ZAALAKOESTIEK ANNO 2010
|
|
- Brecht de Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ZAALAKOESTIEK ANNO 2010 Symposium afscheid Prof Eddy Gerretsen Renz van Luxemburg Casa da Musica, Porto
2 Overzicht Opera, Enschede Inleiding Historie Onderzoek Concertzalen Operazalen Theaters Wyly theatre, Dallas
3 Referentie concertzalen voor symfonische muziek Nog steeds gelden: - Grosser Musikvereinssaal in Wenen Concertgebouw Amsterdam Boston Symphony hall in Boston als de referentie voor concertzalen bedoeld voor symfonische muziek. Sinds jaar en dag proberen we de akoestiek van deze zalen te evenaren of te verbeteren. Daar moet wel als kanttekening bij geplaatst worden dat zalen met een schoendoosvorm een aantal specifieke eigenschappen hebben die voor een zaal met een andere vorm niet direct hetzelfde hoeven te zijn. Ik noem daarbij de helderheid die in deze zalen uitmuntend is voor romantische muziek maar minder goed voor moderne muziek. Daar ligt bij het ontwerp van een zaal de eerste keuze.
4 Referentie concertzalen voor symfonische muziek Grosser Musikvereinssaal Concertgebouw Amsterdam Boston Symphony hall
5 De Doelen Rotterdam De basis voor de zaalakoestiek als wetenschap is in hoofdzaak voortgekomen uit de behoefte aan goede concertzalen voor symfonische muziek en het gegeven dat aanpassingen, nadat de zaal voltooid is, nauwelijks mogelijk en kostbaar zijn. In Nederland heeft TNO zich als eerste wetenschappelijk bezig gehouden met het ontwerp van de Concertzaal De Doelen in Rotterdam. Als je ziet met welke middelen dat moest gebeuren en hoe arbeidsintensief dergelijk onderzoek was dan kun je niet anders dan respect hebben voor de mensen die zich daar mee bezig hielden. Het is boeiend om te zien hoe de zaalakoestiek zich als discipline heeft ontwikkeld en welke mogelijkheden we tegenwoordig hebben om een goede zaal te ontwerpen. Dat geldt niet alleen voor concertzalen voor symfonische muziek. Ik wil u na een korte inleiding U laten kennis maken met wat recent opgeleverde zalen en de specifieke akoestische kenmerken van deze zalen.
6 Zaalakoestisch onderzoek De Doelen Rotterdam
7 Zaalakoestisch onderzoek De Doelen Rotterdam
8 Zaalakoestisch Onderzoek Heden ten dagen beschikken we over redelijk betrouwbare computersimulatiemodellen zoals Odeon en Catt acoustics, waarmee een ontwerp van een nieuwe zaal op de voet te volgen en te sturen is. Het uitvoeren en analyseren van metingen in een schaalmodel kost tegenwoordig een fractie van de tijd die hiervoor vroeger benodigd was. Het uitvoeren en analyseren van de metingen voor de Doelen bijvoorbeeld heeft vele manmaanden in beslag genomen waar we met de huidige apparatuur en middelen voor dezelfde hoeveelheid werk eerder denken aan mandagen. Daar komt wel bij dat we tegenwoordig veel meer moeten onderzoeken. Ging het vroeger in hoofdzaak om het ontwerpen van een optimale nagalmtijd en het vermijden van echo s. Nu zijn parameters als helderheid (C80), laterale efficiency (LF) en Luidheid (G) voor het publiek van belang. Daarnaast besteden we steeds meer aandacht aan de podiumakoestiek. Hier komen parameters als early en late support aan de orde maar ook de verhouding vroege energie vs totale energie die de musici ervaren op het podium. Momenteel wordt relatief veel onderzoek verricht naar betere podium parameters.
9 Zaalakoestisch onderzoek OBJECTIVE Strength (G) Clarity (C 80 ) Early Support (ST early ) Late Support (ST late ) Early Decay Time (EDT) SUBJECTIVE Loudness Brightness Intelligibility General opinion Running reverberation Podium akoestiek
10 Zaalakoestisch onderzoek 5.0 LQ 7-40 op podium Podium akoestiek LQ7-40 [db] A B C D E F G LQ7 40 = 10log p p 2 2 ( t) dt ( t) dt stage with orchestra empty stage difference Gemiddelde voor bron 1 en ontvangers 4 en 10
11 Concertzalen voor symfonische muziek Je kunt je afvragen of een zaal als Casa da Musica zonder de huidige tools ooit gebouwd had kunnen worden. De zaal is qua ontwerp en materiaalgebruik absoluut niet te vergelijken met de traditionele concertzalen voor symfonische muziek en is zeker te beschouwen als een statement naar akoestici die zweren bij een meer conventionele benadering van dergelijke zalen. Bijzonder aan deze zaal is de beweegbare technische brug net onder het plafond, de beweegbare transparante klankkaatser en de gordijnen voor en achter in de zaal waarmee de nagalmtijd te regelen is. De zaal wordt als zeer goed ervaren. Voor mij persoonlijk geldt een concept als voor deze zaal als zeer multifunctioneel aangezien de zaal uitstekend voldoet voor een groot symfonie orkest, maar ook voor een pianorecital en kleinere ensembles, terwijl de zaal ook geschikt is voor versterkte muziek en zang als Fado en Lou Reed. Een aardig ander voorbeeld van ontwikkelingen binnen de zaalakoestiek voor concertzalen voor symfonische muziek is de concertzaal in Luzern. Deze zaal naar een ontwerp van Jan Nouvel heeft een extra volume als rugzak om de nagalmtijd een extra kwaliteit te geven.
