Bestrijding van Aphelenchoides (bladaaltje) en Pratylenchus penetrans (wortelelsieaaltje) d.m.v. koude bolontsmetting in lelie In opdracht van

Transcriptie

1 Bestrijding van Aphelenchoides (bladaaltje) en Pratylenchus penetrans (wortelelsieaaltje) d.m.v. koude bolontsmetting in lelie In opdracht van Productschap Tuinbouw april 2007 F. Kreuk Tolweg ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) Fax (0228)

2

3 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING INLEIDING 5 2. PROEFOPZET STATISTIEK WEERGEGEVENS RESULTATEN ORANGE STAR Algemeen Gewasbeoordeling Aaltjestoets Bolopbrengst Conclusies Orange Star RESULTATEN FLYING WING Algemeen Gewasbeoordeling Aaltjestoets Bolopbrengst Conclusies Flying Wing RESULTATEN RENOIR Algemeen Gewasbeoordeling Wotelbeoordeling Bolopbrengst Conclusies Renoir BIJLAGEN 1. Foto s Verwerkte resultaten Overige teeltmaatregelen Proefopzet.. 29

4 SAMENVATTING De laatste jaren neemt het aantal partijen die door Aphelenchoides (bladaaltjes) zijn aangetast toe. Planten gegroeid uit aangetaste bollen blijven in groei achter. Zij bloeien meestal niet en hebben misvormde loofbladeren. De bestrijding van Aphelenchoides vindt plaats door het toepassen van een warmwaterbehandeling van 2 uur bij 39 of 41 C afhankelijk van het type lelie. Het wortellesieaaltje (Pratylenchus penetrans) kan een grote bedreiging voor de lelieteelt zijn. Vooral lelies geteeld op duinzandgronden zijn extra gevoelig. De schadedrempel op duinzandgrond ligt op 10 aaltjes per 100 ml grond. Op de dekzandgronden wordt door de natuurlijke weerstand van de grond een hogere schadedrempel aangehouden ( aaltjes per 100 ml grond). Ook kunnen in de wortels van de bollen besmet zijn met Pratylenchus penetrans. De bestrijding van Pratylenchus penetrans in de bollen vindt plaats door de bollen een warmwaterbehandeling te geven in combinatie met Formaline. Het vervangen van de warmwaterbehandeling door een minder omslachtige en bedrijfszekerder bestrijdingsmethode zou een positieve ontwikkeling voor het lelievak betekenen. heeft in het teeltjaar 2006 gekeken naar de werking van een koude boldompeling met een tweetal nieuwe middelen ter vervanging van de warmwaterbehandeling, zonder daarbij concessies te doen aan de bestrijdend effect. In drie proeven is gekeken naar het effect van de koude boldompeling op de bestrijding van Aphelenchoides of Pratylenchus penetrans en de opbrengst. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Productschap Tuinbouw. De lelies zijn of 2 uur lang gekookt bij 41 C en/of 15 minuten lang koud gedompeld. Gedurende het groeiseizoen is de gewasstand beoordeeld. Na de oogst is de opbrengst bepaald en is het aantal Aphelenchoides in de bollen of het aan aantal Pratylenchus penetrans in de wortels bepaald. Bij de behandelingen onbehandeld, boldompeling + captan + PTZ 10 en boldompeling met PTZ 20 zijn vanaf 15 augustus symptomen van bladaaltjeschade in het gewas waargenomen. Het aantal Aphelenchoides was alleen bij de warmwaterbehandelingen lager dan onbehandeld. Het koud dompelen met de diverse middelen leidde niet tot een significant lager aantal bladaaltjes in de bol. Wel hadden de behandelingen koude boldompeling met PTZ 10 bij de veldbeoordeling minder bladaaltjessymptomen dan onbehandeld. Het uitvoeren van een warmwaterbehandeling met het middel PTZ 10 had een mindere gewasstand (mager gewas) en als gevolg daarvan een lagere opbrengst. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 10 sec en de combinaties van PTZ 10 met Captan en PTZ 20 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Dit gold ook voor de behandelingen met het middel PTZ 20. In verband met de zeer lage Fusariumaantasting in de partijen kan hier geen uitspraak over gedaan worden. Woekerziek was niet in de partij aanwezig. Bij de proef ter bestrijding van Pratylenchus penetrans had de warmwaterbehandeling met Formaline een minder goede gewasstand en een lagere bolopbrengst dan een warmwaterbehandeling met alleen water. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 10 sec en de combinaties van PTZ 10 met Captan en PTZ 20 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Dit gold ook voor de behandelingen met het middel PTZ 20. Het aantal Pratylenchus penetrans in de wortels was dermate laag dat hier geen uitspraak over gedaan kan worden. In verband met de zeer lage Fusariumaantasting in de partij kan hier geen uitspraak over gedaan worden. Woekerziek was niet in de partij aanwezig. 4

