LAeO ATO IILJrv1 VOOR f01:61ëpaste GEOlOGIE EN HJ DROGIEOLOGIE

Transcriptie

1 ' LAeO ATO LJrv1 VOOR f01:61ëpaste GEOlOGE EN HJ DROGEOLOGE BEPALNG'VAN DE NVLOED OP DE GRONDWATERSTAND VEROORZAAKT DOOR DÈ BEMALNGEN VOOR DE ROLERNGSWERKEN N DE WESTHOEK Projektnummer Groenendijk - RWZ Wulpen \1, AFL RJKSUNiVERSTET GENT - ;

2 UNVERSTET GENT Prof Dr W OE BREUCK laboratorium voor toegepaste geologie en hydrogeologie BEPALNG VAN DE NVLOED OP DE GRONDWATERSTAND VEROORZAAKT DOOR DE BEMALNGEN VOOR DE ROLERNGSWERKEN N DE WESTHOEK Projektnummer Groenendijk - RWZ Wulpen geologisch instituut S 8 krijgslaan 281 B-9000 gent telefoon 091/ fax Opdrachtgever N V AQUAFN Dijkstraat AARTSELAAR Leiding : Prof Dr W DE BREUCK Studie en verslag : Lic M MAHAUDEN Dr L LEBBE Projektnummer : 92/46 Datum : januari 1993

3 NHOUD LJST DER FGUREN 1 NLEDNG 2 GEOLOGSCH-HYDROGEOLOGSCHE BOUW 3 VERLAGNGEN TEN GEVOLGE VAN DE BEMALNGEN 3 1 nleiding 32 Aard van de bemalingen 33 ngevoerde gègevens 34 Resultaten 4 NVLOED OP DE NABJGELEGEN GROENGEBEDEN 5 KANS OP VERZLTNG 6 ALGEMEEN BESLUT REFERENTES 30

4 LUST DER FGUREN Fig1 Ligging van het kollektortracé en de beschikbare boringen in de omgeving Fig2 Geologisch-hydrogeologische bouw ter hoogte van het kollektortracé Fig3 Hydrogeologische typeprofielen langs het kollektortracé met aanduiding van de ingevoerde hydraulische parameters Fig4 Berekende verlagingen in tijd- en afstandsgrafieken voor één pomping in laag 5 a rato van 24 m3/d (typeprofiel1) Fig5 Berekende verlagingen in tijd- en afstandsgrafieken voor één pomping in laag 5 a rato van 24 m3/d (typeprofiel 2 en 3) Fig6 Berekende verlaging in funktie van de tijd in een vertikale doorsnede doorheen het freatisch grondwaterreservoir (typeprofiel 1) Fig 7 Berekende verlaging in funktie van de tijd in een vertikale doorsnede doorheen het freatisch grondwaterreservoir (typeprofiel 2 en 3) FigS Berekende invloed na 3 weken kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van i,5 m ter hoogte van typeprofiel 1 Fig9 Berekende invloed na 3 weken kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 3,5 rn ter hoogte van typeprofiel 2 Fig10 Berekende invloed na 3 weken kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 5, 7 m ter hoogte van typeprofiel 3 Fig11 Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pomputten elk voor een te realiseren verlaging van 2,5 m ter hoogte van typeprofiel 1 Fig12 Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 3,5 m ter hoogte van typeprofiel 2 Fig13 Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 5,7 m ter hoogte van typeprofiel 3 Fig l4 Detail van de "verlagingsellips" voor een kontinue bemaling van 3 maanden door middel van 2 puttenlijnen van 142 pomputten elk ter hoogte van typeprofiel 2 Fig15 Ligging van het kollektortracé ten opzichte van het Gewestplan

5 lll Figl6 Watertafelverlaging die zal veroorzaakt worden ter hoogte van het natuurgebied aan de Nieuwpoortsteenweg aan het begin van het kollektortracé Fig17 Resistiviteitsprofiel door het freatisch grondwaterreservoir ter hoogte van Groenendijk (volgens ANGUS G1991) Fig 18 Resistiviteitsprofiel door het freatisch grondwaterreservoir ter hoogte van het vliegveld van Koksijde ten westen van het kollektortracé (volgens VAN HOUTE E et al 1991)

