VR DOC.0319/1BIS

Transcriptie

1 VR DOC.0319/1BIS De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin BISMEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Evaluatie van de toepassing van het decreet van 29 juni 2012 houdende de organisatie van pleegzorg en het besluit van de Vlaamse Regering van 8 november 2013 houdende de organisatie van pleegzorg Bijlage: evaluatie van de toepassing van het decreet en het besluit houdende de organisatie van pleegzorg 1. Inhoud Artikel 113 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 november 2013 houdende de organisatie van pleegzorg, hierna het uitvoeringsbesluit genoemd, bepaalt dat er op uiterlijk 1 juli 2017 een rapport aan de Vlaamse Regering moet worden bezorgd waarin de toepassing van het decreet van 29 juni 2012 houdende de organisatie van pleegzorg, hierna het decreet genoemd, en het uitvoeringsbesluit geëvalueerd worden. Als bijlage gaat het evaluatierapport dat, in coördinatie door Jongerenwelzijn, tot stand kwam in intensief overleg en nauwe samenwerking met de vergunde diensten voor pleegzorg, de cliëntvertegenwoordigers, Pleegzorg Vlaanderen en andere stakeholders. Ook ander bronmateriaal, zoals de notulen van vergaderingen van de commissie Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, signaalnota s uit de sector en wetenschappelijke rapporten, werd gebruikt. 2. Samenvatting van het evaluatierapport We kozen er uitdrukkelijk voor om de evaluatie in een aantal strategische en inhoudelijke beleidslijnen en keuzen in te bedden. Deze hebben betrekking op: jonge kinderen; niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV); jongvolwassenen; sensibilisering rond pleegzorg; screening van pleeggezinnen; tijdiger en gerichter pleegzorg; begeleiding van (biologische) ouders/gezinnen van pleegkinderen; stabiele pleegzorgsituaties; onderbouwd beleid; innovatief werken. Een essentiële vaststelling is dat de vernieuwde regelgeving effectief een hefboom is gebleken om pleegzorg op een kwaliteitsvolle en duurzame wijze uit te bouwen. De aanbevelingen die in de loop van het rapport geformuleerd worden, moeten dan ook gezien worden als ingrepen ter optimalisering en zijn gericht op verdere groei, waar mogelijk gekoppeld aan de inhoudelijke beleidsprioriteiten, eerder dan radicale of fundamentele koerswijzigingen. Alvorens we een overzicht geven van de gesignaleerde problemen en voorgestelde verbeterpunten wensen we te benadrukken dat het decreet een hele verschuiving van het Pagina 1 van 8

2 pleegzorglandschap heeft meegebracht. De meest in het oog springende evolutie is de schaalvergroting van de diensten voor pleegzorg. De vroegere 24 diensten voor pleegzorg evolueerden tot vijf provinciale diensten voor pleegzorg die ressorteren onder Jongerenwelzijn. Elke dienst focust op alle doelgroepen -kinderen, jongeren, volwassenen- en problematieken- psychosociale problemen, handicap, psychiatrische problematiek. De schaalvergroting heeft geleid tot efficiëntiewinsten. Zo geven de diensten voor pleegzorg zelf aan dat een provinciale dienst meer mogelijkheden biedt om zich duidelijker te profileren naar de buitenwereld. De processen worden over de diensten heen ook meer gestroomlijnd. De praktijk leert dat samenwerking met belendend aanbod vlotter uitgebouwd kan worden. Eén grote dienst biedt ten slotte meer doorgroeimogelijkheden voor medewerkers. Daar tegenover staat dat de diensten voor pleegzorg signaleren dat de impact van het fusieproces niet te onderschatten is. Medewerkers moeten zich identificeren met een nieuwe organisatie en soms een nieuwe rol. Ze moeten wennen aan een nieuwe werkplek (bv. naar aanleiding van verhuis) en nieuw team. Het sensibiliseren rond nieuwe visies en procedures binnen alle geledingen van de organisatie vraagt bovendien veel overleg en intervisie. De volgende thema s werden op basis van de signalen vanuit verschillende bronnen (diensten voor pleegzorg, pleegzorgers, pleegjongeren, pleeggasten, ouders van pleegkinderen en andere relevante stakeholders, wetenschappelijk onderzoek, teksten m.b.t. parlementaire initiatieven), onder de loep genomen: Definitie