HINDOEÏSME. Dit boek is één van de zeven boeken uit de serie Religieuze Levensbeschouwingen
|
|
- Barbara Jansen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 opm hindoeïsme :57 Pagina 1 RELIGIEUZE I E E LEVENSBESCHOUWINGEN E E S N E N HINDOEÏSME Dit boek is één van de zeven boeken uit de serie Religieuze Levensbeschouwingen In deze serie zijn ook verschenen: Opmaat Basisdeel Jodendom Boeddhisme Islam Christendom
2 opm hindoeïsme :57 Pagina 3 Inhoud 3 1 Het hindoeïsme De wortels van het hindoeïsme Hindoeïsme een wereldreligie Historisch overzicht 12 2 India India nu Verschillen en tegenstellingen 22 3 Cultuur Leven in een familie Het kastenstelsel Riten 35 4 Basisbegrippen Dharma, karma en samsara Toepassingen (I) Atman, brahman en moksha Toepassingen (II) 53 5 De wereld van de Goden God: drie is één; één is drie Uit de verhalen over Vishnoe en de Shiva Godenverering 68 6 Yoga De acht trappen van Patanjali Het aanleren van asana s Vormen van yoga 77 7 Hindoes in Nederland Voorgeschiedenis Hindoeïsme in Nederland Tussen aanpassing en eigenheid 87 Begrippen- en namenlijst 91 Studietactieken 92 Tijdschema 92 Boomschema 93 Tabel 93 Vragen beantwoorden 94 Omgaan met nieuws 94 Samenvatten 95 Overzichtsschema 95 Begrippennet 96
3 opm hindoeïsme :57 Pagina 4
4 opm hindoeïsme :57 Pagina 5 1 Het hindoeïsme 5 Het hindoeïsme behoort tot de vijf grootste en belangrijkste religieuze levensbeschouwingen. Ongeveer 850 miljoen mensen noemen zich hindoe*; op de totale wereldbevolking is dit ongeveer 13%. Het hindoeïsme leeft in de eerste plaats in het land India. De meeste hindoes zijn immers Indiërs. En ook het omgekeerde is waar: de meeste Indiërs beschouwen zichzelf als hindoe. Toch is de term hindoeïsme niet bedacht in India, maar in Engeland omstreeks 1830 n. chr. Ook de naam India is door buitenstaanders gegeven aan het land Bharata*, zoals India oorspronkelijk genoemd werd. De naam hindoeïsme* en ook India* komen van Indus, de naam van een rivier in het huidige Pakistan. In de tijd van de Perzische veroveringstochten in India spraken de Indiërs echter niet over Indus maar over Sindhoe. De Perzen, die de letter s niet konden uitspreken noemden de rivier Hindoe. Later, met de komst van moslims in India, gaat men spreken over Hindoestan*. Je kunt dit vertalen met het land rond de Indus. Als men, in het begin van de 19e eeuw in Engeland, het woord hindoeïsme gaat gebruiken, bedoelt men daar letterlijk mee de cultuur en levensbeschouwing van de mensen in het land rond de Indus. Een aantal vragen dringt zich hierbij onmiddellijk op. Is het niet vreemd dat hindoeïsme en India hun betekenis ontlenen aan een rivier die voornamelijk in een ander In dit hoofdstuk Inleiding Een hoofdstuk om er in te komen. Wat betekenen de woorden hindoeïsme, hindoe en India? 1.1 De wortels van het hindoeïsme Het hindoeïsme kent geen stichter maar ontstaat door acculturatie. Om dat acculturatieproces te beschrijven moeten we terug naar India rond voor chr. 1.2 Hindoeïsme een wereldreligie Hindoeïsme en India horen bij elkaar. Waarom wordt het hindoeïsme dan toch een wereldreligie genoemd? 1.3 Historisch overzicht De belangrijkste historische ontwikkelingen in het hindoeïsme in het kort bij elkaar gezet. Een overzicht waarin veel wat nog gaat komen in dit boek alvast in een historische lijn wordt gezet. Conclusies De belangrijkste conclusies uit dit hoofdstuk op een rijtje. Studietactiek Speciale aandacht wordt besteed aan de studietactiek Tijdschema.
