Boterlandroute. 42 Diksmuide Sint-Jacobskapelle Pervijze. De tocht. Twee IJzertorens

Transcriptie

1 Boterlandroute 42 Diksmuide Sint-Jacobskapelle Pervijze Bij een schitterend blauwe hemel of bij een dreigende, grijze lucht; bijna nergens lijkt het verschil groter tijdens eenzelfde fietstocht. In het eerste geval lijkt het of je op een zorgeloze dag door een immer groen en vredig landschap fietst, terwijl de wind lichtjes door je haren wriemelt. Maar als de lucht grijs en grauw is tijdens je fietstocht, zijn zowel het oorlogsverleden van de streek als de melancholie van Jacques Brel veel meer nabij. De hemel lijkt dan onheil aan te kondigen: wordt het oorlog of komt er storm? De tocht km De Grote Markt (1) van Diksmuide is een bijzonder aangename plek om je fietstocht aan te vangen: er zijn bevoorradingsmogelijkheden te over, er is altijd wel wat te beleven en de grote open ruimte biedt je alle mogelijkheden om de hemel te monsteren vooraleer je op de fiets klautert. Op de aangename Grote Markt bewonder je de Sint-Nicolaaskerk en het stadhuis met belfort. De kerk werd grotendeels heropgebouwd na de Eerste Wereldoorlog, op basis van het plan van de oorspronkelijke 14de-eeuwse kerk. De toren dateert nog uit de 18de eeuw. In 1940 werd de kerk weer getroffen, zij het in mindere mate. Het stadhuis, in neogotische stijl, werd gebouwd in De eerste Diksmuidse vip die je ontmoet op de Grote Markt is het Manneke uit de Mane, een symbool van Vlaamse humor dat verwijst naar de gelijknamige almanak. Op een hoek van het marktplein fiets je rechts in de Reuzemolenstraat. Bij de T-splitsing op het einde ervan rijd je rechts de IJzerlaan op, een van de drukkere straten op deze route. Net na de verkeerslichten rijd je over de Hoge Brug en dan fiets je links de IJzerdijk op. Twee IJzertorens km Even verder liggen rechts de Paxpoort, het Heldenhuldekruis en de nieuwe IJzertoren (2). In 1949 werd de Paxpoort gebouwd met het puin van de eerste IJzertoren, die van 1929 dateerde en bij een bomaanslag in 1946 grotendeels werd vernield. Die bomaanslag was het werk van onbekenden. Tussen de resten van de oude IJzertoren werd een kruis opgericht als hulde aan de oorlogshelden. De nieuwe IJzertoren is een ontwerp van Robert Van Averbeke, is 84 meter hoog en kende zijn voltooiing in De IJzertoren is in de loop der jaren uitgegroeid tot een symbool van vrede en van Vlaamse ontvoogding. Net voor de brug over de spoorweg is er een picknickplaats met infohut: hier kun je bij gelegenheid de fietsroute naar Nieuwpoort aanvatten, een route die over een voormalig spoortraject loopt. Een paar honderd meter na de spoorweg-

2 Tussen IJzertoren en Dodengang 293 Praktisch AFSTAND 44 km. BEWEGWIJZERING Bewegwijzerd met zeshoekige borden. VEILIGHEID Over het algemeen loopt de route over rustige landelijke wegen zonder gevaarlijke kruispunten. AARD VAN DE WEG Het wegdek is van asfalt of beton, op enkele strookjes aardeweg na. 40 % verkeersvrij. AANBEVOLEN VERTREKPUNT Dienst voor Toerisme, Grote Markt 28, Diksmuide. INFORMATIE Dienst voor Toerisme, Grote Markt 28, 8600 Diksmuide, , M toerisme@stad.diksmuide.be, 2 Westtoer, Albertlaan, 8200 Sint-Michiels (Brugge), , M info@westtoer.be, 2 FIETSENVERHUUR Fietsen Catrysse, Kaaskerkestraat 56a, 8600 Diksmuide, t Buitenbeentje, Vaartstraat 1, 8600 Diksmuide, ETEN EN DRINKEN De Brooderie, Generaal Jacqueslaan 5A, 8600 Diksmuide, Broodjeszaak met zeer ruime en lekkere keuze. Gesloten op zondag. Pita Istanbul, Generaal Jacqueslaan 6, 8600 Diksmuide. Nette zaak met gevarieerd aanbod van pita s en ander lekkers. brug neem je rechts de Kapellestraat. Onderweg wordt je wel duidelijk waarom die straat zo heet km Voorbij een bruggetje over een naamloos beekje blijf je rechtdoor trappen naar de dorpskern van Sint-Jacobskapelle (3), die in 1974 als waardevol landschap werd beschermd. Zorg ervoor dat het kerkje op het Sint-Jacobsplein aan je linkerzijde blijft, terwijl je nog even rechtdoor fietst over dat plein. De naam van Sint-Jacobskapelle verwijst naar een kapel die hier in 1420 zou zijn opgericht. De huidige kapel staat tussen kastanjebomen en is een heruitgave van de kapel die er voor de Eerste Wereldoorlog stond. Ook in deze kleinste deelgemeente van Diksmuide houdt een monument de herinnering aan de oorlogsslachtoffers levend. Wat verder kom je bij een Y-splitsing, waar je links in de Jacob Devischstraat fietst, die zowat een halve kilometer lang is. Op het einde ervan kies je voor de weg naar links, de Jagersstraat.