12 Concertzalen voor symfonische muziek Casa da Musica Porto
13 Concertzalen voor symfonische muziek Casa da Musica Porto
14 Concertzalen voor symfonische muziek 10lg p2( t) dt p2( t) dt Casa da Musica Porto Clarity
15 Casa da Musica Porto Canopy 8.6 m Canopy 8.6 m, 9.3 m Canopy 8.6 m, 10 m Canopy 10 m
16 Beweegbare Technische brug Transparante achterwand Casa da Musica Porto
17 KKL Luzern Kultur und KongressZentrum, Luzern Variabel zaalvolume
18 Ontwerp Philharmonie Paris
19 Acoustical Parameter Reverberation Tim (RT) G, without audience G80, without audience G[80ms, ], without audience C80, without audience LF, without audience 1-IACC, without audience Bass ratio, without audience Treble ratio, without audience ST1, without audience Noise rating Tolerances Value at mid-frequencies Mean between 2.2 and 2.3s with all variable acoustic absorption retracted (fully occupied with orchestra on stage) Mean between 1.4 and 1.6s with all variable acoustic absorption in place (empty auditorium) Mean between 1.2 and 1.4s with all variable acoustic absorption in place (full house, empty stage) Mean between 3 and 6dB. The variation with respect to the position of the source and receiver ( G) must be ±3dB. Acoustic variability (mean of G using the variable acoustic features) must be greater than 2dB. Mean between -2 and +2dB. Required variability: >3dB. Mean between 0 and 4dB. Required variability: >1.5dB Mean between -3 and 0dB. Required variability: >2dB Mean > 0.16, LF >0.15 for at least 80% of the seats. Mean > IACC >0.5 for at least 80% of the seats. Between 1.1 and 1.3. Between 0.9 and 1.0 at 2kHz and between 0.75 and 0.85 at 4kHz. Required variability: >3dB. Possibility to reach values -16dB Possibility to reach values -14dB. Variation across the stage: < 2dB with respect to the mean value. < NR10 and 15dB(A) Corresponding to the threshold of hearing (5-10% for the RT, usually 1dB for the other criteria, 5% for the LF and 1-IACC). Ontwerp Philharmonie Paris
20 Operazaal De kennis die we opdoen bij het onderzoek naar de akoestiek van concertzalen is van groot belang voor nieuw te ontwerpen zalen specifiek bedoeld voor Kamermuziek, maar ook voor Operazalen. In feite is akoestiek van een opera zaal complexer dan van een standaard concertzaal. Het orkest is in een verlaagde bak geplaatst. De zangers bevinden zich op een podium dat onderdeel uitmaakt van een grote toneeltoren met allerlei technische voorzieningen. Toch vraagt de muziek veelal een kwaliteit vergelijkbaar met die van een concertzaal, dwz voldoende galm, helderheid, ruimtelijkheid en luidheid. De dirigent moet goed contact hebben met de acteurs en het orkest. De orkestleden moeten elkaar goed kunnen horen, maar ook de zangers en omgekeerd. Voor het realiseren van een voldoende lange nagalmtijd (1,6 a 1,7 s) is volume nodig, voor het elkaar horen zijn uitgekiende klankkaatsers nodig en voor de ruimtelijkheid voldoende zijdelingse reflecties die van de wanden moeten komen. De orkestbak moet de kwaliteit van een concertpodium hebben.
21 Operazaal Muziekkwartier Enschede
22 Operazaal Muziekkwartier Enschede - ORKESTBAK - VOLUME > 9000 M 3 - KAATSER VOOR ORKEST VOOR SPRAAK - TONEELTOREN
23 Theater en Opera De overgang van een operazaal naar schouwburg zaal of specifiek danstheater is ook interessant. In een theater bedoeld voor ballet en dans is een orkestbak ook een vereiste. Zowel het geluid van een orkest in de bak als bandopname moeten met een goede kwaliteit worden weergegeven. Naast een goede natuurlijke akoestiek zien we hier dat het inzetten van electro akoestische systemen de kwaliteit van de zaal aanmerkelijk kan verhogen. De ontwikkelingen van kunstmatige galmsystemen tot en met virtuele akoestiek gaan snel. Dergelijke systemen bieden veel mogelijkheden mits met de nodige kennis van zaken ingezet. De zaal in Almere heeft een dergelijk systeem om de akoestiek van de zaal, die perfect voldoet voor opera, net even dat extra te geven dat de zaal ook geschikt maakt voor symfonische muziek. Uiteraard moet het orkest dan wel van de toneeltoren afgeschermd worden middels een orkestschelp.
24 Theater + Opera Kunstlinie Almere Plafondpanelen open voor opera
25 Theater + Opera Kunstlinie Almere GLAZEN SCHOTTEN ACHTER PUBLIEK OP BALKON
26 Theater Multiform Bij schouwburgen en theaters zien we ook ontwikkelingen. De vraag naar multi functionele zalen was er altijd al. Maar regisseurs zoeken uitdagingen die ze in de gebruikelijke schouwburgen vaak niet vinden. Men wijkt dan uit naar oude fabrieken of industriële complexen zoals de oude gasfabriek in Amsterdam. Een andere ontwikkeling die we zien is de behoefte aan daglicht op het podium. Dit heeft voornamelijk te maken met de arbeidsomstandigheden voor de technici. Mooie voorbeelden van recent opgeleverde theaters die inspelen op deze ontwikkelingen zijn het Wyly theater in Dallas en de nieuwe Rabo zaal in Amsterdam. Het Wyly theater is te beschouwen als een theatermachine waar bij zaal met mechanische middelen getransformeerd kan worden van een prosceniumtheater naar een trusttheater, een arenatheater tot zelfs een volledig vlakke vloer geschikt voor theater maar ook feesten en partijen.
27 Theater multiform Charles and Dee Wyly Theatre Dallas
28 Theater vlakke vloer De Rabozaal in Amsterdam heeft feitelijk drie gebruikers: de Stadsschouwburg voor gebruikelijke theatervoorstellingen, Toneelgroep Amsterdam voor meer experimenteel theater en de Melkweg voor popconcerten. Deze variatie aan gebruikers vraagt ook om variabele akoestiek. In tegenstelling tot de meeste zalen moest hierbij met name het toneel de meeste akoestische aandacht krijgen. De grote glazen pui achter op het podium is fantastisch voor de toetreding van daglicht maar moet bij bepaalde voorstellingen geblindeerd worden. Bij popmuziek moet de pui ook beschermd zijn tegen het publiek. Op het podium zijn schuifbare akoestische panelen aangebracht die beide functies vervullen. Uiteraard geven de altijd aanwezige technische voorzieningen, waarmee de decors worden gemanipuleerd, ook de mogelijkheden op een eenvoudige manier akoestische materialen (gordijnen) toe te voegen of weg te nemen.
