Slechts 1 op 5 vredesprojecten op school heeft oog voor wereldvrede
|
|
- Nele de Ruiter
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 10 Slechts 1 op 5 vredesprojecten op school heeft oog voor wereldvrede
2 11 Oorlog in de klas Komt er ook hier oorlog? Freya (6) vraagt het elke ochtend aan haar juf. De flarden televisiebeelden van beschietingen in Gaza laten haar niet los. Ruim zeven op tien Vlaamse scholen zeggen de afgelopen twee jaar aan vredesopvoeding gedaan te hebben. Maar volgens UA-onderzoeker Dimokritos Kavadias besteden scholen vooral aandacht aan kleine vrede zoals pesten aanpakken of conflicten tussen leerlingen oplossen. Slechts één op vijf vredesprojecten op school had aandacht voor vrede in de wereld. Voor grote vrede hebben ze te weinig aandacht. Hang de witte vlag uit in de klas.
3 12 Oorlogskinderen onder de banken Een op vier van onze leerlingen is gevlucht uit een oorlogsgebied. Maar dat verleden laat je best rusten in de klas. In de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers (okan) van het VTI in Aalst verwerken vluchtelingen eerst in stilte hun trauma. Daarna boren we de krachten aan die hen tot in ons land hebben gebracht, zeggen okan-coördinatoren Mieke Wullaert en Karlien Van Impe. Lukt hen dat? In de okan-klas krijgen leerlingen een intensief taalbad. Maar hoe kun je met taal bezig zijn als je leerlingen slachtoffer zijn van mensenhandel, prostitutie of oorlog? zegt Karlien Van Impe. Leg het traumatische verleden van je leerlingen niet bloot, maar houd er wel rekening mee. En focus niet op de tekortkomingen van je leerlingen. Zet centraal wat ze wél kunnen. OVERLEVER Volgens Mieke Wullaert moeten okan-leerlingen hun eigen krachten herontdekken: Aan de hand van vragen hopen we dat de leerling opnieuw inzicht krijgt in zijn identiteit en kortetermijndoelen durft stellen. Bijvoorbeeld: Wat maakte dat jij hier vandaag heelhuids zit en op de speelplaats kunt lachen met vriendinnen? Hoe kon je die rebellenpost omzeilen? Kun je die kracht ook aanwenden om een bepaalde taak in de klas uit te voeren? Elke leerling is een overlever. Bijna elke okan-leerling begint met een stille periode weet Karlien Van Impe. Dat stilzwijgen respecteren we. Daarna komen gevoelens van opstand en frustratie naar boven. Binnen de klas maken we hen duidelijk dat boos zijn mag, maar slaan niet. Ze moeten meester worden over hun situatie. Als een leerling crasht, dan staan we klaar om iets op te bouwen. GEVANGENIS Humor en eigenwaarde zijn dé pijlers van het werken binnen okan. Aanvaard dat elke leerling anders is. Een leerling wou absoluut logopedie: Omdat je hoort dat ik van China ben. Ik antwoordde: Maar meisje, dat ben je ook. We leren onze leerlingen functioneren in een nieuwe maatschappij met behoud van hun eigen identiteit. Elke leerling moet zich een coping skill eigen maken. Negatieve coping skills zijn extreem godsdienstig worden, zich verliezen in drugs en alcohol, zich aansluiten bij een bende. Mieke Wullaert: Daar proberen we hen hard van weg te houden. Ik zeg hen: Ik kom jullie nooit in de gevangenis bezoeken. Soms gebeurt het wél. Onlangs stond hier een ex-leerling die in de cel was beland en nu het rechte pad had gevonden. Hij zei dat hij toen eigenlijk geen enkel excuus had om voor de criminaliteit te kiezen. Nemen okan-leraren de (oorlogs)verhalen van hun leerlingen mee naar huis? Karlien Van Impe: Wees gezond betrokken, net als een dokter tegenover zijn patiënt. Het eerste jaar dachten we allemaal pleegouder te worden van enkele leerlingen. Maar het volgende jaar heb je zestig nieuwe okan-leerlingen. Mieke Wullaert nam ooit een leerling van een opvangtehuis mee op restaurant: Dat was fout. De volgende dag kreeg ik een boze telefoon van de begeleider in het opvanghuis. Alle leerlingen zaten te wachten om met me te gaan eten. En wat met leerlingen die het land worden uitgewezen? Karlien Van Impe: Ooit moest een briljante Servische jongen vertrekken. Ik had hem fel aangemoedigd om hier goed te studeren. Ik zei hem: Sorry dat ik je heb doen dromen. Hij antwoordde: Geen probleem, jullie hebben me eigenwaarde en zelfvertrouwen gegeven. Die kan ik overal gebruiken.