5 PRODUCTSCHAP TUINBOUW BESTRIJDING APHELENCHOIDES (BLADAALTJE) EN RATYLENCHUS PENETRANS DOOR MIDDEL VAN EEN KOUDE BOLONTSMETTING IN LELIE 1. INLEIDING De laatste jaren neemt het aantal partijen die door Aphelenchoides (bladaaltjes) zijn aangetast toe. Planten gegroeid uit aangetaste bollen blijven in groei achter. Zij bloeien meestal niet en hebben misvormde loofbladeren. Vooral de topblaadjes kunnen misvormd en verdikt zijn. Onder vochtige omstandigheden kunnen normaal uitgegroeide bladeren van gezonde planten door zieke planten in de omgeving worden aangetast. Er ontstaat dan een egale bronsgroene tot bruine verkleuring van het blad dat vervolgens vroegtijdig afsterft en afvalt. Bij planten die uit aangetaste bollen zijn gegroeid komen de in het bladweefsel aanwezige aaltjes onder vochtige weersomstandigheden via de huidmondjes naar buiten. Zij worden dan gemakkelijk door opspattend water of wind verspreid. De bestrijding vindt plaats door het toepassen van een warmwaterbehandeling van 2 uur bij 39 of 41 C afhankelijk van het type lelie. Het wortellesieaaltje (Pratylenchus penetrans) kan een grote bedreiging voor de lelieteelt zijn. Vooral lelies geteeld op duinzandgronden zijn extra gevoelig. De schadedrempel op duinzandgrond ligt op 10 aaltjes per 100 ml grond. Uit onderzoek is gebleken dat zelfs bij deze waarden soms al behoorlijke schade kan optreden. Op de dekzandgronden wordt door de natuurlijke weerstand van de grond een hogere schadedrempel aangehouden ( aaltjes per 100 ml grond). Ook kunnen in de wortels van de bollen besmet zijn met Pratylechus penetrans. Bij besmetting van lesieaaltjes vanuit de grond groeien de lelies pleksgewijs minder en sterft het gewas vroeger dan normaal af. Door deze aantasting groeien de bollen minder en verrotten de wortels geheel of gedeeltelijk. Aantasting leidt daarom tot opbrengstderving en verminderde bolkwaliteit. De bestrijding van Aphelenchoides en Pratylechus penetrans in de bollen vindt plaats door de bollen een warmwaterbehandeling te geven. De warmwaterbehandeling heeft echter een kleine marge voor fouten: te lang en/of een te hoge temperatuur betekent schade aan de bollen, te kort en/of een te lage temperatuur betekent onvoldoende bestrijding. Daarnaast is het energieverbruik van deze teeltmaatregel hoog en vraagt de behandeling veel arbeid en logistieke organisatie. Geadviseerd wordt om aan de baden Formaline toe te voegen om eventueel aanwezige sporen van Fusarium (de veroorzaker van bolrot) te doden. Formaline is niet officieel toegelaten in lelies, maar wordt gedoogd. Bovendien bestaat bij het gebruik van Formaline in het warmwaterbad kans op schade. Het vervangen van de warmwaterbehandeling door een minder omslachtige en bedrijfszekerder bestrijdingsmethode zou een positieve ontwikkeling voor het lelievak betekenen. heeft in het teeltjaar 2006 gekeken naar de werking van een koude boldompeling met een tweetal nieuwe middelen ter vervanging van de warmwaterbehandeling, zonder daarbij concessies te doen aan de bestrijdend effect. Met het middel PTZ 20 zijn goede ervaringen opgedaan bij de bestrijding van bacteriën als Pseudomonas en Corynebacterium en de verwachting is dat het ook tegen Rhodococcus effect zal hebben. Het middel heeft ook werking tegen alen en Fusarium. Een ander middel (PTZ 10) dat in het project wordt getest is een nieuw chemisch middel met een sterke werking tegen alen, dat in eerdere bolontsmettingsproeven veelbelovende resultaten opleverde. Het middel komt uit een geheel nieuwe groep en is sterk systemisch. In drie proeven is gekeken naar het effect van de koude boldompeling op de bestrijding van Aphelenchoides, Pratylenchus penetrans en de opbrengst. Omdat er geen aangetast partij Oriëntals beschikbaar was is gewerkt met 3 Aziaten 5

6 cultivars. De selectiviteit en de effectiviteit van de verschillende behandelingen is gemeten door van iedere behandeling naast de veldbeoordeling, de opbrengst en de hoeveelheid Aphelenchoides of Pratylenchus penetrans na de oogst in de bollen of wortels te bepalen. In dit verslag zijn de resultaten van het onderzoek uitgewerkt. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Productschap Tuinbouw. 2. PROEFOPZET Voor de proeven zijn twee besmette partijen met Aphelenchoides ( Flying Wing en Orange Star ) en één besmet partij met Pratylenchus penetrans ( Renoir ) gebruikt. Voorafgaande aan de teelt zijn de bollen bemonsterd op aaltjes. De uitgevoerde behandelingen staan vermeld in tabel 1. Tabel 1. Behandelingen behandeling toevoeging dosering 1 onbehandeld onbehandeld - 2 warmwaterbehandeling alleen water - 3 warmwaterbehandeling Formaline 0,5% 4 warmwaterbehandeling captan + PTZ 10 0,5% + 0,25% 5 warmwaterbehandeling captan + PTZ 10 2N 0,5% + 0,5% 6 boldompeling PTZ 10 0,25% 7 boldompeling PTZ 10 2N 0,5% 8 boldompeling captan + PTZ 10 0,5% + 0,25% 9 boldompeling captan + PTZ 10 2N 0,5% + 0,5% 10 boldompeling PTZ 20 3 g + 2,5 ml 11 boldompeling PTZ 20 + PTZ 10 3 g + 2,5 ml + 0,25% 12 boldompeling PTZ 20 + PTZ 10 2N 3 g + 2,5 ml + 0,5% Met het middel PTZ 20 zijn goede ervaringen opgedaan bij de bestrijding van bacteriën als Pseudomonas en Corynebacterium en de verwachting is het ook tegen Rhodococcus effect zal hebben. Het middel heeft ook werking tegen alen en Fusarium. Een ander middel (PTZ 10) dat in het project wordt getest is een nieuw chemisch middel met een sterke werking tegen alen, dat in eerdere bolontsmettingsproeven veelbelovende resultaten opleverde. Het middel komt uit een geheel nieuwe groep en is sterk systemisch. Voor het uitvoeren van de behandelingen zijn de bollen per veldje afgeteld en is het plantgewicht gelijk gemaakt. De afwijking die hierbij gehanteerd werd is 1% boven of onder het totale gemiddelde plantgewicht. De warmwaterbehandeling is op een praktijkbedrijf uitgevoerd. Hierbij is gebruik gemaakt van vloeistofdichte kunststof vaatjes (15 l). Om het water goed op temperatuur te krijgen, zijn de vaatjes zonder bollen een kookbeurt meegedraaid. Hierna zijn de bollen met de eventuele middelen in de vaatjes gedaan en 2 uur lang gekookt bij 41 C. De overige behandelingen zijn op dezelfde dag 15 minuten lang koud gedompeld. Het badvolume was 10 liter met een temperatuur van ongeveer 10 C. Bij de diverse dompelbaden zijn geen bijzonderheden waargenomen zoals bijvoorbeeld uitvlokking van de middelen. Aan alle baden is 0,04% Admire + 0,25% Shirlan toegevoegd. De warmwaterbehandelingen zijn direct na de toepassing koud gedompeld in 0,04% Admire + 0,25% Shirlan. In het verdere traject hebben de behandelingen geen bolontsmetting meer ondergaan. De bemesting en de wekelijkse bespuitingen tegen vuur, virus en onkruid zijn volgens advies uitgevoerd en staan vermeld in de bijlage. Vanwege de droogte zijn de lelies dit jaar beregend met mm per keer. De beregeningsdata staan vermeld in de bijlage. 6

