6.1. Boekverslag door K woorden 1 november keer beoordeeld

Transcriptie

1 Boekverslag door K woorden 1 november keer beoordeeld Vak ANW Greenpeace is een internationale, onafhankelijke milieuorganisatie die mondiale milieuproblemen aan de kaak stelt en oplossingen afdwingt die essentieel zijn voor een gezonde, 'groene' toekomst. Het doel: een duurzaam evenwicht tussen mens en milieu. Oorspronkelijk richtte Greenpeace zich vooral op oceanen, zeeën en rivieren en alles wat daarin leeft en daarvan afhankelijk is, zoals zeehonden en walvissen. De laatste jaren pakt Greenpeace, naast deze 'klassieke' onderwerpen, andere problemen aan. Milieuproblemen houden niet op aan de wal of bij de grens: zo vinden we bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de katoenteelt in het Caribische Gebied terug in Noordzeevis. En schadelijke stoffen die uit computers lekken worden teruggevonden op de Noordpool. Milieuproblemen gaan steeds meer de hele wereld aan, zoals het versterkte broeikaseffect met klimaatverandering als ingrijpend gevolg. Ook de internationale handel in gevaarlijk afval laat zien dat een mondiale aanpak noodzakelijk is. Greenpeace Greenpeace Nederland bestaat sinds maart Aanvankelijk vormden de Nederlandse sympathisanten alleen een steuncomité voor de internationale organisatie, die toen al in een aantal landen actief was. Het comité wilde ook voorlichting gaan geven. In het eerste nummer van het Greenpeace-magazine -wat gestencilde velletjes met de naam Groene Aarde- meldde de toenmalige redactie de aankoop van de Rainbow Warrior. De nadruk lag op acties tegen de walvisvaart. In 1979 werd het magazine omgedoopt tot Greenpeace. De organisatie huurde een kantoor in het hart van Amsterdam en het donateurbestand was inmiddels gegroeid tot 5000 mensen. Op 3 januari 1979 was Stichting Greenpeace Nederland een feit. In 2000 is Greenpeace Nederland een van de grootste milieuorganisaties van ons land: er zijn bijna donateurs. Greenpeace Nederland heeft 63 betaalde fulltime formatieplaatsen (waarvoor zo'n tachtig mensen in dienst zijn) en deelt met Greenpeace International een kantoor in Amsterdam. Amsterdam is als vestigingsplaats een van de goedkoopste Europese hoofdsteden. Zo'n 650 vrijwilligers ondersteunen Greenpeace jaarlijks bij uiteenlopende werkzaamheden, bijvoorbeeld tijdens acties. Ongeveer 280 vrijwilligers zijn georganiseerd in lokale groepen. Zij ondersteunen de Greenpeacecampagnes in hun regio. Het verhaal van Greenpeace begon toen de Verenigde Staten in 1971 opnieuw een atoomproef wilden uitvoeren op het eilandje Amchitka voor de kust van Alaska. Natuurbeschermers en wetenschappers aan de westkust van de VS en Canada maakten zich ernstig zorgen over de alles vernietigende tests. Onder hen een groepje Canadezen, die het idee lanceerden om zelf naar de plaats van het onheil te gaan. Daar wilden zij de aandacht van de wereld vestigen op het enorme geweld dat de natuur werd aangedaan. Ze charterden een oude vissersboot en gingen in september 1971 op weg. De actievoerders bereikten Pagina 1 van 5

