Editie december 2017

Transcriptie

1 Het maandelijkse informatiebulletin van de VERON afdeling Friese Meren A62 Editie december 2017 Afdelingsbijeenkomst december 2017 op: vrijdag 8 december 2017, aanvang uur HAM-ECC 2018 Zie voor het laatste nieuws op:

2 Bestuur VERON afdeling Friese Meren Voor het seizoen 2017 is het bestuur samengesteld uit: Wil Stilma PE1JRA voorzitter Tel Jacob Breimer PE1OTB penningmeester Hans van der Veen PA2HSH 2e penningmeester Wil Stilma PE1JRA - secretaris ad interim veronfriesemeren@gmail.com Rob Spijker PA7ROB bestuurslid spijker22@hetnet.nl QSL-service Eddie van de Goot PA3FTF pa3ftf@gmail.com Contactadressen VERON afdeling Friese Meren Facebook klik op: Twitter klik op: Website klik op: Correspondentie bij voorkeur per naar: Secretariaat VERON afdeling Friese Meren: veronfriesemeren@gmail.com Wilhelminastraat 27, 8561 AA Balk Rondes D-star Ronde op iedere dinsdag op 438,400 7,6 MHz GMSK via PI1DRA vanaf uur LT. Pronkjewailronde iedere woensdag op MHz FM via PI3GRN vanaf 19:00 uur LT. Friese Woudenronde iedere vrijdag op MHz USB vanaf 21:00 uur 10-meter-ronde iedere zaterdag op MHz FM vanaf 21:00 uur LT. Hunebedronde iedere zondag op MHz FM. RX via PI2ASN vanaf uur LT. Friese Ronde iedere zondag op 3660 KHz LSB +/- QRM vanaf 11:30 uur LT. Meppelronde iedere zondag op MHz FM via PI3MEP vanaf 12:00 uur LT. Muntronde iedere zondag op MHz FM via PI3HVN vanaf 20:00 uur LT. Drachtster Kei ronde iedere zondag op MHz SSB +/- QRM vanaf 11:30 uur LT. 2

3 Agenda en evenementen december e Dortmunder Amateurfunkmarkte 8 december VERON Friese Meren verenigingsavond 17 december KAR Radiomarkt Bladel 17 december Opendag Radiozendamateurs Amsterdam 6 januari Internationale Kidsday januari Nieuwjaarsbijeenkomst VERON afdeling Friese Meren. DE GESCHIEDENIS VAN RADIO NAWAKA/SCOUT FM In 1980 werd ik als professioneel voorlichter en voorzitter van de Admiralieit Delfland gevraagd voor het Nawaka in Vinkeveen de pr te verzorgen. Toen had ik al het idee om daarbij radio Stad Amsterdam in te schakelen. Wij, de deelnemers, zouden zelf de onderwerpen maken. Als medewerker van de jeugdomroep AVRO-Minjon en later freelance radiomedewerker van de TROS had ik radio-ervaring en mijn bedoeling was om als coach van de scouts enkele bekende radiomensen te vragen. Helaas voelde men bij Stad Amsterdam niets voor mijn idee en dit bleef op de plank liggen tot het Nawaka 1989 in Roermond in zicht kwam. Tijdens het Nawaka 1980 hadden wel een dag een directe radio-uitzending van Radio Veronica vanaf het kampterrein. In Nederland kreeg men in die tijd echter geen vergunning om via een eigen zender uit te zenden. Radio Grensland uit Kinrooi in België bracht uitkomst. Zij stelden twee uur zendtijd s avonds aan Radio Nawaka ter beschikking en financierden de technische inrichting van de studio op het Nawaka-terrein. Herman de Bruin, oud-nieuwslezer bij Radio Noordzee en professioneel scout bij het Gewest Zuid-Holland, en ik togen meerdere keren naar Roermond om afspraken te maken over de techniek, de programmering enz. In de scoutingbladen deden we een oproep naar medewerkers en die kwamen er. Herman de Bruin nam de coördinatie op zich en ik de eindredactie. Iedere uitzending werd s middags op de band opgenomen, gemonteerd en daarna per motorfiets naar Kinrooi in België gebracht. Dat opnemen ging niet van een leien dakje. Soms hadden we elektriciteitsstoring of liep de frequentie van de wisselstroom, die evenals nu door de dieselaggregaten werd opgewekt, terug waardoor de recorders langzamer liepen en het geluid ging janken. Iedere morgen hadden we wel een goede lijnverbinding met de regionale Omroep Limburg in Maastricht voor een kort Nawaka journaal, verzorgd door Herman de Bruin en s avonds een uitzending vanaf het kampterrein verzorgd door een medewerker van Omroep Limburg. 3