7 Tijdens het groeiseizoen is de gewasstand van de behandelingen beoordeeld. Na de oogst is de opbrengst per sortering bepaald. Na het sorteren is per veld een monster van 25 bollen genomen om de hoeveelheid aaltjes in de bollen of wortels te bepalen. De partijen met Aphelenchoides zijn door het BLGG beoordeeld en de partij met Pratylenchus penetrans door HLB. De voornaamste teeltgegevens staan vermeld in tabel 2. Tabel 2. Teeltgegevens Cultivar Orange Star (Aziaat) Flying Wing (Aziaat) Renoir (Aziaat) Aantasting Aphelenchoides Aphelenchoides Pratylenchus penetrans Ziftmaat Plantgewicht per veldje 1506 gram 1471 gram 1944 gram WWB + bolontsmetting 8 maart april maart 2006 Plantdatum 11 april april april 2006 Opkomstdatum 8 mei mei mei 2006 Kopdatum 29 juni juli juni 2006 Rooidatum 25 oktober november november 2006 Aantal herhalingen Aantal bollen per veld Veldlengte 2 m + 0,5 m pad 2 m + 0,5 m pad 2 m + 0,5 m pad Veldbreedte 1 m + 0,5 m pad 1 m + 0,5 m pad 1 m + 0,5 m pad Proefplaats Ten Darperweg Vledder Korte Belkmerweg t Zand 3. STATISTIEK Met behulp van de variantie-analyse is bepaald of de behandelingen significant van elkaar verschillen. Er is gewerkt met een betrouwbaarheidsinterval van 95% (P = 0,05). De Lsd geeft het kleinst betrouwbare verschil aan. Indien het verschil tussen twee getallen groter is dan de Lsd, dan is het verschil betrouwbaar. Voor de duidelijkheid is dit in de tabel weergegeven met letters. Wordt een behandeling gekwalificeerd met a en de andere met b dan is er sprake van een significant verschil, echter verschillen tussen a en ab zijn niet significant. De p-waarde die onder de tabel vermeld is geeft de significantie aan, hoe kleiner dit getal is hoe groter de significantie. De afkorting n.s. die soms in de tabel gebruikt wordt betekent niet significant. 4. WEER De maand april was vrij zacht en was aan de droge kant met 37 mm neerslag tegen normaal 44 mm. De gemiddelde temperatuur kwam uit op 9,0 C tegen 8,3 C normaal. Mei was zeer warm en nat. De gemiddelde temperatuur was 14,5 C (langjarig gemiddelde 12,7 C). De hoeveelheid neerslag was 84 mm tegen normaal 56 mm. De maand juni was warm (16,7 tegen 15,2 C normaal), zeer droog (28 mm) en zeer zonnig. Juli 2006 was record warm met een gemiddelde temperatuur van 22,3 C tegen 17,4 C normaal. Met 29 mm tegen normaal 70 was juli droog. De maand augustus was zeer nat, somber en koel. De hoeveelheid neerslag was 184 mm tegen 62 mm normaal. De maandtemperatuur van 16,4 C was gemiddeld een graad lager dan normaal. September was record warm, zonnig en zeer droog. De gemiddelde maandtemperatuur kwam uit op 17,9 C tegen een langjarig gemiddelde van 14,2 C. De hoeveelheid neerslag kwam uit op maar 12 mm tegen 75 mm normaal. Oktober was zeer zacht en aan de natte kant. De gemiddelde temperatuur kwam uit op 13,6 C tegen 10,3 normaal. 7