29 Theater vlakke vloer Rabozaal Amsterdam
30 AFSLUITEND Elke nieuwe zaal die gebouwd wordt levert nieuwe kennis op alsmede objecten waaraan onderzoek verricht kan worden Anno 2010 hebben we de beschikking over zeer geavanceerde tools waarmee in korte tijd kunnen bereiken waar vroeger maanden over gedaan werd. Het zoeken naar akoestische kwaliteitsbepalende grootheden blijft een intrigerende bezigheid. In de nabije toekomst zullen we steeds meer gebruik maken van vituele modelen en auralisatie.
31 Tools voor de toekomst Schaalmodelonderzoek Symphonic Hall, Århus, Denmark Simulatiemodellen met auralisatietechniek Nieuwe meettechnieken en parameters
De podiumakoestiek van de orkestbak van Het Muziektheater
13 De podiumakoestiek van de orkestbak van Het Muziektheater Amsterdam Muziekzalen voor opera-uitvoeringen zijn complexe zaalakoestische omgevingen. De operazaal dient uiteenlopende, soms tegenstrijdige
Nadere informatieMasterthesis Theaterakoestiek
Delft University of Technology Masterthesis Theaterakoestiek Een onderzoek naar het gebruik van de toneeltoren voor de ontwikkeling van variabele akoestiek Kjell Scholts i TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT
Nadere informatieAkoestiek en Architectuur bij zalen voor de podiumkunsten
Akoestiek en Architectuur bij zalen voor de podiumkunsten Thomas Wulfrank - Cees Mulder Kahle Acoustics Molièrelaan 188 B 1050 Brussel www.kahle.be CUE 2012 - Ahoy Rotterdam 16 januari 2012 Boodschap van
Nadere informatieWat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration
Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration www.levelav.nl www.stageacoustics.wordpress.com Ledendag 2 februari 2018 Akoestiek is belangrijk voor musici Samenspel:
Nadere informatieHoe krijgt een concertzaal de beste akoestiek?
Hoe krijgt een concertzaal de beste akoestiek? CULTUUR Joep Engels 15:26, 2 september 2017 Er bestaat geen blauwdruk voor de perfecte concertzaal, zeggen akoestici. Er zijn hooguit vuistregels. En de kwaliteit
Nadere informatie2011-06-13. Akoestisch ontwerp. Met gebruik van wandoplossingen
2011-06-13 Akoestisch ontwerp Met gebruik van wandoplossingen Inleiding Een verlaagd plafond is verreweg de meest gebruikelijke akoestische maatregel in een ruimte. In de meeste gevallen is dit voldoende
Nadere informatieHoe ontwerp je een concertzaal en popzaal ineen?
Hoe ontwerp je een concertzaal en popzaal ineen? Onderwerp: Geluid, Ontwerpen Begrippen: Frequentie In een concertzaal is het erg belangrijk dat het geluid van het orkest overal in de zaal goed klinkt.
Nadere informatieAcoustics. The perfect acoustics of a car. Jan Hoekstra
Acoustics The perfect acoustics of a car. Jan Hoekstra Onderwerpen: Wat is geluid? Een stukje theorie. Acoustics. Toepassingen. Vragen? Bedankt. Wat is geluid? Geluid is een verstoring van de atmosfeer
Nadere informatieNagalmproblemen in Sportaccommodaties. ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V.
Nagalmproblemen in Sportaccommodaties Door: ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V. Inleiding: Sportaccommodatie zijn vaak ruimtes met zeer veel nagalm. Dit is de consequentie van het grote volume
Nadere informatieGeavanceerde impulsresponsie-meettechnieken: toepassingen bij concertzalen
Geavanceerde impulsresponsie-meettechnieken: toepassingen bij concertzalen C.C.J.M. (Constant) Hak, TU/e Bouwkunde Unit BPS R.H.C. (Remy) Wenmaekers, Level Acoustics L.C.J. (Renz) van Luxemburg, TU/e Bouwkunde
Nadere informatieparktheater eindhoven
Renovatie en uitbreiding Stadsschouwburg Eindhoven Opdrachtgever Stadsschouwburg Eindhoven Opdracht 1999 Oplevering 2007 Bruto oppervlakte renovatie: 17000 m 2 - uitbreiding: 5100 m 2 Bouwkosten 26.170.000,-
Nadere informatieBest of both worlds! Licht & Akoestiek. Ir. Theodoor Höngens
Best of both worlds! Licht & Akoestiek Ir. Theodoor Höngens even voorstellen... 2 3 akoestiek? 4 akoestiek? 5 akoestiek? 6 akoestiek? akoestiek: 1. de leer van het geluid 2. de eigenschappen van een ruimte
Nadere informatieSCHOUWBURG CUIJK BOUWT AAN DE TOEKOMST
VERNIEUWBOUW: SCHOUWBURG CUIJK BOUWT AAN DE TOEKOMST Schouwburg Cuijk krijgt een ander gezicht. In 2013 is begonnen met een grootscheepse verbouwing. Of eigenlijk een vernieuwbouw. Het uit 1957 daterende
Nadere informatieFUNCTIONALITEIT & COMFORT VAN STOF: AKOESTIEK
akoestiek FUNCTIONALITEIT & COMFORT VAN STOF: AKOESTIEK Stoffen van De Ploeg zijn ontworpen om bij te dragen aan een goede leef- en werkomgeving. Esthetiek, functionaliteit, comfort en duurzaamheid gaan
Nadere informatieDe horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk.
Audio Introductie Geluid is een trilling van deeltjes, die zich voortplant in lucht of in een ander medium, zoals water. Een andere definitie: geluid is een voortschrijdende verandering van luchtdruk.
