Rundvee. Runderdemografie. Kort Nieuws. Oogslijmvliesontsteking bij melkvee. Hoofdpunten Rapportage vierde kwartaal 2016

Transcriptie

1 Rundvee Hoofdpunten Rapportage vierde kwartaal 2016 Runderdemografie Melkveebedrijven: In het vierde kwartaal van 2016 telde Nederland melkvee - bedrijven met dieren. Een Nederlands melkveebedrijf had in het vierde kwartaal van 2016 gemiddeld 105 dieren ouder dan 2 jaar. De verhouding jongveeopfokbedrijven/melkveebedrijven was dit kwartaal 11,6 procent (derde kwartaal ,7 procent). Oogslijmvliesontsteking bij melkvee De Veekijker kreeg in het derde en vierde kwartaal van meerdere dierenartsenpraktijken meldingen over bedrijven met koppelsgewijs oogslijmvliesontstekingen (conjunctivitis). De ontsteking leidde tot etterige oog uitvloeiing. Opvallend was dat de dieren meestal geen ontsteking van het hoorn vlies van het oog hadden, in tegenstelling tot het gebruikelijke klinische beeld van houw (infectieuze bovine kerato conjunctivitis (IBK). Er waren verder ook nauwelijks ziekte verschijnselen. Besloten is om een pilotonderzoek te starten en op drie bedrijven oogswabs van vijf koeien met conjunctivitis te nemen om een bacteriële oorzaak te onder zoeken en mogelijke risicofactoren in beeld te brengen. Hoewel op sommige bedrijven gedacht werd aan een IBR uit braak als Niet-melkleverende bedrijven: Nederland had niet-melkleverende bedrijven met dieren in het vierde kwartaal van Onder de niet-melkleverende bedrijven vallen verschillende bedrijfstypen. Onderverdeeld naar bedrijfstypen was de gemiddelde bedrijfsgrootte bij kleinschalige bedrijven 6 runderen, bij zoogkoeienbedrijven 33 volwassen koeien, bij jongvee-opfokbedrijven 65 stuks jongvee en vleesveebedrijven 447 runderen. oorzaak voor de conjunctivitis, is geen virus of tankmelkomslag vastgesteld. Op één bedrijf werd bij de vijf onderzochte koeien de bacterie Moraxella spp. aangetoond. De kweek bevatte zowel Moraxella bovis en Moraxella bovoculi. Beide zijn bekende verwekkers van houw. Er werd op hetzelfde bedrijf uit één oogswab tevens Mycoplasma spp. gekweekt. Op de andere twee bedrijven werd geen Moraxella spp. of Mycoplasma spp. aangetroffen, maar slechts mengflora s van bacteriën. Er werden geen veranderingen of gezamenlijke factoren op de bedrijven als mogelijke risicofactor vastgesteld. Geconcludeerd werd dat er waarschijnlijk geen sprake was van een nieuwe aandoening, maar van een andere uitingsvorm van houw. Kort Nieuws BVD: het aantal melkveebedrijven met een BVD-vrijstatus of BVDonverdachtstatus steeg naar 49 procent. IBR: het aantal melkveebedrijven met een IBR-vrijstatus of IBRonverdachtstatus steeg naar 60 procent. 12 procent van de niet-melkleverende bedrijven had de IBR-vrijstatus. Salmonella: GD toonde bij bedrijven een infectie aan (derde kwartaal UBN s). Leverbotinfectie op 193 bedrijven aangetoond. De screening op BTV circulatie in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken heeft aangetoond dat (met 95% betrouw baarheid) BTV niet heeft gecirculeerd in 2016, aangenomen dat als BTV circuleert tenminste 20 procent van de runderen besmet is. Schmallenbergvirusinfecties aangetoond in het najaar van De informatie die in de monitoring wordt gebruikt, wordt op verschillende manieren verzameld. Hierbij ligt het initiatief gedeeltelijk bij dierenartsen en veehouders en gedeeltelijk bij GD. De informatie wordt integraal geïnterpreteerd om de doelstellingen van de monitoring, het snel signaleren van diergezondheids problemen enerzijds en het volgen van meer algemene trends en ontwikkelingen anderzijds, te bereiken. De veehouderijsector in de vorm van interbrancheorganisaties ZuivelNL en Stichting Brancheorganisatie Kalversector (SBK) en het ministerie van Economische Zaken (EZ) zijn de medefinanciers van de monitoring.