8 5. RESULTATEN ORANGE STAR (Aphelenchoides) 5.1 Algemeen Het aantal bladaaltjes in de bollen was gemiddeld 60 per spruit. Bladaaltjes waren dus volop in de partij aanwezig. Na de oogst is geen Fusarium en woekerziek in de partij waargenomen. 5.2 Gewasbeoordeling Tijdens de teelt is de gewasstand van de diverse behandelingen beoordeeld. Voor de stand van het gewas geldt: 10 = zeer goede stand en 1 = zeer slechte stand. De resultaten staan vermeld in tabel 3. Tabel 3. Gewasbeoordeling Orange Star behandeling gewasstand 30 mei gewasstand 15 juni gewasstand 18 juli gewasstand 15 augustus 1 onbehandeld 6,8 b 7,0 c 6,8 b 6,8 b 2 wwb alleen water 8,0 d 8,0 d 7,9 c 8,0 d 3 wwb + Formaline 8,0 d 7,9 d 7,8 c 7,6 cd 4 wwb + captan + PTZ 10 5,5 a 6,0 b 6,0 a 6,8 b 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 5,3 a 5,4 a 5,8 a 6,1 a 6 PTZ 10 7,3 bc 7,4 c 7,5 c 7,6 cd 7 PTZ 10 2N 7,3 bc 7,3 c 7,4 c 7,6 cd 8 captan + PTZ 10 7,3 bc 7,4 c 7,8 c 7,9 cd 9 captan + PTZ 10 2N 7,3 bc 7,4 c 7,8 c 7,9 cd 10 PTZ 20 7,3 bc 7,1 c 7,6 c 7,8 cd 11 PTZ 20 + PTZ 10 7,4 c 7,4 c 7,6 c 7,5 c 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 7,3 bc 7,1 c 7,5 c 7,6 cd p-waarde < 0,001 < 0,001 < 0,001 < 0,001 Lsd 0,6 0,5 0,6 0,5 wwb = warmwaterbehandeling Op 30 mei en 15 juni hadden de beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 de slechtste stand. De slechte stand werd veroorzaakt door de gevolgen van de warmwaterbehandeling in combinatie met captan en PTZ 10. De gewasstand van onbehandeld was minder dan de warmwaterbehandelingen met alleen water of Formaline. De gewasstand van alle behandelingen met een koude bolontsmetting was minder dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en warmwaterbehandelingen + Formaline. De beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 hadden op 18 juli de slechtste gewasstand. De overige behandelingen hadden een betere gewasstand dan onbehandeld. De koude boldompeling had een vergelijkbare gewasstand met de warmwaterbehandelingen alleen water en de warmwaterbehandelingen + Formaline Op 15 augustus had de warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 2N de slechtste stand. Onbehandeld was vergelijkbaar met warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10. De gewastand van alle behandelingen met een koude boldompeling was vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling water en warmwaterbehandeling + Formaline. Bij de behandelingen onbehandeld, boldompeling + captan + PTZ 10 en boldompeling met PTZ 20 zijn vanaf 15 augustus symptomen van bladaaltjeschade in het gewas waargenomen. 8

9 5.3 Aaltjestoets Na het sorteren van de bollen is uit ieder veld een monster van 25 bollen genomen. Door het BLGG is per veldje het aantal bladaaltjes vastgesteld. De resultaten hiervan staan vermeld in tabel 4. Tabel 4. Aaltjestoets Orange Star behandeling aantal Aphelenchoides 1 onbehandeld 126 c 2 wwb alleen water 23 abc 3 wwb + Formaline 2 a 4 wwb + captan + PTZ 10 0 a 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 2 a 6 PTZ abc 7 PTZ 10 2N 254 d 8 captan + PTZ abc 9 captan + PTZ 10 2N 29 abc 10 PTZ bc 11 PTZ 20 + PTZ bc 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 14 ab p-waarde < 0,001 Lsd 109 wwb = warmwaterbehandeling De spreiding tussen de verschillende herhalingen was groot. De behandelingen die een warmwaterbehandeling hadden ondergaan hadden minder bladaaltjes dan onbehandeld. Bij de behandelingen met de koude boldompeling had alleen de behandeling PTZ 20 + PTZ 10 2N een lager aantal bladaaltjes dan onbehandeld. 5.4 Bolopbrengst De bollen zijn 25 oktober gerooid en daarna verwerkt. Hierbij is het aantal 14/op, 12-14, 10-12, < 10, het totaal gewicht en het gemiddeld bolgewicht bepaald. In tabel 5 staan de resultaten van het leverbaar in procenten, het totaal gewicht in kg en het gemiddeld bolgewicht in gram vermeld. Tabel 5. Resultaten bolopbrengst Orange Star behandeling % 14/op % % totaal gewicht gemiddeld bolgewicht 1 onbehandeld 12 ab 29 bc 41 cde 4,5 b 24,2 bc 2 wwb alleen water 18 cde 32 c 36 abc 5,6 c 27,4 de 3 wwb + Formaline 20 e 32 c 34 a 5,6 c 27,4 de 4 wwb + captan + PTZ a 23 a 44 e 3,1 a 22,2 ab 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 9 a 23 ab 42 de 2,1 a 21,5 a 6 PTZ bcde 32 c 37 abcd 5,2 bc 26,5 de 7 PTZ 10 2N 15 bcde 32 c 39 bcde 5,3 c 26,4 de 8 captan + PTZ abc 34 c 37 abcd 5,3 c 26,0 cde 9 captan + PTZ 10 2N 19 de 31 c 35 ab 5,7 c 28,0 e 10 PTZ abcd 34 c 38 abcd 5,2 bc 25,7 cd 11 PTZ 20 + PTZ ab 33 c 38 abcd 5,3 c 25,5 cd 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 13 abc 32 c 41 cde 5,3 c 26,0 cde p-waarde 0,003 0,004 0,012 < 0,001 < 0,001 Lsd ,7 2,1 wwb = warmwaterbehandeling 9