4 13 Islam* (16): MIJN VADER KREEG EEN DREIGTELEFOON. ZE WETEN ONS HIER WONEN Gevlucht uit Tsjetsjenië, omdat hun vader zich politiek verzet tegen Russische inmenging in zijn land, hier sinds februari 2007 *Islam is een fictieve naam Islam (16) zweet. Getuigen is moeilijk. Tijdens de oorlog met Rusland hebben we vaak in schuilkelders gezeten. Het hoge piepen van een bom die dichtbij neervalt, vergeet ik nooit. Mijn vader is gevlucht en wij zijn hem twee jaar later gevolgd. Hij is nu onderhoudsman in een school. Belgen zijn vriendelijke mensen. Ik hou ervan om op stap te gaan in Brussel en Antwerpen, maar liefst zou ik nog eens Grozny bezoeken. Zo lang de politiek niet verandert in Tsjetsjenië gaan we niet terug. Zelfs hier ontvangt mijn vader soms een dreigtelefoon om te zeggen dat ze ons weten wonen. Raymond (14): EEN DNA-TEST BRACHT ME TERUG BIJ MIJN MOEDER Gevlucht uit Rwanda omdat zijn moeder bedreigd werd door politie, hier sinds juni 2008 Raymond is geboren in Het jaar van de genocide in Rwanda. Zijn vader kwam toen om. Zijn moeder overleefde en werd parlementslid. Toen ze daar jaren later ontslag wou nemen, startten de bedreigingen aan haar adres. De politie wou haar doen bekennen dat ze aan de genocide had meegewerkt. Mijn moeder wou geen valse aanklachten tekenen en vluchtte naar België. Ik vluchtte samen met mijn oma en twee zussen naar Oeganda. Vanuit België probeerde mijn moeder ons bij haar te krijgen. Drie jaar heeft dat geduurd. Uiteindelijk heeft een dna-test de doorslag gegeven. Hier wonen is een verademing. De politie valt niet drie keer per week je huis binnen. Ik wil ooit op de Dienst Vreemdelingenzaken werken. Ik zou makkelijker de problemen van vluchtelingen zien en begrijpen. Jawid (15): EEN VLUCHT VAN ACHT MAANDEN EN EURO Gevlucht uit Afghanistan omdat de Taliban zijn familie bedreigden, hier sinds juni 2008 Op het platteland is de macht van de Taliban niet gebroken. Mijn familie spreekt Farsi en dat willen de Taliban niet. Mijn vader wou me eerst niet laten gaan naar Engeland. Uiteindelijk wel. Acht maanden heb ik erover gedaan. In Turkije zat ik drie weken in de gevangenis. In totaal kostte de reis me euro. In Engeland ben ik niet geraakt. Ik belde mijn vader: Engeland is te moeilijk, mag ik naar België? Hier woon ik in een huis met vijftien andere nietbegeleide minderjarige asielzoekers. Mijn familie is naar Iran gevlucht, ik hoop ze ooit te kunnen bezoeken. Naar Afghanistan terugkeren lijkt me uitgesloten. Ik geloof niet dat het daar nog goed komt.