4 In 1992 konden we een aantal uren per dag live uitzenden via de lokale zender van Radio Roermond. Dat ging prima, maar de ontvangst op het kampterrein was matig, zo niet slecht. Later werd dat door een eigen zender op het Nawaka-terrein opgelost. Van begin af aan was de doelstelling dat Radio Nawaka niet alleen voor de deelnemers aan het Nawaka een informatieve functie moest vervullen, maar ook voor de luisteraars in de regio. Inmiddels had ik de functie van plv. hoofd pr van het Nawaka op mij genomen met als speciale taak de pr vooraf binnen het waterwerk. Wijlen Tjeu Helwegen, voorlichter van de gemeente Roermond, was hoofd pr van het Nawaka. Als verslaggever werkte ik nog mee aan Radio Nawaka. Inmiddels was bekend geworden dat Scouting Nederland in 1995 de Wereld Jamboree ging organiseren. Het team van Radio Nawaka bood zich aan, maar zowel de kampleider als het hoofd pr van de WJ voelden daar niets voor. Ze vonden een radiostation onzin. Zo was er tijdens de Europese Jamboree in 1994 te Dronten geen radiostation. Uit de evaluatie bleek dit echter een gemis te zijn geweest en tijdens de Wereld Jamboree 1995 was er wel een radiostation, echter met weinig medewerkers van Radio Nawaka. De jaren daarna was radio Nawaka een graag geziene gast op de verschillende Nawaka's. In 2004 werd er buiten het Nawaka gekeken en was er voor het eerst uitgezonden vanaf een Nationale Jamboree in Boxtel. Hier kon natuurlijk niet worden gewerkt met de naam Radio Nawaka dus werd er gekozen voor ScoutFM, deze naam zou voortaan worden gebruikt voor het Scouting radiostation. Met een fris aantal nieuwe medewerkers werd vol goede moed begonnen met ScoutFM. 10 dagen lang werd vanuit landgoed Velder verslag gedaan van alle gebeurtenissen. In 2006 was er weer een Nawaka, niet in Roermond, maar in Zevenaar. Verschillende mensen die ook bij de NJ van 2004 waren, zetten ook nu weer hun schouders onder dit station. Er leefde echter wel de wens om meer met de beschikbare uren te doen. In 2008 was er door verschillende redenen helaas geen ScoutFM bij de nationale Jamboree van Dat jaar. Echter het gemis was duidelijk aanwezig. Tijdens de JubJam100 het grote jubileumkamp van Scouting Nederland, was daar weer ScoutFM. Met een grondige aanpassing, vanaf nu was er radio van 's ochtends 8 tot 's avonds 20 en de rest van de tijd uiteraard non-stop. Ook werkte er weer vele scouts mee aan de programma's om zelf te ontdekken hoe het is om radio te maken. Graag was er bij de NJ van 2012 weer een vervolg aangegeven, echter in deze ging wegens te weinig belangstelling niet door. Daar was in 2014 echter weer een Nawaka, dus terug naar de basis van Radio Nawaka in Roermond. Met ook dit jaar weer ScoutFM. Er werd dit jaar zelfs een geheel eigen nummer gemaakt: De Salsa Nawaka! In 2014 werd een nieuwe weg ingeslagen. ScoutFM werd gevraagd om mee te werken aan de JOTA-JOTI het wereldwijde Scouting Techniek en communicatie evenement. Voor ScoutFM een nieuwe manier van werken, vanaf nu niet meer uitzenden op een kampterrein via de 4

