The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Grootste afknapper Ontbrekend element spant kroon, gevolgd door verkleuringen.

Transcriptie

1 DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition juni jaargang 2 nummer 5 De spuitafdruk Materialen, merken en verpakkingsvormen Pagina 8-10 Grootste afknapper Ontbrekend element spant kroon, gevolgd door verkleuringen Pagina 15 Nieuw nascholingsprogramma ACTA QP introduceert web-tv Pagina 17 Conventionele afdruk verliest langzaam terrein Oud versus nieuw? De voordelen van digitaal afdrukken zijn evident, maar de conventionele afdruk is nog verreweg de meest gangbare methode. VAN DE REDACTIE UTRECHT Hoewel de mondscanner voor het maken van een optische gebitsafdruk al vele jaren op de markt is, heeft deze tak van sport de afgelopen jaren belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt. Experts zijn het erover eens dat het maken van een Wedstrijdzwemmen verhoogt risico op tanderosie conventionele afdruk ook wel spuitafdruk genoemd bij veel toepassingen obsoleet begint te worden. Digitale afdrukken scoren immers hoog op nauwkeurigheid, zijn snel te nemen én worden door patiënten als minder onaangenaam ervaren. Toch stappen mondzorgprofessionals niet massaal over op de mondscanner. Momenteel maakt 13% van de tandartspraktijken in Nederland digitale afdrukken. Hoewel Nederland daarmee dentaal gezien één van de meest gedigitaliseerde landen in de EU is, is er voor de mondscanner nog veel terrein te winnen. Ondanks de evidente voordelen van digitaal afdrukken vinden veel tandartsen dat de conventionele afdruk prima voldoet. Zij schrikken daarom terug voor de flinke investering die de scanner met zich meebrengt, zowel financieel als in het leren werken met een nieuwe methode. Zijn de voordelen van een mondscanner in uw praktijk de flinke investering waard? Die vraag staat centraal in deze editie van Dental Tribune. Tandarts Martijn Moolenaar, die twee jaar geleden een mondscanner aanschafte, is inmiddels teruggekeerd naar de spuitafdruk. De scanner maakte na een softwareupdate verkeerde berekeningen, waardoor de modellen niet klopten. Ik wil mijn patiënten niet in de problemen brengen, verklaart Moolenaar in een interview met deze krant. Hans Vonk, general manager van Heraeus Dental, voorziet desondanks een digitale toekomst. Ik weet zeker dat over vijf à tien jaar de meerderheid van de Nederlandse tandartsen met een mondscanner werkt. Aan de andere kant zijn de materialen voor de conventionele afdruk sterk verbeterd. De kwaliteit van een conventionele afdruk is nu zo goed als gelijkwaardig. Remco Scheringa, trainer van het CEREC-systeem, neemt het stelligste standpunt in. Ik wil zo min mogelijk werken met de conventionele afdruk. Ik vind dat een onnauwkeurige methode en niet prettig voor patiënten. Toch zal de spuitafdruk de komende jaren nog gemeengoed blijven en daarom vindt u in dit nummer ook een leerzaam artikel over de conventionele afdrukmethode. SZCZECIN, POLEN 26% van de wedstrijdzwemmers en 10% van de recreatieve zwemmers heeft last van tanderosie. Dit blijkt uit onderzoek van de Pomeranian Medical University naar tanderosie bij zwemmende Poolse tieners. Door langdurige blootstelling aan water met een lage ph-waarde werden vooral de labiale oppervlaktes aangetast. Dit kan uiteindelijk leiden tot het verlies van elementen. De onderzoekers analyseerden de prevalentie van tanderosie bij recreatieve en wedstrijdzwemmers van de lokale zwemvereniging in Szczecin. 50% van de volwassen wedstrijdzwemmers had letsel aan twee of meer tanden. 25% van de volwassenen had letsel op het labiale oppervlak; hiervan was 21% man en 4% vrouw. De onderzoekers denken dat de verschillen tussen de seksen verklaard kunnen worden doordat mannen langer zwemmen en een agressievere zwemstijl hanteren. De recreatieve zwemmers hadden geen labiaa l letsel, maar hadden wel last van erosie op het palatale oppervlak. De onderzoekers denken dat dit komt door regelmatige consumptie van zure dranken en voeding. Zowel de wedstrijdzwemmers (45%) als de recreatieve zwemmers (74%) consumeerden regelmatig zure producten. Uit tandheelkundig onderzoek blijkt dat zwembadwater met een lage ph-waarde snel hevige tanderosie kan veroorzaken. Daarom is intensief zwemmen een belangrijke oorzaak van tanderosie, aldus de onderzoekers. De duur van het zwemmen en de hoeveelheid training bleken de voornaamste risicofactoren voor beschadiging van de labiale tandoppervlakken. Volgens de regelgeving van de Europese Unie moet de chloorconcentratie in zwembadwater tussen 0,3 tot 0,6 mg/dm 3 blijven. De chloorconcentratie in het Poolse zwembadwater was tussen 0,3 en 0,5 mg/dm 3 in de twee jaren voorafgaand aan het onderzoek. De ph-waarde schommelde tussen 6,8 en 8,0, met een gemiddelde van 7,2. In zwembaden is een ph-waarde tussen 7,2 en 8,0 toegestaan. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 24 minder ervaren wedstrijdzwemmers van 14 en 15 jaar oud en onder 38 wedstrijdzwemmers van 15 en 16 die al tien jaar trainden. Beide groepen spendeerden meer dan negentien uur per week in het zwembad met een gemiddelde van vier uur per keer. De derde onderzoeksgroep betrof 69 recreatieve zwemmers (34 vrouwen en 35 mannen) van 14 tot 16 die één of twee keer per week maximaal twee uur per keer zwommen. Het artikel Prevalence of dental erosion in adolescent competitive swimmers exposed to gas-chlorinated swimming pool water is online gepubliceerd op de website van het tijdschrift Clinical Oral Investigations. (bron: Dental Tribune International) Wegens succes verlengd actieprijs Klasse B autoclaaf, 18 liter, inclusief printer, USB optioneel Tot 20 juli, prijs ex BTW Voor meer informatie en voorwaarden: of mail info@straightdental.com dental units compressoren autoclaven Korenmolenweg 5, Haaksbergen

2 Voor de snelle beslisser, digitaal afdrukken vanaf 49,- per maand * Laat u begeleiden door gecertfi ceerde CEREC trainers Bel voor meer informatie Arend van de Akker ISCD Certified CEREC-trainer Ronald Kooistra ISCD Certified CEREC-trainer Remco Scheringa ISCD Certified CEREC-trainer Veluwezoom 16, 1327 AG Almere Hoenderkamp 18, 7812 VZ Emmen , info@henryschein.nl * Maandbedrag op basis van leasetarieven mei 2012 met een looptijd van 60 maanden en maximale investeringsaftrek. Zolang de voorraad strekt. Kosten zijn exclusief een eventuele scanfee en/of het vervaardigen van modellen. Vraag naar de voorwaarden.

3 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Binnenlands nieuws 3 Tandarts zelden open buiten kantoortijd AMSTERDAM Tandartspraktijken zijn zelden na zes uur s avonds open. Op vrijdagmiddag is één op de drie praktijken gesloten. Dit blijkt uit onderzoek van vergelijkingssite 123tandarts.nl, dat de openingstijden van meer dan Tandarts licht verzekeraar voor half miljoen op ARNHEM Een tandarts heeft zijn verzekeraar, MOVIR, voor meer dan een half miljoen euro opgelicht. De man ontving jarenlang onterecht een arbeidsongeschiktheidsuitkering. In 2002 raakten twee broers en een zwager van de tandarts ernstig gewond bij een steekpartij. De tandarts meldde zich bij MOVIR met psychische klachten, waarna geconstateerd werd dat hij arbeidsongeschikt was en recht had op een uitkering. Recentelijk stuitte MOVIR op een internetartikel waaruit bleek dat de arbeidsongeschikte tandarts een nieuwe praktijk had geopend en enkele jaren ervoor een andere praktijk had overgenomen. Dit terwijl de man volgens eigen zeggen nauwelijks meer patiënten uit zijn praktijk behandelde en alleen nog eenvoudige behandelingen uitvoerde bij zijn familie en bij bekenden. De verzekeraar startte een civiele procedure tegen de tandarts, die erin resulteerde dat de man op last van de Arnhemse rechtbank alle onterecht uitgekeerde bedragen aan MOVIR moest terugbetalen. (bron: Amweb) Goed voor uw praktijk en uw bankrekening! Gereviseerde tandheelkundige apparatuur! Van behandelingsunit tot complete praktijkinrichting. Montage in heel Nederland! In onze showrooms vindt u doorlopend meer dan 250 gebruikte behandelingsunits! Inclusief garantie! Advisering? Financiering? Leasing? Geen probleem! Wij staan met al onze kennis en deskundigheid tot uw beschikking! Tandartspraktijken zijn zelden s avonds open. (foto: Publicdomainpictures) 2000 tandartspraktijken bekeek. De onderzochte tandartspraktijken zijn gemiddeld 39,1 uur per week open. In de provincie Zeeland is dit zelfs maar 37,2 uur. In Utrecht bevinden zich de meeste tandartsen die buiten kantoortijden werken en in Limburg de minste. Gemiddeld is 9,2% van de Nederlandse tandartspraktijken een avond per week na zessen open. Het onderzoek laat duidelijk zien dat het voor veel mensen een probleem is om buiten werktijd met een tandarts af te spreken, aldus Kune Burgers van 123tandarts.nl. Hierdoor moeten werkenden vaak vrij nemen om een bezoek aan de tandarts te kunnen brengen. De verwachting is dat meer praktijken zich door de hogere marktwerking gaan onderscheiden op service en ook buiten de standaardkantoortijden hun deuren zullen openen. Bij praktijkhouders in andere medische disciplines worden openingstijden in de avond en in het weekend steeds meer gemeengoed. (bron: 123tandarts.nl) Consumentenbond: Tandartsen willen niet concurreren DEN HAAG Slechts één op de vier tandartsen is bereid om eenmalig op korte termijn een kroon te plaatsen. Van de overige tandartsen geeft bijna de helft (44%) aan dat een dergelijke behandeling wel mogelijk is als de patiënt vaste klant wordt. Dit blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond onder vijfhonderd tandartsen. Het onderzoek maakt deel uit van de campagne Betaalbare Zorg van de Consumentenbond, waarin onderzocht wordt hoe bespaard kan worden op mondzorg. De tandartsen die niet bereid waren eenmalig een kroon te plaatsen, gaven als reden aan dat ze het te druk hadden of niet op shoppers zaten te wachten. Sommigen wilden eerst toestemming van de vaste tandarts voordat ze een eenmalige behandeling zouden starten. Enkele reacties van tandartsen: Je schaadt de vertrouwensband tussen tandarts en patiënt, Shoppen is eigenlijk not-done, ook omdat je patiënten van collega s afpakt en Dit is gewoon een gentlemen s agreement onder tandartsen. Tandartsen hebben het te druk of zitten niet op shoppers te wachten rdv Dental Donatusstr. 157b D Pulheim (Keulen) info@rdv-dental.de S +49(0) Passie voor perfectie Bart Combée, directeur van de Consumentenbond: Marktwerking kan alleen succesvol zijn met voldoende aanbieders die willen concurreren en consumenten die op zoek gaan naar betere of goedkopere zorg. Ons onderzoek laat zien dat we daar nog lang niet zijn. Het vertrouwen in de voordelen van marktwerking was destijds een belangrijke reden om met het experiment te starten. De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) vindt het begrijpelijk en verstandig dat tandartsen terughoudend zijn met patiënten die alleen een kroon willen laten plaatsen. Tandartsen maken een behandelplan voor hun patiënten. Daarbij speelt de hele mond een rol en niet alleen het plaatsen van één kroon op één kies. Een behandeling tussendoor kan de visie van een tandarts op goede structurele mondzorg doorkruisen, aldus de NMT in een verklaring op haar website. Overigens blijkt uit het onderzoek ook dat patiënten zelf geen behoefte hebben aan shoppen, omdat de vertrouwensband met de tandarts en de nabijheid van de praktijk voor de meeste patiënten zwaarder wegen dan de prijs. Dat marktwerking er niet gaat komen omdat patiënten niet voldoende informatie hebben over de geboden kwaliteit, onderschrijft de NMT niet. Inmiddels heeft 85% van de praktijken een website met informatie over de praktijkvoering en de tarieven. Daarnaast is alle relevante informatie beschikbaar in de wachtkamers van tandartspraktijken, stelt de NMT. Bovendien zijn tandartsen volgens de NMT bezig met het aanleveren van kwaliteitsinformatie in het kader van het project zichtbare zorg. (bron: Consumentenbond/NMT) Gezondheidsraad pleit voor richtlijnen mondzorg AMSTERDAM Er is behoefte aan meer richtlijnen in de mondzorg. Dat staat in een rapport van de Gezondheidsraad dat in mei verscheen. De door tandartsen gehanteerde behandelstrategieën zijn niet uniform, terwijl dit bij bijvoorbeeld huisartsen wel het geval is. Ook staat in het rapport dat ten minste 20% van de tandartsen niet aan nascholing doet. Minister Schippers van Volkgezondheid, Welzijn en Sport had Colofon Er bestaat een grote willekeur Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten redactie@dental-tribune.nl. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied. de Gezondheidsraad gevraagd te onderzoeken in hoeverre zogeheten evidence based richtlijnen in de mondzorg mogelijk zijn. Dergelijke richtlijnen zijn op andere gebieden in de zorg succesvol geweest om de praktijk snel te laten aansluiten op nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen. Ook wordt de doelmatigheid van behandelingen hiermee verbeterd. Het is op dit moment echter moeilijk richtlijnen op te stellen voor mondzorg, omdat bij veel tandheelkundige behandelingen alleen kortetermijneffecten bekend zijn en wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt. De Gezondheidsraad adviseert de oprichting van een landelijke monitor mondgezondheid die sociaal tandheelkundig onderzoek verricht en mondzorgpraktijken voor onderzoek inricht. Er bestaat een grote willekeur, zegt Frank Abbas, hoofd van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde van het UMCG. Door het ontwikkelen van goede richtlijnen kunnen patiënten volgens hem de kwaliteit van tandartsen beter vergelijken. Nu is dat nog moeilijk: Als de tandarts een leuke man of vrouw is en ervoor zorgt dat de patiënt geen pijn heeft, dan is het al gauw goed, zegt Abbas. De Gezondheidsraad beveelt aan op korte termijn best practices op te stellen in de gebieden met de grootste behandelvariatie. Voor wetenschappelijk onderbouwde richtlijnen is dringend verder onderzoek nodig. Ook zouden tandartsen verplicht moeten nascholen. (bron: Gezondheidsraad) Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: velthuis@dental-tribune.nl. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: Fax: adverteren@dental-tribune.nl 2012 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

