ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST

Transcriptie

1 1e blad. rep.nr.: 2013/ ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST OPENBARE TERECHTZITTING VAN 31 OKTOBER e KAMER OCMW - opvang asielzoekers W tegensprekelijk definitief kennisgeving per gerechtsbrief (art. 580, 8, Ger. W.) in de zaak: FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE OPVANG VAN ASIELZOEKERS, openbare instelling, met zetel te 1000 BRUSSEL, Kartuizersstraat 21, appellant, vertegenwoordigd door mr. SHAHEDA ISHAQUE loco mr. DETHEUX Alain, advocaat te 1050 BRUSSEL, Mailstraat 13 tegen: 1. MTC, eerste geïntimeerde, 2. uj, tweede geïntimeerde, handelend in eigen naam en als wettelijke vertegenwoordigers van hun minderjarige dochter, MONEKAY Elianor, beiden wonende te en vertegenwoordigd door mr. DE DONCKER Annelies, advocaat te 3000 LEUVEN, Tiensesteenweg 330, 3. OPENBAAR CENTRUM VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN VAN LEUVEN, met zetel te 3000 LEUVEN, A. Vesaliusstraat, 47, derde geïntimeerde, vertegenwoordigd door mr. LEEMPOELS T. loco mr. VAN HOOF Johan, advocaat te 3000 LEUVEN, Bondgenotenlaan 100 Na beraad, spreekt het Arbeidshof te Brussel het hiernavolgend arrest uit: Gelet op de stukken van rechtspleging, inzonderheid: *** *

2 2 e blad - het voor eensluidend verklaard afschrift van het bestreden vonnis, uitgesproken op tegenspraak op 19 november 2012 door de arbeidsrechtbank te Leuven, 2e kamer (A.R. 12/593/A), - het verzoekschrift tot hoger beroep, ontvangen ter griffie van dit hof op 20 december 2012, - de neergelegde conclusies, - het schriftelijk advies van het openbaar ministerie, neergelegd ter griffie op 19 september 2013 door advocaat-generaal J.-J. André, - de repliek op dit schriftelijk advies, neergelegd voor de MTC en UJ op 24 september 2013, - de voorgelegde stukken. *** * De partijen hebben hun middelen en conclusies uiteengezet tijdens de openbare terechtzitting van 12 september 2013, waarna de debatten werden gesloten, het openbaar ministerie zijn schriftelijk advies heeft neergelegd, de zaak in beraad werd genomen en voor uitspraak gesteld op heden. *** * I. DE FEITEN EN DE RECHTSPLEGING. 1. UJ heeft op 9 februari 2012 een hulpaanvraag ingediend bij het ocmw van Leuven voor haar minderjarige dochter, EM, geboren op 22 maart 2011 te Leuven. Zij verbleef toen samen met de vader, MTC, illegaal op het Belgisch grondgebied. De aanvraag werd ingediend in toepassing van artikel 2 van het Koninklijk Besluit van 24 juni 2004 tot bepaling van de voorwaarden en de modaliteiten voor het verlenen van materiële hulp aan een minderjarige vreemdeling die met zijn ouders illegaal in het Rijk verblijft. Het ocmw deed een onderzoek naar de het vervuld zijn van de wettelijke voorwaarden om de materiële hulp te bekomen, bedoeld in artikel 57, 2, tweede lid, van de wet van 8 juli 1976 op de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. Na vastgesteld te hebben dat de voorwaarden vervuld waren, heeft het ocmw een aanvraag tot huisvesting ingediend bij het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers (Fedasil) op 20 februari Op 29 februari 2012 liet Fedasil aan het ocmw Leuven evenwel weten dat, gezien de verzadiging van het opvangnetwerk, het Agentschap zich in een situatie van overmacht bevond waardoor het onmogelijk was een positief antwoord te geven op de aanvraag tot huisvesting van de familie.

