn gepubliceerd in Cell Regeneration Journal. (bron: BBC)

15 september 2013 dental tribune - netherlands edition Forum 15 Preventie cruciaal binnen betaalbare mondzorg: lezersreacties In de vorige editie van Dental Tribune las u het uitgebreide interview met James Huddleston Slater sr. en em. prof. dr. Wim van Palenstein Helderman over de betaalbaarheid van de mondzorg en het belang van preventie. Het artikel maakte de nodige reacties los, waarvan u er hieronder enkele kunt lezen. Werkplezier Preventie loont in elk geval voor het werkplezier! Het is prettig om in een schone mond te werken en de eventueel toch noodzakelijke restauraties blijven langer mooi en in situ. Ik ben inmiddels 37 jaar tandarts, ooit opgevoed aan de VU waar preventie toen al hot was, en ben het preventieve beleid in mijn kleine praktijk gaan uitdragen. Aanvankelijk was dat best lastig, maar nu ik inmiddels de kinderen van de kinderen behandel, is het heerlijk zoveel gave dentities te zien! Bovendien heb ik slechts zeer beperkt kroon- en brugwerk te doen en ook endo s komen weinig voor. Een bevestiging dat preventie wel degelijk kostendrukkend is. G.J.J. Roseboom, tandarts, Benschop Veel te winnen Preventie en niet curatie zou de kurk moeten zijn waarop een mondzorgpraktijk drijft. Jammer genoeg vinden veel tandartsen het niet stoer en vooral niet rendabel genoeg. Veel tandartsen bezitten grote praktijken met veel personeel; om alles te kunnen betalen moet er vooral veel geboord, geïmplanteerd of getrokken worden met een volledige prothese als einddoel, het liefst op implantaten! Daarbij vinden veel tandartsen dat er inderdaad met de handen gewerkt moet worden en daar slaan ze naar mijn mening de plank mis. Een mondhygiënist moet niet curatief opgeleid worden. Wel vind ik dat het vooropleidingsniveau van aankomende mondhygiënisten minimaal havo moet zijn en dat er een test op handigheid en communicatie vooraf afgenomen dient te worden. Op deze manier worden de beste kandidaten aangenomen. Hetzelfde zou moeten gelden voor tandartsen. Voor mondhygiënisten zouden in plaats van practica over curatie ook colleges en practica gegeven moeten worden over voeding en psychologie. Diëtisten, psychologen, internisten zouden samen met mondhygiënisten en tandartsen colleges en practica moeten volgen. Dat assistenten steeds meer taken van mondhygiënisten overnemen is een slechte zaak. Preventie is niet makkelijk, want de ontvanger moet de instructies in zijn/haar systeem integreren. De gever moet begrijpen wat de gevolgen van een ongezonde leefstijl zijn. Veel tandartsen doen alsof het makkelijk is, maar preventie is intensieve coaching. Ik erger mij vreselijk aan de gemakzucht van cliënten en collega s. Er wordt al te makkelijk geprofiteerd van verzekerde zorg, terwijl het verminderen van gezondheidsrisico s onder de individuele verantwoordelijkheid zou moeten vallen. Tandheelkundige zorg voor kinderen tot 18 jaar zit in de basispakket, eveneens de tandheelkundige chirurgische zorg en kunstgebit, stoppen-metrokenprogramma s, maximaal drie behandeluren dieetadvies etc. Zolang dit systeem van verplichte solidariteit in stand gehouden wordt, zullen de gezondheidskosten niet dalen. Het is een utopie te denken dat gedrag alleen met preventie kan veranderen. Ik vind dat burgers zelf voor de gevolgen van hun ongezonde leefstijl moeten betalen en zeker niet de maatschappij. Verplichte solidariteit heeft grenzen en werkt vooral niet, daarom zou ik pleiten voor een sobere basisverzekering. Menig tandarts is rijk geworden met het maken van volledige protheses die niets met preventie te maken hebben, integendeel. Verzekeraars zouden alleen preventie moeten vergoeden en niet de curatieve behandelingen. Deze opvatting kom ik weinig tegen, maar zou dit de situatie niet sterk verbeteren? Voor gehandicapten en sociaal zwakkeren zou dan een fonds gesticht moeten worden, waar de burgers zelf aan kunnen bijdragen, maar het is niet aan de overheid om het te regelen. Laat het aan de markt over. Zelf run ik samen met mijn man, die tandarts is, een tandarts- en mondhygiënepraktijk in het noorden van het land. Wij hebben voor de opzet van een duopraktijk gekozen omdat wij van mening zijn dat een tandarts met een mondhygiëniste moet werken en wel onder hetzelfde dak. Recent vatte ik het plan op ouderen en gehandicapten met de tandarts op locatie te behandelen ANT STÁÁT VOOR DE TANDARTS > lees verder op pagina 16 ANT Advertentie A4.indd :33