van pleegzorg(er) en tussenvormen Het rapport bekijkt op welke manier zogenaamde tussenvormen (bv. vrijwilligers die gedurende een bepaalde periode in een huis dat hun ter beschikking wordt gesteld via de dienst voor pleegzorg samenleven met een specifieke groep van pleegkinderen en gasten) een plaats kunnen krijgen binnen het concept pleegzorg en hoe deze zich afgrenzen ten aanzien van andere initiatieven die ontstaan bv. in het kader van de ontwikkelingen rond persoonsvolgende financiering. De conclusie is dat onder bepaalde voorwaarden (begeleidingsnood in het kader van pleegzorg, attestering, gemeenschappelijk domicilie, daadwerkelijk samenleven enz.) dergelijke vormen perfect onder te brengen zijn onder pleegzorg en dat een legistieke wijziging op dit punt niet noodzakelijk is. Het probleem werd onderzocht dat bij een adoptie van een pleegkind in de periode tussen het indienen van het verzoekschrift en de overschrijving van het vonnis in het register van de burgerlijke stand, pleegzorgers niet langer in aanmerking komen voor een kostenvergoeding 1. Gelet op de bijkomende juridische analyse die stelt dat aangezien adoptanten onderhoudsplichtig zijn, pleegzorg niet meer mogelijk is van zodra de onderhoudsplicht start, wordt voorgesteld om de huidige praktijk om de uitbetaling van de kostenvergoeding voor pleegzorgers te schorsen tot er duidelijkheid is over het verzoek tot adoptie, te handhaven en expliciet in het decreet pleegzorg in te schrijven. Voortgezette hulpverlening Het lijkt ons, inspelend op het actieplan jongvolwassenen, aangewezen om voortgezette pleegzorg, die op dit moment kan tot 21 jaar, uit te breiden tot de leeftijd van 25 jaar voor alle doelgroepen en vormen van pleegzorg volgens de principes die in het actieplan jongvolwassenen uitgewerkt worden. Om dit mogelijk te maken is een aanpassing van de typemodules noodzakelijk. Ook is er een decretale aanpassing noodzakelijk m.b.t. de definitie van pleegkind omdat hieronder ook meerderjarigen moeten kunnen worden gevat die pleegzorg krijgen in het kader van de voortgezette pleegzorg (jeugdhulp). Op dit moment omvat de term pleegkind enkel minderjarigen. Dit betekent dat meerderjarige pleeggasten enkel een gebruik kunnen maken van voortgezette pleegzorg in het kader van de jeugdhulp wanneer zij een psychiatrisch probleem hebben of een handicap (cf. afgrenzing doelgroep volwassenpleegzorg). 1 Zie: vraag om uitleg nr ( ) over de adoptie van pleegkinderen. Pagina 2 van 8

3 De typemodules pleegzorg Het rapport formuleert het voorstel om de jeugdrechter opnieuw de mogelijkheid te geven om kinderen onmiddellijk te plaatsen tot hun dertiende levensjaar. Dit beantwoordt meer aan de nood inzake stabiliteit van jonge kinderen. Indien het voorstel gevolgd wordt, zal het maatregelenpakket van de jeugdrechter aangepast moeten worden in het decreet van 12 juli 2013 betreffende de integrale jeugdhulp). Het is wenselijk dat de nieuwe termijn ook wordt overgenomen voor de beslissingen in het buitengerechtelijke kader. In het rapport wordt de vraag gesteld om de termijn van de perspectiefzoekende pleegzorg te wijzigen van 6 maanden naar 1 jaar (maximaal verlengbaar met 6 maanden). Een uitbreiding van deze termijn biedt meer mogelijkheden voor de diensten voor pleegzorg om te werken aan succesvolle herenigingen, wat het doel is van perspectiefzoekende pleegzorg, en ligt in de lijn van buitenlandse praktijken. Om dit mogelijk te maken is een decreetwijziging nodig. De definitie van behandelingspleegzorg werd bekeken in het licht van recente praktijk- en wetenschappelijke evoluties in het kader van onder meer de preventie van breakdown. Het is aangewezen om de definitie van behandelingspleegzorg in het decreet aan te passen zodat ze niet enkel gericht is op pleegzorgers of pleegkinderen, maar ook op ouders van pleegkinderen. Ook moet het niet enkel gaan over het behandelen van gedrags- of emotionele problemen of psychiatrische problemen maar moeten ook preventieve programma s, ter voorkoming van breakdown, gevat worden door deze definitie. Verder moet er verwezen worden naar de criteria om