Proefproject watergebonden wegenverf

Transcriptie

1 Proefproject watergebonden wegenverf en heropfrissen gestructureerde wegmarkering Opdrachtgevend bestuur: Agentschap Wegen en Verkeer, coördinerende afdeling: Expertise Verkeer en Telematica Sophie De Vlieger, Studieverantwoordelijke Signalisatie Willem Pauwels, Jurist 12 december 2017

2 Inhoud 1 Inleiding Zichtbaarheid bij dag of bij wegverlichting (Qd) Zichtbaarheid bij nacht (RL) Zichtbaarheid bij nacht bij nat wegdek (RW) Zichtbaarheid bij nacht bij regenweer (RR) Technische specificaties en normen Scenario s Eisen wegmarkeringsproducten - BENOR en/of ATG-gebruiksgeschiktheidsattest Overzicht gebruikte wegmarkeringsproducten Functionele eisen wegmarkeringen A posteriori technische keuringen Te meten wegvakken Tijdstip van meten Aantal metingen per 400 meter Uitvoering Algemeen Foto s Meetresultaten Initiële metingen Resultaten Grafieken Metingen gedurende de levensduur Metingen 17 mei Metingen 19 oktober Grafieken Conclusie Printdatum : 21 december

3 1 Inleiding Het proefproject heeft tot voorwerp het realiseren van de wegmarkeringen (leveren en aanbrengen van watergebonden wegenverven) op de autosnelweg A18 tussen Oostduinkerke en Nieuwpoort tussen kilometerpaal 18,5 en 20,5 in de richting van Brugge. Het project omvat hoofdzakelijk: - het leveren en aanbrengen van overlangse markeringen in doorlopende lijn met een breedte van 30 cm als rechterrandlijn; - het meten en rapporteren van de functionele eigenschappen Qd, RL, RW en RR. Bedoeling is om de performantie van de BENOR-gecertificeerde producten hoofdzakelijk te testen op bestaande gestructureerde wegmarkeringen. 1.1 Zichtbaarheid bij dag of bij wegverlichting (Qd) De luminantiecoëfficiënt bij diffuse verlichting van een gemarkeerd oppervlak (Qd) is de verhouding van de luminantie van dat oppervlak in een gegeven richting en de verlichtingssterkte op het oppervlak. De Qd wordt gebruikt als maat voor de lichtreflectie van een markering bij daglicht of onder openbare verlichting en wordt uitgedrukt in mcd/m 2.lux 1. De meting gebeurt volgens bijlage A van de NBN EN Zichtbaarheid bij nacht (RL) Retroreflectie is de weerkaatsing van het licht van de koplampen in de richting van de autobestuurder. De glasparel heeft als taak de lichtstralen van de voertuigkoplampen in het markeringsproduct te laten dringen, zodat het teruggekaatst wordt naar de lichtbron. De zichtbaarheid van de wegmarkering wordt hierdoor verhoogd, in het geval de openbare verlichting uit is. Dit fenomeen is belangrijk voor de zichtbaarheid van markeringen bij nacht en bij afwezigheid van openbare verlichting. Een maat voor het retroreflecterend vermogen van een markering is de retrotreflectiecoëfficiënt RL, die de verhouding is van de luminantie in de waarnemingsrichting en de verlichtingssterkte, loodrecht op de richting van het invallend licht gemeten. Dit wordt uitgedrukt in mcd/ m 2.lux. Voor een goede retroreflectie is een juiste dosering van glasparels, gedeeltelijk verzonken (ideaal 60 %) in de markering, cruciaal. Het licht van de koplampen dringt de glasparel binnen en wordt naar beneden toe gebroken. Het licht wordt weerkaatst op het contactvlak tussen de glasparel en de markering. Hierbij is het gehalte aan titaandioxide (TiO 2 ) van belang. Het weerkaatste licht verlaat de glasparel weer en wordt daarbij gebroken in de richting van de auto. De retroreflectie is afhankelijk van verschillende factoren: - de hoeveelheid TiO 2 ; - de hoeveelheid glasparels aan de oppervlakte; - de diameter van de glasparels (hoe groter hoe beter voor de retroreflectie, maar grotere glasparels worden gemakkelijker verbrijzeld en maken het oppervlak gladder); - de kwaliteit van de glasparels (ronde vorm, brekingsindex van het glas, ); - de wijze van aanbrengen van glasparels; 3

