De BIM gegevens : "Lucht - Basisgegevens voor het Plan" Juni ARSEEN

Transcriptie

1 1.Inleiding.1.1.Toxiciteit / invloed op het milieu 16. ARSEEN Bij de mens kunnen zware metalen, waaronder arseen (As), stoornissen veroorzaken in de bloedsomloop en vitale organen als nieren, longen of lever aantasten. Ze zijn vooral belangrijk door hun cumulatief karakter. Bij vogels en zoogdieren wordt een verminderd voortplantingsvermogen vastgesteld als gevolg van de toenemende blootstelling aan zware metalen die in hun prooi aanwezig zijn, en dat vooral in gebieden met een verhoogde verzuring. De ophoping van zware metalen vormt een belangrijke stressfactor voor de plantaardige ecosystemen, en vooral de bosecosystemen..1.2.oorsprong van de polluent De belangrijkste emissiebronnen zijn de verbrandingsprocessen waarbij brandstoffen met een aanzienlijk arseengehalte, zoals steenkool en zware stookolie, worden gebruikt. 2.Emissies van arseen.2.1.inventaris Reglementering De volgende reglementeringen leggen het bijhouden van een inventaris van de emissies van As voor specifieke installaties op : Wettelijke verplichtingen : Richtlijn van de Raad 89/369/EEG van 08 juni 1989 ter voorkoming van luchtverontreiniging veroorzaakt door nieuwe installaties voor de verbranding van stedelijk afval Beschikking van de Commissie 98/184/EG van 25 februari inzake een vragenlijst voor de verslagen van de lidstaten over de tenuitvoerlegging van Richtlijn 94/67/EG van de Raad betreffende de verbranding van gevaarlijke afvalstoffen De volgende reglementeringen leggen het bijhouden van een volledige inventaris van de emissies van As op : Morele verplichtingen : CORINAir : beschikking van de Raad 85/337/EEG van 27 juni 1985 inzake de aanneming van het werkprogramma van de Commissie betreffende een experimenteel project voor de verzameling, de coördinatie en het op elkaar afstemmen van de informatie betreffende de toestand van het milieu en de natuurlijke rijkdommen in de Gemeenschap (CORINE-project) Internationale Conferentie over de bescherming van de Noordzee Principe van de berekening van emissies Het principe van de berekening van de emissies door de CORINAir-methodologie berust op de veronderstelling dat de emissies te wijten aan een bijzondere activiteit op een gegeven ogenblik en op een gegeven ruimtelijke eenheid evenredig zijn met de intensiteit van deze activiteit en het resultaat zijn van de vermenigvuldiging van het "activiteitsgraad" (AG) met een "emissiefactor" (EF) : Formule 1 Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 1 / 7

2 De parameter "activiteitsgraad" is een coëfficiënt kenmerkend voor de activiteit. Het betreft de mate van de "productie" van de activiteit en deze verschilt bijgevolg naar gelang van het onderzochte jaar. Het verschilt ook van de ene activiteit tot de andere: het kan de hoeveelheid verbrand afval zijn voor de emissies afkomstig van een verbrandingsoven, of het aantal afgelegde kilometers voor de emissies van de transportsector. De emissiefactor is een coëfficiënt kenmerkend voor de uitgestoten stof en voor de technologie die in de beschreven activiteit wordt gebruikt. De emissiefactor kan dus het ene jaar van het andere verschillen. De inventarissen werden opgesteld van 1990 tot 1999 ; de gegevens van de energiebalans van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor 2000 worden momenteel verwerkt, de energiebalans voor 2001 is nog niet beschikbaar Analyse van de algemene resultaten Evolutie van de totale gewestelijke emissies Tabel 16.1 : Evolutie van de gewestelijke emissies van As (1990 tot 1999) Verdeling van de emissies per sector Tabel 16.2 : Evolutie van het aandeel per sector van de gewestelijke emissies van As (1990 tot 1999) De belangrijkste emissiebronnen van As in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn de verbrandingsprocessen die gepaard gaan met de verwarming van gebouwen en in het bijzonder de residentiële verwarming. Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 2 / 7

3 Figuur 16.3 : Evolutie per sector van de gewestelijke emissies van As (1990 tot 1999) De evolutie van As wordt gekenmerkt door : een vermindering van de emissie van 1990 tot 1993 als gevolg van de verminderde productie van de Cokesfabriek van Marly en de sluiting ervan in 1993 de evolutie van het steenkoolverbruik voor de verwarming van gebouwen (in de huisvesting en de tertiaire sector) de vermindering van de emissies van de gewestelijke verbrandingsoven vervolgens de installatie van de rookbehandelingssysteem (1999) Wijzigingen van de belangrijkste activiteitsgraden in de tijd 3.a)Cokesfabriek van Marly Tabel 16.4 : Vermindering van de productie van de cokesfabriek (van 1990 tot 1992) De activiteiten van de cokesfabriek werden begin 1993 stopgezet. 3.b)Residentieel energieverbruik Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 3 / 7

4 Tabel 16.5 : Evolutie van het residentieel energieverbruik tussen 1990 en 1999 volgens soort brandstof (in GJ of 109J) : Tabel 16.6 : Evolutie van het residentieel energieverbruik tussen 1990 en 1999 volgens soort brandstof (%) : Het residentieel energieverbruik wordt naar gelang van het gebruiksdoel opgesplitst in: energieverbruik voor verwarming energieverbruik voor andere doeleinden zoals de productie van warm water, het koken, Het energieverbruik voor verwarming (gemiddeld 70% van het residentieel energieverbruik) hangt af van de kenmerken van de huisvesting (energie-efficiëntie) en van de buitentemperatuur. 3.c)Energieverbruik in de tertiaire sector Tabel 16.7 : Evolutie van het energieverbruik in de tertiaire sector tussen 1990 en 1999 volgens soort brandstof (in GJ of 109J) : Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 4 / 7