5 ether en deelnemers die langs konden komen in de studio, maar een internetzender waarbij bijdrages werden gemaakt vanuit het JOTA-JOTI Control Center en vanuit het gehele land. Er werd een maand lang uitgezonden als Internetzender en er was 3 dagen live radio. Een geslaagd experiment wat in 2015 een vervolg zou krijgen. In 2016 zijn er weer nieuwe ontwikkelingen voor ScoutFM. ScoutFM wil zich gaan ontwikkelen tot platform waarop scouts kunnen meewerken aan de totale invulling van de zender en de programmering ook kan worden gevuld door de scouts. Natuurlijk zou ScoutFM ook graag weer aanwezig zijn bij het Nawaka van Houd onze kanalen in de gaten voor het laatste nieuws over jouw Scoutingzender! Inmiddels is Radio Nawaka, thans ScoutFM, op vele grote scoutingevenementen actief en ik hoop dat dat nog vele jaren duurt!. Hup Friesland Wij gaan onze eigen elfstedentocht maken! Gedurende het hele jaar 2018 zullen de Friese amateurs gezamenlijk de elf Friese steden met een eigen speciale roepnaam in de lucht brengen, zowel in HF als VHF/UHF. Hierbij wordt iedere maand een stad vertegenwoordigd en in december alle steden tegelijk. De bedoeling is om deze gelegenheid te gebruiken om Friesland te promoten, maar zeker om eens aan deze kant van een pile-up te zitten. Gezien eerdere ervaringen is de belangstelling voor een dergelijk evenement heel groot in de wereld. En wij zullen ze van dienst zijn!! Iedere in Friesland gevestigde amateur met de juiste licentie, kan voor korte of langere tijd een stad vertegenwoordigen vanaf de eigen home-locatie, gebruik makend van de eigen apparatuur en programmatuur. Het is dus helemaal niet nodig of noodzakelijk dat een station in die stad is gevestigd, je kunt voor alle steden uitkomen. Een amateur in Leeuwarden kan rustig vanuit z n huis voor Sloten uitkomen en die jongens in Drachten kiezen de ene maand Workum en de andere maand Dokkum en hoeven geen meter te reizen! Iedere stedenoperator kiest z n eigen voorkeur in dag, band, mode, tijdsduur. Deze keuzes worden door de stedenoperator zelf, in het schema in deze website, vastgelegd. De stedenoperator logt de QSO s en stuurt die 1 X per dag naar het centrale log via een ADIF-file. Dit is wel een voorwaarde voor deelname. De operator hoeft zich verder niet druk te maken over QSL- 5

6 kaarten etc. De centrale organisatie handelt dit na 2018 verder af, samen met de certificaten/awards. Het zou natuurlijk fijn zijn dat de operator bij zijn keuzes rekening houdt met een evenredige spreiding over de beschikbare steden, modes en banden en vooral ook tijden. Het is ook een prima gelegenheid om de eigen specialismen toe te passen. Wat zou het leuk zijn om SSTV-stations of EME-stations in de lucht te brengen. Gelet op de ervaringen van andere culturele hoofdsteden kan de belangstelling uit de rest van de wereld best eens groot zijn en is een pile-up goed mogelijk. Iedere Friese amateur kan zich nu aanmelden als steden-operator en zich een slag in de rondte werken, hees worden of blauwe vingers krijgen. Dat is onze kant van de 11-steden marathon. Aan de andere kant van de lijn werkt alles buiten Friesland (en vooral DXstations) nog harder om alle Friese steden in CW, Phone en Digitaal op zoveel mogelijk banden te scoren. Hiermee zijn certificaten te verdienen (nieuwe, maar ook het aloude Friesland Award). Steden-operator Onze Pile-up De beoogde steden-operators zijn allemaal liefhebbers, die het leuk vinden om eens met een andersoortige activiteit mee te doen. Maar we ontkomen er natuurlijk niet aan dat de steden-operator aan een paar (voor de hand liggende en soms uitdagende) criteria moet voldoen. Zoals: Zij hebben de juiste licentie of opereren onder toezicht; Zij maken gebruik van hun eigen materiaal/station; Zij beschikken over een logprogramma met ADIF-export mogelijkheden; (Kan uw logprogramma logfiles maken van andere calls dan de uwe)? Aan het eind van iedere dag het log uploaden naar een centraal punt; Liefst kunnen uitkomen op meerdere banden in meerdere modes (geen eis of voorwaarde); Ook eens s morgens vroeg, s avonds, in het weekend actief willen zijn; Na aanmelding niet geheel vrijblijvend; 6

