Ontwerp MILIEUJAAR- PROGRAMMA 2010

Transcriptie

1 Ontwerp MILIEUJAAR- PROGRAMMA 2010 (incl. rapportering 2009) MJP /85 - Gemeente Schoten

2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING INSTRUMENTARIUM Basis instrumentarium Gemeentelijke diensten Handhaving MMIS (Milieu Management Informatie Systeem) Milieuraad Gemeentelijk milieubeleid (Visienota gemeentelijk leefmilieu ) Onderscheidingsniveau instrumentarium Duurzaamheidsambtenaar Milieubeleidsplan Milieubarometer MMIS Milieuraad Handhaving AFVAL Basis afval Afvalpreventie en hergebruik Selectieve inzameling en restafval Opruimen achtergelaten afvalstoffen Onderscheidingsniveau afval Acties mbt afvalpreventie en hergebruik Acties mbt selectieve inzameling Doelstelling mbt restafval Acties en maatregelen mbt illegaal ontwijkgedrag MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK Basis milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen de gemeentelijke diensten Milieuverantwoord productgebruik bij burgers WATER Basis water Pesticidenreductie / zonder-is-gezonder Passieve sensibilisatie Projecten water Hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen Overzicht weg en rioleringswerken 2009 en DULO-waterplannen HINDER Basis hinder Digitaal opvolgen milieuklachten Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau hinder Beheer, opvolging en rapportering van milieuklachten Beleidskader geluidshinder Beleidskader geurhinder Beleidskader lichthinder Actieve sensibilisatie Hinder door niet-ingedeelde inrichtingen Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris MJP /85 - Gemeente Schoten

3 6 ENERGIE Basis energie Elektronische opvolgingssysteem bouwaanvragen Uitvoering energieboekhouding en EPC Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau energie Uitbreiden energieboekhouding naar andere gebouwen Opmaken EPC voor publieke gebouwen < 1000 m² Actieve sensibilisatie Aankoop minimum percentage groene stroom Opleiding energie Duurzame energiescan Opname energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Rapportage lager energieverbruik Stimuleren energiebesparende maatregelen Hernieuwbare energie MOBILITEIT Basis mobiliteit Passieve sensibilisatie Gemeentelijke begeleidingscommissie mobiliteitsplan Onderscheidingsniveau mobiliteit Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag gemeentepersoneel Sneltoets GBC Luchtverontreiniging door verkeer Actieve sensibilisatie Milieuvriendelijke voertuigen Bedrijfsvervoersplannen NATUUR Basis natuur Bermbeheer Promotie streekeigen soorten Code van goede natuurpraktijk Onderscheidingsniveau natuur Subsidiereglement Vorming Deelname Dag van het Park Aanplanten streekeigen soorten Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen Soortenbeleid Natuurbeheer in gemeentelijke domeinen Bosgroep Antwerpen Noord Regionaal landschap de Voorkempen en Antitankgracht Ontsnippering Natuurgebied Bonte Hanek Bestrijding invasieve exoten en probleemsoorten BODEM Basis bodem Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige Vergunnen tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) Onderscheidingsniveau bodem Acties en maatregelen binnen het Vlaamse bodembeleid Erosiebestrijding Inventaris gemeentelijke gronden Inzamelplaats kleine partijen verontreinigde grond MJP /85 - Gemeente Schoten

4 9.2.5 Tankslag Algemene info mbt bodemonderzoek DUURZAME ONTWIKKELING Basis duurzame ontwikkeling Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau duurzame ontwikkeling Participerende en sensibiliserende initiatieven Duurzaam bouwen en wonen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Initiatieven mbt duurzame ontwikkeling in een Noord-Zuidcontext Projecten ivm educatie voor duurzame ontwikkeling Vlaams implementatieplan educatie voor duurzame ontwikkeling Milieucoördinator BEGROTING GEBRUIKTE AFKORTINGEN BIJLAGEN MJP /85 - Gemeente Schoten

5 MILIEUJAARPROGRAMMA 2010 INLEIDING Het ontwerp-milieubeleidsplan is momenteel in volle opmaak. Het ontwerp werd na gunstig advies door de Raadscommissie Milieu en Duurzame Ontwikkeling en de Milieuraad door de gemeenteraad vastgelegd op 28 januari 2010 en is in openbaar onderzoek van 8 februari tot en met 8 april. Dat betekent concreet ook dat dit milieujaarprogramma klaar is, vooraleer de Gemeenteraad het Milieubeleidsplan goedkeurt. Vandaar dat we er voor gekozen hebben het milieujaarprogramma van 2009 te behouden qua structuur, maar hebben afgestemd op het thans voorliggende ontwerp milieubeleidsplan. Wij verwijzen dus voor de theoretische opbouw van dit milieujaarprogramma dan ook naar het ontwerp milieubeleidsplan, dat kan worden teruggevonden op Wees ervan overtuigd dat bepaalde voorstellen die het bij de definitieve politieke besluitvorming rond het Milieubeleidsplan niet halen, we dan ook een addendum zullen opmaken om het een op het andere af testemmen. De regel is inderdaad dat het milieubeleidsplan de krijtlijnen uitzet voor 5 jaar, en dat we de projecten telkens trachten te implementeren in het milieujaarprogramma. Voor 2008 kregen we een volledige goedkeuring in het kader van de SO, dat is meegenomen. Het is nochtans niet evident om al deze acties op 1 jaar tijd te kunnen opstarten, begeleiden, uit te voeren of te meten. Gelukkig kunnen we bogen op een dynamisch en erg gemotiveerd team in de milieudienst, een goede samenwerking met onze partners in de afdeling grondgebiedzaken, namelijk de technische dienst en alle andere ambtenaren die in de loop van het jaar in aanraking komen met het thema duurzame ontwikkeling. En dat zijn er gelukkig elk jaar meer en meer! Milieu is niet meer dat eiland, maar op alle beleidsdomeinen aanwezig. Van de noodzakelijke 35 punten behaalden we er zelfs meer, 51 om juist te zijn. De samenwerkingsovereenkomst is uiteraard maar één deel van de activiteiten van een milieudienst. Naast de in de samenwerkingsovereenkomst opgelegde en voorgestelde acties en projecten werden bijgevolg nog andere activiteiten door de milieudienst uitgevoerd. Aangezien we van mening zijn dat deze daarom niet minder belangrijker zijn dan de opgelegde taken & opdrachten, worden deze telkens op het einde van het betreffende thema vermeld. Wij danken de leden van het College, de Raadscommissie Milieu & Duurzame Ontwikkeling, de milieuraad en de raadscommissie Ruimtelijke Ordening en Huisvesting, alsook de collega s van verschillende diensten voor hun onafgebroken stroom aan reacties, suggesties en voorstellen. Een milieubeleid kan inderdaad enkel slagen indien het een breed maatschappelijk draagvlak heeft! Met bijzondere dank aan het team van de milieudienst die alle plannen toch maar mooi ten uitvoer moeten brengen! Dirk Vercammen diensthoofd gemeentelijke milieudienst MJP /85 - Gemeente Schoten

6 1 INSTRUMENTARIUM 1.1 Basis instrumentarium Gemeentelijke diensten Samenstelling milieudienst Naam medewerker Functie Aanstellingsniveau % VTE bezig met gemeentelijk milieu- en natuurbeleid Dirk Vercammen* Milieuambtenaar A statutair 100 Joke Ossaer Landschapsecoloog A statutair 80 (loopbaanonderbr.) Bie Vanderbeck* Milieucoördinator B statutair 80 (loopbaanonderbr.) Jorg Helsen Milieudeskundige B - bepaalde duur 100 (gekoppeld aan SO) Mattias Vercammen Milieudeskundige B interim 100 (vervanging Haidi) Haidi Leroy* Milieudeskundige B gesco 0 (loopb.onderbreking) Tony Van de Velde Afvalcoördinator C4-5 - statutair 100 Katty Michielsen duurz.ambtenaar B bepaalde duur 100 (SO) Vanessa Dierckx admin.medewerker C gesco 100 Mieke van Gorp Projectmedewerker C gesco 80 (loopbaanonderbr.) (*) = tevens houder/houdster Vlarem-attest artikel Werd de functie milieuambtenaar in het personeelsbehoeftenplan opgenomen? Al deze functies werden opgenomen in het personeelsbehoeftenplan en goedgekeurd door de provinciale overheid. Betrokkenen werken binnen de milieudienst, een cel van de dienst Grondgebiedszaken. De milieudienst werd als deel van de afdeling Grondgebiedzaken ondergebracht in een gerenoveerd burgershuis, vlak naast de Technische Dienst, met mogelijkheid tot gemeenschappelijke balie en goede verbindingen. Er is in de praktijk sprake van een gemeenschappelijk loket vergunningen en een centraal aanspreekpunt voor milieuklachten! In 2010 worden er geen wijzigingen voorzien. Eén en ander zal wel worden bekeken in het licht van de subsidiëring van lokale handhavers (Handhavingsdecreet). Bedoeling blijft dat er 3 mensen Vlarem-bevoegdheid behouden (of verwerven). Jorg Helsen volgt de cursus milieuhandhaving, de artikel 58-ambtenaren zullen dit jaar worden omgevormd tot lokale toezichter zoals het handhavingsdecreet dit voorziet als overgangsmaatregel. Er wordt ook bekeken hoe de functie van duurzaamheidsambtenaar kan worden gebetonneerd in het kader van grondgebiedszaken, daar waar deze functie gesubsidieerd blijft maar reeds 13 jaar lang telkens wordt verlengd Is er een meldpunt klachtenbehandeling aanwezig? De burger kan een klacht indienen via elektronische weg, en dit via de website Indien het een milieu -of natuurklacht betreft (ruim genomen!) zal de klacht worden doorgegeven aan de milieudienst. De milieudienst is steeds telefonisch of per mail te bereiken voor klachtenbehandeling. Tijdens de kantooruren is de permanentie van een medewerker van de milieudienst verzekerd! Na de werkuren neemt de politiezone dit aspect over, doch wel met bereikbaarheid van de milieudeskundigen in geval van rampsituaties, acute hinder, enzovoort. De oproepbaarheid kan gebeuren door Burgemeester, Rampenambtenaar, Politiechef of Procureur des Konings. MJP /85 - Gemeente Schoten

7 Op de gemeentelijke website wordt onder het item milieuklachten aangegeven op welk telefoonnummer (politie) men buiten de kantooruren contact dient op te nemen. De politie maakt geregeld klachten over aan de milieudienst wanneer dit gaat om ingedeelde inrichtingen. Ook de inspraakambtenaar Dominiek Diliën verwerkt klachten, die komen dan eerder via de kanalen van de buurtwerkingen. Tenslotte heeft de gemeente ook nog een afvallijn waar al eens klachten inzake zwerfvuil en sluikstort terecht komen. In 2008 werd Tom Bresseleers aangesteld als functionaris integrale veiligheid. Door zijn contacten met burgers, wijkagenten, politie, horeca, enzovoort, speelt hij soms een intermediaire rol en kan hij de milieudienst knelpunten signaleren. In 2009 werd ism de coördinator integrale veiligheid een updating gedaan van de rampenplannen, en zou normaliter een bijkomende medewerker de artikel 58-cursus moeten volgen. Klachten worden ook meer en meer in synergie met andere diensten aangepakt. Een convenant middenstand werd boven de doopvont gehouden (lawaai rond discotheken is vaak niet milieu-gerelateerd maar burenhinder en moet een integrale aanpak krijgen). In 2010 werd Jorg Helsen aangesteld als lokaal milieutoezichter. De Vlarem 58-ambtenaren Haidi Leroy, Bie Vanderbeck en Dirk Vercammen zullen een transitie doormaken naar lokaal milieutoezichter zoals voorzien in het handhavingsdecreet. Er wordt wel samengewerkt met politie, waarbij sedert 1987 de politie instaat voor het opstellen van PV s, terwijl de milieudeskundigen instaan voor de technische ondesteuning bij het opsporingswerk Voor welke taken wordt beroep gedaan op intercommunale medewerkers? De milieudienst is niet aangesloten bij de intercommunale milieudienst van IGEAN, behalve dan voor het aspect veiligheid, vertrouwenspersoon en afvalverwerking. Er is frequent overleg en een goede samenwerking. IGEAN heeft wel in het verleden diverse taken opgenomen binnen het werkingsveld van de ruimtelijke ordening (opmaak BPA s bijvoorbeeld). Voor bepaalde tijdelijke initiatieven zoals de projecten tankslag en de PMD-sorteerkampioen wordt op ad hoc basis goed samengewerkt met IGEAN. Er wordt bekeken in hoeverre IGEAN kan instaan als milieucoördinator A voor het containerpark (zie hoofdstuk interne milieuzorg over containerpark) Handhaving De milieudienst beschikt over 3 personen met het VLAREM-attest (tussen haakjes het erkend opleidingsinstituut). - Dirk Vercammen (UIAntwerpen) (volgde tevens op Politieschool in functie van het attest KB77) - Bie Vanderbeck (OVO) - Haidi Leroy (OVO) tijdelijk wel met loopbaanonderbreking. Haidi Leroy is (mits jaarlijkse verlenging) tot 31/12/2014 met loopbaanonderbreking. Ze werd vervangen door Mattias Vercammen - bachelor milieuadministratie. In 2010 zal Jorg Helsen deelnemen aan de cursus van Inovant om aangesteld te worden als lokaal toezichthouder. Met de politie bestaat een protocol waarbij pv s worden opgemaakt door de politiezone Schoten, doch met assistentie door de medewerkers van de milieudienst. Indien nodig zal deze MJP /85 - Gemeente Schoten

8 samenwerkingsovereenkomst op papier gezet worden, volgens het model van de VVSG. Er zijn geen samenwerkingsovereenkomsten met naburige gemeenten of de intercommunale. De gemeente voert de klachten in op het MKROS. In 2010 zal worden gekeken hoe het protocol met de politie kan worden geoptimaliseerd. In het nieuwe handhavingsdecreet staat het de lokale toezichthouders en officieren van de gerechtelijke politie toe om een kopie van het proces verbaal over te maken aan de bevoegde gewestelijke entiteit. De gemeente rapporteert over de uitgevoerde proactieve en reactieve controles aan de hand van het opgelegde format. In bijlage vindt u een omschrijving van de gevolgde werkwijze en een overzicht van de uitgevoerde controles. Er werden controles uitgevoerd naar aanleiding van: - klachten en incidenten; - vergunningsaanvragen of meldingen; - opgezette campagnes (bv. een bepaalde sector of bedrijvenzone); - routinematige controles. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de administratieve opvolging, de hercontrole enz. een veelvoud aan tijdseenheden vergt in vergelijking met de initiële controle op zich. In 2009 werd vooraf afgesproken dat het accent qua controle vooral zou gebeuren met oog op de opslag van vuurwerk en gevaarlijke stoffen (Vlarem rubrieken 17.3 en 38.3). Er werd nagifte gedaan bij de provincie inzake enkele onduidelijkheden in de wetgeving van de wet op de springstoffen van 1956 en het Vlarem I. Na het antwoord van de provincie werden de inrichtingen die reeds beschikten over een vergunning op de hoogte gebracht of zij in orde waren met hun vergunning en welke stappen zij moesten ondernemen om zich in regel te stellen. Samen met de coördinator integrale veiligheid en de lokale politie Schoten werd een sensibilisatiecampagne opgestart waarin werd gevraagd aan de handelaars of men in het najaar vuurwerk wilde verkopen en over welke vergunningen men diende te beschikken. In de eindejaarsperiode werd ook een controle uitgevoerd door de lokale politie. In 2010 zullen de controles vooral worden toegespitst op bedrijven of inrichtingen die nog beschikken over een ARAB vergunning of Vlarem vergunning van het eerste uur en wiens vergunning desgevallend bijna zal vervallen. De implementatie van de principes van het handhavingsdecreet (veel ambtshalve controles) zal worden ingevoerd, hiervoor werd Jorg Helsen als lokaal toezichter aangetrokken. Deze functie wordt gesubsidieerd (stelsel in opmaakfase door Minister) MMIS (Milieu Management Informatie Systeem) De gemeente beschikt over een internetverbinding. De gemeente voert vergunningen in op een milieudatabank van Remmicon, de klachten vinden hun weg naar het MKROS (het milieuklachtenregistratie- en opsporingssysteem). Daarnaast houdt de gemeente een jaarlijkse inventaris van de gebruikte hoeveelheden bestrijdingsmiddelen in het kader van het pesticidenreductieprogramma, bij. De gemeente is aangesloten op het elektronische opvolgingssysteem voor bouwaanvragen. Via deze weg worden de bouwaanvragen doorgestuurd naar de energieprestatiedatabank. De milieudienst houdt eveneens een gemeentelijke inventaris van de risicogronden bij. MJP /85 - Gemeente Schoten

9 1.1.4 Milieuraad De gemeentelijke milieuraad werkt conform de statuten en het huishoudelijke reglement dat door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Alle milieuraden staan open voor de bevolking, en er is spreekrecht. Uitnodigingen staan op de digitale gemeentelijke agenda ( en op de webstek alsook de agenda. Stukken zijn voor iedereen raadpleegbaar, ook voor niet leden van de milieuraad. De statuten en het huishoudelijke reglement werden vroeger reeds ingestuurd naar het gewest, maar blijven op eenvoudig verzoek ter beschikking van Caplo. De milieuraad heeft een erg brede samenstelling, en 1/3 van de leden is van het vrouwelijke geslacht. Het bewijs werd vorig jaar geleverd en is eveneens controleerbaar aan de hand van het jaarverslag van de milieuraad (bijlage). De Milieuraad gaf de Milieuprijs 2009 aan het Vogelasiel van Brasschaat (500 euro). De milieuraad verdeelde ook euro over enkele verenigingen die een werking- en basissubsidie kregen op basis van een verdeelsleutel (punten per actie). In 2009 vervoegde de Fietsersbond de MR vervoegen (vrouw als effectief lid, man als plaatsvervanger). In 2009 werden de statuten en het subsidiereglement opnieuw bestudeerd om nog meer compatibel te zijn met de voorwaarden van de samenwerkingsovereenkomst. In 2010 worden de nieuwe statuten en het nieuwe subsidiereglement van de milieuraad, na gunstig advies van milieuraad zelf en RCMDO goedgekeurd (voorzien in gemeenteraad maart 2010). De milieuprijs wordt in 2010 ook meer afgestemd op de lopende actie Countdown 2010 inzake biodiversiteit (zwaluwenproject) Gemeentelijk milieubeleid (Visienota gemeentelijk leefmilieu ) De gemeente Schoten heeft een beleidsnota , die door de gemeenteraad werd goedgekeurd. In deze nota werd een hoofdstuk Milieu, groen en natuur opgenomen. De gemeente Schoten heeft ook een Gemeentelijk Milieubeleidsplan , dat door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Het is on-line beschikbaar op en dan bij milieudienst doorklikken naar milieubeleidsplan. In het najaar 2009 werd een eerste oproep gedaan met betrekking tot medewerking voor het opstellen van het ontwerpmilieubeleidsplan In 2010 werd het ontwerp Milieubeleidsplan door de Gemeenteraad van 28/01/2010 vastgelegd, na unaniem gunstig advies van milieuraad en RCMDO. Het openbaar onderzoek loopt van 8/2 tot en met 8/4, er is een openbare hearing op 8/3, en goedkeuring van het MBP zou normaliter moeten gebeuren in gemeenteraad van april (of mei 2010). Opmerkingen van overheden, instellingen en burgers zullen meegenomen worden in het eindrapport. 1.2 Onderscheidingsniveau instrumentarium Duurzaamheidsambtenaar De verplicht gestelde duurzaamheidsambtenaar (B-niveau) werd aangesteld met een contract dat gelijk loopt met de duurtijd van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst. De functiebeschrijving en het contract/aanstellingsbesluit is reeds bezorgd aan het Caplo. In het milieubeleidsplan wordt ingezet om deze functie een vast karakter te laten krijgen, vermits we reeds 13 jaar lang een voltijds duurzaamheidsambtenaar in dienst hebben. Bovendien is deze functie niet meer weg te denken uit het MJP /85 - Gemeente Schoten

10 personeelskader, temeer omdat de duurzaamheidsambtenaar ook energiecoördinator is, het energieloket bemand, instaat voor subsidies, enz Milieubeleidsplan De gemeente heeft een door de gemeenteraad goedgekeurd milieubeleidsplan Dit beleidsplan werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 24 maart In de loop van 2009 werd gestart met de opmaak van een nieuw beleidsplan voor de periode Dit document zal ondermeer worden afgestemd op de desiderata van het gewest, provincie en gemeente. Er zal geen vacuüm zijn tussen de beide planperioden. Een openbaar onderzoek en inspraak wordt voorzien. Input van Raden en commissies moet zorgen voor een breed maatschappelijk draagvlak in de gemeente. Zie hoger voor diverse data. De gemeenteraad van april of mei zal het definitief milieubeleidsplan vastleggen. Het milieujaarprogramma 2010 zal worden afgestemd op dat van vorig jaar, en is vooral nodig voor een reflectie op het gevoerde beleid Milieubarometer De milieubarometer is al enkele jaren een essentieel beleidsdocument, waarover ook op diverse fora wordt gecommuniceerd. Er zijn 42 indicatoren. De volledige milieubarometer met interpretatie van de resultaten wordt in bijlage meegegeven. De volledige milieubarometer heeft een vaste stek op de gemeentelijke website. De 42 indicatoren worden jaarlijks bijgehouden. Tevens trachten we ook de indicatoren jaarlijks in te geven in de milieubarometer zoals deze wordt aangereikt door WWF en Ecolife ( De bekomen resultaten worden vervolgens gecommuniceerd via infostanden in de bibliotheek. Stand van zaken (gegevens 2008): In 2009 werd eveneens actief meegewerkt aan de duurzaamheidsspiegel. Dit is een ander beleidsdocument, maar het hangt toch samen met de doelen en resultaten van het duurzaamheidsbeleid, waarbij de milieubarometer een instrument is. Hierbij werd getracht om raden, commissies en diverse belanghebbenden buiten het milieulandschap actief en participatief te betrekken. Dit is niet de gemakkelijkste opdracht, vermits het bovenop de kerntaken van veel verenigingen en bestuurders komt. Ook in 2010 zal worden verder gewerkt aan de duurzaamsheidsspiegel en de milieubarometer, en wordt er een bijkomende hogeschoolstudent ingezet om gegevens in te voeren, onderzoek te velde te MJP /85 - Gemeente Schoten