2 Data-analyse (tot en met derde kwartaal 2016); afvoer en slacht Kengetallen over onder andere duurzaamheid (waaronder afvoer voor het leven of naar de slacht) worden binnen de Monitoring Diergezondheid Rund geanalyseerd om trends in beeld te brengen. Het percentage afgevoerde runderen voor het leven bleef stabiel bij zowel de melkvee- als de zoogkoeienbedrijven. In het derde kwartaal van 2016 werden 1,9 procent van de runderen op melkveebedrijven en 6,5 procent op zoogkoeienbedrijven afgevoerd voor het leven. Het percentage afgevoerde runderen naar de slacht bleef met 5,4 procent in het derde kwartaal van 2016 stabiel op zoogkoeien bedrijven ten opzichte van voorgaande periode. Op melkveebedrijven was een trendbreuk zichtbaar bij dit kengetal. In het derde kwartaal van 2016 werden 3,8 procent van de runderen op melkvee bedrijven afgevoerd naar de slacht ten opzichte van 3,3 procent in hetzelfde kwartaal van het voorgaande jaar. Over de hele geanalyseerde periode van vijf jaar bleef het percentage geslachte runderen op melkveebedrijven stabiel op gemiddeld 3,5 procent per kwartaal. Ongevoeligheden voor antibiotica; Salmonella spp. Als bij bacteriologisch onderzoek ziekteverwekkende bacteriën worden gekweekt dan wordt, indien aangevraagd, een gevoeligheidsbepaling uitgevoerd om na te gaan voor welke antibiotica deze bacterie onder laboratoriumomstandigheden gevoelig is. Aan de hand hiervan kan de dierenarts een onderbouwde keuze maken voor een bepaald antibioticum ter behandeling van de betreffende infectie. GD voegt de resultaten samen om over langere perioden de ontwikkeling van de gevoeligheidspatronen van bacteriën te volgen. Voor verschillende Salmonella species gekweekt uit sectiemateriaal steeg over heel 2016 voor meerdere antibiotica het percentage ongevoelige isolaten ten opzichte van voorgaande jaren. Dit geldt met name voor S. Dublin en de als Salmonella groep B getypeerde isolaten. Figuur 1 toont de ontwikkeling van de Percentage ongevoelig (%) Salmonella Dublin Sectiemateriaal Rund Jaar Amoxi-/Ampicilline Chloortetracycline Florfenicol Gentamicine TMP TMPS Figuur 1 Ongevoeligheid van Salmonella Dublin voor ampi-/amoxicilline, chloortetracycline, florfenicol, gentamycine, TMP en TMP/S. (bron: GD-LIMS) gevoeligheid van de S. Dublin isolaten. Alleen de antibiotica waarvoor in 2016 significant hogere percentages resistenties werden gezien dan in 2015 zijn weergegeven. Voor S. Typhimurium isolaten stijgt alleen het percentage isolaten resistent tegen florfenicol significant. Voor de als Salmonella groep B getypeerde isolaten werden significant hogere percentages resistenties gevonden voor amoxicilline/ampicilline, florfenicol en gentamicine.

3 Tabel 1 Percentage uit sectiemateriaal afkomstig van rundvee gekweekte Salmonella species die ongevoelig zijn voor antibiotica, 2013 tot en met 2016 (bron: GD-LIMS) Bacterie Salmonella Dublin Aantal isolaten Amoxicilline/Ampicilline Amoxicilline+clavulaanzuur Apramycine Ceftiofur/Cefquinome Chloortetracycline Colistine 4 (70) 1 (47) 4 (48) 5 (42) Enrofloxacine/Danofloxacine/Difloxacine/Marbofloxacine Florfenicol 22 (52) 4 (25) 4 (14) 7 (19) Fluméquine Gentamicine Neomycine Trimethoprim Trimethoprim-sulfonamiden Salmonella Typhimurium Aantal isolaten Amoxicilline/Ampicilline Amoxicilline+clavulaanzuur 0 (34) 5 (24) 24 (29) 19 (19) Apramycine Ceftiofur/Cefquinome Chloortetracycline Colistine Enrofloxacine/Danofloxacine/Difloxacine/Marbofloxacine Florfenicol 55 (42) 31 (50) 39 (55) 7 (39) Fluméquine Gentamicine Neomycine Trimethoprim Trimethoprim-sulfonamiden Salmonella groep B Aantal isolaten Amoxicilline/Ampicilline Amoxicilline+clavulaanzuur 0 (27) 0 (9) 13 (52) Apramycine Ceftiofur/Cefquinome Chloortetracycline Colistine Enrofloxacine/Danofloxacine/Difloxacine/Marbofloxacine Florfenicol 64 (32) 22 (63) 30 (65) Fluméquine Gentamicine Neomycine Trimethoprim Trimethoprim-sulfonamiden