7 Reserveren is noodzakelijk. Jammer genoeg staan de reglementen van het AT niet toe dat we met meer dan 1 station gelijktijdig in de lucht mogen komen en het AT voor ons, ondanks de omvang van de manifestatie, geen uitzondering kan maken. Dit betekent helaas dat wanneer iemand een dag(deel) heeft gereserveerd, er geen ruimte is voor iemand anders om op hetzelfde moment op een andere band/mode actief te zijn. Dus ook een hele maand een stad adopteren kunnen we niet toestaan. In zo n geval zou maar 1 van de friese operators die maand actief zijn. Aanmelden als steden-operator hier. Reserveren Aan het einde van dit jaar (2017) komen de faciliteiten beschikbaar om de door jullie gewenste dagen en modes vast te leggen. Dit reserveringssysteem is alleen toegankelijk voor degenen die zich hebben opgegeven als operator. Deze manier van werken is helaas noodzakelijk om misbruik te voorkomen. We willen nogmaals benadruk dat het niet per se alleen om HF-activiteiten gaat. Alle mogelijkheden willen we benutten om ons te manifesteren en met elkaar een plezierige tijd te beleven. Plezierig voor de steden-operators, plezierig voor alle tegenstations. De ideale situatie zou zijn, dat de groep operators per stad opbrengen: Op zoveel mogelijk banden, in zoveel mogelijk modes, op verschillende tijdstippen in de lucht zijn, zodat onze vrienden in alle continenten een kans krijgen om de elf steden te werken calls Niet iedere in Friesland woonachtige zendamateur zal zich aangesproken voelen om de verantwoording op zich te nemen om een stedencall in de lucht te brengen, met alles wat daar bij komt kijken. Maar de belangstelling in de DX-wereld voor speciale roepnamen is groot en u zult verbaasd zijn over de drukte die kan ontstaan wanneer u met een speciale roepnaam in de lucht komt. Daarom zouden we het toejuichen als u een periode in het jaar 2018 met een persoonlijke speciale roepnaam in de lucht komt. Door het cijfer in uw call tijdelijk te vervangen door 2018 kunt u zich populair maken (bijv. PA2018MBD) en tegelijk in de QSO s de doelstellingen duidelijk maken. Deze verbindingen tellen niet mee voor de Marathon, maar de belangstelling wordt daardoor wel extra aangewakkerd. Voor eventuele conflictsituaties (PA0COR en PA5COR bijv.) kan beslist een oplossing gevonden worden. Hoogstwaarschijnlijk zijn er bij u in buurt in 2018 culturele activiteiten in het kader van KH2018. Wellicht een leuke aanleiding om een portabel of mobiel station met die speciale roepnaam in de lucht te brengen. Een extra stimulans misschien.? ATV? Een speciale roepnaam kunt u eenvoudig aanvragen bij het AT, is gratis en geldig voor 28 dagen. Het aanvraagformulier kunt u downloaden. Zie ook op: 7

8 Bestuurlijke boete en gele kaarten Agentschap Telecom heeft een bestuurlijke boete opgelegd aan een zendamateur die zijn radioroepnaam niet of onvoldoende heeft gebruikt. Ondanks waarschuwingen veranderde het gedrag van deze zendamateur niet, met deze boete als gevolg. Ook heeft het Agentschap Telecom meerdere gele kaarten uitgedeeld. Het betrof het niet of onjuist gebruik van radioroepnamen tijdens het maken van verbindingen en het gebruik van frequenties die niet aan de betreffende zendamateur waren toegewezen. Radiohobby versus Powerline adapters. Problemen die ontstaan door internet te plegen over het elektrische netwerk. Al enkele jaren neemt het gebruik van internet via het stopcontact steeds meer toe. Dit tot ergernis van zendamateurs die er hinder van ondervinden bij het maken van verbindingen op verschillende frequenties