MATCHFIXING IN VLAANDEREN

Transcriptie

1 VAKGROEP BEWEGINGS- EN SPORTWETENSCHAPPEN ONDERZOEKSGROEP SPORTMANAGEMENT MATCHFIXING IN VLAANDEREN Dr. Els De Waegeneer - 1 maart 2018

2 MATCHFIXING IN VLAANDEREN 1. Definities 2. Theoretisch kader: het model van Rest 3. Onderzoek 4. Onderzoeksresultaten 5. Interpretatie & conclusies 2

3 1. MATCHFIXING 3

4 Matchfixing (MF) of wedstrijdvervalsing is het manipuleren van het verloop van een wedstrijd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het beïnvloeden of omkopen (met geld, in natura of door uitoefenen van druk) van scheidsrechters of sporters die meedoen aan een wedstrijd. Vaak wordt matchfixing in verband gebracht met gokken, maar dat is niet altijd de achterliggende gedachte. 4

5 MATCHFIXING OM SPORTIEVE REDENEN Een wedstrijd van een ander team of een andere speler kan worden gemanipuleerd om te bereiken dat de speler een ronde verder komt of om degradatie van het eigen team te vermijden. Voorbeeld: Team 1 staat tweede in Poule A van een groot toernooi. Als Team 1 wint van Team 2 gaan ze door naar de volgende ronde en anders niet. Team 2 staat laatste in de poule en gaat sowieso niet door naar de volgende ronde. Team 1 zou de spelers van Team 2 geld kunnen bieden om met opzet te verliezen, zodat Team 1 zeker door gaat naar de volgende ronde. Hiermee proberen zij de uitslag van de wedstrijd te manipuleren. 5

6 GOKGERELATEERDE MATCHFIXING Bij gokgerelateerde matchfixing gaat het om het beïnvloeden van de uitslag, score of het verloop van de wedstrijd omdat er geld is ingezet op deze aspecten van de wedstrijd door bepaalde personen. 6

7 GETUIGENIS GOKGERELATEERDE MATCHFIXING 7

8 2. HET MODEL VAN REST 8

9 HET MODEL VAN REST (1) - Ethisch handelen vraagt het doorlopen van vier stappen - Bij onethisch handelen loopt het mis in één of meer van deze vier stappen 9

10 HET MODEL VAN REST (2) Stap 1: morele sensitiviteit Het besef dat er sprake is van een ethische kwestie. bv. het nemen van dopingproducten, het afspreken van de uitslag van een wedstrijd 10

11 HET MODEL VAN REST (3) Stap 2: morele beoordeling Het vormen van een oordeel over de ethische kwestie: toelaatbaar of niet? Bv. doping is ok want iedereen doet het, matchfixing is niet ok want het ondermijnt de fair play in sport 11

12 HET MODEL VAN REST (4) Stap 3: morele motivatie Het afwegen van het ethisch oordeel tegenover andere belangen (financieel, sportief, reputatie, ) Bv. doping is verkeerd, maar de prestatiedrang is groter. Matchfixing is verkeerd, maar de financiële winst overheerst dit oordeel 12

13 HET MODEL VAN REST (5) Stap 4: moreel karakter Het in de praktijk brengen van het gevormde morele oordeel. bv. toch dopingproducten nemen of de wedstrijd vervalsen omwille van de groepsdruk, uit angst,.. 13

14 MATCHFIXING EN HET MODEL VAN REST 4 mogelijke hindernissen: geen besef van het feit dat wedstrijdvervalsing een ethische kwestie is het oordeel dat wedstrijdvervalsing niet problematisch is andere belangen primeren bv. sportief en/of financieel bij het in de praktijk brengen van het morele oordeel 14

15 3. ONDERZOEK 15

16 ONDERZOEK (1) 3 Vlaamse sportfederaties: Voetbal, Tennis, Badminton vragenlijst gebaseerd op literatuuronderzoek, o.a. Spapens + uitbreiding (sportieve fixing) + aanpassing naar de Vlaamse context verspreiding via mail en facebook periode: september december

17 ONDERZOEK (2) Afname van de vragenlijst gebeurt volledig anoniem Via elektronisch platform LimeSurvey Debriefing: Als u meer informatie heeft over matchfixing en sportfraude, kan u dit altijd melden bij de politie: of via het telefoonnummer 0800/ (gratis bereikbaar, 24/7) 17

18 4. ONDERZOEKSRESULTATEN 18

19 RESPONS 614 respondenten 138 meldingen van contact met MF ( 23 %) 10% gokgerelateerd, 90% sportief 6,5% voorkomen van MF prevalentiecijfer? ja & neen 19

20 1. INSCHATTING VAN HET RISICO OP MF (1) Ik denk dat MF een reëel probleem is in Vlaanderen: 10,4 9,1 16,1 19,1 45,3 Ja, zeker en vast Ja, eerder wel Nee, eerder niet Nee, zeker niet Ik weet het niet 20

21 1. INSCHATTING VAN HET RISICO OP MF (2) Inschatting van het probleem per sportdiscipline 90 Ja Nee Ik weet het niet 80 75,5 77, , , , ,9 8,9 4,8 0 Voetbal Tennis Badminton 21

22 1. INSCHATTING VAN HET RISICO OP MF (3) Ik denk dat ik zelf benaderd zou kunnen worden voor MF (los van het feit of er op ingegaan wordt) 5 4,4 11,6 44,1 34,9 Ja, zeker en vast Nee, eerder niet Ik weet het niet Ja, eerder wel Nee, zeker niet 22

23 1. INSCHATTING VAN HET RISICO OP MF (4) Persoonlijke inschatting per sportdiscipline 120 Ja Nee Ik weet het niet , , , ,9 17,8 0 6,3 4,4 1,6 2,7 Voetbal Tennis Badminton 23