3 Grote Beverdijkvaart m m 42 N355 E40 N302 8 Schoorbakkehoeve 7 Pervijze 6 Oostkerke N35 2 Lovaart N319 Lampernisse Oudekapelle Nieuwkapelle N364 Sint-Jacobs- Kapelle IJzer IJzertoren DIKSMUIDE N369 Blankaart 5 ROUTE REFERENTIEPUNTEN 40% verkeersvrij vertrek 1 Grote Markt SITUERING NOORDZEE 44 km AFSTAND BRUGGE Oostende E40 GENT IJzer Diksmuide FRANKRIJK Leie E17 E40 A17 BRUSSEL Schelde E403 E429 Nijvel E19 1 km 4 km 5 km 9 km 17 km 29 km 34 km IJzertoren Sint-Jacobs-Kapelle IJzerdijk Knokkebrug Lampernisse Pervijse Schoorbakke hoeve

4 Wegwijzer 295 Vertrekpunt: Grote Markt (1) (Diksmuide) 1 t 2 1 km Reuzenmolenstraat Albertstraat Reuzemolenstraat IJzerlaan Hoge Brug IJzerdijk 2 t 3 3 km IJzertoren (2) (Diksmuide) Kapellestraat Sint-Jacobsplein 3 t 4 1 km Sint-Jacobskapelle (3) Jacob Devischstraat Jagersstraat 4 t 5 4 km IJzerdijk (4) (Sint-Jaccobskapelle) Villa Marietta IJzerdijk 5 t 6 8 km Knokkebrug (5) (Nieuwkapelle) Knokkestraat Oude Zeedijk Oude Zeedijk Lepelstraat Smissestraat Groignestraat Alveringemstraat Grote Beverdijkstraat Oude Zeedijk Zannekinstraat 6 t 7 12 km Lampernisse (6) Zadelstraat Fietspad Steendamstraat Zoutenaaiestraat Oude Zeedijk Oude Zeedijk Oude A-Vaartpad Sint-Katharinakapellepad Sint-Katharinakapellepad Brouwerijstraat Pervijzestraat 7 t 8 5 km Dorpskern Pervijze (7) Nieuwpoortsestraat Berkelpad Spoorwegbedding Proostdijk Schoorbakkestraat 8 t 1 10 km Schoorbakkehoeve (8) Keiemstraat Zijdelingstraat Zijdelingstraat Warmoesstraat Beerstblotestraat Beerstblotestraat over Handzamevaart Beerstblotestraat Vaartstraat Italiëplein Generaal Jacquesstraat Grote Markt (1) (Diksmuide) Langs de IJzer en over de Oude Zeedijk km Op het einde van de Jagersstraat moet je de IJzerdijk (4) op. Gezien de Boterlandroute naar rechts loopt, fiets je ook die richting uit. De eerstvolgende vier kilometer moet je genoegen nemen met het gezelschap van de IJzer. Alles is hier peis en vree. Af en toe ontmoet je een fietser, een jog-