6 -1-1 NLEDNG Met haar schrijven van 25 november 1992, kenmerk ENG/V/ /541/GVDE/5-22, gaf de NVAQUAFN aan het LABORATORUM VOOR TOEGEPASTE GEOLO GE EN HYDROGEOLOGE ( LTGH) van de Universiteit Gent de opdracht een studie uit te voeren over de invloed van de grondwaterverlaging die zal optreden ten gevolge van de bemalingen voor de aanleg van een kollektor vanaf Oostduinkerke (Groenendijk) tot de RWZ te Wulpen Onderhavig verslag omvat de resultaten van de studie Hierbij werden konform de bestelling volgende items bestudeerd: -de mogelijke invloed op de (eventueel) nabijgelegen groengebieden -de verandering van het niveau van het zout grondwater, maw de kans op verzilting n de volgende hoofdstukken wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan: - hoofdstuk 2: de geologisch hydrogeologische bouw - hoofdstuk 3: de verlagingen ten gevolge van de bemalingen -hoofdstuk 4: de invloed op de nabijgelegen groengebieden - hoofdstuk 5: de kans op verzilting - hoofdstuk 6: het algemeen besluit

7 -2-2GEOLOGSCH-HYDROGEOLOGSCHE BOUW Aan de hand van de beschikbare gegevens (boringen) werd de geologisch-hydrogeologische bouw ter hoogte van het kollektortracé afgeleid De beschikbare gegevens zijn afkomstig van: -de archieven van het LTGH - de archieven van de BELGSCHE GEOLOGSCHE DENST (BGD) -de archieven v de NV AQUAFN Op figuur 1 zijn het kollektortracé en de beschikbare boorgegevens aangeduid Het kollektortracé is ongeveer 4,2 km lang; vanaf het RWZ tot ongeveer de kruising met de Hof Ter Hiliestraat (ca 70% van de totale lengte) ligt het in de Polders, de rest ligt aan de voet van de Duinen, nagenoeg evenwijdig met de Nieuwpoortsteenweg Het maaiveld schommelt rond + 3,51 tot + 4,0 in de Polders en stijgt tot ca + 6,3 aan de voet van de Duinen Vanaf het maaiveld tot op ca - 18 à - 20 komen kwartaire afzettingen voor Ze bestaan overwegend uit zand Meestal is dit zand fijn in de bovenste 10 tot 15 m en wordt het grover naar onder toe '(middelmatig tot grof) Onderaan bevat het grint- en schelpfragmenten n de kwartaire zanden komen meestal fijnere afzettingen voor Hun verbreiding is goed gekend ter hoogte van het tracégedeelte nabij Groenendijk (veel boringen beschikbaar) maar minder goed in de Polders Uit een studie van het LTGH uitgevoerd ter hoogte van het vliegveld te Koksijde (ca 1,5 km ten westen van het kollektortracé te Wulpen) blijkt dat leemhoudende fijne zanden in het Kwartair aanwezig zijn Met deze vaststellingen werd rekening gehouden bij de berekeningen van de grondwaterverlagingen (zie hoofdstuk 3) Nabij Groenendijk komen vanaf ca + 3,0 leem-, klei- en veenafzettingen voor; hun basis werd aangetroffen tot - 4,5 Zowel dikte als aard van deze afzettingen kunnen lateraal sterk wisselen n de Polders bestaat de bovenste 0,5 à 1,0 m uit klei De kwartaire afzettingen rusten op een dikke laag van tertiaire ouderdom die hoofdzakelijk kleihoudende sedimenten omvat waaronder de zgneperse Klei n figuur 2 is de geologische bouw ter hoogte van het kollektortracé aangegeven Voor deze studie is hydrageologisch enkel het freatisch reservoir van belang Het wordt op ca 22 tot 26 m diepte begrensd door de kleihoudende tertiaire sedimenten; deze kunnen in dit bestek als ondoorlatend beschouwd worden De kwartaire zanden zijn doorlatend; leemhoudende zanden, leem, klei en veenafzettingen zijn slecht doorlatend De watertafel komt overal voor op geringe diepte (0,5 tot 1,5 m) Hydraulische parameters zijn ter plaatse van het kollektortracé niet gekend; in de omgeving werden door het LTGH echter in gelijkaardige afzettingen verschillende pompproeven uitgevoerd en de hieruit afgeleide parameters werden bij de berekeningen (zie hoofdstuk 3) gebruikt De schematische hydrageologische bouw kan uit figuur 2 worden afgeleid alle peilen in dit rapport :rijn in m tov het referentievlak van de Tweede Algemene Waterpassing (TAW)

8 r 831 / / :ii r ' / )---- -= = kollektortracé eb31 boring (met archiefnummer) B= archief Belgische Geologische Dienst l= archief laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie V= archief NV Aquafin (boringen BVBA Verbeke) ) z>n r m 1 1 Ligging van het kollektortracé en de beschikbare boringen in de omgeving