5 opm hindoeïsme :57 Pagina 6 6 land ligt en wel in Pakistan? In dit hoofdstuk zullen we zien dat dit alles te maken heeft met de moderne geschiedenis van het land India en meer speciaal met het jaar van India s onafhankelijkheid (1947). Een andere vraag luidt: is het hindoeïsme wel op de eerste plaats een religieuze levensbeschouwing of moet je het eerder een cultuur noemen? Is het niet op de eerste plaats een netwerk van een aangeleerde manier van denken en doen van een herkenbare groep mensen? En als het toch beschouwd kan worden als een levensbeschouwing, is er dan sprake van één kijk op het leven of is het hindoeïsme eerder een verzameling van een aantal verschillende levensbeschouwingen? Belangrijker dan het oplossen van deze vragen is het om af te spreken op welke wijze wij, in dit boek, de term hindoeïsme zullen gebruiken. Het hindoeïsme benaderen we op de eerste plaats als een levensbeschouwing, als een kijk op het leven, als een totaalvisie. Deze totaalvisie is sterk verweven met de Indiase cultuur en geschiedenis. We zullen er dan ook niet aan kunnen ontkomen om dieper in te gaan op deze cultuur. Toch blijft onze belangrijkste interesse daarbij: welke kijk op het leven wordt in die cultuur uitgedrukt? Vragen en opdrachten Gebruik bij het beantwoorden van de vragen steeds de tactiek: Vragen beantwoorden, blz Beschrijf in je eigen woorden waarom we het hindoeïsme een cultuur noemen. 2. Beschrijf in je eigen woorden waarom we het hindoeïsme een levensbeschouwing noemen. 3. Waarom horen hindoeïsme en India bij elkaar? De moeilijkheden die als vanzelf naar boven komen wanneer we precies willen uitdrukken wat we onder het hindoeïsme verstaan, hebben te maken met het feit dat het hindoeïsme geen stichter heeft. Van alle wereldreligies kennen we de stichter bij naam. En elke beschrijving van een andere wereldreligie begint dan ook met het levensverhaal van de stichter. Voor het hindoeïsme gaat dit echter niet op. Het is daarom noodzakelijk om eerst aan de orde te stellen hoe het hindoeïsme is ontstaan. We zullen zien dat dit alles te maken heeft met de geschiedenis van het land India. Verder zullen we in dit hoofdstuk de vraag aan de orde stellen waarom het hindoeïsme een wereldreligie genoemd mag worden, terwijl het toch verweven lijkt met één land: India. India 1.1 De wortels van het hindoeïsme Mensen die zich met taalwetenschap bezighouden hebben lang nagedacht over de vraag: Hoe is het toch mogelijk dat in West-Europese talen woorden voorkomen die gelijkluidend zijn met woorden uit Indiase talen en die ook nog dezelfde betekenis hebben? In Nederland zeggen we tegen het getal 3 drie ; in India zegt men tri. Het Nederlandse woord juk kan je helpen om het Indiase woord yoga te verhelderen. Er is
6 opm hindoeïsme :57 Pagina 7 I Rond 2000 vóór chr. werd het grote steppenland van Polen tot Centraal-Azië bewoond door halfnomadische stammen. Zij leefden van de handel in vee. Wellicht vanwege een verarming van de weidegronden voor het vee, valt dit volk uiteen. Een deel ervan trekt naar Europa. Zij worden de stamvaders van onder andere de Grieken, Romeinen en Kelten. Een ander deel zal naar India gaan. Zij worden de stamvaders van de huidige Indiërs. Het deel van het Indo-Europese volk dat naar India trekt, was de groep van de Bharatas, die zich ook wel de Ariërs* of edelen noemden. Hun intocht via het noordwesten van India moet ongeveer 1700 vóór chr. op gang zijn gekomen. 7 II India zelf was ten tijde van de invallen van de Ariërs zeker geen onbewoond gebied. De eerste sporen van menselijke activiteit gaan waarschijnlijk terug op de een diepe overeenkomst tussen het woord adem en het voor hindoes zo belangrijke woord atman. Hoe dit te verklaren? Taalwetenschappers, gevolgd door archeologen, gaan ervan uit dat een deel van het huidige Indiase volk en een deel van het huidige Europese volk dezelfde voorouders hebben. Men noemt dit volk: het Indo- Europese* volk. Zij hadden een eigen taal, een eigen cultuur en een eigen levensbeschouwing. Het begin van het hindoeïsme ligt, voor een belangrijk deel, bij dit volk en dus buiten India. We zullen het ontstaan van het hindoeïsme uitvoerig bekijken aan de hand van drie momenten uit die geschiedenis. India
