5,6. Werkstuk door een scholier 3793 woorden 19 oktober keer beoordeeld

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3793 woorden 19 oktober ,6 222 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave 2 2. Inleiding 3 3. De Katachtigen oftewel de Familie Felidae Kenmerken van een kat Lichaamsbouw De spijsvertering De zintuigen De beweging van een kat Kattentaal De Brulkatten = het geslacht Panthera De zwarte Jaguar Leeuw Tijger Luipaard Sneeuwluipaard Nevelpanter Waar woont de Jaguar? Hoe leeft de Jaguar? Hun voedsel Voortplanting en opvoeding van de welpen De Jaguar is door de mens geliefd om zijn vacht!! De Jaguar maakt de fantasie in ons wakker Slot Literatuurlijst Inleiding De Jaguar heb ik gekozen met toeval, ik wou gaan kijken bij de Chimpansee en ik opende het boek en ik zag een heel mooi plaatje: Het hoofd van de jaguar! Maar dat wist ik toen nog niet. Ik vond het een mooi plaatje en ik ging kijken wat voor dier het was. Het was de jaguar dus, en daarom schrijf ik mijn werkstuk over de jaguar. En bovendien houd ik van katachtige maar omdat veel kinderen het over de leeuw of tijger houden doe ik het over een minder Pagina 1 van 8

2 bekende brulkat: de jaguar. De jaguar is herkenbaar aan zijn/haar rozetachtige stippen. Het is een rondje met een stip erin. Ik vind de jaguar lief omdat hij bij de katachtigen hoort en al die katten vind ik zo lief en ook hoe ze zich voort planten vind ik leuk. Het interessante van de Jaguar vind ik: De Jaguar kun je alleen vrij vinden in Zuid-Amerika. En de Jaguar wordt bijna nooit in het wild gezien. Maar dat betekend niet dat de mensen niet weten dat de Jaguar er niet is want, hij wordt heel veel gehoord. De Jaguar heeft heel veel verschillende roepen. Hij brult, miauwt, krijst en het is ook zo dat de Jaguar het geluid kan maken van hout dat gezaagd wordt of dat omvalt. Het woord jaguar komt van een indiaans woord dat betekent: moordenaar dat neemt zijn prooi met een enkele sprong. 3. De Katachtigen oftewel de Familie Felidae De jaguar hoort tot de Animalia = het dierenrijk, het fylum (afdeling) van de Chordata = gewervelde dieren, de klasse van de Mammalia = zoogdieren, de subklasse Placentalia = hogere zoogdieren en de orde van de Carnivoren = roofdieren. Hij hoort thuis in de familie Felidae = katachtigen. En het geslacht is Panthera = brulkat. De jaguar is de soort Panthera onca. De Jaguar kan 1,85 meter lang worden. En kan z n 80 á 90 kilo wegen. En een Jaguar in de dierentuin kan 22 jaar oud worden. In het wild kan hij 10 jaar worden. De jaguar kiest bepaalde bomen uit voor zijn/haar krabpaal en hiermee zegt hij ook tegen andere jaguars: kijk uit! hier woon ik. Hij verstopt zich meestal in hoge bomen. In Zuid - Amerika leven 8 ondersoorten jaguars : De Panthera onca arizonensis, - centralis, - goldmani, - hermandesis, - onca, - polustris, - peruvianus en - veraecrucis Kenmerken van een kat Een kat heeft een lenig en sterk lichaam waarmee hij / zij uitstekend kan jagen. Hij wordt ook wel een levende moordmachine genoemd. Hij loopt op 4 poten, heeft grote hoektanden en gebruikt zijn staart om tijdens het rennen en springen in evenwicht te blijven. Maar je kunt hem ook herkennen aan zijn kleine ogen of zijn kattenoren. Ook als mensen vragen naar welke dieren ± 20 uur per dag slapen is het antwoord katachtigen! Maar waarom dat zo is weet men nog niet Lichaamsbouw Een kat heeft