behandelingspleegzorg af te grenzen van regulier aanbod en doen we een voorstel van aanvraagprocedure voor de diensten voor pleegzorg om een bepaald aanbod als behandelingspleegzorg te kunnen laten goedkeuren. Combinaties van hulp met pleegzorg. We stellen vast dat al nu reeds in de praktijk voorkomen maar dat er een nood is om deze verder uit te breiden in functie van meer stabiele pleegzorgsituaties ook in complexe dossiers. We focussen daarbij in eerste instantie op de doelgroep van jonge kinderen. De voorstellen van oplossing situeren zich voornamelijk op het uitbouwen van structureel partnerschap tussen diensten voor pleegzorg enerzijds en ander aanbod anderzijds. Bijzondere aandacht vraagt de combinatie met psychiatrie. Zeker in het kader van de opvang van kinderen en volwassenen met een psychiatrische problematiek in pleegzorg is het noodzakelijk om samenwerking op dit terrein verder te verkennen. Ook moet de samenwerkingsovereenkomst tussen OPZ Geel en de dienst voor pleegzorg van de provincie Antwerpen herzien worden. Op dit moment wordt er vastgesteld dat kinderen en jongeren binnen OPZ Geel onvoldoende snel doorstromen naar de reguliere pleegzorg waardoor nieuwe situaties moeilijk aangemeld kunnen worden. Ook zijn er onvoldoende mogelijkheden van coaching t.a.v. reguliere pleegzorgsituaties. De belangrijkste problemen m.b.t. de doelgroep van personen met een handicap hebben te maken met de regels m.b.t. het inkopen van extern aanbod en de communicatie rond pleegzorg (al dan niet in combinatie met PVF) vanuit het VAPH. Ook de registratie van specifieke parameters rond pleegkinderen en gasten met een handicap vormt nog een probleem. Deze problemen worden verder in overleg met het VAPH en met diensten voor pleegzorg besproken (ook in functie van een hernieuwde registratie). De diensten voor pleegzorg Vanuit verschillende bronnen werden bezorgdheden en verbeterpunten genoemd die te maken hebben met de concrete werking van de diensten voor pleegzorg. We willen algemeen stellen dat we niet aan de principiële keuzes rond responsabilisering en kwaliteitstraject wensen te tornen en dat ons antwoord op vragen en bezorgdheden geen keurslijf aan nieuwe regels en normen is. Wel wordt van de diensten voor pleegzorg een verdieping verwacht van de kwaliteitstrajecten die gelopen worden. Het rapport vraagt de nodige aandacht voor een gepaster inzet van de typemodules op maat van de cliënten, de begeleiding van ouders van pleegkinderen, zorgzame communicatie en verslaggeving met ouders, pleegzorgers en verwijzers, een transparante Pagina 3 van 8

4 organisatie van de klachten en ombudsfunctie, het benutten van ervaringsdeskundigheid van pleegzorgers in het voorbereidings- en begeleidingstraject van (toekomstige) pleegzorgers, een verdere uitbouw van de permanentie en het verder werk maken van participatie en participatieraden. Binnen het evaluatietraject werden deze thema s al besproken. Ze worden via de reguliere kwaliteitsrapportering en opvolging verder gemonitord. Rond het organiseren van begeleide bezoeken voor ouders en pleegkinderen kan de huidige samenwerking met de CAW, in overleg met het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, geëvalueerd worden. Rond hechting in het kader van pleegzorg blijken er zowel binnen de diensten voor pleegzorg als bij verwijzers nog veel misverstanden te leven. Er zou nog onvoldoende erkenning zijn voor het feit dat hechting niet per se ten aanzien van één persoon hoeft te verlopen waardoor ouders van pleegkinderen soms abrupt op de achtergrond worden geplaatst. Omgekeerd ervaren ook pleegzorgers soms breuken met hun pleegkind naar aanleiding van terugplaatsingen waarbij diensten en verwijzers in bepaalde situaties geen rekening houden met de opgebouwde hechting met het pleeggezin. Omwille van het belang van het thema zal Jongerenwelzijn het initiatief ondersteunen waarbij er in het najaar van 2017 een studiedag over pleegzorg wordt georganiseerd door de professoren J. Vanderfaeillie en F. Van Holen (VUB) waarbij het thema hechting centraal zal staan. Werkingsgebied van de dienst voor pleegzorg Diensten voor pleegzorg