4 4 Binnenlands nieuws dental tribune - netherlands edition Juni 2012 Veelbelovende aanpak bij restaureren na endodontie HOUTEN De nadien uitgevoerde restauratie kan de achilleshiel van het endodontisch behandelde gebitselement zijn. Daarom is het belangrijk dat tandartsen zich verdiepen in een veelbelovende behandelaanpak, die wordt beschreven in twee nieuwe e-learnings van AccreDidact. Beide hebben als onderwerp Restaureren na endodontische behandeling en zijn geschreven door universitair docent Joep Laverman (ACTA) en tandarts-endodontoloog Marga Ree. Na de wortelkanaalbehandeling moet het gebitselement worden gerestaureerd. Niet voor elke tand of kies is de beginsituatie hetzelfde. Bij gebitselementen waarvan (nagenoeg) alleen de endodontische opening hoeft te worden gesloten, voldoet een eenvoudige composietvulling. Veel endodontisch behandelde gebitselementen kampen echter met een groter verlies aan tandweefsel. Deze elementen moeten worden opgebouwd en veelal daarna nog worden voorzien van een partiële of totale kroon. Hiervoor bestaan verschillende materialen en technieken, zowel directe als indirecte. In de loop der jaren is de wijze van restaureren van endodontisch behandelde elementen sterk veranderd, blijkt uit de elearning. Jarenlang is gedacht dat de levensduur van deze gebitselementen veilig was te stellen door ze te voorzien van een metalen stiftopbouw en een totale kroon. Door onderzoek zijn echter nieuwe gezichtspunten ontstaan. Mechanisch sterke opbouwmaterialen hebben plaatsgemaakt voor zogenoemde biomimetische opbouwmaterialen. Dit zijn adhesieve materialen met op tandweefsel gelijkende eigenschappen, vooral in mechanisch maar ook in optisch opzicht. De nieuwe inzichten zijn nog grotendeels gebaseerd op in-vitro-onderzoek. De klinische resultaten zijn weliswaar beperkt, maar veelbelovend. De nieuwe behandelaanpak oogst daardoor steeds meer bijval. De elearning en het bijbehorende cahier gaan in op de belangrijkste succesfactoren die de levensduur van het endodontisch behandelde gebitselement bepalen en de afweging of een endodontisch behandeld gebitselement moet worden voorzien van een totale kroon. Verder komen de keuze om een endodontisch behandeld gebitselement met de directe dan wel indirecte techniek op te bouwen, de voor- en nadelen van de diverse wortelstiften en opbouwmaterialen en de behandelplanning bij het vervaardigen van een plastische en gegoten stiftopbouw aan bod. De elearnings van AccreDidact zijn Q-keurmerk-geaccrediteerd en zijn per gemaakte aflevering goed voor 4 KRT-punten. Het losse cahier kost 47,50 euro. Meer informatie en de mogelijkheid tot abonneren of afzonderlijk bestellen is te vinden op Tarieven in eerste kwartaal gelijk gebleven De tarieven van vullingen, kronen en bruggen zijn met 1% gedaald AMERSFOORT De mondzorgtarieven zijn in de loop van het eerste kwartaal van 2012 gemiddeld met 0,2% gedaald, gewogen naar de omzet per verrichting. Dit blijkt uit onderzoek van administratief dienstverlener Fa-med en de Universiteit Maastricht. De tarieven van vullingen, kronen en bruggen die samen ruim 32% van de omzet van mondzorgaanbieders vormen zijn in het eerste kwartaal met 1% gedaald. De tarieven voor consultatie en diagnostiek (23% van de omzet) en preventieve mondzorg (16% van de omzet) namen respectievelijk met 1% en 2% af. Ook de tarieven voor orthodontie (8% van de omzet) gingen naar beneden, met 1%. Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat het gemiddelde notabedrag in het eerste kwartaal van 2012 met 6,6% gestegen is ten opzichte van 2011 (van 96,52 euro in 2011 naar 102,86 euro in het eerste kwartaal van 2012). Gecorrigeerd voor een inflatie van circa 2,5% sluit dit aan bij de eerdere bevinding dat de tarieven met gemiddeld 3 tot 4% zijn gestegen ten opzichte van Dit bevestigt het beeld dat de tariefstijging in de praktijk beperkt is gebleven, stelt Henk de Jong, directeur van Fa-med. Ook blijkt nu dat de tarieven in het eerste kwartaal nagenoeg gelijk zijn gebleven. De huidige prijslijsten kunnen echter wijzigen gedurende het jaar. We zullen de ontwikkelingen blijven volgen. De Universiteit Maastricht analyseerde samen met Fa-med ruim vier miljoen gedeclareerde verrichtingen en ruim 2,6 miljoen mondzorgnota s. Het onderzoek is gebaseerd op de tarieven van tandartspraktijken. (bron: Fa-med) Harde woorden PvdA-kamerlid over vrije tarieven HILVERSUM De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) heeft al 3700 klachten ontvangen via de meldactie Vrije Prijzen Tandartsen op haar website. Dat zei Wilma Wind, directeur van de NPCF, in consumentenprogramma Kassa op 5 mei. Wind: Toen consumenten hun verzekering moesten kiezen, waren de prijzen van de tandartsen nog niet bekend. Nu zitten consumenten klem tussen een dure tandarts en een verzekering die niet alles vergoedt. Uit onderzoek van de NPCF blijkt dat 52% van de patiënten de indruk heeft dat de tarieven zijn gestegen en ook dat 40% van hen meer moet betalen dan verwacht. Volgens Wind is het voor de consument niet duidelijk of de tarieven van een tandarts redelijk zijn. Er bestaan geen richtlijnen. De ene tandarts verwijdert een verstandskies wel, de ander niet. Consumenten zijn best bereid meer te betalen voor een goede tandarts, maar de kwaliteitseisen zijn niet bekend en transparant. Ook Attje Kuiken, Tweede Kamerlid voor de PvdA, is niet tevreden over het experiment: Bijverzekeren is vaak niet gunstig, omdat je maar een deel van de tandartsrekening vergoed krijgt. Ik hoor van mensen dat ze niet meer naar de tandarts gaan. Of ze laten een kies trekken, omdat dat een stuk goedkoper is dan een kroon. De tandarts is straks alleen nog voor mensen die het kunnen betalen, stelt zij, vermoedelijk niet zonder gevoel voor overdrijving. SHOPPENDE PATIËNT OP STRAAT GEZET In het programma kwam een man aan het woord die precies deed waar het experiment voor Tweede-Kamerlid Attje Kuiken. (foto: Lex Draijer) bedoeld is: shoppen en zo de marktwerking stimuleren. Maurice van Uhm moest twee kronen laten plaatsen. Zijn eigen tandarts rekende daar in een offerte 1100 euro voor, maar zijn verzekeraar vergoedde maar tot 800 euro. Consumenten zitten klem tussen een dure tandarts en een verzekering die niet alles vergoedt Hij vond een andere tandarts die de kronen voor 868 euro bij hem plaatste, maar werd hier geen patiënt. Twee maanden later keerde hij terug bij zijn eigen tandarts, die constateerde dat Van Uhm twee kronen in zijn mond had die hij niet zelf had geplaatst. De tandarts was hier erg verbolgen over en beëindigde de behandelovereenkomst. Van Uhm, die al vijftien jaar bij dezelfde tandarts zat, heeft nu geen tandarts meer. De NMT liet in een reactie op dit voorval aan Kassa weten: Als een patiënt een zorgvuldig opgesteld zorgplan doorkruist, zit de patiënt fout. De NMT erkende wel dat een tandarts een behandelovereenkomst tussen patiënt en tandarts niet zomaar mag verbreken. Kuiken wil dat demissionair minister Schippers van Volksgezondheid het experiment stopt. Uit de klachten blijkt dat het experiment niet werkt. Consumenten hebben geen inzage in de kwaliteit en ook geen keus. Veel tandartsen die goedkoper zijn of een contract met een verzekeraar hebben, zijn niet beschikbaar. Vervolgens moet de consument bijbetalen, omdat de vergoedingen die de verzekeraars geven de kosten niet dekken. (bron: Kassa)