5 14 Vrede kun je leren Kunnen we als leraren de wereldvrede installeren? Voor onderzoeker Dimokritos Kavadias mag vrede gerust uitgebreid in de eindtermen: Dat motiveert leraren hopelijk nóg meer om aan grote vrede te werken. Dimokritos Kavadias: Het gaat goed met vredesopvoeding in Vlaamse scholen. Zes op tien basisscholen en acht op tien secundaire scholen zeggen dat ze de afgelopen twee jaar aan vredeseducatie hebben gedaan. Maar vredesopvoeding is een breed begrip. De helft van de vredesprojecten gaat over verdraagzaamheid, één derde over democratische attitudes en de minieme rest zijn projecten over geweldloosheid. Niet dat we de projecten over pesten moeten afschaffen, maar de aandacht voor geweldloosheid hinkt sterk achterop. Dat is jammer, de projecten over kleine vrede sneeuwen de projecten over grote vrede helemaal onder. Als er oorlog uitbreekt in Gaza, Irak of Afghanistan, duiken die conflicten dan op in de Vlaamse klassen? Dimokritos Kavadias: Zeker. Dat merken we onder andere aan de manier waarop Vlaamse leraren aan vredesopvoeding werken. In meer dan de helft van de gevallen houden ze klasdiscussies. Leraren lijken vaak ad hoc te beslissen om een actueel thema als de oorlog in Gaza, of een pestprobleem op school in de groep te gooien. Vraag is of de kwaliteit van een klasgesprek altijd gegarandeerd is. Veel leraren zijn niet gevormd om een klasdiscussie te begeleiden of missen de methodische technieken. Maar leerlingen krijgen toch de kans om hun eigen stem te laten horen tijdens zo n discussie? Dimokritos Kavadias: Een debat is waardevol, maar bij klasdiscussies zijn leerlingen relatief minder betrokken dan bij andere werkvormen. Bij een workshop krijgt een leerling veel meer de kans om zijn ziel in het werk te steken en raakt hij veel meer betrokken dan bij een eenmalig debat. Hoe meer een leerling betrokken is, hoe meer overdracht van kennis en houdingen er is. Daarom is het jammer dat leerlingen zelden actief vredesprojecten mee mogen plannen en uitwerken. Er zijn nochtans mooie voorbeelden. In Don Bosco Groot- Bijgaarden heeft 1B met hulp van de leraar pav een brief geschreven aan Karel De Gucht met hun oplossing voor het conflict in Gaza. Voor ze die brief konden schrijven moesten de leerlingen zowel het standpunt van de Israëli s, als dat van Hamas leren begrijpen. Ze moesten zich dus in de schoenen van de ander leren verplaatsen. Die oefening in empathie is een bijzonder nuttige vorm van vredesopvoeding. Hoe zorg je ervoor dat leraren nog meer aandacht krijgen voor de grote vrede? Dimokritos Kavadias: Neem vrede uitgebreid in de eindtermen op. We vragen al heel veel van scholen maar toch hoop ik dat je louter met de woorden vrede en geweldloos leraren uitdaagt om met grote vrede aan de slag te gaan. Maak ook een interactieve portaalsite waar alle bestaande vredesprojecten gegroepeerd staan én becommentarieerd worden. Uit ons onderzoek blijkt dat vredeseducatie vaak het werk is van bevlogen individuele leraren. Laat die leraren mekaar over de schoolgrenzen in een vredesnetwerk vinden. En maak pionierspakketten, afgestemd op eindtermen en leerplannen, voor leraren die niet zo vertrouwd zijn met vredeseducatie.
