Vergunning Nb-wet 1998; project Stroomlijn; IJssel Hagen en singels

Transcriptie

1 Inhoudelijke overwegingen Vergunning Nb-wet 1998; project Stroomlijn; IJssel Hagen en singels Directoraat-generaal Natuur Behandeld door A. de Noord T F a.denoord@mineleni.nl Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk Datum 15 november 2012 Contactpersoon A. de Noord Datum 14 november 2012 DE AANVRAAG In opdracht en namens Staatsbosbeheer is door de Dienst Landelijk Gebied Oost (hierna DLG) op 13 juli 2012 een vergunningaanvraag in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 (hierna Nb-wet 1998) ingediend voor het verwijderen van houtopslag, struweel en hagen in een drietal gebieden, genaamd IJssel Hagen en Singels 1b, 1c en 1e het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel. Bij het verzoek om een vergunning zijn de volgende documenten bijgevoegd: Nota Normatief kader programma stroomlijn en projectonderdeel Vegetatiebeheer Grote Rivieren d.d. 28 juni Machtiging van de directeur Staatsbosbeheer aan DLG ten behoeve van het project Stroomlijn inhaalslag vegetatiebeheer d.d. 4 juni Machtiging van de directeur van DLG aan ambtenaren (ir G.J. de Fijter et al) om namens SBB vergunningen en/of ontheffingen aan te vragen d.d. 28 juni Uittreksel KvK DLG d.d. 5 juli Legitimatiebewijs de heer de Fijter. Eindrapport Natuurwaardenonderzoek Pilot vegetatiebeheer rivieren d.d. februari 2012 (Ecogroen advies/bureau Viridis (hierna: het Ecogroenrapport). Definitief Ontwerp Uitvoeringsplan Quick-win IJssel Hagen en Singels, Terwolde,1b [DLG, juni 2012]. Definitief Ontwerp Uitvoeringsplan Quick-win IJssel Hagen en Singels, Welsumerveld, 1c [DLG, februari 2012]. Definitief Ontwerp Uitvoeringsplan Quick-win IJssel Hagen en Singels, Wilsum,1e [DLG, februari 2012]. DLG Stroomlijn IJssel Hagen en Singels 1b, 1c 1e Natuurbeschermingswet d.d. 9 juli 2012 met kenmerk R AIH-rlk-V02-NL Tauw BV (hierna: het Tauw-rapport). Gelijktijdig met deze aanvraag zijn voor een aantal andere Stroomlijnprojecten ook separate aanvragen op grond van de Nb-wet 1998 ingediend, te weten: Stroomlijn Cortenoever; Stroomlijn Duursche Waarden; Stroomlijn Rammelwaard; Stroomlijn Engelse Werk; Stroomlijn Beuningse Waarden. Pagina 1 van 9

2 Korte projectomschrijving De begroeiing langs de grote rivieren vormt op sommige plekken in ons land een probleem voor de veiligheid. Opgaande beplanting en ruigtevegetatie in de uiterwaarden kan de afwatering van het rivierwater belemmeren en bij extreme afvoerpieken bijdragen aan het overstromingsrisico. Rijkswaterstaat wil de veiligheid in het rivierengebied vergroten door het aandeel verruwende begroeiingen in de uiterwaarden te reduceren. Voor het project Stroomlijn worden op acht locaties langs de IJssel en Waal maatregelen uitgevoerd om de doorstroming bij hoogwater te vergroten. Noodzakelijke maatregelen hiervoor zijn onder andere het verwijderen van waterstuwende elementen als opgaande vegetaties en kades. Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze werkzaamheden. Derhalve vraagt Staatsbosbeheer door tussenkomst van DLG - de onderhavige vergunning aan. De aanvraag heeft betrekking op drie locaties langs de IJssel, 1b,1c en 1e. Deze zullen hieronder afzonderlijk worden besproken. Voor (o.a.) deze locaties is een natuurwaardenonderzoek uitgevoerd (Ecogroenrapport). In dit onderzoek wordt geconcludeerd voor welke soorten mogelijk nader onderzoek nodig was. Vervolgens is in opdracht van DLG door Tauw een vervolgonderzoek uitgevoerd (Tauw-rapport). In dit laatste rapport worden de geplande maatregelen voor de Stroomlijn IJssel Hagen en Singels 1c, 1b en 1e beschreven. WETTELIJK KADER Natura 2000-gebieden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied zijn in deze relevant de artikelen 19d (lid 1), 19e, 19ia en het artikel 19f (lid 1) van de Nb-wet De exacte wetsteksten zijn te raadplegen op onder wet- en regelgeving. VERGUNNINGPLICHT De aangevraagde activiteiten vinden plaats in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel. Voor dit gebied is op 10 september 2008 een ontwerpaanwijzingsbesluit gepubliceerd. Het gebied is nog niet definitief aangewezen. Delen van het gebied Uiterwaarden IJssel zijn ook onderdeel van het Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden. Op grond van de wet heeft de instandhoudingsdoelstelling voor de gedeelten van het Natura 2000-gebied waarop de aanwijzing als natuurmonument van toepassing was, mede betrekking Pagina 2 van 9

