CORSTENS informatie-architectuur

Transcriptie

1 CORSTENS informatie-architectuur Onafhankelijk adviseur voor: Visie-ontwikkeling Analyse Modellering Ontwerp en specificatie Planning en programmering Supervisie en testen Specialismen: Informatie-architectuur Semantische modellering Ruimtelijke informatie (BIM, GIS) v/h URBIDATA Veel ervaring bij overheid (Informatieplanning, Datawarehousing, BAG, BIM, (I)ENC) 1

2 Miniseminar Gebiedsmodellen 31 maart

3 Voorstellen en Inventarisatie gegevens- en informatieproblemen 3

4 GebiedsModellen en GebiedsInformatieModel Hein Corstens, 31 maart

5 5

6 Miniseminar Gebiedsmodellen 1. Gegevensproblematiek en de aanpak ervan 2. Gebieden 3. Modellen 4. Gebiedsmodellen 5. Implementatie 6. Afsluiting 6

7 1. Gegevensproblematiek en de aanpak ervan 7

8 Gegevensproblemen Gegevens zijn: Fout Niet eenduidig (semantisch, syntactisch) Tegenstrijdig Ongeldig Overtollig Onnauwkeurig Niet actueel Onvolledig Onbruikbaar Niet beschikbaar Onvoldoende beschermd 8

9 ( n) Oplossing: Maak een model (een index, een ontologie, een thesaurus ) ONAFHANKELIJK van de informatiesystemen die je hebt, waarin je alles logisch ordent wat je in het universe of discourse hier een GEBIED tegenkomt. En gebruik dat om de gegevens te ordenen of informatie te onttrekken. 9

10 2. Gebieden 10

11 Wat is een gebied? 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 SE-Activiteit 1: bepaal het gebied waarbinnen de aanpassing aan de infrastructuur (het systeem) ligt en de eisen op gebiedsniveau. 17

18 Gebied 18

19 Wat is een gebied? Tijdruimte Die aardoppervlak snijdt Oppervlakte om de gedachten te bepalen - van 1 à ha Levensduur 50 à 200 jaar of meer Functioneel gedefinieerd: productie, onderwijs, research, e.d. een campus, een (lucht)haven, een wijk, e.d. 19

20 verwerving bouwplanontwikkeling en realisatie Een gebied is complex vergunningverlening handhaving verkeersmanagement veiligheid asset management inrichting en beheer openbare ruimte bestemmingsplanontwikkeling leidingenbeheer visualisatie ruimtelijke planvorming grondexploitatie programmering energie management potentie-analyse waterbeheer bodembeheer archeologisch onderzoek 20

21 Relevante ontwikkelingen Smart City Omgevingswet 21

22 Stad is een smartphone op palen 22

23 Smart City 23

24 Smart City Gebruik van: Sensoren Camera s Snelle netwerkverbindingen Transponders, RFID E.a. Gericht op: Veiligheid Duurzaamheid Mobiliteit Gezelligheid Relevante ontwikkelingen: Hergebruik van materialen (C2C) Internet of Things 3D Printing Slimme voertuigen Systemen: Besturingssystemen Bedieningssystemen Veiligheidssystemen Communicatiesystemen Energiesystemen Informatiesystemen Transmissiesystemen 24

25 Copenhagen Wheel 25

26 Functionele Ruimten Fysieke Objecten Systemen 26

27 27

28 28

29 Een gebied is complex Veel activiteiten Veel data Complexe wetgeving 29

30 Beheer en ontwikkeling van gebieden Asset Management Systems Engineering 30

31 Asset Management 31

32 32

33 Asset Management Landscape 33

34 34

35 NEN 2767 Doel: conditiemeting Opbouw: hiërarchie: Beheerobject (bijv. Brug beweegbaar) Element (bijv. Fundering) Bouwdeel (bijv. Balk) 35