11 doen, en om te zetten tot een actualisatie die met het middenveld en het beleid zal worden gecommuniceerd MMIS Zoals vermeld in worden onderstaande databanken nauwgezet aangevuld en opgevolgd: - digitaal loket van de Samenwerkingsovereenkomst (nog niet beschikbaar); - jaarlijkse inventaris gebruikt bestrijdingsmiddelen; - milieuvergunningendatabank; - MKROS; - Gemeentelijke inventaris van risicogronden; - Energieprestatiedatabank Milieuraad Elke milieuraad heeft sowieso een open karakter, mét spreekrecht voor het publiek. De burger kan op voorhand de stukken inzien, en op de digitale kalender wordt ook tijdig de agenda gepubliceerd. De open milieuraad is een traditie anno Tot zover de inspraakbasis. De milieuraad is echter meer en meer het overlegforum tussen gemeente, fracties, natuur- en milieubeweging, gezinnen, wijkraden, landbouwers en andere belanghebbenden. De milieuraad wil echter ook participatief werken, ondermeer door een subsidiereglement voor basis- en bijkomende activiteiten op het vlak van duurzame activiteiten, het geven van een milieuprijs, het mede inrichten van vormingsavonden, de participatie aan diverse voordrachten en campagnes. In 2009 werd de website intensief gebruikt als medium om verslagen en data en diverse beleidsdocumenten ter beschikking te stellen van het publiek en het middenveld. In 2010 wordt verder gewerkt met deze Vlaamse website. De gemeenteraad zal in maart ook nieuwe statuten voor de milieuraad goedkeuren, alsook een juridisch op punt gesteld subsidiereglement voor de milieuverenigingen Handhaving De gemeente volgt vergunde sloopwerken met betrekking tot het selectief slopen op overeenkomstig het uitvoeringsplan milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw. (Ver)bouwers die sloopwerken uitvoeren worden hieromtrent mondeling geïnformeerd en kunnen verder informatie op de gemeentelijke website terugvinden. De afgeleverde sloopvergunningen werden tot op heden niet opgelijst, maar worden op eenvoudig verzoek graag ter beschikking gesteld. In 2009 werd een standaarddocument met bepalingen voor selectief slopen (overeenkomstig het Uitvoeringsplan Milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw) bij de sloopvergunningen opgenomen. (zie bijlage) Afgeleverde sloopvergunningen worden opgelijst zodat hierop de nodige controles kunnen uitgevoerd worden. Dit zal in zeer nauwe samenwerking geschieden met de stedenbouwkundige cel en de bouwtoezichter. De sloopvergunningen blijven steeds ter beschikking van de overheid. In bijlage is een overzicht van de in 2009 afgeleverde sloopvergunningen opgenomen. De milieuhandhaver, coördinator afvalstoffen (afvalambtenaar) en bouwtoezichter zullen hieromtrent op het veld intensief samenwerken. Bijkomend toezicht geeft MJP /85 - Gemeente Schoten

12 voordelen op het vlak van preventie van asbestproblematiek, ongeoorloofde reliëfwijzigingen, sluikstort, enzovoort. In 2010 zal wellicht begonnen worden met de voorbereiding van de afbraak van een oude gemeentelijke breekinstallatie. Hiervoor zal beroep gedaan worden op COPRO-gecertificeerde breekinstallatie op de grens Schoten/Deurne. Het is nog wel even wachten op een masterplan, omdat dit samenhangt met een masterplan DDW in het centrum van Schoten. MJP /85 - Gemeente Schoten

13 2 AFVAL 2.1 Basis afval Afvalpreventie en hergebruik Het gemeentebestuur verklaart op erewoord dat: - dankzij de compostmeesterwerking de bevolking de beschikking krijgt over middelen om thuis te composteren (aan te kopen via containerpark) (zie en dan doorklikken naar compostmeesterwerking); - de snoeihoutophaling is van tweemaal/jaar naar eenmaal per jaar (najaar) gegaan omwille van het feit dat dit weinig rendabel bleek te zijn. De voorjaarse ophaling was een maat voor niets. Tegelijkertijd (voorjaar = composteringtijd = verhakseltijd) is dit een ideale moment om het composteren/verhakselen te promoten. - er nog steeds antireclamestickers gratis ter beschikking worden gesteld (+ promotie robinsonlijst!); - de gemeente een overeenkomst heeft afgesloten met een door OVAM erkende kringwinkel, - de gemeente de selectieve ophaling en inzameling organiseert van huishoudelijke afvalstoffen. De rapportering hierover gebeurt via de jaarlijkse enquête van OVAM; - in 2010 wordt ook verder gesensibiliseerd om bestrijdingsmiddelen in te leveren op het containerpark, dit in het kader van de selectieve inzameling van kga; - het een betrachting blijft van de gemeente om de fractie restafval beneden de 100 kg/inwoner/jaar te krijgen. Hoe dan ook zit de gemeente Schoten al jàren onder de opgelegde norm van 150 kg/jaar (in 2009 ongeveer 110 kg). Doordat wegwerpluiers niet langer meer bij het GFT mogen maar bij restafval moeten, zal dit resulteren in een verhoogde kg restafval/inwoner; - er herhaaldelijke passief gesensibiliseerd (via website, afvalkrant en media) wordt mbt afvalpreventie en hergebruik. In bijlage zijn de gepubliceerde artikels mbt afvalpreventie en hergebruik terug te vinden. In 2010 wordt bekeken in hoeverre wijkcomité s een beroep kunnen doen op een mobiel materiaaldépôt (met verhakselaar en mulcher) via de compostmeesters, er desgevallend een belasting kan ingevoerd worden voor niet geadresseerd reclamedrukwerk (cfr Brasschaat en Schilde) Selectieve inzameling en restafval Worden ondermeer selectief ingezameld/opgehaald: restafval, papier, karton, kga, glas, snoeihout, GFT+, PMD, metaal, groenafval, batterijen, piepschuim, grof vuil, puin, afbraakhout, frituurvet, afvalolie, dierlijk afval, asbesthoudend afval, elektrische en elektronische toestellen, hout, niet-pmd kunststofafval. De gemeente beschikt over een vergund containerpark waarop inwoners gratis terecht kunnen. Hechtgebonden asbesthoudend afval wordt hier ingezameld overeenkomstig de bepalingen van het vigerende Uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen. Bermmaaisel wordt in een bosrijke en verstedelijke gemeente nauwelijks geproduceerd, maar indien dit terecht komt in de maai- en opzuigmachines, worden deze afgevoerd naar de intercommunale composteringsunit (of afgevoerd indien gecontamineerd). De gemeentelijke website bevat onder de dienst milieudienst een vaste rubriek bouw en sloopafval. Sinds 2009 wordt tevens een infofiche omtrent selectief slopen en sorteren van bouwafval meegegeven aan het loket van de stedebouwkundige dienst aan (ver)bouwers (infofiche in bijlage). MJP /85 - Gemeente Schoten

14 2.1.3 Opruimen achtergelaten afvalstoffen Er werden dit jaar gelukkig geen partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen gevonden en/of afgevoerd. Uiteraard voeren we wel een pro-actief beleid inzake opruimen van zwerfvuil en dergelijke. Wanneer er ergens sluikstort wordt gevonden, wordt dit zo snel mogelijk gesaneerd. De gemeente heeft capaciteit om igv het voorkomen van chemisch sluikstort de nodige bewarende maatregelen te nemen. Er is ook een overeenkomst met de civiele bescherming ifv mobiele koolwaterstofafscheiders en pompen. 2.2 Onderscheidingsniveau afval Acties mbt afvalpreventie en hergebruik Ondersteunen compostmeesterwerking De gemeente ondersteunt de compostmeesterwerking door: - de organisatie en inhoudelijke begeleiding door de afvalcoördinator (avondvergaderingen, jaarlijkse evaluatie met etentje, ); - de ter beschikking stelling van kledij om de herkenbaarheid van de compostmeesters bij huisbezoeken, begeleiding van wijkgroepen en verenigingen of de compoststands te bevorderen; - het ter beschikking stellen van een nagelnieuw uitplooibaar marktkraam (opvouwbare tent), een houtversnipperaar en een aanhangwagen voor sensibiliseringsacties op de publieke markten en evenementen (bijvoorbeeld Dag v/h Park, ParkHappening, openbare markt,...); - de mogelijkheid voor de compostmeesters om cursussen van VLACO e.d. te volgen. Infostand compostmeesters wijkmarkt infostand compostmeesters Dag van het Park Inrichten demonstratieplaats thuiscomposteren De gemeente bouwt een demoplaats op het containerpark uit. Compostmeesters zijn aanwezig om het publiek uitleg te geven. Er worden verschillende manieren om compost te maken voorgesteld. De financiële middelen en logistiek wordt ter beschikking gesteld door de gemeente, en gecoördineerd door de vrijgestelde afvalcoördinator. MJP /85 - Gemeente Schoten

15 Uitvoeren actieve sensibilisatieactie afvalpreventie 1 afvalstof Bedoeling is jaarlijks een andere afvalstof te kiezen, met de nadruk op preventie (2008: frituurvet en oliën). In 2009 werd gesensibiliseerd rond hout- en bladafval. Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen met grote tuinen geen compostering of snoeihoutstapels opzetten, en alles blijven afvoeren naar het containerpark (en waarbij de gemeenschap veel kosten moet maken voor transport, versnipperen en afvoer naar IGEAN). Juni is de traditionele compostmaand en wordt het snoeihout aangepakt, dus dit sluit mooi aan. Op vrijdag 19 juni organiseerde de milieudienst in samenwerking met de compostmeesters een infoavond omtrent een herbicidenvrije en afvalvriendelijke kringlooptuin en composteren. Ivo Pauwels was gastspreker van dienst (deelnemers: 50). Vanaf 1 januari 2009 worden naast compostbakken, eveneens compostvaten via de gemeente verkocht Aantal verkochte compostbakken Aantal verkochte compostvaten 14 Stimuleren gebruik herbruikbare bekers De jeugddienst stelt herbruikbekers ter beschikking van jeugdcentra en verenigingen. Die kunnen gratis ontleend worden, mits de vereniging zich schikt naar de lokale feest- en fuifgids en de daarin voorgestelde vereisten inzake lawaaibeheersing, selectieve inzameling, vergunningen, enzovoort. Afvalarme evenementen In september 2007 werd het politiereglement op het voorkomen, sorteren en verwijderen van huishoudelijke afvalstoffen aangepast in kader van de organisatie van afvalarme evenementen. Alle organisatoren van evenementen zijn nu verplicht in te staan voor de voorkoming en de selectieve inzameling en verwijdering van de vrijgekomen afvalstoffen. Het ondertekenen van het afvalplan wordt verplicht. In de herwerkte evenementengids werd een hoofdstuk mbt afvalbeheersing op activiteiten opgenomen. In dit hoofdstuk wordt onder andere gesteld dat de organisator een afvalplan dient te onderschrijven. Als de organisator voldoende inspanningen levert leent de gemeente gratis containers uit voor plastiek, gft+, papier/karton, De gemeente komt dit afval ook gratis ophalen. Alleen voor de restafval dient betaald te worden. Indien niet voldoende gesorteerd wordt, wordt de afgekeurde container als restafvalcontainer aangerekend. Op deze wijze tracht de gemeente organisatoren van evenementen ertoe aan te zetten afval te voorkomen en te sorteren. Bijkomend kunnen verenigingen de toelating tot het containerpark vragen om bepaalde, geselecteerde afvalfracties gratis aan te bieden Acties mbt selectieve inzameling Textielafval De gemeente Schoten volgt het keurmerk SolidAir en sluit in het licht daarvan verder contracten af met een inzamelfirma voor oud textiel. In 2009 was dit, net zoals de vorige jaren, Oxfam Solidariteit via kledingcontainers (wijk en recyclagepark). Ook wordt er huis-aan-huis kleding ingezameld door de kringloopwinkel. MJP /85 - Gemeente Schoten

16 In 2010 wordt de inzameling op het containerpark en de textielcontainers worden aangevuld met een huis-aan-huisophaling via een te erkennen ophaler. Hierbij zullen we ook de principes van schone kleren in het oog houden. Selectief slopen De gemeente gebruikt zelf COPRO-gecertificeerd puin in bepaalde werken. Het is daarom ook evident dat er wordt toegezien op het selectief slopen, en het passief sensibiliseren hierover. De gemeente Schoten was één van de eerste gemeenten om (nog voor de verplichting!) selectief asbesthoudend puin in te zamelen op het containerpark. Wij zetten die lijn uiteraard verder in het belang van de volksgezondheid. Het cementgebonden asbest wordt conform het afvalstoffenplan ingezameld op het containerpark. In 2010 worden de sloopvergunningen verder opgelijst & opgevolgd, dankzij een intern waarschuwingsmechanisme tussen dienst stedenbouw en milieudienst. Bermbeheersplan Alhoewel Schoten zich kenmerkt door weinig natuurlijke bermen (veelal bosgebied en geen landbouwgemeente) beschikt het over een goedgekeurd bermbeheersplan dat stapsgewijze uitgevoerd en geëvalueerd wordt. De evaluatie naar Agentschap Natuur & Bos wordt bestendigd. Sommige bermen worden éénmaal gemaaid, anderen tweemaal en dit in functie van de voedselrijkheid en/of veiligheid van de weg. De bermen met de meeste ecologische potenties werden gemaaid door een aannemer. De overige bermen werden door de gemeente gemaaid. Het maaien gebeurt telkens met afvoer van maaisel. Er wordt gemaaid met een slagmaaier. Enkel op locaties die te smal zijn voor een slagmaaier in combinatie met opraapwagen kan gebruik gemaakt worden van een klepelmaaier met afzuiginstallatie. Totaal aantal kilometer berm dat gemaaid wordt: 86 km Aantal kilometer berm waarvoor een door ANB goedgekeurd bermbeheerplan opgemaakt is: 57,5 km Aantal kilometer dat gemaaid wordt volgens een door het ANB goedgekeurd bermbeheerplan: 57,5 km Een evaluatie van het bermbeheer is gepland in Deze evaluatie werd voorbereid in Planning 2010: - evaluatie bermbeheer via het PIH; - verdere uitvoering bermbeheer cfr. bermbeheerplan. - Alhoewel in het lastenboek bermmaaien wordt opgenomen dat het bermmaaisel moet afgevoerd worden naar een erkende verwerkingsinstallatie, zal aan het bermbeheersplan een alinea afval worden toegevoegd. Hierin zal de afvoer en verwerking worden beschreven. In de praktijk wordt het bermmaaisel door IGEAN gecomposteerd (indien de bemonstering positief uitvalt). Rapportage bedrijfsafvalstoffen gemeentelijke diensten De gemeente zal verder aan OVAM rapporteren waar fracties als bermmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, puin, grond en rioolkolkenslib naar wordt afgevoerd (en door wie). In het kader van het IMVJ wordt de afvalstoffenmelding overgemaakt. De milieucoördinator maakt jaarlijks een verslag op dat wordt overgemaakt aan de OVAM, AMI. en AMV en uiteraard ook aan zijn werkgever. Dit zal voor 15 maart 2010 ingediend worden. Het document gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen wordt verder verzorgd mbt afvalpreventie, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag. Bedoeling is dat onze cijfers ook effectief kunnen gehomologeerd worden door OVAM. MJP /85 - Gemeente Schoten

17 Dierlijk afval Schoten en Gent waren de eerste gemeenten die een inzamelplaats inrichtten voor dierlijk afval. Wij ervaren dit als een zeer nuttig instrument om bepaalde problemen te kunnen ondervangen (bv verkeersslachtoffers), of het illegaal begraven van huisdieren in de tuin te kunnen vermijden. Bovendien is het ook niet hygiënisch om dode dieren in het straatbeeld te laten verdwijnen. We zullen deze inzamelplaats dus verder uitbouwen, en hierover ook communiceren met de bevolking. Ook in 2009 bleek dit project nog steeds succesvol. De Schotense bevolking kent dit project goed. De verplichte aanstelling van een milieucoördinator B voor deze inzameling, verviel en dit t.g.v. verregaande wijzigingen aan de indelingslijst uit Vlarem I ( ). Wegwerpluiers De gemeente zamelde tot en met 1 september 2009 wegwerpluiers tweewekelijks in, samen met het GFT. De luiers werden afgevoerd naar de IGEAN Dranco-installatie en hier verwerkt. In het najaar van 2009 werd deze regeling stopgezet en nu moeten de luiers bij het restafval. De gemeente anticipeerde met het aanschrijven van OVAM en IGEAN (gemeente is tegen het op de markt brengen van materialen die meer afval genereren dan een vorige generatie producten), en het inrichten van een studieavond die erg succesvol bleek te zijn. In 2010 sensibiliseren we verder, en in februari ging het college al akkoord met de inrichting van 1 studieavond per 9 maanden, in nauwe samenwerking met gezinsraad, OCMW onthaalmoederdienst, enzovoort. We voorzien in een infopakket, praktische opleiding van de aanstaande moeders en een geboortepremie kan worden omgezet in een startpakket herbruikbare luiers (in samenwerking met lokale kinderwinkel aangesloten bij de middenstandsorganisatie AMBS). Bedrijfsafval De gemeente wenst zich niet als concurrent op de markt te begeven inzake bedrijfsafval. Bedrijven en KMO s dienen zich te richten tot de private containersector. Uitzondering wordt gemaakt voor de ophaling van papier & karton. Het gemeentebestuur sensibiliseert echter actief naar de bedrijven toe, met name mbt Val-i-Pack, verplichtingen inzake (verpakkings- of sectoraal) afval, sorteerverplichtingen, enzovoort. De gemeente heeft een convenant lopen met middenstanders, dit met het oog op het binnenbrengen van niet problematisch afval (meestal papier en karton) op het containerpark. Indien een diftarregeling zou worden opgestart, kan aan de eis van het gewest inzake marktconforme prijzen een verschil gemaakt worden tussen particulieren en bedrijven. Met scholen loopt een apart convenant, waar we liefst niet aan raken alhoewel het dient geactualiseerd te worden. MOS-scholen hebben een specifieke werking mbt afvalpreventie! MJP /85 - Gemeente Schoten

18 In het voorjaar van 2010 worden nieuwe convenanten rond scholen en middenstanders opgemaakt voor beleidsgoedkeuring. De huidige dienen afgestemd te worden aan de actualiteit en een aantal beleidsdoeleinden Doelstelling mbt restafval De gemeente blijft verder werken om de doelstelling restafval minder dan 150 kg/inwoner/jaar te blijven halen. Hiervoor wordt een diftarproject met 9 jaar verlengd met ingang van 1 september 2009, gelet op de spectaculaire resultaten die we de afgelopen 10 jaar behaalden. De gemeente verzorgt jaarlijks een rapport aan OVAM via de jaarlijkse gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen. In 2008 was het cijfer restafval (grof vuil + gemeentevuil + huisvuil) voor de gemeente Schoten 109 kg/inwoner. We zijn er in 2009 niet in geslaagd om het cijfer te doen dalen. Het staat momenteel op 110 kg (raming, homologatie door OVAM dient nog plaats te vinden). Het verschil is te verklaren door het verschuiven van de luiercijfers van het GFT naar het restafval (sensibilisering sinds september 2009) en het feit dat het veegvuil voor 20% wordt geregistreerd als terminaal te verwijderen afval. Ter vergelijking: als het veegvuil niet wordt aangerekend komt de gemeente op 106 kg/inwoner ipv 110 kg/inwoner. Hoeveelheid huishoudelijk afval per inwoner Hoeveelheid GFT+ per inwoner Hoeveelheid huisvuil per inwoner (incl. bedrijven/scholen) Hoeveelheid huisvuil per inwoner (excl. bedrijven/scholen) Hoeveelheid gemeentevuil per inwoner Hoeveelheid restafval per inwoner per jaar Hoeveelheid per inwoner door Vlarea erkende kringloopcentra in herbruik gebrachte goederen ,5 kg 537,5 kg 533,4 kg 533,7 kg 562,5 kg 547 kg 560 kg 61,8 kg 62,80 kg 60,27 kg 57,79 kg 57,11 kg 55,71 kg 53,29 kg 75,8 kg 78,20 kg 78,56 kg 79,20 kg 80,49 kg 81,68 kg 82,71 kg 71,8 kg 72,2 kg 72,56 kg 74,20 kg 75,49 kg 76,68 kg 78,71 kg 8,8 kg 9,1 kg 10,98 kg 9,80 kg 8,91 kg 8,61 kg 8,02 kg 107 kg 110 kg 104 kg 109 kg 113 kg 109 kg 110 kg 6,87 kg 8,00 kg 10,48 kg 11,07 kg 14,18 kg 15,5 kg 14,25 kg Voor 2010 blijven we streven naar een daling tot beneden de 100 kg. Het Diftar-project wordt als zeer positief geëvalueerd, en na een Europese aanbesteding opnieuw langdurig toegewezen aan Plastic Omnium. De gemeente is nu opnieuw zelf huisvuil gaan inzamelen, en heeft hiervoor 2 nieuwe vuilniskarren met diftar-belading aangekocht, 7 mensen extra aangeworven en 1 bestaande vuilniskar als reserve uitgebouwd met diftar-instrumenten. MJP /85 - Gemeente Schoten