3 op de doelstellingen ten aanzien van het behoud, herstel en de ontwikkeling van het natuurschoon of de natuurwetenschappelijke betekenis van het gebied zoals deze waren vastgelegd in het vervallen besluit. Gezien de korte afstand van het deelgebied 1b tot het beschermd natuurmonument (circa 160 meter) zijn effecten niet op voorhand uit te sluiten. Voor deelgebied 1c geldt dat delen van het beschermd natuurmonument binnen het plangebied liggen. Deelgebied 1e ligt gedeeltelijk binnen het beschermd natuurmonument. Ook voor deze gebieden zijn negatieve effecten niet op voorhand uit te sluiten. Ik stel vast dat de aangevraagde activiteiten mogelijk de natuurlijke waarden en kenmerken van het bovengenoemde beschermde Natura 2000-gebied kunnen aantasten. Om die reden ben ik van mening dat de voorgenomen activiteiten vergunningplichtig zijn onder de Nb-wet BESCHERMDE NATUURWAARDEN Beheerplan In dit geval kan vastgesteld worden dat ten aanzien van de voorgenomen activiteit, op het moment van besluitvorming, geen beletsel voortvloeit uit enig beheerplan op basis van de Nb-wet Geen beheerproject De voorgenomen activiteit vormt een project dat geen direct verband heeft met of nodig is voor het beheer van het betrokken Natura 2000-gebied. De voorgenomen activiteit is voorts nog niet eerder beoordeeld in het kader van de Nb-wet Mogelijk significante gevolgen Op grond van artikel 19f, lid 1, van de Nb-wet 1998 in combinatie met artikel 19g, lid 1, van de Nb-wet 1998 dient een passende beoordeling aangeleverd te worden door de initiatiefnemer. Het Europese Hof van Justitie heeft in haar uitspraak van 7 september 2004 aangegeven dat een passende beoordeling slechts dan achterwege kan worden gelaten indien op grond van objectieve gegevens kan worden uitgesloten dat uitvoering van de werkzaamheden afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor dat gebied. In dit geval kunnen dergelijke gevolgen niet bij voorbaat uitgesloten worden. Ik concludeer dat een passende beoordeling vereist is. U heeft een dergelijke passende beoordeling bij uw aanvraag gevoegd. In het onderstaande volgt mijn beoordeling van uw effectenanalyse en conclusies. De gevraagde vergunning kan slechts verleend worden, indien ik mij ervan heb kunnen verzekeren dat de beschermde waarden van het desbetreffende gebied niet aangetast zullen worden. Pagina 3 van 9