9 peilinmtaw +10 einde kollektor AQUAFN Langgeleed Toekomstlaan ' ' 831 V6 vs B11V4 11 Hazebeekstraat ' V3 Hof ter Hiliestraat V281 weg begin kollektor ' L47 LBO L48 L62 L4 L66 r V1 L49 ' / +5 slecht doorlatend "Polderklei" fz 0 fz fz z fz kollektortracé t -5 doorfatend "Kwartair zand" fz c:o zk=zandhoudende klef fz= fijn zand k klel l=leem v veen z=mlddelmatlg zand gz=grof zand G= rint z gz+g i i i i a u, 1 u 1000 i i i 1500 i 2000 i 2500 ' r 3000 i i 3500 i 4000 ' 4500 Bs archief Belgische Geologische Dienst L= archief Laboratorium voor Toegapasta Geologie en Hydrogeologie V: archief N V Aquafin

10 -5-3 VERLAGNGEN TEN GEVOLGE VAN DE BEMALNGEN 3 1 nleiding De verlagingen van de watertafel ten gevolge van de bemalingen werden berekend dmv een axiaal symmetrisch model (LLEBBE, 1988) Het laat oa toe voor een willekeurig grondwaterreservoir verlagingen te berekenen ten gevolge van pompingen De pompingen kunnen willekeurig gekozen worden zowel wat betreft plaats (X, Y,Z -coördinaat) a1s tijd De verlagingen kunnen op elke plaats in het reservoir worden berekend Het model werd aangepast om de invloed te kunnen berekenen van batterijen van pompputten 3 2 Aard van de bemalingen De bemalingen voor het droogmaken van de bouwsleuf (konform typebestek 200) voor de kollektor hebben volgende kenmerken: - filterbatterij van vacuümfilters - verlagen watertafel tot 1 m onder niveau kollektor - geschat pompdebiet ca 500 m3/d (afbankelijk van de te veroorzaken verlaging en de hydraulische parameters) - lengte van de fjlters voor een diepte van 2,5 tot 3,5 m: 5 à 6 m voor een diepte van 3,5 tot 4, 5 m: 7 m voor een diepte van 4,5 tot 5,5 m: 8 m: voorgraving 1 m voor een diepte van 5,5 tot 6,0 m: 8 m: voorgraving 2 m -diameter van de zuigleiding: 3" -diameter van de filters: 5/ 4 -aard van de pompen: dubbelwerkende zuigerpompen, capaciteit 20 à 25 m3/h -aantal uren pompen: 24 h/d en 7 d/week -lengte werktracé 100 m - duur bemaling 3 weken Door het verhang van het kollektortracé (zie figuur 2) dient de watertafel 2,5 m verlaagd te worden nabij het begin van de kol1ektor (Groenendijk) en 5, 7 m op het einde (RWZ) 3 3 ngevoerde gegevens Gelet op de geologisch-hydrogeologische bouw langs het kollektortracé (zie hoofdstuk 2) werden drie typeprofielen bestudeerd Profiel is representatief voor de bouw ter hoogte van Groenendijk; profielen 2 en 3 zijn analoog en stellen de situatie voor in de Polders Profiel 2 is representatief voor de bouw halverwege het tracé (te realiseren watertafelver Jaging van 3,5 m) en profiel 3 nabij het einde van het tracé (te realiseren watertafelverlaging van 5,7 m) De geologisch-hydrogeologische bouw komt overeen met deze zoals gekend uit de beschikbare boringen (zie fig 2); hierbij werd rekening gehouden met de vaststellingen van het LTGH bij de terreinwerkzaamheden uitgevoerd nabij het vliegveld te Koksijde (voorkomen van leemhoudende fijne zanden in het kwartair reservoir) De diepte van de watertafel ten opzichte van het maaiveld werd op 0, 8 m genomen in de