4 - de ligging van glasparels. De meting gebeurt volgens bijlage B van de NBN EN Zichtbaarheid bij nacht bij nat wegdek (RW) De zichtbaarheid van de wegmarkering bij nacht en bij een nat wegdek (RW) is identiek aan RL, maar dan bij een nat wegdek (één minuut na een regenbui). RW wordt eveneens uitgedrukt in mcd/m 2. lux. De waarde is merkelijk lager dan bij nachtzichtbaarheid bij droog weer RL omdat de werking van de glasparels gedeeltelijk wordt teniet gedaan door de aanwezigheid van een waterfilm. De meting gebeurt volgens bijlage B van de NBN EN Zichtbaarheid bij nacht bij regenweer (RR) De zichtbaarheid van de wegmarkering bij nacht en bij regenweer (RR) is identiek aan RL, maar dan tijdens een regenbui. RR wordt eveneens uitgedrukt in mcd/m 2..lux. De waarde is eveneens duidelijk lager dan bij nachtzichtbaarheid bij droog weer RL. De meting gebeurt volgens bijlage B van de NBN EN Technische specificaties en normen Naast de wettelijke en reglementaire voorschriften zijn de volgende documenten, omzendbrieven en dienstorders op dit proefproject van toepassing: MOW/AWV/2010/5 MOW/AWV/2014/12 MOW/AWV/2015/8 Beperking van de verkeershinder en bijhorende onveiligheid bij werken op autosnelwegen. Algemene Omzendbrief nopens de wegsignalisatie Deel III- Wegmarkeringen; TEKST en PLATEN Deel VIIBIS Alfabet & Cijfers voor signalisatie voor grondmarkeringen; TEKST EN PLATEN. Werfsignalisatie - Werfsignalisatieschema's 1ste, 5de en 6de categorie op autosnelwegen en wegen > 90 km/u. De dienstorders zijn te raadplegen op de website van het Agentschap Wegen en Verkeer De gebruikte wegmarkeringsproducten zijn deze waarvan de bestanddelen voldoen aan de eisen van: NBN EN PTV883 NBN EN PTV884 NBN EN PTV885 Voor verven Voor thermoplasten Voor koudplasten 4

5 NBN EN PTV881 Voor de nastrooiparels De gebruikte wegmarkeringsproducten dienen BENOR-gecertificeerd zijn. De laatst gepubliceerde versie van de hierboven vermelde documenten is van toepassing. Bij tegenspraak tussen de verschillende voorschriften heeft de meest recente voorrang. 3 Scenario s Volgende werken worden uitgevoerd op de hierboven vermelde locatie: - Scenario 1: Van kilometerpunt (kmpt) tot kmpt : wegenverf op waterbasis (Saskia) op de bestaande gestructureerde wegmarkering (dot-markering van circa 8 jaar oud) over een lengte van 400 m. Een primer werd voorzien. - Scenario 2: Van kmpt tot kmpt : wegenverf op waterbasis (Saskia met nastrooiparels type II) ter hoogte van de door het bestuur verwijderde gestructureerde wegmarkering over een lengte van 400 m. Het bestaande wegdek is een ZOA (Zeer Open Asfalt). - Scenario 3: Van kmpt tot kmpt : spray in koudplast (Clafoutis) op de bestaande gestructureerde wegmarkering (dot-markering van circa 8 jaar oud) met primer over een lengte van 300 m. Het deelvak van kmpt tot kmpt is niet representatief. - Scenario 4: Van kmpt tot kmpt : spettermarkering in koudplast (Promenade) ter hoogte van de door het bestuur verwijderde gestructureerde wegmarkering over een lengte van 400 m. Twee bijkomende scenario s (scenario 5 en scenario 6) zijn volledig ten laste van het bestuur. - Scenario 5a: Van kmpt tot kmpt : markeren van de bestaande gestructureerde wegmarkering met wegenverf met solventen (Velucryl B Extra) over een lengte van 200 m. - Scenario 5b: Van kmpt tot kmpt : markeren van de bestaande gestructureerde wegmarkering met wegenverf met solventen (Velucryl B Extra), over een lengte van 200 m. - Scenario 6: Van kmpt tot kmpt : heropfrissen van de bestaande gestructureerde wegmarkering met een gestructureerde markering in thermoplast (Viatherm B82) over een lengte van 400 m (aangebracht op 12 mei 2016). Het verwijderen van de bestaande gestructureerde wegmarkeringen is ten laste van het bestuur. Dit geldt voor: - scenario 2; - scenario 4. 5

6 4 Eisen wegmarkeringsproducten - BENOR en/of ATGgebruiksgeschiktheidsattest Alle gebruikte wegmarkeringsproducten, voor de uitvoering van de scenario s zijn BENOR-gecertificeerd (of gelijkwaardig) en/of beschikken over een ATG-gebruiksgeschiktheidsattest: - wegenverf op waterbasis; - spray in koudplast; - gestructureerde wegmarkering in koudplast en thermoplast; - wegenverf met solventen. De fabrikant/aannemer legde de attesten en/of certificaten voorafgaand aan de uitvoering van de werken voor aan de leidend ambtenaar en de coördinator. Het bestuur behield zich het recht om te controleren of de gebruikte wegmarkeringsproducten in overeenstemming zijn met de voorafgaand voorgelegde ATG-gebruiksgeschiktheidsattesten en/of BENORcertificaten. Op de werf werden bijgevolg de verpakkingen gecontroleerd. Scenario Basisproduct Certificaat BENORcode Certificaat BENOR-code Nastrooimiddelen 1 Saskia 0480/ SILI /7006 F:G (80/20) WBP + Echostar 2 WBP Be Fast WBP Fast Dry A2 avec primer) 2 Saskia VNTP 0480/0002 Echostar 25 WBP SRT (90/10) 3 Clafoutis 0480/0008 Echostar (3) + Sili / (80/20) Techno SRT 4 Promenade 0480/0007 Echostar (3) 0471/7006 5a Velucryl B Extra 0478/0013 Potters Velucryl NM B 3:1 0475/0009 5b Velucryl B Extra 0478/0013 Sovitec Eco SBP Eco SRT 0471/ Viatherm B /0006 UCME /0004 6