19 MJP /85 - Gemeente Schoten

20 2.2.4 Acties en maatregelen mbt illegaal ontwijkgedrag Zwerfvuilactie Schoten heeft in samenwerking wijkvereniging Atheneum een zwerfvuilopruimactie georganiseerd binnen het kader van in de vuilbak. Bijkomend is dat hieruit een mooi buurtproject is voortgekomen, waarbij de wijk ook actief heeft ingespeeld op onze Behaagactie. Er ontwikkelt zich nu een speelhoekje, compostdemo, zitbanken, kortom een verblijfsruimte voor de wijkbewoners (site ligt naast Rijksschool op grond school). In 2010 wordt uiteraard verder gewerkt, maar ook vanuit de structurele werking van de Dienst der Werken (per wijk verantwoordelijken). Prioriteit zal worden gelegd naar de woonkernen, vermits het straatbeeld erg belangrijk is voor het welzijn van de omwonenden. De gemeentediensten zullen zelf ook enkele blackpoints saneren indien geen vrijwillige medewerking kan bekomen worden. De Coördinator integrale veiligheidszorg start in het voorjaar ook een project Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS) op. Aan de preventieve, educatieve en curatieve acties komt derhalve een repressief sluitstuk. Straatvuilbakjes De gemeente zal een beleidsplan straatvuilbakjes opmaken, waarbij kan worden geëvalueerd waar en wanneer de bakjes geledigd moeten worden, en hoe de verspreiding over het grondgebied efficiënter kan gemaakt worden. Momenteel staan er 450 bakjes in het straatbeeld en in de gemeentelijke domeinen. Er werd bekeken in hoeverre de registraties i.s.m. de sectorverantwoordelijken manueel kunnen verlopen, of dat er op termijn moet gewerkt worden met GIS (GPS-gerelateerd) of chips. Door een betere controle en afstemming werden alvast goede resultaten gehaald. Het dure (!) project met GPS werd derhalve even bevroren. Ook in 2010 vormen straatvuilnisbakjes de ruggengraat van het zwerfvuilbeleid, doch ingaan op alle vragen zou de fractie gemeentevuil enorm doen stijgen. Er moet dus een goede mix worden gevonden naar verspreiding, dichtheid, lediging en het ongeschikt maken voor kunststof zakjes gevuld met huisvuil. Ook hier zal GAS (zie boven) een belangrijke rol kunnen spelen. In 2010 is het de bedoeling dat de straatvuilnisbakken van de Paalstraat (winkel-wandelstraat) te vervangen door nieuwe exemplaren. Dit zal een mooie test-/onderzoekscase worden, o.a. met betrekking tot: welke vuilnisbakken met welke openingen (veiligheid, brandwerend, sluikstortwerend,...). Gemeentevuil De afvalcoördinator registreert de afgevoerde hoeveelheden gemeentevuil (zwerfvuil, straatvuilbakjes, sluikstorten, enz). Hieromtrent wordt gerapporteerd aan OVAM. Sluikstorten en sluikverbranden Het verbranden van ALLE afval (ook groen) is verboden op het grondgebied van Schoten. Klachten leiden onmiddellijk tot inspecties en controles, eventueel opmaken van PV (via politiezone). Hier wordt ook over gecommuniceerd met de bevolking. De Dienst der Werken heeft ook een ploeg die onmiddellijk na registratie klacht overgaat tot sanering van een sluikstort. Hierbij worden ook controles uitgevoerd naar de mogelijke identiteit van de sluikstorter(s). Milieukundig gezien is het jammer dat een wijkgroep nog een kerstboomverbranding heeft georganiseerd omwille van een gemeenschapsgevoel. Dat is aan te moedigen maar kan evengoed gebeuren dmv droog houtbrandkorven. We blijven hierrond sensibiliseren. Er werd in 2009 bijgevolg slechts één toestemmingen afgeleverd voor kerstboomverbrandingen. De overige kerstbomen werden versnipperd en afgevoerd naar IGEAN voor compostering. In 2010 wordt dit beleid gewoon verder gezet. MJP /85 - Gemeente Schoten

21 Uitvoeren van controleacties huisvuil Dankzij het diftarsysteem (containers met chip) kunnen handhavingsacties worden opgezet naar de burgers toe. Er kan automatisch worden bekeken wie nooit restafval op de stoep zet, en daar (zoals in het verleden) een specifieke communicatie over voeren. Hetzelfde kan worden gedaan met GFT+. Het diftarsysteem van de gemeente is gebaseerd op het principe van lediging. M.a.w. een aangeboden container die wordt als vol aangerekend, ook al is hij maar halfvol. In dit laatste geval moet er worden overgeschakeld naar een kleinere container. Daarentegen dienen containers die overvol worden aangeboden (met zak erboven op bijvoorbeeld) geweigerd te worden. De aanbieder dient in dit geval een grotere container te krijgen, wat in de meeste gevallen mogelijk is (tot 240 liter). In 2010 zal systematisch te volle containers worden geweigerd (na waarschuwing). MJP /85 - Gemeente Schoten

22 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3.1 Basis milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten Hout en breekpuin (interne werking) De gemeente implementeert het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout in de werking van de gemeentelijke diensten. De gemeente neemt standaard in elk bestek voor de aankoop van hout en houtproducten het standaardbestekvoorschrift duurzaam geëxploiteerd hout op. De Vlaamse Overheid stelt dit bestek immers ter beschikking. Verder neemt de gemeente ook het gebruik van gekeurd breekpuin op in de bestekken. Voor de rapportering zal gebruik gemaakt worden van de copro-attesten en de regels van de Chain-of- Custody Certificering (hiervoor bestaat nog geen Vlaams synoniem vermits het een gedeponeerde term is in de houtnijverheid). Bestekken zullen ter beschikking gehouden worden van het gewest. Enkele voorbeelden waar de gemeente in 2009 duurzaam geëxploiteerd hout gebruikt heeft: toepassing aangekochte houtsoort speeltuigen De Zeurt robinia damplanken vijver gemeentepark * azobe planken brug over vijver gemeentepark massaranduba podiumbouw triplex WBP speeltuigen Narcislaan grenen hout Uithangbord heringerichte gemeentevijver (mét vermelding gebruik FSC hout) Passieve sensibilisatie Via de website en de media wordt passief gesensibiliseerd naar het publiek toe ivm FSC-hout, compost, kantoormateriaal, catering, bioproducten, schoonmaakmiddelen, houtverduurzaming en verf. MJP /85 - Gemeente Schoten

23 In 2009 werden o.a. berichten gepubliceerd mbt milieuvriendelijke terras- en tuinmeubelen. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. Er werd van start gegaan met de opmaak van een nieuwe subsidie voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout (goedgekeurd in januari 2010 door Gemeenteraad), en op de Energiebeurs werd info gegeven met een stand van FairTimber. Er werd ook een workshop duurzame bouwmaterialen ingericht tijdens de energieweek. Deze sensibilisatie richt zich ook tot de schrijnwerkerij van onze eigen Dienst der Werken. 3.2 Onderscheidingsniveau milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen de gemeentelijke diensten De gemeente verklaart op erewoord dat werk werd gemaakt van het gebruik van: - compost met VLACO-label; - gekeurd breekpuin (copro); - milieuverantwoorde bureaumaterialen; - milieuverantwoorde catering; - milieuverantwoorde schoonmaakmiddelen; - gebruik van verantwoorde verven en vernissen. Uiteindelijk is dit een verderzetting van onze acties die opgestart werden met Presti V, inmiddels al enkele jaren geleden. Waar mogelijk zal worden gewerkt met het berekeningsmodel (score moet elk jaar verhogen). Vlaco-compost In 2009 werd 177, 75 ton Vlaco-compost afgehaald bij IGEAN voor het planten van bomen en struiken. In bijlage bevindt zich een overzicht van de opgehaalde hoeveelheden en het Vlacocertificaat. Er werd geen turf meer aangekocht, want ook compost kan de bodem luchtig en vochtig houden, zeker in combinatie met de houtsnippers die door het containerpark en de mobiele breker van de groendienst worden gefabriceerd igv kappings- of snoeiwerken. Gekeurd breekpuin Volgende werken werden in 2009 uitgevoerd met met COPRO-gecertificeerde recuperatiematerialen: - Uitbreiding Y-tracé gemeentepark 08/SV/03, uitvoering 5/1/2009 tot en met 14/05/2009 (fundering in steenslag); - Weg- en rioleringswerken in wijk Bloemendaal I - fase 2, uitvoering 19/10/2009 tot en met vermoedelijk 31/05/2010 (fundering in steenslag). In lastenboeken wordt steeds de COPRO vermelding opgenomen. Milieuverantwoorde schoonmaakmiddelen Na veel voorbereidingswerk werd in het najaar 2009 het bestek de levering van ecologische onderhoudsproducten voor alle gemeentediensten en de politie afgewerkt. Volgende gunningscriteria werden vastgesteld: - ecologie (45 %); - prijs (40 %); - vorming en opleiding (15 %). De ecologische weging werd uitgevoerd door middel van zogenaamde ecologische fiches die werden opgesteld op basis van de webapplicatie Producttest van OVAM. MJP /85 - Gemeente Schoten

24 Zoals in vele bestekken wordt bij de algemene richtlijnen gemeld dat de gemeente Schoten bij aankopen en aanbestedingen voorrang geeft aan producten die op een mens- en milieuvriendelijke wijze werden geproduceerd en volgens de principes van de eerlijke handel werden aangekocht. Daarbij wordt dus verwezen naar eerlijke handelscriteria, sociale criteria en ecologische criteria. In het voorjaar van 2010 zal het bestek de levering van ecologische onderhoudsproducten voor gemeente en politie toegewezen worden. Milieuverantwoorde catering Er werd in 2008 een nieuwe aanbesteding voor de aankoop van koffie voor het gemeentehuis en de politiediensten uitgeschreven. Enkel aanbieders van koffie met het Max Havelaar keurmerk of gelijkwaardig, werden bij de beoordeling in aanmerking genomen. De overeenkomst werd afgesloten voor een duurtijd van één jaar vanaf 1 januari 2009, verlengbaar met maximaal drie jaar (dus ten laatste tot 31 december 2012). Voor 2010 werd de opdracht alvast verlengd. Wanneer milieudienst of milieuraad recepties of informatieavonden organiseren wordt steevast gekozen voor fairtrade & bioproducten. Voor een aantal gemeentelijk evenementen en infosessies werd de catering uitbesteed aan de Oxfam-Wereldwinkel met de vraag enkel biofruitsappen en wijn te verkopen. Alle diensten (dus ook op alle vergaderingen, commissies, raden) zorgen voor water en melk in glazen flessen. Die worden trouwens aangeleverd door een lokale melkboer en een brouwer. Suiker, melk, thee worden op deze vergaderingen aangeboden in bulk en echte servies, dus geen onhandige melkvlootjes, suikerzakjes en plastieken roerstokjes, zoals nog op vele gewestelijke administraties wordt vastgesteld! Milieuverantwoorde kantoormaterialen Wat betreft de aankoop van papier voor intern gebruik wordt gekozen voor FSC-gelabelde papierproducten of 100 % gerecycleerde papiersoorten (blauwe engel). Ook het gemeentelijke infoblad InfoSchoten wordt gedrukt door een FSC-gecertificeerde drukker. Met het oog op vermindering van het gemeentelijk papiergebruik, wordt sinds midden 2007 het papiergebruik van de verschillende diensten (aan de hand van de maandelijkse datagegevens van de printers) opgevolgd. De resultaten werden na 1 jaar opvolging, beschreven in de milieutip op het interne intranet en opgenomen in de milieubarometer. De gemeente ging in 2009 op dezelfde weg verder. Met ingang van 1/1/09 werd een centrale aankoopdienst opgericht, die intensief samenwerkt met het economaat/bodendienst. De duurzaamheidsambtenaar wordt betrokken bij het vergroenen van het kantoormateriaal en schoonmaakmateriaal. Voor het opstellen van beide aanbestedingen wordt gebruik gemaakt van de website van OVAM Opmerkelijk is ook de uitgave van het boek Schoten in beeld, een fotoboek dat werd gedrukt op FSC-papier met vegetale inkten. Het logo van FSC staat prominent op de binnencover van dit prestigieuze fotoboek over geschiedenis, bevolking en natuurgebieden in Schoten. Ook de nieuwe GROS-folder werd gedrukt op FSC-gelabeld papier. In 2010 zal als bijkomende actie (bovenop bovenstaande) voorgesteld worden een nieuwe aanbesteding rond ecologisch kantoormateriaal uit te werken. MJP /85 - Gemeente Schoten

25 3.2.2 Milieuverantwoord productgebruik bij burgers Via verschillende infostanden en demonstratiemateriaal wordt actief gesensibiliseerd naar het publiek toe ivm FSC-hout, compost, schoonmaakmiddelen en bioproducten. Dit gebeurt o.a. door middel van infostanden die in de gemeentelijke bibliotheek worden opgesteld. Jaarlijks wordt tijdens de Dag van het Park een infostand met betrekking tot FSC-hout opgesteld. Op de gemeentelijke milieudienst is een brochure met betrekking tot het gebruik van FSC-hout verkrijgbaar. Ook de gemeentelijke Ecoklas werd ommanteld met 4 verschillende FSC-houtsoorten. De gemeente beschikt eveneens over een houtstalenkistje met verschillende FSC-houtsoorten en bijhorende technische uitleg. Dit didactisch materiaal wordt o.a. gebruikt bij infostanden. De infostand op de energiebeurs werd alvast door 992 bezoekers bekeken. In 2009 werd ook werk gemaakt van de opmaak van een subsidiereglement voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout (FSC-label of gelijkwaardig), dat uiteindelijk (wegens begrotingsbespreking in januari) begin 2010 werd goedgekeurd. De Schotense horeca werd aangeschreven (voorjaar 2009) mbt het gebruik van fairtrade producten (ism het horecaloket). Tevens werden (najaar 2009) alle horecazaken uitgenodigd op een infovergadering omtrent Fairtrade producten. In 2009 werd een nieuwe poging ondernomen betreffende de integratie van een biomarkt binnen de wekelijkse gemeentelijke markt. De gemeentelijke marktcommissie verleende reeds positief advies (mits de marktkramers enkel producten met het biogarantielabel aanbieden). Een stagiaire van de Karel de Grote Hogeschool contacteerde telefonisch en via mail verschillende biohandelaren en overkoepelende organisaties. De respons was echter zeer beperkt (lees: één geïnteresseerde). Dit is een spijtig resultaat gelet op het politieke draagvlak en de publieke interesse die er momenteel toch is voor bioproducten. De intensieve zoektocht dient binnen een jaar herhaald te worden. Er werd een brochure gemaakt voor COPRO-gecertificeerd puin, en diverse tips over duurzame bouwmaterialen werden gegeven, ook ondermeer door workshops tijdens de energieweek. Planning 2010: - Rondgang horecazaken - Positieve promotie verkochte zaken op GROS-dag en op infostanden - Gemeentelijke brochure FairTrade-zaken uitwerken MJP /85 - Gemeente Schoten

26 4 WATER 4.1 Basis water Pesticidenreductie / zonder-is-gezonder Risico-evaluatie De gemeente dringt het gebruik van bestrijdingsmiddelen terug en voert een risico-evaluatie door. Dit gebeurt aan de hand van de lijst met gedoogde producten die de Vlaamse Overheid jaarlijks aanpast en publiceert op De gemeente volgt het gebruik van bestrijdingsmiddelen nauwgezet op aan de hand van de jaarlijks bijgewerkte rapportering en inventaris van de gebruikte bestrijdingsmiddelen. De gemeente gebruikt GEEN herbiciden in parken, plantsoenen, beken, sloten, vijvers! Eventuele kruidruimingen gebeuren enkel machinaal of, in de kwetsbare gebieden, manueel. In 2008 werd de sociale werkplaats van Natuurpunt ingehuurd voor de ruiming van een beek die langsheen een natuurreservaat t Asbroek stroomt. In 2010 zal dit opnieuw gebeuren Pesticidentoets Om het pesticidenvrij beheer efficiënter te laten verlopen en betaalbaar te houden, is een heraanleg of omvorming van het openbaar domein vaak aangewezen. Dit kan zich beperken tot het aanbrengen van voegvulmiddelen maar kan ook de heraanleg van een volledig terrein inhouden. Alle nieuwe ontwerpen dienen getoetst te worden aan de pesticidentoets. De eerste pesticidentoets voor 2009 werd reeds uitgevoerd (zie bijlage). Verder werd werk gemaakt van der rapportering pesticidenreductie 2008 en van het 3 de actieprogramma pesticiden-reductie. 2009, infostand openbare bibliotheek (met o.a. aankondiging infoavond) Op het vlak van sensibilisatie werden verschillende artikels gepubliceerd (website, Info Schoten, Bode van Schoten). Hierin werd het pesticidenbeheer van de gemeente toegelicht en werden de burgers aangespoord om geen pesticiden te gebruiken in eigen tuin. Ook wezen we er in deze artikels nog eens op dat iedereen cfr. politiereglement verplicht is om het voetpad voor zijn woning onkruid vrij te houden zonder het gebruik van herbiciden. Om alternatieven aan te bieden organiseerden we in 2009 in samenwerking met VELT en PIDPA ook een infoavond voor de bevolking met als thema het milieuvriendelijk beheer van verhardingen. Ook de scholen (veel verharding op speelplaatsen) en de wijkverenigingen werden uitgenodigd. Hierbij kwamen tal van concrete alternatieven voor diverse MJP /85 - Gemeente Schoten

27 types van verhardingen aan bod. Het publiek was zeer geïnteresseerd in de materie. Er werden ook veel vragen vanuit de praktijk gesteld aan de spreker. Planning 2010: - toepassing pesticidentoets op nieuwe ontwerpen - onderzoeken alternatieven voor selectspraymethode - sensibilisatie bevolking Passieve sensibilisatie De gemeente Schoten sensibiliseert blijvend rond integraal waterbeleid, met name het belang van (sterf)grachten, waterlopen, beken, oevervegetatie, gebruik milieusparende kuisproducten, wadi s, biodiversiteit, rationeel watergebruik, enzovoort. Het materiaal dat we hiervoor aanmaken wordt ook ter beschikking gesteld van het gewest. Infostand openbare bibliotheek rationeel watergebruik (maart 2009) Omtrent de gemeentelijke premies voor infiltratie en hergebruik van hemelwater wordt uitgebreid gecommuniceerd. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. In de adviezen die worden opgemaakt bij de milieuvergunningsaanvragen, wordt - indien technisch mogelijke en mits respecteren van het BATNEEC-principe - opvang en hergebruik en/of infiltratie van hemelwater, opgelegd. In 2010 wordt op dezelfde manier verder gewerkt. Er worden opnieuw bijkomende grachten gegraven om zo de zuiveringsgraad op te trekken, doch ook om infiltratie in de hand te werken. In 2009 werd eveneens een project mbt monumentenrestauratie verplicht te gebeuren met ecokuismiddelen en zonder javel! In 2009 werden in het kader van het project Countdown 2010 biodiversiteit lokaal BEkeKEN alle aangelanden langsheen het Klein Schijn en de Laarsebeek aangeschreven. Het belang van natuurlijke oevers en een aangepaste beplanting werd toegelicht. Het struikenpakket natte houtkant binnen het assortiment van de behaagactie werd hierbij gepromoot. Verder werd ook de oproep gedaan om eventuele vervuiling te signaleren aan de gemeente en zeker geen meststoffen en pesticiden te gebruiken vlak bij de beek. Met deze actie willen we de bewoners die langs een waardevolle beek wonen aansporen om zelf steentje bij te dragen aan de biodiversiteit van onze beken en hun omgeving en hen bewust te maken van het waardevol karakter van de beek. MJP /85 - Gemeente Schoten