11 -6 - Polders en op 1,0 maan de voet van de Duinen De ingevoerde hydraulische parameters: - hydraulische doorlatendheden k - hydraulische weerstanden c - elastische bergingscoëfficiënten S 'A - bergingscoëfficiënt nabij de watertafel S0 zijn waarden die representatief zijn voor de afzettingen ter hoogte van het kollektortracé Ze stemmen overeen met de resultaten van verschillende pompproeven uitgevoerd in gelijkaardige grondwaterreservoirs in de omgeving De geologisch-hydrogeologische bouw, de hydraulische parameters en de overeenkomstige lagenbouw zoals ingevoerd in het model zijn voor de drie profielen in figuur 3 afgebeeld Rekening houdend met de ingevoerde gegevens werd berekend hoe door middel van puttenlijnen langs de bouwsleuf de te realiseren watertafelverlaging kon bekomen worden Voor het model werden 2 puttenlijnen ingeplant langs weerszijden van de bouwsleuf Op elke lijn komt om de drie meter een pompput voor; de afstand tussen de lijnen bedraagt steeds 7 meter (deze afstand houdt rekening met typebestek 200 op de plaats waar een maximale watertafelverlaging van 5, 7 m is vereist) Gelet op een werktracé van 100 m werd in het model gerekend met een totale tracélengte van 120 m, dus met 2 lijnen van elk 41 pompputten 34 Resultaten n een eerste fase zijn met het model de verlagingen berekend die optreden ten gevolge van een pomping op één pompput n figuren 4 en 5 zijn deze berekende verlagingen uitgezet in funktie van tijd en afstand voor een pomping in laag 5 van het grondwaterreservoir met een debiet van 24m3/d voor de beide typeprofielen n figuren 6 en 7 zijn deze verlagingen in funktie van de tijd uitgezet in een vertikale doorsnede doorheen het freatisch grondwaterreservoir voor de respektievelijke typeprofielen Vervolgens is berekend hoe door middel van 2 puttenlijnen van respektievelijk 41 pomputten elk, de vooropgestelde verlagingen ter hoogte van de kollektorsleuf kunnen worden gerealiseerd n figuur 8 zijn de verlagingen voorgesteld in enerzijds de aangepompte laag en anderzijds nabij de watertafel voor een kontinue bemaling van de kollektorsleuf na minuten voor profiel 1, waar een verlaging van 2,5 m vereist is Uit de figuur blijkt dat de watertafelverlaging op het einde van de pompperiode maximaal 0, 1 m bedraagt op ca 70 m van het kollektortracé; in het verlengde van de sleuf is een analoge verlaging tot op ca 50 m van de buitenste pomputten merkbaar Het pompdebiet nodig om de gewenste verlaging te bekomen is beduidend hoger dan de vooropgestelde waarde en bedraagt ca 1200 m3/d n figuur 9 zijn op analoge wijze de verlagingen voorgesteld voor typeprofiel 2 waar een verlaging moet gecreëerd worden van 3,5 m Hiertoe dient het pompdebiet ca 2200 m3/d te bedragen Na drie weken kontinu bemalen zou de watertafelverlaging maximaal 0, 1 m

12 1: : : : ::} fijn zand tsq?s<2 klei watertafel peoinmtaw 1 * : grof zand "/! leemhoudend 0, 3 bemalingspelt typeproflel 2 2, 5 bemallngspell typeproflel3 leem filter + 2, 5 bemalingspell typeproftel1 S'A s steeds o,oooem ,0 - +3,2 "::"' ' 0, 3 : 2, 5-2,5 +3,2 1,5-2,5 Laag 7 L gl s 015 o ' k 8m/d c-1,55d "'\ C 0,375d J k- +6,0 +5,0 : --::- < 1+2,5 +0,5 +5 r--- s o 015, Laag 7 k-1 2,5mfd +3,5 C 0,48d Laag 8 +2,5 k d 1,16d +0,5 Laag 11 Laag 4 k 4m/d c -1100d k-0,01m/d s ,5-4, Laag 11 Laag 4 L g 3 Laag 2 Laag 1 8m/d k-8m/d k-8mld c -1,125d c-1,375d c-60d k-0,1m/d k-25mfd L g3 Laag Z Laag 1 k 8m/d C 1100d C 1,75d k 20mld C 0,9d k 25m/d ( typeproflel 2 en 3 (Polders) typeproflel 1 (Duinen)

13 wo w L w 1 ld 'i LFR; Er TWîiruHl \ TW 111Nl 1\ wo Jool U"H T-40 1'1111 ::_-_ \ \ YEJlCliCG'l l 1 sol JDD v v n T-405t!N \ JO, H r\ ig4 Berekende verlagingen in tijd- en afstandsgrafieken voor één pomping in Jaag 5 a rato van 24 m3/d (typeprofiel 1)

14 -9- wd i wo ---- W J N'SliN wo r-----r-----r-----i WJUSGO wo Lfm 6 sod i-----,-; wo wjin1!kw Fig 4 Berekende verlagingen in tijd- en afstaqdsgrafieken voor één pomping in Jaag 5 a rato van 24 m3/d (typeprofiej 1) - vervojg

15 -10- wo r LAAG 3 wo D LAAG2 w 3 Ff'SliHJll1) r r---- wo wo r r ' TDC LAFG1 g5 Berekende verlagingen in tijd- en afstandsgrafieken voor één pomping in laag 5 a rato van 24 m3/d {typeprofiel 2 en 3)