7 opm hindoeïsme :57 Pagina 8 8 periode tussen en voor chr. Uit die tijd stammen in elk geval archeologische vondsten die wijzen op het gebruik van stenen gereedschappen. Door een zeer geleidelijke evolutie ontstonden in India verschillende culturen. Zo spreekt men over de Dravidische* cultuur van het zuiden van India en de zeer verfijnde Indus* cultuur, van het noorden. Van deze laatste cultuur, ook wel de Harappa of Mohenjodaro cultuur genoemd, zijn indrukwekkende restanten gevonden in een aantal stadsconstructies. III De oudste wortels van het hindoeïsme gaan terug op het proces van acculturatie* (het op elkaar stoten en wederzijds beïnvloeden van verschillende culturen) van de Arische cultuur aan de ene kant met de Indiase culturen aan de andere kant. De inval van de Ariërs valt waarschijnlijk samen met het verval van de verfijnde stadscultuur van de Indus-vallei. Uit de samensmelting van de Ariërs met de autochtone Indiërs ontstaat iets nieuws: een nieuwe cultuur en een nieuwe levensbeschouwing die later het hindoeïsme zal worden genoemd. In dit acculturatieproces hebben de Ariërs een zeker overwicht gehad. Vragen/opdrachten 4. Vat in drie punten (I, II en III) kort samen hoe de hindoeïstische cultuur en levensbeschouwing is ontstaan. 5. Teken het wereldbeeld van het oorspronkelijke hindoeïsme, zie kadertekst, blz Teken, in het lichaam van de kosmische Mens, het volledig uitgewerkte wereldbeeld, zie kadertekst, blz Geef drie redenen waarom het hindoeïsme met recht een wereldreligie genoemd mag worden. (zie 1.2) Restanten van een stad uit de Indus cultuur
8 opm hindoeïsme :57 Pagina 9 Het hindoeïstische wereldbeeld Een wereldbeeld* is een samenhangende kijk op de kosmos. Rond 1300 voor chr. wordt het oorspronkelijke wereldbeeld van het hindoeïsme voor het eerst zichtbaar. Volgens dit wereldbeeld is onze wereld plat en bestaat uit vier continenten. In het midden van de wereld bevindt zich de centrale berg Soemeroe, als een as van de wereld die boven en onder de wereld doorloopt. Boven in het gebergte bevinden zich een aantal hemelen in etages boven elkaar. Onder het centrum liggen de, eveneens in etages gerangschikte, hellen. Dit alles drijft in een oceaan. De uiterste rand van de wereld wordt gevormd door een gebergte. Zon, maan en sterren behoren bij de wereld en bewegen zich rond de centrale berg. Onder de oceaan bevindt zich de kring van de wind ; een orkaan die zó snel rondwentelt dat hij genoeg weerstand biedt om het gewicht van de wereld te dragen. Volgens een scheppingsmythe bevinden de hemelen, de aarde en de hellen zich in een groot menselijk lichaam. De hemelen bevinden zich in het hoofd, de aarde in de buik en de hellen in het onderlichaam van deze Kosmische Mens. Volgens een andere scheppingsmythe is alles ontstaan uit het Kosmische Ei dat oorspronkelijk dreef op de oerwateren. 9 Dit proces van versmelting heeft enige eeuwen geduurd. Pas veel eeuwen na de eerste invallen van de Ariërs in India zal duidelijk worden hoe de nieuwe cultuur en levensbeschouwing in elkaar steekt. Rond 1300 voor chr. is dit acculturatieproces voltooid. Het nieuwe van de hindoeïstische cultuur en religie blijkt het duidelijkst uit het hindoeïstische wereldbeeld*; zie kadertekst, blz. 9. Het meest typerende van dit wereldbeeld is niet zozeer de indeling van hoog (hemelen) midden (aarde) en laag (hellen). Ook uit het bijbelse wereldbeeld, dat ongeveer uit dezelfde tijd stamt, is dit wel bekend. Bijzonder aan dit wereldbeeld is dat het zich, volgens een scheppingsmythe, bevindt in het lichaam van de kosmische Mens. De ruïnes van het Grote Bad bij Mohenjo-Daro.
9 opm hindoeïsme :57 Pagina Hindoeïsme een wereldreligie Gezien de nauwe verbondenheid van het hindoeïsme met India is het de vraag of het hindoeïsme wel een wereldreligie genoemd mag worden. Toch zijn er goede redenen voor. In de eerste plaats is een groot percentage van de wereldbevolking hindoe; ongeveer 13%. Deze hindoes wonen niet allemaal in India. Het hindoeïsme heeft een grote verspreiding gekend over een groot deel van Zuidoost Azië. Maar door de opkomst van andere godsdiensten, vooral boeddhisme en islam, is het grotendeels weer teruggedrongen tot India zelf. Wel wonen er veel hindoes in de vroegere koloniën van westerse landen, bijvoorbeeld de oostkust van Afrika, Zuid-Afrika en de vroegere kolonie van Nederland Suriname. Deze hindoes stammen af van contractarbeiders die, na de afschaffing van de slavernij, op de plantages en in de mijnen van de koloniën gingen werken ter vervanging van de vrijgelaten slaven. Vandaar dat er nu in Engeland en Nederland betrekkelijk veel hindoes wonen. Verder heeft het hindoeïsme een grote invloed gehad op de Aziatische cultuur in zijn geheel en ook op de daar ontstane religies als boeddhisme, jainisme en sikhisme. Ook onze westerse cultuur bezit, historisch gezien, veel interesse voor de wijsheden uit het Oosten. Het idee van reïncarnatie bijvoorbeeld wordt door veel mensen in het Westen gezien als een waardevol element in hun persoonlijke levensbeschouwing.