ongeveer 230 botten (een mens heeft er ca. 206). In zijn korte schedel zitten tanden en de hoektanden gebruiken ze om hun prooi te verscheuren. Zijn/ haar lange, gekromde hoektanden passen tussen de nekbotten van de prooi, zodat hij het ruggenmerg kan doorbijten. Net als anderen vleeseters hebben katten sterke kiezen, de knipkiezen. Hiermee knippen ze het vlees in stukken. En zij zetten er kracht bij met hun onderkaak. Waar het eind van de schedel zit is het begin van de ruggengraat, die heel zijn lichaam ondersteund. En de ruggengraat gaat over in zijn staart die h éél wat wervels kent. Het aantal wervels van de staart zijn afhankelijk van wat soort kat het is. (Tijgers hebben 23 t/m 26 en cheeta s hebben 27 t/m 29, het aantal van de jaguar weet ik helaas niet.). Zijn poten zijn krachtig en sterk. De kat loopt eigenlijk de hele tijd op zijn tenen. Hij kan ook alleen maar met zijn kaken zijwaarts bewegen. Daarom zie je op films ook dat ze,als ze aan het eten zijn, hun hoofd schuin hebben. Pagina 2 van 8

3 De katachtigen hebben een nagelschede in zijn/haar poot. De kat gebruikt ze voor het openscheuren van het vlees. Alleen als de katten de nagels niet nodig hebben trekken hun de nagels in om te voorkomen dat hun nagels niet bot of beschadigd worden.cheetahs zijn de enigen die geen nagelscheden hebben De spijsvertering Haar maag en darmen zijn geschikt om vlees te verteren maar geen planten! De darmen zijn vrij kort zodat het voedsel er snel weer uit kan. Maar omdat sommige katten pure vleeseters zijn is hun maag nog makkelijker dan die van andere vleeseters. In vergelijking tot de hond hebben katten een kortere dunne darm. En zodra de kat weer voedsel nodig heeft is zij weer licht genoeg om te rennen en aan te vallen. Maar als een jaguar een flinke portie heeft gehad hoeft hij/zij een paar dagen niet meer te eten De zintuigen Als een kat jagen gaat heeft zij 4 dingen nodig : ogen, oren, neus en haar klauwen natuurlijk. 1) De ogen. Kattenogen zijn heel goed ze kunnen zowel s nacht als overdag kijken. Daarom hebben kattenogen weinig, nou bijna geen licht nodig. Alleen zien ze s nachts alles zwart-wit. Ook als je s nacht met een zaklantaarn in de ogen van een kat kijkt reflecteren ze. Dat komt door dat er achter in de oog van een kat tapetum lucidum zit. En dat werkt als reflector. De ogen van een kat zijn groot als je ze vergelijkt met een gezicht van een kat. De ogen staan iets uit elkaar, waardoor hun gezichtsvelden gedeeltelijk overlappen.hierdoor kan een kat de positie van zijn/haar prooi precies in schatten. 2) De oren. Meestal staan die zo hoog mogelijk om goed te kunnen horen waar de prooi is. De oren van een kat zijn veel gevoeliger dan die van een mens. Ze kunnen zelfs een dier horen sluipen in een gang van een hol. Of door een gras veld. 3) De neus. Daar ruiken ze mee en voelen ze mee. Dan zou je vragen voelen, hoe zo voelen? Aan de neus zitten ook snorharen. Die gebruiken ze bij het jagen want dan kijken ze alleen maar naar de prooi. Om op dat moment te voelen wat er om hen heen is gebruiken ze hun snorharen. En ze ruiken met hun neus om te weten waar de prooi is en of ze op een ander territorium zijn. In de paringtijd ruiken de vrouwtjes of er een mannetje is en andersom De beweging van een kat Katten hebben een goed hart en goede longen om goed te kunnen rennen. Jaguars rennen, klimmen, springen en zwemmen. Ze doen echt