Reactie op het Groenboek interne staatshervorming

Transcriptie

1 Algemene Raad 27 januari 2011 AR-AR-PCA-ADV-012 Reactie op het Groenboek interne staatshervorming Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T F info@vlor.be

2 Algemene Raad 27 januari 2011 AR-AR-PCA-ADV-012 Reactie op het Groenboek interne staatshervorming 1 Situering In zijn reactie op het Groenboek Interne Staatshervorming 1 brengt de Vlor de bekommernissen van de geledingen van de Vlor naar aanleiding van de inhoud van dit Groenboek samen onder de vorm van een reeks reflecties. Deze reflecties mogen niet beschouwd worden als een voorafname op toekomstige adviezen die de Vlor zal formuleren op het ogenblik dat de minister bevoegd voor Onderwijs en Vorming elementen uit dit Groenboek zal overnemen in zijn beleid of concrete voorstellen zal doen in verband met de realisatie van de doorbraken die in het Groenboek opgenomen zijn. Een werkgroep van de Algemene Raad met als voorzitter de heer Hugo Deckers heeft deze reactie voorbereid. De Algemene Raad formuleerde zijn reactie op 27 januari De stemming was met eenparigheid van stemmen. 2 Algemene reactie De Vlor vraagt zich af in hoeverre het onderwijs als sector betrokken zal worden bij de interne staatshervorming. Ook de beleidsbrief Onderwijs en Vorming bevat een aantal verwijzingen naar de interne staatshervorming. In zijn advies over de beleidsbrief vraagt de Vlor zich al af waarom bepaalde onderwijsdossiers gekoppeld worden aan de interne staatshervorming en vraagt hij naar een duidelijke motivering voor deze koppeling. 2 3 Reacties over de knelpunten 3.1 Een veranderende bestuursstructuur In zijn analyse van de veranderende bestuursstructuur verwijst de regering naar het toenemend belang van de Europese Unie en naar de noodzaak om een meer proactieve houding aan te nemen ten opzichte van de Europese Unie. Europa heeft bijna geen bevoegdheden op het vlak van onderwijs, maar via zijn bevoegdheden op het vlak van beroepsopleiding heeft het toch een zeer grote invloed op het Vlaams onderwijsbeleid. De Vlor bracht de voorbije jaren op cruciale momenten in de totstandkoming van de kaders voor samenwerking op het vlak van onderwijs en vorming tussen de EU-landen advies uit. 3 De onderwijspartners en de sociale partners geven 1 Vlaamse Regering, Groenboek Interne Staatshervorming, juli 2010, 127 bladzijden 2 Vlaamse Onderwijsraad, Advies over de beleidsbrief onderwijs en vorming , Algemene Raad, 25 november 2010, AR-AR-GDR-ADV-007, blz. 3 3 Vlaamse Onderwijsraad, Advies over Europa 2020, Algemene Raad, 24 juni 2010, AR/RHE-CDS/ADV/013 Vlaamse Onderwijsraad, Advies over het strategisch raamwerk voor Europese Samenwerking, Algemene Raad, 30 april 2009, AR/RHE/ADV/024 Vlaamse Onderwijsraad, Advies over de prioriteiten voor het Belgisch voorzitterschap juni december 2010, Algemene 1