Nadere informatieAkoestiek in de kerk. De Dorpskerk De Protestantse Gemeente te Dinxperlo
Akoestiek in de kerk Toepassing van het akoestisch rapport van Advies bureau van der Boom In de verbouwingsplannen van de kerk Uit het akoestisch rapport van Van der Boom: RESULTATEN EN CONCLUSIES Uit
Nadere informatiecultuurcentrum Scharpoord te Knokke-Heist
referenties: cultuurcentra, theaters, concertzalen cultuurcentrum Scharpoord te Knokke-Heist project: categorie: opdrachtgever: architect: - termijnen: start studie: 2004 oplevering: 2006 budget: adviezen:
Nadere informatieMUSIS SACRUM ARNHEM DE AKOESTIEK VAN DE PARKZAAL EN DE MUZENZAAL
MUSIS SACRUM ARNHEM DE AKOESTIEK VAN DE PARKZAAL EN DE MUZENZAAL AKOESTIEK IN DE HISTORIE VAN MUSIS SACRUM AKOESTIEK EN GEOMETRIE In de afgelopen jaren is Musis Sacrum ingrijpend veranderd. De voormalige
Nadere informatieTeam V Architectuur RCO HOUSE
Team V Architectuur RCO HOUSE RCO House, Amsterdam Eigen huis voor Koninklijk Concertgebouworkest Op een steenworp afstand van het Concertgebouw in Amsterdam, in een oud schoolgebouw van Berlage, ontwierp
Nadere informatieAkoestiek en comfort op podia
Akoestiek en comfort op podia Een onderzoek naar de relatie tussen objectieve metingen en subjectieve belevingen met betrekking tot akoestiek en comfort op diverse podia Master Project 3 Technische Universiteit
Nadere informatieAkoestiek in schoolgebouwen. Plenaire sessie Berdien De Herdt
Akoestiek in schoolgebouwen Plenaire sessie 10.03.17 16.03.17 05.05.17 Berdien De Herdt 1-3/24/2017 Overzicht Huidige situatie Impact op leerlingen en leerkrachten Akoestische parameters Voorbeeldcases
Nadere informatieDossier Orkestbak. De orkestbak is in elk theater een complex gebied, ingeklemd tussen toneel en publiek.
Verslag expertbijeenkomst orkestbakken Dossier Orkestbak Eagle view van de orkestbak in het Muziektheater, strak ingeklemd tussen toneel en publiek. I Foto: Eugene Swartz I De orkestbak is in elk theater
Nadere informatieHet effect van een goede geluidsomgeving
Het effect van een goede geluidsomgeving Activiteit gerelateerd akoestisch design Yvette Tietema Concept Developer Office Wat kunnen we horen? 35-80dB A O U E B M R V Y P F S T 125-8000 Hz Wanneer is
Nadere informatieOngekende keuzemogelijkheden en in één dag gemonteerd
Voor u ligt de Plameco brochure met sfeerbeelden, impressies en mogelijkheden. Kijk, lees en geniet... (zo mooi kan het ook bij u worden!) Ongekende keuzemogelijkheden en in één dag gemonteerd Welkom U
Nadere informatieHet optimaliseren van de ruimteakoestiek voor de les- en oefenruimtes van het Conservatorium van Amsterdam
nederlands akoestisch genootschap NAG journaal nr. 178 maart 2006 Het optimaliseren van de ruimteakoestiek voor de les- en oefenruimtes van het Conservatorium ir. Marten Valk 1, ir. Lau Nijs 2, ir. Peter
Nadere informatieWEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN
WEGWIJS IN DE NIEUWE GELUIDSNORMEN VOOR MUZIEKACTIVITEITEN 1 GELUID Geluid is een trilling die via een medium (lucht) wordt doorgegeven Geluid heeft bepaalde karakteristieken Geluidsdrukniveau L P = 10
Nadere informatiePLECTERE AKOESTISCHE OPLOSSINGEN. studio petra vonk
PLECTERE AKOESTISCHE OPLOSSINGEN studio petra vonk WAT is en wat doet het PLECTERE is een object gemaakt van wollen viltstroken waarmee akoestische scheidingswanden en roomdividers gemaakt kunnen worden.
Nadere informatieMeer verstaan in de thuissituatie: Akoestiek en overige hoorhulpmiddelen. Saskia Bruijn, Annemarie Schrijver, Wim Soede
Meer verstaan in de thuissituatie: Akoestiek en overige hoorhulpmiddelen Saskia Bruijn, Annemarie Schrijver, Wim Soede Vraag commissie Akoestische omstandigheden in woonomgeving van slechthorenden: instellingen
Nadere informatieD.73 DE (ON)MOGELIJKHEDEN VAN VARIABELE AKOESTIEK. Samenvatting variabele akoestiek. 1. Variabele akoestiek, wat kan er wel, wat kan er niet?
D.73 DE (ON)MOGELIJKHEDEN VAN VARIABELE AKOESTIEK Samenvatting variabele akoestiek Variabele akoestiek is nodig als de akoestiek van een ruimte moet worden aangepast aan de functie. Dat kan op elk schaalniveau,
Nadere informatieLaag frequent geluid: van bron naar ontvanger. Frits van der Eerden TNO Den Haag
1 Laag frequent geluid: van bron naar ontvanger Frits van der Eerden TNO Den Haag 2 Overzicht Geluidvoortplanting over grote afstanden (combinatie meteorologie en akoestiek) LF industriegeluid: Oostvoorne
Nadere informatieJust Jazz. Laat je verleiden door de muziek
Just Jazz Laat je verleiden door de muziek 2 Just Jazz Laat je verleiden door de muziek Afstudeercommissie: prof. ir. L.C.J. van Luxemburg prof. ir. J. Westra ir. J.P.A. Schevers ir. C.C.J.M. Hak prof.