5 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Interview 5 Met intra-oraal scannen is nog niet alles mogelijk Interview met Martijn Moolenaar, tandarts-implantoloog en prosthodontist TEKST: LAURA VAN DEE Martijn Moolenaar is met recht een tandheelkundige duizendpoot te noemen. Zes jaar geleden begon hij de tandartspraktijk Dental Design Center te Blaricum. Zijn specialisaties zijn de implantologie en de esthetisch/restauratieve tandheelkunde. Hij is lid van meerdere wetenschappelijke verenigingen, waaronder de AAFP (American Academy for Fixed Prosthodontics) en de NVVRT (Nederlandse Vereniging Voor Restauratieve Tandheelkunde), en geeft regelmatig lezingen en workshops over esthetische tandheelkunde en implantologie. Dental Tribune vroeg hem naar zijn ervaring met en visie op de verschillende afdrukmethoden die de tandarts tegenwoordig ter beschikking staan. Gebruikt u in uw praktijk de spuitafdruk of de intra-orale scanner? Op dit moment vooral de conventionele spuitafdruk. Ik heb twee jaar geleden een mondscanner aangeschaft van het merk Cadent en gebruikte die in het begin erg veel. Enige tijd geleden is door een softwareupdate van de scanner het één en ander misgegaan. De scanner maakte verkeerde berekeningen, waardoor de modellen niet klopten. Een aantal van mijn patiënten, die soms van ver komen, moest daarom opnieuw naar de praktijk komen, zodat ik alsnog een spuitafdruk kon maken. Ik wil mijn patiënten niet in de problemen brengen en heb daarom destijds besloten weer op de spuitafdruk over te gaan. Toch ben ik ervan overtuigd dat digitale tandheelkunde de toekomst heeft. Overigens lijkt het erop dat door recente nieuwe softwareaanpassingen de scanner weer beter werkt. Waarom heeft u destijds voor een scanner van itero gekozen? Het was één van de weinige scanners die destijds beschikbaar waren en ik kende mensen die de itero in Nederland hebben geïmporteerd. Andere scanners, zoals de Trios, zijn pas later gekomen. Daarnaast was het de eerste scanner waarbij de tanden van een patiënt niet gepoederd hoefden te worden voor een opname. Ik heb voor mijn afstuderen onderzoek gedaan naar de CERECscanners die zitten al in de vierde of vijfde generatie en bij dat merk moeten tanden gepoederd worden voor de opname vanwege de reflectie van de camera. Hoe is het gebruik van een mondscanner u bevallen? Een groot voordeel van het gebruik van een mondscanner is dat een tandarts gelijk kan zien wat voor opname hij gemaakt heeft. De computer geeft het aan als hij gebitsdelen niet herkent, vertelt je hoeveel ruimte er in de beet is en of er voldoende opnames gemaakt zijn. Het is een jonge technologie en daarom is nog niet alles ermee mogelijk. Modellen voor kronen, onlays en andere eenvoudige werkstukken kan een mondscanner goed verwerken, maar modellen voor facings bijvoorbeeld niet. De scan van een facing op zich is geen probleem, maar het maken van modellen wel. In de modellen werd niet goed verwerkt waar de papillen stonden tussen de preparaties. Ook bij implantaten is een mondscanner nog niet de beste methode om een model te creeren. Een verbetering is wel dat er nu scanvlaggetjes op de markt zijn gekomen die vast moeten worden geschroefd op de implantaten, zodat een betere scan gemaakt kan worden. De scanmethoden voor implantaten beginnen zich nu pas echt te ontwikkelen en dat voor een beperkt aantal implantaatmerken. Slechts 11% van de spuitafdrukken voor kroon- en brugwerk is foutloos Is het voordeel van mondscanners niet juist dat ze nauwkeuriger zijn dan een spuitafdruk? In het digitale werkveld, dus op het beeldscherm, zijn modellen op basis van mondscan inderdaad nauwkeuriger dan modellen op basis van een spuitafdruk. Als van de digitale afdrukken echter een model wordt gefreesd, sluipen ook in deze modellen discrepanties. Zelf geeft u voorlopig dus de voorkeur aan de spuitafdruk. Wat zijn voor u belangrijke voor- en nadelen van deze methode? Een groot voordeel van de spuitafdruk is dat tandartsen er veel ervaring mee hebben. Het gaat ze makkelijk af in een kort tijdsbestek. Een nadeel is dat er in de modellen van spuitafdrukken veel fouten zitten. Uit een Engels onderzoek is gebleken dat slechts 11% van de spuitafdrukken voor kroon- en brugwerk foutloos was of dusdanig goed dat er verder gewerkt kon worden. In 89% van de modellen zaten heftige of iets minder heftige fouten. Een ideale methode op basis waarvan een model gecreëerd kan worden, lijkt mij een afdruklepel die in één keer een video van de hele kaak maakt. Mijn verwachting is dat de ontwikkelingen binnen de restauratieve tandheelkunde die kant op zullen gaan. Wat vindt u van de afdrukmethode met siliconen die geoptimaliseerd zijn voor infraroodscanners? Hierbij maakt de tandarts een normale afdruk, die vervolgens gedigitaliseerd wordt. Het voordeel van deze methode is dat het hele proces vanaf de afdruk gedigitaliseerd kan worden. Dat is handig, nu steeds meer mondzorgprofessionals met CAD/CAM werken. Bovendien kan een gipsen model kapot gaan. Als een tandarts de afdruk ook digitaal heeft, wint hij aan precisie. Bovendien kan hij indien nodig een nieuw model laten maken. Welk afdrukmateriaal heeft uw voorkeur bij de spuitafdruk? Voor enkele, kleine preparaties gebruik ik additiesiliconen omdat die flexibel zijn. Bij grotere preparaties zijn flexibiliteit en uitneembaarheid minder belangrijk en gebruik ik polyether. Polyether is een stug, kwalitatief zeer goed De spuitafdruk is een relatief eenvoudige methode die weinig tijd kost materiaal, maar de smaak ervan is onaangenamer dan die van additiesiliconen. Van beide materialen is wetenschappelijk bewezen dat ze een goede kwaliteit hebben. Er zijn echter heel veel goede afdrukmaterialen. Als een tandarts goede ervaringen heeft met een materiaal, moet hij het vooral blijven gebruiken. Als u een spuitafdruk neemt, gebruikt u dan een individuele of een confectielepel? Voor kleinere werkstukken gebruik ik een gesloten metalen Rimlocklepel. Voor grotere werkstukken, bijvoorbeeld voor implantaatbruggen, gebruik ik een individuele lepel van kunststof. > lees verder op pagina 7

6 GEGARANDEERDE PRECISIE*, ÉN FLEXIBILITEIT! Geen compromissen meer de CADCAM-oplossing van het Straumann CARES System 7.0 biedt u zowel consistente, esthetisch hoogwaardige restauraties via de Straumann gevalideerde workflow als de keuze voor het werken met een open platform voor het versturen van STL-files. STRAUMANN CARES SYSTEM 7.0: IT S TIME GO DIGITAL!

7 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Interview 7 > vervolg van pagina 5 Edwin Boere van Excent Tandtechniek stelde in een interview met Dental Tribune dat het volume van het uitgevoerde kroon- en brugwerk toeneemt door gebruik van een intra-orale scanner. Is dat ook uw ervaring? Nee, dat is niet mijn ervaring. Een mondscan kost zeker in het begin meer tijd dan een spuitafdruk. Er zijn ook niet significant meer mensen naar mijn praktijk gekomen voor kronen en bruggen nadat ik een mondscanner had aangeschaft. Misschien dat een enkeling een mondscanner expliciet verkiest boven de spuitafdruk, maar dat zijn geen doorsnee patiënten. Zowel bij een spuitafdruk als een scan moet voorbereidend werk verricht worden. Er moeten bijvoorbeeld nog steeds draadjes in het tandvlees gelegd worden, zodat je de randen van de preparaties erin kunt krijgen. Daar- Door de vrije tarieven is er meer ruimte voor innovatie naast moeten voor een restauratie vaak meerdere delen van het gebit gescand worden. Als een tandarts voor een kies rechtsboven een kroon wil maken, moet de kaak in ieder geval rechtsboven en rechtsonder gescand worden. Vaak hebben keramisten echter ook informatie nodig over de linkerkant en moet de hele kaak gescand worden. Uiteindelijk kost een scan van meerdere gebitsdelen meer tijd dan één afdruk. Het voordeel van scannen is dat je een gebit blokje voor blokje kunt scannen, maar bij complexe werkstukken kunnen de apparaten de beetregistraties nog niet goed aan. De meeste patiënten zullen wel de voorkeur geven aan de scanner Inderdaad vinden veel patiënten een lepel met het afdrukmateriaal in hun mond een oncomfortabel gevoel. Of zij hebben er een onplezierige ervaring mee gehad, bijvoorbeeld als bij een bovenafdruk het materiaal in de mond is gelopen. Toch voelt een scankop in de mond ook niet altijd prettig aan, vooral achter in de mond, omdat hij daar tegen de kaak- en spieraanhechtingen aanduwt. Scankoppen zijn relatief groot, maar ik verwacht dat ze in de toekomst kleiner worden. Scanners voor digitaal afdrukken worden door fabrikanten gepresenteerd als revolutie in de tandheelkunde. Toch drukt nog slechts 13% van de Nederlandse tandartsen af met een scanner. Hoe verklaart u dit? Ik denk dat tandartsen overwegend goede ervaringen met de spuitafdruk hebben en à euro voor een mondscanner een grote investering vinden. Financieel gezien heeft de aanschaf van een mondscanner niet veel voordelen, omdat een mondscan niet sneller is dan een spuitafdruk. Bovendien neemt het comfort voor de patiënt ook nauwelijks toe. Wordt de aanschaf van een scanner door de vrije tarieven aantrekkelijker of juist minder aantrekkelijk? De aanschaf van een mondscanner is op dit moment minder aantrekkelijk, niet zozeer vanwege de invoering van de vrije tarieven, maar vanwege de slechte economische situatie. Bovendien is er door de vrije tarieven veel negatieve aandacht voor tandheelkunde en verzekeraars, waardoor tandartsen niet snel grote investeringen zullen doen. Hoe denkt u over de vrije tarieven? De vrije tarieven geven ruimte voor kwalitatieve zorg en ik vind het nu al een geslaagd experiment. Wel betreur ik de manier waarop de verzekeraars met het experiment omgaan. Het is belangrijk dat reguliere tandheelkundige zorg voor iedereen bereikbaar blijft. Niemand mag de dupe worden van de situatie. Sommige mensen zijn echter op zoek naar kwalitatief hoogwaardige zorg, die meer ruimte krijgt in dit systeem. Door de vrije tarieven is er bovendien meer ruimte voor innovatie. Heeft u aanpassingen gedaan in uw praktijk naar aanleiding van de vrije tarieven? Uiteraard de standaardaanpassingen zoals de vereiste prijslijst in de wachtkamer en op de website. Op servicegebied heb ik niets veranderd. Al bij de start van deze praktijk stond één ding centraal: kwaliteit. Dat is nog steeds zo. Vanaf het begin laat ik patiënten hun behandeling evalueren. Hun aan- en opmerkingen verwerk ik in het beleid van de praktijk. Over het algemeen zijn patienten tevreden. Tot nu toe heb ik het meeste commentaar gehad op het design van de website, waarna ik dat aangepast heb. Ook een scankop is niet prettig in de mond Na hoeveel behandelingen heeft een mondscanner zich terugverdiend? Een intra-orale scanner kost à euro. Om dit bedrag terug te verdienen, moet je hem dagelijks gebruiken. Bij mij is dat zeker niet het geval: ik gebruik de scanner nu misschien eens per maand. Er is geen tijdswinst, dus je spaart alleen het afdrukmateriaal uit de toegenomen precisie buiten beschouwing gelaten. Het duurt behoorlijk lang voordat een tandarts euro aan afdrukmateriaal verbruikt heeft. Is het werken met de mondscanner eenvoudig aan te leren? Scannen is een redelijk toegankelijke technologie en is makkelijk aan te leren. In onze praktijk is een Amerikaanse dame van het scanbedrijf een dagdeel instructie komen geven. Hierbij oefenden we op een model hoe we een scan moesten maken en zagen we op een scherm direct het resultaat. Bij de eerste scanpatiënt begeleidde iemand met verstand van en ervaring met mondscans de behandeling. Een scanner is behoorlijk zwaar en daar moet je even aan wennen. Welke tandartsen zijn in uw ogen meer geneigd om met een mondscanner te werken? Er is geen specifiek type tandarts dat een scanner aanschaft. In mijn omgeving zie ik dat tandartsen met interesse in nieuwe technologieën het leuk vinden om met een scanner te werken. De aanschaf van een scanner is niet aan leeftijd gebonden, maar heeft te maken met interesse. Ik ken ook oudere tandartsen met scanners. Inschrijvers vóór 1 juli betalen 395,- Interieur van de praktijk van Martijn Moolenaar te Blaricum. Zijn er valkuilen bij het nemen van een digitale afdruk? Waar moet de onervaren gebruiker voor oppassen? De belangrijkste tip die ik kan geven aan beginners is om niet gelijk met een groot werkstuk te beginnen, maar eerst ervaring op te bouwen met kleinere werkstukken. Als dat goed gaat, kun je de scanner meer gaan gebruiken. Ik raad tandartsen ook aan te proberen een scanner een maand op proef te krijgen, het is een grote investering. Wat zouden fabrikanten nog kunnen doen om de verkoop van scanners te stimuleren? Zij zouden een open platform mogelijk moeten maken. Op dit moment hebben de meeste scanfabrikanten hun eigen omrekenmodule, zodat niet elke scan bij elke laboratorium tot model kan worden gevormd. Het zou ideaal zijn als scans van verschillende fabrikanten voor verschillende lijnen beschikbaar zijn en als tanden én implantaten voorspelbaar gescand kunnen worden. Wat hoopt u dat er in de toekomst mogelijk wordt met de intra-orale scanner? Ik hoop dat ook implantologiescans en scans van grotere werkstukken mogelijk worden. Daarnaast ga ik ervan uit dat de scanners makkelijker hanteerbaar zullen worden, kleiner, lichter, eleganter en handzamer voor de tandarts én de patiënt. Vrijdag 28 september 2012 CBCT Analyse en Bot-augmentatie Trabecular Metal Technology Is er commerciële toekomst voor implantologie Hyaluronzuur in de tandheelkunde...en meer Uitgebreide informatie op debat o.l.v. Jort Kelder dag van de Implantologie kennis delen met het oog op de toekomst

