AB 2018/1. Art.6:162 WB; art. 51, 188 SR

Transcriptie

1 AB RECHTSPRAAK BESTUURSRECHT HOGE RAAD (STRAFKAMER) 14 februari 2017, nr. 14/03452 (Mrs. W.A.M. van Schendel, H.A.G. Splinter-van Kan, G. Snijders, G. de Groot, V. van den Brink) m.nt. G.A. van der Veen Art.6:162 WB; art. 51, 188 SR Gst. 2017/177 JOW 2017/17 NJ 2017/140 RvdW 2017/269 NJB 2017/495 ECLI:NL:PHR:2016:629 ECLI:NL:HR:2017:221 ECLI:NL:PHR:2016:959 Politie als benadeelde partij poogt kosten te verhalen in verband met opsporing na valse aangifte. Dit kostenverhaal verdraagt zich niet zonder meer met de bijzondere wettelijke doeleinden en regeling van de strafrechtspleging. Het middel stelt de vraag aan de orde of de politie jegens degene die is veroordeeld ter zake van aangifte of klacht doen dat een strafbaar feit gepleegd is, wetende dat het niet gepleegd is (art. 188 Sr), op grond van onrechtmatige daad als bedoeld in art. 6:162 BW verhaal heeft voor de kosten die zij als gevolg van de aangifte heeft moeten maken. Het gaat hier om kosten die de politie maakt ter uitvoering van haar publiekrechtelijke taak, strekkende tot het opsporen van strafbare feiten. De onbeperkte mogelijkheid van verhaal van deze kosten op grond van het privaatrecht welke mogelijkheid onder meer zou bestaan indien een verdachte, een veroordeelde of een derde onrechtmatig handelen jegens de politie kan worden verweten verdraagt zich niet zonder meer met de bijzondere wettelijke doeleinden en regeling van de strafrechtspleging. Kostenverhaal op grond van het privaatrecht levert dan ook in beginsel een onaanvaardbare doorkruising op van deze publiekrechtelijke regelgeving (vgl. HR 21 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2835, NJ 2003/360). Van deze onaanvaardbare doorkruising is in beginsel ook sprake bij verhaal van de kosten als gevolg van een valse aangifte. Dat is echter anders als vaststaat dat degene die de aangifte heeft gedaan, niet alleen wist dat het feit niet is gepleegd, maar de aangifte ook heeft gedaan met geen ander doel dan de politie te schaden en bij de aangifte wist of moest begrijpen dat deze de politie zou nopen of bewegen tot nodeloze opsporingshandelingen. Kostenverhaal valt in dat geval niet meer aan te merken als een onaanvaardbare doorkruising in de hiervoor in genoemde zin. Indien de politie in het strafproces als benadeelde partij schadevergoeding vordert wegens nodeloos gemaakte kosten, rust op haar de plicht feiten of om stan dig he den te stellen op grond waarvan kan worden geoordeeld dat aan de hiervoor in vermelde vereisten is voldaan. Bij betwisting rust op de politie ook, overeenkomstig de hoofdregel van art. 150 Rv, de last bewijs van die feiten en om standig he den bij te brengen. Arrest op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Ge rechts hof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, van 2 juli 2014, nummer 21/ , in de strafzaak tegen: verdachte, adv.: mr. G. Spong, te Amsterdam. 1. Geding in cassatie Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit (niet opgenomen; red.). Namens de benadeelde partij hebben Th.O.M. Dieben en J.G. Geertsma, beiden advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit (niet opgenomen; red.). De Advocaat-Generaal P.C. Vegter heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep. De raadsman van de verdachte heeft daarop schriftelijk gereageerd. De advocaten van de benadeelde partij hebben daarop schriftelijk gereageerd. De Advocaat-Generaal P.C. Vegter heeft bij aanvullende conclusie geconcludeerd tot verwerping van het beroep. De advocaten van de benadeelde partij hebben daarop schriftelijk gereageerd. 2. Beoor de ling van de namens de verdachte voorgestelde middelen De middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81, eerste lid, RO, geen nadere motivering nu de middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechts een heid of de rechtsontwikkeling. 3. Beoor de ling van het namens de benadeelde partij voorgestelde middel 3.1. Het middel klaagt over de niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partij, voorheen Regiopolitie Gooi en Vechtstreek, thans de politie, 1 18 december 2017, 16:14 1