7 5 Overzicht gebruikte wegmarkeringsproducten Scenari o Machine a Watergebonden wegenverf (Saskia) op bestaande dotmarkering (8 jaar oud) Watergebonden wegenverf (Saskia VNTP) => bestaande dotmarkering verwijderd Koudplast (Clafoutis) op bestaande dotmarkering (8 jaar oud) Gestructureerd e markering in koudplast «crépis» (Promenade) => bestaande dotmarkering verwijderd Wegenverf met solventen op bestaande dotmarkering (8 jaar oud) Euroliners T201 Euroliners T201 CTS Basisproduct SASKIA Nastrooimiddelen SILI (80/20) WBP + Echostar 2 WBP Be Fast WBP Fast Dry A2 (met primer Primaflex) Basisproduc t Dosering (g/m²) Nastrooimiddele n Injectie glasparels nvt SASKIA VNTP Echostar 25 WBP SRT (90/10) CLAFOUTIS Echostar (3) + Sili (80/20) Techno SRT. Om de droogtijd van 30 minuten te versnellen tot 12 minuten werd 1,5% peroxyde toegevoegd Hofmann H18 PROMENADE Echostar (3) nvt Hofmann H26 Velucryl B extra Velucryl NM B 3:1 (Potters)

8 Scenari o Machine Wegenverf met solventen op 5b bestaande Hofmann H26 dotmarkering (8 jaar oud) Basisproduct Velucryl B extra Nastrooimiddelen Echostar 5 SRT (3) + Sili (80/20) Basisproduc t Dosering (g/m²) Nastrooimiddele n Injectie glasparels Gestructureerd e thermoplast Borum BM 5000 Viatherm B82 UCME nb nb nb nvt : niet van toepassing nb : niet bebekend 8

9 6 Functionele eisen wegmarkeringen Volgende functionele eisen worden aan de wegmarkeringen gesteld: - dagzichtbaarheid Q2 (100 mcd/m².lux); - nachtzichtbaarheid bij droog weer R3 (150 mcd/m².lux); - nachtzichtbaarheid bij een nat wegdek RW1 (25 mcd/m².lux); - nachtzichtbaarheid bij regenweer RR1 (25 mcd/m².lux); - stroefheid (45 SRT). De stroefheid wordt enkel bepaald bij vlakke wegmarkeringen en niet bij gestructureerde wegmarkeringen zoals de Europese normen aangeven. Tijdens de uitvoering werd beslist om dit aspect te controleren. 7 A posteriori technische keuringen 7.1 Te meten wegvakken - Scenario 1 (400 m) gemarkeerd door de fabrikant. - Scenario 2 (400 m) gemarkeerd door de fabrikant. - Scenario 3 (300 m) gemarkeerd door de fabrikant, waarvan 100 m niet representatief. - Scenario 4 (400 m) gemarkeerd door de fabrikant. - Scenario 5a (200 m) gemarkeerd door het bestuur. - Scenario 5b (200 m) gemarkeerd door het bestuur. - Scenario 6 (400 m) bestaande gestructureerde markering. 7.2 Tijdstip van meten - Initiële metingen (= 1 dag na de uitvoering) van de functionele eigenschappen volgens art. 6 van de overeenkomst, afgesloten op 7 september Metingen van de functionele eigenschappen volgens art. 6 van de overeenkomst om de 6 maanden gedurende: o 2 jaar voor scenario 1; o 2 jaar voor scenario 2; o 3 jaar voor scenario 3; o 4 jaar voor scenario 4. - Metingen van de functionele eigenschappen om de 6 maanden tot einde van de langstlopende levensduur voor 3 bijkomende scenario s uitgevoerd door het bestuur (scenario 5a, scenario 5b en scenario 6). Een wegmarkering is einde levensduur indien 1 van de functionele eigenschappen (Qd, RL, RW en RR) niet meer voldoet aan de vooropgestelde resultaatseisen (cf. art. 7). 7.3 Aantal metingen per 400 meter Per deelvak van 400 meter worden 8 puntmetingen per functionele eigenschap (Qd, RL, RW en RR) uitgevoerd. 9