16 JDD wd ti'oov/1 LFR> 7 T D T ;-----;----r---- JDD wo t-----r JDD t ;----b r---- LR1G r---- wd,oo Fig 5 Berekende verlagingen in tijd- en afstandsgrafieken voor één pomping in laag 5 a rato van 24 m3/d (typeprofielen 2 en 3)- vervolg

17 -12- D D'TCU : ) D Wl W2 LlUR'Jif: YFtl VE1UC11G ON 10 - l N 1DaaZO l1lltjten mf'eh sod sol so2 LlUR'Jif: YFtl VEillfGliC ON 10 - l Nl10c50 HNJltN l'of'en D lll'ltiiu D : 2S til WSWl ) ls z D 5 5s D sol 102 UliRUTif: YFtl vtr1ri11g ON 10aw- l N 1D,Ul l1lltjten mf'eh D't011 oo lf'5tltctl soo sol so2 LlUR'Jif: YFtl ON 10 - l N 10n<'tll UiiJTE PDf'EN 0 W'lf01) :J1d sod sol ld2 UDUllf: YFtl VERRniG Clll 1Daw- l N UiiJTE Pll'f'EN 10 D 101 ldz ux;ff!!tl'f: Clll 10 - l N 10aJO tiltuten 'Ot"EN g6 Berekende verlaging in funktie van de tijd in een vertikale doorsnede doorheen het freatisch grondwaterreservoir (typeprofiel 1)

18 -13-0 VTC'l 0 OU'lt'OU '0 so 10 & ' ZD ls JD lis 110 :S 2 :S l ll'slinloo 10D ros 10Z La;:RJM: \'R lln 1Dora-:tl) 1f1 1Doro20 MJTEN PH'Eif 0 C'TtOU D so o sol sol La;:RJM \'R VOUG(; CH ll)a-:tll 111 loso llllwe PH'Eif C'tlltl 10 f 10 r 5 ls l 15 2 :S z :aoo :aos so z La;:RJM lln Jl)a-:tll 111 ldorul 1WJ1D PH'Eif 0 OU'lt'llll fi's!ftooo 10o sol soz D'fUltf: VEJlR;W; (!"' ldaw-:tll M ldm'w 111tUTD f'01'di 0 W'CO '$TN!O 15 JD lis lo 15 2 :S z S La;:RJM \'R lln 10-3'1) iJl!H PH'Eif 'so2 JllO 1as so2 UD'Rll YERJ;'G lln 10w-3'1l 1f1 1DalO l1llljtdj f'01'di g 7 Berekende verlaging in funktie van de tijd in een vertikale doorsnede doorheen het freatisch grondwaterreservoir (typeprofiel 2 en 3)

19 -14- s', l---- E puttenlijnen!! ' a,l D , Verlaging i m in Jaag 5 Et-----L !! Dl Watertafelverlaging in m Fig8 Berekende invloed na 3 weken kontinu bemajen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te rea1iseren verlaging van 2,5 m ter hoogte van typeprofiel 1

20 -15- E 1,----L puttenlijnen!! D: D Verlaging in m in laag 5 0 l il- - l lä-!! -! i 1 D ----r r Watertafelyerlaging in m Fig9 Berekende invloed na 3 weken kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 3,5 m ter hoogte van typeprofiel 2