10 Het percentage 14/op was van de beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 lager dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en de beide behandelingen met de koude bolontsmetting PTZ 10. Het percentage 14/op was van de warmwaterbehandelingen met water en Formaline vergelijkbaar maar hoger dan onbehandeld. Met uitzondering van de behandeling PTZ 20 + PTZ 10 was het percentage 14/op van de overige behandelingen vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. De beide warmwaterbehandeling met captan + PTZ 10 hadden het laagst percentage Tussen de overige behandelingen waren de verschillen niet significant. Het totaal gewicht was van de beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 het laagst. De slechte gewasstand gedurende het seizoen resulteerde dus in een lagere opbrengst. Het totaal gewicht van onbehandeld was lager dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en de behandelingen met PTZ 10 2N, Captan + PTZ 10, Captan + PTZ 10 2N, PTZ 20 + PTZ 10 en PTZ 20 + PTZ 10 2N. Tussen de overige behandelingen waren de verschillen niet significant. Het gemiddeld bolgewicht was van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N het laagst. Het gemiddeld bolgewicht van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 was lager dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en alle behandelingen met een koude boldompeling. Onbehandeld had een lager gemiddeld bolgewicht dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en de behandelingen met PTZ 10, PTZ 10 2N en Captan + PTZ 10 2N. 5.5 Conclusies Orange Star Alleen de warmwaterbehandelingen en de behandeling PTZ 20 + PTZ 10 2N hadden een lager aantal bladaaltjes dan onbehandeld. De overige behandelingen koud dompelen met de diverse middelen leidde niet tot een significant lager aantal bladaaltjes. Bij de veldbeoordeling hadden de behandelingen koude boldompeling met PTZ 10 minder bladaaltjessymptomen dan onbehandeld. Het uitvoeren van een warmwaterbehandeling met het middel PTZ 10 had een mindere gewasstand en een lagere opbrengst tot gevolg. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 10 sec en de combinaties van PTZ 10 met Captan en PTZ 20 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 20 sec en de combinaties van PTZ 20 met Captan en PTZ 10 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Het aantal Fusariumziekebollen was dermate laag dat hier geen uitspraak over gedaan kan worden. Woekerziek was niet in de partij aanwezig. 10

11 6. RESULTATEN FLYING WING (Aphelenchoides) 6.1 Algemeen Voorafgaande aan de teelt zijn de bollen bemonsterd op aaltjes. Het aantal bladaaltjes in de bollen was gemiddeld 27 per spruit. Bladaaltjes waren dus volop in de partij aanwezig. Na de oogst is geen Fusarium en woekerziek in de partij waargenomen. 6.2 Gewasbeoordeling Tijdens de teelt is de gewasstand van de diverse behandelingen beoordeeld. Voor de stand van het gewas geldt: 10 = zeer goede stand en 1 = zeer slechte stand. De resultaten staan vermeld in tabel 6. Tabel 6. Gewasbeoordeling Flying Wing behandeling gewasstand 22 juni gewasstand 15 augustus gewasstand 31 augustus 1 onbehandeld 7,6 b 6,5 ab 4,5 a 2 wwb alleen water 8,0 b 7,0 bc 7,0 e 3 wwb + Formaline 8,0 b 7,0 bc 6,6 de 4 wwb + captan + PTZ 10 7,8 b 6,5 ab 5,8 c 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 6,5 a 6,0 a 5,3 bc 6 PTZ 10 8,0 b 7,0 bc 6,9 de 7 PTZ 10 2N 7,9 b 7,0 bc 6,9 de 8 captan + PTZ 10 8,0 b 7,1 c 6,6 de 9 captan + PTZ 10 2N 7,6 b 6,6 bc 6,6 de 10 PTZ 20 7,8 b 6,8 bc 4,8 ab 11 PTZ 20 + PTZ 10 7,5 b 6,8 bc 6,4 d 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 7,6 b 7,0 bc 6,6 de p-waarde < 0,001 0,009 < 0,001 Lsd 0,6 0,5 0,5 wwb = warmwaterbehandeling Op 22 juni had de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N de slechtste stand. Tussen de overige behandelingen waren er geen significante verschillen. Met uitzondering van de onbehandeld en de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 was de gewasstand van de warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 2N op 15 augustus het slechtst. Tussen de overige behandelingen waren de verschillen niet significant. De behandelingen met een koude boldompeling hadden een vergelijkbare gewasstand met de warmwaterbehandeling water en de warmwaterbehandeling + Formaline. Op 31 augustus hadden met uitzondering van de behandeling PTZ 20 alle behandelingen een betere gewasstand dan onbehandeld. Dit werd veroorzaakt door de aantasting van bladalen. Ook de behandeling PTZ 20 was door bladalen aangetast en had daardoor een slechte stand. De beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 hadden een mindere gewasstand dan de warmwaterbehandelingen met water en Formaline. De gewastand van alle behandelingen met een koude boldompeling van PTZ 10 was vergelijkbaar met de warmwaterbehandelingen water en warmwaterbehandelingen + Formaline. Bij de behandelingen onbehandeld, boldompeling + captan + PTZ 10 en boldompeling met PTZ 20 zijn op 15 augustus symptomen van bladaaltjesschade in het gewas gevonden. 11