van alles om vooruit te komen. Katten rennen en springen soepel en gemakkelijk omdat ze een soepele rug en sterke achterpoten hebben waar ze goed mee kunnen springen. Bijvoorbeeld zo n 3 meter, in bijzondere omstandigheden kunnen ze zelfs 6 meter bereiken. Als katten in een boom klimmen gebruiken ze hun staart om in balans te blijven. Hun schouderbladen zitten aan de zijkant zodat ze beter kunnen klimmen en met hun borst en sterke voorpoten zijn ze krachtig genoeg voor het klimwerk. De dikke zool van de poten dienen als een soort kussen. Ze zijn handig bij het jagen, want dan kan de jaguar zich bijna geruisloos verplaatsen. Ook als hij springt hoor je dat bijna niet. De jaguar behoort tot die groep grote katten die uitstekend kunnen zwemmen Kattentaal De katten onderling spreken ook met elkaar. Alleen verstaan wij dat niet. B.v. Als een mannetje ergens Pagina 3 van 8

4 plast beteken dat voor de andere mannetje ga weg, hier woon ik. En voor vrouwtjes betekent dat het zelfde maar alleen in de paartijd betekend dat Kom maar. En het betekent net zo anders om bij de mannetjes. De katten vertellen elkaar hoe oud ze zijn, of ze mannetje of vrouwtje zijn en waar ze leven. Ze gebruiken daarbij geuren, krabsporen en andere signalen. Er zitten heel veel geurenklieren op een kat: op hun kop, op hun kin en bij de aanhechting bij de staart. Als je bij een kat naar de staart kijkt, kun je zien of ze opgewonden of geërgerd zijn (dan moet je wel weten wat wat is zodat je niet denkt dat hij opgewonden is als hij geërgerd is). Door middel van de uitdrukking van het gezicht vertelt een kat ook heel veel. Kijk maar: Het luipaard is tevreden dat zie je zo. Maar als het er niet onderstond, wat zou je dan denken hoe de leeuwin zich voelt? En aan de kop van jakhals kun je ook niet zo snel zien hoe het dier zich voelt De Brulkatten = het geslacht Panthera De zwarte Jaguar De zwarte jaguar heeft dezelfde naam als de gewone jaguar, Panthera Onca. De zwarte jaguar is in principe ook het zelfde, alleen zijn ze zwart. Ze leven ook op het zelfde gebied maar de mensen denken dat het de panter is want de stippen zie je bijna nooit op de donkere vacht Leeuw De Panthera Leo is de naam van de leeuw in deze familie. De leeuw wordt de koning van dieren genoemd. Waarschijnlijk omdat hij een hele dikke pels heeft. De leeuw leeft in Afrika, weegt 132 tot 180 kg en kan ca. 2 meter lang worden. De leeuw is de bekendste in deze familie Tijger De Panthera Tigris is de naam van de tijger in deze familie. De tijger leeft in Azië, weegt 180 kg tot 200 kg en kan ca 2,7 tot 3 meter lang worden. Er bestaan ongelofelijk veel tijgers. En ik noem er een paar van en hun kenmerken: De Siberische tijger heeft de bleekste vacht De Bengaalse tijger kun je herkenen aan korte haren De Perzische tijger valt op door zijn lange haren De Sumatraanse tijger heeft de meeste strepen van allemaal De Achterindische tijger heeft een hele mooie donkere vacht De witte tijger is anders dan ander tijgers want hij heeft geen gele vacht maar een witte, en heeft geen gele maar blauwe ogen Luipaard De Panthera Pardus is de naam van het luipaard in deze familie. Het luipaard leeft in Afrika en Azië, weegt 65 tot 80 kg en kan 1 tot 1,3 meter lang worden. Het luipaard lijkt heel veel op de jaguar alleen is de jaguar veel steviger gebouwd en woont in een ander gebied op de aarde. Maar het luipaard is veel leniger