16 16 Forum dental tribune - netherlands edition september 2013 > vervolg van pagina 15 en daarbij trainingen in mondverzorging te geven. De meeste zorginstellingen hadden hier echter geen behoefte aan, omdat veel bewoners een kunstgebit hebben. Daarbij staat preventie bij veel zorgmanagers niet hoog op de prioriteitenlijst en het verpleegkundige personeel heeft er geen tijd voor. Ik kreeg meer dan eens als reactie dat alles bij hen uitstekend geregeld is, simpelweg omdat ze hun beleid niet willen veranderen. Er is kortom nog veel te winnen. R. Beauce, mondhygiëniste, Hoogeveen Opleiders schieten tekort Bij het interview met de heren Huddleston Slater en Van Palenstein Helderman wil ik enkele kanttekeningen plaatsen, waarvan dit de voornaamste zijn: het pleidooi voor individuele instructie en motivatie van patiënten is in feite vanzelfsprekend, en het is onduidelijk waarom slechts over cariësbeheersing gesproken wordt. De opleiding tandheelkunde is nog steeds gericht op curatief handelen. Ik stel vast dat de opleiders daarin belangrijk tekortschieten. Zolang de opleiders niet zijn gescreend op aanwezige empathie voor de patiënt, is er nooit verbetering te verwachten. De generaties curatief ingestelden in de opleiding volgen elkaar steeds op, zodat er niets kan veranderen. U zou ervoor moeten pleiten hierin een doorbraak te forceren, door opleiders te selecteren. Overigens moet de selectiecommissie dan niet bestaan uit kroon- en brugbouwers. In de paropraktijk wordt individueel gerichte preventie verricht. Na de intensieve protocollaire aanpak van parodontitis ontstaat een situatie van stabiliteit. Hier komt in de nazorg die individuele aanpak aan de orde. Wij, en andere paropraktijken, zijn in staat om patiënten werkelijk zodanig te beïnvloeden en keer op keer in de nazorg opnieuw te motiveren en instrueren, dat de gewenste eenvoudige nazorg voldoet om die stabiliteit te behouden. In een volgend interview zou u hierover kunnen getuigen, het is nu werkelijk een omissie. Er zijn twee grote infectieziekten in de tandheelkunde: cariës en parodontitis. Ik tref in nogal wat statements van prominente tandheelkundigen vaak cariës aan als enige besproken mondaandoening. U doet in dit interview mee aan die trend door alleen over cariës te spreken. Het is toch al zo, dat de jaarlijkse onderzoeken bij patiënten te weinig screenend zijn voor parodontitis. Ook hier geldt: zolang we tandartsen opleiden die geen kennis maken met parodontale aandoeningen, blijft dit zorgen voor onbegrip, lees onkunde. Iedereen leert dat het parodontaal weefsel de fundering is van het stelsel, maar menigeen vergeet dat bij ontvangst van het diploma. In de opleiding zou veel meer belang moeten worden gehecht aan integratie van parodontale zorg, voorafgaand aan herstel van cariësschade. Dan heeft u gelijk de interesse voor individuele preventie. G. Voerman, parodontoloog NVvP, Goes Reactie prof. dr. W. van Palenstein Helderman en J.J.W. Huddleston Slater sr. Wij spreken vooral over cariës omdat daar het grootste probleem ligt: ruim 60% van het totale jaarlijkse budget voor tandheelkundige zorg gaat op DONDERDAG 14 NOVEMBER uur Doelgroep: Tandartsen, MKA-chirurgen, orthodontisten DE TANDHEELKUNDIGE ZORG TOT 18 JAAR én VOOR OUDEREN (55+) Een interessant programma met op donderdag een speciale avond waar meerdere casussen worden behandeld, met inzichten en behandelplannen vanuit meerdere disciplines. Op vrijdag een programma voor het hele behandelteam, met ca. 30 sprekers uit binnen- en buitenland en 4 parallelsessies. Voor meer informatie en inschrijven: info@detandinalzijnfacetten.nl +31 (0) aan kosten voor herstel van schade door cariës, terwijl die ziekte te voorkomen is. We richten ons daarbij op de jeugd en daar zijn parodontologische problemen nog niet evident. Preventieve aspecten rond parodontologie hebben zeker ook onze aandacht. Inderdaad zit bij de opleiding zeker een deel van het probleem. Bij de vakgroepen kindertandheelkunde in Groningen, Nijmegen en ACTA komt langzaam wat beweging in de door ons voorgestelde richting. Wij zijn echt niet de enige tandartsen die een verandering voorstaan, maar het zal tijd kosten. Er is sprake van een vicieuze cirkel, die begint bij de aanmelding van studenten die zichzelf geselecteerd hebben op basis van het bestaande beroepsbeeld. Daar komt bij dat van opleiders die ook dat beroepsbeeld vertegenwoordigen niet makkelijk een koerswijziging te verwachten valt. Vergeet echter niet: wij, en andere voorvechters van preventie, zijn ook op de oude wijze opgeleid Voeding op eerste plaats In het interview Mondzorg onbetaalbaar zonder preventie (Dental Tribune, juli 2013) wordt vooral benadrukt dat een individuele aanpak cruciaal is voor effectieve preventie. Het speerpunt moet gelegd worden op goed tandenpoetsen, aangezien daarmee 80% van de cariës voorkomen kunnen worden, analoog