10 opm hindoeïsme :57 Pagina 11 Symbolen van het hindoeïsme 11 Aum Aum (uitgesproken als een langgerekt oom ) is de belangrijkste en meest gebruikte hindoeïstische heilige klank (mantra). Het woord Aum is verwant met het Nederlandse woord Amen. Svastika De svastika of zonnerad is een oud Arisch symbool voor de dynamiek van de kosmos en stamt al van ver vóór Christus. Kamal Kamal, de lotus, is een veel voorkomend symbool in de hindoeïstische schilderkunst en architectuur. De lotus symboliseert wijsheid die vanuit de diepte van het leven haar voeding haalt. Chakra De chakra, het wiel, is een symbool voor het levensrad en de cyclische kijk op het leven. Dit symbool heeft ook een eigen plaats in boeddhisme en jainisme.
5.2. o Ontstaan: Samenvatting door een scholier 3326 woorden 21 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing
Samenvatting door een scholier 3326 woorden 21 april 2006 5.2 55 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1 o Het hindoeïsme behoort tot 1 van de vijf grootste levensbeschouwingen. 850 miljoen miljoen
Nadere informatieHet hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië.
Het hindoeïsme Hoe is het hindoeïsme ontstaan? Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Eeuwenlang leefden in dat land
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieSofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad
TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten
Nadere informatieOosterse filosofie. Filosofie in India
Oosterse filosofie Filosofie in India De spiltijd ~600 v.chr. Ontstaan van de bijbel ~600 v.chr. Filosofie (Griekenland) ~600 v.chr. Siddharta Gautama (India) ~600 v.chr. Confucius (China) ~600 v.chr.
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieChristendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieBOEDDHISME R E L I G I E U Z E L E V E N S B E S C H O U W I N G E N. Dit boek is één van de zeven boeken uit de serie Religieuze Levensbeschouwingen
opm boeddhisme herdruk2006 20-07-2006 12:09 Pagina 1 R E L I G I E U Z E L E V E N S B E S C H O U W I N G E N BOEDDHISME Dit boek is één van de zeven boeken uit de serie Religieuze Levensbeschouwingen
Nadere informatieVan Bethlehem tot Golgotha
Van Bethlehem tot Golgotha Het Mysterie van Inwijding Esoterische Begrippen Elly Lichtenberg De Bijbel, een mystiek verhaal of..? Deel I De Bijbel: een mystiek verhaal of..? Is het evangelieverhaal juist?
Nadere informatieVoorwoord 4. Hoofdstuk 1 Kennismaking met het hindoeïsme 7. Hoofdstuk 2 Ontstaan en geschiedenis van het hindoeïsme 9
Voorwoord 4 Deel 1 HINDOEÏSME 5 Hoofdstuk 1 Kennismaking met het hindoeïsme 7 Hoofdstuk 2 Ontstaan en geschiedenis van het hindoeïsme 9 Hoofdstuk 3 33 miljoen hindoegoden 18 Hoofdstuk 4 Rituelen en bijzondere
Nadere informatie8 5 Allemaal mensen. Wat hoort bij onze cultuur? Zet een X bij de dingen die bij Nederland horen.
Lees het verhaal over de se cultuur. Herken jij dit? Vast wel! In fietst bijna iedereen. Fietsen hoort bij. We doen het bijna allemaal. Fietsen hoort bij onze cultuur. Dropjes kennen we ook allemaal. Wat
Nadere informatieGeschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor
Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners
Nadere informatieDe VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?
De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen? Toestanden, instellingen die gedurende een lange tijd min of meer onveranderd hebben bestaan, een verschijnsel
Nadere informatieDe VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen?