krijgen soms te maken met pleegzorgsituaties over de taalgrens waar het Vlaamse decreet pleegzorg in principe niet geldt. Diensten voor pleegzorg betreuren dit zeker in het geval van bv. situaties van verhuizing, netwerksituaties net over de taalgrens. Om een aantal beperkte uitzonderingen onder strikte voorwaarden mogelijk te maken, stellen we voor om een samenwerkingsakkoord met de Franse Gemeenschap op te maken met een beperkte reikwijdte. In het kader van de Brusselse ordonnantie van 29 april 2004 inzake hulpverlening aan jongeren is het nog steeds mogelijk om een minderjarige toe te vertrouwen aan een betrouwbaar persoon zonder betrokkenheid van een dienst voor pleegzorg. In het decreet is de betrokkenheid van een dienst voor pleegzorg noodzakelijk om van pleegzorg te spreken. Regelgevend is er geen verplichting om in de Brusselse ordonnantie rekening te houden met het decreet. Het lijkt ons logisch dat het verschil tussen de Vlaamse regelgeving en deze van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie te signaleren in functie van een betere afstemming. Statuut van de pleegzorger In het kader van het evaluatietraject hebben we vooral bekeken wat de gevolgen zijn voor de diensten voor pleegzorg van het wetsvoorstel van 19 maart 2017 dat de rechten en plichten van pleegzorgers regelt. Na juridische analyse lijkt het voor de hand te liggen dat in de Vlaamse context de dienst voor pleegzorg als bevoegd orgaan naar voren wordt geschoven om te faciliteren bij het eventueel delegeren van bepaalde fundamentele beslissingen rond ouderlijk gezag van de ouders naar pleegzorgers. Dit moet worden geëxpliciteerd in de in het uitvoeringsbesluit opgesomde opdrachten van de dienst voor pleegzorg. In functie van een zorgzame implementatie en communicatie verkent Jongerenwelzijn een tijdelijke versterking van de juridische helpdesk binnen het Steunpunt Jeugdhulp om de diensten voor pleegzorg en de verwijzers te ondersteunen bij de start van de implementatie. Pagina 4 van 8

5 Attestering en screening van de pleegzorger Op basis van individuele dossiers blijkt dat (kandidaat-)pleegzorgers in bepaalde situaties onvoldoende of inadequaat worden geïnformeerd over de criteria die maken dat iemand niet geattesteerd wordt of waarom een attest wordt ingetrokken. In bepaalde gevallen blijken de criteria die meegedeeld worden vaag en statisch (bv. te hoge leeftijd, te groot gezin, teveel trauma s meegemaakt). Aan de diensten voor pleegzorg wordt gevraagd om de screeningsprocedure te herzien in het licht van de hoger genoemde signalen. Verder lijkt het ons van belang om de criteria voor niet-attestering of voor het intrekken van het attest onder de loep te nemen ook in het licht van het ja, mits-principe en de meest recente wetenschappelijke inzichten die aangeven wat al dan niet bijdraagt tot goed genoeg pleegouderschap. Het ja, mits-principe betekent dat we toekomstgericht kijken naar wat kandidaten aan sterktes hebben, en waarbij we risico-aspecten zo mogelijk als aanknopingspunten om kandidaten één keer ze geselecteerd zijn, te ondersteunen om goede pleegzorgers te zijn. Hierbij staat dus de vraag centraal of de aanwezigheid van relevante competenties van (kandidaat-)pleegzorgers voldoet en hoe competenties met praktijkondersteuning versterkt kunnen worden wanneer het kind in het pleeggezin is. Op dit moment wordt er één pleegzorgattest uitgereikt per pleegzorgsituatie. Er wordt gesignaleerd dat dit niet in overeenstemming is met de realiteit waarbij in de praktijk meestal twee of meerdere pleegzorgers betrokken zijn bij de opvang van één pleegkind of gast. Dit leidt er ook toe dat bv. in situaties van echtscheiding maar één pleegzorger kan worden opgeroepen door de jeugdrechtbank in het geval beide pleegzorgers blijven instaan voor de voortzetting van de pleegzorgsituatie. We stellen bijgevolg voor om de verschillende feitelijke pleegzorgers formeel te noemen in het pleegzorgattest. Bij meerdere pleegzorgsituaties (gekoppeld aan meerdere verblijfsplaatsen) voor één pleegkind wordt er per pleegzorgsituatie een apart attest uitgereikt. Wel moet er daarbij