dan de jaguar. Het jachtluipaard behoord niet tot de Panthera familie, het jachtluipaard behoord tot de familie Acinonyx. Het jachtluipaard is de Acinonyx Jubatis. Hij leeft in Afrika, weegt 45 tot 60 kg en kan ca. 1,3 tot 1,5 meter lang worden. Ik vind het jachtluipaard er ook helemaal niet bijhoren alleen al om zijn of haar uiterlijk Sneeuwluipaard De Panthera Unicazo is de naam van het sneeuwluipaard in deze familie. Het sneeuwluipaard leeft in Azië, weegt 25 tot 75 kg en kan ca. 1,2 tot 1,5 meter lang worden. Het sneeuwluipaard is niet helemaal wit want Pagina 4 van 8

5 er zit nog een gele gloed overheen Nevelpanter De Panthera Nebulosa is de naam van de nevelpanter in deze familie. De nevelpanter leeft in Azië, weegt ca. 23 kg en kan 1,3 meter lang worden. De nevelpanter valt op omdat hij hele grote stippen op de gehele rugzijde staan en geen stippen op de buikzijde staan. 4. Waar woont de Jaguar? De jaguar woont voor een groot gedeelte in Zuid-Amerika en komt voor in verschillende soorten gebieden. Maar hij voelt zich het beste thuis in het tropisch regenwoud. In de jungle dus!! Daarnaast leeft hij in droge bossen en in de struiksavanne, tot een hoogte van 1000 m. Hij leeft in een heel groot gebied van Brazilië en ook een heel groot gebied van Peru en Colombia.Vroeger ook nog in een heel groot stuk van Argentinië maar daar is hij door de mens al verdreven. Hij leeft meestal diep in Zuid-Amerikaanse oerwouden, moerassen en dicht bij rivieren want hij kan uitstekend zwemmen, een van de weinigen in de Familie der Katachtigen. Het leefgebied van een vrouwtje is 10 tot 70 vierkante meter en dat van een mannetje is twee tot driemaal zo groot. De Jaguar leeft alleen in Zuid Amerika. Gek hé. Helemaal niet gek als je de geschiedenis kent. Zuid Amerika en Noord Amerika zaten vroeger nog aan de rest van de wereld vast. Zuid Amerika ging veel eerder los ( jaar geleden) en dus ontwikkelden de dieren op Zuid Amerika anders. En later kwam Noord Amerika weer bij Zuid Amerika. Nu lijkt het veel logischer hé? Als je in de jungle een jaguar ziet, laat 'm dan met rust. Jaguars houden er niet van als ze achtervolgd worden. En ze worden helemaal razend als ze door jagers achtervolgd en aangeschoten worden. Als een jaguar in het nauw gedreven wordt, dan is er een grote kans dat hij uit pure angst en woede zelfs mensen aanvalt. Het leefgebied van de jaguar -- alleen in Midden en Zuid Amerika 5. Hoe leeft de Jaguar? De jaguar is een prachtige kat. Hij is stoer. Hij is mooi. Hij is loeisterk. De jaguar is de tijger van Amerika. Omdat hij de grootste katachtige van Zuid - Amerika is. In Noord Amerika leeft een nog grotere kat: de poema. Het gedrag van katachtigen is natuurlijk per kat verschillend maar toch is men er achter gekomen wat bijvoorbeeld een jaguar in het algemeen doet. Laten wij beginnen bij de ochtend als het schemert. De jaguar jaagt veel op deze tijd van de dag: in de schemering s ochtends en s avonds.overdag zitten ze te luieren of zit het vrouwtje op haar kinderen te passen. Ook loopt hij / zij een beetje heen en weer over zijn / haar territorium maar wat hij / zij (vooral) doet in die tijd is slapen. En als het weer avond wordt gaat hij weer jagen en s nachts gaat hij / zij ook slapen. Zo te zien is de jaguar een echte kat en hij / zij slaapt veel. Vrouwtjes hebben kleinere territorium dan mannetjes. Mannetjes met meer dan een partner