aan een Deens onderzoek. Tot zover is er niets mis. Maar dan: de vraag over de rol van voeding wordt eigenlijk afgedaan als ondergeschikt. Instructie over voeding is volgens de geïnterviewden alleen van belang bij een grote blijvende cariësgevoeligheid, waarna poetsen met fluoridehoudende tandpasta nog eens wordt benadrukt. Hierbij dient vermeld te worden CONGRES DE TAND IN AL ZIJN FACETTEN II 14 & 15 NOVEMBER 2013 DE DOELEN, ROTTERDAM VRIJDAG 15 NOVEMBER uur Doelgroep: Het hele behandelteam en studenten R NVT NVvE NVVRT NVvK NVMKA VvO RTV NVM dat de daling van de cariës wereldwijd overal is opgetreden vanaf de vijftig en zestiger jaren, ook in landen waar geen fluoride werd toegepast. Men moet beseffen dat uiteindelijk de oorzaak van alle malaise in de mond ligt in ons voedingspatroon. Dieren in het wild hebben nooit cariës. Suiker veroorzaakt niet alleen cariës, maar het verwoest ook de darmflora, waar schimmelvorming gaat optreden. Zo ontstaat een dysbiose. De goede bacteriën gaan verloren en schimmels nemen hun plaats in. De moderne mens is meestal in hoge mate belast met candida (overigens veroorzaakt kwik door zijn toxische werking op de goede bacteriën ook een candidainfectie). Uiteindelijk wordt ons darmslijmvlies ernstig aangetast en gaat het soms gedeeltelijk verloren. De darm is voor 70% voor het immuunsysteem verantwoordelijk. Het immuunsysteem wordt overbelast met vreemde eiwitten, wat een verklaring is voor het ontstaan van allergieën en auto-immuunziekten. Helaas was dit weer eens een interview dat niet verder keek dan het vak tandheelkunde. Wat bijvoorbeeld te denken over het verband tussen ons voedingspatroon en ADHD? Er zijn recentelijk in Nederland maar reeds twintig jaar geleden in Engeland proeven gedaan die uitwezen dat criminaliteit aanzienlijk daalt bij gezondere en vooral suikervrije voeding. Ook de schoolresultaten verbeterden aanmerkelijk. Door een verkeerde darmflora en een beschadigd darmslijmvlies is er geen of onvoldoende opname van vitaminen en mineralen. De mond is het begin van ons darmstelsel. Parodontopathieën hebben een zeer nauwe samenhang met de toestand van ons immuunsysteem en rechtstreeks Zaal 0-18 jaar: Dr. Martine van Gemert - Schriks. Prof.dr. Jan Derksen. Dr. Dafydd Evans en Dr. Nicola Innes. Prof.dr. Ivo Krejci Dr. Marijn Créton. Sandy van Teeseling en Prof.dr. Marco Cune. Jacques Baart. Zaal 55+: Ben Derksen. Dr. Sjoerd Smeekens. Hein de Kloet. Dr. Egon Euwe. Prof.dr. Cees de Baat. Prof.dr. Bruno Loos. Dr. Erik van der Meij. Prof. dr. Erik Scherder. Zaal totaal: Khee Hian Phoa. Jenneke de Jong. Prof.dr. Arjan Vissink. Wanda de Kanter en Pauline Dekker. Rob Bilo. Prof.dr. Johan Aps. Dr. Anton de Wijer. Zaal Assisterenden: Michiel de Cleen. Christo Boxum. Rob Bilo. Prof.dr. Jan Derksen. Ardie Hagoort. Wanda de Kanter en Pauline Dekker. Dr. Dick Barendregt. Dr. Ralph Voorsmit. met de toestand van de darm. De relatie tussen paroproblematiek en hart- en vaatziekten is nu algemeen aanvaard. Andere onderzoeken tonen aan dat hart- en vaatziekten niet veroorzaakt worden door de consumptie van verzadigde vetten (wat men ons nog steeds doet geloven), maar dat er een sterk verband ligt met suikergebruik. Schade aan bloedvaten kan slecht gerepareerd worden door het ontbreken van de broodnodige vitaminen en mineralen. Er zijn nog legio andere nadelen aan suikergebruik verbonden. Uiteindelijk is suiker veel schadelijker voor onze gezondheid dan roken en alcohol. Hier ligt een rol voor de overheid. Wij als professie moeten de bal terugkaatsen als de overheid wil bezuinigen op de gezondheidszorg. Tandheelkunde is een onderdeel van die gezondheidszorg en kan daar in haar aanpak niet los van worden gezien. De overheid zal veel meer aandacht moeten schenken aan de nadelen van suikergebruik, aangezien die de samenleving miljarden per jaar kost. Iedereen weet nu dat roken slecht is voor de gezondheid. Het moet zelfs op het pakje staan en er wordt een hoog accijnsgehalte geheven. Waarom dan niet een ontmoedigingsbeleid voor suiker? Nu heeft een kind elke week wel een verjaardagsfeestje met taart en frisdrank. Laat frisdrank maar heel veel duurder worden dan gewoon water. Een klein taartje voor 20 euro? Natuurlijk gaat de suikerverwerkende industrie dan hevig protesteren. Is hier niet hetzelfde gebeurd met de tabaksindustrie? We moeten de bevolking doordringen van het belang van gezonde voeding. Een boek uit 1945 van de wereldberoemde Amerikaanse tandarts Price (indertijd voorzitter van de ADA) is recent opnieuw uitgegeven en stelt dat met de introductie van suiker en meel de degeneratie van het menselijk ras is begonnen. Price heeft dit bewezen door