OVT module: Veiligheid signalering

Transcriptie

1 Inleiding De module veiligheid signalering gaat over veiligheidskleuren en -symbolen waarmee men in de werkomgeving en in de privé sfeer mee in aanraking kan komen. Het is niet de bedoeling om een opsomming te geven van álle borden en symbolen. De module is opgebouwd uit de volgende onderdelen: Algemeen Vluchtwegmarkeringen Reddingsmiddelen Brandbestrijdingstekens Gebodstekens Verbodstekens Waarschuwingstekens Overige borden Veiligheidsmarkeringen Gevaarsymbolen Signalering op tanks en leidingen IMO kleuren Algemeen Hieronder de kleuren van de signalering zoals die in het dagelijks leven en tijdens het werk als OVT-er regelmatig tegengekomen zal worden. Veiligheidskleur Betekenis of doel Voorbeelden van gebruik Verbod en brandbestrijding middelen Gebod Waarschuwing Evacuatie en veiligheiduitrusting OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 1 van 19

2 Op borden staan symbolen of tekst. Vanzelfsprekend moet dat goed zichtbaar zijn. Vandaar dat elke signaalkleur zijn eigen contrastkleur heeft. Veiligheidskleur Betekenis of doel Contrastkleur Verbod ZWART Brandbestrijding middelen Gebod Waarschuwing WIT WIT ZWART Evacuatie en veiligheid uitrusting WIT De contrastkleur op wit moet zwart zijn. De contrastkleur wit houdt ook in de contrastkleur voor fotoluminiserende (nalichtende) materialen onder normale verlichtingsomstandigheden Bij borden van een bepaald type horen ook bepaalde meetkundige vormen. Vorm Benaming Type bord Cirkel Gebod / Verbod Driehoek Vierkant Rechthoek Waarschuwing Blusmiddelen / Informatie Evacuatie / Informatie De afmetingen van borden zijn afhankelijk van de afstand waarop zij gelezen moeten worden. Voor het bepalen van de grootte van het bord in relatie tot de afstand waarop deze gelezen moet kunnen worden zijn veel richtlijnen. De meest praktische uitleg is echter die van de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidssignalisatie (NVVS). De genoemde maten zijn tevens afhankelijk van de omgeving waarin de borden worden toegepast. Bij een grote visuele belasting zal eerder een groter bord moeten worden toegepast, om de gewenste aandachtswaarde te bereiken. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 2 van 19

3 Nalichtende materialen. Vluchtwegen, nooduitgangen, reddingsmiddelen en brandbestrijdingsmiddelen moeten ook vindbaar zijn bij lichtuitval. Dit kan worden bereikt door elektrisch verlichte signalering met noodstroomvoorziening of nalichtende signalering in combinatie met een algemene noodverlichting. Combinaties zijn ook mogelijk. Het einddoel moet altijd zijn dat de vloer in de vluchtroute voldoende overzichtelijk blijft en dat de vluchtrichtingen, (nood)uitgangen, reddingsmiddelen en brandbestrijdingsmiddelen adequaat zijn gemarkeerd. De ISO geeft normering voor de toepassing voor zogeheten Low Level Lighting (LLL) systemen welke op passagiersschepen al jaren verplicht zijn (ISO). Hiermede wordt een ononderbroken markering gerealiseerd, vlak boven de vloer of op de vloer, waarmede men naar de uitgangen wordt geleid. In deze markering kunnen weer symbolen worden opgenomen. Toepassing vluchtroute markeersysteem tijdens verlichte situatie Toepassing vluchtroute markeersysteem na lichtuitval OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 3 van 19

4 Vluchtwegmarkering borden Vluchtwegmarkeringsborden volgens de NEN 6088 / NEN 3011 Algemeen: pijl naar boven of naar beneden? Met betrekking tot de richting van de pijlen op de wordt dezelfde richtlijn toegepast als wat de ANWB hanteert voor verkeersbewegwijzering. Pijl omlaag wordt voor verwijzing rechtdoor toegepast op borden boven de verkeersstroom (op de z.g. portaalborden). Toepassing vluchtwegen: boven deuren, gangen, e.d. Pijl omhoog wordt voor verwijzing rechtdoor toegepast op borden naast de verkeersstroom. Toepassing vluchtwegen: grote open ruimten zoals magazijnen e.d. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 4 van 19

5 Reddingsmiddelen borden Onder andere NEN 3011, NEN-EN N.b. Om verwarring met vluchtroutesignalering te voorkomen wordt door ISO gewerkt aan een andere pijlvorm t.b.v. richtingverwijzing naar reddingsmiddelen en brandbestrijdingsmiddelen. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 5 van 19

6 Brandbestrijdingmiddelen borden Onder andere NEN 3011, Arbo AI bladen, NEN-EN N.b. Om verwarring met vluchtroutesignalering te voorkomen wordt door ISO gewerkt aan een andere pijlvorm t.b.v. richtingverwijzing naar reddingsmiddelen en brandbestrijdingsmiddelen. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 6 van 19