Nadere informatiede culturele historie van Haarlem
de culturele historie van Haarlem Ervaar de culturele historie van Haarlem Philharmonie & Stadsschouwburg Haarlem: twee unieke locaties onder één zakelijke paraplu. In het mooie oude Haarlem vindt u twee
Nadere informatieMUZIEKGEBOUW AAN t IJ en BIMhuis
projectiesnummer november 2005 13 MUZIEKGEBOUW AAN t IJ en BIMhuis als een schip aan de kade Als je vanaf de Piet Heinkade in Amsterdam de brug van het nieuwe Muziekgebouw oploopt, voel je je als een passagier
Nadere informatieGeluidsniveau s in/om klaslokalen
Geluidsniveau s in/om klaslokalen Nascholingsbijeenkomst 11 maart 2005 Jeroen Sol Audiologisch Centrum Amersfoort Prof J J Groen Stichting Gebruikte publicaties Bridget Shield, Julie Dockrell (2003) External
Nadere informatieCategorie Commerciële Gebouwen
Categorie Commerciële Gebouwen Deze categorie kende 6 inzendingen. Als winnaar is uitgeroepen het project: Project: Transformatie van timmerfabriek Wilton Feijenoord voor GustoMSC Schiedam Transformatie
Nadere informatierust en persoonlijke ruimte op elke werkplek Sound and Vision
Sound and Vision rust en persoonlijke ruimte op elke werkplek Geluidsgolven zetten de lucht in beweging, weerkaatsen, worden versterkt of geabsorbeerd. Het gedrag van geluidsgolven bepaalt de akoestische
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema: theater
Auditieve oefeningen thema: theater Boek van de week: 1; Angelina Ballerina; muziektheater en pop-up boek 2; De verkleedkist; Dick Bruna 3; Hoe word ik een ballerina 4; Nijntje danst; Dick Bruna 5; Poppentheater;
Nadere informatieRuimteakoestiek voor Blinden, Slechtzienden en Slechthorenden
Ruimteakoestiek voor Blinden, Slechtzienden en Slechthorenden Lau Nijs Voordracht voor de Nederlandse Vereniging voor Audiologie 7 april 2011, Nieuwegein 1 Wat vooraf ging Vanaf 2000 voordrachten voor
Nadere informatieAkoestische Kwaliteit in ruimten voor Verstandelijk / Auditief Gehandicapten
Akoestische Kwaliteit in ruimten voor Verstandelijk / Auditief Gehandicapten Presentatie voor Bouwcollege op 21 juni 2006 Als template is gebruikt de cursus voor Bartimeus van 21 april maar daar is verder
Nadere informatieTechnische Universiteit t Li] Eindhoven
Technische Universiteit t Li] Eindhoven Bouwkunde Winkel Hoofdgebouw 5.90 Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon (040)472621 Telefax: 452432 Verbeteringsvoorstel ten aanzien van de akoestiek van de zaal
Nadere informatieAkoestisch comfort, hoe bereik je dat?
Akoestisch comfort, hoe bereik je dat? Room Acoustic Comfort tm This slide is used for start page and chaptering. Insert your image here (The image should cover the whole grey square by doing that you
Nadere informatieCurricula Vitea. Curriculum Vitae: ing. Margriet R. Lautenbach
Curricula Vitea Curriculum Vitae: ing. Margriet R. Lautenbach Naam : Lautenbach, Margriet Rinske Geboortedatum : 17 november 1972 Opleiding : HTS bouwkunde Amsterdam (1999) Hogere cursus akoestiek Antwerpen
Nadere informatieMet goede akoestiek beter horen AKOESTIEK DESIGN VOOR
Met goede akoestiek beter horen AKOESTIEK DESIGN VOOR WONEN WERKEN AUDIO Rivasono Wat doen wij adviseren, akoestische metingen en berekeningen het maken en leveren van akoestische producten Rivasono 750
Nadere informatieControls en parameters - Reverb Handleiding Elke Reverb heeft bijna dezelfde knoppen en instellingen.
Wat is Galm (Reverb) in de muziek? Veel mensen vragen zich af wat Galm is, maar in feite, horen we het elke dag! Alle geluiden, zelfs een eenvoudig gesprek, raakt eerst een aantal oppervlakken (muren bijvoorbeeld)
Nadere informatieProtestantse gemeente Grote kerk
Protestantse gemeente Grote kerk Analyse en voorlopig ontwerp door Margriet de Zwart Interieurarchitect 2017-04-21 Waterstaatskerk bouwjaar 1839-1841 Status Kerk en Rondeel rijksmonument Oude situatie:
Nadere informatieGehoorbelasting bij klassieke musici
Gehoorbelasting bij klassieke musici Enkele aspecten Rick de Vos 18 mei 2016 Rick de Vos Rick.de.vos@rhdhv.com Acousticus Audioloog Onderzoeker Muzikaal audiofiel Onderzoeker bij TU/e Sinds september 2013
Nadere informatieFlexibele kantoorconcepten
Flexibele kantoorconcepten Wat betekent dit voor het akoestische comfort? Ir. Sara Persoon WERKPLEKKEN 2 1 t Nieuwe werken een visie waarbij recente ontwikkelingen in de informatietechnologie als aanjager
Nadere informatie------------------------------------------------------------------------------------------------------- - Macbeth. Toneelgroep Amsterdam
------------------------------------------------------------------------------------------------------- - Macbeth Toneelgroep Amsterdam --------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatie1. Geluidsabsorberende vrijhangende eilanden