natuurvolkeren over de hele wereld te vergelijken voor en na de introductie van onze welvaart. Natuurvolkeren bestaan nu niet meer! Tandenpoetsen is natuurlijk tijdelijk heel belangrijk en voorlopig ons meest profijtelijke redmiddel. Het niet toestaan van meer dan zeven eetmomenten is eigenlijk ridicuul. Dieren zijn de hele dag bezig met het vergaren van voedsel en met eten. Geen enkel dier heeft in de natuur cariës. Er zal veel verder gekeken moeten worden. Kiezen wij als volk hiervoor? Kiest Europa hiervoor? Onze voeding zou de hoogste prioriteit moeten hebben; voeding is de bron van onze gezondheid. Het is van de zotte dat elke mens rondloopt met problemen in de mond. Als de gezondheidszorg onbetaalbaar dreigt te worden, moet men de verantwoordelijkheid daarvoor op het bordje van de overheid leggen. Het is absoluut niet de schuld van de hulpverleners. Wij tonen aan dat een gezonde voeding de basis is voor onze gezondheid. Overheid, doe er wat mee! A.J.M. Heintzberger, bio-energetisch tandarts, Uitgeest

17 september 2013 dental tribune - netherlands edition Industrie 17 Nieuwe behandelmethoden in conservatieve parodontitistherapie Tekst: Prof. dr. Wolf-Dieter Grimm, i.o.v. ACTEON In de volgende casus wordt de effectiviteit beschreven van een behandelmethode voor decontaminatie van door biofilm gekoloniseerde worteloppervlakken met de mildabrasieve poederstraaltechniek. Het doel van deze casus is evaluatie van klinische en microbiologische resultaten tijdens de conservatieve parodontitistherapie met een mild abrasief subgingivaal poederstraalsysteem (AIR-N-GO PERIO ). van parodontitis en 21% aan een ernstige vorm. Maar ook bij jeugdigen van 15 jaar oud worden al gemiddelde (ca. 13%) en ernstige (ca. 1%) vormen van parodontitis geconstateerd. Bij bijna de helft van de ouderen (senioren) hebben door ontsteking veroorzaakte destructieve veranderingen aan het parodontium plaatsgevonden van (gemiddeld) ernstige aard (DMS, 2006). Voortschrijding van de ziekte kan met causale therapie vertraagd worden (Sastravaha et al. 2004). Om deze reden is mechanische verwijdering van supra- en subgingivale tandsteen en plak het primaire doel van conservatieve parodontale therapie, die vernietiging van de subgingivale biofilm en minimalisatie van de parodontaal pathogene bacteriën beoogt (O Leary 1986, Westfelt 1996). Door scaling en effenen van de wortel kunnen concrementen, bacteriële biofilms en endotoxinen effectief van de worteloppervlakken verwijderd worden. Mechanische verwijdering gebeurt met handmatige of ultrasone scalingmethoden (Drisko 1998, Sastravaha et al. 2005, Caruso et al. 2008). De toepassing van mechanische scalingsystemen heeft zich in overeenstemming met de onderzoeken dus ook gevestigd, omdat hiermee doelmatig reinigen van de worteloppervlakken gemakkelijker > lees verder op pagina 18 doe uw voordeel met de huidige aanbiedingen!* Parodontale aandoeningen zijn, zoals aangetoond door de baanbrekende onderzoeken van Loe et al. (1986) en Page (1999), infectieziekten van het parodontium, gekenmerkt door destructie van het parodontium inclusief het parodontale vezelsysteem, cement en de gingiva (fig. 1). Marginale parodontitis is een secundaire infectie (fig. 2), die teweeg wordt gebracht door een overwegend gramnegatieve, anaerobische verscheidenheid aan bacteriën, die chronische ontsteking aan het parodontium veroorzaken (Socransky en Haffajee, 1992). Als gevolg van voortdurende ontsteking wordt toenemend verlies van parodontaal weefsel en aanhechting geconstateerd. Figuur 1: REM-afbeelding van het worteloppervlak, waarop de grenslijn van de epitheliale aanhechtingen en de intraalveolare aanhechtingen (Gassmann en Grimm, 2006) worden weergegeven. Total-Etch Bond Self-Etch Bond Dual Cure activator Applikatiekwastjes Keramiek primer Metaal primer Zirconium primer Glazing Afzender, praktijkstempel Klantnummer Datum Handtekening Vanaf nu alstublieft alleen nog Futurabond U bestellen! Parodontale aandoeningen bij volwassenen in procenten Gemiddeld ernstige aandoening Ernstige aandoening Figuur 2: Ontwikkeling in percentages van gemiddeld ernstige en ernstige aandoeningen van het parodontium bij 35- tot 44-jarige volwassenen van 1997 tot Derde en vierde Duits Mondgezondheidsonderzoek [DMS III, IV] door het instituut van de Duitse tandheelkunde (IDZ) in opdracht van de Duitse Associatie Tandartsen en de Duitse tandartsassociatie voor verplicht verzekerden. All You need is u Duaal-hardend universieel adhesief Zelf-ets, selectieve ets of total-ets U als gebruiker heeft de vrije keuze! Buitengewoon veelzijdig toepasbaar voor directe of indirecte restauraties volledig compatibel met alle