3 3 e blad Op 8 maart 2012 stelde het ocmw Leuven UJ in kennis van deze beslissing. Tegelijkertijd werd zij in kennis gesteld van de beslissing van het ocmw van 7 maart 2012 om geen financiële hulp te verlenen, gesteund op het feit dat de wettelijke regeling enkel voorziet in een materiële hulp in een federaal opvangcentrum, en niet in een financiële hulp door een ocmw. 3. Hangende de procedure voor de arbeidsrechtbank heeft Fedasil aan MTC en UJ een aanbod tot opvang gedaan vanaf 15 juni Dit aanbod heeft niet tot een effectieve opname geleid. Over de omstandigheden waarin geen effectieve opvang werd verleend zijn partijen in tegenspraak. Sinds de maand december 2009 was door MTC ook een aanvraag ingediend tot regularisatie van het verblijf op het grondgebied op grond van artikel 9bis van de vreemdelingenwet. Aan deze aanvraag werd een principieel gunstig gevolg gegeven door de Dienst Vreemdelingenzaken op 10 januari 2011, maar onder voorbehoud van het voorleggen van een arbeidskaart B. Deze arbeidskaart werd afgeleverd op 24 mei 2012, waarna een inschrijving gebeurde in het vreemdelingenregister vanaf 16 augustus Vanaf die datum verblijft MTC aldus wettelijk op het grondgebied. 4. Bij verzoekschrift van 12 april 2012 hebben MTC en UJ zowel de beslissing van Fedasil, als de beslissing van het ocmw Leuven betwist voor de arbeidsrechtbank te Leuven. Bij vonnis van 19 november 2012, ter kennis gebracht van Fedasil op 22 november 2012, heeft de arbeidsrechtbank de vordering lastens Fedasil gegrond verklaarde en heeft zij Fedasil veroordeeld tot betaling van een (vervangende) schadevergoeding, overeenstemmend met het leefloon voor alleenstaande voor de periode van 29 februari 2012 tot en met 14 juni De vordering ten aanzien van het ocmw Leuven werd ongegrond verklaard. 5. Bij verzoekschrift van 20 december 2012 heeft Fedasil hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van de arbeidsrechtbank. Bij besluiten hebben MTC en UJ in ondergeschikte orde de veroordeling gevraagd van het ocmw Leuven tot betaling van een financiële steun, in het geval het hoger beroep van Fedasil gegrond zou verklaard worden. II. DE ONTVANKELIJKHEID. Het hoger beroep is regelmatig naar de vorm. Het is ingeleid binnen de maand na de kennisgeving van de bestreden beslissing en is aldus tijdig. Het beroep is ontvankelijk. Het incidenteel beroep is eveneens ontvankelijk. III. BEOORDELING.

4 4 e blad 1. Fedasil betwist, zoals voor de eerste rechter, de ontvankelijkheid van de oorspronkelijke vordering. Volgens Fedasil is de vordering enkel ingeleid door de beide ouders en hebben deze in eigen naam geen eigen recht op een opvang in een opvangcentrum. Fedasil stelt verder dat niet voldaan was aan de wettelijke voorwaarden voor de opvang in een opvangcentrum. In het bijzonder zou niet, of onvoldoende, vastgesteld zijn dat het kind behoeftig was en dat de ouders niet in staat waren om voor hun minderjarig kind te zorgen. Tenslotte stelt Fedasil dat de schade niet bewezen in hoofde van het minderjarig kind. Daarvoor zouden onvoldoende feitelijke elementen voorliggen. Bovendien zou de staat van behoeftigheid tegengesproken worden door het feit dat MTC en UJ geen gevolg voorbehouden hebben aan het aanbod tot opvang die door het agentschap geformuleerd werd op 14 juni MTC en UJ, en het ocmw te Leuven, vragen de bevestiging van het bestreden vonnis. Het ocmw Leuven onderlijnt dat het de wetgeving correct heeft toegepast en op geen enkele manier wettelijk kan gehouden zijn tot het verlenen van een financiële steun. 2. Overeenkomstig art. 60 van de wet van 12 januari 2007 betreffende de opvang van asielzoekers en van bepaalde andere categorieën van vreemdelingen is Fedasil, naast de opvang van asielzoekers tijdens de asielprocedure, belast met de toekenning van de materiële hulp aan minderjarigen die illegaal met hun ouders op het grondgebied verblijven en van wie de staat van behoeftigheid door een openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn is vastgesteld, en waarvan de ouders niet in staat zijn om hun onderhoudsplicht na te komen. Deze materiële hulp wordt toegekend binnen de opvangstructuren die door het Agentschap worden beheerd. Overeenkomstig art van de wet van 8 juli 1976 heeft het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn tot taak aan personen en gezinnen de dienstverlening te verzekeren waartoe de gemeenschap gehouden is. Overeenkomstig art. 57 2, alinea 2 van de wet is, wanneer het gaat om een vreemdeling jonger dan 18 jaar die met zijn ouders illegaal in het Rijk verblijft, in afwijking van de andere bepalingen van de wet, de taak van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn beperkt tot het vaststellen van de staat van behoeftigheid doordat de ouders hun onderhoudsplicht niet nakomen of niet in staat zijn die na te komen. In dat geval wordt de maatschappelijke hulp beperkt tot de materiële hulp die onontbeerlijk is voor de ontwikkeling van het kind en wordt deze uitsluitend verstrekt in een federaal opvangcentrum, overeenkomstig de voorwaarden en nadere regels bepaald door de Koning. De aanwezigheid in het opvangcentrum van de ouders of van de personen die het ouderlijk gezag over het kind daadwerkelijk uitoefenen, wordt gewaarborgd. Een Koninklijk Besluit van 24 juni 2004, zoals aangepast door een Koninklijk Besluit van 1 juli 2006, legt de voorwaarden en modaliteiten vast voor het verlenen van materiële hulp aan de minderjarige vreemdeling. Een aanvraag dient te worden ingediend bij het openbaar centrum van de gewoonlijke verblijfplaats van de minderjarige, door de minderjarige zelf of door zijn wettelijke vertegenwoordigers. Het