één formeel administratief aanspreekpunt per pleegkind aangeduid worden (van belang voor de kinderbijslag en de studietoelage) en is er ook in die gevallen sprake van één kostenvergoeding en module. Hiervoor moet het uitvoeringsbesluit en het decreet integrale jeugdhulp (cf. maatregelenpakket jeugdrechter) worden aangepast. Het decreet en het uitvoeringsbesluit bepalen dat een dienst voor pleegzorg een weigering of intrekking van een attest aan de Vlaamse Regering meldt. De Vlaamse Regering legt hiertoe een register aan. De dienst voor pleegzorg raadpleegt dit register in het kader van de screening ( knipperlichtfunctie ). De kostprijs en de inspanningen die het op punt stellen van het register meebrengen, staan echter niet in verhouding met de baten. Daarom stellen we voor om de regelgevende bepalingen m.b.t. het register te schrappen. Wanneer men pleegzorger wordt van een jong kind kan men gebruik maken van de voorrangsregeling bij inkomensgerelateerde kinderopvang. Dit blijkt in de praktijk niet noodzakelijk de dichtstbijzijnde kinderopvang te zijn. Voor sommige pleegzorgers blijkt er ook geen kinderopvang beschikbaar te zijn. Er wordt overleg tussen Jongerenwelzijn en Kind en Gezin georganiseerd op basis van geobjectiveerd materiaal van Pleegzorg Vlaanderen vzw en/of de diensten voor pleegzorg rond het probleem. Partnerorganisatie pleegzorg De Vlaamse Regering heeft in het kader van haar beleid met betrekking tot pleegzorg een convenant afgesloten met Pleegzorg Vlaanderen vzw, als partnerorganisatie voor pleegzorg. Op basis van de huidige ervaringen is het aangewezen de kernopdrachten beeldvorming en registratie sterker naar voren te schuiven. Daarbij moet de samenwerking met de diensten voor pleegzorg worden benadrukt. Ook moet de mogelijkheid voorzien worden dat de Vlaamse Regering bijkomende opdrachten oplegt. Dit vraagt een decreets- en besluitswijziging. In het kader van positieve beeldvorming vragen we ook aan Pleegzorg Vlaanderen vzw om verder werk te maken van een correcte en volledige website waarbij boodschappen die gelden voor heel de pleegzorgsector maximaal over de diensten heen worden gebundeld. Verder vragen we ook bijzondere aandacht Pagina 5 van 8

6 voor het thema school en onderwijs zodat scholen meer voeling krijgen met pleegzorg en beter kunnen inspelen op de noden van pleegkinderen op school. Subsidiëring van de diensten voor pleegzorg Er werden vanuit de diensten voor pleegzorg verschillende knelpunten aangehaald rond de huidige modulefinanciering: Tot dusver werden de typemodules verschillend gehonoreerd. Er wordt gesteld dat de huidige enveloppe daarenboven onvoldoende rekening houdt met flexibiliteit binnen begeleidingen in eenzelfde typemodule en een verschillende inzet van personeel die dit op verschillende momenten meebrengt, ook los van de inzet van een bepaalde typemodule. De huidige enveloppe houdt onvoldoende rekening met de nieuwe opdrachten die de diensten voor pleegzorg gekregen hebben (bv. op het vlak van participatie, nieuwe doelgroepen, herscreeningsprocedure, diverse begeleidingsopdrachten). Voor behandelingspleegzorg wordt er onvoldoende rekening gehouden met de intensieve inzet vanuit de diensten voor pleegzorg ten gevolge van de evolutie in de richting van het implementeren van meer wetenschappelijk onderbouwde programma s. Voorts wenst men te gaan naar een realistische inzet van behandelingspleegzorg. Men stelt dat het huidige financieringssysteem te statisch is (één meetmoment in functie van het bepalen van de enveloppe) waardoor er onvoldoende ruimte is voor de diensten voor pleegzorg om binnen het jaar snel in te kunnen spelen op groei. De diensten voor pleegzorg vragen meer flexibiliteit bij de inzet van crisispleegzorg. De verschillende honorering van de verschillende typemodules zoals we ze vandaag kennen, creëert eveneens het risico dat de keuze voor de inzet van een bepaalde typemodule niet enkel vanuit inhoudelijke, maar ook vanuit budgettaire overwegingen wordt gemaakt. Daarnaast verwacht het rapport op basis van de hoger vermelde strategische en inhoudelijke beleidskeuzen ook kwaliteitsverdieping