6 15 Maar kunnen we als kleine leraar iets aan de grote vrede doen? Dimokritos Kavadias: Vlamingen zijn absoluut tegen oorlog. Dat blijkt uit een ruime en betrouwbare bevraging. Als je hen vraagt hoe je de vredesgedachte kunt doorgeven dan belanden ze bijna automatisch bij de scholen als doorgeefluik. Oorlog is trouwens geen natuurlijk, menselijk fenomeen. Kijk je naar de menselijke geschiedenis dan is vrede de regel en oorlog de uitzondering. Het menselijk leven is zeker en voorspelbaar. Oorlog verstoort dat, dat willen mensen liever niet. Als wetenschapper geloof ik in de maakbaarheid van de mens. Je kunt leerlingen opvoeden tot democratische burgers die conflicten op een geweldloze manier oplossen. Als je daar niet in gelooft, waarom hou je dan nog scholen open? Voer geen oorlog tijdens de klasdiscussie Over kleine en grote vrede. Vredesopvoeding in het basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen is een studie besteld door het Vlaams Vredesinstituut bij de Universiteit Antwerpen en de VUBrussel. Met een klasdiscussie loop je het risico op een verbale oorlog tussen leerlingen die wit en leerlingen die zwart zeggen. Met deze vormen van discussie is er zinvolle vrede in zicht: 1. discussie met een doel Je leerlingen zitten in een kring en discussiëren met elkaar. Let er als gespreksleider op dat niet altijd dezelfde leerlingen het woord nemen. Zorg er ook voor dat de discussie ergens heen leidt. 2. fichecarrousel Elke leerling krijgt een steekkaart en schrijft op de voorkant een mening. Geef de fiches in carrouselvorm door en laat elke leerling op de achterzijde reageren op de eerste reactie. Op een bepaald moment stopt de carrousel en brengt een leerling verslag uit van de kaart die hij bezit. 3. discussie met dubbele kring Deze werkvorm garandeert een groter leerrendement dan louter spreken en luisteren. Slechts de helft van de leerlingen voert de discussie, de andere helft observeert en brengt achteraf verslag uit. 4. discussie met lege stoel De binnenste kring discussieert, de buitenste kring observeert. Maar in de binnenste kring is er een lege stoel waar een observant, indien nodig, plaatsneemt en zijn mening geeft. Een discussiepartner verdwijnt dan naar de buitenste kring zodat er altijd een lege plaats blijft. 5. stillewanddiscussie Elke leerling schrijft zijn mening op het bord. De plaats op het bord kan van belang zijn, net als de kleur waarin je schrijft. Zo discussieer je beknopt en gebald. Het is ook een goede manier om ideeën te verzamelen. 6. stellingenspel De leerlingen krijgen kaartjes (rood of groen, cijfers van 1 = helemaal oneens tot 5 = helemaal eens). 7. rollenspel Zet je leerlingen in de verschillende rollen bij een oorlog (bijvoorbeeld Israël versus Hamas). 8. maak een affiche of poster Leerlingen geven hun mening op een andere manier weer. Maak er eventueel een hele tentoonstelling van. Deze tips komen uit 'De kracht van variatie', Marc Stevens e.a., Vonk, jaargang 30, nr. 2.
De Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid
In Nederland staan 40 asielzoekerscentra (AZC's). Dat zijn plekken waar asielzoekers wonen. Asielzoekers zijn mensen die naar Nederland zijn gevlucht. Omdat er in hun eigen land oorlog is bijvoorbeeld,
Nadere informatieKleur? Oorlog? Wanneer? Verhaal van. Blauw Iran-Irakoorlog 1980-1988 Neimar. Groen Oorlog in Rwanda 1994 Dominic
OPDRACHT Op de volgende pagina vind je een tijdslijn. Daarnet werden er vijf verschillende oorlogen besproken. Duid deze oorlogen aan op de tijdslijn. Kleur de balkjes onder de tijdslijn in de juiste kleur.
Nadere informatieAndré Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook
Nadere informatieBIJLAGEN LESPAKKET 1.2
BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieLeven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951
Leven in veiligheid Niemand laat zonder reden zijn familie, vrienden en bezittingen achter. Vluchtelingen kunnen niet anders. De situatie in hun eigen land is te gevaarlijk om er te blijven. Ze vluchten
Nadere informatieDO'S EN DON'TS VOOR OUDERS
WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieWat gebeurt er als iemand zich in de mindere positie voelt? Meer over het instinct voor zelfbehoud
Bijlage 3.1. Wat gebeurt er als iemand zich in de mindere positie voelt? Meer over het instinct voor zelfbehoud Het instinct voor zelfbehoud is heel gezond. Als we dat niet hadden, zou niemand van ons
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij
Nadere informatieDit is een rollenspel dat de volgende thema s behandelt: geweld tussen individuen, pesten.
Kan het anders? (Uit: Kompas) Dit is een rollenspel dat de volgende thema s behandelt: geweld tussen individuen, pesten. Behandelende onderwerpen het recht veilig in vrijheid te leven het recht op respect
Nadere informatieRia Massy. De taart van Tamid
DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in
Nadere informatieDit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieKinderen zonder papieren
VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.
Nadere informatieRefrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.
Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven
Nadere informatieStem dan ChristenUnie. André Rouvoet ChristenUnie
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 22 november. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieDe werkvormen bij deze nieuwe poster willen je op weg zetten om met deze uitspraak en met deze poster aan de slag te gaan.