12 6.3 Aaltjestoets Na het sorteren van de bollen is uit ieder veld een monster van 25 bollen genomen. Door het BLGG is per veldje het aantal bladaaltjes vastgesteld. De resultaten hiervan staan vermeld in tabel 7. Tabel 7. Aaltjestoets Flying Wing behandeling aantal Aphelenchoides 1 onbehandeld 2277 c 2 wwb alleen water 194 a 3 wwb + Formaline 944 ab 4 wwb + captan + PTZ a 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 203 a 6 PTZ c 7 PTZ 10 2N 1130 abc 8 captan + PTZ bc 9 captan + PTZ 10 2N 1142 abc 10 PTZ bc 11 PTZ 20 + PTZ bc 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 2246 c p-waarde 0,001 Lsd 1197 wwb = warmwaterbehandeling De spreiding tussen de verschillende herhalingen was groot. De behandelingen die een warmwaterbehandeling hadden ondergaan hadden minder bladaaltjes dan onbehandeld. De hoeveelheid bladaaltjes van alle behandelingen met de koude boldompeling was statistisch gelijk aan onbehandeld. 6.4 Bolopbrengst De bollen zijn 3 november gerooid en daarna verwerkt. Hierbij is het aantal 14/op, 12-14, 10-12, < 10, het totaal gewicht en het gemiddeld bolgewicht bepaald. In tabel 8 staan de resultaten van het leverbaar in procenten, het totaal gewicht in kg en het gemiddeld bolgewicht in gram vermeld. Tabel 8. Resultaten bolopbrengst Flying Wing behandeling % 14/op % % totaal gewicht gemiddeld bolgewicht 1 onbehandeld 14 ab 28 a 44 3,9 bc 21,8 b 2 wwb alleen water 24 c 32 abcd 33 4,9 d 24,7 de 3 wwb + Formaline 18 abc 35 cd 33 4,5 d 24,1 cde 4 wwb + captan + PTZ abc 30 abc 37 3,8 b 23,3 bcd 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 18 abc 28 ab 34 2,5 a 18,8 a 6 PTZ abc 35 cd 35 4,8 d 24,6 de 7 PTZ 10 2N 25 c 30 abc 36 4,4 cd 26,2 e 8 captan + PTZ bc 35 cd 34 4,9 d 25,1 de 9 captan + PTZ 10 2N 20 abc 37 d 33 4,4 cd 24,6 de 10 PTZ a 32 abcd 41 4,4 cd 21,9 bc 11 PTZ 20 + PTZ abc 31 abcd 38 4,7 d 24,5 de 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 25 c 36 bcd 31 4,8 d 25,8 e p-waarde 0,066 0,052 0,226 < 0,001 < 0,001 Lsd 8 6 n.s. 0,6 2,2 wwb = warmwaterbehandeling 12

13 Het percentage 14/op was van de diverse warmwaterbehandelingen statistisch gelijk. Het percentage 14/op was van de warmwaterbehandelingen met water hoger dan onbehandeld. Met uitzondering van de behandeling PTZ 20 was het percentage 14/op van de overige behandelingen vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Het percentage van de warmwaterbehandeling was statistisch gelijk. Het percentage van de koude boldompeling was vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Het totaal gewicht was van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N het laagst. Het totaal bolgewicht van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 was lager dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en alle behandelingen met een koude boldompeling. Onbehandeld had een lager totaal gewicht dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en de behandelingen PTZ 10, captan + PTZ 10, PTZ 20 + PTZ 10 en PTZ 20 + PTZ 10 2N. Het gemiddeld bolgewicht was van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N het laagst. Het gemiddeld bolgewicht van de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 was statistisch gelijk aan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline. Met uitzondering van de behandelingen PTZ 20 hadden alle behandelingen met een koude boldompeling een vergelijkbaar gemiddeld bolgewicht met de warmwaterbehandeling met alleen water. Onbehandeld had een lager gemiddeld bolgewicht dan de warmwaterbehandelingen met alleen water en met Formaline en de behandelingen met een koude boldompeling uitgezonderd de behandelingen met PTZ 20. Het lagere bolgewicht van onbehandeld en PTZ 20 is te wijten aan de schade door bladaaltjes. 6.5 Conclusies Alleen de warmwaterbehandelingen hadden een lager aantal bladaaltjes dan onbehandeld. Het koud dompelen met de diverse middelen leidde niet tot een significant lager aantal bladaaltjes. Bij de veldbeoordeling hadden de behandelingen koude boldompeling met PTZ 10 minder bladaaltjessymptomen dan onbehandeld. Het uitvoeren van een warmwaterbehandeling met het middel PTZ 10 had een mindere gewasstand en een lagere opbrengst tot gevolg. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 10 sec en de combinaties van PTZ 10 met Captan en PTZ 20 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 20 sec en de combinaties van PTZ 20 met Captan en PTZ 10 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Het aantal Fusariumziekebollen was dermate laag dat hier geen uitspraak over gedaan kan worden. Woekerziek was niet in de partij aanwezig. 13

14 7. RESULTATEN RENOIR (Pratylenchus penetrans) 7.1 Algemeen Voorafgaande aan de teelt zijn zowel de bollen als de grond bemonsterd op aaltjes. Het aantal Pratylenchus pentrans in de bollen was 58 per gram wortels. Een partij met 58 aaltjes per gram wortels wordt aangeduid als zijnde matig besmet. De grond bevatte geen Pratylenchus penetrans. Na de oogst is geen Fusarium en woekerziek in de partij waargenomen. 7.2 Gewasbeoordeling Tijdens de teelt is de gewasstand van de diverse behandelingen beoordeeld. Voor de stand van het gewas geldt: 10 = zeer goede stand en 1 = zeer slechte stand. De resultaten staan vermeld in tabel 9. Tabel 9. Gewasbeoordeling Renoir behandeling gewasstand 24 mei gewasstand 2 juni gewasstand 21 juli gewasstand 16 augustus 1 onbehandeld 8,0 c 7,9 de 7,9 d 8,0 d 2 wwb alleen water 8,0 c 8,0 e 8,0 d 8,0 d 3 wwb + Formaline 4,0 b 6,0 c 6,8 c 7,1 c 4 wwb + captan + PTZ 10 1,8 a 2,3 b 2,8 b 3,0 b 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 1,3 a 1,3 a 2,0 a 1,5 a 6 PTZ 10 8,0 c 7,9 de 7,8 d 8,0 d 7 PTZ 10 2N 7,8 c 7,4 d 7,8 d 7,8 d 8 captan + PTZ 10 8,0 c 8,0 e 8,0 d 8,0 d 9 captan + PTZ 10 2N 6,3 c 7,5 de 7,9 d 7,9 d 10 PTZ 20 8,0 c 7,8 de 8,0 d 8,0 d 11 PTZ 20 + PTZ 10 7,8 c 7,8 de 7,9 d 8,0 d 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 8,0 c 7,8 de 7,8 d 7,9 d p-waarde < 0,001 < 0,001 < 0,001 < 0,001 Lsd 1,8 0,5 0,6 0,3 wwb = warmwaterbehandeling Op 24 mei hadden de beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 de slechtste stand, gevolgd door de warmwaterbehandeling met Formaline. Tussen de overige behandelingen waren er geen significante verschillen. De slechte gewasstand werd veroorzaakt door een slechte opkomst en/of magere gewasstand. De warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N had op 2 juni de slechtste stand, gevolgd door de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 en de warmwaterbehandeling met Formaline. De koude dompeling met PTZ 10 2 N had een mindere gewasstand dan de warmwaterbehandeling met water en de koude dompeling met captan + PTZ 10. Tussen de overige behandelingen waren er geen significante verschillen. Op 21 juli en 16 augustus had de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 2N de slechtste stand, gevolgd door de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 en de warmwaterbehandeling met Formaline. Tussen de overige behandelingen waren er geen significante verschillen. 14