8 8 Excerpt dental tribune - netherlands edition Juni 2012 De spuitafdruk Dit is een fragment uit het cahier behorende bij de elearning De spuitafdruk (AccreDidact, 2012; ISBN ), geschreven door J.V. Laverman. 2. AFDRUKMATERIALEN 2.1 Alginaten en elastomeren Er bestaat een ruim assortiment aan afdrukmaterialen. Afdrukrubbers, ook wel elastomeren genoemd, zijn in verschillende viscositeiten verkrijgbaar. Naast normale (regular set) bestaan er snelwerkende versies ( fast set). Van alle afdrukmaterialen die de afgelopen decennia zijn ontwikkeld, wordt er alleen nog gebruikgemaakt van alginaten, condensatiesiliconen (C-siliconen), niet-elastisch afdrukgips zinkoxide-eugenol compounds Overzicht afdrukmaterialen. afdrukmaterialen additiesiliconen (A-siliconen) en polyethers. Alginaten zijn niet zo dimensionaal stabiel als A- siliconen en polyethers. Bovendien zijn ze niet elastisch genoeg waardoor ze gemakkelijk scheuren. Ze zijn daarom minder geschikt om gebitselementen die gekroond moeten worden, nauwkeurig af te drukken. De nieuwste generatie elastomeren zijn de vinylpolyether-siliconen (VPEsiliconen). Het betreft een kruising tussen een A-silicone en een polyether. Onderzoekers hebben in deze recent ontwikkelde elastomeren nog weinig extra voordelen gezien ten opzichte van de andere elastomeren. Wellicht daarom genieten ze geen brede acceptatie. Sinds kort zijn er ook siliconen die geoptimaliseerd zijn voor infraroodscanners. De tandarts hoeft dan zelf geen intraorale scanner aan te schaffen en hydrocolloïden: elastisch - reversibel (agar-agar) - niet-reversibel (alginaten) elastomeren: - polysulfiden - C-siliconen - polyethers - A-siliconen - VPE-siliconen kan toch gipsvrij werken, met alle voordelen van dien. Elastomeren worden, behalve als afdrukmateriaal, ook gebruikt voor beetregistraties. Hiertoe zijn speciale, extra stugge elastomeren ontwikkeld. Ten slotte zijn er nog siliconen waarmee bij kronen en protheses drukplaatsen kunnen worden opgespoord, zodat hun pasvorm kan worden verbeterd. 2.2 Verpakkingsvormen Met het verschijnen van afdrukmaterialen in handzame automixing cartridges zijn tubematerialen bijna geheel in onbruik geraakt. Vergeleken met handmatig mengen geven automixing cartridges een meer homogene en luchtbelvrije mix. Tevens verspilt men minder afdrukmateriaal. Bovenal zijn automixing systemen gebruiksvriendelijk. Doordat de verhouding tussen de basis- en katalysatorpasta niet voor alle elastomeren een-opeen is, bestaan er cartridges in verschillende uitvoeringen met bijpassende doseerpistolen (dispensers, handguns). Ook het verschil in consistentie maakt het noodzakelijk dat er naast kleine cartridges voor normale en dunvloeibare afdrukmaterialen veel grotere zogenoemde foilbags en harde cartridges bestaan voor de meer dikvloeibare massa s. Deze verpakkingen zijn bedoeld voor elektrisch aangedreven mengmachines (Pentamix, Dynamix, Plug & Press, MixStar). De machines zijn een groot succes en in bijna elke praktijk te vinden. 2.3 A- en C-siliconen Bij siliconenrubbers maken we onderscheid tussen A- en C-siliconen. C-siliconen zijn sedert 1955 op de markt. Ze hebben hun populariteit intussen verloren, omdat ze niet zo vormvast zijn als A-siliconen. Dit is te wijten aan de grotere krimp die optreedt doordat ethylalcohol, dat als een bijproduct van de polymerisatiereactie vrijkomt, verdampt. Voor een nauwkeurig model moet u de afdruk binnen 24 uur uitgieten. C-siliconen worden in ons land nog uitsluitend gebruikt voor de definitieve afdruk ten behoeve van totale gebitsprotheses. Om het gebrek aan houdbaarheid van C-silicone afdrukken te compenseren, werden in de jaren zeventig A-siliconen ontwikkeld. Het zijn de meest gebruikte elastomeren voor het afdrukken van kroon- en brugwerk. De basis- en katalysatorpasta s van deze groep siliconen bestaan uit siloxaanmonomeren, silicavullerdeeltjes en kleurstoffen. De katalysatorpasta bevat daarnaast nog een activator (een platinazout) en een vertrager. Bij de verhardingsreactie worden cross-links gevormd door middel van een additiepolymerisatie. Het gepolymeriseerde materiaal Voor het nemen van de definitieve afdruk voor kroon- en brugwerk gebruiken tandartsen voor het merendeel additiesiliconen en een plastic lepel. Daarbij is de simultaantechniek erg in trek: over de elementen, die zijn omspoten met een dunvloeibaar afdrukmateriaal, wordt een afdruklepel gezet waarin een dikvloeibaar elastomeer is aangebracht. alginaten polyethers polysulfiden condensatiesiliconen additiesiliconen vinylpolyether-siliconen Elastomeren voor beetregistraties moeten hard en stug zijn. Ze mogen niet veren. De overmaat kan worden weggesneden of worden weggehaald met een hardmetaalfrees (foto s: Coltène/Whaledent). Cavex CA37 (Cavex Holland) Cavex Impressional (Cavex Holland) GC Aroma Fine DF (GC) Xantalgin (Heraeus Kulzer) Impregum (3M ESPE) Permadyne (3M ESPE) P2 (Heraeus Kulzer) Permlastic (Kerr) Optosil (Heraeus Kulzer) Speedex (Coltène/Whaledent) Xantopren (Heraeus Kulzer) Affinis (Coltène/Whaledent) Affinis Precious (Coltène/Whaledent) Aquasil Ultra (Dentsply) Dimension (3M ESPE) Examix/Exajet/Exaflex (GC) Express (3M ESPE) Flexitime (Heraeus Kulzer) Honigum (DMG) Imprint (3M ESPE) Monopren (Kettenbach) Panasil (Kettenbach) Provil Novo (Heraeus Kulzer) Stand Out (SDS Kerr) Take 1 (SDS Kerr) EXA'lence (GC) Identium (Kettenbach) Aan de hand van deze tabel kunt u zien waartoe het afdrukmateriaal behoort waarmee u in de praktijk werkt.

9 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Excerpt 9 Automixing systemen hebben de plek van de tubematerialen ingenomen (foto s: 3M ESPE en Coltène/Whaledent). Afdrukmaterialen maken het mogelijk de preparatiegrens haarscherp te reproduceren (foto: SDS Kerr). Polyethers 3M ESPE 40% 9% overige 15% Heraeus Kulzer 12% Coltène Whaledent 15% 3M ESPE 9% Kettenbach A-siliconen Voor dikvloeibare afdrukmaterialen zoals soft putty s hebt u een extra stevige foliehouder nodig (foto s: 3M ESPE). Het cirkeldiagram geeft een geschatte verdeling van de producentenmarkt van de afdrukrubbers die in ons land voor kroon- en brugwerk worden gebruikt. Een eenvoudige optelsom leert dat A-siliconen de populairste elastomeren zijn. Hydroactieve A-siliconen zijn er in bijna alle kleuren van de regenboog (foto: FRT, ACTA). is van huis uit hydrofoob. Om het uitvloeien over vochtige oppervlakken (tandweefsel, gingiva) te verbeteren, voegt de fabrikant een surfactant toe zodat ze iets minder waterafstotend worden. Omdat het even duurt voordat de surfactantmoleculen naar de oppervlakte zijn gemigreerd, manifesteert dit nuttige effect zich meer in de verharde dan in de onverharde toestand van het afdrukmateriaal. 2.4 Polyethers Ook bij polyetherafdrukken moeten een basis- en een katalysatorpasta worden gemengd. De basispasta bestaat uit polyethermonomeren die een imide-ringstructuur hebben, silicavullerdeeltjes en een weekmaker. De katalysatorpasta bevat naast kleurstoffen een initiator (starter) die de imideringen openbreekt, waardoor de monomeren aan elkaar koppelen. Het poly- Algemene ziekteleer voor tandartsen Redactie: E. Brand, D.E. van Diermen, P.C. Makkes Uitgever: Bohn Stafleu van Loghum ISBN: Verschenen: februari 2012 Prijs: 94,95 De tandarts krijgt steeds vaker te maken met medisch gecompromitteerde patiënten. Ziekten en geneesmiddelen kunnen de mondgezondheid en het tandheelkundig behandelplan ernstig beïnvloeden. Daarom is kennis over ziektebeelden van groot belang voor de tandarts. In Algemene ziekteleer voor tandartsen beschrijft een groot aantal deskundigen op heldere wijze de huidige kennis over ziektebeelden op onder andere de terreinen van inwendige geneeskunde, neurologie, oogziekten en huidaandoeningen. Deze derde druk is volledig aangepast aan de nieuwste tandheelkundige en medische inzichten. De hoofdstukindeling is grotendeels gelijk gebleven. De inhoud is volledig geactualiseerd en het hoofdstuk over huidaandoeningen is geheel gewijzigd. Het boek is een actueel naslagwerk en daarom onmisbaar in de algemene tandartspraktijk. De Pentamix is de bekendste mengmachine. De machine dankt haar naam aan de 1:5 mengverhouding van Impregum Penta (foto: 3M ESPE). > lees verder op pagina 10