lichthardende, duaalhardende en zelfhardende composieten zonder extra activator betrouwbare hechting aan verschillende materialen zoals metaal, zirconium of aluminimum oxide maar ook aan silicaat keramiek zonder extra primer In één laag aanbrengen maar 35 seconden totale verwerkingstijd Futurabond u nieuw Uitgaande van epidemiologische onderzoeken (fig. 2) ligt het aantal gevallen van chronische marginale parodontitis bij de volwassen bevolking boven 35 jaar in Duitsland tussen de 40-45%. Ca. 53% van deze leeftijdsgroep lijdt aan een gemiddeld ernstige vorm *Alle aktuele aanbiedingen vindt u onder VOCO GmbH Anton-Flettner-Straße Cuxhaven Duitsland Tel VOCO_DT-NL_0713_Futurabond U_new_210x297.indd :57:34

18 18 Industrie dental tribune - netherlands edition september 2013 > vervolg van pagina 17 en minder vermoeiend is voor het tandheelkundig team (Drisko et al. 1995, Oda et al. 2004). Naast de eerder beschreven decontaminatiemethoden moet in deze casus de effectiviteit van een innovatieve methode voor het verwijderen van biofilm (de mildabrasieve poederstraaltechniek) als onderdeel worden beschouwd van de moderne parodontitisbehandeling. De poederstraalapparatuur wordt al geruime tijd succesvol toegepast voor met name professionele tandreiniging. De indicatie-uitbreiding op subgingivale, met biofilm belaste oppervlakken werd met aanzienlijke nadelen verbonden, omdat geschikte instrumenten niet verkrijgbaar waren en alleen natriumbicarbonaatpoeder als straalmiddel gebruikt kon worden. Dit resulteerde in een ontoereikende reinigingsmethode van de worteloppervlakken. Bovendien bestaat daarnaast het risico op emfyseemvorming. Het AIR-N-GO PERIO-systeem vervangt het onoplosbare natriumcarbonaatpoeder door het oplosbare, mild abrasieve glycinepoeder. Bovendien wordt in klinische onderzoeken (referenties op aangetoond dat glycinepoeder bij straalbehandelingen geen negatieve invloed heeft op de omgevende weefsels. Het AIR-N-GO PERIO-apparaat met bijbehorende subgingivale hulpstuk en nieuwe stromingskamer is speciaal ontwikkeld om direct in de parodontale pockets te kunnen werken (fig. 3) en is voortgekomen uit de moderne CFD-techniek (numerieke stromingstechniek). De aanliggende anatomische weefsels worden niet geïrriteerd en de grondige verwijdering van subgingivale biofilms op de worteloppervlakken reduceert marginale ontstekingen. De beschreven resultaten zijn onderdeel van een klinisch en microbiologisch gecontroleerd en gerandomiseerd langetermijnvergelijkingsonderzoek naar de effectiviteit van het mildabrasieve, geluiddempende poederstraalsysteem en ultrasoon ondersteunde methoden binnen conservatieve parodontitistherapie. Materiaal en methode Er werden 15 patiënten, die bij de uitgangsbevindingen chronische marginale parodontitis lieten zien, behandeld en na drie maanden opnieuw onderzocht. Voor aanvang, direct na de klinische interventie (alleen microbiologische onderzoeken), na zes weken en na drie maanden werden de klinische en microbiologische parameters verhoogd (tab. 1). De onderzochte patiënten gaven na de succesvol uitgevoerde voorbehandeling mondelinge en schriftelijke goedkeuring, in overeenstemming met de Verklaring van Helsinki (volgens het amendement van de 41e World Medical Assembly, Hongkong, september 1989). Voorbehandeling Alle patiënten kregen na het beginonderzoek een voorbehandeling. De patiënten kregen instructies voor mondhygiëne en naar behoefte een professioneel supragingivaal debridement. De eerste fase van de voorbehandeling strekte zich, afhankelijk van de patiënt, uit over een periode van ten minste drie en maximaal vijf weken. De patiënten moesten gedurende deze periode een PI van ongeveer 1 vertonen. De voorbehandeling omvatte een supragingivale scaling en polijsting van de tandoppervlakken met de AIR-N- GO SUPRA (fig. 4). Deze luchtpolijster werkt met een straal die bestaat uit een mengsel van water en lucht en is voorzien van een reinigingspoeder speciaal voor behoud van gevoelig weefsel. De afgeronde structuur van de poeder en de grote mate van fijnheid van de microkogeltjes op basis van calciumcarbonaat beschermen het tandglazuur en maken zachte en effectieve reiniging van de tandoppervlakken mogelijk. De sproeistraal bereikt ook moeilijke locaties zoals smalle interdentale ruimtes. Klinische parameters Als klinisch variabele worden de klinische Attachementlevel (CAL), Bleeding on Probing (BOP), sonderingsdiepte (ST) en gingivale recessie (GR) vastgesteld. Microbiologie De bacteriologische onderzoeken (Grimm et al en 2005) werden vóór het basisonderzoek uitgevoerd, direct na de therapeutische interventie, zes weken en drie maanden na de