De VOGGP Wat is eigenlijk een VOGGP? De V staat voor een verschijnsel. Wat zijn verschijnselen? Toestanden, instellingen die gedurende een lange tijd min of meer onveranderd hebben bestaan, een verschijnsel
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieOver People of the World. Volkeren die hij misschien wel net op tijd op de gevoelige plaat heeft vastgelegd.
People of the World Over People of the World We reizen beiden veel: soms samen, maar vaak ook met ons hele gezin. Bij elke reis die we maken, doen we nieuwe inspiratie op. We leren nieuwe mensen kennen
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het hindoeïsme. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het hindoeïsme Naam: Het hindoeïsme Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatie5.1 Monumenten. De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben.
Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 5.1 Monumenten Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen gaan een vrijheidsstandbeeld uitbeelden. Vervolgens bevragen de leerlingen de monumenten en maken op
Nadere informatieGids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst
Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieLes 3 Religie(s) in Nederland
Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en
Nadere informatie5,6. Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Het ontstaan van het Hindoeïsme.
Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december 2002 5,6 109 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Het ontstaan van het Hindoeïsme. Het Hindoeïsme is de oudste godsdienst ter wereld. Deze godsdienst
Nadere informatieWereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 4 Boeddhisme, een stijl van leven
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 4 Boeddhisme, een stijl van leven Samenvatting door een scholier 1684 woorden 8 maart 2004 6 70 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 3 Boeddhisme, een
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken
Nadere informatieBEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS
BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS BZL 1-30 september 2007 WERKBRIEF Naam: Klas: Legende individueel per twee in groep Nr: Verplichte opdracht Vrije opdracht Correctie met sleutel Pc nodig BZL 1 Werken
Nadere informatieZwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur
Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieLandengids voor: Landengids
We gaan een reisgids maken voor een land dat je zelf mag uitkiezen. Dat is een boekje waarin allemaal dingen staan die met dat land te maken hebben en die je zou willen weten als je op vakantie zou gaan
Nadere informatie3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament...
Inhoud Pagina Voorwoord... 7 1. Israël, Gods eerstgeboren zoon... 9 Exodus 4:21-23; 19:5-6 2. Jezus, Gods eniggeboren Zoon... 15 Johannes 1:1-18, Romeinen 1:1-7 3. Jezus is een Jood... 21 Romeinen 15:7-13,
Nadere informatieAalst: Cultuurcentrum De Werf, Molenstraat 51 4 donderdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 19/4/2012-26/4/2012-3/5/2012-10/5/2012
Van Zarathoustra tot Ayatollah Een cultuurhistorische benadering van Iran Iran vandaag, Perzië gisteren, Eránshahr of Airyána Vaéjah in een nog verder verleden. Het rijk der Ariërs is zonder twijfel als
Nadere informatie5,8. Inleiding. 2 Hindoeïsme een wereldreligie. 3 Historisch overzicht. Samenvatting door een scholier 3223 woorden 21 november 2006
Samenvatting door een scholier 3223 woorden 21 november 2006 5,8 88 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hindoeïsme Hoofdstuk 1: Het Hindoeïsme Inleiding Hindoeïsme is een van de 5 belangrijkste godsdiensten
Nadere informatieHindoeïsme vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/77305 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVieren, gedenken en feestdagen. Religie en levensbeschouwing. Eigen levensbeschouwing. AMOS - Inleiding
Identiteitskapstok AMOS - Inleiding Religie en levensbeschouwing Vieren, gedenken en feestdagen Eigen levensbeschouwing AMOS Amsterdamse oecumenische scholengroep AMOS AMOS is een oecumenische scholengroep
Nadere informatieVandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen
Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie
Nadere informatieSchrijf een goede betogende brief bij geschiedenis
Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis Een aantal aanwijzingen voor het aangeven van het historisch belang van een persoon of gebeurtenis. Betoog (uit Topniveau) Mening (standpunt) van de schrijver
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieGeloven en redeneren. Religie en filosofie
Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin
Nadere informatieRELIGIEWETENSCHAPPEN COMPARATIEF
RELIGIEWETENSCHAPPEN COMPARATIEF Verbindt de wereld van boeddhisten, hindoes, joden, humanisten, moslims, christenen en agnosten Neem je plaats in het debat over diversiteit 3 Titel in voettekst, aanpassen
Nadere informatieGeloven en redeneren. Samenvatting
Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen
Nadere informatieVoor/na het bezoek. Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, 29 1000 Brussel info@natuurwetenschappen.be
Voor/na het bezoek Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, 29 1000 Brussel info@natuurwetenschappen.be Wat is de prehistorie? Prehistorie betekent letterlijk voorgeschiedenis, het tijdperk voor
Nadere informatieAllochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland
Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog c.hoffer@parnassiabavogroep.nl 1 Onderwerpen: gezondheidszorg en cultuur demografische
Nadere informatieOp Kousenvoeten. Kapeldienst op zondag 28 Februari 2016 door Peter van der Velden
Op Kousenvoeten Kapeldienst op zondag 28 Februari 2016 door Peter van der Velden Inleiding. Goedemorgen. In de serie vastenviering met als hoofdthema: "Schoenen en voeten" is het vandaag de derde zondag
Nadere informatie1. Inleiding. De normale, driedimensionale ervaring is nog maar een begin van wat het leven te bieden heeft. De levensbloem
1. Inleiding De levensbloem De ingekleurde levensbloem staat symbool voor de vierde dimensie. Jij voegt een extra dimensie aan je leven toe wanneer je jouw bloem gaat openen. De tijd is er rijp voor! Sinds
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieWerkstuk over Sri lanka
Werkstuk over Sri lanka Inhoud - Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? blz.3 - Geloof. blz.4 - Landschap blz.5 - Eten en drinken in Sri lanka blz.6 - Wat eten Sri lankanen? blz.7 - Bronnen blz.8 -
Nadere informatieHeilig Schrift. Tanach Bijbel Koran Docentenhandleiding OMG!