5 5 e blad openbaar centrum onderzoekt of de minderjarige voldoet aan de wettelijke voorwaarden. Indien dat het geval is, en indien de minderjarige er zich bovendien toe verbindt om een voorstel tot huisvesting in het centrum te aanvaarden, neemt het openbaar centrum de beslissing dat de minderjarige materiële hulp kan bekomen in een opvangcentrum en wordt Fedasil daarvan in kennis gesteld. 3. Het verzoekschrift voor de arbeidsrechtbank werd ingeleid op naam van de beide ouders en van het minderjarig kind. Alhoewel niet uitdrukkelijk gepreciseerd wordt dat de ouders optreden als vertegenwoordigers van hun minderjarig kind, kan de vermelding van de naam van het minderjarig kind, naast deze van de ouders, niet anders geïnterpreteerd worden dan dat de ouders het verzoekschrift minstens mede ingeleid hebben in hun hoedanigheid van vertegenwoordigers van hun minderjarig kind. In dit verband dient eraan herinnerd te worden dat het verzoekschrift, neergelegd op grond van artikel 704, 2, van het Gerechtelijk Wetboek niet aan bijzondere vormvereisten onderworpen is, en dat in het bijzonder niet vereist is dat in het verzoekschrift uitdrukkelijk wordt vermeld in welke hoedanigheid de vordering wordt gesteld. De inhoud van het verzoekschrift laat ook zeer duidelijk blijken dat de vordering, zoals ze gericht werd tegen Fedasil, er toe strekt de opname te bekomen van de familie in een opvangcentrum, en dus zeker ook de opname van het minderjarig kind. Het oorspronkelijk verzoekschrift was dan ook ontvankelijk. 4. Fedasil betwist voor het hof niet langer dat het de wettelijke verplichting had om aan MTC en UJ opvang te verlenen, en dat het zich niet op een situatie van overmacht kon beroepen om deze opvang te weigeren. Het artikel 11, 3, van de wet van 12 januari 2007, waarin verwezen wordt naar bijzondere omstandigheden die het agentschap toelaten geen verplichte plaats van inschrijving toe te wijzen, vindt geen toepassing op de opvang van de minderjarige vreemdelingen. Deze opvang is een exclusieve bevoegdheid van Fedasil. 5. Uit de artikelen 60 van de wet van 12 januari 2007 en 57 2 van de wet van 8 juni 1976 blijkt dat de wetgever de openbare centra voor maatschappelijk welzijn uitdrukkelijk bevoegd gemaakt heeft om te oordelen of aan de voorwaarden voor het verlenen van de materiële steun in een opvangcentrum voldaan is, in het bijzonder te bepalen of de kinderen behoeftig zijn en hun ouders niet in staat zijn hun onderhoudsverplichting na te komen. Van zodra het openbaar centrum vastgesteld heeft dat aan deze voorwaarden voldaan is, heeft Fedasil de wettelijke verplichting om de opvang te concretiseren. Fedasil heeft dan ook geen enkele bevoegdheid om de vaststelling van de staat van behoeftigheid door het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn te betwisten of naast zich neer te leggen. De argumentatie van Fedasil is ook strijdig met de feitelijke vaststelling dat het vanaf 15 juni 2002 een aanbod tot opname heeft gedaan.