10 8 Uitvoering 8.1 Algemeen De wegmarkeringsproducten worden op een Zeer Open Asfalt (ZOA) aangebracht. Op het ogenblik van het markeren werden volgende gegevens geregistreerd: 13/09/ /10/ luchttemperatuur ( C) 31, temperatuur wegdek ( C) luchtvochtigheid (%) In april 2016 werd scenario 6 gemarkeerd tijdens de jaarlijkse onderhoudswerken. Er werd toen geen temperatuur geregistreerd. Op 13 september 2016 werden volgende scenario s aangebracht: - scenario 2; - scenario 4; - scenario 5a; - scenario 5b. Scenario 4: De aanbrengingsmachine vertoonde een defect, waardoor de 2 componenten niet voldoende gemengd zijn. Op die manier kon de koudplast niet over de volledige breedte van de lijn verharden, omdat er geen chemische reactie ontstaan is. Daarom werd er achteraf peroxide gespoten op de wegmarkering. De markeerder biedt geen garantie dat de markering voldoende zal hechten aan het wegdek. Door bepaalde delen van de wegmarkering te hermarkeren (= tweede laag aanbrengen) kan de waterevacuatie onvoldoende verzekerd worden. De imperfectie van de lijn werd met een grijze markering gemaskeerd. Op 13 oktober 2016 werden volgende scenario s aangebracht: - scenario 1; - scenario 3. 10

11 8.2 Foto s Initiële markering: Gestructureerde wegmarkering van 8 jaar oud in thermoplast. Verwijderde markering: Scenario 1: Wegenverf op waterbasis met Be Fast nastrooimiddelen op bestaande gestructureerde wegmarkering. 11

12 Scenario 2: Wegenverf op waterbasis op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering. Scenario 3: Spray van koudplast op bestaande gestructureerde wegmarkering (zonder primer). Scenario 4: Spettermarkering in koudplast op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering. 12

13 Scenario 5a: Wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde wegmarkering. Scenario 5b: Wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde wegmarkering. Scenario 6: Gestructureerde wegmarkering in thermoplast op bestaande gestructureerde wegmarkering. 13

14 9 Meetresultaten Op de gestructureerde wegmarkeringen worden geen stroefheidsmetingen uitgevoerd (cf. NBN EN 1436). 9.1 Initiële metingen De initiële metingen werden uitgevoerd op de dag van het aanbrengen (volgens artikel 7. A posteriori technische keuringen). De metingen werden uitgevoerd ter hoogte van de katafootpalen die zich om de 50 m bevinden Resultaten De metingen voor scenario 5a, 5b en 6 werden uitgevoerd op 13 september Wegens tijdsgebrek werd er overeengekomen dat de fabrikant 1 meting zou uitvoeren. Een aantal bijkomende metingen werd op 11 oktober 2016 verricht. Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting SRT RR RW 1 13/10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/

15 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting SRT RR RW 4 13/09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ /09/ a 13/09/2016? a 11/10/ a 11/10/ a 11/10/ a 11/10/ a 11/10/ b 13/09/2016? b 11/10/ b 11/10/ b 11/10/ b 11/10/ b 11/10/ /09/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/ /10/

16 9.1.2 Grafieken Onderstaande grafieken visualiseren de resultaten van de initiële metingen. De horizontale lijn in het rood geeft de grens van de minimumwaarde weer voor elke functionele eis Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) - in rijrichting mcd/m².lux Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5aScenario 5b Scenario Minimum 150 mcd/m².lux 13/09/2016 1/04/2017 1/10/2017 1/02/2018 1/08/2018 Grafiek 1: Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) gemeten in rijrichting Elk scenario behaalt in Grafiek 1 de minimumeis van 150 mcd/m².lux voor de nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) in de rijrichting. Scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande gestructureerde wegmarkering) behaalt de beste score, gevolgd door scenario 6 (gestructureerde wegmarkering in thermoplast op bestaande gestructureerde wegmarkering) en op de voet gevolgd door scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering). Scenario 3b (spray van koudplast op bestaande gestructureerde wegmarkering (zonder primer) vertoont het laagste resultaat. 16

17 Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) - in tegenrijrichting mcd/m².lux Minimum 150 mcd/m².lux 13/09/2016 1/04/2017 1/10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 2: Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) gemeten tegen de rijrichting Tegen de rijrichting in gemeten, vertoont de Grafiek 2 een ander beeld voor de nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL). De beste resultaten behaalt scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde wegmarkering). Scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde wegmarkering) en scenario 1 (wegenverf op waterbasis met Be Fast nastrooimiddelen op bestaande gestructureerde wegmarkering ) zijn nagenoeg evenwaardig. Scenario 3b (spray van koudplast op bestaande gestructureerde wegmarkering (zonder primer) ligt met 1 mcd/m².lux onder de minimumgrens. 17