4 De diverse beschermde waarden van het betrokken Natura 2000-gebied staan vermeld op ( Onderwerpen > Natuur > Natura 2000 ). UITERWAARDEN IJSSEL HAGEN EN SINGELS 1B Het plangebied voor de locatie 1b ligt ten noordwesten van Deventer, ter hoogte van rivierkilometer 951. Het plangebied ligt in de uiterwaarden aan de westoever van de IJssel en bestaat hoofdzakelijk uit agrarische graslandpercelen. De precieze locatie van de maatregelen staan aangegeven op figuur 2.1 van het Tauw-rapport. Voor een uitgebreide beschrijving van en toelichting op de werkzaamheden, kan verwezen worden naar het Definitief Ontwerp Uitvoeringsplan Quick-win IJssel Hagen en Singels, Terwolde,1b [DLG, juni 2012]. De uitvoering van de maatregelen zal ongeveer twee weken duren en uitgevoerd worden in januari De volgende maatregelen zullen in het gebied worden genomen: 1. behoud meidoornhaag op stobben; 2. verwijderen solitaire schietwilg; 3. handhaven twee monumentale schietwilgen; 4. verwijderen gemengde meidoornhaag (sleedoorn, hondsroos, hop, gewone vlier), boomopslag (es en iep) en gekapte populieren, verwijderen ruigten van riet, opslag van bomen en struikvormers, zoals braam op de landtong van Betonindustrie Terwolde B.V.. Grote oude bomen worden gehandhaafd; 5. behoud aangeplante populieren en iepen; 6. verwijderen jonge opslag, behoud grote wilgen. Het plangebied IJssel Hagen en Singels 1b valt geheel binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel en is uitsluitend aangewezen als Vogelrichtlijn gebied. In het natuurwaardenonderzoek is geconstateerd dat op de locatie 1b mogelijk effecten zullen optreden op het habitattype H91EO Vochtige alluviale bossen (zachthoutooibos), omdat een deel van de maatregelen vlakbij dit habitattype wordt uitgevoerd. Ten gevolge van de voorgenomen maatregelen zijn effecten op de instandhoudingsdoelen derhalve op voorhand niet met voldoende zekerheid uit te sluiten, zodat een Passende Beoordeling in het licht van de Nb-wet 1998 noodzakelijk is. Selectie van relevante natuurwaarden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied blijkt uit de bij de aanvraag aangeleverde documentatie dat op het habitattype zachthoutooibos mogelijk effecten kunnen optreden. Pagina 4 van 9

5 Met betrekking tot de in de passende beoordeling geselecteerde beschermde habitattype merk ik deze als volledig en juist aan. Passende beoordeling Hieronder volgt mijn beoordeling inzake de hiervoor benoemde habitattype waarvoor effect op voorhand niet kan worden uitgesloten Vochtige alluviale bossen (Zachthoutooibos) Voor dit habitattype geldt een complementair instandhoudingsdoel van uitbreiding van het oppervlakte en een verbetering van de kwaliteit van de zachthoutooibossen. Effectbeoordeling De landtong van Betonindustrie Terwolde B.V. (hierop is het plangebied 1b gelegen) staat op de provinciale habitattypenkaart begrensd als habitattype zachthoutooibos. Op 16 juni 2012 heeft Tauw een veldonderzoek uitgevoerd. Tijdens dit veldbezoek is vastgesteld dat de aanwezige vegetatie zich niet als dit habitattype kwalificeert. Het grootste oppervlak bestaat uit ruigten van riet en braam. Er is geen sprake van een bos, maar enkele vrijstaande bomen en een strook jonge bomen van ongeveer 100 meter lang. De bomen(strook) maken geen onderdeel uit van een groter bos. Ze zijn daarom geen onderdeel van een vegetatie-eenheid die, als geheel, wel als habitattype kwalificeert. Doordat er in het specifieke plangebied niet daadwerkelijk zachthoutooibos aanwezig is, zijn negatieve effecten op het betreffende instandhoudingsdoel dan ook uitgesloten. Cumulatie Op basis van artikel 19f van de Nb-wet 1998 dient bij vergunningverlening voor projecten of plannen een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve effecten indien deze projecten of plannen, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende gebied. Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in de betreffende Natura 2000-gebieden of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor de betreffende gebieden zijn aangewezen. Hierdoor is een cumulatief effect met andere activiteiten in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel uitgesloten. UITERWAARDEN IJSSEL HAGEN EN SINGELS 1C Het plangebied van het deelgebied 1c ligt binnen de gemeente Olst-Wijhe, aan de westzijde van de IJssel, ter hoogte van rivierkilometer 953,5. Het plangebied ligt in de uiterwaarden aan de westoever van de IJssel en bestaat hoofdzakelijk uit agrarische graslandpercelen. Pagina 5 van 9