36 36

37 Systems Engineering Interdisciplinair afbakening vanuit het gebruiksdoel optimalisatie gebruiksdoel over de GEHELE levenscyclus iteratieve werkwijze bij de ontwikkeling; er wordt iteratief gespecificeerd (functies eisen oplossingen) top-down ontwikkeling en bottom-up realisatie expliciete informatie-overdracht tussen de fasen BIM, Gebiedsmodel gestructureerde registratie van eisen, objecten en activiteiten. 37

38 Systems Engineering 38

39 Functies-Eisen-Bouwdelen Bron: COINS 39

40 Een gebied is complex Aandacht voor systematisch beheer (Asset Management) Systematische ontwikkeling (Systems Engineering) 40

41 3. Modellen enzovoorts 41

42 We hebben een informatieprobleem! Hoe gaan we dat aanpakken? 42

43 data 43

44 Ad hoc? 44

45 Totaal? 45

46 Iets ertussenin data informatiefabriek Op basis van een MODEL 46

47 Modelmatige aanpak Systeem Model 47

48 Modelmatige aanpak Systeem class SluisSysteem Model Sluis (Fysiek Object) SluisConstructie SluisSysteem 1 1 Sluisterrein SluisBouwwerk Besturing systeem Bediening systeem Voorhav en/ Uitv aargebied Constructie 2 1..* Sluishoofd Veiligheid systeem 1 0..* Communicatie systeem 1..* Beweegbaar Keermiddel Energie systeem Informatie systeem 1 1..* Geleidewerk Profiel bescherming 0..* 1..* 0..* Waterbeheer Voorziening 0..* Scheepv aart v oorziening 0..* 0..* 0..* Sluiskolk Constructie Sluis Plateau Technische Ruimte 0..* 1 Transmissie Installatie 0..* 0..* Onderhouds Voorziening 0..* 1 Sluisfundering 48

49 49

50 50

51 Basis: ontologie Oorspronkelijk: de tak van filosofie, die op zoek gaat naar het wezen van de werkelijkheid en wat haar constitueert <Aristoteles> Later: de studie van alle mogelijke algemene ordeningen van de wereld In info: strikt conceptueel schema over een bepaald domein In semantisch web: hulpmiddel voor machineleesbaarheid van termen 51

52 Taxonomie Basis: ontologie Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Cetacea (Walvissen) Onderorde: Odontoceti (Tandwalvissen) Familie: Delphinidae (Dolfijnen) Partonomie 52

53 4. Gebiedsmodellen 53

54 Gebieds Informatie Model (GIM) FUNCTIE/ EIS GIM GEBIEDS- OBJECT ACTIVITEIT/ ZAAK 54

55 GebiedsInformatieModel Geometrie NEN3610 CityGML IFC 55

56 56

57 GEBIED 57

58 Gebiedsmodel Model van één gebied op basis van een GebiedsInformatieModel Instantie van een GebiedsInformatieModel 58

59 GebiedsModel Gebied bestaat uit Gebouw G1 Gebouw G2 G3 Weg W1 Terrein T1 Water W1 enz. 59

60 Gebied bestaat uit Gebouw G1 Gebouw G2 Weg W1 Terrein T1 Water W1 Bouwdeel B1 Ruimte R1 Wegvak V1 Wegvak V2 Bouwdeel B2 Ruimte R2 Install I1 Strookvak S1 Strookvak S2 Straatmeubel M1 Bevindt zich in Staat op enz. 60

61 Taxonomie (CB_NL) 61

62 5. Implementatie 62

63 Allerlei toepassingen 63

64 Wat is een BIM Elektronisch model, waarin de relevante informatie van en voor de betrokken partijen en disciplines over een te ontwerpen, te bouwen en/of te beheren bouwwerk eenduidig, eenmalig, objectgericht en integraal is opgeslagen. GIS Informatiesysteem, gespecialiseerd in de verwerking van gegevens die refereren aan een locatie op aarde (coördinaten) 64