maar vooral op HF. Maar zendamateurs zijn creatief met het bedenken van oplossingen en wellicht dat die aangedragen kunnen worden. Vanwege een verhuizing naar een flat werd ik geconfronteerd met dikke betonmuren waardoor het erg lastig is om een bekabeld netwerk te gaan aanleggen. In mijn directe omgeving zijn er geen collega-amateurs actief, voor zover ik weet. Daarom ben ik overgegaan tot aanschaf van netwerk adapters. De eerste heb ik aangesloten aan het modem voor internet in de meterkast. De tweede heb ik geplaatst bij de TV in de huiskamer samen met een router zodat ik ook op de laptop in de huiskamer actief kan zijn. De derde heb ik aangesloten in de hobby kamer op een router omdat ik daar met verschillende Pc s actief kan zijn met de hobby. De vierde heb ik in de slaapkamer aangesloten zodat ik ook daar naar TV kan kijken. Na installatie bleek het goed te werken. Echter toen het donker werd en de verlichting aan ging werd daardoor de werking van netwerkadapters verstoord en is er geen communicatie over het elektrische netwerk meer mogelijk. Dit is voor mij de reden om de E van experimenteren en de O van onderzoeken te gaan gebruiken. Na een dag van onderzoek kwam ik erachter dat de boosdoener, ledlampen daarvan de oorzaak kan zijn. Ik heb in mijn bureaulamp een ledlamp aangebracht en met het inschakelen daarvan viel gelijk de verbindingen over het netwerk weg. Zodra de ledlamp is uitgeschakeld waren na resetten van de verbindingen deze weer volop beschikbaar. Ook het volgende doet zich voor. In het winkelcentrum, waar ik boven woon, wordt zoals jaarlijks het geval is, weer de gebruikelijke sfeerverlichting aangebracht. Ook dit blijkt een van de oorzaken te zijn waardoor communicatie over het elektrische netwerk wordt bemoeilijkt. Echter dit gegeven is voor mij niet een sluitende verklaring. Ook zijn nogal wat publicaties geweest over de slimme meters die door de netwerkbeheerders worden aangebracht in de woning. Het voordeel van die meters is dat ze op afstand uit te lezen zijn, maar ook op afstand de energievoorzieningen kunnen onderbreken. Afnemers werden geconfronteerd met aanzienlijk hoge onverklaarbare energierekeningen. Ook is het in een enkel geval voorgekomen dat de slimme meter de energie levering heeft onderbroken. Volgens de consumentenbond zijn daar problemen over ontstaan, aangezien de energie maatschappijen dit probleem niet konden verklaren waardoor er oeverloze discussies zijn ontstaan. Wellicht dat dit ook te maken kan hebben met verstoring van het signaal over het elektrische netwerk. Maar daarnaast wordt er voor communicatie met de slimme meters gebruik gemaakt van het GSM netwerk, maar het een en ander sluit de ontstane problemen niet uit. 8

9 Het elektrische netwerk wordt ook nog voor andere doeleinden gebruikt. Zo worden via impulsen de meters op nachtstroom meting gezet en wordt de straatverlichting in- en uitgeschakeld. Ook dit blijkt wel eens mis te gaan waardoor of de straatverlichting niet werkt of dat deze juist overdag weer aan staat. Hieruit kan de conclusie getrokken worden dat verzenden over het elektrische netwerk niet stabiel is. Ik heb het nog niet hard kunnen maken maar ik denk dat de signalen over het elektrische netwerk via de nulfase plaatsvinden. Dit zou de meest voor de hand liggende verklaring kunnen zijn maar het zou heel goed anders kunnen zijn. Terug naar de ontstane problemen met de netwerkadapters, ik denk dat het volgende probleem daarvan de oorzaak is. Om ongewenste uitstraling te voorkomen, zoals met het werken op HF het geval is, is vereist dat inwendig deze worden afgeschermd volgens het Kooi van Faraday principe. Dit