5.35 Steigers - coördinatieaspecten

Transcriptie

1 5.35 Steigers - coördinatieaspecten Deze Abomafoon beschrijft de elementen, die voor een veilig gebruik van steigerconstructies gecoördineerd moeten worden, te weten: - de oplevering; - de omgevingsaspecten; - de inspectie(s); - de afspraken met gebruikers. De bijbehorende doelvoorschriften zijn in het Arbobesluit beschreven (zie paragraaf Verwijzing). Praktische invulling Oplevering - De opdrachtgever of de gebruiker van een steiger neemt de steiger, of een vooraf afgesproken deel van de steiger, na oplevering af van de steigerbouwer. Deze oplevering gaat via een steigeropleveringsformulier in de vorm van een controlelijst. In bijlage 1 is een voorbeeld opgenomen. - Een bedrijf kan de controlelijst naar wens veranderen, maar de in het voorbeeld genoemde aandachtspunten moeten altijd worden beoordeeld. Dus meer mag, maar minder niet. - Degene die de opleveringscontrole uitvoert en de steiger overdraagt aan de opdrachtgever heeft de functie van 1 e monteur of voorman (zie ook Abomafoon 5.34 over opleidingen en competenties). Steigerkaart - De steiger wordt na goedkeuring overgedragen aan de afnemer. Hier wordt vaak een steigerkaart voor gebruikt (in de industrie scafftag genoemd). Deze steigerkaart wordt in een kaarthouder geschoven. - Is een steiger in opbouw, dan is dit op de scafftaghouder te zien. Vaak met de tekst Niet betreden, steigerwerkzaamheden in uitvoering. De scafftag (steigerkaart) zit er dan nog niet in. De scafftaghouder moet goed zichtbaar zijn, bevestigd aan de ladder of op een plek onmiddellijk naast de ladderopgang. Bij meerdere ladderopgangen horen meerdere scafftags. Zie voor een voorbeeld figuur 1 en 2. NIET BETREDEN STEIGERWERKZAAMHEDEN IN UITVOERING STEIGER GEREED Opdrachtgever :. a Steigerbouwbedrijf :. a Locatie :. a Deskundige(n) :.. Controles STEIGERBOUWERS DENK AAN UW PBM S Datum Door Paraaf Figuur 1 Steigerkaarthouder, zichtbaar tijdens steigerbouwwerkzaamheden Figuur 2 Steigerkaart (ingevuld) in de kaarthouder zodra steiger opgeleverd is Blad 1 van 8 Abomafoon 5.35