rond een aantal thema s en schuift het een aantal resultaats- en engagementsverbintenissen naar voren op de volgende terreinen: snelle instroom, in het bijzonder voor pleegkinderen van 0 tot 6 jaar; uitbreiding van de ganse pool van pleeggezinnen met in het bijzonder aandacht voor pleeggezinnen voor jonge kinderen, NBMV, crisispleeggezinnen, pleeggezinnen die open staan voor meerdere typemodules, pleeggezinnen met specifieke competenties gericht op bepaalde doelgroepen, pleeggezinnen voor jongvolwassenen; het installeren van het ja-mits beleid en het hanteren van wetenschappelijk onderbouwde criteria m.b.t. de screening van pleegzorgers; het optimaliseren van de permanentieregeling opdat deze maximaal wordt afgestemd op de noden van pleegzorgers, ouders van pleegkinderen en pleegkinderen en gasten; de versterking van de begeleiding van de gezinnen van pleegkinderen; inschakeling in de crisisnetwerken en het ter beschikking hebben van een pool van pleeggezinnen voor de crisismeldpunten (cf. supra). We verwachten dat de betreffende acties vertaald worden in uitgeschreven procedures waaruit blijkt dat hoger vermelde verbintenissen worden nagestreefd. Op basis van deze overwegingen en rekening houdend met de verwachte resultaats- en engagementsverbintenissen stelt het rapport de vraag naar een herziening en verhoging van de subsidie-enveloppes, die vertrekt van de volgende principes: financiële gelijkschakeling van de typemodules perspectiefzoekend, -biedend en ondersteunende pleegzorg een versterking op het niveau van typemodules een versterking van de behandelingspleegzorg en verlaging van de caseload van crisispleegzorg Pagina 6 van 8

7 Daarnaast is er het voorstel om de subsidiëring te koppelen aan twee ijkmomenten, de mogelijkheid te creëren tot het aanvragen van een innovatief project en projectfinanciering. Bijzondere kosten Het decreet bepaalt dat pleegzorgers gebruik kunnen maken van tegemoetkomingen voor de bijzondere kosten. De bijzondere kosten moeten gericht zijn op het behoud of het herstel van de fysieke en/of psychische integriteit van het pleegkind of de pleeggast. Er werd gesignaleerd dat pleegzorgers niet overal in Vlaanderen op eenzelfde manier zouden worden bejegend als het gaat over het behandelen van een dossier bijzondere kosten. Het rapport stelt terecht geen voorstander te zijn van een uniforme lijst van bijzondere kosten omdat dit minder toelaat om elk dossier apart te beoordelen in het licht van de bedoeling van de bijzondere kosten. Het rapport oordeelt dat de uniformiteit van de behandeling van de dossiers wordt bewaakt door de wijze waarop Jongerenwelzijn, bevoegd voor de uitbetaling van de bijzondere kosten, is georganiseerd. Verder verwachten we van de diensten voor pleegzorg om zelf initiatief te nemen voor inhoudelijke intervisie over bijzondere kosten waardoor er minder verschillen mogelijk zijn in de interpretatie vanuit de diensten voor pleegzorg om iets al dan niet als bijzondere koste te zien en desgevallend een aanvraag te doen bij Jongerenwelzijn. Samenwerking (verwijzers) Diensten voor pleegzorg werken samen met allerlei instanties waaronder de verwijzers, zijnde de ondersteuningscentra jeugdzorg en de sociale diensten van de jeugdrechtbank en/of de jeugdrechter. Er werden een aantal problemen gesignaleerd die betrekking hebben op: de beslissing tot pleegzorg; het dossier jeugdrechtbank; zittingen bij de jeugdrechter. De problemen hebben te maken met een onvoldoende doortastend optreden bij uithuisplaatsing, onvoldoende betrokkenheid van alle partijen en het te weinig rekening houden met het perspectief van de minderjarige bij de organisatie van de zittingen bij de jeugdrechter. In verband met de samenwerking met de verwijzers voorziet het evaluatierapport de volgende aanpak: Jongerenwelzijn gaat rond gesignaleerde knelpunten, in het bijzonder rond de organisatie van de zittingen, in overleg met vertegenwoordigers van de unie van de jeugdmagistraten en geeft hierover een terugkoppeling aan het platform van jeugdrechters. Er wordt een overleg gepland met regioverantwoordelijken van de ondersteuningscentra jeugdzorg en de sociale diensten van de jeugdrechtbank m.b.t. de aandachtspunten voor de consulenten. Zaken die tijdens de discussie met de diensten voor pleegzorg ook aan bod zijn gekomen maar die volgens ons niet onmiddellijk hoeven te leiden tot specifieke actie hebben betrekking op studietoelage, precair verblijfsstatuut van sommige minderjarigen, spaaren zakgeldverzekering, schuldbemiddeling, ziekenhuiskosten, sociale media, discrepantie in woonplekken van de pleegkinderen. 