2 op de grond dat de vordering van de benadeelde partij een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert Ten laste van de verdachte is voor zover voor de beoor de ling van het middel van belang bewezenverklaard dat: 1 primair: zij op tijdstippen in de periode van 19 januari 2009 tot en met 21 januari 2009 te Laren ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met anderen, met het oogmerk om zich wederrechtelijk te bevoordelen door een listige kunstgreep en door een samenweefsel van verdichtsels, Interpolis Schadeverzekeringen N.V. te bewegen tot de afgifte van een bedrag aan geld, met vorenomschreven oogmerk zakelijk weergegeven opzettelijk valselijk en listiglijk en bedrieglijk en in strijd met de waarheid met haar mededader een gewapende overval op kledingwinkel [...] te Laren in scene heeft gezet en vervolgens van die in scene gezette overval aangifte heeft gedaan bij de politie Gooi en Vechtstreek en medewerkers van de Rabobank (tussenpersoon van genoemde verzekeringsmaatschappij Interpolis Schadeverzekeringen N.V.) in kennis heeft gesteld van genoemde in scene gezette overval; 2 primair: zij in de periode van 19 januari 2009 tot en met 21 januari 2009 te Hilversum, tezamen en in vereniging met anderen aangifte heeft gedaan dat een strafbaar feit was gepleegd, wetende dat dat feit niet was gepleegd, immers heeft verdachte toen aldaar ten overstaan van verbalisant 1, inspecteur van politie opzettelijk in strijd met de waarheid aangifte gedaan van diefstal met geweldpleging Het Hof heeft de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaard in de vordering en heeft daartoe het volgende overwogen: Vordering van de benadeelde partij Regiopolitie Gooi en Vechtstreek (betrokkene 1) De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt ,79. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van 8.349,42. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering. Artikel 51f, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering luidt als volgt: Degene die rechtstreekse schade heeft geleden door een strafbaar feit, kan zich terzake van zijn vordering tot schadevergoeding als AB RECHTSPRAAK BESTUURSRECHT benadeelde partij voegen in het strafproces. Van rechtstreekse schade is sprake als iemand is getroffen in een belang dat door de overtreden bepaling wordt beschermd. Daargelaten het antwoord op de vraag of sprake is van schade aan de zijde van de benadeelde partij door de valse aangifte, is het in deze zaak ook de vraag of zo'n door de regiopolitie geleden schade in straf vor der lijke zin kan worden aangemerkt als een schade die in zo'n rechtstreeks verband staat met het bewezenverklaarde, dat dergelijke vorderingen zonder een nadere wettelijke voorziening in het kader van een strafprocedure aanhangig kunnen worden gemaakt. Het hof is van oordeel dat beantwoording van deze vragen een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert. De benadeelde partij kan daarom thans in haar vordering niet worden ontvangen en kan haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen Het middel stelt de vraag aan de orde of de politie jegens degene die is veroordeeld ter zake van aangifte of klacht doen dat een strafbaar feit gepleegd is, wetende dat het niet gepleegd is (art. 188 Sr), op grond van onrechtmatige daad als bedoeld in art. 6:162 BW verhaal heeft voor de kosten die zij als gevolg van de aangifte heeft moeten maken Het gaat hier om kosten die de politie maakt ter uitvoering van haar publiekrechtelijke taak, strekkende tot het opsporen van strafbare feiten. De onbeperkte mogelijkheid van verhaal van deze kosten op grond van het privaatrecht welke mogelijkheid onder meer zou bestaan indien een verdachte, een veroordeelde of een derde onrechtmatig handelen jegens de politie kan worden verweten verdraagt zich niet zonder meer met de bijzondere wettelijke doeleinden en regeling van de strafrechtspleging. Kostenverhaal op grond van het privaatrecht levert dan ook in beginsel een onaanvaardbare doorkruising