2 - Op een scafftag/steigerkaart kun je de volgende informatie tegenkomen: locatie steiger (of gedeelte van steiger); naam opdrachtgever (met desgewenst een referentie-, opdracht- en identificatienummer); naam en paraaf van persoon, die de steiger heeft gecontroleerd; gebruiksaspecten of -beperkingen, zoals vloerbelasting, meerdere vloeren belast, enz.; data vervolgkeuringen/inspecties met naam en paraafmogelijkheid; paraaf opdrachtgever. Deeloplevering - Als slechts een deel van een steiger wordt opgeleverd en vrijgegeven voor gebruik moet dit duidelijk te onderscheiden zijn van het nog in aanbouw zijnde deel, door een afzetting met leuningen of andere vorm van blokkade. In zo n geval is alleen dubbel leuningwerk niet voldoende. - Met rood-witte markeringen en/of pictogrammen moet dan worden aangegeven dat de steiger achter de afzetting niet veilig is. Plaats deze waarschuwingen bij de afzettingen en bij ladderopgangen die naar het onveilige gedeelte leiden. Deze maatregelen dienen met partijen, die werkzaamheden op de bouwplaats uitvoeren, te worden besproken. Inspectie - Houd een steiger in goede staat door hem regelmatig te inspecteren, met een controlelijst (in bijlage 2 is een voorbeeld opgenomen). - De resultaten worden op de controlelijst vastgelegd; de inspectie wordt ook op de scafftag aangetekend. - Zolang de steiger niet is hersteld, is het betreffende steigergedeelte afgezet en verboden terrein voor steigergebruikers. - Bij ingrijpende aanpassingen in de categorie complexe steigers moet worden teruggekoppeld naar de constructeur. Momenten om te inspecteren De steiger wordt geïnspecteerd: - bij oplevering; - vervolgens in de bouwsector iedere 2 weken; vaker indien op en rond de steiger veel werkzaamheden plaatsvinden; - voor de industriesector en in het algemeen in situaties waar aan of rond de steigers geen veranderingen worden aangebracht, mag het interval tussen twee inspecties maximaal 3 maanden zijn; - op basis van een risico-inventarisatie en -evaluatie kunnen eventueel andere inspectiefrequenties worden bepaald; - na iedere verandering van de steiger; - indien omgevingsfactoren veranderd zijn, bijvoorbeeld een ontgraving in de buurt van staandervoeten of wateronttrekking door bemaling; - na een gebeurtenis of weersomstandigheid, waarbij redelijkerwijs kan worden aangenomen dat die heeft geleid tot wijzigingen in de constructie, bijvoorbeeld een aanrijding, ontploffing, brand, beving of een windkracht boven 8 Beaufort (windsnelheid vanaf 20,7 m/s). Omgevingsaspecten Bij het bepalen van de te nemen maatregelen speelt de omgeving een belangrijke rol. De belangrijkste gevaren zijn: - een steiger, die aan openbaar gebied grenst (gevaren voor derden zoals voorbijgangers, bezoekers, bewoners, gebruikers van installaties of van onroerend goed); - verkeer in de nabijheid van de steiger (aanrijdgevaar van steiger en/of personen); - bovenleidingen van het elektriciteitsnet, trein en tram (gevaar van elektrocutie via de steiger bij opbouwen en bij afbreken of via een machine, bijvoorbeeld een hijskraan). Voor ondergrondse leidingen en aarding, zie Abomafoon Derden - Onbevoegden moeten worden geweerd, bijvoorbeeld door hekwerk te plaatsen en dit zo goed mogelijk gesloten te houden. Als dit niet kan vanwege bewoners of gebruikers zorg dan voor een alternatieve oplossing, zodanig dat zij de steiger niet kunnen betreden. - Voorkomen moet worden dat derden worden getroffen door van de steiger vallende materialen, bijvoorbeeld door: Blad 2 van 8 Abomafoon 5.35

3 steigerbekleding (zie Abomafoon 5.32); werkvloeren met gesloten hekwerk; voldoende brede vangschotten aan te brengen (zie Abomafoon 5.33). Zo niet, dan moet zich naast de steiger een veiligheidszone bevinden waarvan de breedte afhankelijk is van de hoogte van de steiger (zie Abomafoon 5.33). Verkeer in de nabijheid van de steiger - Bij start bouw moeten de routes en regels voor het bouwverkeer duidelijk zijn, onder meer als het gaat om bouwwegen en de door de wegbeheerder aangegeven verboden/geboden, zoals de maximale snelheid. In het bouwveiligheidsplan worden deze maatregelen verder uitgewerkt (zie Abomafoon 1.33). Is er alleen bouwplaatsverkeer, dan zijn kegels en/of schildjes bij tijdelijke afzettingen vaak voldoende. - In geval van bouwen op de openbare weg moet de wegbeheerder tijdig worden ingeschakeld, (vaak de gemeente) om passende maatregelen af te spreken. Dit kan gaan om: voetgangers; (brom)fietsers; motoren en motorvoertuigen; (snel)tram en metro (in dit geval het betreffende vervoersbedrijf raadplegen). - Bouwen in de nabijheid van het spoor houdt in, dat je je nooit binnen de zogenaamde profielvrije ruimte (PVR) mag begeven, maar dat geldt ook voor een strook van 3 m daarbuiten. Dit kan worden gerealiseerd door het op die afstand plaatsen van: fysieke afscherming of bebakening; hekwerk (indien er wordt gewerkt). Bovenleidingen - Moet er in de nabijheid van deze bovenleidingen een steiger worden gebouwd, neem dan tijdig contact op met de betreffende beheerder (nutsbedrijf, trein, tram, trolleybus en metro). - Vraag daarbij om informatie over de minimaal aan te houden afstanden tot de bovenleiding, zowel in horizontale als verticale zin. Het laatste speelt als er onder het leidingnet moet worden gewerkt, en/of er een bouwmachine onder het net door moet. - Alternatieven: leidingen tijdelijk spanningsloos maken; leidingen op voldoende afstand omleiden; andere bouwmethode kiezen. Afspraken met gebruikers Een steiger wordt vaak voor verschillende werkzaamheden gebruikt, door verschillende werkgevers en zelfstandigen. Het multifunctionele karakter van een steiger is een groot voordeel, maar introduceert ook een gevaar. Als er vooraf geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over het gebruik en dus over de wijze van steigeruitvoering, kan dit tot onveilige situaties leiden. Programma van eisen Het begint met het opstellen van een programma van eisen, met daarin onder meer het steigertype, de zwaarte van de steiger, slaghoogte, aantal vloeren, enz. Het resultaat hiervan moet de afspraken weergeven tussen opdrachtgever, steigerbouwbedrijf en gebruikers van de steiger. Een praktisch hulpmiddel hierbij is het Steigervoorbereidingsformulier, dat in de bijlage is opgenomen. Onderstaand worden enkele belangrijke gevaren beschreven, te weten de gevaren van: - overbelasting; - onvoldoend draagkrachtige ondergrond en/of ondergraving; - ongeautoriseerd veranderen van een steiger. Gevaar van overbelasting De te verwachten belasting bepaalt de zwaarteklasse van een steiger. Belangrijke aspecten daarbij zijn: - Wordt er met steenpakketten gewerkt? - Worden er uitbouwconsoles toegepast? - Hoeveel vloeren worden er belast? Steigerklasse is klasse 4 - de zware steiger - komt het vaakst voor. Deze klasse is geschikt voor bijvoorbeeld metselwerk, inclusief materiaalopslag. Abomafoon 5.31 gaat dieper op deze materie in. Blad 3 van 8 Abomafoon 5.35