3. Bespreking en analyse van het rapport Het rapport is onmiskenbaar het resultaat van een intensief traject. Hoewel het rapport omvattend is, en het rond nagenoeg alle gekende knelpunten een standpunt inneemt en verbeter- en remediëringsvoorstellen formuleert, moeten we vaststellen dat het rapport geen uitspraak doet over de werking van de individuele diensten. Een van de overwegingen van het decreet om 5 provinciale diensten voor pleegzorg te vergunnen, was, zoals het rapport ook aangeeft, de verwachting dat schaalvergroting tot efficiëntiewinsten zou leiden en dat een aansturing op basis van een actief beleid van benchmarking tussen de diensten waarbij goede praktijken actief Pagina 7 van 8

8 gedeeld worden tot een betere Vlaamse pleegzorg zou leiden. We moeten vaststellen dat we ter zake stappen vooruit zetten, maar dat die meerwaarde momenteel nog niet volledig gerealiseerd wordt. De samenwerking en uitwisseling tussen diensten kunnen en moeten beter. We mogen er inderdaad van uitgaan dat de fusie van de diensten de eerste jaren een grote impact op de diensten heeft gehad en dat het tijd en inspanningen vergt om een stabiele organisatiebasis te leggen waarop kan worden voortgebouwd. Nu, drieënhalf jaar later, kunnen we aannemen dat de diensten de fusie verwerkt hebben. We mogen dan ook een sterke verwachting ten aanzien van de diensten voor pleegzorg formuleren om zichtbare stappen inzake kwaliteitsverhoging en het delen van goede praktijken te zetten. In dat opzicht maken we een voorbehoud bij de vraag in het rapport om de diensten voor pleegzorg budgettair te versterken. We pleiten er wel voor om, alvorens een middelendiscussie over de verhoging van de eenheidsprijs van de typemodules te starten, een traject met de diensten te lopen waarbij we actief zoeken naar efficiëntiewinsten binnen de huidige financiering en waarbij goede praktijken tussen de diensten gedeeld moet worden. Ook in de ontwikkeling van instrumenten moet een sterkere samenwerking gecreëerd worden. Naast de explicitering van de opdrachten voor de partnerorganisatie, Pleegzorg Vlaanderen vzw, die het evaluatierapport voorstelt - registratie en monitoring schuiven we daarom nog een bijkomende opdracht voor deze organisatie voor: het ondersteunen van de diensten voor pleegzorg bij het naar boven halen van goede praktijken en het creëren van een forum waar de diensten met elkaar kunnen uitwisselen. 4. Het verdere traject Het evaluatierapport wordt nadat de Vlaamse Regering er akte van neemt, ingediend door de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin bij het Vlaams Parlement met de vraag een passend gevolg te geven aan de voorstellen die een decretale aanpassing vereisen, i.c. de definitie van pleegzorg in het kader van voortgezette jeugdhulp tot 25 jaar, wijziging van de definitie van behandelpleegzorg, het expliciteren van de huidige praktijk bij adoptie van pleegkinderen, de aanpassing van de termijn van perspectiefzoekende pleegzorg, de schrapping van de bepalingen inzake het register van geweigerde en ingetrokken attesten, de opdrachten van de partnerorganisatie en het creëren van de mogelijkheid dat aan diensten voor pleegzorg projectsubsidie verleend wordt voor tijdelijke, innovatieve projecten. De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin zal een dossier initiëren voor de wijzigingen aan het besluit van de Vlaamse Regering van 8 november 2013 houdende de organisatie van pleegzorg. 5. Voorstel van beslissing De Vlaamse Regering neemt akte van het evaluatierapport en het verdere traject. Jo VANDEURZEN Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Pagina 8 van 8