6 De precieze locatie van de maatregelen staan aangegeven op figuur 3.1 in het Tauw-rapport. De te nemen maatregelen richten zich op het verwijderen van de vegetatie, die hoofdzakelijk bestaat uit struwelen van wilgen, meidoorns en sleedoorn. Daarnaast worden ook houtsingels met poplier en es verwijderd. Voor een uitgebreide beschrijving van de te verwijderen vegetatie verwijs ik naar het hierboven genoemde uitvoeringsplan [DLG, februari 2012]. De uitvoering van de maatregelen (kap) zal enkele dagen duren en uitgevoerd worden in januari Het plangebied IJssel Hagen en Singels 1c valt geheel binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel en is alleen aangewezen als Vogelrichtlijngebied. Een westelijk deel van het perceel is tevens aangewezen voor de Habitatrichtlijn. Selectie van relevante natuurwaarden In relatie tot het betrokken Natura 2000-gebied blijkt uit de bij de aanvraag aangeleverde documentatie dat op het habitattype zachthoutooibos mogelijk effecten kunnen optreden. Met betrekking tot de in de passende beoordeling geselecteerde beschermde habitattypen en soorten, merk ik deze als volledig en juist aan. Passende beoordeling Hieronder volgt mijn beoordeling inzake de hiervoor benoemde habitattypen en soorten waarvoor effect op voorhand niet kan worden uitgesloten Vochtige alluviale bossen (Zachthoutooibos) Voor dit habitattype geldt een complementair instandhoudingsdoel van uitbreiding van het oppervlakte en verbetering van de kwaliteit van zachthoutooibossen. Uitgangspunt in onderstaande beoordeling is daarom dat het bestaande oppervlakte aan zachthoutooibos in het Vogelrichtlijngebied moet worden behouden en dat in natuurontwikkelingsprojecten en binnen stroomluwe delen het habitattype moet worden uitgebreid. Effectbeoordeling De ligging en begrenzing van het habitattype staan weergegeven op de habitattypenkaart van de provincie Gelderland. Uit het natuurwaardenonderzoek (Ecogroen-rapport) is gebleken dat voor het plangebied IJssel Hagen en Singels 1c de begrenzing van het habitattype moest worden aangepast. De vegetaties met nummer 54 en 57 (figuur 3.2 van het hier boven genoemde rapport Stroomlijn IJssel Hagen en Singels 1b, 1c 1e) overlappen volgens de provinciale habitattypenkaart met het habitattype H91E0 zachthoutooibos. Tijdens het veldonderzoek van Ecogroen in 2011 bleek evenwel dat deze vegetaties niet als habitattype getypeerd konden worden. Pagina 6 van 9