2 Amchitka nooit, maar toch werd hun tocht een succes: heel de wereld hoorde van het opmerkelijke initiatief en van de atoomproeven. Amchitka werd een vogelreservaat en Greenpeace was geboren. In 1972 en 1973 verzette Greenpeace zich opnieuw tegen nucleaire tests, nu die van de Fransen die hiervoor het atol Moruroa in de Pacific gebruikten. En vanaf 1975 voerde Greenpeace met succes acties tegen walvisvaarders uit Noorwegen, Spanje, Rusland, IJsland en Japan. Er waren ook acties op de ijsvelden van Newfoundland, waar Noorse en Canadese jagers zeehondebaby's afslachtten voor het bont. Die tocht in september 1971 zette de toon voor zo'n dertig jaar van actie, onderzoek en overleg. De basiscomponenten zijn al die jaren dezelfde gebleven. Greenpeace is vooral bekend vanwege de opvallende acties. Vaak op plaatsen waar de gemiddelde burger nu eenmaal niet gemakkelijk komt: de ijsvlakten van Antarctica, het atoomtestatol Moruroa in de Pacific en de illegale Russische nucleaire dumpplaatsen bij Nova Zembla. Actievoerders waagden zich in de vuurlijn van harpoenschepen en bespoten zeehondepups met verf om de vacht waardeloos te maken voor de handel. Publiciteit is een sterk wapen; niemand kan meer zeggen dat hij 'van niets wist'. Hoe is Greenpeace georganiseerd? Greenpeace internationaal Na de eerste Greenpeace-actie in 1971 in Canada kwamen er als snel kantoren in Frankrijk, Groot- Brittannië en Australië. Acht jaar later, in 1979, werd Greenpeace International opgericht om de internationale campagnes te coördineren. Inmiddels zijn er Greenpeace-kantoren in ruimt dertig landen en steunen miljoenen donateurs over de hele wereld de organisatie. Eén keer per jaar komen afvaardigingen van alle Greenpeace-kantoren bij elkaar. Dan wordt er onder meer overlegd over de strategische plannen voor de grootschalige internationale campagnes. Elk Greenpeace-land geeft daaraan vervolgens een eigen culturele kleur en invulling. Zo wordt er in Japan anders actie gevoerd voor de walvis dan in Nederland. Greenpeace schepen Greenpeace International heeft ook de schepen onder haar hoede. Bekende Greenpeace-schepen zijn de Rainbow Warrior en de Sirius. Soms is er voor een bepaalde campagne een speciaal schip nodig, zoals de Arctic Sunrise. Dit schip is geschikt om door de ijsvelden rond de polen te varen. Dankzij de schepen komt Greenpeace op plaatsen die niet makkelijk te bereiken zijn: de ijsvlakten van Antarctica, het eilandje Moruroa in de Stille Zuidzee en de illegale Russische nucleaire dumpplaatsen bij Nova Zembla. Greenpeace wereldwijd actief Niet alle Greenpeace-kantoren zijn even draagkrachtig. Daarom draagt onder andere Greenpeace Nederland jaarlijks een flink percentage van haar inkomsten aan Greenpeace International. Zo kunnen ook financieel zwakkere kantoren in bijvoorbeeld Rusland of Latijns Amerika campagnes voeren. Milieuproblemen houden niet op aan de wal of bij de grens. Zo zijn bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden bij de kantoenteelt in het Caribisch Gebied terug te vinden in Noordzee-vis. En schadelijke stoffen uit computers worden teruggevonden op de noordpool. Milieuproblemen gaan de hele wereld aan- denk bijvoorbeeld aan het versterkte broeikaseffect, met klimaatverandering als ingrijpend gevolg. Ook de internationale handel in gevaarlijk afval laat zien dat een internationale aanpak noodzakelijk is. Daarom werkt Greenpeace samen met andere niet-gouvernementele organisaties over de hele wereld en Pagina 2 van 5

3 laat ze haar stem horen tijdens de internationale conferenties, zoals de milieuconferentie in Rio de Janeiro (1992), de WTO-onderhandelingen in Seattle (), of de Klimaatconferentie in Den Haag (2000). Dit wil Greenpeace Biodiversiteit: Geen overbevissing en geen destructieve vismethodes Een wereldwijd walvisreservaat Duurzaam beheer van oerbossen Geen genetische vervuiling van het milieu Een permanent verbod opde exploitatie van Antarctica Een duurzaam beheer van de rijkdom van de natuur. Dat houdt onder meer in dat er een einde moet komen aan overbevissing en walvisjacht. Ook de bossen moeten op duurzame wijze worden geëxploiteerd. Het kappen van de laatste oerbossen moet wereldwijd stoppen. Bovendien moeten genetisch gemanipuleerde planten en hun eigenschappen zich niet verspreiden in de natuur. Antarctica: een permanent verbod op de exploitatie van Antarctica; er is al een verbod voor vijftig jaar. Klimaat en energie: Snelle doorbraak van duurzame energie Stop op de nieuwe olie- en gaswinning Stoppen met kernenergie Een wereld zonder kernwapens De geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen (gas, olie en kolen), energie-efficiëntie en het versneld ontwikkelen en toepassen van schone energie (van zon, wind en water). Kernenergie en kernwapens: een volledige stop op het gebruik van kernenergie. Bestaand atoomafval moet verantwoord worden opgeslagen en beheerd tot er een veilige oplossing voor is gevonden. Greenpeace zet zich in voor goedkope en schone energie uit de onuitputtelijke en niet-vervuilende bronnen zon, wind en water. Ontwapening: alle atoomwapens moeten worden ontmanteld, Greenpeace wil dat er geen kernproeven meer worden gedaan. Giftige stoffen en afval: Stopzetting van productie en gebruik van giftige en schadelijke stoffen Omschakeling in de industrie en landbouw naar schone productieprocessen Productie en gebruik van chemische stoffen alleen als onschadelijkheid vaststaat Een onmiddellijk verbod op de handel in gevaarlijk afval en veilige verwerking van afval in het land van herkomst Greenpeace zet zich in voor schone technologie en producten die zo min mogelijk afval veroorzaken. Er moet een eind komen aan de handel in gevaarlijk afval. Afval moet veilig in het land van herkomst worden verwerkt. Schadelijke stoffen en stoffen die moeilijk worden afgebroken, zoals POP's (persistent organic pollutants) moeten niet meer worden geproduceerd en gebruikt. Hieronder vallen onder meer chloorstoffen. De meeste zijn zeer schadelijk, ook voor onze eigen gezondheid. Bovendien bestaan er alternatieven. De principes van Greenpeace Greenpeace heeft geen binding met politieke partijen, religieuze groeperingen of regeringen. Er is slechts Pagina 3 van 5