Een nieuw werkjaar, een nieuw trimester een nieuwe poster van avondwoordjes.be. Opnieuw staat een uitspraak van Don Bosco centraal: Een glimlach opent harten. Wist je dat ons hoofd en ons gezicht veel
Nadere informatie1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?
Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatieTekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,
Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:
Nadere informatieDe begeleider als instrument bij gedragsproblemen
www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse
Nadere informatieLeer hoe je effectiever kunt communiceren
Leer hoe je effectiever kunt communiceren De kracht van geweldloze communicatie Hoe vaak kom je in een gesprek terecht waarin je merkt dat je niet meer zegt wat je wilt zeggen; dat je iets doet wat de
Nadere informatieVredescentrum. AANBOD BASISONDERWIJS Schooljaar
Vredescentrum AANBOD BASISONDERWIJS Schooljaar 2017-2018 1 Vredescentrum van de provincie en stad Antwerpen vzw Het Vredescentrum voor de vrienden. Het Vredescentrum is al 30 jaar lang een enthousiaste
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Toestemmingsverklaring: Ik heb informatie gekregen over de inhoud, methode en het doel van het onderzoek. Ik weet dat de gegevens en resultaten van het onderzoek alleen anoniem en vertrouwelijk gebruikt
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieMijn nieuwe school, een nieuwe start.
Mijn nieuwe school, een nieuwe start. Naam: Mijn oude school weerbaar.info Mijn nieuwe school Als je naar het middelbaar onderwijs gaat is alles nieuw. Je klasgenoten, de docenten, de school, de regels
Nadere informatieGuido Gezelle. De school die nooit slaapt. Lusthovenlaan 12-2640 Mortsel - 03/449.77.41- www.dierenschool.be
Guido Gezelle De school die nooit slaapt Lusthovenlaan 12-2640 Mortsel - 03/449.77.41- www.dierenschool.be 1ste leerjaar Op dinsdag 8 mei bleven de kinderen van het eerste leerjaar een nachtje op school
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieBevriend met Bram of met een autist
Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen
Nadere informatieJezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder
Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,
Nadere informatieDilemmatest vroeger en nu
Dilemmatest vroeger en nu 2015 Lieneke Westerink ONCE Erfgoededucatie Dilemma 1 Je hebt morgen een topotoets en je moet leren. Je hebt je ouders beloofd dat je gaat leren, maar dan komt er een vriend online:
Nadere informatieJanusz Korczak. door Renée van Eeken
Janusz Korczak door Renée van Eeken Hoofdstukken 1. Inleiding 2. Wie was Janusz Korczak? 3. Zijn levensverhaal 4. Janusz Korzcak in deze tijd 5. Waarom ik hem gekozen heb 6. Nawoord 7. Bronvermelding 1
Nadere informatieOrienterende filmpjes (hoe het wel of niet moet): https://www.blendspace.com/lessons/jg7knapaigvgmq/lerensolliciteren
Het sollicitatiegesprek Lesdoel: Korte inhoud: Organisatie: Lesduur: Onderwerp Werkvorm Oriëntatie Uitvoering De student weet meer over het sollicitatiegesprek en heeft een keer geoefend. De vacature is
Nadere informatieJUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.
JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen
Nadere informatieHoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:
Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van
Nadere informatieLieve broer! Je liefste zus!!! Camille Vandenbussche. 12-19 oktober
Lieve broer! 12-19 oktober Je bent nog maar 1 week weg, en ik mis je al! Hopelijk zie ik je nog terug! Ik heb gehoord dat er al heel wat mannen zijn gestorven! Jij nog niet,gelukkig! En,papa, alles goed
Nadere informatieDe brug van Adri. Rollen: Verteller Martje Adri Wim
De brug van Adri Rollen: Verteller Martje Adri Wim Daar loopt een meisje. Ze heet Martje. Ze kijkt boos en loopt langzaam. Ze weet niet waarheen. Martje kent Wim. Hij woont in dezelfde straat, maar Wim
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Racisme
Racisme Ik heb een onderwerp gekozen dat jullie misschien een beetje vreemd zullen vinden, namelijk het thema 'racisme'. Als je dat woord opzoekt dan staat er: Racisme: racisme is het discrimineren van
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieMijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?
Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieWat wil jij? Wat wil ik?
Alle formulieren bij het boek Wat wil jij? Wat wil ik? ALLE PAGINACIJFERS KOMEN OVEREEN MET DE PAGINANUMMERS IN HET BOEK UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER eens oneens 1 Ik vind mijzelf aantrekkelijk
Nadere informatieWat doen jongeren op internet?
Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection
Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief
Nadere informatieEn rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.
Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de
Nadere informatieB. Geef aan om welke soort vluchtelingen het gaat: 1) Zij zijn een bedreiging voor de macht van politieke leiders en worden daarom gestraft.
Vluchtelingen Inleiding: De afgelopen weken was de zeventienjarige Angolese asielzoeker Mauro Manuel veel in het nieuws. Als negenjarig jongetje werd hij door zijn ouders in 2002 naar Europa gestuurd.
Nadere informatieKanjerbeleid. Doelstelling Voor de kinderen hebben we als doel dat ze zoveel mogelijk als volgt over zichzelf denken:
Kanjerbeleid Inleiding Op de obs Stegeman werken we sinds januari 2012 met de kanjertraining. Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we
Nadere informatieLES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1
12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.
Nadere informatieLESHANDLEIDING. NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands.
LESHANDLEIDING NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands. DOELSTELLING Met deze les worden doelen bereikt die aansluiten op referentieniveau 2F en 3F mondelinge
Nadere informatieWetboek van Schatjesland
Wetboek van Schatjesland Als je aardig kan zijn Dan is dat reuzefijn Alsof een kleurig lint mij aan jou verbindt maar als je scheldt dan ben je geen held en liggen we overhoop in een dikke knoop die je
Nadere informatieREFLECTIE VANUIT HET PERSPECTIEF VAN KINDEREN EN JONGEREN
GEZIN EN SCHOOL-SAMEN OPVOEDEN IN VERSCHIL-Vlor-16 mei 2012 Workshop 1 Een gedeelde en gedragen visie over de relatie gezin-school REFLECTIE VANUIT HET PERSPECTIEF VAN KINDEREN EN JONGEREN door Hilde Lauwers
Nadere informatieAnne Frank, 2 jaar oud Anne heeft een heerlijk leven. Ze weet niet dat haar ouders grote zorgen hebben.
Anne Op 12 juni 1929 wordt in Duitsland een meisje geboren. Het is een gelukkig meisje. Ze heeft een vader en moeder die van haar houden. Ze heeft een zusje dat dol op haar is. Ze woont in een mooie stad:
Nadere informatieLesbrief. Introductie
Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit
Nadere informatieEen Islamitische Verrassing
Frederica Hugenholtz Een Islamitische Verrassing 2014 www.eenislamitischeverrassing.nl Rotterdam Inhoud Baardmannen Couscous Geestelijke armoede Overgave Vrouwen Merkkleding Kopvoddentax Islamisering Verwarring
Nadere informatieLesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer
Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips
Nadere informatiePubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit
Pubers opvoeden Pubers opvoeden De puberteit is de ontwikkelingsfase tussen 10 en 18 jaar. Maar die puberteit is er natuurlijk niet opeens. Vanaf ongeveer 9 jaar kan je al merken dat kinderen beginnen
Nadere informatieU schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?
Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen
Nadere informatie1) Ik hou mij aan de volgende afspraken:
1) Ik hou mij aan de volgende afspraken: Hoe speel ik spelletjes? We kijken eerst naar het speelplaatsspelenbord: staat het op groen of op rood??? Wat mag er met de bal? Ken ik wel de afspraken? Het speelplaatsspelenbord
Nadere informatieSIPP persoonlijkheidsvragenlijst
SIPP persoonlijkheidsvragenlijst Deze vragenlijst bestaat uit een aantal stellingen. Deze stellingen hebben betrekking op de laatste 3 maanden. Door per stelling aan te geven in hoeverre u het hier bent,
Nadere informatieEVEN BIJPRATEN 9. MET ZIJN ALLEN DIGITAAL. Daar zijn we weer beste ouders en kinderen van De Arenberg.