6 6 e blad Ten overvloede dient nog vastgesteld te worden dat het ocmw Leuven wel degelijk een voldoende onderzoek heeft ingesteld naar de staat van behoeftigheid, alvorens de aanvraag tot opvang over te maken aan Fedasil. Uit de omstandigheid dat na het (laattijdige) aanbod van 15 juni 2012 het niet tot een concrete opvang is gekomen, kan niet afgeleid worden dat staat van behoeftigheid na de datum van de oorspronkelijke aanvraag zou gewijzigd zijn. De vraag van Fedasil om zich aan te bieden op 15 juni 2012 werd slechts geformuleerd op 13 juni 2012 en dan nog niet direct aan Fedasil maar wel aan de raadsman, die haar cliënten niet voor 14 juni 2012 heeft kunnen contacteren. Er kan niet verwacht worden dat een gezin met een klein kind van één jaar zich op één dag zou kunnen organiseren, om zich in een opvangcentrum aan te bieden. Verder blijkt uit de voorgelegde stukken dat MTC en UJ zich wel later aangeboden hebben maar dat toen de opvang geweigerd werd. Uit artikel 6 van het Koninklijk Besluit van 24 juni 2004 blijkt dat de minderjarige, eenmaal wanneer een positieve beslissing inzake de materiële opvang is genomen, over een termijn van één maand beschikt om zich aan te bieden. 6. Het staat vast dat Fedasil aan zijn wettelijke verplichtingen tekort gekomen is, en derhalve een fout heeft begaan in de zin van artikel 1382 van de Burgerlijke Wetboek, die hem verplicht de geleden schade te vergoeden. In zijn arrest nr. S /F1 van 17 december 2012 oordeelde het Hof van Cassatie in een vergelijkbare zaak dat het arrest dat, door de redenen die het weergeeft, vaststelt dat de materiële hulp waarop de kinderen van de eisers recht hadden onontbeerlijk was voor hun ontwikkeling en noodzakelijk was om hen toe te laten een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid, (..) de artikelen 1382 en 1383 Burgerlijk Wetboek (schendt) door te beslissen dat niet bewezen was dat de fout van de verweerder, met name die hulp niet te hebben geboden, hen schade heeft toegebracht. 7. Schade is de uitkomst van de vergelijking tussen twee toestanden: de huidige toestand van de benadeelden zoals die door de onrechtmatige daad veroorzaakt is en de hypothetische toestand waarin de benadeelden zouden gebleven zijn, moest het schadegeval zich niet hebben voorgedaan. (J. RONSE, Schade en Schadeloosstelling, A.P.R. nr. 5 en 13). Bij het onderzoek van de schade dient er, in de huidige betwisting, verder van uit gegaan te worden dat een kind van één jaar uiteraard recht heeft op de aanwezigheid en nabijheid van zijn ouders en het deze nodig heeft, zowel op materieel als op emotioneel vlak, om zich goed te kunnen ontwikkelen. Het is om die reden dat art. 57, 2, van de wet van 8 juli 1976, zoals gewijzigd en aangevuld door de wet van 27 december 2005, voorziet dat de aanwezigheid in het opvangcentrum van de ouders of van de personen die het ouderlijk gezag over het kind daadwerkelijk uitoefenen, wordt gewaarborgd. Deze laatste bepaling is in de wet toegevoegd na een arrest van nr. 131/2005 van het Grondwettelijk Hof van 19 juli 2005 waarin geoordeeld werd dat de nieuwe regeling, ingevoerd door de wet van 22 december 2003, strijdig was met artikel 22 van de Grondwet (het recht op eerbiediging van het gezinsleven), in zoverre niet in de wet zelf voorzien was dat de ouders eveneens kunnen opgevangen worden in het opvangcentrum waarin de kinderen worden opgenomen.