4 Gevaar van ondergraving Worden er naast een steiger graafwerkzaamheden uitgevoerd, dan moet ondergraving van de steiger worden voorkomen door de volgende maatregelen: - Houd de afstand tussen het buitenvlak van de steiger en de sleuf bij ongeroerde grond minimaal 0,50 m en bij geroerde grond 0,60 m. - Het talud is bij ongeroerde grond niet steiler dan 1,25:1 en bij geroerde grond niet steiler dan 1:1. - Een grondkerende constructie mag, maar ook dan is een minimale afstand van 0,50 m tot het buitenvlak van de steiger nodig. Ongeautoriseerd veranderen van een steiger Ongeautoriseerd veranderen of weghalen van onderdelen introduceert gevaren en kan leiden tot bezwijken of omvallen van de steiger en/of tot vallen van hoogte. Daarom dient iedere gebruiker zich aan de volgende regels te houden: - Een steiger wordt pas in gebruik genomen als hij is opgeleverd. - Een steiger is volgens tekening (of volgens de standaard configuratie) uitgevoerd. Soms zijn toegestane veranderingen op tekening aangegeven, bijvoorbeeld een andere plek voor een trappentoren. - Is een verandering nodig die niet op tekening staat, dan kan deze slechts worden doorgevoerd na fiattering door de constructeur. - In beginsel brengt het bedrijf dat de steiger heeft opgebouwd de veranderingen aan. Doet een ander het, dan moet de betreffende steigerbouwer over dezelfde kwalificaties beschikken. Abomafoon 5.34 gaat nader in op de opleidingen en kwalificaties van de verschillende categorieën steigermonteurs. - Niet constructieve onderdelen van de steiger, zoals metselboys en consoles, mogen door geïnstrueerde medewerkers worden verplaatst. - Verplaatste vloerdelen, metselboys, consoles, enz. moeten zo snel als dat kan worden teruggeplaatst. Eventueel ontstane openingen moeten altijd direct worden beveiligd. Verwijzing - Arbowet hoofdstuk 2, art Arbobesluit art. 3.16, hfdst. 5 afd. 1, art. 7.4, 7.4a, 7.11a, 7.23, 7.23b, 7.34 en hfdst. 8 afd. 1 en 2. - Arboregeling hfdst. 8 en Bijlage XVIII. - Richtlijn Steigers, Bouwend Nederland en de Vereniging van Steiger-, Hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven VSB ( - Eurocodes 1 en 3 (onder andere NEN-EN 1993 Ontwerp en berekening van staalconstructies). - NEN-EN en -2 Gevelsteigers vervaardigd van geprefabriceerde onderdelen. - NEN-EN , -2 en -3 Steigers. - A-blad Steigerbouwen, Volandis Harderwijk. - Abomafoons 5.30 t/m 5.37 Steigers. Datum: April 2018 Wijzigingen ten opzichte van de vorige uitgave - Diverse kleine aanpassingen en toevoegingen (o.a. niet constructieve onderdelen van een steiger zoals metselboys en consoles mogen door geïnstrueerde medewerkers worden verplaatst. Verplaatste onderdelen moeten zo snel als dat kan worden teruggeplaatst en eventueel ontstane openingen moeten altijd direct worden beveiligd). - Hoofdstuk Verwijzing geactualiseerd (Richtlijn Steigers sinds juli 2016 vrij toegankelijk via A-bladen Steigerbouw en Veilige Steiger van Arbouw vervallen, in plaats hiervan A-blad Steigerbouwen van Volandis). Uitgave: Aboma bv Maxwellstraat 49 a Postbus BC Ede tel Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen, opmerkingen of verbetersuggesties, geef het aan ons door via Abomafoon@aboma.nl Wij helpen u graag! Blad 4 van 8 Abomafoon 5.35