hebben een territorium dat overlapt met de territoria van meerdere vrouwtjes. Iedere jaguar heeft zijn eigen territorium omdat er ander niet genoeg voedsel is voor meerdere jaguars. Een territorium bestaat uit grote vlakken, plekken waar je bijna niet doorheen kunt dringen en losse bosjes. Op de grote vlakken zijn de jachtgebieden, vanuit de losse bosjes valt hij aan en in de ondoordringbare bossen bevindt zich het hol van de jaguar. Daarnaast heeft ieder territorium drinkplaatsen en uitkijkplaatsen. Over het hele Pagina 5 van 8

6 territorium kan de jaguar zich verplaatsen, zelfs door de bijna ondoordringbare bossen. 6. Hun voedsel Hun favoriete voedsel is een waterschildpad maar ze eten ook vissen en herten en nog meer zoogdieren. Ze jagen meestal als het schemert want dan slapen de meeste dieren nog. De jaguar is niet zo kieskeurig. Alles wat leeft en beweegt, gaat erin als koek. Van tapirs tot muizen, vogels, kaaimans, kikkers en vissen. Groot of klein. Het maakt niets uit. Ieder dier dat op z'n pad komt, wordt met huid en haar verslonden. En ook in het water is niemand veilig. De jaguar vangt ook vis dat doet hij door geluid te maken van vallend fruit. Hij kan namelijk heel goed zwemmen. De jaguar heeft 5 jaagtechnieken. De een kan er wat meer van deze vijf technieken maar in het algemeen jaagt hij op deze manier: Hij probeert zo dicht mogelijk bij het dier te komen. Als hij / zij aan het jagen is mag hij door het prooidier niet gezien of geroken worden. Daarom verschuilt hij / zij zich achter een boom of struik. Hij sluipt naar het dier vanuit de hoek waar de wind heen gaat. Dan probeert hij zo dicht mogelijk bij het dier te komen. En dan neemt hij een sprint. Het prooidier weet niet wat er gebeurd en is dood. Dit is een manier die het meest gebruikt wordt. Hij kan ook nog anders jagen, namelijk: 1) Hij klimt in een boom en wacht tot er een dier onder de tak staat waar hij ligt. Dan laat hij zich letterlijk vallen. Grijpt de prooi in zijn nek en het dier is dood. 2) Deze manier lijkt een beetje op nummer 1. Hij klimt in een boom, wacht tot er dier dicht bij is en bespringt hem dan. 3) Als de jaguar dicht bij een waterkant is zijn daar geen vissen meer veilig. Hij gaat rustig aan de water kant zitten en maakt met zijn staart het geluid van vallend fruit op het wateroppervlak. Daar komen vissen op af omdat ze fruit lekker vinden. Dan slaat hij met zijn poot de vissen uit het water. Op de laatste manier vangt hij zijn lekkernij : de waterschildpad: 4) Jaguars wachten op de waterschildpadden aan de oever van de rivier, waar de schilpadden hun eieren gaan leggen. Ze wachten hun dan op deze plaats op en vallen direct aan als ze een schildpad zien. Als het grote waterschildpadden zijn halen ze door het grote gat alle zachte delen eruit. Als het kleine schildpadden zijn breken ze de rug van de schilpad open en halen dan alle zachte delen eruit. Ze eten de schildpadden niet direct op maar zoeken een rustig plekje op in de bosjes bij de schaduw van een boom en eten aldaar de schilpad rustig op. 7. Voortplanting en opvoeding van de welpen Jaguars leven alleen, behalve in de paartijd. De paartijd is in de tropen door het hele jaar heen. In gebieden met een regenseizoen worden in dit jaargetijde de welpen geboren. Omdat dan het voedsel het overvloedgist is. Een jaguar vrouwtje kan voor de eerste keer gedekt worden als ze ongeveer 3 jaar