18 Dagzichtbaarheid (Qd) - in rijrichting mcd/m².lux Minimum 100 mcd/m².lux 13/09/2016 1/04/2017 1/10/2017 1/02/ /08/ Grafiek 3: Dagzichtbaarheid (Qd) gemeten in de rijrichting De eerste drie scenario s (scenario 1, 2 en 3) hebben nagenoeg dezelfde waarden voor de dagzichtbaarheid (Qd), gemeten in de rijrichting, en schommelen rond 265 mcd/m².lux (Grafiek 3). Scenario 6 (gestructureerde wegmarkering in thermoplast op bestaande gestructureerde wegmarkering) ligt nog boven de minimumgrens maar heeft de laagste waarde. Deze wegmarkering werd in het voorjaar 2016 aangebracht en werd niet gereinigd vóór het uitvoeren van de metingen, waardoor de wegmarkering niet meer zo wit is als de andere wegmarkeringen. 18

19 Dagzichtbaarheid (Qd) - in tegenrijrichting mcd/m².lux Minimum 100 mcd/m².lux 13/09/2016 1/04/2017 1/10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 4: Dagzichtbaarheid (Qd) - gemeten tegen de rijrichting Dezelfde conclusie als Grafiek 3 kan gemaakt worden voor de metingen tegen de rijrichting in (Grafiek 4). Stroefheidsmeting Minimum SRT /09/ /04/ /10/2017 1/02/2018 1/08/2018 Grafiek 5: Stroefheidsmeting Zoals eerder vermeld wordt de stroefheid op een gestructureerde wegmarkering niet gemeten conform NBN EN De stroefheid werd bijgevolg enkel gemeten voor scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering). De stroefheid bedraagt 57 terwijl slechts 45 vereist is. 19

20 Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) - in rijrichting mcd/m².lux /09/ Minimum 25 mcd/m².lux 1/04/2017 1/10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 6: Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) gemeten in de rijrichting Grafiek 6 bevestigt de stelling dat het wegdek waterdoorlatend (ZOA) is. Bij de scenario s 2 en 4, waarbij de bestaande gestructureerde wegmarkering is verwijderd, loopt de nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) op tot respectievelijk 232 en 171 mcd/m².lux. Dit zijn heel hoge waarden, vermits er minimum 25 mcd/m².lux wordt vereist. Alle andere scenario s bevinden zich ook ruim boven de minimumeis. 20

21 Nachtzichtbaarheid bij nat wegdek (RW) - in rijrichting mcd/m².lux /09/2016 1/04/ /10/2017 1/02/ Minimum 25 mcd/m².lux 1/08/ Grafiek 7: Nachtzichtbaarheid bij een nat wegdek (RW) gemeten in de rijrichting Wat de nachtzichtbaarheid op een nat wegdek (RW) betreft, vallen in Grafiek 7 het scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering), scenario 1 (wegenverf op waterbasis met Be Fast nastrooimiddelen op bestaande gestructureerde wegmarkering) en scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering) op. De zeer goede resultaten zijn, net als voor de RR, grotendeels te verklaren door de waterdoorlatendheid van het wegdek. Alle andere scenario s schommelen rond de waarde 145 mcd/m².lux, wat heel ruim boven de minimumgrens van 25 mcd/m².lux ligt. 9.2 Metingen gedurende de levensduur De metingen van de functionele eigenschappen zullen om de 6 maanden plaatsvinden volgens hoofdstuk 7.2 Tijdstip van meten Metingen 17 mei 2017 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting SRT RR RW 1 17/05/

22 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting SRT RR RW /05/ a 17/05/ a a a a a a /05/ a 17/05/ a a a a b 17/05/ b

23 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting 5b b SRT RR RW 5b /05/ Metingen 19 oktober 2017 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting SRT RR RW 1 19/10/ /10/ a 19/10/ a a a a a

24 Scenario Datum kmp Volgnummer RL rijrichting RL tegenrijrichting Qd rijrichting Qd tegenrijrichting 3a SRT RR RW 4 19/10/ a 19/10/ a a a a b 19/10/ b b b b /10/

25 9.2.3 Grafieken Onderstaande grafieken visualiseren de resultaten van de metingen van 17 mei 2017 en 19 oktober 2017 t.o.v. de initiële metingen. De horizontale lijn in het rood geeft de grens van de minimumwaarde weer voor elke functionele eis Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) in rijrichting Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) - in rijrichting mcd/m².lux Minimum 150 mcd/m².lux 13/09/ /05/ /10/2017 1/02/ /08/ Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5a Scenario 5b Scenario 6 Grafiek 8: Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) gemeten in rijrichting mei 2017 Uit Grafiek 8 blijkt dat alle scenario s voldoen aan de minimum eis van 150 mcd/m².lux wat de nachtzichtbaarheid bij droog weer betreft. Scenario 3 (spray in koudplast op bestaande gestructureerde markering) en 4 (spettermarkering in koudplast) behalen betere waarden dan bij de initiële meting. De wegenverf op waterbasis op de bestaande gestructureerde markering (scenario 1) behaalt nog net de ondergrens met 158 mcd/m².lux, gevolgd door scenario 2 (wegenverf op waterbasis rechtstreeks op het wegdek aangebracht). De gestructureerde markering aangebracht op een gestructureerde markering behaalt een gelijkaardige waarde (scenario 6). De beste resultaten (boven 200 mcd/m².lux) vindt men in oplopende volgorde terug in - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde markering) met 219 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde markering) met 235 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast) met 278 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande gestructureerde markering) met 282 mcd/m².lux. 25