65 BIM GIS 65

66 Waarom? BIM Ontwerpen, bouwen en beheren: Betere samenwerking Minder fouten Meer kwaliteit BIM: Building Information Management Gericht op creatie GIS Registratie Raadpleging/presentatie (cartografie) Analyse Afstanden, oppervlakten Nabijheid Bereikbaarheid Enz. Integratie Gericht op kennis 66

67 BIM GIS 67

68 Typisch BIM 3D visualisatie en 2D views (plattegronden, doorsneden, aanzichten, details) Schaal: 1:500 à 1:5; (nu: LOD 000 LOD 400) Solids, surfaces Clash Control Analyse (milieu, onderhoud, kosten) GIS Kaarten en lagen. Tendens naar 3D Schaal : - Grootschalig: 1:200 à 1: Kleinschalig: 1: à 1: ; nu: LOD 0 LOD 4) Rastermodel, vectormodel Analyse: overlay, maar meer en meer 2.5D en 3D 68

69 BIM GIS 69

70 BIM GIS LOD 000 LOD 100 LOD 200 LOD 300 LOD 400 LOD

71 BIM en GIS Verschillen: Schaal, toepassingsgebied, technieken, standaarden Overeenkomsten: Ruimtelijke informatiesystemen (met ontmoeting op gebiedsniveau) 71

72 BIM en GIS Steeds meer uitwisseling Steeds meer overlap Integratie door afstemming van standaarden en... 72

73 Gebiedsmodel GIS Gebied bestaat uit Gebouw G1 Gebouw G2 Weg W1 Terrein T1 Water W1 Bouwdeel B1 Bouwdeel B2 Ruimte R1 Ruimte R2 Installatiemodel Install I1 Wegvak V1 Strookvak S1 Wegvak V2 Strookvak S2 Straatmeubel M1 BIM Bevindt zich in BIM Staat op enz. 73

74 BIM Virtueel bouwen en beheren BIM én GIS Virtueel ontwikkelen en beheren Gebiedsmodel Gebied Tijd 74

75 AM -systemen Beheer Openbare Ruimte 75

76 Semantic Web (Web 3.0) Web met: Linked Data (data waartussen betekenisvolle relaties) Data stores Expliciete metadata Ontologieën Speciale talen zoals RDF en OWL Applicaties, die informatie creëren m.b.v. de data Nu al zijn vele data gelinkt Web: van Omgevallen boekenkast naar Bibliotheek 76

77 77

78 Product Lifecycle Management Geïntegreerd beheer van de volledige levenscyclus van producten, inclusief hun ontwikkeling, toelevering, productie, distributie, afzet en onderhoud. Voorbeelden: Teamcenter (Siemens) Enovia Smarteam (Dassault) Windchill (PTC) AutoDesk PLM

79 79

80 Implementatie Gebiedsmodel BIMx GISy AMz PLM Gebieds-Model FMq Web

81 GebiedsModel - toepassing Vastlegging van de structuur van een gebied door identificatie en definitie van de objecten en relaties daartussen. Referentie naar/koppeling met: gegevens over kenmerken (IST én SOLL), gedrag, documenten (content), processen, ruimtelijke modellen. én: functionaliteiten: visualisatie, import/export, raadplegen, presenteren, rapporteren, koppelen. 81

82 6. Afsluiting 82

83 Recap Veel gegevensproblemen Oplossing: Modelmatige aanpak: Gebiedsmodel Tevens basis voor AM en SE Basis: ontologie GebiedsInformatieModel Gebaseerd op standaarden (met name: CB-NL) Implementatie: m.b.v. PLM (en BIM, GIS, AM en WEB 3.0) 83

84 Terugkoppeling naar gegevens- en informatieproblemen 84

85 Quick Scan Gebiedsmodel Inhoud: 1. Kick-off meeting 2. Inventarisatie a.d.h.v. interviews en desk research 3. Samenvatting SOLL 4. Samenvatting IST 5. Advies over IST SOLL 6. Eindpresentatie IST en SOLL betreft: 1. Data 2. Processen 3. Applicaties 4. Technische infra 5. Organisatie

86 Info Hein Corstens: GeoBuzz 25/