2 Museum Catharijneconvent, 2016 De tentoonstelling informeert u en uw leerlingen op een interactieve manier over de heilige geschriften van de drie monotheïstische wereldreligies. Ondanks onderlinge verschillen
Nadere informatieSoms kan het te moeilijk zijn om wat diep in je leeft uit te spreken. Soms durf je dat gewoon niet, voor niemand niet.
Ontmoetingskerk - Laren NH - 3 november 2013 2 Koningen 2 Hoe zwaar kan het voor je zijn om afscheid te moeten nemen. Wat gaat er door je heen, als je iemand moet loslaten. Red ik het wel zonder de ander,
Nadere informatieMaandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014
Maandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014 Groepsfoto van de Nederlandse Jaarvergadering op zondag 18 mei 14 Kees Nieuwerth vertelt
Nadere informatieEen hoop genavelstaar. Rijmcanon van de Oosterse wijsbegeerte
Een hoop genavelstaar Rijmcanon van de Oosterse wijsbegeerte Schrijver: Jaap van den Born Coverontwerp: Jaap van den Born ISBN: 9789461933676 Uitgegeven via: mijnbestseller.nl Print: Printforce, Alphen
Nadere informatieWijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON
Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen. Broeders en zusters,
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen Broeders en zusters, 1. Zingen : Gezang 25 : 1 en 3 2. Gebed voor de opening van het Woord 3. Bediening van de Heilige Doop
Nadere informatielevensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één
levensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één De scholen van Catent - afzonderlijk en gezamenlijk - zijn als een
Nadere informatieHoe kwam Colombia aan zijn naam? Wat is de officiële taal in Colombia?
Hoe kwam Colombia aan zijn naam? a. er zijn veel kolommen (rotszuilen) in het land. b. het is de naam die de oorspronkelijke inwoners gaven. c. de naam verwijst naar ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus
Nadere informatieDe renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!
De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit
Nadere informatiehttps://reports1.enalyzer.com/root/surveymanagement/getblob.aspx?blobid=31bfe83be43e4bf b98809f0f
In welke leeftijdscategorie valt u? Number / Percentage Jonger dan 25 jaar; 6% 66 Tussen de 25 en 34 jaar; 120 Tussen de 35 en 44 jaar; 13% 145 Tussen de 45 en 54 jaar; 205 Tussen de 55 en 64 jaar; 28%
Nadere informatieHet heilsplan van God
Almelo Het heilsplan van God 2018-2019 30 september De wederkomst van Christus 28 oktober Kaïn en Abel 25 november Sem, Cham en Jafeth 27 januari en 24 februari Jakob en Ezau 31 maart Jozef en zijn broers
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom
Nadere informatieGriekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië.