5 ger of een wandelaar. Aan de overkant van de IJzer liggen de IJzerbroeken, een typisch landschap. In de uiterste hoek hiervan, maar niet zichtbaar vanaf de route, ligt het natuurreservaat De Blankaart. In die door turfontginning ontstane vijver leven tal van zeldzame vogels. Wanneer je driekwart van de rit op de IJzerdijk achter de rug hebt, ligt rechts Villa Marietta. Mevrouw Tack, de vroegere bewoonster van Villa Marietta, stond bekend als soldatenmoeder. Tijdens de Eerste Wereldoorlog reed ze op haar ezel geregeld naar de loopgraven om de soldaten wat snoep of wat sigaretten te bezorgen, een meevoelend woord toe te spreken en een hart onder de riem te steken km Het eerstvolgende herkenningspunt is de Knokkebrug (5), bij de samenvloeiing van IJzer en Ieperlee. Reeds in de middeleeuwen vormde de samenvloeiing van beide wateren aan de Knokkebrug een belangrijk waterwegenknooppunt. Later werd de plaats ook militair zeer belangrijk. Diverse naties stationeerden hier hun troepen in een fort dat oorspronkelijk door de Spanjaarden werd gebouwd(1590): achtereenvolgens de Fransen, de Hollanders en de Oostenrijkers, die het in 1772 afbraken. Vlakbij is een picknickplaats. De route leidt hier rechts de Knokkestraat in. Een kleine halve kilometer verder draai je bij een T-splitsing nogmaals naar rechts, op de Oude Zeedijk. De Oude Zeedijk werd aangelegd na overstromingen in de 11de eeuw. Zowat anderhalve kilometer rijd je over die vroegere dijk. Een opmerkzame geest ziet hier en daar een hoogteverschil tussen de weiden en akkers aan de linker- en de rechterkant van de weg: aan de ene kant kon de grond minder lang aanslibben dan aan de andere. Aan het kruispunt met de Boterpotstraat fiets je rechtdoor. Je ziet hier de nieuwe windmolens van de coöperatieve vennootschap BeauVent. De windmolens, genaamd Botermolen en Lepelmolen van cvba BeauVent werden in 2005 geplaatst en moeten zorgen voor de elektriciteitsvoorziening van 1150 woningen. Pas daarna, wanneer je links een kapelletje opmerkt, trap je links de Lepelstraat in, die je naar Nieuwkapelle voert. Hier leidt de route je rechtdoor naar de Smissestraat (ter hoogte van de kerk). Bij de T-splitsing met de Groignestraat neem je die naar rechts. Wat verder op de landbouwweg zie je rechts Oudekapelle opduiken. Oudekapelle zou in het begin van de 13de eeuw zijn gesticht, maar heette toen Rellemskapelle, een naam die verwijst naar de stichter Rainelmus van Lampernisse. De huidige kerk dateert uit de eerste helft van de jaren 1920 en verving een kerkje uit de 14de eeuw, dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd vernield. De weg blijft rechtdoor lopen, tussen velden en weiden, alweer tot bij een T-splitsing; nu neem je links de Alveringemstraat en wat verder rechts de Grote Beverdijkstraat. Een flink eind naar links zie je de Rood Huis Hoeve. Vroeger stond hier een pachthoeve van de abdij van Clairmarais. Het jaartal 1604 op de poort getuigt van een eeuwenlange geschiedenis. Het water dat rechts naast je route stroomt,

6 297 is de Grote Beverdijkvaart, die zorgt voor de afwatering van een flink part van Veurne-Ambacht. Let op de bunker links in deze straat. Boven de ingang ervan staan Senegalese opschriften: ze wijzen op de aanwezigheid van islamieten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Boterlandroute Nikolaas Zannekin uit Lampernisse km Fiets verder tot je bij een kruispunt links de Oude Zeedijk van daarstraks terugvindt. Op het (voorlopige) einde ervan wacht je links de Zannekinstraat, die je naar het kleine centrum van Lampernisse (6) brengt. Lampernisse was een nederzetting die in de 9de eeuw op een smalle zandrug ontstond. De oorsprong van de naam verwijst naar een weide met lammeren. Aan weerszijden van de voornaamste straat strekt zich het beschermde komgrondgebied Lampernisse uit. Als je hier even stil bent, ervaar je goed de sfeer van het landschap. De Zannekinstraat is genoemd naar de belangrijkste historische figuur van het dorp. In de 14de eeuw voerde Nikolaas Zannekin de ontevreden boeren en stadsbewoners aan in de strijd tegen de Fransen. Samen met een flink deel van zijn leger sneuvelde hij in 1328 bij de slag van Cassel. Aan de muur van de kerk werd een gedenksteen uit 1928 aangebracht, naar aanleiding van de zeshonderdste verjaardag van zijn overlijden. Voorbij de dorpskern van Lampernisse volg je eerst rechts de Zadelstraat, nadien het fietspad naar links dat je naar de Steendamstraat brengt. Geniet van het vlakke landschap om je heen tot je oplettend oversteekt naar de Zoutenaaiestraat. In wat je het centrum van Zoutenaaie zou kunnen noemen, gaat het rechts weer naar de Oude Zeedijk. Tot aan de gemeentefusies van 1970 stond Zoutenaaie gecatalogeerd als de kleinste gemeente van het land, met ongeveer twee dozijn inwoners. Nadien ging Zoutenaaie op in het grotere geheel Veurne. De naam van het plaatsje werd reeds vermeld in de 11de eeuw, toen als Saltanauua, wat kan vertaald worden als zout water. Even nadat je de Bovenvliet kruiste, volg je die weg naar links. De Oude Zeedijk gaat over in een fietspad naast de Oude A-Vaart, het Oude A-Vaartpad. Aan de overzijde van de Roesdammestraat heet dit het Sint-Katharinakapellepad. Waar je niet verder rechtdoor kunt, volg je het pad naar links. Je fietst voorbij een herinnering aan het Mariajaar km Langs de Brouwerijstraat rechts en de Pervijzestraat 50 meter verder links, geraak je in de dorpskern van Pervijze (7). Daar moet je rechtdoor in de Nieuwpoortsestraat (dus niet richting Nieuwpoort of Veurne). De naam Pervijze, een deelgemeente van Diksmuide, werd in 1120 genoteerd als Parevis, een term die zou kunnen uitgelegd worden als voorplein of portaal van de kerk. Net als tal van andere plaatsen in de regio werd ook Pervijze tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoest. Ter hoogte van het postgebouw vind je rechts het Berkelpad, dat je volgt tot je links op het traject kunt van de vroegere spoorlijn tussen Diksmuide en Nieuw-