26 oktober 2017 Algemeen kan gesteld worden dat de RL-waarde gedaald is t.o.v. de vorige meetcampagne in mei De beste resultaten (boven 200 mcd/m².lux) vindt men in oplopende volgorde terug in - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande gestructureerde markering) met 229 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast) met 231 mcd/m².lux; De resultaten die nog steeds de minimum eis behalen zijn: - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde markering) met 176 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande gestructureerde markering) met 175mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 164 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 163 mcd/m².lux; Eén scenario voldoet niet meer aan de minimumeis van 150 mcd/m².lux, bij de vorige meting was dit wel nog het geval: - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 133 mcd/m².lux Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) in tegenrijrichting Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) - in tegenrijrichting mcd/m².lux Minimum 150 mcd/m².lux 13/09/ /05/ /10/2017 1/02/2018 1/08/ Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Scenario 5a Scenario 5b Scenario 6 Grafiek 9: Nachtzichtbaarheid bij droog weer (RL) gemeten tegen de tegenrijrichting mei 2017 In Grafiek 9 worden de meetresultaten in tegen rijrichting geïllustreerd. Opnieuw zijn de waarden van scenario 3 en 4 na 8 maanden hoger dan bij de initiële metingen. 26

27 De beste resultaten worden achtereenvolgens behaald door de scenario s, in oplopende volgorde: - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 165 mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 180 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 200 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 296 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 298 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 323 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 326 mcd/m².lux oktober 2017 In Grafiek 9 worden de meetresultaten van de nachtzichtbaarheid bij droog weer RL in tegen rijrichting geïllustreerd. Ook na 1 jaar zijn de waarden van scenario 3 hoger dan bij de initiële metingen. Scenario 4 is teruggevallen net onder de initiële waarde. De beste resultaten worden achtereenvolgens behaald door de scenario s, in oplopende volgorde: - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 164 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 174 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 247 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 257 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 270 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 290 mcd/m².lux. Eén scenario voldoet niet meer aan de minimumeis van 150 mcd/m².lux, bij de vorige meting was dit wel nog het geval: - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 140 mcd/m².lux; Dagzichtbaarheid (Qd) in rijrichting Dagzichtbaarheid (Qd) - in rijrichting mcd/m².lux Minimum mcd/m².lux /09/ /05/ /10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 10: Dagzichtbaarheid (Qd) gemeten in de rijrichting 27

28 mei 2017 Uit Grafiek 10 behaalt slechts 1 scenario, nl. scenario 5b (wegenverf met solventen op de bestaande markering) de vereiste dagzichtbaarheid (gemeten in de rijrichting). De andere scenario s slaagden er niet om waarden boven de minimumeis van 100 mcd/m².lux te halen. Dit is te verklaren door het feit dat de wegmarkeringen vóór het meten niet werden gereinigd. Alle scenario s, met uitzondering van scenario 5b, hebben een dagzichtbaarheid tussen 93 mcd/m².lux en 99 mcd/m².lux. Noot: Het Standaardbestek 250 laat toe om bij de metingen de wegmarkeringen plaatselijk te reinigen. Uiteindelijk zijn de bovenstaande resultaten een weergave van wat de automobilist effectief ziet overdag oktober 2017 Na 1 jaar voldoet geen enkel scenario nog aan de minimum eis van 100 mcd/m².lux. Enkel scenario 5b en 6 halen nog 99 mcd/m².lux. - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 99 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 99 mcd/m².lux; De wegmarkeringen werden niet vooraf gereinigd. De dagzichtbaarheid (in rijrichting gemeten) is voor alle scenario s gedaald t.o.v. de vorige meetcampagne van mei

29 Dagzichtbaarheid (Qd) in tegenrijrichting Dagzichtbaarheid (Qd) - in tegenrijrichting mcd/m².lux Minimum 100 mcd/m².lux /09/ /05/ /10/2017 1/02/ /08/ Grafiek 11: Dagzichtbaarheid (Qd) - gemeten tegen de rijrichting mei 2017 In de tegenrichting (Grafiek 11) beantwoorden 4 scenario s net aan de minimumeis van 100 mcd/m².lux. Dit zijn de volgende scenario s in oplopende volgorde: - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 103 mcd/m².lux; - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 105 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 111 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 111 mcd/m².lux; Onderstaande scenario s hebben een dagzichtbaarheid die rond 90 mcd/m².lux varieert: - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 88 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 89 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 92 mcd/m².lux oktober 2017 Na 1 jaar beantwoorden nog 2 scenario s in de tegenrichting (Grafiek 11) net aan de minimumeis van 100 mcd/m².lux. Dit zijn de volgende scenario s in oplopende volgorde: 29