Kenmerkende aspecten: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat De klassieke vormentaal van de Grieks Romeinse cultuur De ontwikkeling
Nadere informatieHet Jezusgebed. de woestijnvaders en het Jezusgebed
Het Jezusgebed de woestijnvaders en het Jezusgebed deel 3... door abba Yvan De vader of de abba is een vergeestelijkt iemand die de ziel van de mens kent door zijn eigen ervaring. Hij hoeft niet noodzakelijk
Nadere informatieMijn gelijk en ons geluk
1 Mijn gelijk en ons geluk Een model voor bezinning op het omgaan met verscheidenheid in de gemeente Als de kerkenraad besluit tot het starten van een bezinningsproject over omgaan met verscheidenheid,
Nadere informatieWereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieDeel 5: Romeinse Rijk Project: Bij de Gallo- Romeinen in de vicus Tienen. HB pg 138-141
Deel 5: Romeinse Rijk Project: Bij de Gallo- Romeinen in de vicus Tienen. HB pg 138-141 I. Inleiding Schrijf bij elke afbeelding welke functie/doel het zou hebben gehad in de Gallo- Romeinse periode. Functie:
Nadere informatieDEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN
Naam: 1 DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN A. OVERZICHT 1. VOLGENS GROOTTE De meeste godsdiensten komen in een bepaald deel van de wereld voor. De verbreiding van de godsdiensten vond voornamelijk plaats door migratie
Nadere informatieBreien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf
Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Madonna met breiwerk, 1400-1410. Geschilderd door Bertram von Minden (1340-1414), detail uit het Buxtehude Altaar Onderzoek
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:
Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis
Nadere informatieMateriaal groep 1 & 2, nummer 2, jaargang 7
Materiaal groep 1 & 2, nummer 2, jaargang 7 1. Ouderbrief 2. Kleurplaat bed, kern les 1 3. Dag ster, grote ster, afronding les 4 4. Jezus wordt geboren, extra, les 4 Beste ouders, Licht speelt een grote
Nadere informatieWie iets van de diepe lagen van het Johannesevangelie wil begrijpen, moet goed lezen en goed luisteren.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik vind het evangelie volgens Johannes een moeilijk evangelie. Soms moet ik 2, 3 keer lezen wat er staat en dan nog vraag ik me af of ik er iets van
Nadere informatieWaarin geloof jij? (Recht op een eigen geloof en cultuur) (Uit: Recht in de roos)
Waarin geloof jij? (Recht op een eigen geloof en cultuur) (Uit: Recht in de roos) Doel Kennismaken met symbolen en hun betekenis. Kinderen laten nadenken over waarden die ze zelf belangrijk vinden. Deze
Nadere informatieThe Leon Levy Dead Sea Scrolls Digital Library
De conservering van de Dode Zee-rollen door: The Leon Levy Dead Sea Scrolls Digital Library De vondst van de Dode Zee-rollen wordt als een van de grootste archeologische ontdekkingen van de 20ste eeuw
Nadere informatieStelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.
Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder
Nadere informatieOpdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt.
Grote klus van : Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt. Laat de opdrachten aftekenen door een juf. Je mag natuurlijk
Nadere informatieOntmoetingskerk - Laren NH, 1 februari 2015 Deuteronomium 18
Ontmoetingskerk - Laren NH, 1 februari 2015 Deuteronomium 18 Een profeet is een waarzegger, maar hij zit niet op een kermis met een glazen bol jouw toekomst te voorspellen. Een profeet is een waarzegger,
Nadere informatieProgramma projectwek Samen Leven Doe Je Zo 2010 Vmbo t Venster, Arnhem Kandinsky College, Nijmegen Mulo Kerklaan, Paramaribo
Programma projectwek Samen Leven Doe Je Zo 2010 Vmbo t Venster, Arnhem Kandinsky College, Nijmegen Mulo Kerklaan, Paramaribo Projectweek Suriname 2010 blz. 1 PROGRAMMA projectweek Samen Leven Doe je Zo
Nadere informatieHoofdstuk. Anders, en toch één
Hoofdstuk Anders, en toch één 1 Vooropdracht voor de leerlingen: neem foto s mee uit je eigen land. Als het kan tijdens traditionele feesten. (trouw, besnijdenis, doop, feesten,...) 1. Iedereen is anders...
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie
Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met
Nadere informatieStichting Shri Jai Hanuman Flevoland. Beleidsplan
Beleidsplan 2014, 2015 en 2016 STICHTING SHRI JAI HANUMAN FLEVOLAND Beleidsplan 2014 2015 2016 STICHTING SHRI JAI HANUMAN FLEVOLAND Godsdienstige en culturele belangenbehartiger van Hindoe-gezinnen en
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieWaarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en
1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-157-7 (HB) 978-94-6175-964-1 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-216-1 (HB) 978-94-6175-158-4 (HB) 978-94-6175-958-0 (e-book)
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijd van Grieken en Romeinen: kern, perspectief en kenmerkende aspecten
Samenvatting Geschiedenis Tijd van Grieken en Romeinen: kern, perspectief en kenmerkende aspecten Samenvatting door Lotte 2036 woorden 19 juni 2017 5,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks
Nadere informatieVerspreiding Christendom - HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62218
Verspreiding Christendom - HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is
Nadere informatieDe daden van de vergoddelijkte Augustus, met welke hij de wereld aan het oppergezag van het Romeinse volk onderwierp.