7 poort. Geniet van het landschap van de vallei van de IJzer. Zowat twee kilometer blijf je in deze spoorbedding; dan moet je rechts in de Proostdijk. Tussen 1868 en de jaren 1960 reden treinen op dit traject. In 1976 werd het spoor uitgebroken en nadien kreeg het een bestemming als fietsen wandelpad. Langs dit traject ontwikkelde zich in de loop der jaren een interessante biotoop met onder meer pastinaak, koningskaars en sleutelbloem. Na ruim twee kilometer op de Proostdijk kun je links in de Schoorbakkestraat. Bij de gelijknamige brug kruis je de IJzer. Ongeveer een halve kilometer verder pedaleer je rechts in de Keiemstraat km Vooraan rechts in de Keiemstraat staat de Schoorbakkehoeve (8). De term schoorbak verwijst naar de bak die gebruikt werd voor de overzet van de IJzer tussen Schore en Pervijze. Lang geleden stond op de plaats van de huidige Schoorbakkehoeve een schapenboerderij met de naam Kruydtswalle. Ze stond er reeds in 1176, want toen schonk de graaf van Vlaanderen haar aan de abdij van Veurne. Na de verwoesting van de hoeve tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in 1920 de Schoorbakkehoeve gebouwd. Naarmate je vordert, kom je dichter bij de IJzer. Ter hoogte van de Tervatebrug ruil je de IJzer voor de Vladslovaart, via de Zijdelingstraat. In de buurt van de huidige Tervatebrug over de IJzer werd in 1914 een bloedige slag uitgevochten, waarbij het Duitse leger de strategisch belangrijke brug moest prijsgeven. Let tijdens je tocht door het tweede deel van de Zijdelingenstraat op het landschap links omheen het Zijdelingetje, dat naarstig zijn water vervoert. Aan de Warmoesstraat verlaat je het beekje naar rechts, om de IJzer weer op te zoeken. Bij de stroom wacht je de Beerstblotestraat naar links. Zowat twee kilometer verder ligt op de andere oever de Dodengang. De Dodengang was vanaf mei 1915 een vooruitgeschoven stelling van het Belgische leger en bestaat uit een netwerk van loopgraven en bunkers. Zowat driehonderd meter verder stroomafwaarts loopt de Dodengang ten einde. Je volgt de Beerstblotestraat nog zowat anderhalve kilometer en belandt bij de nieuwe Bloemmolens. De oorspronkelijke Diksmuidse Bloemmolens, gelegen aan de IJzer, werden tijdens de zware gevechten van de Eerste Wereldoorlog verwoest. Op het einde van de 20ste eeuw werden op de huidige plaats nieuwe bloemmolens gebouwd, die nog steeds de oude machines bevatten. Op hetzelfde terrein werd het woonerf Hof ter Bloemmolens aangelegd. De oude machines kun je bezichtigen, maar je moet wel eerst reserveren bij de Dienst voor Toerisme. Je kruist de Handzamevaart en bereikt spoedig de Grote Markt (1) van Diksmuide. Behalve de omgeving van de markt, valt er nog wel meer fraais te bezichtigen in Diksmuide. Zeker een bezoek waard is het rustige begijnhof. Nadien is het moeilijk weerstand bieden aan het Oerbier dat in de deelgemeente Esen door de Dolle Brouwers tot leven wordt gewekt en in diverse horecazaken in Diksmuide uit de tapkraan stroomt.