is vrij eenvoudig te realiseren door de afscherming aan te brengen bij het produceren van de behuizing van de Power line apparaten. Ook een oplossing kan zijn het aanbrengen van een hoog/laag filter in Power line apparaten waardoor het effect van ongewenste straling binnen de perken wordt gehouden. Ik durf thans een van de apparaten niet open te maken omdat er mogelijk een patent op van toepassing is. Tevens zal ik dan het recht op garantie daarop kunnen verspelen. Er is contact geweest met de importeur van de Devolo Power line apparaten die mijn verzoek om advies niet al te serieus nam. Dit kan uiteraard te maken hebben met geen kennis van zaken. Daarom heb ik mijn internet provider XS4ALL op de hoogte gebracht van de problematiek. Deze internet provider is constant bezig met verbetering van het internetgebeuren en ik denk dat daarom ook deze ontwikkeling een plaats inneemt. In ieder geval nemen ze mijn ervaringen serieus. Ik heb hen verzocht om met de producent en/of de importeur contact op te nemen om in ieder geval een schema te mogen ontvangen om aan de hand daarvan onderzoek te doen naar een mogelijke oplossing. De zendamateurs hebben er ook belang bij dat er een oplossing gevonden zal gaan worden voor de problemen met internet over het elektrische netwerk. Daarom mijn verzoek om uw reactie en/of suggestie naar de redactie te sturen zodat er verder onderzoek gedaan kan worden die hopelijk kan leiden naar een oplossing. Inmiddels is er een reactie van de producent binnen gekomen, die erop neerkomt dat er nauwelijks klachten zijn binnen gekomen over de netwerkadapters. Er werd gevraagd om aan te geven waar exact op welke frequentie de overlast door de netwerkadapters zouden zijn ontstaan. Vandaar mijn oproep te beschrijven waar de overlast wordt ondervonden op HF banden en aan te geven op welke frequenties deze plaatsvindt. Deze reacties zullen worden aangeboden aan de fabrikant die er hopelijk wat aan gaan zal gaan doen. Tevens heb ik de fabrikant verzocht om het schema ter beschikking te stellen zodat wij als zendamateurs de E van experimenteren en O van onderzoekingen kunnen waarmaken. 73 s Henri pa3hwa@vrza.nl (uit CQPA november 2017) RADIO CAROLINE KRIJGT PERMANENTE ZENDVERGUNNING Radio Caroline, de recente reincarnatie van het beroemde piraten radioschip dat in de 60-er en 70-er jaren rock muziek uitzond richting Engeland, heeft nu een permanente machtiging gekregen om uit te zenden op 648 KHz met 1 kw ERP. Een zender die geïmporteerd is uit Europa ondergaat nu de noodzakelijke modificaties om 'm op deze middengolf frequentie te krijgen, die daarmee wel naast het 10 KHz raster van Amerikaanse AM stations ligt (Europa heeft een 9 KHz raster). Maar hé, wie luistert nou Radio Caroline op een radio met een digitaal opgewekt raster. "Radio Caroline heeft er 53 jaar over gedaan om een AM vergunning te krijgen, en werd door de BBC jarenlang als een bedreiging gezien," zegt Radio Caroline op haar website. "Ironisch genoeg werd 648 khz bekend als de frequentie van de Engelstalige BBC World Service uitzendingen." BBC stopte met die uitzendingen in