5 Controlelijst voor (deel-)oplevering steigers Opdrachtgever Locatie Montagebedrijf Inspectiedatum Toezichthouder steigergebruik Steigertype: traditioneel systeem... Belastingklasse: 2 (1,5 kn/m 2 ) 4 (3,0 kn/m 2 ) 6 (6,0 kn/m 2 ) Bijbehorende tekening:... Controlepunten ja nee n.v.t. 1. Is de steiger gebouwd volgens tekening (of volgens standaard configuratie)? 2. Staat de steiger op draagkrachtige ondergrond? 3. Staan de staanders op voetplaten of voetspindels? 4. Is de onderste ligger correct aangebracht? 5. Zijn de staanderafstanden uitgevoerd volgens tekening (of volgens standaard configuratie)? 6. Zijn de liggers aangebracht volgens tekening (of volgens standaard configuratie)? 7. Zijn de diagonalen aangebracht volgens tekening (of volgens standaard configuratie)? 8. Zijn de verankeringen aangebracht volgens tekening (of volgens standaard configuratie)? 9. Zijn alle vloeren dichtgelegd? 10. Zijn de leuningen en kantplanken aangebracht? 11. Zijn alle vloeren veilig toegankelijk? 12. Is het overtollig materieel opgeruimd? 13. Is het steigerkaartsysteem / de opleveringsprocedure goed uitgevoerd? 14. Zijn de liftstopplaatsen ingericht volgens tekening? 15. Is de afstand tussen werkvloer en gevel (of object) zo klein mogelijk (reële maat 15 cm)? 16. Is er sprake van een veiligheidsmarkering/afzetting? 17. Zijn speciale constructies uitgevoerd volgens tekening? Wanneer één of meer vragen met NEE moeten worden beantwoord, mag de steiger NIET worden gebruikt voordat de afwijkingen zijn verholpen. Indien de afwijking niet volgens de voorschriften is te verhelpen, moet hieronder worden aangegeven welke maatregelen zijn getroffen opdat de steiger veilig kan worden gebruikt. Nr. Omschrijving afwijkingen Maatregelen Vertegenwoordiger montagebedrijf Naam :... Functie :... Handtekening : Vertegenwoordiger afnemer van de steiger Naam :... Functie :... Handtekening : Blad 5 van 8 Abomafoon 5.35