conservatieve parodontale therapie - therapie door selectieve detectie van parodontaal pathogene bacteriën door middel van binding door gensondes (hybridisatie). De subgingivale monsterneming (fig. 5) werd uitgevoerd met behulp van steriele papierstiften volgens Slots (1986). De papierstiften werden tot de pocketfundus ingebracht, daar tien seconden vastgehouden en daarna zonder bloeding te veroorzaken verwijderd en direct in een daarvoor geschikte reageerbuis gedaan. De evaluatie werd voor alle onderzochte patiënten tezamen uitgevoerd. Het reageerbuisje was voorzien van een buffer die de aminozuren van de bacteriën gedurende transport conserveerde. Moleculairbiologische tests, zoals de in onze onderzoeken gebruikte IAI Pado- Test 4 5 van het instituut voor toegepaste immunologie in Zwitserland (Institut für Angewandte Immunologie), gebruiken als sonde synthetisch kleine DNA s in aanvulling op de ribosomale RNA s, om bacteriën (zoals A. actinomycetemcomitans/aa, T. forsythensis/ Tf, P. gingivalis/ Pg, T. denticola/ Td) te analyseren. Bovendien geeft het totaal aantal bacteriën (totale bacteriële belasting, TBL) een goede indicatie van de paradontale infectie. Wij gebruikten verder het door het Zwitserse instituut voor toegepaste immunologie ontwikkelde classificatiesysteem (cluster). Met behulp van statistische methoden werden de parodontale pockets op basis van verschillende bacteriële onderverdelingen in vijf soorten geclassificeerd. Deze typificatie van de parodontale pockets heeft als voordeel dat met een enkel kengetal de complexiteit van de microbiologische resultaten aan te duiden is en de klinische betekenis eenvoudiger is te herkennen. Statistische evaluatie Na afsluiting van de onderzoeken werden de gemiddelde waarden van de variabele, klinische Attachmentlevel (CAL), de Bleeding on Probing (BOP), sondediepte (ST) en gingivale recessie (GR) vastgesteld en schriftelijk geëvalueerd. Het vergelijken van de uitgangswaarden met de bevindingen na toepassing van het mild abrasieve, geluiddempend poederstraalsysteem vond plaats met de rangtekentoets van Wilcoxonde. De statistische tests vonden plaats met het statistiekprogramma SPSS. Resultaten Demografische gegevens Alle in het onderzoek opgenomen patiënten (n = 15) bleven de volledige observatieperiode van drie maanden bij het onderzoek betrokken, het aantal onderzochte tanden veranderde niet. 56,6% van de onderzochte patiënten was vrouwelijk en 43,4% was mannelijk. Het aandeel van de in de studie opgenomen rokers bedroeg 37,5%. Alle patiënten kregen volgens het onderzoeksprotocol een vervolgonderzoek. Tijdsbestek Klinisch onderzoek Microbiologisch onderzoek baseline (BL) na de interventie (nal) na 6 weken (na6we) na 3 maanden (na3ma) X - X X X X X X Therapie X Tab. 1: Chronologisch overzicht. AIR-N-GO PERIO STM (mm) Onderzochte tand alle STM CAL (mm) Onderzochte tand alle CAL baseline 5,07 ± 0,52 6,00 ± 0,93 8,1 ± 1,91 8,1 ± 1,93 6 weken 4,40 ± 0,49 5,70 ± 0,29 6,47 ± 0,54 7,8 ± 0,24 3 maanden 3,73 ± 0,97 3,43 ± 0,77 6,2 ± 1,93 5,97 ± 1,53 P-waarde 0,093 0,391 0,687 0,872 tab. 2: De gemiddelde waarde en standaarddeviatie van de STM- en CAL-waarde bij baselineonderzoek, zes weken en drie maanden na therapeutische interventie voor alle onderzochte parodontale weefsels en de onderzochte tanden. AIR-N-GO PERIO BOP (mm) Onderzochte tand alle BOP GR (mm) Onderzochte tand alle GR baseline 0,93 ± 0,52 0,32 ± 0,93 2,1 ± 1,91 2,19 ± 1,93 6 weken 0,2 ± 0,49 0,0027 ± 0,77 2,07 ± 0,54 2,07 ± 0,73 3 maanden 0,27 ± 0,97 0,1727 ± 0,67 2,47 ± 1,93 2,53 ± 0,53 Tab. 3: Gemiddelde waarde en standaarddeviatie van de BOP- en GR-veranderingen bij baseline-onderzoek, na zes weken en na drie maanden voor het parodontium en voor locaties aan de microbiologische onderzochte tanden. AIR-N-GO PERIO Species x 106 baseline na interventie na 6 weken na 3 maanden Aa 0,05 0,07 0 0,03 Pg 2,59 0,23 1,03 0,28 Tf 1,67 0,23 0,77 0,26 Td 1,92 0,29 0,18 0,18 TBL 87,21 42,81 35,21 29,69 tab. 4: De invloed van de AIR-N-GO PERIO-systemen bacterieprevalentie. Fig. 4: AIR-N-GO SUPRA Airpolisher voor luchtturbineaansluiting. Fig. 5: Het subgingivale onderzoek wordt met steriele papierstiften uitgevoerd volgens Slots (1986). Figuur 3: AIR-N-GO PERIO -apparaat met bijbehorende subgingivaal hulpstuk (afb. 3a) en de speciaal ontwikkelde stromingskamer (afb. 3b). Klinische parameters De AIR-N-GO PERIO-groep (tab. 2) vertoonde zes weken postoperatief een gemiddelde klinische aanhechtingswinst van 0,30 ± 0,04mm voor alle behandelde parodontiums (gemiddelde reductie van sonderingsdiepte van 0,30 ± 0,02 mm) en voor locaties aan microbiologisch onderzochte tanden een winst van 0,67 ± 0,01 mm (gemiddelde reductie van sonderingsdiepte van 1,63 ± 0,06 mm). Na drie maanden vertoonde de AIR-N-GO PERIO-groep een gemiddelde klinische aanhechtingswinst voor alle parodontiums van 2,13 ± 0,04 mm (reductie van de sonderingsdiepte van 0,30 ± 0,03 mm) en voor locaties