4 één doel: de bescherming van het milieu. Greenpeace neemt geen giften of subsidies aan van overheden of bedrijfsleven. De inkomsten bestaan voornamelijk uit donaties, giften en legaten van particulieren. Daarnaast is Greenpeace beneficiant van de Nationale Postcode Loterij Greenpeace is principieel geweldloos. Voorzorgprincipe Greenpeace gaat uit van het voorzorgprincipe: geef het milieu en de gezondheid van mens en dier het voordeel van de twijfel. Wachten tot de vissen dood komen bovendrijven of tot onomstotelijk bewezen is dat hormoonverstorende stoffen het nageslacht aantasten, kan rampzalige gevolgen hebben. successen Af en toe zijn de berichten over het milieu wel erg deprimerend. Sommigen vragen zich misschien af of het wel zin heeft dat milieuorganisaties als Greenpeace en hun miljoenen donateurs en sympathisanten zich blijven inzetten voor een gezond milieu. Greenpeace denkt van wel. Ter illustratie volgen hier de grootste successen die mede dankzij de donateurs de afgelopen jaren zijn geboekt: 1982 De Internationale Walvisvaart Commissie besluit de commerciële jacht op walvissen met ingang van 1986 voor vijf jaar te stoppen. Dit 'moratorium' bestaat anno 2000 nog steeds! En de meeste landen houden zich eraan De Europese Gemeenschap besluit dat er geen huiden van jonge zeehonden meer mogen worden geïmporteerd. In 1989 verlengt de EG het importverbod definitief. Door deze beslissing neemt de jacht op zeehondepups drastisch af De Londen Conventie stelt een wereldwijd verbod in op de verbranding van afval op zee met ingang van Van 1987 tot 1992 heeft Greenpeace een eigen basiskamp op Antarctica. Er worden acties gevoerd en Greenpeace is aanwezig bij de grote internationale vergaderingen van de landen die menen een graantje te kunnen meepikken van Antarctica's ongelooflijke rijkdom. In 1991 boekt Greenpeace een daverend succes: op Antarctica mag de eerste vijftig jaar niet naar kostbare delfstoffen als olie worden gezocht! En daarmee is de industrialisatie van het nu nog ongerepte Antarctica voor lange tijd van de baan De Verenigde Naties verbieden de grootschalige visserij met drijfnetten op volle zee. De Europese Unie neemt dit verbod in 1998 over en stelt dat vanaf 2002 ook in Europese wateren niet meer met drijfnetten gevist mag worden Sinds 1975 is er een wereldwijd verbod op het storten van hoogradioactief afval in zee. In 1983 stellen de lidstaten van de Londen Conventie voor tien jaar een moratorium in op het dumpen van middel- en laagradioactief afval. In 1993 besluit de Londen Conventie eindelijk tot een permanent verbod op dumping van radioactieve stoffen in zee De landen van het Verdrag van Basel, dat de handel in afval regelt, besluiten de export van gevaarlijk Pagina 4 van 5

5 afval van OESO-landen ('s werelds 24 meest geïndustrialiseerde landen) naar de rest van de wereld met ingang van 1998 te verbieden, ook afval dat voor 'recycling' wordt aangeboden De Esjberg-verklaring: de landen rond de Noordzee verklaren het lozen van schadelijke stoffen terug te brengen. Doel is in een generatie (voor 2020) de concentraties door de mens geproduceerde gevaarlijke stoffen in het milieu tot nul te reduceren Olieconcern Shell besluit het olieplatform Brent Spar niet af te laten zinken in de Noordzee landen, waaronder China, Rusland en de Verenigde Staten, ondertekenen als eerste stap tegen kernproeven het Algemeen Kernstop Verdrag (CTBT) 1998 De landen rond het oostelijk deel van de Atlantische Oceaan ondertekenen het Ospar-verbod op onder meer de dumping van olie-en gasinstallaties (zoals de Brent Spar) en het lozen van giftige en radioactieve stoffen in zee. Op Nederlandse huizen worden betaalbare zonnepanelen geïnstalleerd dankzij het Solaris-project van Greenpeace. De Europese milieuministers besluiten voorlopig geen nieuwe genetisch gemanipuleerde gewassen op de markt toe te laten. De Europese Unie besluit unaniem tot een verbod op giftige weekmakers in sabbelspeelgoed van zacht PVC Bijna honderd bedrijven in Nederland verklaren geen gebruik meer te zullen maken van genetisch gemanipuleerde ingrediënten in hun levensmiddelen Aan de westkust van Canada wordt een groot stuk regenwoud, waar o.a. de White Spirit bear leeft, beschermd tegen niet duurzame houtkap. Regering, houtkapbedrijven, inheemse volkeren en milieuorganisaties ondertekenen een overeenkomst De Verenigde Naties verbieden wereldwijd het gebruik van de twaalf allergiftigste, zeer moeilijk afbreekbare chemische stoffen (POP's) waaronder dioxine. Pagina 5 van 5