10 10 Excerpt dental tribune - netherlands edition Juni 2012 afdruktechniek lepelmateriaal spuitmateriaal > vervolg van pagina 9 putty-washtechniek (soft) putty* light-body simultaan 2-staps sandwichtechniek gewone dubbele-mengtechniek enkelvoudige-mengtechniek dubbele-afdruktechniek (relinetechniek) *In plaats van een putty wordt ook wel een monobody gebruikt. putty+light-body heavy-body medium-body (soft) putty heavy-body light-body light-body medium-body light-body light-body Polyethers kunnen tegenwoordig ook met de dubbele-mengmethode worden verwerkt (foto: 3M ESPE). meer bevat chemische groepen die adhesie met water vertonen. Het is minder bulky en heeft minder cross-links dan het polymeer van A-siliconen. Dit verklaart waarom polyethers betere vloei-eigenschappen hebben dan A-siliconen. Door de goede vloei-eigenschappen en het hydrofiele karakter zijn polyethers, met name Impregum, wereldwijd bekend geworden. Impregum bestaat sinds midden jaren zestig en werd lange tijd in slechts één consistentie gefabriceerd, namelijk als medium-body voor de enkelvoudige-mengmethode. Tegenwoordig zijn er meer consistenties, waardoor het ook met de dubbele-mengmethode kan worden verwerkt. Polyethers zijn niet geschikt voor tweestapsafdrukken (relinetechniek). Over de auteur J.V. Laverman is universitair docent bij de afdeling Functieleer en Restauratieve Tandheelkunde van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). Daarnaast coördineert hij verschillende prothetische onderwijsblokken bij bovengenoemde opleiding en verschenen er van zijn hand een aantal Nederlandstalige publicaties. Geen uitsluiting bloeddonatie bij Geistlich Bio-Oss en Bio-Gide Sanquin Bloedvoorziening Nederland heeft de Richtlijn inzake Selectie van Donors herzien en per 26 maart 2012 geïmplementeerd. Deze wijziging betekent dat behandeling met Geistlich Bio-Oss en/of Geistlich Bio-Gide geen reden zijn voor uitsluiting van bloeddonatie, zo heeft Sanquin in een schriftelijke verklaring laten weten. Indien bij botregeneratieve procedures Geistlich Bio-Oss en/of Geistlich Bio-Gide worden toegepast, hoeft de behandelaar bij de patiënt niet langer te informeren of deze donor is of dit wil worden. Behandelaars, Geistlich Pharma AG en importeur Dent-Med Materials BV hebben dit bericht met grote instemming ontvangen. Een langdurige periode van onduidelijkheid wordt hiermee afgesloten. Ga voor meer informatie naar

11 NIEUW HELPT OM TANDVLEESPROBLEMEN TE VOORKOMEN EN TE VERMINDEREN Digitale weergave van het gebied en de ernst van de tandvleesproblemen vóór en na gebruik 1 Vóór gebruik: Significante tandvleesproblemen Na 2 weken: Verbetering van de gezondheid van het tandvlees Na 6 weken: Verdere verbetering van de gezondheid van het tandvlees ORAL-B PRO-EXPERT PREMIUM TANDVLEES BESCHERMING met baanbrekende gestabiliseerde tinfluoride technologie Grotere voordelen voor het tandvlees 2 Geen compromis - klinisch bewezen bescherming van de volledige mond 3 GESTABILISEERDE TINFLUORIDE 1. Garcia-Godoy CE et al.: Effecten van de combinatie van tandpasta, elektrisch poetsen en flos op tandvleesbloeding. J Dent Res 90 (Spec Iss A): 1313, in vergelijking met gewone tandpasta. Gerlach RW, Amini P. Gerandomiseerde gecontroleerde test met tandpasta met 0,454 % tinfluoride voor de behandeling van tandvleesbloeding. Compend Contin Educ Dent 2012; 33 (2): Baig et He, Compend Cont Educ Dent 2005; 26 (Supp 1): De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

12 12 Afdrukmethoden dental tribune - netherlands edition Juni 2012 Conventioneel of digitaal afdrukken: Marktleiders aan het woord Heraeus Dental Producent van afdrukmaterialen en scanners TEKST: LAURA VAN DEE Scannen wordt de norm, maar de conventionele afdruk zal niet verdwijnen HAARLEM Heraeus Dental is een wereldwijde producent en leverancier van tandheelkundige en tandtechnische producten, waaronder afdrukmaterialen voor conventionele afdrukken en modelscanners in de Benelux. Onlangs heeft het bedrijf samen met 3Shape de intra-orale mondscanner CARA Trios ontwikkeld. Deze is in Nederland (nog) niet te koop. Ook geeft Heraeus workshops over afdrukken en afdruktechnieken om de afdruk en daarmee uiteindelijk de restauratie qua pasvorm te optimaliseren. Wat verwacht Heraeus van de ontwikkelingen op het gebied van afdrukmethoden? Ik weet zeker dat over vijf à tien jaar de meerderheid van de Nederlandse tandartsen met een mondscanner zal werken, stelt Hans Vonk, general manager van Heraeus Benelux. Het grote voordeel van intra-oraal scannen is een digitale, schone workflow en de integratie van andere digitale projecties. Op dit moment stelt de verkoop van mondscanners relatief nog weinig voor en is de markt voor conventionele afdrukmaterialen nog zeker 90%. Angelique van Egmond, marketing manager van Heraeus Benelux, vult aan: De afgelopen dertig jaar is de conventionele afdruk steeds preciezer geworden. De materialen zijn sterk verbeterd en, indien de afdruk op de juiste wijze verstuurd en uitgegoten wordt, is het eindresultaat van een conventionele afdruk zo goed als gelijkwaardig aan een scan. Bij de traditionele afdrukmaterialen zijn a-siliconen en polyethers populair voor kroon- en brugwerk en c-siliconen voor prothesen. Naast traditionele af- drukmaterialen levert Heraeus ook scanbare afdrukmaterialen, een tussenfase van conventioneel en digitaal afdrukken. Vonk: Die zijn tot op heden geen doorslaggevend succes. Je bespaart de kosten van een gipsmodel, maar moet alsnog een kunststofmodel maken. De meeste tandartsen blijven hun afdruk naar een laboratorium sturen, waar het uitgegoten wordt en gescand. Volgens Vonk is de mondscanner in Nederland nog niet echt doorgebroken doordat het digitaal afdrukken nog een aantal nadelen heeft. Bij bepaalde scansystemen moeten de elementen nog gepoederd worden en het is vaak moeilijk om de subgingivale situatie vast te leggen. Daarnaast kunnen zachte weefsels nog niet gescand worden, waardoor een mondscanner niet inzetbaar is voor prothesewerk. Met scannen valt ook geen tijdswinst te behalen: dit neemt evenveel of zelfs meer tijd in beslag dan een conventionele afdruk. Ook de hoge aankoopprijs weerhoudt tandartsen er op dit moment van een scanner aan te schaffen, aldus Van Egmond. Ondanks de subsidieregelingen blijft het een grote investering. Daarnaast moet voor iedere scan een zogenaamde click-fee betaald worden. Nadeel van de conventionele afdruk is dat patiënten het nemen van een afdruk niet prettig vinden. Volgens Vonk valt het ongemak tegenwoordig wel mee. Door het gebruik van neutraal smakende en snelhardende materialen en de juiste lepel en hoeveelheid materiaal kan het ongemak voor de patiënt tot een minimum beperkt blijven. Overigens heeft de scanner in Nederlands volgens Van Egmond helemaal niet zo n slechte positie. Nederland is tandheelkundig het meest gedigitaliseerde land in Europa. Een marktonderzoek uit 2011 van branchevereniging INDENT toont aan dat 10% van de ondervraagde Nederlandse tandartsen een intra-orale afdrukscanner heeft. 42% van de overigen is van plan er binnen zes jaar één aan te schaffen. Daarnaast gaf de overige 58% aan helemaal niet van plan te zijn een scanner aan te schaffen. De helft hiervan noemt als hoofdreden de kosten of ziet geen voordelen in een mondscanner. De ervaring van Vonk en Van Egmond is dat jonge tandartsen vaker enthousiast zijn over scanners. Studenten van ACTA drukken zelfs alleen nog maar digitaal af. De voor de hand liggende doelgroep voor intra-orale scanners bestaat uit tandartsen in de leeftijdsgroep jaar die na hun afstuderen een goedlopende praktijk hebben opgebouwd en geïnteresseerd zijn in de nieuwste ontwikkelingen. Zij zijn al meer aan digitale technieken gewend dan oudere tandartsen, verklaart Vonk. Hij voegt toe dat het voor een groepspraktijk, afhankelijk van de samenstelling van de praktijk, vaak eerder rendabel is een scanner aan te schaffen dan voor een solopraktijk. Overigens denkt hij niet dat de conventionele afdruk helemaal zal uitsterven, omdat het voor tandartsen bij sommige restauraties handig blijft over een fysieke afdruk te beschikken. Maar ik denk dat bij het reguliere kroonen brugwerk de digitale afdruk de norm zal worden. Zullen door de vrije tarieven meer tandartsen een mondscanner aanschaffen? Van Egmond: Het zou nu wel aantrekkelijker kunnen worden, omdat de tandarts de patiënt meer comfort kan bieden en de nieuwste techniek. Het is echter de vraag of het hebben van een intra-orale scanner voor de patiënt een beslissende factor is in de keuze voor een tandarts. Bovendien zullen de meeste tandartsen op basis van de huidige economische situatie minder geneigd zijn zo n investering te doen. Heraeus heeft nog niet veel last van de crisis, maar bereidt zich erop voor dat de omzet de komende maanden onder druk komt te staan. Vonk: Patiënten zoeken naar goedkopere alternatieven. Hierdoor neemt het aantal indirecte restauraties en daarmee het aantal afdrukken en de vraag naar afdrukmateriaal tijdelijk af. Deze situatie is momenteel bij technische laboratoria helaas waar te nemen. Waar moet een tandarts op letten bij de aanschaf van een scanner? Vonk: Bij de afweging om een scanner aan te schaffen moet een tandarts goed bedenken waarom hij er eigenlijk één wil, hoe zijn praktijkvoering is, wat de kosten en baten zijn en of hij een open of gesloten systeem belangrijk vindt. Zoals met alle nieuwe technologieën zijn er altijd mensen die voorop lopen bij de aanschaf en daarbij eventuele kinderziektes voor lief nemen. Anderen zijn behoudender en afwachtender. In beide gevallen blijft de kwaliteit van de afdruk of de scan de basis voor een goede indirecte restauratie. De moeilijke economische situatie werkt de opmars van de intra-orale scanner tegen