6 Controlelijst voor periodieke inspectie steigers Opdrachtgever : Toezichthouder steigergebruik :... Project :... Locatie steiger :... Bijbehorende tekening :... Inspectiedatum :... Controlepunten ja nee Opmerkingen 1. Staan de staanders op spindels of voetplaten en onderslagen om de druk goed te verdelen? 2. Is de opgang goed begaanbaar en beveiligd? 3. Staan de ladders onder de juiste hoek en zijn ze van goede lengte (1 m boven de vloer)? 4. Is de steigervloer overal dicht? 5. Zijn alle leuningen aanwezig? 6. Is de afstand tussen werkvloer en gevel (of object) zo klein mogelijk (reële maat 15 cm)? 7. Zijn alle kantplanken aanwezig? 8. Zijn alle diagonalen aanwezig? 9. Zijn alle verankeringen aanwezig? (volgens het verankeringspatroon) 10. Is de steiger met maximaal de toegestane belasting belast? Klasse 2: 1,5 kn/m 2 (150 kg/m 2 ) - Klasse 4: 3 kn/m 2 (300 kg/m 2 ) 11. Is de ondergrond voldoende draagkrachtig? 12. Is de steiger gevrijwaard van graafwerkzaamheden er onder of in de directe nabijheid? 13. Is er bij elke opgang een steigerlabel aangebracht met de benodigde informatie over de steiger? 14. Is het overtollig materiaal en afval opgeruimd? 15. Is de werkvloer vrij van obstakels? 16. Zijn de liftopstelplaatsen ingericht volgens tekening? Opmerkingen / actiepunten Maatregelen Inspectie uitgevoerd door: Naam :... Functie :... Paraaf :... Gezien door uitvoerder: Blad 6 van 8 Abomafoon 5.35

7 Steigervoorbereidingsformulier Projectgegevens Project Projectleider :... :... (Hoofd)uitvoerder :... Steigergegevens Opdrachtgever steigerbouw :... Contactpersoon Steigerconstructeur 1) Toezichthouder steigerbouw (tijdens opbouw) :... :... :.. Toezichthouder steigergebruik (tijdens gebruik) :.. 1) Indien wordt gebouwd volgens een standaard configuratie vervult de fabrikant/leverancier de rol van constructeur Aandachtspunt Van toepassing (aankruisen) Nadere toelichting Steigerbelasting Klasse... (volgens EN 12811) Ondersteuningssteiger Anders, namelijk.... Uitvoering steiger Standaardconfiguratie Bedrijfsconfiguratie Fabrikantconfiguratie Anders, namelijk.... Slaghoogte 2,00 / 2,20 m Verdiepingshoogte Anders, namelijk.... Steiger type Traditioneel Idem, maar met bajonetsluiting Systeem Frame Overige Gebruik uitbouwconsoles Vloerbreedte/-type: Metselboy, opperboy: Verankering Standaard patroon Afwijkend patroon Boren Anders, namelijk.... Steigerafdichting Netten; 50% of 90% Zeil of folie: 100% Kappen Omgevingsrisico s Waterpartijen / sloten Ontgraving Putten/besloten ruimtes Hoogspanningsleidingen Openbare weg Blad 7 van 8 Abomafoon 5.35

8 Aandachtspunt Van toepassing (aankruisen) Nadere toelichting Ondergrond Vlak, draagkrachtig Kelder / dak (draagkrachtig) Anders, namelijk..... Opslagsteiger Steigerklasse 6 Aantal:..... Positie bekend:.... Liften Goederenlift Personenlift Personen/goederenlift Posities bekend:... Liftboy Opgang Ingebouwd ladderhuis Aangebouwd ladderhuis Aangebouwde trappentoren Vluchtwegen Steiger als valbeveiliging Bouwkundige tekening Ruwbouwbeveiliging Dakrandbeveiliging Plattegronden Doorsneden Gevelaanzicht Steigertekening Door:..... Planning Door:..... Levering materiaal Eigen materiaal aannemer Montage- of steigerbouwbedrijf Derden / huur Aanvoer Voorwagen Combinatie Trailer Aanhanger Opslag steigermaterieel < 10 m bouwwerk > 10 m bouwwerk Beschikbare opslagruimte Horizontaal transport Verreiker Anders, namelijk.... Verticaal transport Torenkraan Mobiele kraan Anders, namelijk.... Opleveringsprocedure Vrijgaveformulier Labelprocedure Wijze (per slag, per gevel, etc.) Blad 8 van 8 Abomafoon 5.35