oud is. De jaguar wijfjes zijn ongeveer 95 tot 105 dagen loops. Na de paartijd gaat het stel direct weer uit elkaar. De paring verloopt nogal ruw omdat zo kans op bevruchting groter is. Door het ruwe gedrag moet de eisprong van het vrouwtje worden opgewekt. Jaguars krijgen altijd ongeveer 2 tot 4 welpen per keer. Ze hebben meestal een nest om de 2 jaar. De moeder voedt haar kinderen alleen op. Ze verstopt haar kinderen elke dag op een andere plek zodat andere vleeseters niet de jongen kunnen vinden en dus niet opeten. De moeder leert de jongen alle dingen Pagina 6 van 8

7 die nodig zijn voor een jaguar om te over leven, zoals jagen op voedsel of hoe ze hun territorium kunnen verdedigen. Na twee maanden begint de welp de omgeving van zijn hol te verkennen. Na ongeveer 2 jaar gaan de kinderen weg bij hun moeder en verspreiden ze zich. De jongen gaan dan uit het territorium van hun moeder en zoeken een lege plek op waar nog geen andere dieren wonen. Als de jongen geen territorium kunnen vinden zoeken ze een territorium op van een hert en dan heeft hij ook nog eens een maaltje er bij! Als het hert tenminste niet aanvalt en de jaguar verjaagt. Maar meestal krijgt de jaguar hem wel te pakken! 8. De Jaguar is door de mens geliefd om zijn vacht De jaguar heeft volgens mij geen andere natuurlijke vijanden behalve de mens! Dood is de jaguar ook geliefd en dan niet het lijk maar zijn vacht. Vroeger zijn er ongelofelijk veel jaguars door mensen gedood en dat alleen maar om hun vacht! De vacht werd toen nog voor dagelijkse kleding gebruikt, maar later werd en wordt de vacht alleen gebruikt voor de sier, zoals bontjassen of handtassen en dan misbruik je de jaguar. Daardoor is de jaguar een bedreigde diersoort geworden, want hij is met uitsterven bedreigd. 9. De Jaguar maakt de fantasie in ons wakker Jaguars werden al reeds door de Mexicaanse indianen als heilig dier beschouwd. Door zijn geheimzinnigheid verzonnen zij allerlei verhalen over de jaguar. In de 16e eeuw werden krijgers uit Midden-Amerika in militaire ordes ingedeeld. De jaguar behoorde tot de hoogste stand, net onder de keizer. De krijgers in deze stand droegen wilde kattenhuiden en de kop die er nog aan vast zat diende als helm. Heden ten dage wordt de jaguar veel gebruikt in reclame voor b.v. bier. Maar bij deze reclame kan de jaguar praten wat hij in het echt natuurlijk niet kan. En ook is er een jaguar fruitmerk. Dit kun je vinden op wikkel papiertjes voor een sinaasappel of stickertjes voor een appel. Op dit moment loopt er ook nog een WNF actie over de Jaguar. Het WMF vindt dat er te veel oerbossen gekapt worden waar de jaguar leeft. Maar ten slotte maakte de snelheid, geheimzinnigheid en beweegelijkheid van de jaguar dat een auto naar hem gemaakt wordt. Deze auto behoort tot de wat duurdere auto s en kent vele sportieve modellen. 11. Literatuurlijst J. Felix, Atrium dierenatlas, Alphen aan den Rijn, 2001 C. Gunzi, Mijn Eerste Boek Over Leeuwen, Tijgers En Andere Grote Katten, Haarlem, 2000 J. Hancock F. Vera W. Wolf, Waterland: Waterrijke natuurgebieden in de wereld, Weert, 1985 M.S. Kapteyn knight, Katachtige Roofdieren, Weert, 1991 R. Klevansky, Grote Katten, Londen, 1999 Reader s digest, Dieren in het wild: tropische regenwouden, Amsterdam, 1994 (?) D. Taylor, Het mooiste kattenboek, Weert, 1990 Winkler Prins Dieren encyclopedie Website s: Pagina 7 van 8

8 Pagina 8 van 8