28 Verder werd er ook een infostand in de bibliotheek opgebouwd rond de behaagactie, biodiversiteit lokaal BEkeKEN en de mogelijkheden van het plantenpakket natte houtkant in de omgeving van beken, grachten, vijvers en op natte percelen Gemeentelijk verbruik leidingwater per VTE (m³) 5,78 6,34 6,23 8,47 7,95 6,50 4,52 Drinkwaterverbruik per aangesloten inwoner (m³/jaar) 42,74 42,80 41,81 42,30 40,32 42,88 41,31 Opvolging gemeentelijke verbruiken (administratieve diensten en inwoners) 4.2 Projecten water Hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen De premie voor hemelwatervoorzieningen en infiltratievoorzieningen werd ook in 2009 op de begroting ingeschreven. In het jaar 2009 verleende de gemeente een subsidie van maximaal 500 euro per hemelwaterinstallatie en/of infiltratievoorziening. Eind 2008 werd het subsidiereglement en aanvraagformulier 2009 aangepast aan de hand van het voorbeeldreglement dat door de Vlaamse Overheid ter beschikking wordt gesteld. Dit reglement werd in december 2008 ter goedkeuring aan het Caplo voorgelegd en aanvaard. In 2009 behandelde de gemeente 10 aanvragen (waarvan 6 goedgekeurd) voor het hergebruik van een hemelwaterinstallatie en geen enkele aanvraag voor de plaatsing van een infiltratievoorziening. overzicht goedgekeurde subsidies hemelwater sinds de invoering in 2001: Aantal goedgekeurde subsidies hemelwater Overzicht weg en rioleringswerken 2009 en 2010 Volgende projecten zijn in 2009 in uitvoering gegaan: - Weg- en rioleringswerken in wijk Bloemendaal 1 - fase 2 Volgende studieopdrachten zijn in 2009 opgestart: - Weg- en rioleringswerken in de Laarsebeekdreef Volgende projecten gaan in 2010 in uitvoering gaan: - Weg- en rioleringswerken Zilverstraat - Weg- en rioleringswerken Grote Singel - Weg- en rioleringswerken Struikenlei - Vernieuwen van de waterzuivering in het gemeentepark Alle projecten houden volgende werkzaamheden in: - Aanleg van riolering; - Afkoppeling van hemelwater. In de Laarsebeekdreef wordt er voor de opvang en afvoer van het regenwater met grachten gewerkt. MJP /85 - Gemeente Schoten

29 4.2.3 DULO-waterplannen De goedgekeurde deelbekkenbeheerplannen werden reeds aan de Vlaamse regering overgemaakt. In de (deel)bekkenwerkgroepen worden de dulo-waterplannen verder geconcretiseerd. Schoten volgt deze besprekingen mee door het aanleveren van de actieve trekker van de ambtelijke werkgroep (milieuambtenaar) en een afgevaardigde in de stuurgroep (schepen van leefmilieu). Milieudienst en conducteur volgen ook het lokaal wateroverleg en de ad hoc groepen rond overstromingsgebieden, duiker Klein Schijn, enzovoort. MJP /85 - Gemeente Schoten

30 5 HINDER 5.1 Basis hinder Digitaal opvolgen milieuklachten De gemeente maakte in 2009 gebruik van de opvolgingsmodule in MKROS. Deze werkwijze werd al toegepast via het reguliere klachtensysteem van de gemeente Schoten zelf maar in samenspraak met de duurzaamheidsambtenaar werd gekozen voor de verdere uitwerking via MKROS Passieve sensibilisatie De gemeente communiceert met de bevolking over de mogelijkheid om milieuklachten in te dienen, en wat er vervolgens mee gedaan wordt. Daarnaast worden jaarlijks verschillende infostanden rond geluids-, geur-, stof-, rook- en/of lichthinder uitgewerkt en opgesteld. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. 5.2 Onderscheidingsniveau hinder Beheer, opvolging en rapportering van milieuklachten Analyseren en rapporteren van hinderklachten De gemeente zorgt voor de uitvoering van deze verplichting via MKROS. In 2009 werden er 128 klachten gerapporteerd. De meeste klachten gaan over geur -en geluidshinder. Type klacht Geurhinder Geluidshinder Waterverontreiniging Vragen rond gevaarlijke producten Andere aantal 94 klachten 20 klachten 1 klacht 2 klachten 13 klachten Elke ontvangen klacht werd geregistreerd en onderzocht. Sommige klachten gingen over meerdere thema s, vandaar dat de som van de klachten in de tabel hierboven meer dan 128 bedraagt. De klagers worden steeds op de hoogte gebracht van de ondernomen acties. In veel gevallen staat 1 klacht voor wekenlange activiteiten mbt aanvraag, dossier, controle, enzovoort Analyse van de opvolging van hinderklachten (volgens opvolgingsmodule MKROS) De gemeente analyseert de klachten via de opvolgingsmodule van MKROS. Digitaal opvolgen milieuklachten Iedere klacht wordt onderzocht. Afhankelijk van de aard van de klacht wordt er contact opgenomen met het desbetreffende bedrijf en de toezichthoudende instantie (OVAM, gewestelijke milieuinspectie, technische dienst, politie). Deze samenwerking verloopt goed. Via het samenwerkingsverband tussen milieudienst en politie worden de klachten die binnenkomen na de kantooruren ook overgemaakt aan de milieudienst. Elke bedrijfsgerelateerde klacht wordt ook in het dossier van het desbetreffende bedrijf gestoken. De klachten worden mee in overweging genomen bij een eventuele hervergunning van het bedrijf. MJP /85 - Gemeente Schoten

31 Daarnaast beschikt de gemeente ook over een databank van REMMICON. Aan elke vergunning worden via deze databank ook de klachten gelinkt, zodat bij een bedrijfsbezoek de klachtenhistoriek eenvoudig kan worden nagegaan. De gemeente heeft eveneens een opvolgingssysteem voor klachten (in het algemeen), met e-knop op en automatische doorsturing naar de bevoegde dienst. Klachten betreffende geurhinder dienen wel zo snel mogelijk ingediend te worden. Indien dit niet gebeurt, is het zeer moeilijk voor de milieudienst om de ware oorzaak, lees veroorzaker, terug te vinden. Analyse van de opvolging van hinderklachten De gemeente bracht ook in 2009 traditiegetrouw zijn klachten in in het MKROS (milieuklachten registratie- en opsporingssysteem). Bijkomend zal in 2010 verder gebruik gemaakt worden van de tool opvolging in het MKROS systeem. Deze werkwijze werd al toegepast via het reguliere klachtensysteem van de gemeente Schoten zelf maar in samenspraak met de duurzaamheidsambtenaar werd gekozen voor de verdere uitwerking via MKROS. Aantal klachten per jaar jaar 2006 jaar 2007 jaar 2008 jaar 2009 aantal gemelde milieuklachten per jaartal in de gemeente Schoten aantal klachten in Bodem Fauna en flora Geluid Licht Lucht Varia Water compartiment van de klacht verhouding van het type klachten die in 2009 zijn geregistreerd MJP /85 - Gemeente Schoten

32 Opvallend is dat er in Schoten vooral veel klachten binnen komen mbt geurhinder (partim lucht). In 2006 bereikte het aantal klachten mbt geurhinder een piek. Eén van de bedrijven werd mede door de stortvloed van klachten aangemaand om zich aan te passen aan de BBT. De aanpassingen vonden vooral in 2007 plaats waardoor het aantal klachten in de materie lucht in 2007 gevoelig afnam. Er bleven echter klachten binnen komen. Op basis hiervan werd beslist om in samenwerking met gewestelijke milieu-inspectie een intensieve campagne op te starten. De gemeente beschikt sinds 2008 over de code van de goede praktijk voor het uitvoeren van snuffelmetingen. Het is nu de bedoeling dat we bij klachten onmiddellijk ter plaatse gaan en het onderzoek uitvoeren zoals beschreven in de code van de goede praktijk voor het uitvoeren van snuffelmetingen. Daarna volgt er feedback met het bedrijf omtrent de productie en daarna eventueel nog met gewestelijke milieu-inspectie en natuurlijk met de klagers zelf. De klachten worden nadien gelinkt aan meteogegevens en in het interne klachtenregister ingegeven en daarna ook in MKROS. In 2009 vonden er zo n 35 van deze metingen plaats. Dankzij deze zeer arbeidsintensieve campagne werd al in 2008 ontdekt dat er meerdere bedrijven zijn die geurhinder veroorzaken (maw niet alleen het bedrijf dat zich in in regel stelde zorgde voor geurhinder maar er waren nog twee bedrijven die te pas en onpas voor geurhinder zorgden). In 2009 werden ook de twee andere bedrijven gewezen op hun verantwoordelijkheden en de noodzaak om de BBT toe te passen. Gezien geurhinder een complexe materie is, wordt dit één van de uitdagingen voor de komende jaren. De klachtenstroom van inwoners die hinder ondervonden van bedrijven die buiten Schoten waren gelegen is grotendeels stil gevallen. Dit zal waarschijnlijk te wijten zijn aan de maatregelen (akoestisch onderzoek en eventuele sanering) die opgelegd zijn door de hogere overheid aan de bedrijven die voor hinder zorgden. De meeste klachten die dit jaar binnen kwamen waren van bedrijven die onder het toezicht van milieuinspectie vallen en niet-ingedeelde inrichtingen. Hier werden de klachten behandeld in samenspraak met de bedrijven, milieu-inspectie en de lokale politie. Geluidshinder: In het kader van geluidshinder kwamen de meeste meldingen binnen van inwoners van Schoten die hinder ondervonden van inrichtingen ingedeeld in de 1 ste klasse van het Vlarem I en niet-ingedeelde inrichtingen. Eerstgenoemden werden steeds anoniem doorgegeven aan het bedrijf en aan Milieuinspectie. Enkele andere bedrijven werden eveneens op de hoogte gebracht van het feit dat zij geluidshinder veroorzaakten. Bij de niet-ingedeelde inrichtingen werden de klagers op de hoogte gebracht van de gepaste wetgeving. Geurhinder: Gezien de hoeveelheid klachten rond geurhinder werd samengewerkt met milieu-inspectie aan een soort van monitoring programma. Sinds de opstart van dit programma in 2008 zijn 53 metingen uitgevoerd, waarvan 35 in de loop van Er volgt steeds een grondige feedback met de betrokken bedrijven en milieu-inspectie. Enkele bedrijven op grondgebied Schoten hebben reeds geursaneringen uitgevoerd. In 2009 werden er vreemd genoeg wel opnieuw meer geurklachten geregistreerd dan in 2008, en dit ondanks de positieve evolutie van de voorbije jaren. Reden hiervan is dat één van de bewuste bedrijven aanpassingen had doorgevoerd aan één van zijn installaties. Sedert deze aanpassing nam het aantal klachten sterk toe. Er werd aan het bedrijf gevraagd om de instellingen aan te passen aan de situatie voor aanpassingen. De recente hinder legt ook de pijnpunten van de BBT-studies bloot. MJP /85 - Gemeente Schoten

33 In 2010 zullen enkele bedrijven aanpassingen doorvoeren in hun productieproces en zullen er nieuwe metingen worden uitgevoerd met oog op de volksgezondheid en de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen Beleidskader geluidshinder In 2009 werden de eerste stappen gezet om het gemeentelijke politiereglement te herwerken. De hoofdstukken mbt geluidshinder werden herzien en aangepast op basis van het voorbeeldreglement dat door de Vlaamse Overheid ter beschikking wordt gesteld. Het ontwerp politiereglement wordt in bijlage toegevoegd. Personen die niet over het Vlarem-attest beschikken, kunnen naar een opleiding geluid meten en beoordelen worden gestuurd. Hiervoor zal worden samengewerkt met de vormingsdienst. Dirk Vercammen heeft in 1989 ook een attest van de Antwerpse politieschool inzake het KB van 1977 behaald, het is echter na 10 jaar niet verlengd wegens het behalen van een vlarem-attest. Er zal worden bekeken hoe deze situatie kan worden geactualiseerd, maar in de praktijk zijn dergelijke delicten eerder het terrein van de politiezone Schoten. In 2009 werden de campagnes die in 2008 (ondermeer rond horeca) werden opgestart in samenwerking met de coördinator integrale veiligheid en de lokale politie verder gezet. Gezien de positieve resultaten kunnen we hier spreken over een klein succes. De doorbraak die werd bereikt in het dossier A.S. werd op hold gezet door de economische crisis. Hier wordt verder gezocht achter een oplossing. Ook de samenwerking met de bedrijven en de desbetreffende milieucoördinatoren verloopt vlot. De toegenomen knowhow betekent een grote stap voorwaarts in de afhandeling van hinderdossiers (o.a. plaatsing geluidsschermen aan de E19). In 2009 werden de sonometers van de gemeente Schoten geijkt door ENMO. De lokale politie heeft in de loop van 2009 zelf een nieuwe sonometer aangekocht. De lokale politie is op de hoogte gebracht welke financiële stimuli hiervoor te krijgen zijn. De milieudienst organiseerde in 2009 ook een in house training mbt het gebruik van een sonometer waar, behalve enkele mensen van de milieudienst, ook de coördinator integrale veiligheid aan deel nam. In 2010 zullen er terug enkele geluidsmetingen plaats vinden Beleidskader geurhinder In 2009 werd in de blauwdruk van het politiereglement een partim geurhinder toegevoegd gebaseerd op het voorbeeldreglement dat de Vlaamse overheid ter beschikking stelt. Voor zover relevant zal een milieuhandhaver worden uitgestuurd voor een opleiding geur meten en beoordelen (wij gaan ervan uit dat een houder van een vlarem-attest deze bijkomende opleiding niet moet volgen) Beleidskader lichthinder Ook wat betreft lichthinder werd in de blauwdruk van het politiereglement een partim lichthinder toegevoegd, gebaseerd op het voorbeeldreglement dat de Vlaamse overheid ter beschikking stelt. De gemeente blijft hierbij een vernieuwend beleid nastreven, waarbij er structureel wordt gekozen voor lage energielampen, betere armaturen, lichtonderzoek, advisering van sportclubs en middenstanders, MJP /85 - Gemeente Schoten

34 energieboekhouding, enzovoort. Hiervoor wordt samengewerkt met de Vereniging Lichthinder Vlaanderen. De nacht van de duisternis wordt jaarlijks georganiseerd om te sensibiliseren Actieve sensibilisatie Er wordt actief gesensibiliseerd rond de preventie van sluikstoken en jaarlijks worden bepaalde hinderthema s in de focus gesteld. Lichthinder Naar jaarlijkse gewoonte nam de gemeente deel aan de nacht van de duisternis (28 maart 2009). Die nacht wordt speciale aandacht gevraagd voor lichtverontreiniging. Klemtoonverlichting werd het ganse weekend gedoofd. Aan de Schotense inwoners en horeca werd, via de plaatselijke pers en via een persoonlijk schrijven, gevraagd de tuin- en buitenverlichting die nacht te doven. In park Vordenstein, park van het Vlaams Gewest, kwamen 15 mensen opdagen voor de multimediapresentatie van de Volkssterrenwacht Urania van Hove. Aan de zintuigenwandeling namen 21 mensen deel. Deze wandeling werd begeleid door Natuurpunt afdeling Schoten. De Schotense VMPA-gidsen begeleidden 16 mensen bij de schemerwandeling. Totaal aantal deelnemers 2009: 52. In de periode voorafgaand aan de Nacht van de duisternis (februari 2009) werd een infostand rond lichthinder in de bibliotheek opgesteld (o.a. met tips voor gezinnen met tuinen, gevelverlichting, enzovoort.). Infostand rond lichthinder (openbare bibliotheek en Dag van het Park) Verschillende handelaren werden tevens aangeschreven de nodige aandacht voor lichthinder te hebben. De duurzaamheidsambtenaar volgende een opleiding bij Preventie Lichthinder vzw omtrent het beperken van lichthinder. Planning 2010: Op 25/02/2010 gaat een studiedag over energiezuinig verlichten door. Een expert van Groen Licht Vlaanderen zal er ook de lichthinderproblematiek van spots in de tuin belichten, alsook van passende veiligheidsverlichting ipv het massaal uitlichten van opritten en gevels. Naar aanleiding van de aanpassing van het politiereglement (ontwerp opgesteld in 2009) zal een communicatiecampagne omtrent de nieuwe verplichtingen mbt lichthinder gevoerd dienen te worden (zowel naar handelaren als particulieren toe). De duurzaamheidsambtenaar zal een cursus openbare verlichting en vermijden lichthinder volgen, als vervolg op eerder gevolgde opleidingen. MJP /85 - Gemeente Schoten

35 Rookhinder Het stookverbod in Schoten blijft gedurende de ganse planperiode van kracht. Het verbranden van tuin- en bosafval (toegestaan krachtens veldwetboek, KB tegen luchtverontreiniging, bosdecreet) veroorzaakt in een dichtbevolkte gemeente als Schoten steeds luchtverontreiniging. Bovendien zijn er voldoende alternatieven om deze secundaire grondstof niet te verbranden, en zo de verspreiding van dioxines in de lucht te vermijden. Milieukundig gezien is het jammer dat een wijkgroep nog een kerstboomverbranding heeft georganiseerd omwille van een gemeenschapsgevoel. Dat is aan te moedigen maar kan evengoed gebeuren dmv droog houtbrandkorven. We blijven hierrond sensibiliseren. Naar jaarlijkse gewoonte werd er een infostand rond vuurtjes in de tuin en bladafvalverbranding in de bibliotheek opgebouwd. De gemeente verspreidt hieromtrent eveneens informatieve folders (o.a. slimmer stoken en dioxine-uitstoot door vuurtjes in de tuin ) aan het loket van de verschillende diensten. De milieudienst krijgt via klachten ook vaak melding van particulieren die hinder ondervinden van het stookgedrag van hun buren. Deze mensen worden hiervan op de hoogte gesteld en standaard wordt een folder slimmer stoken gevoegd bij het schrijven. Zwerfkattenproblematiek De gemeente Schoten heeft vorig jaar het initiatief genomen om de zwerfkattenproblematiek op een structurele wijze aan te pakken. Het gemeentebestuur heeft op 20 december 2007 een samenwerkingsverband opgezet met het Schotense dierenasiel en de daaraan verbonden dierenartsen. Zwerfkatten worden gevangen en gecastreerd of gesteriliseerd. Dan worden ze opnieuw uitgezet en mogen ze alleen nog gevoederd worden door erkende houders van een kattenvoederpas. Met dit pasje kunnen ze zich legitimeren aan de politie want in principe is het verboden zwerfkatten en andere wilde dieren te voederen. In 2009 werden 45 katten gesteriliseerd of gecastreerd en werden 21 katten geëuthanaseerd. In 2010 gaan we hiermee door, niet allen omwille van dierbeschermingsredenen, de voorkoming van zoönosen, maar ook omdat een verzamelplaats voor verwilderde poezen stinkt en heel veel sluikafval aantrekt, en zo de verloedering van een plantsoen of wijk in de hand werkt! Geurhinder Het gebeurt wel eens dat de milieudienst klachten binnen krijgt van particulieren die last hebben van de composthoop van de buren. Hier proberen we dan om de buurman contact te laten opnemen met de gemeentelijke compostmeesters. De compostmeesters zijn ook op de meeste evenementen aanwezig met een eigen infostand om de burger bij te staan met raad en daad (o.a. met praktisch advies omtrent het vermijden van geurhinder). Onze gemeentelijke afvalambtenaar is tevens lid van de compostmeesters. Het aantal verkochte compostvaten is een parameter van de gemeentelijke milieubarometer en wordt er reeds gedurende enkele jaren mee in verwerkt Aantal verkochte compostbakken Aantal verkochte compostvaten 14 Vanaf 1 januari 2009 worden eveneens compostvaten via de gemeente verkocht. MJP /85 - Gemeente Schoten

36 5.2.6 Hinder door niet-ingedeelde inrichtingen De gemeente wordt dagelijks geconfronteerd met hinderproblemen die niet verbonden zijn aan vlaremplichtige activiteiten of opslag. We denken hier aan burenruzies, kappen van bomen, schaduw, ratten, zwerfpoezen, enzovoort. De milieudienst geeft deze door aan de Dienst der Werken, jeugddienst, enz. afhankelijk van de aard van de hinder. In sommige gevallen begeleidt de inspraakambtenaar ze mee naar een oplossing toe Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris In 2009 werd mede door het grote aantal klachten nog geen werk gemaakt van de uitwerking van een hinderinventaris. Natuurlijk worden alle klachten ingegeven in MKROS, en houden we ze ook per dossier en per bedrijf actief bij! De gegevens gaan dus zeker niet verloren. Wel is het zo dat bedrijven die hinder veroorzaakten regelmatig bezoek kregen van medewerkers van de milieudienst. MJP /85 - Gemeente Schoten

37 6 ENERGIE 6.1 Basis energie Elektronische opvolgingssysteem bouwaanvragen De gemeente werkt mee aan de implementatie van de energieprestatieregelgeving. Ze is aangesloten op het elektronische opvolgsysteem voor bouwaanvragen. Hierdoor worden de gegevens van stedebouwkundige vergunnningen automatisch elektronisch doorgestuurd naar het Vlaams Energieagentschap (VEA) en is er vanuit de gemeente geen extra verplichte rapportering nodig Uitvoering energieboekhouding en EPC De gemeente inventariseert het energieverbruik van de gemeentelijke infrastructuur. Hiertoe wordt een energieboekhouding uitgevoerd voor onderstaande gebouwen. Bij de screening van de gebouwen werd enerzijds rekening gehouden met de selectie ven de grootverbruikers en anderzijds de verplichting tot het beschikken van een energieboekhouding voor gebouwen die dienen te beschikken over een EPC. De meterstanden van gas, elektriciteit en water worden maandelijks genoteerd en ingegeven in het energieboekhoudprogramma Comeet van de netbeheerder Eandis. Enkel voor de sporthal Vordenstein (*) en het gemeentelijke ontmoetingscentrum (*) worden de meterstanden gas en elektriciteit telemetrisch bijgehouden. De meterstanden van het nieuwe politiegebouw (opening november 2008) worden reeds sinds 2008 maandelijks genoteerd. In 2009 werd dit gebouw eveneens opgenomen in de energieboekhouding. Gemeentelijk gebouw Adres EPC Energieboekhouding 1 Kunstacademie Vordensteinstraat 47 Nee Comeet 2 GAMW Jozef Van Craenstraat 4 Ja Comeet 3 Bibliotheek Sint-cordulaplein 13 Ja Comeet 4 Brandweerkazerne Theo Van Cauwenberghslei 48 Nee Comeet 5 GOC (gemeentelijk ontmoetingscentrum) => LDC Deuzeldlaan 49 Ja Comeet * 6 Sporthal Vordenstein Vordensteinstraat 76 Ja Comeet * 7 Kasteel Kasteeldreef 61 Ja Comeet 8 Sporthal De Zeurt Eksterdreef Ja Comeet 9 Dienst der Werken Lodewijk Weijtenstraat 32a Nee Comeet 10 Gemeentehuis Verbertstraat 3 Ja Comeet 11 De Kaekelaar Cordulastraat 10 Ja Comeet 12 Politiekantoor Gasketelplein Ja Comeet 13 Milieudienst Verbertstraat 7 Nee Comeet 14 Schildersatelier Lodewijk Weytenstraat 32 Nee Comeet MJP /85 - Gemeente Schoten

