Kleine geloofsgroepen. Wegen naar een vitale parochie

Transcriptie

1 OVER HET BOEK KLEINE GELOOFSGROEPEN Persbericht, symposium en de uitgebreide inhoudsopgave uit het boek Persbericht Kees Slijkerman en Fred van Iersel (red.) Kleine geloofsgroepen Wegen naar een vitale parochie Binnen de rooms katholieke kerk in West Europa ontstaat door samenwerking en samenvoeging een nieuw type parochie. Daarin is de vraag naar de kwaliteit van de gemeenschap opnieuw actueel. De opkomst van kleine geloofsgroepen lijkt een antwoord te bieden op de behoefte aan een doorleefd geloof en aan nabijheid in het pastoraat. Het boek Kleine geloofsgroepen biedt achtergronden bij deze nieuwe ontwikkeling en laat zien waarom en hoe heel concreet aan kleine geloofsgroepen gebouwd kan worden. Uit het voorwoord door mgr. J. van Burgsteden: Van harte beveel ik dit boek bij u aan. Mijn hoop is dat het in parochies gebruikt zal worden. Het ontstaan van kleine geloofsgroepen small Christian communities kan ertoe bijdragen dat een parochie een gemeenschap van gemeenschappen wordt, waar de deelnemers elkaar kennen en tot steun zijn. Als parochianen naast regelmatige deelname aan de Eucharistieviering ook deel gaan uitmaken van kleine geloofsgroepen, zal, naar ik hoop, hun parochie groeien in vitaliteit. Zeker voor jonge mensen die als christen willen leven, is de steun van een small Christian community in toenemende mate van belang. In dit boek vindt u bijdragen van: mgr. J. van Burgsteden, mgr. E. de Jong, Fred van Iersel, René Hornikx, Wilfried Hagemann en Kees Slijkerman. Kees Slijkerman en Fred van Iersel (red.) Kleine geloofsgroepen. Wegen naar een vitale parochie Een uitgave van Uitgeverij Abdij van Berne, Heeswijk. ISBN pagina s Prijs: 14,95 Bestellen: info@berneboek.com en via de reguliere boekhandel Ad Verest, Kees van Vliet, StuCom

2 PRESENTATIE Heeswijk / 1 november 2011 Dit boek werd gepresenteerd op 4 november 2011 tijdens het symposium 'Mobiele Kerken' in de Boothzaal van de Universiteit van Utrecht, georganiseerd door Luce ( crc.nl). Dit symposium werd zo aangekondigd: Symposium Small christian communities Binnen de kerk in West Europa ontstaat door samenwerking en samenvoeging een nieuw type parochie. Daarin is de vraag naar de kwaliteit van de gemeenschap opnieuw actueel. De opkomst van kleine geloofsgroepen lijkt een antwoord te bieden op de behoefte aan een doorleefd geloof en aan nabijheid in het pastoraat. De traditionele kerken hebben het zwaar: afnemende kerkgang en terugloop in financiële middelen nopen tot noodzakelijke fusies en schaalvergroting met alle gevolgen van dien voor geloofsvorming en parochieopbouw. De nieuwe parochie lijkt zich te ontwikkelen tot een gemeenschap van gemeenschappen. Een bijzondere plek daarbinnen is weggelegd voor kleine geloofsgroepen: small christian communities. In deze groepen vormen de bekwaamheden of charisma s van gelovigen het uitgangspunt. Het zijn groepen van gelovigen die leven, geloof en Bijbel met elkaar delen. In de huiskamer eerder dan in het kerkgebouw komen ze samen voor gebed, tonen ze belangstelling voor elkaar en vinden ze bemoediging om het evangelie van Jezus Christus in praktijk te brengen in het dagelijks leven. Het mobiele, persoonlijke en bewegelijke karakter van deze geloofsgroepen laat zich niet zo gemakkelijk in de gevestigde instituties vatten. Op sommige plaatsen ontstaan spanningen tussen de oude kerken en groepen van de zogeheten nieuwe bewegingen. Toch vormen deze kleine groepen een positieve uitdaging voor parochies en bisdommen, die ook zelf uitgedaagd worden kleine geloofsgroepen op te zetten. Parochiegemeenschappen kunnen gebruik maken van het nieuwe spirituele elan van deze groepjes gelovigen. En omgekeerd kunnen zij een bedding bieden waarin deze groepen kunnen floreren en inspireren. Tijd dus voor een landelijke parochiedag rond de opbouwwaarde van kleine christelijke gemeenschappen binnen kerkelijke gemeenten. Welke kansen liggen er en welke gevaren doemen op? En wat is in dezen wijs beleid? Een studiedag van Luce / Centrum voor Religieuze Communicatie voor pastores en parochieassistenten, catecheten en catechisten, kerkbestuurders en vrijwilligers, en andere gelovigen die op zoek zijn naar nieuw elan inzake geloofsvorming en parochieopbouw. Aanleiding is de presentatie van het boek Kleine geloofsgroepen. Wegen naar een vitale parochie van de Werkgroep Pastoraal Congres Nieuwe Bewegingen, dat op de dag zelf met korting te koop is. Lezingen Sake Stoppels, Mobiliseert de kleine groep de kerkelijke gemeente? Protestantse ervaringen StuCom