4 Diergezondheidssituatie in Nederland DIERZIEKTE SITUATIE NEDERLAND Resultaat monitoring vierde kwartaal 2016 Artikel 15 GWWD aandoeningen (ziekten die genoemd zijn in artikel 2-9 van de 'Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen en TSE s') Aujeszky Officieel vrij sinds Bluetongue Officieel vrij sinds 2012 (alle serotypen). Eén klinische verdenking, geen infectie aangetoond. Jaarlijkse screening. Brucellose Officieel vrij sinds Bewaking via bloedmonsters van verwerpers. BSE Sinds 2010 bij bewaking geen gevallen meer vastgesteld (totaal tussen gevallen). OIE status: negligible risk. Leukose Officieel vrij sinds Bij bewaking via bloedmonsters van slachtrunderen en tankmelk. Lumpy Skin Disease (LSD) Officieel vrij. Alertheid vanwege verspreiding in Zuidoost Europa. Twee verdenkingen, geen infecties aangetoond. Miltvuur Niet aangetoond sinds MKZ Officieel vrij sinds 2001, laatste regionale uitbraak in 1986 en Rabiës Officieel vrij sinds Tuberculose Officieel vrij sinds Artikel 100 GWWD aandoeningen (ziekten die genoemd zijn in artikel 10 van de 'Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen en TSE s') Campylobacter fetus ssp. venerealis en Tritrichomonas foetus Leptospirose In 2009 is voor het laatst bij bewaking een infectie aangetoond. 0,8 procent van de niet-melkleverende bedrijven had dieren met afweerstoffen*. 99 procent van de melkveebedrijven heeft de L. hardjo-vrijstatus. Listeriose Bron meestal slecht geconserveerde graskuil. Twee infecties aangetoond bij secties. Salmonellose 9,5 procent van de niet-melkleverende bedrijven had dieren met afweerstoffen*. Infectie aangetoond op bedrijven (derde kwartaal UBN s). De derde ronde tankmelkonderzoek door Qlip liet 88 procent gunstige uitslagen zien. Yersiniose Incidenteel aangetoond bij rundvee, met name bij verworpen vruchten. Eén infectie aangetoond in verworpen vrucht. >>

5 Overige OIE lijst aangifteplichtige ziekten in Nederland BCK Infecties met Ovine herpesvirus type 2 komen incidenteel voor. IBR 15,6 procent van de melkveebedrijven IBR afweerstoffen aangetoond in tankmelk**. De geschatte prevalentie op niet-melkleverende bedrijven is 9,6 procent**. Paratuberculose 99,4 procent van de melkveebedrijven heeft een PPN status. Tekenziekten Teken besmet met Babesia divergens, Anaplasma phagocytofilia en Mycoplasma wenyonii komen voor in Nederland. Overige infectieuze aandoeningen bij rundvee BVD Van de melkveebedrijven had 8,7 procent aanwijzingen voor een recente BVD-virus circulatie**. 14,5 procent van de nietmelkleverende bedrijven had een recente BVD-virus circulatie**. Leverbot Besmette leverbotslakken komen voor in natte weidegebieden. Eén infectie aangetoond bij sectie. Vervolg tabel Van de melkveebedrijven had 60 procent een IBR-vrijstatus of IBR-onverdachtstatus (2015: 51%). Tankmelkomslagen bij 0,3 procent van de bedrijven met IBR-vrijstatus en bij 1,4 procent met een IBR-onverdachtstatus. Van de nietmelkleverende bedrijven had 12 procent een IBRvrijstatus (2015: 11%). Op vijftien bedrijven (15% van de bedrijven die hebben ingezonden) werden IBR uitbraken vastgesteld met neusswabs (12 bedrijven met onbekende IBR status). 76 procent bedrijven met status A. Van de melkveebedrijven heeft 49 procent nu een BVD-vrijstatus of BVD-onverdachtstatus (2015: 41%). Van de niet-melkleverende bedrijven had 5 procent een BVD-vrijstatus (2015: 4%). Infectie aangetoond in monsters van 193 rundveebedrijven. Neosporose Belangrijke infectieuze oorzaak van verwerpen. Infectie aangetoond in 5 procent van de ingezonden verworpen vruchten. Q-koorts Bij 73 procent van de melkveebedrijven zijn afweerstoffen aangetoond in tankmelk**. Eén infectie aangetoond in verworpen vrucht. * Eindrapport Specifieke Monitoring ; prevalentiestudie ** Eindrapport Specifieke Monitoring ; prevalentiestudie GD, Postbus 9, 7400 AA Deventer, T , F info@gddiergezondheid.nl GDOV1027/03-17