13 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Afdrukmethoden 13 wie waagt de sprong? Henry Schein Nederlandse distributeur van het CEREC-systeem voor optische afdrukken TEKST: LAURA VAN DEE ALMERE Het CEREC-systeem, dat gebruikmaakt van optische gebitsafdrukken, is al in 1988 op de Nederlandse markt geïntroduceerd. Sindsdien heeft CEREC een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Henry Schein Dental biedt verschillende trainingen aan die gebruikers en niet-gebruikers bekend maken met de mogelijkheden. Deze worden gegeven door drie gecertificeerde trainers die exclusief voor Henry Schein Dental training geven: Ronald Kooistra, Remco Scheringa en Arend van den Akker. Dental Tribune stelde hen de vraag: moet elke tandarts voor zijn gebitsafdrukken overstappen naar digitaal? Arend van den Akker, gespecialiseerd in de esthetische tandheelkunde: Een groot voordeel De patiënt heeft geen noodrestauratie nodig en hoeft maar één keer te komen van ons systeem is dat het een functioneel en esthetisch hoogwaardig resultaat oplevert én weefselbesparend is. Met CEREC is adhesieve preparatie mogelijk en hoeft de tandarts niet meer altijd de tandvleesrand op te zoeken. Remco Scheringa, één van de CEREC-trainers. Bij het conventionele kroon- en brugwerk sterft in 15 tot 20% van de gevallen de zenuw af, bij CE- REC zien we deze complicatie bij slechts 1%. Collega-trainer Remco Scheringa voegt hieraan toe dat een scan, die bij CEREC gemaakt wordt met een kleine camera, voor een patiënt prettiger is dan een afdruk. Als de tandarts met CEREC als chairsidesysteem werkt, kan binnen een uur een enkelvoudige restauratie vervaardigd en geplaatst worden. Er is maar één verdoving nodig, één keer soft-tissuemanagement, de patiënt heeft geen noodrestauratie nodig en hoeft maar één keer te komen. Als tandartsen niet met een chairsidesysteem willen werken, is er ook CEREC Connect. De tandarts maakt dan een scan, uploadt die naar het laboratorium waarmee hij samenwerkt en het laboratorium vervaardigt vervolgens het werkstuk. Een veelgehoorde klacht over intra-oraal scannen is dat nog niet alle behandelingen mogelijk zijn. Hoe functioneert CEREC op implantologisch gebied? Ronald Kooistra, tandarts-implantoloog: Mijn ervaringen met implantaatscans zijn erg positief. Het resultaat van de restauraties voor implantaten die ik met ons chairsidesysteem produceer, is vergelijkbaar met de scans die ik ontvang van de tandtechnicus. Hij gebruikt alleen nog een conventionele afdruk bij IPS e.max CADkronen en TiBase abutments. Ook Van den Akker maakt zelden nog een conventionele afdruk. Alleen als de patiënt bijvoorbeeld veel beweegt en het daarom moeilijk is een goede scan te maken. Soms is het ook handiger om niet met ons chairsidesysteem te werken als een restauratie niet gelijk geplaatst kan worden, bijvoorbeeld bij een uitgebreide brugconstructie. Je kunt dan wel met CEREC Connect werken. Naarmate je handiger bent met de scanner, kun je er steeds meer mee doen. Scheringa doet al zijn afdrukken digitaal zowel enkelvoudige als meervoudige esthetische werkstukken behalve frameprotheses. Ik wil zo min mogelijk werken met de conventionele afdruk. Ik vind dat een onnauwkeurige methode en niet prettig voor patiënten. Met een scanner kun je binnen een minuut de boven- en onderkaak volledig opnemen, terwijl een afdruk een paar minuten in de mond moet uitharden. Volgens Van den Akker zouden tandartsen juist nu de vrije tarieven zijn ingevoerd een scanner moeten aanschaffen. Het is hét middel om snel en efficiënt te kunnen werken en mensen hoeven maar één keer te komen. Een praktijk kan zich enorm profileren door een scanner aan te schaffen. Elk van de trainers benadrukt dat het erg belangrijk is dat een tandarts goed en nauwkeurig leert werken met CEREC. Scheringa: Een tandarts moet vertrouwd raken met een nieuwe workflow en thuisraken in het systeem. Ook is het belangrijk dat tandartsen en tandtechnici goed samenwerken. Soms loopt de communicatie mis, waardoor alsnog een model gemaakt moet worden. Uiteraard zien de tandartsen nog mogelijkheden voor verbeteringen in het systeem. Van den Akker: Het is wenselijk dat articulatiebewegingen in het CE- REC-ontwerp ingebouwd worden. Kooistra hoopt dat in de toekomst de intra-orale scanner voor alle indicaties gebruikt kan worden. Ook voor prothesewerk en steggen. Ik weet zeker CEREC-scanner. dat multifunctioneel werken het succes van de intra-orale scanner zal bevorderen. De kwaliteit van de scanner is volgens Kooistra al voldoende om alle indicaties aan te kunnen, maar de software moet nog verder ontwikkeld worden. Op dit moment staan er zo n vijfhonderd CEREC-systemen Een scanner is hét middel om snel en efficiënt te kunnen werken in Nederland. Dat is geen wereldschokkend aantal. Volgens Kooistra komt dit doordat tandartsen moeten wennen aan het idee van volledig digitale tandheelkunde. De meeste fasen van kroon- en brugwerk worden op dit moment al digitaal verwerkt, maar veel tandartsen hebben nog vrees om volledig over te stappen. Hij verwacht dat over tien tot vijftien jaar de meerderheid van de tandartsen intra-oraal zal scannen. Scheringa: Onze missie is dat in iedere praktijk een CEREC-machine, of in ieder geval een digitale scanner, komt te staan.

14 14 Buitenlands nieuws/wetenschap dental tribune - netherlands edition Juni 2012 Bejaarde tandarts breekt eigen afstudeerrecord Eerste tandpasta met vitamine B12 op de markt LISMORE, AUSTRALIË Tandarts Allan Stewart is op zijn 97ste afgestudeerd in alternatieve geneeswijzen. De Australiër heeft hiermee zijn eigen record uit 2006, toen hij als 91-jarige zijn derde universitaire studie voltooide, verbroken. Stewarts universitaire carrière begon met een studie tandheelkunde aan de Universiteit van Sydney in de jaren dertig van de vorige eeuw. Nadat hij in de VS postdoctorale opleidingen in de tandheelkundige chirurgie had gevolgd, werkte hij veertig jaar lang als tandarts in Australië en het Verenigd Koninkrijk. Toen zijn dochter op haar zeventigste kunstgeschiedenis ging studeren, kon Stewart het niet laten en besloot ook hij de collegebanken weer op te zoeken. Ik moet zeggen dat het een enorme uitdaging is geweest. Ik vond het ontzettend leuk en ik zou alle ouderen willen aanraden om weer te gaan studeren. In 2006 studeerde hij af in de rechtsgeleerdheid, waarmee hij de oudste levende persoon werd die een universitaire studie afrondde. Daar bleef het echter niet bij. Stewart maakte ondanks zijn hoge leeftijd tijdens zijn studie regelmatig gebruik van moderne communicatiemiddelen als Skype en was betrokken op online fora en bij online discussies. Studenten met een dergelijke hoge leeftijd zijn een zeldzaamheid. Andere voorbeelden zijn de Amerikaanse Hazel Soares, die in 2010 haar eerste universitaire studie afrondde op 94-jarige leeftijd, en de Amerikaanse Nola Ochs die in 2007 afstudeerde. Zij was toen 95 jaar oud. Ondanks zijn pleidooi voor een leven lang studeren heeft Stewart laten weten dat zijn academische loopbaan hiermee ten einde is. Hij blijft overigens lid van de Australische tandartsenvereniging. BERLIJN De Duitse fabrikant Logocos heeft een tandpasta met vitamine B12 op de markt gebracht, genaamde SANTE. De tandpasta is bedoeld voor mensen die geen vitamine B12 uit voedsel kunnen halen omdat ze het hiervoor benodigde enzym niet hebben. Volgens de fabrikant is de tandpasta wereldwijd de eerste in zijn soort. Logocos, een producent van natuurlijke cosmetica, ontwikkelde SANTE in samenwerking met de Duitse Vegetarische Unie (VEBU). De tandpasta zorgt dat de vitamine via het orale slijmvlies wordt opgenomen. Eerder verschenen andere vitamine B12- supplementen (zoals pillen en druppels) op de markt die met dezelfde absorptiemethode werken. Volgens de Duitse Medische Vereniging hebben vijf tot elf miljoen Duitsers last van een vitamine B12-tekort, soms zonder dat ze het zelf doorhebben. Vaak is de oorzaak een ontbrekend enzym dat nodig is voor de absorptie van de vitamine. Omdat vitamine B12 voornamelijk aanwezig is in dierlijke producten, komt een tekort veel bij vegetariërs en veganisten voor. Ook zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, rokers en alcoholisten en mensen met maag-darmziektes zoals de ziekte van Crohn en oudere mensen lopen risico. Passieve diffusie via het orale slijmvlies zorgt slechts voor absorptie van 1% van de aanbevolen hoeveelheid vitamine B12. SAN- De tandpasta is wereldwijd de eerste in zijn soort Structuur van vitamine B12. TE bevat daarom 100 μg vitamine B12 per gram. Een overdosis is volgens de fabrikant niet mogelijk, omdat de vitamine in water oplosbaar is en een overdosis via de urine wordt afgescheiden. Het Instituut voor alternatieve en duurzame voeding in Giessen (Duitsland), ondersteund door de VEBU, heeft onderzoek gedaan naar het effect van SANTE tandpasta. De testgroep gebruikte vijf weken lang de tandpasta met vitamine B12, terwijl de controlegroep een placeboproduct kreeg. Uit het onderzoek bleek dat het gebruik van de SANTE tandpasta kan leiden tot een toename van vitamine B12. De Duitse Voedingsorganisatie adviseert een dagelijkse inname van 3 μg vitamine B12. Een tekort aan vitamine B12 kan leiden tot moeheid, gebrek aan concentratie en uiteindelijk zelfs neurologische schade en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zegt Claus Leitzmann, emeritus hoogleraar Voeding aan de Justus Liebig Universiteit van Giessen. (bron: Dental Tribune International) Gevaarlijk hoge fluoridewaarden in Afrikaans grondwater Ethiopische kinderen met fluorose. (foto: DTI/Geplaatst met toestemming van prof. Avner Vengosh, Duke University, VS) DURHAM, VS De mondgezondheid van de bewoners van de Grote Riftvallei (Ethiopië) loopt gevaar door de natuurlijke aanwezigheid van fluoride in het grondwater. In de vallei wonen ongeveer acht miljoen mensen en elk van hen heeft last van fluorose. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit van North Carolina. De onderzoekers analyseerden 149 watermonsters uit twee waterafvoerkanalen in de vallei om het verband tussen de fluorideconcentratie in het water en de mondgezondheid van de lokale bewoners aan te tonen. De waterbronnen vertoonden hoge fluoridewaarden als gevolg van de geologische omstandigheden van de regio. De vallei bestaat uit vulkanische materialen en fluviolacustrinesedimenten die giftige elementen, zoals fluoride, in het water loslaten. Twaalf door bewoners bezochte waterbronnen hebben fluorideconcentraties van 7,8 tot 18 mg/l, terwijl de richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 1,5 mg/l als limiet voorschrijft. Volgens de WHO kan fluoride een negatief effect hebben op het glazuur en kan het vergiftigingen veroorzaken bij concentraties tussen de 0.9 en 1.2 mg/l. Ongeveer 60% van de gebitten liet breuken zien en verlies van het buitenste tandglazuur De onderzoekers analyseerden de tanden van 200 lokale bewoners in de leeftijd van zeven tot veertig jaar en vonden bij iedereen bewijs voor fluorose. Ongeveer 60% van de gebitten liet breuken zien en verlies van het buitenste tandglazuur. Bij 40% was sprake van milde of gemiddelde tandheelkundige fluorose, te herkennen aan een krijtachtig wit uiterlijk zonder verlies van glazuur. De valleibewoners kregen gemiddeld tussen de 4 en 54 mg fluoride per dag binnen, terwijl de aanbevolen hoeveelheid 6 mg per dag is. Volgens de WHO kan een verhoogde inname van water met 3 tot 6 mg/l fluoride ernstige gevolgen hebben voor het skeletweefsel. De onderzoekers vermoeden dat bepaalde voedingspatronen, zoals de consumptie van koe- melk, de hevigheid van dentale fluorose kan verminderen. Het beperkte, op granen gebaseerde dieet van deze mensen bevat weinig calcium en vitamine D, stoffen die de negatieve effecten van een verhoogde fluorideconsumptie kunnen verminderen, zeggen de onderzoekers. Het onderzoek is in april online gepubliceerd in Environmental International. (bron: Dental Tribune International) EAO herziet richtlijnen röntgenstraling Tand gekweekt uit stamcellen FLORIDA, VS Wetenschappers van de Nova Southeastern University (NSU) zijn er voor het eerst in geslaagd met de stamcellen van een patiënt nieuwe tanden te kweken. Hiermee komt een dentale behandeloptie die tot nu toe vooral futuristisch leek, met rasse schreden dichterbij. Voor het kweken van een nieuwe tand worden stamcellen uit de mond of uit het beenmerg gebruikt. De tand wordt gekweekt in een biologisch afbreekbare poreuze mal in de gewenste vorm. Nadat het glazuur uitgehard en de zenuwcellen volgroeid zijn, blijft een perfecte menselijke tand over zonder kunstmatige toevoegingen. Dit proces kan zowel buiten als binnen de mond plaatsvinden. BRUSSEL De Europese vereniging voor Osseointegratie (EAO) heeft haar richtlijnen voor het gebruik van röntgenstraling in de implantologie ook toepasbaar gemaakt op cone-beam-gestuurde planigrafie. Het streven is zowel de conventionele radiografie als de nieuwe procedures te optimaliseren en om zo veel mogelijk te voldoen aan het As Low As is Reasonably Achievable (ALARA)- principe. De eerdere EAO-richtlijnen dateren uit Bij de nieuwe EAO-richtlijnen staat het welzijn en de veiligheid van de patiënt centraal. De patiënt moet zo min mogelijk bloot staan aan ioniserende radiatie. De richtlijnen zijn bedoeld voor radiologen, tandartsen en tandartsassistenten. Het terrein van beeldvormende technieken is vaak erg technisch en complex. Deze EAO-richtlijnen bieden een toegankelijke, praktische en gezaghebbende benadering tot het onderwerp en zijn een handige gids voor tandartsen om zo goed mogelijk te handelen, aldus prof. David Harris, docent aan de Trinity College Dublin Dental School en lid van het EAO-panel van veertien Europese radiologen en clinici. Volgens het panel brengt röntgentechnologie een risico hoewel zeer klein met zich mee, maar is het essentieel voor de evaluatie van een patiënt voorafgaand aan een chirurgische behandeling, bij onderzoek naar bepaalde complicaties en bij prothetische planning. De experts benadrukken dat het belangrijk De techniek is tot dusver toegepast op apen en muizen. De volgende stap is te testen op menselijke proefpersonen. De grootste moeilijkheid is de stamcellen zo te sturen dat er een goed Het zou fantastisch zijn als de stamceltechniek in de tandheelkunde routine wordt evenwicht is tussen verschillende harde tandweefsels, dentine en tandglazuur. De stamceltechniek kan verloren gegane elementen vervangen, is dat, uitgaande van het ALA- RA-principe, de stralingsdosis zo beperkt mogelijk is en dat het De patiënt moet zo min mogelijk bloot staan aan ioniserende radiatie onderzoek bij elke patiënt gerechtvaardigd is. Beschikbare alternatieve technieken met hetzelfde doel maar met minder of geen blootstelling aan ioniserende straling zouden ook in overweging moeten worden genomen. De richtlijnen werden gepresenteerd tijdens het jaarlijkse EAO-congres in Athene in Een prepublicatie volgde op 20 maart in Clinical Oral Implants Research. (bron: Dental Tribune International) maar kan ook onderdeel worden van de standaardbehandeling bij complexe orthodontie. Ook kan een ontoereikend element geëxtraheerd worden, waarna er eenvoudig een nieuwe voor in de plaats kan worden gezet. Uit een onderzoek uit 2009, uitgevoerd door de NSU, bleek dat 96% van de ondervraagde tandartsen verwachtte dat stamcelregeneratie de toekomst van de tandheelkunde zal domineren. Meer dan de helft van de ondervraagde personen dacht dat de stamceltechniek het volgende decennium beschikbaar zou zijn. Prof. dr. Murray (NSU): Het zou fantastisch zijn als de stamceltechniek in de tandheelkunde routine wordt. (bron:

15 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Wetenschap 15 Ontbrekende tanden grootste afknapper RUGBY, VK In een tijdperk waarin veel aandacht is voor de uiterlijke verschijning, wordt een slecht gebit door velen als afstotelijk beschouwd. Ontbrekende tanden zijn daarbij het meest onaantrekkelijke mondprobleem. Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door de British Dental Health Foundation (BDHF) in het kader van de jaarlijkse campagne National Smile Month. en verkleurde tanden de minst aantrekkelijk mondproblemen. National Smile Month, van 20 mei tot 20 juni, is de grootste mondgezondheidscampagne in het Verenigd Koninkrijk. In de 36 jaar dat de campagne bestaat is er veel verbeterd: het aandeel edentate Britten daalde in Engeland van 37% in 1978 naar 6% in 2009; het aantal volwassenen met 21 of meer natuurlij- ke elementen steeg van 68% in Noord-Ierland in 1978 naar 86% in Engeland, Wales en Noord-Ierland in Carter: "Het onderzoek wijst uit dat een verantwoorde mondverzorging niet alleen het gebit een goede dienst bewijst, maar ook de eigen aantrekkingskracht vergroot." (bron: Dental Tribune International) Ontbrekende en verkleurde elementen en teruggetrokken tandvlees worden als meest onaantrekkelijk beschouwd. Jongeren willen de perfecte lach van celebrities imiteren In een enquête onder meer dan duizend inwoners van het Verenigd Koninkrijk werd nagegaan welke mondgezondheidsproblemen als minst aantrekkelijk worden beschouwd. 57% van de respondenten noemde ontbrekende elementen, 18% verkleurde tanden. Een beugel werd door slechts 6% van de respondenten als meest onaantrekkelijk bestempeld en vullingen door 2%. Gebroken tanden, scheve tanden en teruggetrokken tandvlees werden in totaal door bijna een vijfde van de respondenten als meest onaantrekkelijk gezien. Volgens dr. Nigel Carter, voorzitter van de BDHF, zijn de resultaten geen verrassing. Jongeren associëren celebrities met aantrekkelijkheid, aanzien en voorspoed en willen ze daarom imiteren. Zij hebben vaak een perfecte lach en daarom zijn ontbrekende Omzet Europese dentale markt gegroeid Zwembadwater met een lage ph-waarde kan snel hevige tanderosie veroorzaken NIEUW Onafscheidelijk: Zirkonium en PermaCem 2.0 GÜMLIGEN, ZWITSERLAND De omzet van de Europese dentale markt is in 2011 met 1,2% gegroeid. Dit blijkt uit een enquête van ADDE, de Europese dentale handelsvereniging, in samenwerking met FIDE, de Federatie van de Europese dentale industrie. Het onderzoek werd uitgevoerd in 14 landen en beslaat de periode De omzet van apparatuur is in die periode met 2,2% gedaald, terwijl de omzet van overige artikelen met 0,9% steeg. Het aantal werkzame tandartsen groeide licht met 0,8% en het aantal mondhygiënisten met 1,1%. Het aantal tandheelkundige laboratoria daalde met 1,1% en het aantal tandtechnici met 0,9%. (bron: ADDE) PermaCem 2.0 is de nieuwe generatie van zelfhechtende bevestigings-composieten. De speciale hechtmonomeerformule maakt het mogelijk om een natuurlijke hoge zelfhechtende werking te hebben op Zirkoniumoxide. Dit zorgt voor uitstekende hechtwaarden op zirkonium keramiek en een zeker gevoel. Het materiaal laat zich bovendien zeer goed verwerken: eenvoudige overschotverwijdering, het drupt niet en het vloeit zeer nauwkeurig in alle preparatieranden de flow 2.0 formule maakt dit mogelijk.

16

17 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Reportage 17 Gevarieerd nieuw nascholings programma Quality Practice TEKST: BEN ADRIAANSE AMSTERDAM Van orale microbiologie tot esthetische tandheelkunde en van diagnostiek tot parodontologie: gevarieerder dan het nieuwe programma van Quality Practice (QP) Tandheelkunde kan niet. Ook in organiseert het grootste nascholingsinstituut voor de mondzorg zes themadagen over uiteenlopende tandheelkundige onderwerpen, met aansprekende moderators als prof. dr. Joost Roeters, dr. Erwin Berkhout en prof. dr. Bruno Loos. Deelnemers aan het QP-programma Tandheelkunde kunnen in totaal 35 KRT-punten behalen. Dat is twee punten meer dan het vorige academisch jaar. Leden volgen hiervoor drie themadagen bij ACTA, maken zes online kennistoetsen en kunnen twee web-tv-uitzendingen volgen. Alle activiteiten van QP zijn ook geaccrediteerd met het Q-keurmerk. De technische mogelijkheden en nascholingswensen van tandartsen zijn sterk in beweging. Quality Practice speelt hier met de introductie van web-tv-uitzendingen op in. In deze vorm van online nascholing staat telkens één actueel onderwerp centraal. Op deze manier maakt QP nascholen vanuit huis nog aantrekkelijker. De kosten voor een lidmaatschap van QP-Tandheelkunde bedragen voor het komende academisch jaar (september tot augustus) 1.120,- (inclusief BTW). QP Mondhygiëne Ook het programma voor mondhygiënisten in heeft uiteenlopende onderwerpen te bieden. Zo is orale microbiologie één van de thema s, met als moderator dr. Egija Zaura. Ook is er een themadag gewijd aan gedragsbeïnvloeding van patiënten én van collega s. De andere onderwerpen van dit cursusjaar zijn medische situaties in de mondhygiënepraktijk en parodontologie update. Voor deelnemers zijn in totaal 22 KRM-punten te behalen. Hiertoe maken de leden vier online kennistoetsen en wonen ze twee themadagen bij. Het lidmaatschap van QP- Mondhygiëne voor het cursusjaar bedraagt 520,- (inclusief BTW). Lezen op de ipad Recent hebben de QP-leden van zowel de programma s Tandheelkunde als Mondhygiëne de mogelijkheid gekregen hun tijdschrift volledig te lezen op de ipad. Steeds meer leden maken van deze mogelijkheid gebruik. Natuurlijk krijgen leden het papieren tijdschrift nog steeds zes maal per jaar in de bus en kunnen zij het complete tijdschriftenarchief raadplegen op www. qualitypractice.nl. Meer informatie over beide nascholingsprogramma s is te vinden op Themadagen Quality Practice Tandheelkunde 2012/2013 Themadag 1 Moderne orale microbiologie: de gezonde balans Moderator: dr. Egija Zaura, tandarts Zaterdag 22 september 2012 Zaterdag 13 oktober uur ACTA Amsterdam Themadag 3 Mondafwijkingen: de rol van de tandarts Moderator: dr. Tim Forouzanfar, kaakchirurg Zaterdag 26 januari 2013 Zaterdag 2 februari uur ACTA Amsterdam Themadag 5 Diagnostiek: dé taak van de tandarts Moderator: dr. Erwin Berkhout, tandarts Zaterdag 20 april 2013 Zaterdag 18 mei uur ACTA Amsterdam Themadagen Quality Practice Mondhygiëne 2012/2013 Themadag 1 Moderne orale microbiologie: de gezonde balans Moderator: dr. Egija Zaura, tandarts Zaterdag 3 november uur ACTA Amsterdam Themadag 3 Medische situaties in de mondhygiënepraktijk Moderator: drs. Denise van Diermen, arts Zaterdag 13 april uur ACTA Amsterdam De orale microbiologie heeft het laatste decennium een geweldige vlucht genomen. Tijdens de ochtendlezingen krijgt u moderne methodes uitgelegd en worden deze vergeleken met het klassieke kweken en de huidige diagnostiek. Verder is specifieke aandacht voor orale gezondheid en orale infecties. In de middag volgen presentaties over voorbeelden uit de praktijk en implicaties voor de toekomst. Themadag 2 Op esthetiek gerichte tandheelkundige behandelingen: diverse aspecten Moderator: prof. dr. Joost Roeters, tandarts Zaterdag 10 november 2012 Zaterdag 8 december uur ACTA Amsterdam In de tandheelkunde speelt esthetiek een steeds belangrijker rol. In het plenaire deel gaan we in op de relatie tussen psychisch welbevinden en dentale esthetiek en het hygiënisch verwerken van adhesieve restauratiematerialen. In de workshops is aandacht voor bleken, het spel tussen kleur en vorm, het implantaat op de plaats van de laterale bovenincisief, en de rol van de orthodontist, kaakchirurg en implantoloog. Pathologieën die minder frequent in de tandartspraktijk voorkomen, zijn vaak lastig in de algemene praktijk. In dit thema geven we u handvatten om beter in staat te zijn pluis van niet-pluis te onderscheiden. Verder wordt er uitleg gegeven over het vervolgtraject voor de patiënt als het niet-pluis is en wat uw rol als tandarts hierin kan zijn. Themadag 4 TMD Doedag Moderatoren: dr. Corine Visscher, orofaciaal fysiotherapeut en prof. dr. Frank Lobbezoo, tandartsgnatholoog Zaterdag 2 maart 2013 Zaterdag 9 maart uur ACTA Amsterdam Tijdens deze praktijkgerichte themadag leert u hoe u de TMDpatiënt, bruxist of slaapapneupatiënt kunt herkennen. Bij het oefenen van praktische vaardigheden zullen zowel de diagnostiek van TMD, het vervaardigen van een wasindex, als het uitvoeren van eenvoudige oefentherapie aan de orde komen. In het tijdschrift wordt de theorie ondersteund met enkele capita selecta. Voor een goede diagnostiek is kennis noodzakelijk, maar ook inzicht, de juiste aanpak en het gebruik van moderne diagnostische hulpmiddelen. Wat zijn de elementen van een betrouwbaar periodiek mondonderzoek? Hoe waarschijnlijk is uw diagnose? Hoe absoluut kunnen we van waarheid spreken en waar spreken we in dat verband over evidence? Deze en meer vragen komen aan de orde. Themadag 6 Parodontologie update Moderator: prof. dr. Bruno Loos, tandarts-parodontoloog Zaterdag 15 juni 2013 Zaterdag 22 juni uur ACTA Amsterdam De DPSI en het paro-protocol worden steeds vaker toegepast in de (algemene) praktijk. Belangrijk is te weten wat het wetenschappelijk bewijs is dat parodontale behandelingen de conditie van het lichaam verbeteren. Hoe zit het met parodontitis en de invloed daarvan op hart- en vaatziekten en diabetes? Wat is de relatie tussen voeding en parodontitis en moeten we de inhoud van de pocket blijven kweken of is dat inmiddels achterhaald? De orale microbiologie heeft het laatste decennium een geweldige vlucht genomen. Tijdens de ochtendlezingen krijg je moderne methodes uitgelegd en worden deze vergeleken met het klassieke kweken en de huidige diagnostiek. Verder is specifieke aandacht voor orale gezondheid en orale infecties. In de middag volgen presentaties over voorbeelden uit de praktijk en implicaties voor de toekomst. Themadag 2 Gedragsbeïnvloeding: kan ik het ook op een andere manier? Moderator: dr. Ronald Gorter, psycholoog Zaterdag 9 februari uur ACTA Amsterdam Centraal in deze themadag staat de beïnvloeding van de ander, wie die ander dan ook mag zijn. Een patiënt die je beter wilt laten poetsen, een agressieve patiënt die je rustig moet zien te krijgen of aan het hanteren van een conflict met een patiënt of collega. Of leiding geven het vermarkten van de praktijk. Ten slotte kun je ook je eigen gedrag onder de loep nemen. Een ogenschijnlijk gezonde patiënt kan door tandheelkundig handelen ineens niet meer zo gezond zijn. Aan de andere kant kan een zieke patiënt, of een patiënt die medicijnen krijgt, door tandheelkundig handelen in de problemen komen. In de voordrachten en workshops tijdens deze themadag leer je hoe je deze (acute) situaties zo goed mogelijk kunt voorkomen, dan wel aanpakken. Themadag 4 Parodontologie update Moderator: prof.dr. Bruno Loos Zaterdag 13 april uur ACTA Amsterdam De DPSI en het paro-protocol worden steeds vaker toegepast in de (algemene) praktijk. Belangrijk is te weten wat het wetenschappelijk bewijs is dat parodontale behandelingen de conditie van het lichaam verbeteren. Hoe zit het met parodontitis en de invloed daarvan op hart- en vaatziekten en diabetes? Wat is de relatie tussen voeding en parodontitis en moeten we de inhoud van de pocket blijven kweken of is dat inmiddels achterhaald?