3 De kleine groep heeft in de protestantse traditie vanouds een belangrijke plek. Ook nu is er veel aandacht voor kleinschalige verbanden binnen kerkelijke gemeenten, vooral vanwege hun opbouwwaarde. Toch zijn de ervaringen niet alleen maar positief. Welke kansen liggen er en welke gevaren doemen op? En wat is in dezen wijs beleid? ( tekst: 0347 op Jozef Wissink, Noodzaak en oplossing? Kleine christelijke gemeenschappen zijn absoluut noodzakelijk, maar lossen niet alles op. Een pleidooi om deze gemeenschappen op hun eigenlijke waarde te schatten. (tekst: 0348 op Workshops Kees Slijkerman, Scc's zaaien en besproeien, activeren en zelfstandig maken Je wilt small Christian communities (scc's) in je parochie. Hoe pak je dat aan, zodat het groepen worden die vrijwel zonder jou verder kunnen, en het reguliere pastorale werk ondersteunen. Rob Landré, Een levend geloof en een levende gemeenschap Het WeG project beschrijft wegen naar een levend geloof en een levende, missionaire kerkgemeenschap. Concrete handreikingen rond het catechetisch WeG project van het Officium Catecheticum. (WeG staat voor Wege erwachsenen Glaubens, 'wegen naar volwassen geloven'.) René Hornikx, Impulsen van kleine groepen voor parochieopbouw Hoe de spiritualiteit van kleine groepen de parochie kan omvormen? Kunnen kleine groepen helpen om de parochie bij de tijd te houden? Concrete handreikingen die de geloofsverdieping in kleine groepen brengt tot parochieopbouw. Veel meer over dit onderwerp in de rubriek parochie / gemeente op Dit is document 0349 op HIERONDER STAAN DE KORTE EN DE UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE VAN HET BOEK KLEINE GELOOFSGROEPEN, de pagina's 5 en 117 t/m 120 uit het boek. StuCom

4 5 Inhoudsopgave MGR. J.G.M. VAN BURGSTEDEN S.S.S. / 7 Voorwoord MGR. EVERARD DE JONG / 8 Inleiding FRED VAN IERSEL / 11 Legitimiteit, nut en noodzaak van small Christian communities voor parochiepastores AD VEREST / 20 Vele bloemen in één tuin Randvoorwaarden en kansen voor small Christian communities binnen de gemeenschap van de nieuwe parochie KEES VAN VLIET / 40 Communio, charisma en zending Over het theologisch fundament van de small Christian communities RENÉ HORNIKX / 53 Kleine groepen van vitaal belang voor parochievernieuwing en -ontwikkeling WILFRIED HAGEMANN / 69 Hoe kunnen wij de gaven van de Geest in de ander ontdekken, stimuleren en begeleiden? KEES SLIJKERMAN / 80 Aan de slag met kleine geloofsgroepen KEES SLIJKERMAN / 91 Tips en tools, methodes en literatuur Uitgebreide inhoudsopgave / 117

5 117 Uitgebreide inhoudsopgave MGR. J.G.M. VAN BURGSTEDEN S.S.S. / 7 Voorwoord MGR. EVERARD DE JONG / 8 Inleiding Twee bewegingen / 8 De vraag naar geborgenheid / 8 Zaadjes van hoop / 9 De methode / 9 Een tweede soort gezin / 10 FRED VAN IERSEL / 11 Legitimiteit, nut en noodzaak van small Christian communities voor parochiepastores Inleiding / 11 Small Christian Communities, een begripsomschrijving / 11 Zeven kenmerken De ecclesiologische legitimering van small Christian communities / 13 Op welke pastorale vraagstukken formuleren small Christian communities een antwoord / 15 Aanvulling op schaalvergroting Doelmatigheidswinst Opdracht tot eenheid en vernieuwing Actie verbinden met inspiratie Nut en noodzaak van small Christian communities / 18 AD VEREST / 20 Vele bloemen in één tuin. Randvoorwaarden en kansen voor small Christian communities binnen de gemeenschap van de nieuwe parochie Pastorale context: van oude naar nieuwe parochies / 20 Noodzaak tot cultuuromslag Nieuwe pastorale situatie Small Christian communities: kansen tot vernieuwing / 23 Nadere begripsbepaling Een praktijkbericht Reflectie Hoe omgaan met zelforganisatie van parochianen