38 Naast deze gebouwen verzamelt de gemeente ook het verbruik van alle aansluitingspunten voor elektriciteit, gas en water binnen de gemeentelijke infrastructuur. De duurzaamheidsambtenaar stelt als energiecoördinator jaarlijks een rapport op dat tot doel heeft een beeld te geven van het gemeentelijke verbruik voor elke entiteit op zich. In dit verslag worden naast de resultaten ook een prognose en enkele aanbevelingen om tot betere resultaten te komen, meegegeven. Voor gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte van meer dan m² en een loketfunctie diende tegen 1 januari 2009 een energieprestatiecertificaat (EPC) te worden opgesteld. Volgende tabel geeft een overzicht van al deze gebouwen en het bekomen kengetal: Gemeentelijk gebouw Gemeten energieverbruik (kwh/m²) Kengetal vergelijkbaar gebouw (kwh/m²) GAMW 354,51 241,0 Bibliotheek 341,25 322,0 GOC => GDC* 482,19 (leegstand) 322,0 Sporthal Vordenstein 358,61 301,0 Kasteel 311,52 322,0 Sporthal De Zeurt 206,65 301,0 Gemeentehuis* 167,19 281,0 De Kaekelaar 269,35 322,0 Politiekantoor 263,63 281,0 (een hoger kengetal betekent een minder energiezuinig gebouw en dus hogere energiekosten) * Het EPC van het gemeentehuis (verbruiksperiode viel tijdens de verbouwingwerken en is bijgevolg niet representatief) en het gemeentelijke ontmoetingscentrum (het GOC wordt omgebouwd tot lokaal dienstencentrum) dienen binnen afzienbare tijd herzien te worden Passieve sensibilisatie Via de media en de gemeentelijke website wordt de nodige communicatie aan de bevolking, doelgroepen en eigen diensten mbt rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie gevoerd. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. Aan het loket van de technische dienst en de milieudienst is tevens een uitgebreid gamma aan brochures terug te vinden. 6.2 Onderscheidingsniveau energie Uitbreiden energieboekhouding naar andere gebouwen De gemeente blijft de energieboekhouding op de voet volgen, en communiceert over de resultaten met het Gewest, de eigen diensten en de bevolking. Hierin wordt ook een stuk voorbeeldgedrag geuit naar de bevolking toe. Begin 2008 werd van start gegaan met de maandelijkse ingave en opvolging van de meterstanden van enkele bijkomende gebouwen. De tabel onder geeft weer welke gebouwen in de energieboekhouding blijvend worden opgevolgd. In 2009 kwam hier enkel het nieuwe politiegebouw bij. MJP /85 - Gemeente Schoten

39 De jaarverbruiken worden voor alle gemeentelijke aansluitpunten bijgehouden (rapport in bijlage). In 2010 wordt een update van de inventaris gepland. Systeembeheer zal een webapplicatie uitwerken waar halfjaarlijks of maandelijks (afh. van het gebouw) de meterstanden zullen worden ingegeven door de gebouwverantwoordelijken. Aan Eandis wordt gevraagd een opleiding mbt het energieboekhoudprogramma Comeet omtrent de opvolgings en analyse mogelijkheden te voorzien Opmaken EPC voor publieke gebouwen < 1000 m² Deze bepaling zal in het energiebeleid worden opgenomen, met de bedoeling (in het beste geval) er werk van te kunnen maken vanaf het najaar van De interne deskundige (Wim van Hoof, technisch toezicht van de gemeentelijke technische dienst) zal hiervoor verder worden ingezet. De verslaggeving verloopt via het Vlaams Energie Agentschap Actieve sensibilisatie De gemeente onderneemt verschillende doelgerichte acties mbt actieve sensibilisatie naar de burgers toe. Hierbij werd vooral gekeken naar de socio-economisch zwakkere bevolkingslaag. Hiertoe wordt intensief samengewerkt met het OCMW van Schoten. Communicatie gemeentelijke premie zonne-energie en rationeel energiegebruik Het subsidiereglement zonne-energie werd vanaf januari 2008 uitgebreid zodat de gemeente eveneens subsidies verleent voor fotovoltaïsche zonne-installaties. Dit bleek zeer succesvol. Naast de vele informatievragen steeg het aantal subsidieaanvragen voor zowel zonneboilers als fotovoltaïsche installaties exponentieel. Een overzicht van de goedgekeurde premieaanvragen: Gemeentelijke subsidie Aantal goedgekeurde dossiers zonneboilers Aantal goedgekeurde dossiers PV-installaties (10*) / / / / / (112*) * aantal ontvangen aanvragen. Het budget dat voorzien werd in 2009 bleek ontoereikend. Niet behandelde aanvragen werden daarom doorgeschoven en begin 2010 behandeld. Op de milieudienst en aan de infobalie van de gemeente Schoten worden verschillende brochures rond rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie ter beschikking gesteld. Vragen omtrent REG en HE zijn dagelijkse materie voor de medewerkers van de milieudienst. Schotenaren hebben eveneens de mogelijkheid om gratis een energiemeter te ontlenen op de milieudienst. Van deze mogelijkheid wordt frequent gebruik gemaakt. Energiekraam wijkmarkt Dag van het Park duurzaam bouwen MJP /85 - Gemeente Schoten

40 De milieudienst was in 2009 eveneens aanwezig met een energie-marktkraam op een wijkmarkt, op de Dag van het Park en als gastspreker op een wijkvergadering omtrent energiebesparing. Op infoavonden wordt steeds de nodige informatie omtrent REG en HE voor geïnteresseerden voorzien. Voor alle activiteiten wordt steeds getracht het nodige demomateriaal ter beschikking te stellen (o.a. lampenkoffer, demomateriaal zoals tochtstrips, buisisolatie, radiatorfolie, lampenkoffer, ). Campagne Klimaatwijken De campagne Klimaatwijken heeft tot doel gezinnen aan te sporen om in groep min. 8 % energie te besparen. De klemtoon van de campagne ligt op energiebesparing via gedragsverandering. Dankzij kleine veranderingen in gewoontes wordt de energiefactuur minder zwaar. Van de deelnemende gezinnen wordt verwacht dat zij eenvoudige besparingstips toepassen om tot het vereiste resultaat te komen. De gemeente ondersteunt deze campagne waar nodig, maar in de eerste plaats trekken de energiemeesters en deelnemers zelf de kar! De bereikte besparingspercentages variëren per groep. Tijdens de campagne bespaarden de Schotense deelnemers samen 14,06 % op hun energieverbruik, wat goed was voor een besparing van 43 ton CO 2 -uitstoot! We kunnen dus zeker spreken van een heel mooi resultaat! De gemeente besliste om ook in voor een 4 e maal deel te nemen. Gelet op de succesvolle samenwerking met het OCMW voor de campagne , werd ook voor de nieuwe campagne samengewerkt met het OCMW. Het OCMW vaardigt een energiemeester af die een groep van 10 gezinnen intensief begeleidt. Dit houdt o.a. dat er regelmatig plaatsbezoeken worden afgelegd en de deelnemende gezinnen op verbeteringsmogelijkheden gewezen worden. MJP /85 - Gemeente Schoten Overzicht deelname campagnes klimaatwijken : Aantal Aantal Behaalde periode deelnemers groepen besparing ,45 % ,4 % ,1 % ,5 % * * tussentijdse resultaat op 31 december De campagne loopt nog tot 1 april Workshop energiebesparing ism OCMW (20 april 2009) Net zoals in 2008 organiseerde het OCMW ook in 2009 een workshop rond de energiemarkt en sociale maatregelen. Deze workshop werd naar de socio-economisch zwakkere bevolkingslaag opengesteld. Een medewerker van Ecolife verduidelijkte in spelvorm aan de aanwezigen. Door een misverstand met Ecolife werd een De workshop werd door de deelnemers als positief ervaren. Workshop Aan de slag met TEGEN DE LAMP (30 november 2009) In navolging van de theatervoorstelling Tegen de lamp werd ism Ecolife een workshop georganiseerd. Het doel van deze workshop was om bezoekers op een aantrekkelijke wijze een houvast aan te reiken om hun eigen voetafdruk te verkleinen (op vlak van energie, afval, mobiliteit, ). Wegens te weinig inschrijvingen diende deze workshop jammer genoeg geannuleerd te worden. Infosessie rationeel energiegebruik in jeugdlokalen tijdens de Supra-jeugdraad (20 oktober 2009) De supra jeugdraad is een koepelraad samengesteld uit de gewone jeugdraad + andere verantwoordelijken van de verenigingen van dinsdag. Op vraag van de jeugdraad verleende de duurzaamheidsambtenaar een infosessie mbt rationeel energiegebruik en mogelijk te nemen maatregelen in jeugdlokalen, op de jeugdraad. Natuurlijk werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om ook technieken van duurzaam bouwen, lawaaipreventie en premies mee te delen.

41 Aan het VLAO (Vlaams Agentschap Ondernemen) werd gevraagd of zij bereid zouden zijn energiescans uit te voeren in de jeugdhuizen van Schoten. Het antwoord hierop was positief en er werd beslist een proefscan uit te voeren in jeugdhuis Kaddish. De resultaten hiervan zijn nog niet gekend. Project huishoudelijke energiescans Het besluit van de Vlaamse Regering d.d. 2 maart 2007 inzake de openbare dienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik, stelt in hoofdstuk III enkele actieverplichtingen voor de elektriciteitsdistributie-netbeheerders vast. Eén van deze actieverplichtingen omvat de verplichting voor de netbeheerder in de periode een aantal energiescans uit te voeren bij specifieke doelgroepen van huishoudelijke afnemers (artikel 3 4). Het aantal uit te voeren energiescans per gemeente bedraagt 2 per 100 huishoudelijke toegangspunten op het elektriciteitsnet. Voor Schoten komt dit neer op 279 scans uit te voeren in de periode ( aansluitpunten). De adressenwerving hiervoor gebeurde via het OCMW (prioritair) en via de gemeente (open oproep). De scans werden uitgevoerd door het scanbedrijf Imtech (aangesteld door de netbeheerder). Eind 2009 ontvingen we het bericht dat alle beschikbare scans werden uitgevoerd. Een nieuw besluit van de Vlaamse regering d.d. 18 december 2008 voorziet per gemeente in de uitvoering van extra energiescans bij ongeveer 0,5 % van het aantal huishoudelijke afnemers uit te voeren voor eind 2011 en vanaf 2010 jaarlijkse bij 1 % van het aantal huishoudelijke afnemers. Voor Schoten betekent 70 extra energiescans voor de periode en vanaf extra energiescans per jaar. De gemeente Schoten zal deze bijkomende scans laten uitvoeren door de sociaal economie organisatie Goed Wonen vzw. Goed Wonen vzw werkt volgens de kwaliteitsnormen van Komosie (Koepel van de energiesnoeiers). De energiesnoeiers van Goed Wonen zijn een sociaal economieproject waarbij zwakke arbeidskrachten (o.a. laaggeschoolden, langdurig werklozen, ) op de arbeidsmarkt onder leiding van ervaren werkleiders nieuwe tewerkstellingskansen in de energiemarkt aangeboden krijgen. De energiesnoeiers van Goed Wonen specialiseren zich in energiebesparende maatregelen met prioriteit voor eenvoudige en kwetsbare gezinnen. Met het OCMW en Goed Wonen vzw werden de nodige afspraken omtrent adressenwerving en uitvoeringsmodaliteiten van de scans gemaakt. Tot op heden schreven een 80-tal gezinnen zich in voor deze huishoudelijke energiescan. Organisatie BouwTeams (21, 23, 28 en 30 april 2009) In samenwerking met Dialoog vzw werden de BouwTeams in Schoten georganiseerd. De deelnemers waren achteraf uitermate tevreden over de deskundigheid van de sprekers en de opgedane informatie. Algemene commentaar was dat elke (ver)bouwer de opleiding zou moeten volgen om goed geïnformeerd met zijn (ver)bouwwerkzaamheden van start te kunnen (aantal inschrijvers: 12). Infoavond zonne-energie (27 mei 2009) Aangezien we aan het loket en via mail/telefonisch overstelpt werden met vragen omtrent zonne-energie werd beslist een info-avond te organiseren. Gelet op de positieve ervaringen met de sprekers van Dialoog werd ook voor deze infosessie een beroep op hen gedaan. Tijdens de infoavond ontvingen de toehoorders deskundige informatie omtrent zowel zonneboilers als fotovoltaïsche installaties. Aantal deelnemers: 40-tal MJP /85 - Gemeente Schoten

42 Energieweek met energiebeurs (7-12/11/2009) De energieweek 2009 bracht een mensen op de been, waarvan 992 naar de zogenaamde energiebeurs. Zat 7/11 Energiebeurs 992 Zon 8/11 Schotense Open Klimaathuizen + 25 Ma 9/11 infosessie energiezuinig verwarmen 21 Di & Do scholenbezoek 26 Di 10/11 startmoment Klimaatwijken 55 Woe 11/11 workshop isoleren zonder fouten 19 Do 12/11 infosessie isoleren van daken 32 Do 12/11 Theatervoorstelling Tegen De Lamp 206 Totaal aantal deelnemers energieweek Voor de eerste Schotense energiebeurs gingen verschillende leveranciers in op het aanbod om een stand te bemannen. Volgende standhouders waren aanwezig: - EnergieDesk (energiedeskundige) - Centea (bank: groene leningen) - De Open Ruimte (groendaken) - IZEN (zonne-energie, windenergie en warmtepompen) - Isolit (rockwool isolatiematerialen) - Livingwood (houtskeletbouw) - Quality Environment (zonne-energie, condensatieketels) - Thiers Horizon (na-isolatie spouwmuren) - Van Riel (Finse speksteenkachels) - Ecoproof (kleine energiebesparende maatregelen) Gelet op de beperkte beschikbare ruimte hebben we uiteindelijk nog leveranciers moeten weigeren. Na de beursnamiddag waren alle aanwezige standhouders uitermate enthousiast omtrent de grote opkomst en de concrete interesse van de bezoekers. Vooraf schreven 6 gezinnen zich in voor het bekomen van individueel bouwadvies bij de voorzitter van de Raadscommissie Ruimtelijke Ordening en Huisvestiging Erik Block en bouwaannemer Bert Borghgraef (Boreno). Daarnaast beantwoorden zij de vragen van verschillende niet ingeschreven (ver)bouwers. Een 100-tal personen kwam hun thermografische afdruk afhalen*. De infosessies omtrent hoe men deze afdruk diende de interpreteren waren succesvol. Oorspronkelijk was slechts één infosessie gepland. Aangezien de zaal volledig gevuld was (80-tal aanwezigen) werden later op de middag twee extra infosessies voorzien. Ook de infosessie omtrent beschikbare financiële tegemoetkomingen voor energiebesparende maatregelen (60-tal aanwezigen) kon rekenen op een grote interesse. * Tot op heden deden meer dan 350 gezinnen een aanvraag voor een thermografische afdruk van het dak van hun woning. Er was een continue toestroom van geïnteresseerden op de informatiestand van de stedenbouwkundige dienst en milieudienst! Hier werden zowel stedenbouwkundige vragen als vragen omtrent de thermografische kaart, de keuzemogelijkheden inzake energieleveranciers en energiepremies, beantwoord. Voor de twee infosessies omtrent duurzaam bouwen daagden minder gegadigden op (verspreid over de twee sessies een 20-tal aanwezigen). MJP /85 - Gemeente Schoten

43 Uiteindelijk was de opkomst voor de beurs met zijn bijna bezoekers, veel groter dan dat we vooraf hadden durven hopen! De reacties van de bezoekers waren uitermate positief. Vooral het gevarieerde en uitgebreide informatieve aanbod werd ten zeerste geapprecieerd. standhouder standhouder Overzicht enkele standen Individueel bouwadvies Infosessie thermografische kaart Standhouder Energiefietsen & TK Marktwagen duurzaam bouwen Individueel advies Isolatiehuisje Postersessies Tent. mijn nergiezuinige woning MJP /85 - Gemeente Schoten

44 Scholenbezoek Startmoment Klimaatwijken Infosessie isolatie Planning 2010: - Uitvoering campagne Klimaatwijken; - Infosessie energiezuinige verlichting ism Groen Licht Vlaanderen; - Verderzetting project rond energiebesparende maatregelen ism de energiesnoeiers van Goed- Wonen vzw; - Organisatie groepsaankoop zonne-energie ism buurgemeenten; - Uitwerking project samenaankoop groene stroom voor burgers ism Provincie Antwerpen; - Bijkomende communicatie mbt thermografische kaart Aankoop minimum percentage groene stroom De gemeente koopt haar energie in groep aan. Eind juli 2008 liep het contract met de elektriciteitsleverancier ten einde. In het lastenboek voor de samenaankoop van elektriciteit werd de bepaling opgenomen dat 50 % van de geleverde stroom, groene stroom diende te zijn. Het nieuwe contract loopt van 1 augustus 2008 tot 31 december 2012 (Electrabel, 50 % groene stroom). Eind november 2008 ontving de gemeente het aanbod van Electrabel om voor een beperkte meerprijs gedurende één jaar over te schakelen naar 100 % groene stroom. De gemeente ging in op dit aanbod zodat voor het ganse jaar 2009 de gemeente 100% groene stroom aankoopt. Inmiddels werd ook al de beslissing genomen in 2010 voor 100% groene stroom aan te kopen, zelfs indien hier een meerprijs van om en bij de euro dient te worden opgehoest (die meerprijs kan nog worden uitgevlakt door maatregelen van het federaal niveau) Opleiding energie Zowel medewerkers van de technische dienst als medewerkers van de milieudienst volgen occasioneel aangepaste cursussen en infodagen waar mogelijk en nuttig. Wat? Wie? Organisator? BouwTeams* duurzaamheidsambtenaar Dialoog vzw Kadervorming lichthinder duurzaamheidsambtenaar Preventie Lichthinder vzw Biofuel Cities duurzaamheidsambtenaar Senternovem De thermografische kaart Duurz.ambt./milieuambt/ admin.medewerker Stad Antwerpen + gemeenten + EHA! Toepassing van zonne-energie* Werkopzichter gebouwen Escala (Syntra West) Provinciale milieudag: klimaat & isolatie Duurzaamheidsambtenaar Provincie Antwerpen * attest in bijlage MJP /85 - Gemeente Schoten

45 6.2.6 Duurzame energiescan De gemeente bekijkt de mogelijkheid tot het opmaken van een digitale duurzame energiescan en/of de opmaak van een gemeentelijk plan inzake aanpak van duurzame energie Opname energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Het is evident dat een energieboekhouding louter registreert. Het is echter de bedoeling dat het verbruik van de gemeente structureel daalt. Bij de aankoop van wagens, toestellen, installaties is het daarom billijk dat de leverancier aangeeft hoe energie-efficiënt zijn aanbieding is. Dit kan gebeuren met labels (bv bij koelkasten of auto s), of met een specifiek rapport. Bij de aankoop van andere elektrische toestellen wordt er steeds gewezen op de opname van energieefficiëntie als beoordelingscriterium (enkele voorbeelden van in 2009 aangekochte elektrische toestellen waarbij in de beoordeling rekening werd gehouden met het energielabel: vaatwasser en microgolf met A-label, koelkasten met A ++ label) Rapportage lager energieverbruik Zoals elk jaar wordt gestreefd naar een minderverbruik in elk gemeentelijk gebouw. Hierover wordt uitgebreid gerapporteerd in het jaarverslag van de energiecoördinator (bijlage) Stimuleren energiebesparende maatregelen Alle kleintjes maken een groot! Die kennis indachtig wordt op de werkvloer gevraagd aandacht te hebben voor sluimerverbruik, maatregelen als relighting, uitdraaien overbodige lampen, gebruik thermos ipv warmhoudplaat koffie, enzovoort. Verder sensibiliseert de duurzaamheidsambtenaar het gemeentepersoneel doorlopend aan de hand van een milieutip op de interne website. In 2009 nam de gemeente voor de tweede maal deel aan de Dikke Truiendag. Die dag werd er extra aandacht besteed aan rationeel energiegebruik en werden extra besparingstips verspreid onder het personeel. De verwarming werd enkele graden lager gezet. Na de werkuren werd er gecontroleerd of alle computers en printers volledig uitgeschakeld werden. Volledig uitgeschakelde toestellen werden beloond met een positieve nota en een FSC-houten markeerpotlood, anderen ontvingen een herinneringsnota omtrent het sluipverbruik van printers en computers. Achteraf werden de resultaten gecommuniceerd naar het personeel. Dit alles moet resulteren in een lagere CO 2 -uitstoot en verminderde elektriciteitsfactuur. Met betrekking tot het stimuleren van energiebesparende maatregelen gaat onze speciale aandacht opnieuw naar een specifieke socio-economisch zwakkere bevolkingsgroep. Zij krijgen o.a. voorrang voor inschrijving voor het ontvangen van een huishoudelijke energiescan en konden een workshop rond energie volgen Hernieuwbare energie Eigen gemeentelijke gebouwen De duurzaamheidsambtenaar maakt deel uit van de gemeentelijke overlegorganen voor nieuwe (ver)bouwprojecten. Voor de afgelopen werkzaamheden werd steeds een ontwerper gekozen die aandacht heeft voor duurzaam bouwen en rationeel energiegebruik. Dit resulteerde o.a. in de plaatsing van een zonneboiler op de nieuwe sporthal en de aanleg van een groendak op het gemeentehuis. In de MJP /85 - Gemeente Schoten