3 daarmee aan dat zij blijven vinden dat die afspraken getoetst moeten worden bij het middenveld. De Vlor vindt dat de Europese samenwerking op het terrein van onderwijs en vorming moet uitgaan van subsidiariteit. Het onderwijsbeleid is een nationale/regionale bevoegdheid en kan dat best ook blijven Verrommeling van het intermediair niveau Zoals in andere beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid is in het onderwijs gaandeweg vanuit de regelgeving van de Vlaamse overheid een wirwar aan structuren en overlegorganen ontstaan: onderwijszones, scholengemeenschappen, scholengroepen, zorgregio s van CLB s, lokale overlegplatformen over gelijke onderwijskansen, consortia volwassenenonderwijs, expertisenetwerken lerarenopleiding, associaties hoger onderwijs, ICTsamenwerkingsplatformen, regionale overlegplatformen leren en werken, zones buitengewoon onderwijs, regionale technologische centra Bovendien vallen de regio s waarvoor deze structuren werken zelden samen. Deze situatie maakt het ook in de onderwijssector moeilijk om een integraal beleid te voeren. Het groot aantal intermediaire structuren zorgt ook in deze sector voor een gebrek aan transparantie op het vlak van bevoegdheden en taakverdeling. Raad, 18 december 2008, AR/RHE/ADV/014 Vlaamse Onderwijsraad, Reactie op het Groenboek migratie en mobiliteit: uitdagingen en kansen voor Europese onderwijssystemen, Algemene Raad, 18 december 2008, AR/PCA/ADV/015 4 Zie; Vlaamse Onderwijsraad, Advies over Europa 2020, Algemene Raad, 24 juni 2010, AR/RHE-CDS/ADV/013, blz. 5 5 De vertegenwoordiger van UNIZO gaat niet akkoord met dit standpunt. Zij verwijst in dit verband naar het memorandum van UNIZO naar aanleiding van de Europese verkiezingen van UNIZO ondervindt dat de vrijblijvendheid van Europese aanbevelingen al te vaak gebruikt wordt om goede aanbevelingen uit te hollen, en minimaal in te voeren. UNIZO is geen voorstander van het beleidsdomein onderwijs volledig (personeelsbeleid, financiering, ) naar het Europees niveau te tillen. Daarentegen pleit UNIZO ervoor dat Europa op inhoudelijk vlak de lidstaten kan vragen om de tools die ontwikkeld worden ter bevordering van de afstemming onderwijs/arbeidsmarkt of interregionale mobiliteit op een correcte manier te implementeren. Concrete voorbeelden zijn: - Europass: Om werk te vinden in het buitenland is het noodzakelijk dat de werknemer weet wat zijn onderwijs/beroepskwalificaties inhouden. Het is eveneens belangrijk voor de werkgever te weten hoe hij/zij de competentie en kwalificaties van zijn werknemer moet interpreteren. De Europass verzamelt alle nuttige documenten en gegevens die men nodig heeft om zich op de arbeidsmarkt te kunnen begeven. UNIZO vraagt dit niet alleen vanuit onderwijsperspectief te benaderen, maar ook vanuit de arbeidsmarkt. De Europass is een flexibel systeem die toont welke paden men reeds bewandeld heeft in zijn werkcarrière, en welke competenties/kwalificaties men reeds verworven heeft. - EQF/NQF: Elke lidstaat dient een kwalificatiestructuur uit te bouwen die enerzijds aansluit bij het EQF, maar die anderzijds (en vooral dit!) aansluit bij de realiteit van onderwijs en/of beroepskwalificaties. Binnen de kwalificatiestructuur moet eveneens de nodige aandacht besteed worden aan EVC s. - Interregionale mobiliteit op Europese schaal: het vrij verkeer van personen en goederen is een stokpaard van Europa. Maar het vrij verkeer van personen wordt nog al te vaak gehinderd door praktische bezwaren en bergen papier. De Europass en de kwalificatiestructuur zijn stappen in de goede richting, maar zijn gericht op de nieuwe generatie Europeanen. Vanuit UNIZO vragen we ook maatregelen voor zij die nu reeds op de arbeidsmarkt of als zelfstandige actief zijn en naar een andere lidstaat wil gaan. 2