21 -16- bedragen tot op ca 110 m van de kollektorsleuf; een analoge verlaging is merkbaar tot op ca 80 m in het verlengde van de buitenste pompputten n figuur 10 zijn op analoge wijze de verlagingen voorgesteld voor typeprofiel 3, waar een verlaging van 5, 7 m dient gerealiseerd te worden Na 3 weken kontinue bemaling met een debiet van ca 3700 m3/d bedraagt de watertafelverlaging tot 0,1 mop ca 125 m van de kollektorsleuf; in het verlengde van de sleuf wordt een gelijkaardige verlaging vastgesteld tot op ca 105 m in het verlengde van de buitenste pompputten Naast deze 3 simulaties waarbij het werktracé telkens 100 m (120 m volgens de berekeningen) en de bemalingsperiode telkens 3 weken bedroeg, werden op analoge wijze berekeningen uitgevoerd voor een extreem gèval Hierbij werd gerekend met een tracélengte van 400 m (420 m in de modelberekeningen) en een bemalingsduur van 3 maanden De resultaten van deze berekeningen zijn in figuren 11 tot en met 13 voorgesteld De figuren tonen slechts een kwart van de "verlagingsellips" om computerrekentijden te beperken (spiegeling van de figuur laat op eenvoudige wijze toe de volledige verlagingsellips ter rekonstrueren) n figuur 11 is de toestand voorgesteld voor profiel 1 De watertafelverlaging na minuten (ca 3 maanden) pompen bedraagt ca 0,1 m tot op 140 m afstand van de kollektorsleuf; gelijkaardige verlagingen worden tot op 100 m in het verlengde van de sleuf berekend Het op te pompen debiet bedraagt ca 2080 m3/d n figuur 12 is op analoge wijze de toestand voorgesteld voor typeproflel 2 Watertafelverlagingen van 0, 1 m worden berekend tot op ca 260 m van de sleuf en tot op 180 m in het verlengde van de sleuf Het op te pompen debiet bedraagt ca 3900 m3/d n figuur 13 is op analoge wijze de toestand berekend voor typeprofiel 3 Watertafelverlagingen van 0, 1 m worden aangetroffen tot ca 305 m van de sleuf en tot ca 225 m in het verlengde van de pompputten Het op te pompen debiet bedraagt ca 6590 m3/d Uit de modelberekeningen kan worden afgeleid hoeveel grondwater moet opgepompt worden ingeval men werkt volgens korte of lange tracés Voor de drie bestudeerde typeprofielen wordt hierna berekend welke hoeveelheid grondwater men dient op te pompen als enerzijds gewerkt wordt volgens werktracés van ca 100 m lengte en anderzijds volgens tracés van ca 400 m lengte Voor een totale tracélengte van 420 m zou men voor een grondwaterreservoir zoals voorgesteld in typeproflel 1 ca m3 grondwater moeten oppompen als men werkt volgens tracélengtes van ca 1 OOm en ca m3 als men werkt volgens één lang tracé Werken volgens korte tracés maakt dat ca 50% minder grondwater moet worden opgepompt V oor een totale tracélengte van 420 m zou men voor een grondwaterreservoir zoals voorgesteld in typeprofiel 2 ca m3 grondwater moeten oppompen als men werkt volgens tracélengtes van ca OOm en ca m3 als men werkt volgens één lang tracé Werken volgens korte tracés maakt dat ca 47% Jl'!inder grondwater moet worden opgepompt

22 -17- fl'r puttenlijnen D -L r---- ll Dl SOOm Verlaging in m in laag 5 e, r- liid Watertafelverlaging in m OOm FigO Berekende invloed na 3 weken kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 41 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 5, 7 m ter hoogte van typeprofiel 3

23 -18- Eo----L , l l D puttenlijn!! a< az ; a +' 1lll 2!ll Dl '(J oom t Verlaging in m in laag 5 fi----l Watertafelverlaging in m Figl l Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pomputten elk voor een te realiseren verlaging van 2,5 m ter hoogte van typeprofiel 1

24 -19- ' !!1--- a ====r=====--l- --L---L,--- ' lid Dl Verlaging in m in laag 5 i El, r----!!r---- a----l- --L D Watertafelverlaging in m Fig12 Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pompputten elk voor een te realiseren verlaging van 3,5 m ter hoogte van typeprofiel 2

25 -20- El'r L Verlaging in m in Jaag 5 e'r Watertafelverlaging in m OOm Fig13 Berekende invloed na 3 maanden kontinu bemalen door middel van 2 puttenlijnen van 142 pdmpputten elk voor een te realiseren verlaging van 5, 7 m ter hoogte van typeprofiel 3

26 -21- Voor een totale tracélengte van 420 m zou men voor een grondwaterreservoir zoals voorgesteld in typeprofiel 3 ca m3 grondwater moeten oppompen als men werkt vokgens tracélengtes van ca 100 m en ca m3 als men werkt volgens één lang tracé Werken volgens korte tracés maakt dat ca 47% minder grondwater moet worden opgepompt Ter illustratie werd in figuur 14 voor typeprofiel 2 een detail uit de "verlagingsellips" in de aangepompte laag voorgesteld nabij het kollektortracé, en dit voor het geval van pomping op 2 puttenlijnen van elk 142 pompputten Hieruit blijkt dat de te realiseren verlaging van 3,5 m bereikt wordt

27 -22- E 0 oj' ----!\ 9l S'l h> 9l Bl TZ zz TZ "' 9"Z B'Z!TE tiz 9"Z En zs m pompput Fig14 Detail van de "verlagingsellips" voor een kontinue bemaling van 3 maanden door middel van 2 puttenlijnen van 142 pomputten elk ter hoogte van typeprofiel 2