op van deze publiekrechtelijke regelgeving (vgl. HR 21 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2835, NJ 2003/360) Van deze onaanvaardbare doorkruising is in beginsel ook sprake bij verhaal van de kosten als gevolg van een valse aangifte. Dat is echter anders als vaststaat dat degene die de aangifte heeft gedaan, niet alleen wist dat het feit niet is gepleegd, maar de aangifte ook heeft gedaan met geen ander doel dan de politie te schaden en bij de aangifte wist of moest begrijpen dat deze de politie zou nopen of bewegen tot nodeloze opsporingshandelingen. Kostenverhaal valt in dat geval niet meer aan te merken als een onaanvaardbare doorkruising in de hiervoor in genoemde zin. 2 Afl. 1/ AB 18 december 2017, 16:14 2

3 AB Rechtspraak Bestuursrecht Indien de politie in het strafproces als benadeelde partij schadevergoeding vordert wegens nodeloos gemaakte kosten, rust op haar de plicht feiten of om stan dig he den te stellen op grond waarvan kan worden geoordeeld dat aan de hiervoor in vermelde vereisten is voldaan. Bij betwisting rust op de politie ook, overeenkomstig de hoofdregel van art. 150 Rv, de last bewijs van die feiten en om stan dig he den bij te brengen Gelet op het voorgaande is het oordeel van het Hof dat de behandeling van de vordering van de Regiopolitie Gooi en Vechtstreek een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert en dat de benadeelde partij daarom niet in haar vordering kan worden ontvangen, niet onbegrijpelijk. Dat oordeel behoeft geen nadere motivering Het middel faalt dus. 4. Ambtshalve beoor de ling van de bestreden uitspraak De Hoge Raad doet uitspraak nadat meer dan twee jaren zijn verstreken na het instellen van het cassatieberoep. Dat brengt mee dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM is overschreden. Dit moet leiden tot vermindering van de aan de verdachte opgelegde taakstraf van 160 uren, subsidiair 80 dagen hechtenis. 5. Slotsom Nu geen van de middelen tot cassatie kan leiden, terwijl de Hoge Raad geen andere dan de hiervoor onder 4 genoemde grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, brengt hetgeen hiervoor is overwogen mee dat als volgt moet worden beslist. 6. Beslissing De Hoge Raad: vernietigt de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft het aantal uren te verrichten taakstraf en de duur van de vervangende hechtenis; vermindert het aantal uren taakstraf en de duur van de vervangende hechtenis in die zin dat deze 152 uren, subsidiair 76 dagen hechtenis, bedragen; verwerpt het beroep voor het overige. Noot 1. Plaats van dit arrest. Dit strafrechtelijke arrest is voor dit tijdschrift interessant vanwege de beëindiging van privaatrechtelijk verhaal van kosten van opsporing door de politie naar aanleiding van een valselijk gedane aangifte van een strafbaar feit. De Hoge Raad ziet zulk kostenverhaal in beginsel als een onaanvaardbare doorkruising van de betrokken publiekrechtelijke regelgeving. Aldus geeft de Hoge Raad de praktijk in ieder geval een duidelijk antwoord op een vraag die tot diverse antwoorden in lagere rechtspraak heeft geleid, soms ten faveure en soms ten nadele van zulk kostenverhaal. Welke regelgeving precies doorkruist wordt, laat de Hoge Raad evenwel onbenoemd. Het arrest ligt ook wat dat betreft in het verlengde van het arrest van 21 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2835 (Premiefraudeur), NJ 2003/360, AB 2005/59, m.nt. G.A. van der Veen. Daarin oordeelde de Hoge Raad dat een opsporingsonderzoek naar een wél gepleegd strafbaar feit een uitvloeisel is van de publiekrechtelijke taak tot het opsporen van met strafrechtelijke of administratieve sancties bedreigde feiten en dat de kosten van een dergelijk onderzoek, verbonden aan de uitoefening van een bijzondere opsporingsbevoegdheid die primair het algemeen belang dient, in het algemeen niet op individuele burgers worden afgewenteld. In dat arrest zag de Hoge Raad geen regelgeving waarop de opsporingsbevoegdheid van de betrokken functionarissen berustte, waarin een afwijking van dit uitgangspunt was opgenomen. Die