24 2. VOORKOMEN (1) 1. Ik denk dat er in een wedstrijd waar ik als speler, scheidsrechter of trainer aan mee deed wel eens sprake is geweest van MF. 11,4 23,6 65 JA Nee Ik weet het niet 24

25 2. VOORKOMEN (2) Ik denk dat er in een wedstrijd waar ik als speler, scheidsrechter of trainer aan mee deed wel eens sprake is geweest van MF. Ja Nee Ik weet het niet , , , , ,5 17,7 13,3 6,9 10,6 0 Voetbal Tennis Badminton 25

26 2. VOORKOMEN (3) Ik denk dat er bij mij in het team wel eens sprake is geweest van MF. 12,9 6,5 12,4 68,2 Ja, en er werd op ingegaan Nee Ja, maar er werd niet op ingegaan Ik weet het niet 26

27 2. VOORKOMEN (4) Ik denk dat er bij mij in het team wel eens sprake is geweest van MF. 100 Ja, en er werd op ingegaan Ja, maar er werd niet op ingegaan Nee Ik weet het niet ,1 82, , ,7 17,6 14,2 6,7 5,1 2,2 0 1,6 Voetbal Tennis Badminton 11,6 27

28 3. KENNIS VAN MF (1) 1. Kent u zelf iemand die benaderd werd voor MF? Ja: 16,6% 2. Door wie werd deze persoon benaderd? % Tegenpartij 69,6 De eigen club 27,5 Teamgenoten 11,8 Trainer 9,8 Andere 6,9 28

29 3. KENNIS VAN MF: ONDERWERP VAN FIXING (2) Wat probeerde men te beïnvloeden? (meerdere antwoorden mogelijk) Resultaat Score Spotfixing ,1 10 5,2 0 29

30 3. KENNIS VAN MF: MOTIVATIE % Degradatie voorkomen 63,4 Tegenstander in de volgende ronde bepalen 16,4 Geldwinning via gokken 9,9 Spannender maken van de competitie 8,0 Ik weet het niet 8,0 Promotie 7,5 Boete vermijden 2,8 Andere 6,1 30

31 4. ZELF BENADERD VOOR MF (1) 1. Bent u zelf ooit benaderd voor MF? Ja: 5,9% 2. Door wie werd u benaderd? % Tegenpartij 68,4 De eigen club 2,6 Teamgenoten 5,3 Trainer 5,3 Andere 13,2 31

32 4. ZELF BENADERD: ONDERWERP VAN FIXING (2) Wat probeerde men te beïnvloeden? (meerdere antwoorden mogelijk) 90 83, Resultaat Score Spotfixing ,6 10 5,6 0 Onderwerp van fixing 32

33 4. ZELF BENADERD: MOTIVATIE % Degradatie voorkomen 72,2 Tegenstander in de volgende ronde bepalen 13,9 Geldwinning via gokken 8,3 Spannender maken van de competitie 11,1 Promotie 5,5 Boete vermijden 5,5 33

34 4. ZELF BENADERD: INZET - Werd u geld geboden om de wedstrijd te beïnvloeden? Ja: 72% 60 - Hoe groot was dit bedrag? >

35 4. ZELF BENADERD: INZET Werden u andere materiële zaken geboden om de wedstrijd te beïnvloeden? Ja: 28% Consumptiegoederen Materiaal 35

36 5. MELDING VAN VERMOEDENS Heeft u uw vermoedens over MF of uw ervaringen ergens gemeld? (meerdere antwoorden mogelijk) % Ja, bij teamgenoten 22,8 Ja, bij de club 13,0 Ja, bij de federatie 5,6 Ja, bij de politie 0 Ja, bij de anonieme meldlijn 0,5 Nee 65,6 36

37 5. INTERPRETATIE & BESLUIT 37

38 TWEE PROFIELEN de SPORTIEVE fixer man Voetbal amateur Speler of bestuurslid Benaderd door tegenpartij de GOKGERELATEERDE fixer man Voetbal / Tennis / Semi-professioneel Speler Benaderd door tegenpartij of gokkers Manipulatie van winst of verlies Voornaamste motivatie: degradatie voorkomen Manipulatie van winst of verlies + Spotfixing Voornaamste motivatie: geldwinning Inzet: geld of materiële zaken Inzet: geld Geen bedreiging Bedreiging is mogelijk Hindernis: morele sensitiviteit + moreel oordeel Hindernis: morele motivatie + moreel karakter 38

39 DE SPORTIEVE FIXER Morele sensitiviteit geen besef van de ethische kwestie Morele beoordeling MF wordt als toelaatbaar beschouwd Morele motivatie Moreel karakter 39

40 DE GOKGERELATEERDE FIXER Morele sensitiviteit Morele beoordeling Morele motivatie andere belangen wegen door Moreel karakter groepsdruk, angst,.. 40

41 TWEE BENADERINGEN 1. Sportieve fixing: preventie door bewustwording: morele sensitiviteit bv. ethische code (nu slechts in 10% van de gevallen) morele beoordeling bv. standpunt van de club duidelijk communiceren 41

42 TWEE BENADERINGEN 2. Gokgerelateerde fixing: Preventie door morele motivatie bv. Op tijd uitbetalen van spelers, verbod op gokken op de eigen wedstrijd (nu slechts in 6% van de gevallen) Preventie door moreel karakter bv. benadrukken van hulpkanalen (nog te weinig gekend) 42

43 Els De Waegeneer postdoctoraal onderzoeker sportethiek TEAM SPORTMANAGEMENT E els.dewaegeneer@ugent.be T Ghent Ghent University