46 plannen van het gemeentelijke ontmoetingscentrum (renovatie gestart in het najaar 2009) werd alvast de plaatsing van een zonneboiler opgenomen. In 2010 dient zeker verder bekeken worden op welke gemeentelijke gebouwen (bv. nieuwe politiegebouw, het dienstencentrum, sporthal) en op welke wijze (eigen beheer, verhuur dakoppervlakte, participatie inwoners, ) het plaatsen van zonnepanelen mogelijk en zinvol is! De nodige procedures zullen hiervoor opgestart worden. In principe was dit reeds gepland in 2009 maar dit project werd wegens een overvolle agenda niet verder uitgewerkt. Zonnecentrale HSL Eind 2008 werd van de Staatssecretaris Schouppe vernomen dat Infrabel belast zou worden met de technische uitwerking van het door Schoten gesuggereerde project zonnetunnel, waarbij bovenop de HSL-koker een PV-installatie zou gelegd worden. In december 2009 vernamen we het goede nieuws dat het project mbt de oprichting van een zonneenergiecentrale, concrete vormen aanneemt. Infrabel (als eigenaar van de koker) slaat de handen in elkaar met gemeenten Schoten en Brasschaat, investeerders en een zonne-energiefirma. Het huidige ontwerp omvat het voorzien van zonnepanelen over een lengte van 3,5 km tunnelkoker. Hierop zouden panelen van 200 W geplaatst worden. Dit betekent een installatie van in totaal 3.858,8 kwp! Een dergelijke installatie produceert gemiddeld op jaarbasis een 3,3 miljoen kwh (geraamd!) en betekent een jaarlijkse vermindering van ton CO 2 -uitstoot. Momenteel worden de plannen voorgelegd en besproken. De installatie wordt voorzien tijdens de zomermaanden van De ingebruikname is voorzien voor eind Schoten is fier hierin toch als een beleidskatalysator te hebben opgetreden! Windmolenpark Wytschot Met het windmolenpark werd vertraging opgelopen. De windmolens werden dan wel voorzien in het ruimtelijke structuurplan Schoten en het BPA Oude Stort / Weytschot, er werden nog een concrete werken uitgevoerd aan de oude stortplaats. Het feit dat een erfpachthouder (de vroegere ACR) de terreinen niet wil verlaten, zorgde voor overleg dat in 2009 werd verder gezet. Toen we echter vernamen dat IGEAN en de Provincie Antwerpen een soort windplan moesten uitwerken voor de Vlaamse Regering, werd het dossier uiteraard terug op wachten gezet, maar wel met opgave dat Schoten nog steeds een tot twee grote windmolens wil (laten) inplanten langsheen het Albertkanaal. In februari 2010 werd deze optie inderdaad op het haalbaarheidsplan qua locaties ingeplant door provincie Antwerpen, en mag verwacht worden dat verder kan gewerkt worden in het raamwerk van het masterplan nieuwe DDW (oude stortplaats). In 2010 moet bekeken worden in hoeverre dit project toch niet kan losgekoppeld worden van het dossier oud stort, temeer om het ruimtelijk structuurplan Schoten, het windplan provincie Antwerpen, en het aloude windplan deze locatie als geschikt beoordelen. MJP /85 - Gemeente Schoten

47 7 MOBILITEIT 7.1 Basis mobiliteit Passieve sensibilisatie De gemeente sensibiliseert blijvend omtrent een veilige en milieuvriendelijke mobiliteit. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. Infostand bibliotheek (sept. 09) Gemeentelijke begeleidingscommissie mobiliteitsplan In de GBC-vergadering zetelen zowel de milieuschepen, milieuambtenaar als landschapsecoloog en de duurzaamheidsambtenaar indien de noodzaak zich opdringt (hangt van agenda af). 7.2 Onderscheidingsniveau mobiliteit Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag gemeentepersoneel In 2007 werd reeds een cursus ecodriving voor het gemeentepersoneel (in casu voor diegene die frequent gebruik maken van de dienstwagens) georganiseerd. De ontvangen milieutips worden via de interne website (milieutip) blijvend gecommuniceerd. De milieubarometer wordt hierbij als evaluatie instrument ingezet (opvolging brandstofverbruik dienstvoertuigen sinds 1 januari 2006). In 2010 plannen we alvast een vervolg op deze cursus gelet op het gegeven dat er vele nieuwe chauffeurs in dienst zijn gekomen en dat herhaling nodig is. Planning 2010: - Brandstofverbruiken dienstwagens verder opvolgen en communiceren; - Tips milieuvriendelijk rijden continu verspreiden; - Opleiding ecologisch rijden opnieuw in samenwerking met de opleidingsambtenaar organiseren. MJP /85 - Gemeente Schoten

48 7.2.2 Sneltoets GBC In 2009 werd de sneltoets ter evaluatie van het gevoerde gemeentelijke mobiliteitsbeleid uitgevoerd. Hiervoor vond overleg tussen de gemeentelijke verkeersdeskundige en de milieudienst plaats (sneltoets in bijlage). De conclusie van deze sneltoets was dat het gemeentelijke mobiliteitsplan geactualiseerd dient te worden (spoor 3: bevestigen - actualiseren). In 2010 zal het gemeentelijke mobiliteitsplan geactualiseerd worden Luchtverontreiniging door verkeer In 2010 bekijkt de duurzaamheidsambtenaar samen met de gemeentelijke verkeersdeskundige of het zinvol is de knelpunten van luchtverontreiniging door verkeer op haar grondgebied in kaart te brengen d.m.v. het stratenmodel CAR Vlaanderen. Eventueel zal deze opdracht gegeven worden aan een stagiair Actieve sensibilisatie De gemeente ondernam verschillende sensibilisatieacties in verband met mobiliteit met een duidelijke milieulink. Trage Wegen Inzake trage wegen werden volgende zaken in 2009 behandeld: - Op basis van de inspraakronde van 2008 en het beschikbare inventarisatiemateriaal werd een tragewegenkaart voor Schoten opgemaakt. Deze kaart werd in 2009 gedrukt en onder de aandacht gebracht binnen een nieuwe sensibilisatiecampagne rond de trage wegen in Schoten om zo de bevolking te stimuleren het trage wegennetwerk verder te ontdekken en daadwerkelijk te gebruiken als milieuvriendelijk alternatief voor het autoverkeer over kleine afstanden. De kaart werd ook toegestuurd naar iedereen die tijdens de inspraakronde had meegewerkt. Verder is de kaart gratis te verkrijgen aan de balie van het gemeentehuis, technische dienst, dienst vrije tijd, bibliotheek en op de milieudienst. - Op de Dag van het park werd het tragewegenproject toegelicht op een infostand. Er werd eveneens 3 tragewegen-wandelingen georganiseerd in samenwerking met wandelclub Scota. Verder werd de tragewegenkaart ter beschikking gesteld van alle geïnteresseerde bezoekers en wandelaars. - Deelname aan de Dag van de Trage weg in oktober 2009: er werd een tragewegen-wandeling georganiseerd in samenwerking met wandelclub Scota langsheen de brandwegjes in de vernieuwde wijk Bloemendaal, trage wegen wijk Atheneum en trage wegen in Vordenstein. De wandeling kende een groot succes en is dus zeker voor herhaling vatbaar. Zo n wandeling draagt zeker ook bij tot de betere bekendheid van het tragewegennetwerk in Schoten. Alle deelnemers kregen ook de nieuwe tragewegen-kaart van Schoten mee. - Vervolg besprekingen inrichting fietspad langsheen Antitankgracht: de provincie heeft hiervoor een PDPO dossier opgemaakt (zie verder op punt regionaal landschap de Voorkempen en Antitankgracht). - In 2009 kreeg de GNOP-fietsroute extra aandacht via de Gazet van Antwerpen in de zomerrubriek thuis is het ook plezant. Alle geïnteresseerden kregen een kaart van de fietsroute gratis toegestuurd. De fietsroute loopt langs heel wat trage wegen en biedt een aantrekkelijk overzicht van de natuur in Schoten. Planning 2010: - Aanleg trage weg tussen OCMW en Hendrik Consciencestraat - Aanleg nieuwe brug over Klein Schijn op trage wegverbinding naar Schilde aan Iepenburg en opstart dossier verbetering van deze trage weg MJP /85 - Gemeente Schoten

49 - Deelname aan de dag van de trage weg onderzoeken - Meewerken aan de uitbouw van het Wandelnetwerk De Voorkempen samen met Regionaal Landschap de Voorkempen - Dossier aanleg fietspad langsheen Antitankgracht verder opvolgen - Heropstarten realisatie doorgang trage weg tussen Listdreef en Peerdsbosbaan via Paul Gilsonlaan - Opstarten van een gezamenlijk tragewegenproject met de gemeente Schilde in de vallei van het Klein Schijn - Opvolgen dossier herstel afgekalfde oever E10-plas door NV De Scheepvaart - Opfrissen GNOP-fietsroute Ik Kyoto In 2009 werd aan het gemeentepersoneel dat deelnam aan de actie Fiets naar Kyoto, gevraagd om in de periode van 4 mei tot 29 mei de gefietste kilometers van en naar het werk bij te houden op een spaarkaart. BBL en de gemeente loten uit de deelnemende personeelsleden enkele winnaars. Cijfergegevens: aantal personeelsleden dat deelnam aan de actie: 27. Totaal aantal bijeengefietste kilometers: km. Deze actie sloeg volgens ons niet voldoende aan, en er zal meer en beter gewerkt worden aan actieve sensibilisering om de collega s aan te zetten tot fietsgebruik. Opgelet : het is niet omdat niet wordt deelgenomen aan Ik Kyoto dat men niet met de fiets naar het werk komt! Planning 2010: - deelname Ik Kyoto. Met Belgerinkel naar de winkel De gemeente organiseerde in 2009 opnieuw de actie Met belgerinkel naar de winkel in samenwerking met de middenstandsvereniging AMBS en lokale handelaren. Deze actie is een initiatief van de Bond Beter Leefmilieu en Unizo in samenwerking met de gemeente Schoten en de lokale handelaren, en heeft tot doel de burgers te sensibiliseren met betrekking tot duurzaam verplaatsinggedrag (in dit geval woon-winkelverkeer). De resultaten van de actie werden gecommuniceerd aan de hand van een artikel op de gemeentelijke website en via de regionale pers. Aan deze actie wordt een inspraakmoment gekoppeld: op de binnengedragen volle spaarkaarten kan de participant een vraag of klacht kwijt in verband met het gemeentebestuur (in casu de openbare wegenis). De deelname was schitterend in aantal, de persweerslag navenant. Aantal deelnemers 2009: aantal binnengekomen volle spaarkaarten: 721 Planning 2010: - deelname Met belgerinkel naar de winkel Week van vervoering De week van vervoering werd uitgewerkt door de verkeersconsulente en de milieudienst. De gemeente wenst door bovenstaande acties kinderen te laten nadenken over hun verplaatsingsgedrag en de gevolgen voor meer veiligheid en minder vervuiling. En wordt aangemoedigd om alternatieve vervoerswijzen andere dan de auto te gebruiken. Eveneens wordt getracht de ouders te bereiken. Ouders verbieden soms uit ongerustheid over de maturiteit van hun kinderen in het verkeersgedruis, om met de fiets naar school te gaan. Tijdens deze week wordt getracht de kinderen aan te leren, zich op een veiligere manier te verplaatsen in het verkeer. Er loopt elk jaar een actie dodehoekspiegel voor de Schotense basisscholen, waarbij een vrachtwagen wordt gebruikt om aan te tonen waar een chauffeur de voetganger of fietser onmogelijk kan zien. Hiervoor gebruiken we telkens een zeil dat het aantal m2 inkleurt die in de dode hoek liggen. Aantal klassen die de demonstratie bezochten: 9 klassen van de derde graad. MJP /85 - Gemeente Schoten

50 Fietsbrevetten basisscholen Om de fietsvaardigheid van de schoolgaande kinderen te verbeteren, zodat ouders vanaf de middelbare school geruster hun kinderen zelfstandig per fiets naar school zouden sturen, werkten de basisscholen van Schoten in samenwerking met de gemeente en de lokale politie het project verkeersbrevetten uit, naar voorbeeld van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Alle zesdejaars van de basisscholen worden aangemoedigd deel te nemen aan het fietsexamen dat jaarlijks de eerste dinsdag van juni plaatsvindt. Er wordt een heel schooljaar op een vaste route van ca. 13 km geoefend, langsheen verschillende bewust gekozen moeilijke punten. In 2009 legden jarigen het fietsexamen af; 74% was geslaagd en ontving op de aansluitende happening hun fietsvaardigheidsbrevet van de burgemeester. Een vermeerdering van het aantal woonschoolverplaatsingen per fiets betekent automatisch een vermindering van het aantal verplaatsingen per auto in de schoolomgeving, wat zowel de verkeersveiligheid als de leefbaarheid en milieukwaliteit ten goede komt. Infoavond autodelen en carpoolen Op 22 september 2009 werd in het kader van de campagne Verlucht je stad/gemeente! een infoavond rond autodelen en carpoolen georganiseerd. De respons was echter zeer beperkt (4 aanwezigen). In het kader van de Aardig op weg week werd wel bijkomende communicatie omtrent duurzame mobiliteit gemaakt. Waarnemers die professioneel bezig zijn met dit soort acties wezen ons er reeds op dat autodelen vooral in een grootstedelijk milieu kansen krijgt, en dat een gemeente in de periferie wellicht minder mogelijkheden zal bieden. Op de website van Komimo vzw (Koepel milieu en mobiliteit) registreerden zich voor Schoten alvast volgende aantallen: carpoolers; - 2 autodelers; - 3 cambio-gebruikers Milieuvriendelijke voertuigen Evaluatie wagenpark dmv programma Milieutoetsing Voertuigenpark In het verleden (2003 en 2005) maakte de gemeente reeds een inventaris en evaluatie van het wagenpark d.m.v. het programma Milieutoetsing voertuigenpark (MTV). Sinds 2005 is het wagenpark echter opmerkelijk vernieuwd, zodat een actualisatie van de inventaris aangewezen was. In 2009 werd een analyse van het gemeentelijke voertuigenpark uitgevoerd. Deze analyse werd uitgevoerd aan de hand van het programma MTV (Milieutoetsing Voertuigen) van het VITO. Hieruit blijkt dat het gemeentelijke voertuigenpark een ecoscore heeft van 46,24 (juni 2009). Op basis van deze ecoscore zal een resultaatsverbintenis vastgesteld worden. De analyse liet duidelijk blijken dat er nog veel ruimte voor verbetering is. Het reële brandstofverbruik speelt een belangrijke rol in de bepaling of een voertuig al dan niet milieuvriendelijk is. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de gemiddelde ecoscore per voertuigtype voor het gemeentelijke wagenpark. MJP /85 - Gemeente Schoten

51 Grafiek: gemiddelde ecoscore per voertuigsegment Om de totale ecoscore te verbeteren (verhogen) dienen bij de aankoop van nieuwe voertuigen milieulastvoorwaarden opgenomen te worden. Deze verschillen van type dienstvoertuig en hebben betrekking op volgende aspecten: - Minimale ecoscore ( - EURO-norm - CO 2 -label met maximale uitstoot van x gr/km - Voertuig met maximale recyclagegraad - Milieuvriendelijke technologie (o.a. elektrisch, hybride, roetfilter) - Brandstof (elektriciteit, benzine, diesel, LPG, aardgas) Overzicht verdeling gemeentelijke voertuigen per segment MJP /85 - Gemeente Schoten

52 Alle brandstoffen Diesel Benzine Alle types Personenwagen Kleine bestelwagen Grote bestelwagen 2 2 Minibus 2 2 Kleine vrachtwagen Zware vrachtwagen 4 4 We stellen vast dat het overgrote deel van het wagenpark dieselvoertuigen betreft. Diesel is echter voor korte afstanden en lage snelheden typisch gemeenteverkeer - minder geschikt vermits dat de uitstoot van roetdeeltjes aanzienlijk hoger is dan bij benzine. Zelfs dieselvoertuigen met roetfilter doen het slechter omdat de motor niet op bedrijfstemperatuur geraakt en de dieselfilter dus niet zijn werk kan doen Opmaak actieplan milieuvriendelijk(er) voertuigenpark Na de aankoop van de Smart 4four wordt bekeken hoe het contingent milieuvriendelijke wagens kan worden uitgebreid. Vermits alle voertuigen overwegend binnen de gemeentegrenzen rijden (en korte afstanden doen) zijn wagens met hoge motorvermogens niet zinvol en blijken op termijn elektrische wagens of hybrides een degelijk alternatief (mits hoog % groene elektriciteit door de gemeente aangekocht wordt). Planning 2010: - vastleggen resultaatsverbintenis op basis van de uitgevoerde vlootevaluatie Opname milieuaspecten in bestek De gemeente neemt standaard milieuaspecten op in haar bestekken voor de aankoop van voertuigen. Deze zijn echter voor verbetering vatbaar. Het in 2009 opgestelde draaiboek zou hier alvast als een serieuze verbetering voor moeten gelden. Bij de aankoop van nieuwe voertuigen dient, afhankelijk van het voertuigtype en het geplande gebruik, geopteerd te worden voor brandstoffen zoals elektriciteit en benzine. Nieuwe voertuigen dienen aan onderstaande voorwaarden mbt de ecoscore te voldoen. Type Personenwagen Bestelwagen klasse I Lichte vracht klasse II (MTM kg) Lichte vracht klasse III (MTM > kg) Minimale ecoscore Bij de aankoop van een nieuw voertuig dient hiervoor onderstaande flowchart als leidraad. Bij de aankoop van nieuwe voertuigen zal steeds het advies van de milieudienst gevraagd worden. Planning 2010: - Toepassing flowchart bij aankoop van een nieuw dienstvoertuig Bedrijfsvervoersplannen De gemeente geeft al jaren een fiets- of wandelvergoeding, betaalt bus- en treinabonnementen terug, en zal op deze weg verder gaan. In 2009 werd een personeelsenquête uitgewerkt maar wegens IT- MJP /85 - Gemeente Schoten

53 problemen werd deze nog niet uitgevoerd. Op basis van deze enquête zal een evaluatie gemaakt worden van het woon-werkverkeer. Er zal eveneens gesensibiliseerd en bijkomende maatregelen genomen worden om het dienstverkeer milieusparender te maken. Planning 2010: - Uitvoering mobiliteitsenquête personeel MJP /85 - Gemeente Schoten

54 Draaiboek nieuwe aankoop voertuigen Type wagen personenwagen bestelwagen Vrachtwagen & Speciale toepassingen Gemengd verkeer: benzine Lokaal verkeer: elektrisch Lokaal verkeer en/of veel start/stop: elektriciteit of benzine Weinig start/stop of stationair: diesel Zonder extra toepassing op de motor Met extra toepassing op de motor 3-weg katalysator Hybride Bij voorkeur lithium-ion batterij Oplaadbaar aan het net 3-weg katalysator Hybride Roetfilter NO x reductie technologie benzine Extreem groot verbruik CO 2 uitstoot max 130 g/km CO 2 uitstoot max 170 g/km CO 2 uitstoot max 155 g/km Hybride 3-weg katalysator aardgas Diesel + ad Blue Roetfilter Ecoscore 70 Euronorm min.5 MJP /85 - Gemeente Schoten Ecoscore klasse I 68 klasse II 53 Klasse III 44 Euronorm min. 5 Euronor m min. V NOx reductie technologie

55 8 NATUUR 8.1 Basis natuur Bermbeheer Alhoewel Schoten zich kenmerkt door weinig natuurlijke bermen (veelal bosgebied en geen landbouwgemeente) beschikt het over een goedgekeurd bermbeheersplan dat stapsgewijze uitgevoerd en geëvalueerd wordt. De evaluatie naar Agentschap Natuur & Bos wordt bestendigd. Sommige bermen worden éénmaal gemaaid, anderen tweemaal en dit in functie van de voedselrijkheid en/of veiligheid van de weg. De bermen met de meeste ecologische potenties werden gemaaid door een aannemer. De overige bermen werden door de gemeente gemaaid. Het maaien gebeurt telkens met afvoer van maaisel. Er wordt gemaaid met een slagmaaier. Enkel op locaties die te smal zijn voor een slagmaaier in combinatie met opraapwagen kan gebruik gemaakt worden van een klepelmaaier met afzuiginstallatie. Totaal aantal kilometer berm dat gemaaid wordt: 86 km Aantal kilometer berm waarvoor een door ANB goedgekeurd bermbeheerplan opgemaakt is: 57,5 km Aantal kilometer dat gemaaid wordt volgens een door het ANB goedgekeurd bermbeheerplan: 57,5 km Het huidige bermbeheerplan dateert van augustus 2002 en is toe aan een evaluatie. In 2009 werd de evaluatie van dit plan voorbereid via afspraken en prijsvraag met het PIH. Planning 2010: - evaluatie bermbeheer via het PIH; - verdere uitvoering bermbeheer cfr. bermbeheerplan Promotie streekeigen soorten Sinds 2006 nemen we jaarlijks deel aan de behaagactie in samenwerking met Natuurpunt. Het college bevestigde in 2008 dat dit een jaarlijks terugkerende actie kan zijn gelet op het succes en de sensibilisatie naar de burgers toe. In 2009 namen 66 gezinnen deel aan de actie evenals 1 school. Dat is minder dan vorig jaar waardoor het aantal bestelde pakketten ook af nam maar het blijft toch nog steeds een succes. De beukenhaag blijft de topper gevolgd door haagbeuk en veldesdoorn. Ook de bloesem- en bessenhaag, de meidoornhaag en het vogelbosje doen het goed. Ook in 2009 bleven de klimplanten het goed doen en evolueerden de bestellingen hiervoor in stijgende lijn (zie grafiek). Wellicht ligt onze actie voor geveltuintjes aan de basis hiervan. Voor dit project werden extra klimplanten door de gemeente toegevoegd aan het assortiment van Natuurpunt (Klimhortensia, Wilde wingerd en klimop). Er werd ook een infoavond rond geveltuintje georganiseerd in samenwerking met VELT. Naast de gebruikelijke infokanalen (website, balie, Info Schoten) werd de behaagactie extra onder de aandacht gebracht via een infostand in de bibliotheek. De grafiek hieronder geeft overzicht van de bestellingen voorbije 4 jaar. MJP /85 Gemeente Schoten