15 7.3 Wortelbeoordeling Na het sorteren van de bollen is de wortelhoeveelheid van de diverse behandelingen beoordeeld. Tevens is van ieder veldje het aantal Pratylenchus penetrans in de wortels geteld. Deze telling is door het HLB uitgevoerd. De resultaten hiervan staan vermeld in tabel 10. Tabel 10. Resultaten wortelbeoordeling lelie behandeling aantal wortel- P. penetrans cijfer 1 onbehandeld 3 a 8,0 2 wwb alleen water 3 a 7,9 3 wwb + Formaline 0 a 8,0 4 wwb + captan + PTZ 10 3 a 8,0 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 13 ab 8,0 6 PTZ ab 7,8 7 PTZ 10 2N 8 a 8,0 8 captan + PTZ b 8,0 9 captan + PTZ 10 2N 15 ab 7,9 10 PTZ 20 5 a 7,9 11 PTZ 20 + PTZ 10 3 a 7,9 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 3 a 7,9 p-waarde 0,048 0,536 Lsd 16 n.s. wwb = warmwaterbehandeling Het aantal Pratylenchus penetrans in de wortels was in onbehandeld laag. De behandelingen hadden geen significant lager aantal Pratylenchus penetrans dan onbehandeld. Bij de beoordeling van de wortels zijn geen aantoonbare verschillen waargenomen. 7.4 Bolopbrengst De bollen zijn 13 november gerooid en daarna verwerkt. Hierbij is het aantal 16/op, 14-16, 12-14, 10-12, < 10, het totaal gewicht en het gemiddeld bolgewicht bepaald. In tabel 11 zijn de resultaten van het leverbaar, het totaal gewicht in kg en het gemiddeld bolgewicht in gram. Tabel 11. Bolopbrengst Renoir behandeling % % % totaal gemiddeld 16/op gewicht bolgewicht 1 onbehandeld 54 e 30 c 11 abc 11,4 def 53,6 de 2 wwb alleen water 56 e 34 c 8 a 11,3 def 54,1 de 3 wwb + Formaline 35 b 41 d 18 d 9,7 c 47,5 c 4 wwb + captan + PTZ 10 7 a 18 b 23 e 4,1 b 24,9 b 5 wwb + captan + PTZ 10 2N 3 a 10 a 12 bc 2,1 a 15,9 a 6 PTZ cde 35 cd 11 abc 10,9 def 53,8 de 7 PTZ 10 2N 47 c 33 c 14 cd 10,7 de 51,2 d 8 captan + PTZ de 35 cd 9 ab 11,5 ef 54,0 de 9 captan + PTZ 10 2N 50 cde 33 c 13 bc 10,7 d 51,5 d 10 PTZ e 33 c 9 ab 11,5 f 54,7 e 11 PTZ 20 + PTZ cde 37 cd 10 abc 10,8 def 52,2 de 12 PTZ 20 + PTZ 10 2N 48 cd 34 c 13 bc 10,8 def 51,2 d p-waarde < 0,001 < 0,001 < 0,001 < 0,001 < 0,001 Lsd ,7 2,9 wwb = warmwaterbehandeling Het percentage 16/op was van de beide warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 het laagst, gevolgd door de warmwaterbehandeling met Formaline. De behandelingen onbehandeld, de warmwaterbehandeling met alleen water en PTZ 20 hadden een hoger 15

16 percentage 18/op dan de behandelingen PTZ 10 2N en PTZ 20 + PTZ 10 2N. Tussen de overige behandelingen waren er geen significante verschillen. Het totaal gewicht en het gemiddeld bolgewicht was van de warmwaterbehandelingen + captan + PTZ 10 2N het laagst, gevolgd door de warmwaterbehandeling + captan + PTZ 10 en de warmwaterbehandeling met Formaline. De behandelingen onbehandeld en de warmwaterbehandeling met alleen water hadden een vergelijkbaar totaal gewicht en gemiddeld bolgewicht met de overige behandelingen. 7.5 Conclusies Het aantal Pratylenchus penetrans in de wortels was dermate laag dat hier geen uitspraak over gedaan kan worden Het uitvoeren van een warmwaterbehandeling met het middel PTZ 10 leidde tot een mindere gewasstand en opbrengstderving. De warmwaterbehandeling met Formaline had een minder goede gewasstand en een lagere bolopbrengst dan een warmwaterbehandeling met alleen water. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 10 sec en de combinaties van PTZ 10 met Captan en PTZ 20 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. De gewasstand en de bolopbrengst van de koude boldompeling met PTZ 20 sec en de combinaties van PTZ 20 met Captan en PTZ 10 waren vergelijkbaar met de warmwaterbehandeling met alleen water. Het aantal Fusariumziekebollen was dermate laag dat hier geen uitspraak over gedaan kan worden. Woekerziek was niet in de partij aanwezig. 16