1. Geluidsabsorberende vrijhangende eilanden Het gebruik van vrijhangende eilanden geeft flexibiliteit en een veelvoud aan akoestische oplossingen voor een akoestisch ontwerp. Vrijhangende eilanden kunnen
Nadere informatieInvloed van de vloerbekleding op de akoestische kwaliteit in klaslokalen
Invloed van de vloerbekleding op de akoestische kwaliteit in klaslokalen Ing. Jan Van de Merckt, Dr.Ir. Pierre De Fonseca Bureau De Fonseca bvba (www.defonseca.be) Inleiding De Vlaamse regering besliste
Nadere informatiewat is akoestiek? Contactgegevens: Nijverheidsstraat PA Lichtenvoorde (NL) Postbus AB Lichtenvoorde (NL)
wat is akoestiek? Contactgegevens: Nijverheidsstraat 9 7131 PA Lichtenvoorde (NL) Postbus 75 7130 AB Lichtenvoorde (NL) T +31 (0) 544 398810 F +31 (0) 544 374853 E info@pr-runner.com I www.pr-runner.com
Nadere informatieDr.ir. Wim Soede 1, Verstaanbaarheid en de invloed van de akoestiek. 1 Inleiding
Dr.ir. Wim Soede 1, Verstaanbaarheid en de invloed van de akoestiek 1 Inleiding 1.1 Vraagstelling De hoorbaarheid van geluid wordt in eerste instantie bepaald door de sterkte van het geluid en de gehoordrempel
Nadere informatie4.10 Total Glas geluidsisolerende. 4.10 Total Glas geluidsisolerende wanden. Centrum voor Kunstzinnige Vorming De Kunstlinie, Almere SANAA, Tokyo
4.10 Total Glas geluidsisolerende wanden 4.10 Total Glas geluidsisolerende wanden Centrum voor Kunstzinnige Vorming De Kunstlinie, Almere SANAA, Tokyo Total Glas geluidsisolerende wanden Maximale geluidswering
Nadere informatieD.71 DE AKOESTIEK VAN OPERAZALEN. Samenvatting akoestiek van operazalen. 1. Operazalen zijn relatief oud
D.71 DE AKOESTIEK VAN OPERAZALEN Samenvatting akoestiek van operazalen Operazalen hebben zich ontwikkeld uit theaterzalen en zijn veel eerder ontstaan dan de grote concertzalen uit het eind van de negentiende
Nadere informatieAkoestische aspecten bij het ontwerp van hoge glasoverkapte ruimten
Symposium IBPSA 11 December 2003 Akoestische aspecten bij het ontwerp van hoge glasoverkapte ruimten Marcelo Blasco WTCB Glasoverkapte ruimtes (atria) In: Musea / Expo Kantoorgebouwen Publieke gebouwen
Nadere informatiesonus Ruimteakoestiek sporthal Recreatiecentrum De Staver Sonus bv raadgevende ingenieurs trillingen geluid luchtkwaliteit
Sonus bv raadgevende ingenieurs trillingen geluid luchtkwaliteit Postbus 468 +31(0)78 631 21 02 3300 AL Dordrecht Fax 614 96 23 sonus@sonus.nl Ruimteakoestiek sporthal Recreatiecentrum De Staver opdrachtgever:
Nadere informatieAdvies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek
Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek NVA Wintervergadering 2018 Martin Gommer Achtergrond In Nederland geen landelijke wet- of regelgeving die bezoekers van uitgaansgelegenheden
Nadere informatieAKOESTISCHE WAND EN PLAFONDPANELEN
VOLG ONS OP: AKOESTISCHE WAND EN PLAFONDPANELEN ObiAcoustic AKOESTISCHE PANELEN AKOESTISCHE WAND EN PLAFONDPANELEN Het gebruik en de toepassingen van kantoorpanden verandert in hoog tempo. De vraag naar
Nadere informatieRuimteakoestiek kerkzaal. i.v.m. herinrichting Dorpskerk
Ruimteakoestiek kerkzaal i.v.m. herinrichting Dorpskerk te Dinxperlo Versie opdrachtgever Projectgroep herinr. Dorpskerk en kerkelijk centrum Dinxperlo Postbus 87 7090 AB Dinxperlo auteur drs. A.D. Postma
Nadere informatieWoongeluiden, voor velen een probleem! Een goede woning. Eddy Gerretsen. Level Acoustics BV Eindhoven University of Technology
Woongeluiden, voor velen een probleem! Een goede woning Eddy Gerretsen Level Acoustics BV Eindhoven University of Technology 1 Inhoud Inleiding Kwaliteitsklassen NEN 1070 Ontwikkeling in Europa Slotopmerkingen
Nadere informatieStatus gehoor van musici in symphonieorkesten
Status gehoor van musici in symphonieorkesten Noortje Jansen / Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: Miranda Neerings (AMC) Jan de Laat (LUMC) Wouter A. Dreschler (AMC) 1 Orkest & Gehoor Arbo-convenant
Nadere informatieBachelor Theaterwetenschap. uva.nl/ba-theaterwetenschap
Bachelor 2019-2020 Theaterwetenschap uva.nl/ba-theaterwetenschap Een theatervoorstelling is een complex geheel van tekst, geluid, decor, kostuums, belichting en het spel van de acteurs, dansers en zangers.
Nadere informatieScenografie voor Ultra: witter dan wit van toneelgezelschap Leo XIII
Scenografie voor Ultra: witter dan wit van toneelgezelschap Leo XIII Scenografie voor Ultra: witter dan wit van toneelgezelschap Leo XIII De voorstelling Ultra van Leo XIII was voor mij een bijzonder project.
Nadere informatieakoestische kennis tijdens de tweede helft van de 19 e eeuw ten behoeve van het ontwerpen van concertzalen voor symfonische muziek.