EVEN BIJPRATEN 9. Daar zijn we weer beste ouders en kinderen van De Arenberg. MET ZIJN ALLEN DIGITAAL. De ouders, die terugdenken aan hun eigen tijd dat ze op de basisschool zaten, zullen het met me eens
Nadere informatieBeertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig
Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatielesmap Wortel van Glas HETGEVOLG Wortel van Glas 16+
Wortel van Glas 16+ Naast de reguliere producties is en blijft het werk met en voor moeilijke doelgroepen een absolute noodzaak voor Stefan Perceval. Binnen dat kader presenteren we ook Wortel van Glas,
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieDe leerkracht voorziet papier, enveloppes en eventueel materiaal om de enveloppes te versieren.
LESFICHE - Brief van de getuige Lesonderwerp De leerlingen schrijven een brief aan zichzelf om te openen op het moment dat ze hun rijbewijs behalen. Ze houden de brief zelf bij of geven hem aan hun ouders
Nadere informatieNaam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.
Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieWingerd nieuws De Bijbelverhalen op school
Nieuwsbrief van CNS-basisschool de Wingerd Wingerd nieuws De Bijbelverhalen op school Je gaat ergens naar toe, maar je weet niet precies waarheen. Je weet ook niet hoe lang de reis zal duren en wat je
Nadere informatieSchool herinneringen van groep 8
Hoi ik ben Sarah,ik ben 11 jaar oud. Ik zit in groep 8 bij meester Tom. School herinneringen van groep 8 In groep 8 ga je scholen bezoeken. We gingen naar het Wiringherlant. We reden met een bus. Eerst
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatieZand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering
Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord
Nadere informatieVerwen(d) met talent. K-kampmateriaal 2015. Kampbezinning
Verwen(d) met talent K-kampmateriaal 2015 Kampbezinning TALENTEN BUNDELEN Opdracht voor de bezinning: - Iedereen zoekt een tak. De tak mag niet van een boom getrokken worden. Hij moet op de grond liggen.
Nadere informatieKinderrechtenverdrag. Voor kinderen en jongeren
Kinderrechtenverdrag Voor kinderen en jongeren 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal
Nadere informatieGeloof tegenover gevoelens
Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods
Nadere informatieZorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders
Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Leony Coppens Carina van Kregten Symposium Pleegzorg 2014 Waar blijft het kind? 11 maart 2014 Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij?
Nadere informatieNadieh Jolyn Siekmans
Vlinder, fladderend in de lucht doe je hen de groeten in jouw vlucht als je ze boven de hoogste bomen wellicht zult tegenkomen Samenkomst voor het afscheid van Nadieh Jolyn Siekmans * 9 mei 1994 17 januari
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieOntmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10
Ontmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10 Zondagsnacht, terwijl soldaten op wacht staan bij het graf, komt er een luide stem uit de hemel. Ze zien hoe de hemelen zich openen
Nadere informatieOm mee te beginnen: boekfragment en opdrachten
Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.
Nadere informatieAl heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer.
Beertje Anders en Beertje Bruin gingen bij oma spelen. Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Oma hoorde: Ik wil de bal, Ik wil de blokken, Ik ga kleuren, Ik wil de kleurpotloden
Nadere informatieWat zijn de meeste voorkomende fouten bij (nieuwe) scheidsrechters?
Fouten Vermijden Wat zijn de meeste voorkomende fouten bij (nieuwe) scheidsrechters? je commentaar, acties of gedrag buiten het veld kunnen je groei aanzienlijk beperken je houding raakt snel bekend bij
Nadere informatie13 Jij en pesten. Ervaring
82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken
Nadere informatieDe vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen
Door rechtopmigratie op 8 oktober, 2015-00:00 foto, school in Nederland uit 1937 De aanslepende vluchtelingencrisis en de daar bijhorende verklaringen van bepaalde politici heeft niemand onberoerd gelaten.
Nadere informatie<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan.
Compaen pakt aan. Ik weet hoe ik jou kan bereiken Versterk je leerkracht: Hoe bereik ik de kinderen in mijn klas? 19 maart 2014 Jelte van der Kooi trainer/ adviseur schoolbegeleider
Nadere informatie