28 :23-4 NVLOED OP DÉ NABJGELEGEN GROENGEBEDEN n figuur 15 is de ligging van het kollektortracé ten opzichte van het gewestplan aangegeven Hieruit blijkt dat het tracé volledig in agrarisch gebied gelegen is Natuurgebieden komen op meer dan 500 m afstand voor uitgezonderd aan het begin van de kollektor nabij Groenendijk, waar een natuurgebied tot tegen de Nieuwpoortsteenweg voorkomt op ca 75 m van de kollektor Uit figuur 8 blijkt dat voor een bemalingstracé van 120 m en een te realiseren verlaging van 2,5 m na 3 weken onafgebroken pompen met een debiet van ca 1200 m3/d een verlaging van de watertafel in dit natuurgebied zou optreden op het einde van deze periode die minder dan 0,1 m bedraagt Op ca 70 m zou de verlaging nog 0,1 m bedragen Bemalingen volgens werktracés van ca 100 m lengte en een bemalingsduur van 3 weken kunnen dus watertafelverlagingen veroorzaken van minder dan 0, 1 m in het natuurgebied nabij het begin van de kollektor Langere tracés en langere bemalingsperloden (3 maanden pompen over tracélengten van ca 400 m) kunnen ook slechts op dit zelfde natuurgebied invloed veroorzaken; de invloed zal dan wel groter zijn n figuur 16 is de watertafelverlaging uitgezet voor beide berekende gevallen Hieruit blijkt dat voor het langere tracé watertafelverlagingen kunnen optreden die tot meer dan 0,5 m bedragen in het uiterste zuiden van het beschouwde groengebied op het einde van de bemalingsperiode

29 -24- woongebleden W woonuitbreidingsgebieden E:3 agrarische gebleden natuurgebieden ([]] gebieden voor dagrekreatie [l] gebleden voor verblijfsrekreatie CMJ mifitaire domeinen A6 waterwinningsgebieden Q gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen Fig15 Ligging van het kollektortracé ten opzichte van het Gewestplan

30 natuurgebied : r c 2som --==--===--- Figl 6 WatertafelverJaging die zal veroor:zaakt worden ter hoogte van het natuurgebied aan de Nieuwpoortsteenweg aan het begin van het ko11ektortracé

31 -26-5 KANS OP VERZLTNG Uit recente studies uitgevoerd door het LTGH in de omgeving van het kollektortracé blijkt dat in het freatisch grondwaterreservoir de waterkwaliteit varieert van zoet tot matig brak De kwalifikatie van de waters steunt op onderstaande tabel Tabel 5 1 Verband tussen resistiviteit van het sediment en het poriënwater (DE MOOR & DE BREUCK, 1969 en LEBBE & PEDE, 1986) Resistiviteits- Resistiviteit Waterkwali- Resistivi te i t Totaal zoutgroepen sediment (Om) teitsgroep water (Om) gehalte (mg/1) G > 160 zeer zoet > 60 <200 w zoet V matig zoet F zwak zoet 15-7, A matig brak 7, 5-3, B 10-5, 0 brak 3,75-1, c 5, 0-2, 5 zeer brak 1, 88-0, s 2, 5-1,25 matig zout 0, 94-0, z < 1,25 zout < 0,47 > Ter hoogte van het begin van het tracé zou zwak zoet tot matig brak water worden aangetroffen in de leem-, klei- en veenhoudende afzettingen die voorkomen vanaf ca + 3 n de doorlatende zanden komt zwak zoet tot matig zoet water voor; enkel tegen de kleihoudende tertiaire afzettingen komt iets zouter water voor n de Polders ter hoogte van het vliegveld van Koksijde werd een analoge zoet-zoutwaterverdeling vastgesteld, ttz dat ook in de fijne afzettingen de waterkwaliteit iets zouter is Volgens tabel 51 komt in het freatisch grondwaterreservoir nabij de noordoostelijke grens van het vliegveld ook enkel zoet, matig zoet en zwak zoet water voor (nabij de tertiaire afzettingen wordt een dunne zone met matig brak water aangetroffen) De waterkwaliteitsverdeling is voorgesteld in twee resistiviteitsprofielen mn figuren 17 en 18 Gelet op deze vaststellingen en op de resultaten van de modelberekeningen kan men aannemen dat het g vaar op verzilting ten gevolge van de bemalingen voor de aanleg van de kollektorsleuven verwaarloosbaar is De redenen hiervoor zijn: - er is geen zout water in het freatisch grondwaterreservoir aanwezig -het water met het hoogste zoutgehalte (m n matig brak water) komt voor in de slecht doorlatende afzettingen Bij bemalingen zal nagenoeg alle ootrokken water uit de doorlatende zanden komen - de bemalingsduur bedraagt per werkprofiel in normale omstandigheden slechts 3 weken