2 3 2012 Bouwfysica www.nvbv.org zaalakoestisch ontwerpen ten tijde van de tweede helft 19e eeuw In dit artikel wordt het resultaat gepresenteerd van The history of acoustic design before 1900, een afstudeeronderzoek
Nadere informatieFaas Wilkesstraat 473, 1095 MD Amsterdam
Faas Wilkesstraat 473, 1095 MD Amsterdam Huurprijs 1.295,- p.m. Omschrijving BEN te huur! Faas Wilkesstraat 473, 1095 MD AMSTERDAM (English text below) Voor de verhuurder die houdt van de stad, maar ook
Nadere informatieGraduation Project: Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond te Amsterdam
Graduation Project: Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond te Amsterdam. Main tutors: Christoph Grafe, Heike Löhmann. Technical tutor: Maarten Meijs. Student Rob Wesselink, b1212362. P5 . Geschiedenis. Het
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN AKOESTIEK: ONTWERP EN REALISATIE LENTE 2018 Reverberatie en geluidsabsorptie Praktijkoplossingen en materialen Manuel VAN DAMME Acoustical Expert www.buildsilence Doelstelling(en)
Nadere informatieGids voor de akoestiek. De rol van plafonds in de actieve akoestiek
Verstaanbaarheid privacy concentratie Gids voor de akoestiek De rol van plafonds in de actieve akoestiek Essentiële criteria voor actieve akoestische systemen Frequentie- karakteristiek van een luidspreker
Nadere informatieRapport. Akoestische kwaliteit van vloerafwerkingen. Datum: 11 mei 2010 TS/TS/ /AG 16408-3-RA. 1. Inleiding
Rapport Lid ONRI ISO-9001: 2000 gecertificeerd Betreft: Rapportnummer: Akoestische kwaliteit van vloerafwerkingen AG 16408-3-RA Datum: 11 mei 2010 Ref.: TS/TS/ /AG 16408-3-RA 1. Inleiding In voorliggend
Nadere informatieLuchtgeluidisolatie Soundblox wand; laboratoriummetingen. Datum 30 juli 2015 Referentie
Wilhelm Röntgenstraat 4 8013 NE ZWOLLE Postbus 1590 8001 BN ZWOLLE T +31 (0)38-4221411 F +31 (0)38-4223197 E zwolle.ch@dpa.nl www.dpa.nl/cauberg-huygen Luchtgeluidisolatie Soundblox wand; laboratoriummetingen
Nadere informatieGeniet van een stijlvol kunststuk in uw woonkamer!
Rembrandt 350 Geniet van een stijlvol kunststuk in uw woonkamer! De Rembrandt 350 is een buitengewoon orgel, vernoemd naar de Hollandse meester Rembrandt van Rijn. Dankzij het mooie klassieke meubel en
Nadere informatieTabel 1: Invoergrootheden in een iteratieprogramma voor een kleine zaal en een grote zaal. Invoergrootheden kleine zaal grote zaal
B.3. EEN ONTWERPMETHODE VOOR EEN MUZIEKZAAL, GEBASEERD OP HET VOLUME PER TOEHOORDER. Aansluiting bij andere webpagina s In de voorgaande webpagina B.3. is de optimale nagalmtijd voor een concertzaal behandeld.
Nadere informatieVraag 1 Komt het voor dat jeopje werk met stemverheffing moet praten als je op één meter afstand van je collega staat?
Checklist Geluidshinder in de Kinderopvang Vraag 1 Komt het voor dat jeopje werk met stemverheffing moet praten als je op één meter afstand van je collega staat? Ja: ga naar advies 1 Nee: ga naar vraag
Nadere informatieVerbouwing theaterzaal COC Amsterdam
Verbouwing theaterzaal COC Amsterdam achtergrond voorjaar 2000 kreeg Inbo Amsterdam het verzoek van het Amsterdams COC om mee te denken over de gebruiksmogelijkheden van de bovenzaal in het pand van het
Nadere informatieTussen kantoren, woningen, winkels en culturele centra staat, boven op een gigantische parkeergarage, een felrood gebouw: de megabioscoop UTOPOLIS.
rojecties 11 nummer december 2004 UTOPOLIS, megabioscoop in Almere Tussen kantoren, woningen, winkels en culturele centra staat, boven op een gigantische parkeergarage, een felrood gebouw: de megabioscoop
Nadere informatieHANDLEIDING COMPENSATIE REPRESENTATIEVE MEETPLAATS
HANDLEIDING COMPENSATIE REPRESENTATIEVE MEETPLAATS Een pink noise -bestand is te vinden op de bijgeleverde USB-stick, en is te downloaden via: www.waasmunster.be Milieu en Natuur Vergunningen Muziekvergunning
Nadere informatieTechnisch Contact: Pascal Zrour, drummer tel.: 06 555 97 188 email: pascal@statemusic.nl
STATE Music heeft een podium nodig zonder oneffenheden en zonder drumpodium, of een gladde vloer. Voor de drumset wordt een kleed mee genomen dus een harde of houten vloer is geen probleem. Een PA-systeem
Nadere informatieMessiah. Opera in de Kerk
Messiah Opera in de Kerk Heiligdomsvaart Maastricht 24 mei t/m 3 juni 2018 Messiah Opera in de Kerk Toptalent in uitvoering Sybrand van der Werf regisseur Manon Meijs dirigent Patrick Vaessens koordirigent
Nadere informatieThea Berkheij_P5_31 oktober
Cultureel centrum het Taplokaal 1 Thea Berkheij_P5_31 oktober het Taplokaal 2 Afbeelding Taplokaal huidige situatie het Taplokaal 3 Zuidgevel (foto sept 2011) Zuidgevel (foto sept 2011) Toren zuid (foto
Nadere informatieGIDS VOOR DE AKOESTIEK. De rol van plafonds in de actieve akoestiek PLAFOND SYSTEMEN. [Samen van idee tot werkelijkheid.