56 pakketten bomen klimplanten deelnemers Een deel van het aanbod bestond in 2009 ook uit gecertificeerd autochtoon plantmateriaal. Haagbeuk Carpinus betulus VB 1034 Hayesbos VB 1051 Bertembos Zomereik Quercus robur VB 1022 Meerskant Meidoorn Crataegus monogyna VB 1026 Markelindebeek Sleedoorn Prunus spinosa VB 1017 Galgebossen Hondsroos Rosa canina VB 1045 Heidebos Hazelaar Corylus avellana VB 1067 Zoerselbos Sporkehout Frangula alnus VB 1023 Steentjesbos Lijsterbes Sorbus aucuparia VB 1024 Steentjesbos De Behaagactie draagt haar steentje bij tot de biodiversiteit in Schoten. Insecten en vogels worden door de hagen en houtkanten aangetrokken. Naast voedsel leveren ze ook heel wat nestgelegenheid. Langzaam maar zeker evolueren de deelnemende Schotense tuinen zo tot natuurstapstenen binnen een overwegend cultuurlandschap. Los daarvan wordt er ook actief gesensibiliseerd voor het gebruik van streekeigen soorten via de media, info Schoten, brochures, compostmeesterwerking, de demonstratietuin Ecotuin, en bij de heraanplantingsvoorwaarden bij kapvergunningen en stedenbouwkundige vergunningen. De tuin wordt in een gemeente als Schoten aanzien als een belangrijke groene stapsteen of zelfs biotoop. Planning 2010: - organisatie behaagactie 2010; - sensibilisatie via de media Code van goede natuurpraktijk Deze code wordt gehanteerd in de lastvoorwaarden voor groene aannemingswerken, en het onderhoud en beheer van groengebieden door de eigen dienst der werken (groendienst). In 2009 werd hier ondermeer rekening mee gehouden bij de ruimings- en herinrichtingswerken aan de vijver van het gemeentepark en het onderhoud van de groendomeinen. In 2009 werden geen natuurvergunningen aangevraagd. Een aantal natuurvergunningsplichtige activiteiten werd aangevraagd via stedenbouwkundige vergunning. Verder wordt sowieso ook advies gevraagd aan de milieudienst voor stedenbouwkundige vergunningsdossiers in de nabijheid van bomen. Aantal aanvragen natuurvergunningen: 0 MJP /85 Gemeente Schoten

57 Aantal stedenbouwkundige vergunningen in landbouwgebied met voorwaarden: inzake aanplantingen en omheining: 1 Aantal stedenbouwkundige vergunningen met opleg groenscherm: 7 Aantal stedenbouwkundige vergunningen in woonparkgebied vlak naast waterloop met voorwaarden ivm aanplantingen en natuur: 2 Aantal stedenbouwkundige vergunningen ivm aanleg van bos: 1 Aantal stedenbouwkundige vergunningen met voorwaarden inzake bomen, aanpantingen en omheiningen: 35 De info op de gemeentelijke website omtrent de Code van goede natuurpraktijk werd uitgebreid waarbij ook de overzichtelijke brochure van de provincie als te downloaden document ter beschikking werd gesteld. Planning 2010: - verdere implementering van de code van goede natuurpraktijk in de reguliere werking van de eigen gemeentelijke diensten; - sensibilisatie via gemeentelijke website. 8.2 Onderscheidingsniveau natuur Subsidiereglement De gemeente beschikt over een subsidiereglement voor de aanleg van groendaken. Dit werd in 2009 substantieel opgetrokken tot per aanvrager. Het reglement wordt in voldoende mate gepromoot o.a. met behulp van een demonstratie groendak (aan de ecoklas). aantal m² groendak gesubsidieerd aantal goedgekeurde subsidieaanvragen m² 229,96 m² 758 m² 55 m 2 32 m² 510,3 m² 480 m² groendak gemeentehuis (anno 2009) demostand aan ecoklas (containerpark) In 2009 werd eveneens de aanleg van het extensief groendak op een gedeelte van het gemeentehuis afgerond. Eveneens werd het reglement voor gevelbegroening (geveltuintjes) weer onder de aandacht gebracht. Dit is een nieuw begrip (Prof Dr Martin Hermy, KULeuven). Gevelbegroening heeft niet alleen voordelen voor de woning zelf, maar filtert fijn stof, werkt verkeersremmend, vormt een biotoop en assimileert lawaai. MJP /85 Gemeente Schoten

58 In 2008 werd de behaagactie eveneens uitgebreid met een luik rond gevelbegroening. Voor dit project werden extra klimplanten door de gemeente toegevoegd aan het assortiment van Natuurpunt (Klimhortensia, Wilde wingerd en klimop) en dit tegen gunstige aankoopprijs. In 2009 werd deze actie verder gezet. Het aantal bestellingen voor klimplanten bij de behaagactie evolueerde verder in stijgende lijn. Om het belang van geveltuintjes extra in de kijker te plaatsen werd een infoavond rond geveltuintjes georganiseerd in samenwerking met VELT. Attractieve brochures werden op verschillende locaties aangeboden. De groendienst onderzocht tevens de mogelijkheid om klimplanten aan te planten tegen de gevel van de milieudienst. Dit was jammer genoeg niet mogelijk gelet op de zware fundering die onder de verharding aanwezig is. Planning 2010: - verderzetting sensibilisatie en subsidiëring groendaken - verderzetting sensibilisatie geveltuintjes via behaagactie Vorming Het beheer van het openbaar groen dient zorgvuldig te gebeuren. Bovendien zijn er ook specifieke kennisvereisten op het vlak van maaien, herbicidenreductie, enzovoort. De groenarbeiders en medewerkers van de milieudienst worden daarom uitgestuurd naar specifieke vormingsinitiatieven (vaak van VVOG). - dag van de openbare ruimte te Mechelen: 2 deelnemers - Topografie (vzw Escala): 1 deelnemer - Onderhoud van kleine park- en tuinmachines (vzw Escala): 3 deelnemers - Eikenprocessierups en Kastanjemineermot (Plagen Preventie Dienst bvba): 3 deelnemers) - voordracht milieuvriendelijk beheer van verhardingen (VELT): 1 deelnemer - studiedag pesticidentoets (VMM, afdeling Water): 2 deelnemers - studiedag ecologie en trage wegen (Regionaal Landschap de Voorkempen): 2 deelnemers - studiedag landschapskaart (Provincie Antwerpen): 1 deelnemer - studiedag bomenplan (ANB) : 1 deelnemer - vorming beheer van bosranden en oudere dennenbossen (Bosgroep Antwerpen Noord): 1 deelnemer - workshop Koudebeek (Provincie Antwerpen): 1 deelnemer - trefdag natuur en landschap: 1 deelnemer planning 2010: - afhankelijk van het aanbod en specifieke noodwendigheden worden cursussen en studiedagen gevolgd Deelname Dag van het Park Schoten zal blijven deelnemen aan de Dag van het Park, één van de publiekstrekkers dankzij de steeds vlotte samenwerking met het Agentschap Natuur & Bos. In 2009 had de Dag van het Park het thema Liefde in het park. De milieudienst werkte opnieuw samen met ANB, Tuinpunt en Natuurpunt in het domein Vordenstein. ANB begeleidde de wandelingen rond domeinbeheer. Tuinpunt legde zich volledig toe op het vijverthema en wateronderzoek. Natuurpunt organiseerde ochtendwandelingen en bood, in de groene winkel, wateronderzoeksmateriaal aan. Velt hield een kruiden- en theestand open. De Fauna Flora Fotoclub organiseerde een fototentoonstelling en er was een kinderanimatiekraam met aanbod van kinderschmink, een workshop vogelnestkastjes bouwen, een biobakker, een FairTradekraam, MJP /85 Gemeente Schoten

59 mineralogiekraam, een milieuwaarzegster, kramen van het Vogelreservaat, het Dierenasiel, de Fietsersbond, toerisme Voorkempen en een mierenkoloniedemonstratie. Medewerkers van de milieudienst bemanden een kraam rond duurzaam bouwen en energiesubsidies. Gidsen van de wandelclub Scota gidsten wandelaars doorheen Vordenstein. Dit alles ging door in domein Vordenstein. Aantal bezoekers ongeveer Wat de mierendemostand betreft : hiermee wilden we op een actieve manier campagne voeren voor Zonderisgezonder. Mieren worden te kust en te keur bestreden, zonder dat daar altijd een noodzaak voor bestaat. Mieren zijn nuttige dieren, en onbekend maakt onbemind. Vandaar dat we het grote publiek wilden laten kennis maken met deze ijverige diertjes. Het Mierenforum bouwde een mooie en attractieve stand uit die op veel bijval van vooral jongeren kon rekenen. In de Jachthaven werden er, diezelfde dag, op een Cultuurdienstevenement een ontbijtconcert gehouden, kinderanimatie en voorstellingen rond liefde. Planning 2010: - deelname aan dag van het park (thema nog niet gekend) Aanplanten streekeigen soorten In het verlengde van de behaagactie trachten we zoveel mogelijk inheems en zelfs streekeigen groen aan te planten. Voor straatmeubilair (incluis laanbomen) wordt wel eens omwille van kleur en verschijningsvorm op deze regel afgeweken. In buitengebied hebben inheemse bomen en struiken altijd prioriteit. Ook bij het uitreiken van kapvergunningen of het opleggen van groenschermen wordt telkens een lijst meegegeven met de streekeigen bomen en struiken die aangewend kunnen worden bij de verplichtte heraanplanting. Autochtoon materiaal is erg moeilijk te vinden, en vooral erg belangrijk in natuurreservaten. De vraag is natuurlijk hoe de genetische basis van het plantgoed kan gewaarborgd zijn. Zie verder ook punt Bij de behaagactie was alvast een groot deel van het plantmateriaal van autochtone oorsprong (zie punt 8.1.2). De groendienst maakte hier ook gebruik van voor aanplantingen aan het natuurgebied Het Wijtschot evenals diverse hagen en houtkanten verspreid over de gemeente. Planning 2010: - opvolging aanbod autochtoon materiaal - verdere realisatie van aanplanting met streekeigen soorten Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen Binnen het GNOP werden KLE s geïnventariseerd. We beschikken echter niet over een aparte digitale versie hiervan. Om dit grondig aan te kunnen pakken, zou dit uitbesteed moeten worden want binnen het huidige personeelskader vinden we niet de tijd hiervoor Soortenbeleid Het model van samenwerkingsovereenkomst voorziet geen aanmoedigingen voor soortenbeleid. De acties voorzien bij milieubeleidsplan zullen nochtans verder uitgevoerd worden, en waar mogelijk worden vertaald in subsidieerbare projecten. In Schoten loopt nog steeds het project bonte en grauwe vliegenvanger waarbij geïnteresseerde burgers gratis een nestkast krijgen in ruil voor jaarlijkse broedinformatie. Een gelijkaardig project loopt voor de gierzwaluw. Naar aanleiding van noodzakelijke dakwerken bij bewoners in de Fluitbergstraat hing de dienst der werken een aantal gierzwaluwnestkasten aan de gevel. Onder het oorspronkelijke dak kwamen namelijk jaarlijks gierzwaluwen broeden. De nestkasten willen zo een alternatieve nestplaats bieden. De bewoners zorgen er tevens voor dat de dakwerken pas werden uitgevoerd na de zwaluwentrek. Ook bij een bewoner in de Geraniumlaan hing de gemeente 3 nestkasten op. MJP /85 Gemeente Schoten

60 Ook het mussenproject werd verdergezet: In het verleden werden aan de schuur van de groendienst al mussenpotten opgehangen die het zeer goed doen bij de aanwezige mussenkolonie. De mussenkolonie aan het Arsenaal kan terecht in de mussenappartementen bij de aanpalende bewoner (opgehangen in onderling overleg) en aan de nabijgelegen parking van de bibliotheek. In 2009 werd de mussenkolonie in de Seringenlaan een handje geholpen. In samenspraak met de bewoners werden verschillende mussenpotten opgehangen om de plaatselijke mussenkolonie meer broedplekken te geven en de aanwezigheid van de mussen onder de aandacht te brengen. Ophanging mussenpotten door Dienst der Werken (2009, café den Trol) Ook de mussenkolonie aan café den Trol kreeg in 2009 een drietal mussenpotten aan de gevel om zo extra broedmogelijkheden te scheppen. Verder wordt jaarlijks de mussenteldag onder de aandacht gebracht. Tevens werd de bevolking extra gesensibiliseerd omtrent de mogelijkheden in eigen tuin. Daarnaast stelt de milieudienst bouwschema s ter beschikking van de bevolking voor zelf te maken nestkasten. In 2009 werd ook een subsidiereglement opgemaakt voor zwaluwnesten bij particulieren. De milieuraad keurde dit reglement goed en zal dit in 2010 toepassen als actie voor de milieuprijs zodat het geld dat ze hiervoor vrijmaken ter beschikking komt van burgers die zich inzetten voor zwaluwen en de aanwezige broedplaatsen respecteren. Ook in 2009 vond een paddenoverzetactie plaats in wijk de Zeurt uitgewerkt en uitgevoerd door de wijkvereniging en vrijwilligers uit de buurt. Het materiaal hiervoor werd geleverd door de gemeente. De gemeente plaatste tevens waarschuwingsborden om de automobilisten attent te maken op de paddentrek. Tijdens de bedeling van het plantgoed van de behaagactie in oktober 2009 bood de lokale afdeling van Natuurpunt ook nestkasten en vogelvoer te koop aan. Deze actie was een succes. De aanwezigheid van weidebeekjuffers en bosbeekjuffers ter hoogte van de Laarsebeek werd samen met suggesties in functie van een stimulerend beheer doorgegeven aan het studiebureau dat instaat voor de opmaak van het uitgebreid bosbeheerplan dat ook groot stuk van de vallei van de Laarsebeek omvat. Planning 2010: - verderzetting lopende projecten soortenbeleid - start en evaluatie subsidies zwaluwnesten Natuurbeheer in gemeentelijke domeinen Het herinrichtingsproject voor de vijver van het gemeentepark werd in 2009 uitgevoerd. De vijver werd geruimd en de oevers kregen een ecologische herinrichting. De steile oevers werden afgeschuind waardoor een voor planten interessante overgang van nat naar droog ontstaat. Oeverplanten zoals kattenstaart en groot hoefblad helpen ook de bodem mee vast te houden. De vooroever, aangelegd met MJP /85 Gemeente Schoten

61 gevlochten wilgentakken, beschermt de oever en de moeraszone tegen uitspoeling en erosie. Achter het wilgenvlechtwerk ligt een moeraszone met zuurstofleverende moerasplanten. Deze planten staan mee in voor de natuurlijke zuivering van het water. Om de planten een goede start te geven werden de verwilderde eenden op de vijver weggevangen en tijdelijke beschermingsnetten geïnstalleerd. Verder werd een infobord geplaatst waarop de werken worden toegelicht en de bezoekers worden aangespoord om de eenden niet meer te voeren in het belang van de vijverbiotoop en de eenden zelf. Dit ecologisch vijverconcept werd niet gehonoreerd als project binnen de samenwerkingsovereenkomst, alhoewel tientallen gemeenten al naar dit voorbeeld kwamen zien. In 2008 werden dunningswerken uitgevoerd in het parkje Klein Veld en werden nieuwe streekeigen bomen aangeplant. In 2009 volgde nog een aanplanting met een streekeigen houtkant. In het Cogelspark werden in overleg met de aanpalende bewoners de overhangende en slechte takken van randbomen in de mate van het mogelijke deskundig gesnoeid door een boomverzorger. Op die manier kunnen de bomen toch blijven staan en is de kans op het uitbreken van takken met schade op particulier domein kleiner. Samen met de politie werd onderzocht of er nog extra aanplantingen mogelijk zijn aan het nieuwe politieplein. Er is nog ruimte voor 12 extra lindebomen, 3 gleditsia s en 1 notelaar. Ze worden in het plantseizoen van 2010 geplant. Het beheer van het gemeentelijke natuurgebied t Asbroek door Natuurpunt werd opgevolgd en in de GNOP-commissie besproken. In 2009 werd reeds een deel van de poelen vrijgemaakt door een aantal bomen terug te zetten waardoor weer meer licht beschikbaar is. Verder werden de wandelpaden weer grondig vrijgemaakt en bramen onder controle gehouden. Nu de populieren naast de Marnixschool gekapt zijn, zal worden onderzocht of hier extra buffering mogelijk is van de Horstebeek. Ook het beheer van het gemeentelijke natuurgebied Het Wijtschot werd opgevolgd en in de GNOPcommissie besproken. De groendienst legde hier in 2009 een streekeigen houtkant aan met autochtoon plantmateriaal. Tevens werd heel de waterpartij gemaaid door de terreinploeg van Natuurpunt. De plas is duidelijk aan het verlanden. De plas zou plaatselijk weer wat moeten worden verdiept om het hele jaar door water te houden maar een waterschommeling op sommige plaatsen is wenselijk voor de mossen en kranswieren. Om de bezoekers te wijzen op de regels waar ze zich moeten aan houden bij een wandeling doorheen het Wijtschot werd een toegankelijkheidsreglement opgemaakt. Dit werd goedgekeurd door de gemeenteraad (25/06/2009) en hangt nu uit aan de ingangen van het Wijtschot. Planning 2010: - Asbroek: verder afzetten van aantal bomen rond poelen voor meer licht + knotten knoteiken + verder onderzoek buffering Horstebeek in Asbroek en naast Marnixschool + manuele ruiming Horstebeek - Wijtschot: wilgenstruweel uitdunnen en terugdringen - Extra aanplantingen politieplein Bosgroep Antwerpen Noord Privé-bossen en domeinen zijn een belangrijke schakel in de groene gordel rondom Schoten. De landschapsecoloog maakt deel uit van de raad van bestuur van de bosgroep Antwerpen Noord en volgt zo de acties en projecten op die lopen in privé-bossen in Schoten en omgeving. De bosgroep streeft een vrijwillig samenwerkingsverband na tussen verschillende boseigenaars, zowel openbare als privé. In Schoten is een groot deel van het aanzienlijke areaal bos in privébezit. De bosgroep ondersteunt privéboseigenaars zodat ze een optimaal beheer van hun eigendom kunnen verwezenlijken. De natuurwaarde en recreatieve waarde van het bosareaal kan hierdoor aanzienlijk bevorderd worden. Door aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de gemeente in de Raad van Bestuur van de bosgroep kan de gemeente haar visie op het beheer, het natuurverbindende karakter en recreatieve medegebruik van MJP /85 Gemeente Schoten