19 september 2013 dental tribune - netherlands edition Industrie 19 aan de microbiologisch onderzochte tanden een winst van 2,13 ± 0,14 mm (reductie sonderingsdiepte van 1,34 ± 0,03 mm). Tabel 3 toont de BOP- en GR-onderzoeksparameters voor alle onderzoeksperioden. In de AIR- N-GO PERIO-groep verbeterde de BOP (vergeleken met de uitgangsgegevens) na zes weken en drie maanden statistisch significant (p < 0,01). De lichte toename van de GR in vergelijking met de uitgangsgegevens reflecteert de verbeterde ontstekingssituatie van het marginale parodontium na de AIR-N-GO PERIO-therapie. de week) alsook bij 36,67% van de pockets na drie maanden. Td was preoperatief aantoonbaar bij 63,33% van alle pockets. Direct na de therapeutische interventie nam de prevalentie van de species af (30%) en steeg deze weer licht in de derde postoperatieve maand (36,6%). Met een frequentie van 60% na de derde maand bereikt Td snel weer de uitgangswaarde uit het baselineonderzoek en daarmee een bijna gehele herkolonisatie van de onderzochte parodontale pockets. Opvallend was het overeenkomstig procentueel hoge aantal pockets, waarbij species uit het rode complex (Pg, Tf, Td) werden aangetoond. Pg, Tf en Td koloniseerden voor de behandeling gezamenlijk 77,27% van alle pockets, de prevalentie van de complexen daalde direct na de interventie (33,0%) en steeg weer in de derde postoperatieve maand (47,2%). Op ieder onderzoeksmoment lieten de meeste pockets een combinatie van vier bacteriën zien (35,1% van de pockets preoperatief) evenals 20,8% en 28,8% van de pockets direct na interventie en na zes weken, afhankelijk van de toegepaste therapiesoort. In de derde maand steeg het aantal pockets met slechts één bacteriesoort. Conclusie Zeer veelbelovend is het effect op de obligate pathogene bacteriën zoals Actinobacillus actinomycetemcomitans, Porphyromonas gingivalis en T. forsythensis, die het moeilijkst te beheersen zijn in de therapie. Het gaat evenwel om bacteriële reductie van markeerbacteriën en niet de eliminatie van de obligaat pathogene cellen. De resultaten geven aanleiding tot de conclusie dat op lange termijn een beter resultaat bereikt kan worden met het mild abrasieve, geluidsdempende poederstraalsysteem (AIR-N-GO PE- RIO). Literatuur verkrijgbaar bij de auteur. Over de auteur Prof. dr. Wolf-Dieter Grimm is emeritus DGP-parodontoloog van de afdeling parodontologie in tand-, mond- en kaakheelkunde, Faculteit Gezondheid, Universiteit Witten/Herdecke. wolfg@uni-wh.de. Microbiologische resultaten Onderzocht werden de resultaten voor de vier parodontale markeerbacteriën A. actinomycetemcomitans (Aa), T. forsythensis (Tf), P. gingivalis (Pg), T. de ticola (Td) en daarnaast het totaal aantal markeerbacteriën (TBL); de informatie wordt steeds aangeduid in miljoenen verwekkers per ml sulcusvloeistof. In tabel 4 worden de microbiologische onderzoeksresultaten opgegeven. Aa vertoonde preoperatief tot het tijdstip BL de laagste concentratie (0,05 x 106) van alle onderzochte species. Zes weken na de behandeling was de bacterieconcentratie tot 0 gereduceerd en deze bereikte drie maanden postoperatief weer bijna de uitgangswaarde (0,03 ± 0,08). De drie andere species (Pg, Tf, Td) bereikten ieder concentraties van 0,28 x, 0,26 x, 0,18 x 106. De microbiologische situatie drie maanden na de behandeling vertoonde een kolonisatie van alle vier bacteriën op een lager niveau dan bij de uitgangsbevindingen. De bacteriën P. gingivalis en T. forsythensis bevonden zich bovendien op een nog lager niveau dan bij de meting direct na de interventie werd vastgesteld. Alleen A. actinomycetemcomitans vertoonden beginnende herkolonisatie na volledige eliminatie na zes weken met een stijging van 0,03 x 106. Porphyromonas gingivalis werd gereduceerd tot 0,28, wat een gemiddelde eliminatie van 84% ten opzichte van de uitgangswaarde betekent. De bacterie T. forsythensis vertoonde een afname tot 0,28, wat een gemiddelde eliminatie van 59% ten opzichte van de uitgangswaarde betekent. Je nieuwe beste collega De nieuwe sterilisator van Miele Snel. Zeer korte programma s. Zeker. Ingebouwde waterbehandeling, voor snelle en veilige sterilisatieprocessen. Betrouwbaar. Betrouwbare resultaten en lange levensduur. dentaalsterilisatie Microbiologisch profiel De microbiologische analyse van de tests resulteerde in het beginonderzoek erin dat 37% van de monsters Aa, 83% Pg, 