Het leven van Jezus 2.0 Preek over Handelingen 1:1-5 [dia 1] Pas kregen we van mijn schoonmoeder een foto. Een foto van vroeger, van het gezin van de opa van mijn schoonmoeders moeder. Er staat geen jaartal
Nadere informatieEen voorlopige balans (Periode 1)
Een voorlopige balans (Periode 1) Omschrijving van deze periode We hebben tijdens dit schooljaar al heel wat gediscussieerd, besproken, nagedacht, Je hebt in deze gesprekken, maar ook in de logboekopdrachten
Nadere informatieINHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? Hoe kun je de Bijbel lezen? Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17
INHOUD - 1. Wat voor boek is de Bijbel? 9 2. Hoe kun je de Bijbel lezen? 13 3. Tips bij het gebruik van de Bijbel in Gewone Taal 17 4. 21 dagen bijbellezen 21 5. Belangrijke mensen in de Bijbel 47 6. Waar
Nadere informatieArcheologie. Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt.
Archeologie Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt. Inhoudsopgave Wat is een archeoloog? Bekende archeologen. Opleiding. Soorten archeologen. Tempel van Empel. Opgravingen. Mijn buurman. 1 Wat
Nadere informatieGodsdienst samenvatting
Godsdienst samenvatting Hindoeïsme Het kastenstelsel De bevolking was ingedeeld in vier standen. 1. Brahmanen, dit is de hoogste stand. 2. Krijgers 3. Handwerklieden 4. Boeren Binnen deze standen ontstonden
Nadere informatieOosterse filosofie. Over de denktradities in India en China
Oosterse filosofie Over de denktradities in India en China Inhoudsopgave Geschiedenis - Ontstaan van de filosofie India en het hindoeisme De leer van de Boeddha Mahayana, de leer van de leegte China en
Nadere informatieBevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.
DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt
Nadere informatie6.1. Wat is de Islam? Boekverslag door J woorden 6 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inleiding
Boekverslag door J. 1939 woorden 6 april 2004 6.1 191 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Wij houden ons werkstuk over Godsdiensten. Wij raden jullie aan om ons werkstuk te lezen, want het
Nadere informatie2.1 Terugkerende concepten in scheppingsmythen 59 2.2 De scheppingsdagen 60
INHOUD VOORWOORD DOOR BEN HOBRINK 11 WOORD VOORAF 15 INLEIDING 17 1. DE WERELDWIJDE VLOED 20 1.1 Alle volken kennen de wereldwijde vloed 20 1.2 Vloedverhalen van alle continenten 22 A. De vloed in de mythen
Nadere informatieTIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis
De OERKNAL! Wetenschappers denken dat zo n 13,7 miljard aardse jaren geleden alles in het heelal samengeperst was tot een gloeiend heet punt. Tijdens een enorme oerexplosie ontstonden uit dat punt materie
Nadere informatieDit was de inleiding, veel plezier en succes (want het is een beetje lang geworden) met het lezen van mijn werkstuk.
Werkstuk door een scholier 2561 woorden 10 mei 2006 6,2 182 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing VOORWOORD Ik heb dit werkstuk gemaakt omdat we voor Levensbeschouwing een werkstuk over Hindoeïsme moesten
Nadere informatiePinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11
Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het
Nadere informatieWijsneuzen in de klas
Werkvorm 1 Wijsneuzen in de klas Algemene omschrijving In deze werkvorm staat het filosoferen met kinderen over levensbeschouwelijke onderwerpen aan de hand van het boek God Adonai Allah centraal. Het
Nadere informatieDE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen
DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen Tekst en afbeeldingen: Theo Philipsen DEEL 2 Rechts: Voorpagina van een Oostenrijks tijdschrift Columbus
Nadere informatiediscussiëren. Begrippen van hoofdstuk 1 die je moet kennen Schepping Evolutie Spontane waarneming Mythe Moraal TeNaCH Bijbel Koran
Kunnen scheppingsmythen vandaag nog iets voor ons betekenen? Sommige mensen zijn het hier mee eens, want ze leren ons lessen zoals in de schepping. Ook vinden ze dat er in scheppingsmythen een duidelijke
Nadere informatieleerplandoelen derde cyclus 1 Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op.
Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op. Je kan dit overzicht gebruiken om je jaarplan godsdienst op te bouwen. Op de bijhorende gele blaadjes van het leerplan lees je concreet welke
Nadere informatie