30 - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 103 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 108 mcd/m².lux; Onderstaande scenario s hebben een dagzichtbaarheid die lager is dan 100 mcd/m².lux bedraagt: - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 76 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 84 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 85 mcd/m².lux. - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 96 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 97 mcd/m².lux; De dagzichtbaarheid (in tegenrichting gemeten) is voor alle scenario s gedaald t.o.v. de vorige meetcampagne van mei Stroefheidsmeting Stroefheidsmeting Minimum SRT 45 13/09/ /05/ /10/ /02/2018 1/08/2018 Grafiek 12: Stroefheidsmeting mei 2017 De stroefheid wordt volgens de Europese norm NBN EN 1436 enkel gemeten op een vlakke wegmarkering. Dit betekent dat scenario 2 als enige in aanmerking komt. De stroefheid is zo goed als dezelfde gebleven t.o.v. de initiële meting en behaalt een hoge stroefheidswaarde dat ruim boven de minimum eis is gelegen oktober 2017 De stroefheidswaarde van scenario 2 is toegenomen tot 63 t.o.v. van de initiële meting die toen 57 bedroeg. 30

31 Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) in rijrichting Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) - in rijrichting mcd/m².lux Minimum 25 mcd/m².lux 31 13/09/ /05/ /10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 13: Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) gemeten in de rijrichting mei 2017 Alle scenario s behalen een nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) ruim boven de minimumeis van RR1 (25 mcd/m².lux). Scenario 3 (spray van koudplast op de bestaande markering) behaalt de hoogste score tot 130 mcd/m².lux, gevolgd door scenario 4 (spettermarkering in een koudplast op het wegdek) met 120 mcd/m².lux. Alle andere scenario s schommelen tussen 61 en 97 mcd/m².lux. De oplopende volgorde ziet als volgt uit: - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 61 mcd/m².lux; - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 71 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 85 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 95 mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 97 mcd/m².lux oktober 2017 T.o.v. de vorige meetcampagne is de nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) teruggevallen tot onder 50 mcd/m².lux met uitzondering van scenario 4 die nog een hoge RR-waarde vertoont met 62 mcd/m².lux. De resultaten van de scenario s behalen nog steeds de minimumeis. In oplopende volgorde wordt volgend beeld verkregen: - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 31 mcd/m².lux; - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 32 mcd/m².lux; 31

32 - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 34 mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 38 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 48 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 48 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 62 mcd/m².lux Nachtzichtbaarheid bij nat wegdek (RW) in rijrichting Nachtzichtbaarheid bij nat wegdek (RW) - in rijrichting mcd/m².lux Minimum 25 mcd/m².lux 13/09/ /05/ /10/2017 1/02/2018 1/08/ Grafiek 14: Nachtzichtbaarheid bij een nat wegdek (RW) gemeten in de rijrichting mei 2017 Ook voor de nachtzichtbaarheid bij een nat wegdek (RW) worden eveneens heel hoge waarden behaald. Alle scenario s hebben een minimum van 100 mcd/m².lux, waarbij scenario 4 (spettermarkering in koudplast op het wegdek) de hoogste score van 174 mcd/m².lux heeft, gevolgd door scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 170 mcd/m².lux. De oplopende volgorde ziet als volgt uit: - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 100 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 113 mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 128 mcd/m².lux. - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 150 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 150 mcd/m².lux oktober 2017 De resultaten van de nachtzichtbaarheid bij een nat wegdek (RW) zijn gedaald t.o.v. de vorige meetcampagnes. De waarden zijn nog steeds ruim boven de minimumeis van 25 mcd/m².lux. 32