17 8. BIJLAGEN 1.Foto s Foto 1. Aantasting bladalen Foto 2. Onbehandeld Orange Star 17

18 Foto 3 Warmwaterbehandeling Orange Star Foto 4. Boldompeling PTZ 10 2N Orange Star 18

19 2. Verwerkte resultaten Orange star Aantal aantal % gew Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Totaal gem aant veld beh her bollen 14/op 14/op 14/op / 10 < 10 - / 10 gew bolgew bladalen 5 1 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,

20 Aantal aantal % gew Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Totaal gem aant veld beh her bollen 14/op 14/op 14/op / 10 < 10 - / 10 gew bolgew bladalen 11 7 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,

21 Gewasbeoordeling 30-mei 15-jun 18-jul 15-aug veld beh her stand stand stand stand 5 1 a 6, b 7, c 6, , d 6, ,5 2 2 a b c 8 8 7, d a 8 7,5 7, b c 8 8 7, d ,5 7 4 a b 6 6,5 6,5 7, c 5 5,5 6 6, d 6 6 6, b b c 5 5, d ,5 3 6 a 6,5 7,5 7, b , c , d 7,5 7 7,5 7, a 7 7 7, b , c , d ,5 6 8 a 7,5 7, b 7 7,5 7,5 7, c d 7,5 7,5 7, a 7,5 7, b 7 7 7, c 7,5 7, d 7 7,5 7,5 7, a 7,5 7,5 7 7, b c 7, , d 7 7 7, a 7,5 7, b 7,5 7 7,5 7, c 7 7 7, d 7,5 8 7,5 7, a 7, , b 7 7 7,5 7, c 7,5 7 7,5 7, d 7 7,

22 Verwerkte resultaten Flying Wing Aantal aantal % gew Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Totaal gem aant veld beh her bollen 14/op 14/op 14/op / 10 < 10 - / 10 gew bolgew bladalen 5 1 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,

23 Aantal aantal % gew Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Aantal % Gewicht Totaal gem aant veld beh her bollen 14/op 14/op 14/op / 10 < 10 - / 10 gew bolgew bladalen 11 7 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,

24 Gewasbeoordeling 30-mei 15-jun 18-jul 15-aug veld beh her stand stand stand stand 5 1 a 6, b 7, c 6, , d 6, ,5 2 2 a b c 8 8 7, d a 8 7,5 7, b c 8 8 7, d ,5 7 4 a b 6 6,5 6,5 7, c 5 5,5 6 6, d 6 6 6, b b c 5 5, d ,5 3 6 a 6,5 7,5 7, b , c , d 7,5 7 7,5 7, a 7 7 7, b , c , d ,5 6 8 a 7,5 7, b 7 7,5 7,5 7, c d 7,5 7,5 7, a 7,5 7, b 7 7 7, c 7,5 7, d 7 7,5 7,5 7, a 7,5 7,5 7 7, b c 7, , d 7 7 7, a 7,5 7, b 7,5 7 7,5 7, c 7 7 7, d 7,5 8 7,5 7, a 7, , b 7 7 7,5 7, c 7,5 7 7,5 7, d 7 7,

25 Verwerkte resultaten Renoir aant aant % gew aant % gew aant % gew aant % gew tot gem aant veld beh her bollen 16/op 16/op 16/op 14/ /16 12/ /14 10/ /12 gew bolgew. P.p 7 1 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , `b , , , , , a , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,6 0 25

26 aant aant % gew aant % gew aant % gew aant % gew tot gem aant veld beh her bollen 16/op 16/op 16/op 14/ /16 12/ /14 10/ /12 gew bolgew. P.p 5 7 a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , , a , , , , , b , , , , , c , , , , , d , , , , ,

27 Gewasbeoordeling stand stand stand stand wortelveld beh her 24-mei 02-jun 21-jul 16-aug kwaliteit 7 1 a b c d 8 7,5 7, a b c , d a , b c d a b c d a b c d a b c 8 7, , d ,5 5 7 a , b c 8 7,5 7,5 7, d 7 7 7, a b c d a b c 8 8 7,5 7,5 7, d a b c , d a b 8 7, , c d 7 7,5 7, a b ,5 7, c d

28 3. Overige teeltmaatregelen Bemesting datum Hoeveelheid + meststof voor planten 112 kg P 2 O 5 als tripelsuperfosfaat kg K 2 O als patentkali kg N als KAS kg N als Multi K-Mg kg N als Multi K-Mg kg K 2 O als patentkali kg N als kalksalpeter Vuurbestrijding bespuiting datum middel + dosering per ha ,5 l Mirage Plus + 1,5 kg Vondac ,5 l Mirage Plus + 2,5 kg Vondac ,5 l Mirage Plus + 2,5 kg Vondac ,25 kg Nautilus ,6 kg Folicur + 2,5 kg Vondac ,25 kg Nautilus ,6 kg Folicur + 2,5 kg Dithane Newtec ,6 kg Folicur + 2,5 kg Dithane Newtec ,6 kg Folicur + 2,5 kg Dithane Newtec ,25 kg Nautilus ,25 kg Nautilus ,25 kg Flint + 2,5 kgdithane Newtec ,25 kg Flint + 2,5 kgdithane Newtec ,25 kg Flint + 2,5 kgdithane Newtec ,25 kg Nautilus ,5 l Mirage Plus + 2,5 kg Vondac ,25 kg Flint + 2,5 kgdithane Newtec ,25 kg Flint + 2,5 kgdithane Newtec Virusbestrijding 0,4 l/ha Splendid + 6,25 l/ha Luxan Olie H 20 maal gemengd met de vuurbestrijding Beregenen Datum hoeveelheid mm mm mm mm mm mm mm mm 28