5 Tabel 16.8 : Evolutie van het energieverbruik in de tertiaire sector tussen 1990 en 1999 volgens soort brandstof (in %) : Het aandeel van het energieverbruik voor verwarming schommelt tussen 70 en 90% naar gelang van de betreffende tertiaire sector. Dit aandeel is sterk afhankelijk van de buitentemperatuur. 3.d)Gemiddelde buitentemperatuur Het aandeel van het energieverbruik bestemd voor verwarming is sterk afhankelijk van de buitentemperatuur. Onder gelijkblijvende omstandigheden laat de methode van de graaddagen toe om de behoeften aan verwarming in de gebouwen te evalueren. Tabel 16.9 : Evolutie van de graaddagen van 1990 tot was een bijzonder warm jaar en in 1996 was het buitengewoon koud Wijzigingen van de belangrijkste emissiefactoren met verloop van tijd 4.a)Installatie van een rookbehandelingssysteem Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest investeerde 1.3 miljard frank voor de installatie in de gewestelijke verbrandingsoven van een modern rookbehandelingssysteem. Sinds juni 1999 werd een rookbehandelingsinstallatie geplaatst bij ieder van de drie ovens. Deze inrichting zuivert de rook met behulp van water en reactiemiddelen (soda, actieve koolstof). Tijdens een 1ste wasbeurt wordt soda geïnjecteerd in vochtige toestand. De chloor- en fluorwaterstoffen worden geneutraliseerd en de zware metalen worden geabsorbeerd. De tweede wasbeurt zorgt voornamelijk voor de absorbtie van SO2 en het vangen/vernietigen van de dioxines door de actieve koolstof. De electroventuri vangen vervolgens de stofdeeltjes en druppeltjes op. De residu's van het rookbehandelingssysteem hebben de vorm van een vaste koek die afgevoerd wordt naar een stortplaats klasse I..2.2.Doelstellingen voor de emissie Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 5 / 7

6 Reglementering Richtlijn 89/369/EEG inzake de verbranding van huisvuil legt een streefcijfer voor de emissie op; de Richtlijn werd op in Brussels recht omgezet. Voor de groep nikkel en arseen bedraagt de concentratienorm voor de emissie 1mg/Nm³. Dit streefcijfer wordt overgenomen in de milieuvergunning Verwijdering van het streefcijfer De enige installatie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die het streefcijfer voor de emissie moet naleven, is de gewestelijke verbrandingsoven. In het midden van 1999 werd er op de gewestelijke verbrandingsoven een systeem voor rookgas geïnstalleerd. Tabel : Concentraties van Ni + As gemeten bij de verbrandingsoven ( ) 3.Concentraties van As in de omgevingslucht.3.1.reglementering De concentraties van As in de omgevingslucht zijn momenteel niet gereglementeerd. De Kaderrichtlijn 96/62/EG betreft de evaluatie en het beheer van de kwaliteit van de omgevingslucht; momenteel wordt een voorstel van dochterrichtlijn inzake de kwaliteitsdoelstellingen voor de kwaliteit voor zware metalen, waaronder arseen, uitgewerkt..3.2.beoordeling van de meetresultaten De concentraties van As in de omgevingslucht werden van 1980 tot 1993 (gemiddelde dagwaarden) in het gehele Gewest gemeten. Deze metingen worden niet meer uitgevoerd aangezien de concentraties miniem waren (niveau van de detectielimiet van de meetapparaten). Sinds 1997 worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de concentraties van As gemeten in het station Meudon. Het jaargemiddelde van de dagwaarden bedraagt 10ng/m³. Bronnen 1. Reporting Obligations Database (ROD) Final report, convention AEE-IBGE n 3080/b.1998EAA.13482, Reporting Obligations Database Waste Final report, convention AEE-IBGE n 3080/b.1998EAA.13482, De luchtkwaliteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Immissiemetingen ; Laboratorium voor Milieuonderzoek - Brussels Instituut voor milieubeheer ; De luchtkwaliteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Immissiemetingen ; Laboratorium voor Milieuonderzoek - Brussels Instituut voor milieubeheer ; Energiebalans van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1999, eindrapport ; Institut wallon ; april Energiebalansen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest , eindrapport ; Institut wallon ; april 2001 Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 6 / 7

7 7. Atmosferische emissie-inventaris in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ; niet gepubliceerde interne documenten ; Observatorium voor milieugegevens ; BIM Andere fiches in verband hiermee Schriftje Lucht basisgegevens voor het plan 1. Het DPSIR-model : voor een geïntegreerde aanpak van de bescherming van de luchtkwaliteit 2. Vaststellingen 3. De internationale overeenkomsten en de gevolgen ervan inzake verschaffing van gegevens - lokale invloed : bescherming van de volksgezondheid 4. De internationale overeenkomsten en de gevolgen ervan inzake verschaffing van gegevens - globale invloed : bescherming van de ecosystemen ter bescherming van de mens 5. De internationale overeenkomsten en de gevolgen ervan inzake verschaffing van gegevens - de polluenten opgevolgd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 17. Nikkel 25. Afstand tot de doelstellingen : luchtkwaliteit en emissies 40. De luchtkwaliteitsnormen van de WereldGezondheidsOrganisatie 42. Invloed van de meteorologie op de luchtkwaliteit 43. Synthese van de atmosferische emissies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 59. De bescherming van de luchtkwaliteit Auteur(s) van de fiche SQUILBIN Marianne Brussels Instituut voor Milieubeheer / Observatorium voor Milieugegevens 7 / 7