33 - scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 44 mcd/m².lux; - scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 58 mcd/m².lux; - scenario 5a (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 66 mcd/m².lux; - scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 67 mcd/m².lux; - scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 78 mcd/m².lux; - scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 80 mcd/m².lux; - scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 87 mcd/m².lux. 10 Conclusie Alle wegmarkeringen beantwoorden aan de minimale functionele eisen (RL, Qd, RW, RR, SRT) bij de initiële metingen. Bij de initiële metingen behaalde scenario 1 waarbij wegenverf op waterbasis werd aangebracht op een bestaande gestructureerde wegmarkering de beste score. De beste metingen zijn terug te vinden bij scenario 2. In scenario 2 werd wegenverf op waterbasis rechtstreeks op het wegdek aangebracht na het verwijderen van de bestaande wegmarkering. Opvallend is het feit dat de RW en RR heel grote waarden vertonen. Dit is te wijten aan het soort wegdek, nl. een Zeer Open Asfalt (ZOA). Het water kan goed wegvloeien en blijft niet op de markering. De glasparels kunnen boven de waterfilm komen waardoor zij optimaler gaan functioneren, nl. het licht van de koplampen retroreflecteren naar de autobestuurder. Na een levensduur van 6 maanden scoren volgende scenario s het beste in functie van de functionele eigenschappen: - Nachtzichtbaarheid in rijrichting (RL) minimum 150 mcd/m².lux Scenario 4 (spettermarkering in koudplast) met 278 mcd/m².lux Scenario 3 (spray in koudplast op bestaande wegmarkering) met 282 mcd/m².lux - Nachtzichtbaarheid in tegenrichting (RL) minimum 150 mcd/m².lux Scenario 5a (wegenverven met solventen op bestaande wegmarkering) met 323 mcd/m².lux Scenario 4 (spettermarkering in koudplast) met 326 mcd/m².lux - Dagzichtbaarheid in rijrichting (Qd)- minimum 100 mcd/m².lux Alle scenario s geven gelijkwaardige resultaten - Dagzichtbaarheid in tegenrichting (Qd)- minimum 100 mcd/m².lux Scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 111 mcd/m².lux Scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 111 mcd/m².lux 33

34 - Stroefheid minimum 45 SRT Scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 56 Niet van toepassing op type II-wegmarkeringen - Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) minimum 25 mcd/m².lux Scenario 3 (spray van koudplast op de bestaande markering) met 130 mcd/m².lux Scenario 4 (spettermarkering in een koudplast op het wegdek) met 120 mcd/m².lux - Nachtzichtbaarheid bij nat wegdek (RW) minimum 25 mcd/m².lux Scenario 4 (spettermarkering in koudplast op het wegdek) met 174 mcd/m².lux Scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 170 mcd/m².lux Bij de volgende meetcampagne worden de markeringen best gereinigd zoals het standaardbestek 250 vereist. Bij de tweede meetcampagne behaalt de dagzichtbaarheid (Qd) amper de vooropgestelde eis. Na een levensduur van 1 jaar scoren volgende scenario s het beste in functie van de functionele eigenschappen: - Nachtzichtbaarheid in rijrichting (RL) minimum 150 mcd/m².lux scenario 3 (spray in koudplast op bestaande gestructureerde markering) met 229 mcd/m².lux scenario 4 (spettermarkering in koudplast) met 231 mcd/m².lux - Nachtzichtbaarheid in tegenrichting (RL) minimum 150 mcd/m².lux scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 270 mcd/m².lux scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 290 mcd/m².lux - Dagzichtbaarheid in rijrichting (Qd)- minimum 100 mcd/m².lux Geen enkel scenario behaalt de minimum eis. scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 99 mcd/m².lux scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 99 mcd/m².lux - Dagzichtbaarheid in tegenrichting (Qd)- minimum 100 mcd/m².lux scenario 1 (wegenverf op waterbasis op bestaande markering) met 103 mcd/m².lux; scenario 6 (gestructureerde markering op bestaande markering) met 108 mcd/m².lux; - Stroefheid minimum 45 SRT Scenario 2 (wegenverf op waterbasis op wegdek) met 63 Niet van toepassing op type II-wegmarkeringen - Nachtzichtbaarheid bij regenweer (RR) minimum 25 mcd/m².lux scenario 5b (wegenverf met solventen op bestaande markering) met 48 mcd/m².lux; scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 62 mcd/m².lux. - Nachtzichtbaarheid bij nat wegdek (RW) minimum 25 mcd/m².lux scenario 3 (spray in koudplast op bestaande markering) met 80 mcd/m².lux; scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek) met 87 mcd/m².lux. 34

35 Tijdens de meting van oktober 2017 werd opgemerkt dat er gras en mos groeide bij scenario 4 (spettermarkering in koudplast op wegdek). Bij scenario 6 werd de wegmarkering beschadigd door een slepend materiaal. 35

36 Initieel Initiële markering: Gestructureerde wegmarkering van 8 jaar oud in thermoplast. Na 1 jaar Scenario 1: Wegenverf op waterbasis met Be Fast nastrooimiddelen op bestaande gestructureerde wegmarkering. 36

37 Initieel Na 1 jaar Scenario 2: Wegenverf op waterbasis op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering. Scenario 3: Spray van koudplast op bestaande gestructureerde wegmarkering (zonder primer). 37

38 Initieel Na 1 jaar Scenario 4: Spettermarkering in koudplast op wegdek na verwijdering van de bestaande gestructureerde wegmarkering. Scenario 5a: Wegenverf met solventen gestructureerde wegmarkering. op bestaande 38

39 Initieel Scenario 5b: Wegenverf met solventen gestructureerde wegmarkering. Na 1 jaar op bestaande Scenario 6: Gestructureerde wegmarkering in thermoplast op bestaande gestructureerde wegmarkering. 39