6 118 De nieuwe parochie als gemeenschap van gemeenschappen / 30 Grondgedachte: de parochie als gemeenschap van gemeenschappen Communio-ecclesiologie ( koinonìa als theologisch fundament) Asymmetrie en harmonie tussen parochiële, lokale geloofsgemeenschappen en charisma s Pastoraal besluit: gebed voor de parochievernieuwing KEES VAN VLIET / 40 Communio, charisma en zending. Over het theologisch fundament van de small Christian communities Inleiding / 40 Theologische omschrijving en theologische kenmerken van de small Christian communities / 41 Vitalisering van parochies Faith-sharing en life-sharing Het grotere geheel van de Kerk en de Eucharistie Je steentje bijdragen aan Kerk en samenleving Communio - de ecclesiologische dimensie van de small Christian Communities / 44 Vaticanum II en de Kerk als gemeenschap van gemeenschappen Een spiritualiteit van communio Charisma - de pneumatologische dimensie van de small Christian communities / 46 De gaven van de Geest en de vrucht van de Geest Het institutionele principe en het charismatische principe Zending - de missionaire dimensie van de small Christian Communities / 49 Jezus wist zich gezonden en zendt zijn leerlingen De zending van small Christian communities Tot besluit: Het gewone en het bijzondere van small Christian Communities / 50 RENÉ HORNIKX / 53 Kleine groepen van vitaal belang voor parochievernieuwing en -ontwikkeling God neemt het initiatief uit bewogenheid om ons / 53 Cyclisch proces van zes stappen / 54 Kleine groepen in ballingschap / 54 God begint telkens opnieuw zijn geschiedenis met een enkeling / 55

7 119 Drie relatievormen om het gelovig vol te houden / 56 a. De individuele relatie van iemand tot God b. De kleine groep en deel uitmaken van een kleine groep c. De grote of massabijeenkomsten Inspiratie is de motor / 59 voor twee typen parochie Twee typen met eigen kenmerken Niet toevallig, deze twee typen parochie! Zoeken naar evenwicht / 63 Kleine groepen helpen bij vitalisering / 64 Leiding en kleine groepen / 65 Kleine groepen hebben structurele bedding nodig / 65 Ten slotte / 66 WILFRIED HAGEMANN / 69 Hoe kunnen wij de gaven van de Geest in de ander ontdekken, stimuleren en begeleiden? Dringende taak: de gemeenschap opnieuw opbouwen / 69 God is aan het werk / 69 Nieuw elan in de Kerk / 70 God is een God van het begin / 71 De mobiele kerken en de officiële Kerk / 72 Vruchten in de gemeenschappen vanuit de ontmoeting met charisma s / 73 De gave des onderscheids van de priester / 75 Onderscheidingscriteria / 76 De belangrijke rol van de medewerkers / 77 De geestelijke begeleiding van de medewerkers / 78 Plekken voor de pastoor om uit te blazen / 78 KEES SLIJKERMAN / 80 Aan de slag met kleine geloofsgroepen Waarom gemeenschapsvorming in kleine groepen? / 80 Wat voor groepen staan ons voor ogen? / 80 IJzer smeden als het heet is / 81 Hoe kom je van A naar B? / 82 Meewerken met de Geest / 83 Doel voor ogen houden / 85 Onderneming van decennia / 85 Hoe beginnen? / 86

8 120 Anticipeer op vervolggroep, toerustend leiderschap / 87 Leiding geven aan een small Christian community / 87 Pastorale ondersteuners aanstellen en bijeenbrengen / 88 Inspiratie, oriëntatie, binding, doelen, diaconie en participatie / 89 KEES SLIJKERMAN / 91 Tips en tools, methodes en literatuur Overzicht van methodes / 91 Small Christian communities bouwen met het programma van Baranowsky Small Christian communities bouwen met het WeG-concept Wat nodig is om Opnieuw beginnen te kunnen geven Praktijkervaringen in het bisdom Hasselt Waarom voorkeur voor het WeG-concept? Small Christian communities bouwen met andere methodes Small Christian communities bouwen vanuit wat al gaande is Vervolgbijeenkomsten, wat bespreek je in een small Christian community? / 100 Natuurlijke ontwikkeling van gemeenschappen / 102 Acht aspecten die steeds nodig zijn om te groeien / 103 Toerustend leiderschap Gavengebaseerde bediening Hartstochtelijke spiritualiteit Effectieve structuren Inspirerende samenkomsten Holistische kleine groepen Behoeftegerichte evangelisatie Liefdevolle relaties Small Christian communities splitsen / 105 Netwerk van small Christian communities nodig Wie zijn aan zet? / 106 De persoon van de pastor en de initiatiefnemers Vijf essentiële elementen van een gemeenschap / 109 Wat leiders van small Christian communities moeten leren / 110 Samenvattend plan van aanpak / 110 Aanbevolen literatuur, besteladressen, websites / 112 Afkortingen / 114