32 10 NW DUNEN kollektörlracef SE NNW Nieuwpoortsesteenweg Groenendijk SB!'> 564 POLDERS VAN HET MDDELLAND Klein labeur 0 Groot Labeur Lot'qgeleed SSE - SB3 SBl SB D lo W 60 M hl eo 1oa o""'m CO "- 10 :a Jo, o "' 10011,, :cco Figl7 Resistiviteitsprofiel door het freatisch grondwaterreservoir ter hoogte van Groenendijk (volgens ANGUS 01991)

33 [}Y] 80 nm < Pt < 160rrm TJ 40!lm < Pt < 80 Qm [J ZOOm< Pt < 40nm 10nm < rt < 20nm m SOm <r t < 1Dnm crj u=j 2,5nm <P t < 5nm [T 1,25 Om <P t 25nm [J P t < 1,25 nm t-:1 00 POLDERS V N [T 0\Jt)LMO w ) PBZ F {2 e \ ;_" f'e:ll D Fl j ---- V V r ) / ),_ A c E WS'N l } F ( s,-5 - < lf,, f ' ) V lond-,cptr<j: n F w - E E - - Figl8 Resistiviteitsprofiel door het freatisch grondwaterreservoir ter hoogte van het vliegveld van Koksijde ten westen van het ko11ektortracé lvoleens VAN HOTTTF F et al 1991)

34 -29-6ALGEMEEN BESLUT De bemalingen voor het droogmaken van de kollektorsleuf vanaf Groenendijk naar de RWZ te Wulpen kunnen enkel in het natuurgebied nabij de Nieuwpoortsteenweg (het begin van het tracé) watertafelverlagingen veroorzaken ndien volgens een werktracé van 100 m lengte wordt gewerkt en er gedurende 3 weken kontinu bemaald wordt en de verlaging 2,5 m bedraagt dan zal een tijdelijke watertafelverlaging van minder dan 0,1 m optreden nabij de Nieuwpoortsteenweg op het einde van de bemalingsperiode Langere werktracés die langere bemalingsperloden vereisen zullen grotere watertafelverlagingen in grotere delen van het natuurgebied veroorzaken Het tracé ligt verder op grote afstand van natuurgebieden zodat zelfs het droogmaken tot grotere diepte (tot 5, 7 m aan het einde van het tracé) geen watertafelverlagingen in deze gebieden kan veroorzaken De berekeningen gelden voor de in het model ingevoerde waarden van geologischhydrogeologische bouw en hydraulische parameters De zoet-zoutwaterverdeling langsheen het tracé wijst op het voorkomen van zoet tot matig brak water in het freatisch grondwaterreservoir Het meest brakke water zit ingesloten in de fijne slecht doorlatende afzettingen Bij het pompen in de doorlatende zanden zal nagenoeg alle water uit deze zanden komen Hierdoor en mede door het werken volgens korte tracés en hiermee gepaard gaande korte bemalingsperloden zullen deze bemalingen geen gevaar voor verzilting opleveren

35 -30 - REFERENTES ANGUS, G (1991) Salt/fresh-water flow and distribution in a cross-section at Oostduinkerke (Belgium) Dissertation submitted in order to obtain the degree of LAUREA N SCENZE GEOLOGCHE at the UNVERSTA DEGL STUD D CAGLAR Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie Universiteit Gent DE MOOR, G en DE BREUCK, W (196 9) De freatische waters in het oostelijk kustgebied en de Vlaamse Vallei Natuurwetenschapppelijk Tijdschrift 51 LEBBE, L en PEDE, K (1986) Salt-fresh waterflow beneath old dunes and low polders influenced by pompage and drainage in the WestemBelgian coastal plain SWM 0 Delft, p LEBBE, L (1988) Uitvoering van pompproeven en interpretatie door middel van een invers model Proefschrift voorgelegd tot het verkrijgen van de graad van Geaggregeerde voor het Hoger Onderwijs Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie Universiteit Gent MAHAUDEN, M en LEBBE, L (1982) Hydrogeülogische studie van en rondom het gebied van de geplande waterwinning Ter Y de te Koksijde (Oostduinker ke) Studie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie Universiteit Gent VAN HOUTTE, E en LEBBE, L {1991) Studie van de huidige en toekomstige water winningsmogelijkheden in de Westhoek Studie uitgevoerd in opdracht van de ntercommunale Waterwinningsmaatschappij van Veume-Ambacht Laboratorium voor Toegepaste Geologie en Hydrogeologie Universiteit Gent