62 het bosareaal in Schoten verder in de praktijk brengen. In 2009 volgden we de opmaak van een uitgebreid bosbeheerplan van nabij op voor openbare en private bossen in de zone Kapellen / Brasschaat / Schoten waartoe ook het Peerdsbos evenals een aantal privébossen in Schoten behoren. Planning 2010: - Uitvoering van dunningen gepland in privédomeinen in Schoten mee opvolgen - verdere deelname aan bosgroep Antwerpen Noord Regionaal landschap de Voorkempen en Antitankgracht Ook via deelname aan het Regionaal landschap de Voorkempen kunnen we de aandacht blijven vestigen op het belang van de groene gordel rondom Schoten. In 2008 werd de overstap van landschapspark naar regionaal landschap een feit. In 2009 werden de stuurgroepvergaderingen van het Regionaal landschap de Voorkempen evenals de projectgroep Antitankgracht intensief opgevolgd en bijgewoond. Ook het ontbrekende stuk fietspad langsheen de Antitankgracht in Schoten en deel van Brecht werd verder besproken in onderling overleg met Regionaal landschap de Voorkempen, AWV, VMM, Toerisme Provincie Antwerpen en met Brecht. Samen met Brecht willen we werk maken van dit fietspad. Realisatie van het fietspad is gepland in In 2010 worden de administratiever voorbereidingen getroffen. De provincie heeft een PDPO dossier opgemaakt. de dienst Toerisme Provincie Antwerpen wordt de trekker van dit dossier. In het kader van het planprogramma dat de VLM wordt nagegaan of een landinrichtingsproject voor de Voorkempen mogelijk is. In 2009 is de provincie gestart met een gebiedsgericht project omtrent de fortengordels rond Antwerpen. Daar ook het fort van Schoten hier deel van uitmaakt (buitenste fortengordel), volgen we dit project nauwgezet mee op. Doelstelling van deze studie is de ruimtelijke samenhang van beide fortengordels rond Antwerpen versterken evenals de ecologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Tevens wil men zoeken naar een optimale invulling van de fortengordels en een verhoging van de toegankelijkheid. Planning 2010: - opvolgen werking regionaal landschap de voorkempen - verder werk maken van dossier fietspad langsheen Antitankgracht samen met buurgemeente Brecht en Toerisme provincie Antwerpen - opvolgen landinrichtingsproject Voorkempen en zaken met betrekking tot natuuraspecten in Schoten op de agenda houden - opvolgen gebiedsgericht provinciaal project fortengordels rond Antwerpen Ontsnippering Ontsnippering is belangrijk voor het intact houden en verbeteren van de groene gordel. Ontsnipperingsmaatregelen zoals plannen rond bermbrug/ecoduct Peerdsbosbaan, fauna-uitstapplaatsen Kempische vaart, advisering bij verbreding Albertkanaal worden op de voet gevolgd door de landschapsecoloog. In 2009 werden eindelijk de fauna-uitstapplaatsen langs het kanaal Dessel- Turnhout-Schoten gerealiseerd. De ecoduikers en ecotunnels onder de E19 moeten beter worden onderhouden. Dit knelpunt werd nogmaals overgemaakt aan ANB. AWV is bezig met een rapport over de bermbrug die het Peerdsbos met Vordenstein zal verbinden. Het ecologisch belang van deze bermbrug werd ook nog eens doorgegeven aan het studiebureau dat bezig is met de opmaak van het Uitgebreid bosbeheerplan voor het Peerdsbos (UBP Kabras). De jonge bosaanplanting aan de sportvelden de Zeurt vormt belangrijke schakel en is goed aangeslagen maar moet verder opgevolgd worden en bijgestuurd waar nodig. Eens MJP /85 Gemeente Schoten

63 het bos volgroeid is, kan het gebruikt worden als speelbosje voor de buurt. In het kader van nieuwe mogelijkheden rond compensatie ontbossing werd een overzicht gemaakt van locaties voor nieuwe bebossingsmogelijkheden binnen de gemeente. Het afsluiten van de Zeurtebaan in 2008 blijkt voor de aanwezige paddenpopulatie alleszins een succes te zijn. Ook reemigratie over de weeg verloopt een pak veiliger. Om eekhoorns en andere kleine zoogdieren veilig de Botermelkbaan te laten kruisen werd nagedacht over de mogelijkheden van een zogenaamde boombrug over de weg. Om hier meer informatie over te krijgen werd de studie opgevraagd die recent werd opgemaakt in opdracht van het Brussels hoofdstedelijk gewest. Inzake de beheeroverdracht van de Parklaan en de Bremdonckdreef van de gemeente aan ANB werd gewerkt aan een juridisch sluitende overeenkomst. Dit moet verder gefinaliseerd worden in Aan de grens met Merksem, achter het Leonard Gorisplein, liggen verwaarloosde achtergronden. We onderzochten in 2008 en 2009 of verwerving door de gemeente mogelijk was en dienden een dossier voor subsidie-aanvraag in met het voorstel om na verwerving het terrein in te richten als extra parkruimte die mooi aansluit op het aanpalende park Boeckenborg te Merksem. Dit parkje kan fungeren als extra groene long voor de wijk Deuzeld. Vooraleer de aankoopprocedure officieel op te starten stelde het schepencollege voor om eerst te polsen bij de stad Antwerpen. De stad Antwerpen werd aangeschreven met de vraag of zij een aankoop van de terreinen zagen zitten gelet op de aansluiting met het park van Merksem. Deze piste wordt nu eerst verder onderzocht. De milieudienst volgde de besprekingen op rond de geplande velling van Amerikaanse eiken langsheen het Kempisch kanaal gelet op risico s voor hoogspanningsleiding van Elia. De bomenrij heeft een belangrijke landschappelijke en ecologische functie. Er moet dus alleszins gezorgd worden voor een nieuwe bomenrij. Het voorstel is om de huidige bomen te vervangen door knoteiken. Het beheer van de bomen langsheen het kanaal moet door NV De Scheepvaart worden vastgelegd in een beheerplan zodat de ecologische functie gegarandeerd blijft. Bij Tucrail werd nog eens aangedrongen op verdere verwezenlijking van de houtkant langsheen de HSL echter zonder gevolg op terrein. Ook privétuinen spelen een belangrijke rol in ontsnippering. Om verdere versnippering door drastische kappingen in tuinen beter in de hand te hebben werd in 2009 in samenwerking met de bomenwerkgroep binnen de gemeentelijke minaraad verder nagedacht over een bomenprotocol waarin de regelgeving rond het vellen van bomen nog eens wordt opgelijst en ook het invoeren van een borgsysteem wordt voorgesteld. In het kader van de voorbereidingen voor het RUP Berkenrode Koningshof werd een inventaris opgemaakt van de percelen die een belangrijke natuurverbindingsfunctie hebben en die kunnen worden opgenomen als landschappelijk waardevolle percelen. Planning 2010: - bermbrug op de agenda houden - beheersoverdracht Parklaan Bremdonckdreef naar ANB verder realiseren - bij Tucrail blijven aandringen op verdere aanvulling houtkant langsheen HSL - verder werken aan bomenprotocol - vervanging eiken langsheen het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten opvolgen - dossier verbreding Albertkanaal opvolgen - dossier verwerving en inrichting achtergronden Leonard Gorisplein opvolgen - onderzoek mogelijkheden boombruggen over de Botermelkbaan MJP /85 Gemeente Schoten

64 Natuurgebied Bonte Hanek Vooral de gemeentelijke milieuraad is trekker om dit dossier levend te houden. Zoals geweten, diende de eigenaar een stuk bos af te staan in ruil voor een verkaveling De List (dateert al van 1985). De overdracht is echter nooit gerealiseerd, en de gemeente en het gewest hebben een advocaat op dit dossier gezet om deze 30 ha park en vijverlandschap (grenzend aan het Peerdsbos) toch in rechtmatige eigendom te kunnen krijgen. De Bonte Hanek is, blijkens de aquanaut en de provinciale herinrichtingsplannen van de Laarsebeek, erg belangrijk voor de waterhuishouding, en met broedvogels als fuut, dodaars en ijsvogel (en visarend als jaarlijkse doortrekker!) ook van belang voor de lokale avifauna. Planning 2010: - juridisch dossier rond dit dossier opvolgen en op de agenda houden (ook die van het Gewest) Bestrijding invasieve exoten en probleemsoorten De gemeente Schoten voert ook een bestrijding door van reuzenbalsemien, japanse duizendknoop en waternavel waar deze soorten zich manifesteren. Dit gebeurt meestal door kruidruiming (beken) of door maaien en afvoeren. Een en ander wordt afgestemd op het provinciaal plan terzake. Een zeer specifiek probleem wordt gevormd door de processierups, waarvoor we preventief spuiten met een bacterie, en curatief optreden in de zomer. In 2009 noteerde we 104 aanvragen voor bestrijding van nesten of rupsen in private tuinen en scholen. Dit vergt zeer veel werk voor de milieudienst, d.w.z. per aanvraag: - binnenkomende telefoons; - noteren op de lijst, de aanvragers op de hoogte houden en opvolgen van de stand van zaken per adres; - lijsten doorsturen naar de DDW voor uitvoering door de brandweer; - het doorgeven van gegevens naar de firma; - het doorgeven van de uitgevoerde werken van DDW en firma naar de FD; - dagelijkse inventaris; - in het oog houden betalingen bestrijding (niet voor scholen). MJP /85 Gemeente Schoten

65 9 BODEM 9.1 Basis bodem Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige In 2009 werd geen beroep gedaan op een erkend bodemsaneringsdeskundige om de nodige vaststellingen te doen mbt acute geval van bodemverontreiniging Vergunnen tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) Tot op heden werden geen TOP binnen de gemeente vergund. Er werd enkel een advies opgemaakt voor een TOP in de randgemeente Brecht. Gelet op het feit dat deze nieuwe inrichting op minder dan 100m van de gemeente Schoten gesitueerd is, werd de gemeente Schoten verzocht haar inwoners hiervan te informeren en werd dit advies geformuleerd. Hierbij werd vanzelfsprekend rekening gehouden met de code van goede praktijk, opgesteld door OVAM. 9.2 Onderscheidingsniveau bodem Acties en maatregelen binnen het Vlaamse bodembeleid De gemeente zal bekijken welke van volgende acties of maatregelen binnen het kader van het Vlaamse bodembeleid in de loop van 2010 kunnen opgestart worden: - uitvoeren van een inventarisatie voor een bepaalde woonzone op potentieel verontreinigde grond; - inrichten van een inzamelplaats voor kleine partijen verontreinigde grond van schadegevallen bij particulieren; - oplijsten gemeentelijke gronden waarop een historische risico-activiteit plaats vond; - uitvoeren inventarisatie inzake andere bodemproblemen Erosiebestrijding Erosie vormt geen echt knelpunt in Schoten zodat hieromtrent geen actieve sensibilisatie-acties dienen georganiseerd of een gemeentelijk erosiebestrijdingsplan dient opgesteld te worden Inventaris gemeentelijke gronden De gemeente maakt een inventaris op van de gemeentelijke gronden i.f.v. de eventuele historische risico-activiteiten. De gegevens worden ingevoerd in de remmicom-databank. De gemeentelijke risicogronden worden nu nog verwerkt in een access databank. In de toekomst zal er een opname in het GIS gebeuren en bekeken worden hoe de verontreiniging grafisch kan worden voorgesteld. Er werd reeds contact opgenomen met OVAM om de inventaris gemeentelijke gronden over te maken aan OVAM. Deze zullen op hun beurt bodeminfo verschaffen aan de gemeente Schoten. Dit project zal in de loop van 2010 worden uitgevoerd Inzamelplaats kleine partijen verontreinigde grond Er zal worden bekeken in hoeverre de gemeente hierin kan instappen. In de praktijk zullen particulieren echter maximaal worden doorverwezen naar de verzekeraars, die zelf afvoer naar een TOP of erkende verwerker kunnen organiseren. Vraag is of de gemeente in geval van heirkracht niet over een kleine stockageruimte dient te beschikken (ook voor eigen diensten). Probleem stelt zich in de voorwaarden én MJP /85 Gemeente Schoten

66 dito aanvragen voor dergelijke TOP s. Deponie in waterdichte containers zou wellicht nog de gemakkelijkste manier van stockeren zijn. Dit project werd eerder in 2008 (intern) niet weerhouden voor verdere uitwerking. Nochtans heeft OVAM met het nieuwe bodemdecreet de gemeenten deels de autonomie (en verantwoordelijkheid) gegeven om de schadegevallen lokaal op te lossen. Gezien het feit dat schadegevallen toch wel een redelijk recent gegeven zijn (analoog met de actie tankslag) wordt toch gekeken of deze piste in 2010 niet opnieuw kan geopend worden Tankslag De gemeente neemt deel aan het project dat werd opgestart door de intercommunale IGEAN. Schotenaren die een ondergrondse stookolietank bezitten en deze wensen te verwijderen of laten opvullen, konden zich inschrijven. Mourik werd door IGEAN geselecteerd om de werken uit te voeren. Het voordeel van dit project is dat de kostprijs van de werken wordt gedrukt en de burger minder administratief werk dient uit te voeren. Hierdoor zijn mensen sneller geneigd hun ongebruikte tank te laten verwijderen of op te laten vullen. Op deze wijze komt de actie het milieu ten goede. De gemeente communiceerde ook in 2009 uitgebreid over deze actie en de wettelijke verplichtingen omtrent oude stookolietanks. Tijdens de actieperiode werden 165 oude stookolietanks via deze actie verwijderd (of indien dit onmogelijk bleek; opgevuld). Gelet op het succes werd alvast beslist om de actie verder te laten lopen in Algemene info mbt bodemonderzoek Opleggen oriënterend bodemonderzoek De gemeente Schoten heeft een lijst risicogronden opgemaakt op basis van de hedendaagse en vroegere vergunningen die zijn uitgereikt. Gezien de gemeente Schoten één van de eerste gemeenten was met een milieuambtenaar en gezien er in het verleden grootscheepse handhavings- en regularisatierondes werden georganiseerd zijn de meeste bedrijven, KMO s en ambachten destijds wel vergund. Van de nietvergunde bedrijven is vaak een verslag en/of proces verbaal te vinden in de databank. Daarenboven werd er door de provincie na de inwerkingtreding van het bodemsaneringsdecreet een lijst bezorgd met risicogronden. Het betrof hier vooral gronden die vroeger gekend stonden als stortplaats. Momenteel zijn we bezig met het herwerken van deze twee lijsten (vele kadastrale gegevens zijn niet meer actueel). Het is de bedoeling dat de lijst van de gemeente en de lijst van de provincie worden samengevoegd. Deze nieuwe lijst zal vervolgens aan OVAM worden overgemaakt. Hiervoor werd eind 2009 reeds met de dienst databeheer van OVAM contact opgenomen. Indien deze lijst actueel is, zal de gemeente met vrij grote duidelijkheid kunnen zeggen op welke verkavelingen bodemverontreiniging is. Bijgevolg is er geen behoefte om een bodemonderzoek op te leggen omdat men zeker is van het feit of er op deze percelen al dan niet sprake is van bodemverontreiniging. Het opleggen van een bodemonderzoek bij nieuwe verkavelingen kan wel interessant zijn voor percelen waar vroeger stookolietanks aanwezig waren. Ook de reglementering inzake grondverzet zorgt ervoor dat er een bijkomende controle-instrument komt om verontreinigde grond op te sporen. Bodemonderzoek gemeentelijke groenden Gelet op de gemeentelijke voorbeeldfunctie, zijn de meest milieuhinderlijke inrichtingen van de gemeente reeds vergund. Indien op deze percelen activiteiten die bodemverontreiniging kunnen MJP /85 Gemeente Schoten

67 veroorzaken plaatsvonden of plaatsvinden, worden deze op de reglementaire tijdstippen onderzocht. Dit heeft in het verleden geleid tot een 3-tal saneringen van gemeentelijke gronden. De gronden van de gemeente waar bodemverontreiniging op kan plaatsvinden inzake ingedeelde inrichtingen, zijn reeds onderzocht. De gronden van de gemeente waar schadegevallen op plaats vinden of vonden worden doorgegeven aan de dienst IVS-schadegevallen van OVAM die maatregelen zal opleggen aan de gemeente. Hierover verder meer. Schadegevallen De gemeente heeft een budget van euro op de begroting staan voor het inschakelen van een erkende bodemsaneringsdeskundige bij schadegevallen. Dit bedrag zal naar alle waarschijnlijkheid moeten opgetrokken worden. Het bedrag volstaat immers enkel voor de kosten voor het inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige. Het bedrag is evenwel ontoereikend voor de kosten van ontgraving, transport en verwerking van de verontreinigde grond. Dit jaar zal de gemeente werk maken van de opmaak van een bestek (raamcontract) om schadegevallen in de toekomst doeltreffender te behandelen. In geval van bodemverontreiniging bij particulieren worden er door de burgemeester binnen de 30 dagen maatregelen genomen. Gelet op het feit dat de meeste particulieren hoegenaamd niet weten hoe ze dergelijke situatie moeten aanmaken, gebeurt het vaak dat er een afgevaardigde van de gemeente ter plaatse gaat om de mensen te begeleiden. Vaak kunnen particulieren via hun brandverzekering een deel van de kosten of soms zelfs de volledige kost, recupereren. MJP /85 Gemeente Schoten

68 10 DUURZAME ONTWIKKELING 10.1 Basis duurzame ontwikkeling Passieve sensibilisatie De gemeente tracht zoveel mogelijk te sensibiliseren rond duurzame ontwikkeling, en tracht daarbij objectieve bondgenootschappen aan te gaan met de gemeentelijke raad voor ontwikkelingssamenwerking, cultuurraad, bibliotheek, enzovoort. Een overzicht van gepubliceerde artikels met betrekking tot duurzame ontwikkeling is in bijlage terug te vinden Onderscheidingsniveau duurzame ontwikkeling De gemeente besteedt bijzondere aandacht aan de samenhang en synergie tussen de ecologische, sociale en economische aspecten van haar beleidsdomeinen. De gemeente gaat na waar duurzame ontwikkeling geïntegreerd kan worden in de werking van het gemeentebestuur Participerende en sensibiliserende initiatieven Het gevoerde gemeentelijke duurzaamheidsbeleid wordt gescreend met behulp van de duurzaamheidsspiegel ontwikkeld door SLA 21. In het voorjaar van 2009 was hieromtrent een startvergadering waarop alle verschillende adviesraden werden uitgenodigd. Tijdens deze startvergadering werd het eerste hoofdstuk ingevuld. Dit project dient in 2010 verder afgewerkt te worden. Tevens werd de werking van de milieuraad geëvalueerd op basis van de vragenlijst die ter beschikking wordt gesteld door Tandem (resultaat in bijlage). Planning 2010: - Vervolledigen vragenlijsten duurzaamheidsspiegel; - evalueren en communiceren bekomen resultaten Duurzaam bouwen en wonen De gemeente ondersteunt duurzaam bouwen en wonen op actieve wijze. Naast de belangrijke uitgebreide infoverlening tijdens de kantooruren (en elke donderdagavond), is de milieudienst op grote gemeentelijke evenementen (bv. Dag van het Park, infoavonden, wijkevenementen) aanwezig met een informatiestand omtrent duurzaam (ver)bouwen en wonen. Deze informatiestanden worden telkens ruim vooraf aangekondigd. Naast informatie omtrent de financiële tegemoetkomingen, wordt eveneens uitleg verschaft omtrent de basisprincipes van duurzaam bouwen (isolatie, verwarming, ventilatie, hernieuwbare energietoepassingen, ). Indien nodig wordt beroep gedaan op een architect die gespecialiseerd is in duurzame bouwprojecten (bv. Dag van het park of tijdens de energiebeurs) of wordt doorverwezen naar gespecialiseerde centra zoals Kamp C. We stellen vast dat deze wijze van informatieverlening in hoge mate geapprecieerd wordt door de Schotenaren! In het voorjaar werden de BouwTeams georganiseerd en in het najaar werd een spreker van Dialoog vzw uitgenodigd om twee infosessies omtrent duurzaam bouwen te geven. De gemeente Schoten is een middelgrote gemeente met een aanzienlijke bestaffing van de milieudienst (9 personen) en een 11-jarige werking op het vlak van duurzame ontwikkeling. Het is voor een MJP /85 Gemeente Schoten

69 gemeente als Schoten echter niet mogelijk een volstrekt autonoom infopunt duurzaam bouwen aan te bieden. Hiervoor is de gemeente veel te klein, en bovendien zorgt de synergie tussen de duurzaamheidsambtenaar enerzijds en het gezamenlijke loket met de milieu- en R.O.-dienst, gekoppeld aan de werking van de 2 huisvestingsambtenaren (!) ook voor een zeer degelijke begeleiding van de bevolking en de bouwheren/architecten in het bijzonder. De stedenbouwkundige dienst tracht in haar vergunningsvoorwaarden zo veel mogelijk de nadruk te leggen op duurzame bouwaspecten zoals passieve zonne-oriëntatie en de aanleg van groendaken. Zo werd bijvoorbeeld de aanleg van een groendak in 22 vergunningsdossiers aanbevolen en in 6 vergunningsaanvragen verplicht opgelegd. Planning 2010: - Communicatie voeren rond het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout en toepassing subsidiereglement; - opmaak brochure die aan alle aanvragers voor een stedenbouwkundige vergunning kan worden meegegeven; - opname van ecologische criteria in vergunningenbeleid/stedenbouwkundige verordening; - verderzetting van de duurzaamheidsambtenaar als infopunt voor duurzame bouwen en wonen, energie en subsidies Maatschappelijk verantwoord ondernemen FairTrade (eerlijke handel) De gemeente houdt in haar aankoopbeleid naast milieuaspecten ook rekening met sociale aspecten. FairTrade werd als belangrijk begrip ingeschreven in de gemeentelijke beleidsnota. Op 14 maart 2005 startte Schoten haar campagne om de FairTradeGemeentetitel te behalen. Hiervoor werd een werkgroep opgericht met leden van verschillende Schotense organisaties en gemeentelijke raden, zoals de milieuraad en de raad voor ontwikkelingssamenwerking onder leiding van Bruno Buytaert. Daarnaast sprongen ook enkele Schotense horecazaken, bedrijven en jeugdverenigingen mee op de kar van eerlijke handel. Op 9 december 2006 behaalde Schoten de titel van FairTradeGemeente. Met het behalen van het FairTrade label bewijst de gemeente dat ze achter de principes van eerlijke handel staat. Om deze erkenning te behalen werd een werkgroep opgericht. Het gemeentebestuur geeft het goede voorbeeld door koffie met een Max Havelaar keurmerk en eerlijke fruitsappen van de Oxfam wereldwinkel te schenken. Daarnaast wordt er op recepties of informatieavonden van de milieudienst, milieuraad of GROS steevast gekozen voor fairtrade producten. De Schotense horeca werd aangeschreven (voorjaar 2009) mbt het gebruik van FairTradeproducten (ism het horecaloket). Tevens werden (najaar 2009) alle horecazaken uitgenodigd op een infovergadering omtrent Fairtrade producten. MJP /85 Gemeente Schoten