PLAFOND SYSTEMEN [Samen van idee tot werkelijkheid.] CI/SfB (35) Xy Septembre 2006 GIDS VOOR DE AKOESTIEK De rol van plafonds in de actieve akoestiek AKOESTISCH COMFORT VEILIG & GEZOND VISUEEL COMFORT
Nadere informatieAmsterdam Gillis van Ledenberchstraat 6 F. Uw makelaar. Hellen Groen-de Leijer Makelaar o.g. T M
Uw makelaar Hellen Groen-de Leijer Makelaar o.g. T 020 671 72 72 M 06 50 208 206 info@vandenbrink.nl carlavandenbrink.nl Amsterdam Gillis van Ledenberchstraat 6 F Gillis van Ledenberchstraat 6 F GSpectaculair
Nadere informatieDit artikel is bedoeld als een praktische uitleg over
Theo Wubbolts GALM, WAT IS HET EN HOE LOS IK HET OP? In de decemberuitgave van HVT stond deel 1 van een drieluik over akoestiek, onder de titel Tot u spreekt de kamer. Daarin werd aangegeven dat de akoestiek
Nadere informatieakoestiek en verstaan voor verstandelijk gehandicapten dr. hans verschuure dr. lau nijs, tu-delft, bouwkunde, bouwfysica
akoestiek en verstaan voor verstandelijk gehandicapten dr. hans verschuure dr. lau nijs, tu-delft, bouwkunde, bouwfysica probleemstelling - algemeen slechthorendheid (cliënt of patiënt) goede hoortoestel
Nadere informatienieuwe energie nieuwe energ in de Doelen
energie energie nieuwe in de Doelen Yannick Nézet-Séguin, dirigent, Rotterdams Philharmonisch Orkest Door de reflectie van het marmer kwam harde muziek hier altijd al goed tot zijn recht, maar intiemere,
Nadere informatieAKOESTIEK VAN OPENLUCHT THEATERS IN KAART GEBRACHT
2 3 2016 BOUWFYSICA WWW.NVBV.ORG AKOESTIEK VAN OPENLUCHT THEATERS IN KAART GEBRACHT In het project Ancient Acoustics zijn drie klassieke openluchttheaters akoestisch in kaart gebracht. Voor het uitvoeren
Nadere informatieAkoestische&optimalisering&van&de& multifunctionele&zalen&in&stichting&crea& Jannes&Oosterwijk& Begeleider:&Eelco&Grimm&
Zomer' 12& Akoestische&optimalisering&van&de& multifunctionele&zalen&in&stichting&crea& Jannes&Oosterwijk& Begeleider:&Eelco&Grimm& Master&afstudeerproject&Sound&Design&aan&de&Hogeschool&voor&de&Kunsten&Utrecht
Nadere informatieA Accessoires Spullen die bij het kostuum van een toneelspeler horen bijvoorbeeld. Een hoed, bij voorbeeld, of een glimmend sjaaltje.
RIV Theaterwoordenboek A Accessoires Spullen die bij het kostuum van een toneelspeler horen bijvoorbeeld. Een hoed, bij voorbeeld, of een glimmend sjaaltje. Achterdoek Donkerblauw of zwart achterdoek op
Nadere informatieBARINGSWEEËN EN MISGEBOORTEN BIJ DE BOUW VAN CONCERTHALLEN EN OPERA GEBOUWEN
BARINGSWEEËN EN MISGEBOORTEN BIJ DE BOUW VAN CONCERTHALLEN EN OPERA GEBOUWEN De dagbladen en tijdschriften staan de laatste jaren bol van artikelen over acoustiek en accommodaties, zoals over de nieuwe
Nadere informatieDesign Solutions by Silent Gliss. Inhoud
Design Solutions 1 Design Solutions by Silent Gliss De tijdgeest is de zich snel voortbewegende, ontastbare, bron van inspiratie. Bij Silent Gliss creëren we raambekleding in slechts één kwaliteit de
Nadere informatiede culturele historie van Haarlem
de culturele historie van Haarlem Ervaar dé congreslocatie voor inspiratie en succes Philharmonie & Stadsschouwburg Haarlem: twee unieke locaties onder één zakelijke paraplu. In het mooie oude Haarlem
Nadere informatieGELUID ONDER CONTROLE PRESENTATIE ERGO DIRECT - 22 MEI 2015
GELUID ONDER CONTROLE PRESENTATIE ERGO DIRECT - 22 MEI 2015 Rekening houden met akoestiek Waarom? Net als licht, lucht en warmte is akoestiek onderdeel van bouwfysica Bouwfysica wordt in ontwerp geregeld'
Nadere informatieDe Grote Vaart Pieter Zeemanlaan te Papendrecht
De Grote Vaart Pieter Zeemanlaan te Papendrecht Beperking van galm Opgesteld door: Datum: 2 mei 2011 S&W Consultancy Rapportnr: 2110489 Postbus 5185 Versie: 1 4380 KD Vlissingen Tel: 0118 442 270 Fax:
Nadere informatieAkoestiek. Niek Versfeld. Siméa. klinisch fysicus-audioloog KNO/Audiologie VUmc, Amsterdam. commissie schoolaudiologie
Akoestiek Niek Versfeld klinisch fysicus-audioloog KNO/Audiologie VUmc, Amsterdam Siméa commissie schoolaudiologie Akoestiek in klaslokalen Goede luister- en spreekomstandigheden Weinig achtergrondgeluiden
Nadere informatieAirPanel 1 zijde. w = 1
AirPanel 1 zijde w = 1 AirPanel 1 zijde 600 x 600 mm, 1200 x 600 mm en 1200 x 1200 mm, fixatie met rails AKOESTISCH COMFORT De AirPanel panelen werden ontworpen om de nagalm te verlagen door het absorberen
Nadere informatieKennerschap en juridische haken en ogen. Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp
Kennerschap en juridische haken en ogen Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp De Emmaüsgangers () Lucas 24, 13-35 Juridische haken en ogen Wat te doen als koper
Nadere informatieOns theaterwoordenboek
Ons theaterwoordenboek Soorten theater 1. een soort theater dat uitgevonden is door de Romeinen i 2. woorden zeggen of noten spelen die niet van tevoren zijn bedacht of opgeschreven i i i 3. gebarenspel
Nadere informatieNEN 2575; 2012 Brandveiligheid in gebouwen - Ontruimingsalarminstallaties Systeem - en Kwaliteitseisen en Projectierichtlijnen
NEN 2575; 2012 Brandveiligheid in gebouwen - Ontruimingsalarminstallaties Systeem - en Kwaliteitseisen en Projectierichtlijnen Spraakverstaanbaarheid Stephan Dirkx ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - DÜSSELDORF
Nadere informatieSchoolgebouwen kunnen beter met een goed akoestisch ontwerp
M+P - raadgevende ingenieurs Müller-BBM groep geluid trillingen lucht bouwfysica Schoolgebouwen kunnen beter met een goed akoestisch ontwerp Ir. Theodoor Höngens Ir. Sara Persoon 1 M+P raadgevende ingenieurs
Nadere informatieAkoestische gordijnen
Akoestische gordijnen Akoestische gordijnen Met akoestische gordijnen kunt u ruimtes optimaliseren door de licht- en geluidsreflectie te controleren. In tegenstelling tot andere middelen voor geluidsabsorptie,
Nadere informatie