7 7 e blad 7. Indien Fedasil niet zou tekort gekomen zijn aan de wettelijke verplichtingen, dan zou het kind van MTC en UJ vanaf 29 februari 2012, samen met zijn ouders hebben kunnen verblijven in een opvangcentrum, waarin zowel ouders als kind onderdak, voeding en de noodzakelijke medische begeleiding zouden genoten hebben. Er zou dan geen noodzaak geweest zijn tot het verder huren van een appartement (in feite een studentenkamer van 9 m 2 ), terwijl ook kosten van voeding in het kader van de opvang zouden ten laste genomen worden. De geleden schade stemt aldus overeen met het geheel van de kosten die de ouders hebben dienen te dragen om aan hun kind onderdak, voedsel en begeleiding te geven tijdens de periode waarin het kind recht had om opgevangen te worden door Fedasil. Het bedrag van het leefloon, zoals voorzien door de wet van 26 mei 2002 op de maatschappelijke integratie, kan beschouwd worden als een minimumbedrag dat eenieder nodig heeft om een leven te kunnen leiden in overeenstemming met de menselijke waardigheid, door het bekomen van onderdak, voedsel en een minimale levensstandaard en is dus een passende maatstaf om, bij gebreke van voldoende andere dienende elementen, de schade te ramen die door het kind geleden wordt. (cfr. Arbeidshof Brussel, 7 e kamer, , A.R. nr. 2010/AB/1021; Arbh. Brussel, 8 e kamer, , A.R. nr. 2011/AB/783; Arbh. Brussel 8 e kamer, A.R. nr. 2010/638; Arbh. Brussel 8 e kamer, , A.R. nr. 2011/AB/ 438). De eerste rechter heeft derhalve op adequate wijze de schade begroot op het bedrag van het leefloon, waarbij hij uitdrukkelijk de vergoeding beperkt heeft tot bedrag van het leefloon van een alleenstaande. Louter ten overvloede merkt het Hof nog op dat de reële kostprijs voor de opvang van het kind en zijn ouders voor Fedasil, indien het zijn wettelijke verplichtingen was nagekomen veel hoger zou gelegen hebben. Uit het antwoord op een parlementaire vraag nr van 15 juli 2013 van volksvertegenwoordiger Lanjri blijkt dat de gemiddelde kostprijs voor de opvang in een federaal centrum 48,62 bedraagt. Zelfs indien men aanneemt dat de kostprijs voor de opvang van een bijkomende persoon in een bestaande structuur niet noodzakelijk overeenstemt met dit gemiddelde, dan blijft dat de door de eerste rechter toegekende vergoeding ver onder het bedrag blijft van de gewone kostprijs voor de opvang. 8. Het vonnis van de eerste rechter dient dan ook bevestigd te worden. Het incidenteel beroep van MTC en UJ is zonder voorwerp. OM DEZE REDENEN HET ARBEIDSHOF Gelet op de Wet van 15 juni 1935 op het taalgebruik in gerechtszaken, in het bijzonder op het artikel 24, Rechtsprekend op tegenspraak, Gelet op het schriftelijk advies van de heer Jean Jacques André, advocaat-generaal, waarop repliek voor MTC en UJ,

8 8 e blad Verklaart het hoger beroep ontvankelijk, doch ongegrond. Bevestigt het bestreden vonnis. Verklaart het incidenteel hoger beroep ontvankelijk, doch zonder voorwerp. Veroordeelt Fedasil tot de kosten van het hoger beroep, tot op heden begroot in hoofde van MTC en UJ en in hoofde van het ocmw Leuven op 160,36.

9 9 e blad Aldus gewezen en ondertekend door de zevende kamer van het Arbeidshof te Brussel, samengesteld uit: Fernand KENIS, raadsheer, Ivo VAN DAMME, raadsheer in sociale zaken, werkgever, Karel GACOMS, raadsheer in sociale zaken, werknemerarbeider, bijgestaan door : Sven VAN DER HOEVEN, griffier. Sven VAN DER HOEVEN Karel GACOMS Ivo VAN DAMME Fernand KENIS en uitgesproken op de openbare terechtzitting van donderdag 31 oktober 2013 door: Fernand KENIS, raadsheer, bijgestaan door Sven VAN DER HOEVEN, griffier. Sven VAN DER HOEVEN Fernand KENIS