18 VOOR IEDEREEN DE JUISTE OPZETBORSTEL PRECISION CLEAN Dagelijks schoon TRIZONE De gekende poetservaring van een manuele tandenborstel FLOSS ACTION Diepe reiniging tussen de tanden 3D WHITE Verwijdert oppervlakte vlekken SENSITIVE Zachte reiniging POWER TIP Grondige reiniging van moeilijk te bereiken plaatsen ORTHO Effectieve, confortabele reiniging rond beugels De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

19 Juni 2012 dental tribune - netherlands edition Industrie 19 Carestream Dental maakt merkidentiteit CS bekend Verschillende producten die onder het merk Carestream Dental (CS) vallen, krijgen een nieuwe naam. In verband met deze strategische rebranding start Carestream Dental een grootschalige reclamecampagne. We willen deze toonaangevende producten samenvoegen onder één noemer. Daarmee willen we duidelijk maken wat de voordelen en de geïntegreerde mogelijkheden zijn van de beeldverwerkings-, software- en praktijkmanagementoplossingen van Carestream Dental, verklaart Jody Rodney, hoofd marketing van Carestream Dental. De bestaande producten van Carestream Dental werden verkocht onder meerdere merknamen, waaronder SoftDent, PracticeWorks, Kodak, OrthoTrac, RVG, Trophy en Windent. De verschillende merknamen zorgen ervoor dat artsen en managers van mondgezondheidspraktijken het verband tussen de producten en de geïntegreerde functionaliteit niet altijd zien. Het eerste product met het CS-merk, de CS 9300, werd in de lente van 2011 met succes gelanceerd. De meeste bestaande producten zullen binnenkort onder de CS-merknaam worden verkocht, maar houden wel dezelfde modelnummers. Film- en chemische producten zullen onder het Kodak-merk verkocht blijven worden. Carestream Dental zal alle producten blijven ondersteunen, en onderdelen en toebehoren voor deze producten blijven leveren. Door de overgang naar het CSmerk kunnen wij klanten eraan herinneren waar wij precies voor staan: duidelijke, betrouwbare beelden voor nauwkeurige diagnoses, nieuwe technologie die eenvoudig te gebruiken en begrijpen is en een soepele, winstgevende vooruitgang door klinische en administratieve taken, aldus Rodney. Ga naar voor meer informatie over de producten van Carestream Dental. Mobiel intra-oraal camerasysteem Het nieuwe kroonen brugmateriaal van VOCO Het nieuwe mobiele intra-orale camerasysteem van Landfair Dental biedt een uitstekende oplossing voor elke patiënt. Door de snelle toepasbaarheid en behendigheid is het systeem in verschillende kamers te gebruiken. De uitvergroting op het scherm zorgt ervoor dat de tandarts of preventieassistente beter caviteiten kan waarnemen. Tegelijkertijd wordt de patiënt geïnformeerd met real-life beelden, die steeds belangrijker worden voor 1. Verwerken! 2. Esthetiek! Glans zonder polijsten! 3. Duurzaamheid! Bestel nu! 3 VOOR OPTIMALE TIJDELIJKE VOORZIENINGEN Structur 3 Het mobiele intra-orale camerasysteem. nieuwe, met Youtube opgroeiende generaties. De resultaten van een behandeling kunnen hiermee op overtuigende wijze worden bekeken en besproken. Het 19 TFT-scherm heeft een uitstekende beeldkwaliteit en heeft een geïntegreerde DVD-speler om ook patiëntinformatie te laten zien. De intra-orale camera heeft een ingebouwde Sony sensor met LED s. Het systeem is te bekijken in het Dental Equipment Center te IJsselstein. Bezoek voor meer informatie de website van de geautoriseerde dealer in Nederland: Betrouwbaar en snel verwerken Intraorale tijd: slechts 45 seconden 1:1 mengverhouding zorgt voor homogeen mengsel Buitengewone esthetiek Natuurlijk uiterlijk Beschikbaar in acht kleuren Duurzaam Hoge druksterkte Uitstekende breukweerstand Bezoek ons op DentalVak Schrijf u in op: VOCO GmbH Anton-Flettner-Straße Cuxhaven Duitsland Tel NIEUW

20 20 Industrie dental tribune - netherlands edition Juni 2012 Betrouwbare hechting op zirkonium kronen Met goed vertrouwen uw keramische restauraties cementeren: DMG s nieuwe zelfhechtende bevestigingscomposiet PermaCem 2.0 maakt het mogelijk! Moderne volledige keramische restauraties van zirkoniumoxide bieden de esthetiek en veiligheid die patiënten vandaag de dag verwachten. Bij het cementeren moest de tandarts tot nu toe de afweging maken tussen esthetiek of betrouwbare hechting. Vaak werden en worden de conventionele cementen hier nog voor gebruikt, met alle nadelen van dien. Moderne, zelfklevende composietcementen waren voorheen veel minder geschikt om een betrouwbare hechtkracht te bereiken op zirkoniumoxidekronen. Met PermaCem 2.0 introduceert DMG een nieuwe generatie zelfhechtende bevestigingscementen. Dit composiet werkt zonder afzonderlijke ets- of bondingstap voor superieure hechting aan zirkonium. Het geheim ligt in de structuur van het materiaal: De speciale hecht-monomeerformule maakt een natuurlijke hoge zelfhechting mogelijk. Ook op andere materialen realiseert PermaCem 2.0 uitzonderlijke hechting. Dit geldt voor oxide- en silicaatkeramieken en metalen, composietrestauraties of glasvezelversterkte wortelstiften. De nieuw ontwikkelde Flow 2.0 zorgt voor een eenvoudige verwerking en gemakkelijke overschotverwijdering. Ga meer informatie over deze nieuwe keramiekspecialist naar PermaCem 2.0 van DMG. Het Qualiteits Accreditatie-instituut Tandheelkunde Q-Keurmerk R Grandio SO Inlay System Indirecte composietinlays aan de stoel Het Q-Keurmerk toetst cursussen op een transparante en duidelijke wijze gecontroleerde kwaliteit En dat wil je toch als je naar een cursus gaat.weten dat je voor kwaliteit gaat. krijgen dient u te voldoen aan strenge inhoudelijke toetsing iedere tandarts zonder kosten zijn eigen portfolio met gevolgde Q-Keurmerk cursussen inzien Voco breidt zijn succesvolle GrandioSo-productlijn uit met een innovatieve set voor het aan de stoel maken van indirecte composietinlays. Met GrandioSo Inlay System biedt Voco als enige fabrikant deze complete oplossing aan. Het systeem maakt het eenvoudig en snel mogelijk om aan de stoel 15 indirecte composietinlays te maken, zodat een samenwerking met het laboratorium niet noodzakelijk is. Ook zijn er geen dure CAD/CAM-apparaten nodig. Alle in het GrandioSo Inlay System aanwezige componenten zijn optimaal op elkaar afgestemd en maken het mogelijk om slechts in één behandeling zowel stabiele als esthetische composietinlays te maken. De Systemset bevat naast de bekende producten GrandioSo, Futurabond DC, Bifix QM en Dimanto ook een nieuw, eigen ontwikkeld additie-silicone voor het maken van gebitsmodellen. Deze silicone geeft zowel een hoge nauwkeurige weergave als een hoge eindhardheid. Daarmee kan met de conventionele techniek een natuurgetrouw model gemaakt worden dat als ideale basis voor het maken van de inlay gebruikt kan worden. De composietinlay wordt extra-oraal volgens de principes van de vultechniek gemaakt en als restauratie in de caviteit geplaatst. De patiënt krijgt zo in slechts één behandeling een hoogwaardige verzorging met een composietinlay. Ga voor meer informatie naar info@q-keurmerk.nl Ga voor kwaliteit: ga voor Q-Keurmerk cursussen. GrandioSo Inlay System.