10 "De reden voor ons verzoek om een machtiging was dat traditioneel ons luisterpubliek zich bevond in Essex en Suffolk, waar het signaal van onze schepen aan land kwam, en dat we op AM een publiek wilden amuseren op een manier die sinds 1990 niet meer mogelijk was." Het Engelse AT, Ofcom, gaf in mei de vergunning af aan Radio Caroline. Het station was van plan om afgelopen zomer al in de lucht te komen, maar liet op 5 oktober weten dat het gereed maken van de nieuwe locatie moeilijker was dan voorzien, voornamelijk door de enorme berg papierwerk die nodig is en de benodigde vergunningen voor de constructie van het station. "We weten dat de mensen net zo graag willen dat we weer in de lucht komen als wij dat willen,"zei Peter Moore van Radio Caroline op 5 oktober. "Er was een geromantiseerd bericht dat we 'waarschijnlijk' op 14 augustus in de lucht zouden komen, en dat hebben we inderdaad geprobeerd, maar dat bleek niet mogelijk." Moore zegt dat Radio Caroline erop gebrand is om zo snel mogelijk weer in de lucht te komen. Bron: pi4raz.nl Light Fidelity (lifi) Internet via licht. Verre toekomstmuziek? Verre van dat. Want al binnen enkele jaren zal lifi waarschijnlijk geen sciencefiction maar feit zijn. In een wereld waar smartphones, laptops, huishoudelijke apparatuur en heel veel andere draadloze toepassingen nu nog gebruik maken van wifi, zal Light Fidelity (lifi) snel zijn intrede doen.voor internet via licht zijn light emitting diodes nodig. Die kennen we beter als led. En het geluk wil dat led inmiddels alom aanwezig is. In woningen natuurlijk, maar ook op kantoren, ziekenhuizen of scholen. En ook auto s en lantaarnpalen beschikken steeds vaker over led-verlichting. Daarmee is een heel bruikbare en bovendien zeer energiezuinige infrastructuur ontstaan. Want al die lichtbronnen zijn in potentie bronnen voor datacommunicatie. Tenminste, als ze worden uitgerust met lifi. Al over een aantal jaren lifi Naar verwachting is dat binnen vijf jaar realiteit. Dan ook zullen smartphones, laptops en andere apparatuur uitgerust zijn met ontvangers voor lifi. Lifi kan dan een volwaardig alternatief worden voor het populaire wifi. En dat is zeer welkom. Want wifi maakt gebruik van het radiospectrum. En dat is overvol. Daardoor zien we nu al dat wifi, met name in de drukbevolkte gebieden van ons land, trager kan worden. En het zou zomaar kunnen dat dat met de komst van het Internet of Things (IoT) alleen nog maar erger zal worden. Want dan zal het aantal apparaten dat aan een wifi-netwerk wordt geknoopt alleen nog maar toenemen. 10

11 Lifi maakt gebruik van een heel ander deel van het frequentiespectrum; dat deel kennen we als zichtbaar licht.lifi in de vergaderruimte. Tot honderd keer sneller dan wifi Lifi maakt gebruik van een heel ander deel van het frequentiespectrum; dat deel kennen we als zichtbaar licht. Dit deel is tienduizend keer zo groot als het radiospectrum. En bovendien: er is nog volop ruimte. Dat alles maakt lifi tot een zeer aantrekkelijk alternatief voor wifi. Zeker in de wetenschap dat het wel tot honderd keer sneller kan zijn dan wifi! Natuurlijk, nadelen en onzekerheden zijn er ook nog. Lifi via led-licht gaat in tegenstelling tot radiogolven, niet door muren. Dat maakt het bereik beperkter. Daarnaast zijn er nog vragen over de wijze waarop lichtverbindingen beveiligd kunnen worden en of er ook effecten zijn voor de gezondheid. Ook standaardisatie in Europees verband is een belangrijk thema: aan welke eisen moet lifiapparatuur voldoen? Onderzoek naar mogelijkheden lifi Agentschap Telecom heeft daarom een onderzoeksopdracht verstrekt aan Stratix. Dit onderzoeksbureau werkt nauw samen met de TU Eindhoven. In het onderzoek worden de mogelijkheden en beperkingen van lifi, als vorm van optical wireless communication, in kaart gebracht. Ook wil Agentschap Telecom meer inzicht verkrijgen in de vraag in welke mate lifi kan bijdragen aan het verminderen van de schaarste in het spectrum. Naar verwachting kan het onderzoek in december 2017 worden afgerond. Het agentschap agendeert de resultaten vervolgens bij de International Telecommunications Union (ITU). Dat geldt ook voor het onderwerp standaardisatie. 11