7 Gebod borden NEN 3011 OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 7 van 19

8 OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 8 van 19

9 Verbod borden NEN 3011, NEN-EN , ISO 7010 OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 9 van 19

10 Waarschuwing borden NEN 3011, ISO 7010 OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 10 van 19

12 Overige borden Tekst OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 12 van 19

13 Veiligheids markeringen Veiligheidsmarkering worden uitgevoerd als band of strook met diagonaal geblokte stroken. De strepen zijn van gelijke breedte, hellend in een hoek van 45 Veilige situatie De combinatie van groen met contrasterend wit (of de nalichtende basiskleur lichtgeel) wordt gebruikt om een veilige omstandigheid aan te geven zoals: - Markeren van een vluchtluik of vluchtdeur - Markeren van veiligheidsuitrusting - Markering van een veilig gebied Brandbestrijdingsmiddelen of verbod De combinatie van rood met contrasterend wit (of de nalichtende basiskleur lichtgeel) wordt gebruikt om brandbestrijdingsmiddelen of een verbod te markeren zoals: - Plaatsaanduiding brandbestrijdingsmiddelen - Gebied waar een verbod geldt Gevaarlijke plaatsen De combinatie van geel met contrasterend zwart (of de nalichtende basiskleur lichtgeel) wordt gebruikt om gevaarlijke plaatsen te markeren zoals: - Vloer- of wandmarkering van obstakels - Uitstekende hoeken of randen - Werkzaamheden met hoge druk of radioactieve bronnen - Markering van gevaarlijke materialen, oplosmiddelen, enz. Gebod De combinatie van blauw met contrasterend wit (of de nalichtende basiskleur lichtgeel) wordt gebruikt om een gebod te markeren zoals: - Gebied waar een gebod geldt - Gebied vrijhouden - Draag beschermende kleding Overig Er zijn ook speciale afzetlinten bedoeld voor bijzondere situaties. Voorbeelden hiervan zijn de linten voor Politie of de aanwezigheid van Asbest. Bedenk ook goed dat de betekenis van de kleuren voor afzetlint niet gereguleerd zijn. Dit betekent dat bedrijven hun eigen betekenis aan de kleuren mogen geven. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 13 van 19

14 Dubbelbeeldpictogrammen Symbolen die voor kunnen komen op machines en apparaten (voortvloeiend uit de machinerichtlijn). gevaarsymbolen Vanaf december 2008 is de EU-GHS verordening in werking getreden. GHS= Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals. De EU-GHS vervangt de richtlijn 67/548/ EEG waarin de WMS (WMS = Wet Milieugevaarlijke Stoffen) symbolen worden beschreven. ADR (transport over de weg), IATA (transport door de lucht), IMDG (transport over water) blijft gelijk. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 14 van 19

15 Signalering op tanks en leidingen Voor leidingen in de industrie zijn kleurcoderingen afgesproken. De markering moet zijn voorzien van stickers met de correcte kleur, naam van de stof die in de leiding aanwezig is en de stromingsrichting. Voor de zeescheepvaart gelden afwijkende regels, maar aangezien een OVT er zelden op zeeschepen ingezet zal worden is dat niet in deze module genoemd. Gevarendiamant De gevarendiamant (NFPA 704) is in zekere zin een identificatienummer voor chemische stoffen, gehanteerd door de Amerikaanse National Fire Protection Association (NFPA). Het duidt de risicomogelijkheden aan, die verbonden zijn aan de stof en is voornamelijk een handig herkenningsmiddel voor de brandweer. Het teken bestaat uit een ruit, verdeeld in 4 even grote vierkante vlakken in 4 kleuren, waarin zich bepaalde nummers kunnen bevinden. OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 15 van 19

17 IMO kleuren Tekst Het merken van Hef en Hijs middelen wordt vaak gedaan door het aanbrengen van verf of een plastic tonnetje in de jaarkleur volgens het door IMO (International Maritime Organisation) gehanteerde kleursysteem. De kleur geeft op deze manier een indicatie van het jaar van keuren. De zes kleuren worden telkens opnieuw gebruikt waardoor de tabel telkens vernieuwd kan worden. Bij ladders en trappen wordt soms een bandje van isolatietape in IMO kleur aangetroffen zodat snel gezien kan worden wanneer het hulpmiddel gekeurd is. Let op! Grijs is soms vervangen door zwart (erg donker grijs ). Kleuren van gasflessen De Europese norm NEN EN legt een Europese standaard voor de kleurcodering van gasflessen vast. Op deze manier is op afstand goed te herkennen met welk gas of gasmengsel met te maken heeft. Deze kleurcodering vormt een belangrijk hulpmiddel voor de opslag van gasflessen. Op grond van PGS 15 (PGS = Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen) moeten gasflessen met gelijksoortige gevaaraspecten bij elkaar worden opgeslagen. De kleurcodering vereenvoudigt dit. Daarnaast voorkomt de kleurcodering dat per vergissing een verkeerde gasfles wordt gepakt. In de afbeelding zijn de kleurcoderingen van de meest voorkomende gevaaraspecten weergegeven: Daarnaast zijn aan sommige gassen vaste kleuren toegekend. Argon: donkergroen Helium: lichtbruin Acetyleen: donkerbruin Zuurstof: wit Stikstof: zwart Stikstofdioxide (lachgas): donkerblauw Koolzuur (CO 2 ): grijs OVT module Veiligheid signalering Versie /01 Auteur: Dick Mulder Pagina 17 van 19