51% Pi, 91% Tf en 89% Td vertoonden. Het aantal geïnfecteerde pockets verminderde snel na de behandeling en steeg weer na zes weken, alsook in de derde maand, zonder echter weer de uitgangswaarde te bereiken. Pg vertoonde de hoogste prevalentie van alle bacteriespecies tot ieder tijdstip; de bacterie werd bij 40% van de pocket door de behandeling en bij 20% van de pocket direct na de therapeutische interventie, in 33,33% zes weken en in 6,6% in de derde maand na de AIR-N-GO PERIObehandeling aangetoond. In 60% van alle pockets werd Tf aangetoond in het beginonderzoek. Postoperatief bevond de species zich bij slechts 30% (direct na interventie) en 60% (in de zes- Reinigen/Desinfecteren Steriliseren Documenteren Garanderen Voor meer informatie: Telefoon: (0347)

20 20 Industrie dental tribune - netherlands edition september 2013 De nieuwe KaVo MASTERtorque Maximale kracht. Fluisterstil. Optimaal comfort. De MASTERtorque turbines. Bij de revolutionaire Direct Stop Technologie stopt de boor binnen één seconde. Daarmee zorgt deze voor een verhoogde veiligheid gedurende behandelingen. Bovendien voorkomt deze stoptijd de terugtrekkende zuiging van aerosolen en het afzuigen van deeltjes in de kogellagers, met als resultaat meer hygiëne en duurzaamheid. Met de DST-techniek kunt u meteen doorwerken na het stopzetten van de boor, bijvoorbeeld voor het controleren van uw werkzaamheden of voor het verwisselen van de boor. De MASTERtorque is compatibel met alle koppelingen van de KaVo MULTIflexsystemen. Het drukknop-klemsysteem houdt de boor stevig op zijn plaats dankzij haar retentiekracht van 30 Newton. Ervaar een volledig nieuwe dimensie van kracht met 23 Watts aan piekkracht, wat een verhoging van ongeveer 20% betekent in vergelijking met onze vorige turbine. In combinatie met de perfecte grip van de KaVo Plasmatecbekleding creëert u hierdoor de beste omstandigheden voor comfortabel en efficiënt werk. Bovendien biedt deze krachtstoename een stabiele werksnelheid tot en met het hoogste krachtniveau en de laagste contactdruk. Onze nieuwe turbine combineert de bewezen Silence Technologie met verbeterde frequentieoptimalisatie. Dit creëert de beste omstandigheden voor stil en comfortabel werken, zelfs op maximale snelheid en gedurende het stoppen van de turbine. Daarnaast draagt de effectieve frequentieoptimalisatie bij aan een aangenaam geluid van de turbine van niet meer dan 57 db(a), voor meer comfort voor u en uw patiënten. Het compacte en ergonomisch design van de MASTERtorque, in combinatie met KaVo s unieke belichtingsconcept, creëert de beste werk- en zichtomstandigheden bij het werkgebied. Met name door de verkleinde diameter van de boorkop met een kophoogte van maar 13,1 mm bent u in staat om het werkgebied optimaal te bereiken en verlichten. Ga voor meer informatie naar Nieuwe behandelmethode enkeltandsvervanging in het front Op 4 en 5 oktober treft een ongekend krachtige storm van exposanten, noviteiten, workshops, demonstraties, ontmoetingen en vooral ONGELOFELIJKE KORTINGEN Dental Union in Nieuwegein. Alleen tijdens de Voordeeldagen XXL profiteert u van ABSURD VEEL VOORDEEL. Een bezoek verdient u dan ook dubbel en dwars terug. Dat beloven wij u! Mis deze storm dus niet! % % Enkeltandsvervanging in de esthetische zone, bijvoorbeeld na een trauma, kan meteen worden opgelost. Door direct na de extractie een implantaat te plaatsen met daarop een voorlopige restauratie, kan de patiënt dezelfde dag met een volle glimlach weer door. Wetenschappelijke onderbouwing en recent klinisch onderzoek steunen deze behandelmethode, waarvan het eindresultaat minstens gelijkwaardig is aan de conservatieve werkwijze. Het is niet langer noodzakelijk dat een patiënt enige tijd met geschonden aangezicht, c.q. een gat in de mond, door het leven gaat. Om de behandelmethode Meteen Door te bespreken organiseert Nobel Biocare op 11 oktober de eerste informatiebijeenkomst. Tristan Staas, Edith Groenendijk en Gerry Raghoebar tonen met behulp van casuïstiek, praktijkervaring en eigen onderzoek hoe zij patiënten met deze methode behandelen. De behandelcentra waar de patiëntengroep terecht kan voor onmiddellijke behandeling zijn verspreid door het hele land. Cruciaal is een implantaat met een uitzonderlijke primaire stabiliteit en een breed scala aan prothetische mogelijkheden om de individuele voorziening te maken. De unieke producten van Nobel Biocare lenen zich hiervoor. De informatiebijeenkomst vindt plaats op vrijdagmiddag 11 oktober 2013 in het Louwman Automuseum te Den Haag. Meer informatie: nobelbiocare.com. De informatiebijeenkomst Meteen door! vindt plaats op 11 oktober Adv_A4 Opendagen_V3.indd :40