4 3.3 Micromanagement De Vlaamse overheid legt, net zoals in haar andere beleidsdomeinen, steeds meer regels op aan het onderwijs 6. Tegelijkertijd wijst de minister bevoegd voor Onderwijs en Vorming voortdurend naar de nood aan meer beleidsvoerend vermogen voor scholen. Voor de Vlor kan een school alleen beleidsvoerend vermogen ontwikkelen als de regelgeving haar daarvoor de nodige ruimte geeft. De Vlor vindt dat de overheid zich moet bezinnen over het evenwicht tussen haar rol in het onderwijsbeleid en de rol van de onderwijsverstrekkers. 3.4 Verkokering bij de Vlaamse overheid Als gevolg van de verkokering bij de Vlaamse overheid wordt ook het onderwijs geconfronteerd met initiatieven vanuit andere beleidsdomeinen. Deze initiatieven vertrekken vanuit de logica en de tussenstructuren van die andere beleidsdomeinen. Voor de lokale onderwijsaanbieders is het erg moeilijk om een geïntegreerd beleid te voeren of efficiënt in te pikken op het beleid vanuit die andere sectoren. Vaak ontbreken bij die initiatieven de specifieke middelen die nodig zijn om in het onderwijs dit beleid te realiseren. Een voorbeeld hiervan is de invoering van een strengere norm voor nieuwe woningen, kantoren en scholen door de minister van Energie. 4 Reacties op de doorbraken onderwijs De Vlor ziet niet altijd het verband tussen de bestuurlijke organisatie die het Groenboek voorstelt en de doorbraken in het Groenboek. Voor de Vlor moeten onderwijsmaatregelen besproken worden in de structuren voor overleg en advies die opgericht zijn in de schoot van de onderwijssector. De Vlor wijst in dit verband op het belang van participatie van het betrokken middenveld. 4.1 Overdracht provinciaal onderwijs Volgens de Vlor gaat het debat over de efficiëntie en de effectiviteit van het onderwijsaanbod over veel meer dan het provinciaal onderwijs en moet het in een andere context en op een andere manier gevoerd worden. De Vlor vraagt zich af in hoeverre de overdracht van het provinciaal onderwijs naar andere inrichtende machten bijdraagt tot de doelstellingen van een interne staatshervorming voor Vlaanderen en of de overheid vanuit een bestuurskundig dossier kan ingrijpen op de grondwettelijke vrijheid van onderwijs. Het onderwijs beschikt over eigen mechanismen voor de rationalisatie en programmatie van het aanbod, die voor alle netten gelden. 6 Zie ook, Vlaamse Onderwijsraad, Meester over meester, een probleemverkenning over juridisering en onderwijs, acco, Leuven Den Haag,

5 4.2 Hervorming secundair onderwijs Voor de raad is het niet duidelijk waarom dit onderwijsdossier voorkomt in de doorbraken voor de interne staatshervorming. De raad vraagt hiervoor een duidelijke motivering en verwijst in dit verband naar zijn advies over de beleidsbrief Onderwijs Volgens de Vlor kan de overheid geen strengere regels opleggen voor de programmaties voor de provincies dan voor de andere inrichtende machten, omdat dit in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. 4.3 Gemeentelijke regie in flankerend onderwijsbeleid De Vlor is vragende partij voor een breed debat over flankerend onderwijsbeleid met alle partners. Maar de Vlor wil volop betrokken worden bij dit debat en vindt dat een dossier over de interne staatshervorming niet mag vooruitlopen in dit debat. De Vlor zal een advies uitbrengen over de conceptnota die de minister bevoegd voor Onderwijs en Vorming hierover aankondigt. 8 Hij wil in deze reactie geen voorafname doen op dat advies. 4.4 Afstemming LOP s en onderwijsraden Ook hier is de Vlor vragende partij voor een breed debat met alle partners in de context en op de manier die eigen is aan de onderwijssector. We verwijzen hierbij naar het advies bij de conceptnota vermeld bij het punt 4.3 hierboven. 4.5 Omvorming Agentschap Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn) De Vlor vraagt zich af wat het verband is tussen deze omvorming en een interne staatshervorming en wat de verhouding is tussen de principes van de interne staatshervorming en de omvorming van het AGIOn. 7 Vlaamse Onderwijsraad, Advies over de beleidsbrief Onderwijs , Algemene Raad, 25 november 2010, AR- AR-GDR-ADV-007, blz.9 8 Advies beleidsbrief, blz. 19 4

6 5 Conclusie De Vlor wenst uitdrukkelijk naar aanleiding van dit Groenboek geen advies ten gronde te geven over de doorbraken i.v.m. onderwijs. Met deze reactie wil de Vlor wel aandacht vragen voor verder overleg en voor aangepaste voorstellen in het witboek dat nog voorzien wordt in deze legislatuur. Hij vindt dat de discussie over onderwijsdossiers gevoerd moet worden in de structuren voor overleg en advies die opgericht zijn in de schoot van de onderwijssector. De Vlor wijst in dit verband op het belang van de participatie van het betrokken middenveld. Mia Douterlungne administrateur-generaal Ann Demeulemeester voorzitter 5