7 Vegetatienummer 54 bestaat uit een aangeplante singel van populieren en niet uit smalbladige wilgensoorten. De vegetatie ligt geïsoleerd in het landschap en maakt geen onderdeel uit van een grotere vegetatie-eenheid die wel als habitattype geclassificeerd kan worden. Vegetatienummer 57 bestaat uit oude knotwilgen, meidoorn en poplier en niet uit smalbladige wilgensoorten. Deze vegetatie voldoet niet aan het minimale oppervlakte criterium van 0,5 ha. De vegetatie ligt geïsoleerd in het landschap en maakt geen onderdeel uit van een grotere vegetatie-eenheid die wel als habitattype geclassificeerd kan worden. Uit bovenstaande beoordeling volgt dat in het plangebied geen daadwerkelijk zachthoutooibos aanwezig is. Negatieve effecten op het instandhoudingsdoel van zachthoutooibos zijn derhalve uitgesloten. Cumulatie Op basis van artikel 19f van de Nb-wet 1998 dient bij vergunningverlening voor projecten of plannen een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve effecten indien deze projecten of plannen, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende gebied. Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in de betreffende Natura 2000-gebieden of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor de betreffende gebieden zijn aangewezen. Hierdoor is een cumulatief effect met andere activiteiten in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel uitgesloten. UITERWAARDEN IJSSEL HAGEN EN SINGELS 1E Het plangebied van het deelgebied 1e ligt binnen de gemeente Kampen, aan de noordzijde van de IJssel, ter hoogte van rivierkilometer Het plangebied ligt in de uiterwaarden van de IJssel en bestaat hoofdzakelijk uit agrarische graslandpercelen. De verruwende begroeiing in het plangebied bestaat voornamelijk uit beplantingen op de perceelgrenzen. De precieze locatie van de maatregelen staan aangegeven op figuur 4.1 van het Tauw-rapport. De te nemen maatregelen zijn weergegeven in figuur 4.2 van het hierboven genoemde rapport. Het gaat om het verwijderen van de vegetatie, welke hoofdzakelijk bestaat uit struwelen van wilgen en meidoorns. Daarnaast worden ook een groep van populieren verwijderd. De uitvoering van de maatregelen (kap) zal enkele dagen duren en uitgevoerd worden in januari Pagina 7 van 9

8 Het plangebied IJssel Hagen en Singels 1e valt geheel binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel en is enkel aangewezen als Vogelrichtlijngebied. Een oostelijk perceel is tevens begrensd door een deel van het Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden. Vegetatienummers 79 en 80 (figuur 4.2 van het eerder genoemde Tauw-rapport) liggen binnen de begrenzing van het Beschermd Natuurmonument. Selectie van relevante natuurwaarden Volgens het natuurwaardenonderzoek zijn er geen effecten te verwachten op habitatypen of soorten. Wel zijn er effecten mogelijk op het Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden, meer specifiek de landschappelijke schoonheid. Hieronder volgt mijn beoordeling inzake de hiervoor benoemde mogelijk negatieve effecten op Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden. Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden Vegetatienummer 80 (figuur 4.2 van het eerder genoemde Tauw-rapport) wordt verwijderd en ligt in het deel dat is aangewezen als Beschermd Natuurmonument IJsseluiterwaarden. Uit de beoordeling blijkt dat de verwijdering van vegetatie hier echter zo kleinschalig is, dat dit met zekerheid niet kan leiden tot een aantasting van landschappelijke schoonheid Cumulatie Op basis van artikel 19f van de Nb-wet 1998 dient bij vergunningverlening voor projecten of plannen een beoordeling plaats te vinden van de cumulatieve effecten indien deze projecten of plannen, afzonderlijk of in combinatie met andere projecten of handelingen, significante gevolgen kunnen hebben voor het desbetreffende gebied. Ik heb hiervoor reeds geconcludeerd dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten zelfstandig beschouwd, niet kan leiden tot een verslechtering van de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in de betreffende Natura 2000-gebieden of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor de betreffende gebieden zijn aangewezen. Hierdoor is een cumulatief effect met andere activiteiten in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel uitgesloten. BESPREKING VAN DE INSPRAAK Naar aanleiding van deze aanvraag zijn, op grond van artikel 44, lid 3, van de Nbwet 1998, de Gemeente Olst-Wijhe, Kampen, Voorst en de Provincie Gelderland en Overijssel in de gelegenheid gesteld over deze aanvraag hun zienswijze kenbaar te maken. Ingevolge artikel 4:8 van de Algemene wet bestuursrecht zijn Pagina 8 van 9

9 de Gelderse Milieufederatie en de Milieufederatie Overijssel in de gelegenheid gesteld tot het geven van een zienswijze betreffende de onderhavige aanvraag. Bij brief van 21 september 2012 heeft de gemeente Kampen aangegeven dat zij geen bezwaar hebben tegen de aangevraagde activiteiten. Geen van de overige aangeschreven partijen heeft (binnen de gestelde termijn) gereageerd. CONCLUSIE Ik ben van mening dat de gevraagde vergunning onder voorschriften kan worden verleend. Pagina 9 van 9