regelgeving voorzag niet in de mogelijkheid van kostenverhaal. Kostenverhaal via het privaatrecht zou dan ook op onaanvaardbare wijze de publiekrechtelijke regeling doorkruisen. Het thans gewezen arrest behandelt in wezen de aan zulk opsporingsonderzoek voorafgaand ander opsporingsonderzoek, namelijk niet het onderzoek naar de verdachte van het uiteindelijk wél vastgestelde strafbare feit (zijnde in dit geval het doen van valse aangifte door een aangever), maar het onderzoek dat op basis van die aangifte is gestart naar de door de aangever gestelde strafbare feiten en eventueel de daarvan verdachte personen, welk onderzoek achteraf als zinloze werkverschaffing kon worden gekwalificeerd. In het arrest uit 2003 werd ook geen nadere aanduiding van de betrokken publiekrechtelijke regeling gegeven, maar werd wel in het publiekrecht zelf een mogelijke uitzondering op het uitgangspunt gezocht: indien in het publiekrecht een mogelijkheid van kostenverhaal was gegeven, zou dat verhaal (uiteraard) toegestaan zijn. Het ligt voor de hand dat zulks ook moet gelden voor verhaal van kosten naar aanleiding van een valse aangifte. Indien immers in een publiekrechtelijke regeling een voorziening zou zijn te vin december 2017, 16:14 3

4 den, zou die voorziening de uitzondering op de hoofdregel vormen. Het huidige arrest zoekt echter elders ruimte voor uitzondering: indien vaststaat dat degene die de aangifte heeft gedaan, niet alleen wist dat het feit niet is gepleegd, maar de aangifte ook heeft gedaan met geen ander doel dan de politie te schaden en bij de aangifte wist of moest begrijpen dat deze de politie zou nopen of bewegen tot nodeloze opsporingshandelingen, valt kostenverhaal volgens de Hoge Raad niet meer aan te merken als een onaanvaardbare doorkruising van het publiekrecht. 2. Meervoudig opzet doorkruist doorkruising. In zijn noot bij dit arrest in de Gemeentestem (Gst. 2017/177) vraagt P.J. Huisman zich, in mijn optiek terecht, waarom nu precies sprake is van een onaanvaardbare doorkruising van het publiekrecht in geval van privaatrechtelijk verhaal van opsporingskosten. Dat is inderdaad niet zo duidelijk. Evenmin acht Huisman duidelijk wat de ratio van de uitzonderingsgrond is, die kostenverhaal wel zou kunnen toestaan bij (kort samengevat) opzet op schadetoebrenging aan de gemeente en opzet op nodeloze opsporingshandelingen. De uitzondering zou volgens Huisman gevonden kunnen worden in de bijzondere verwerpelijkheid van het gedrag van degene die de valse aangifte deed. Hij verwijst naar ander soor ti ge gevallen waarin een dergelijke uitzondering is aanvaard, onder verwijzing naar S.D. Lindenbergh in zijn annotatie bij dit arrest onder punt 7 (NJ 2017/140) onder verwijzing naar HR 26 oktober 2001, ECLI:NL:PHR:2001:AB2775 (Oogmerk), NJ 2002/216, m.nt. J.B.M. Vranken; en HR 16 februari 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ0419 (Tuin Beheer), NJ 2007/256, m.nt. J.M.M. Maeijer. Zie ik het echter goed, dan ging het in die beide arresten om puur privaatrechtelijke kwesties. In het eerste arrest was de reikwijdte van civielrechtelijke aanspraken op vergoeding van immateriële schade aan de orde en ging het om de invulling van art. 6:108 en 6:106 lid 1 sub a BW. Het tweede arrest had betrekking op de invulling van de zorgvuldigheidsnorm van art. 6:162 BW jegens aandeelhouders bij een onnodig en welbewust veroorzaakt faillisse ment van een vennootschap. In de onderhavige zaak gaat het evenwel niet om binnen het privaatrecht gelegen invullingen van begrippen, maar om de verhouding tussen het publiekrecht en het privaatrecht. Die verhouding wordt in belangrijke mate geregeerd door de doorkruisingsleer. Aan de doorkruisingsleer ligt het primaat van het publiekrecht ten grondslag. Indien het publiekrecht zich in het algemeen tegen privaatrechtelijk kostenverhaal ten aanzien van opsporingsonderzoek verzet (zoals de Hoge Raad in dit arrest en in 2003 oordeelde) en dat publiekrecht zelf geen uitzondering kent (vide de AB Rechtspraak Bestuursrecht overwegingen van het arrest van 2003), dan is lastig te begrijpen waarom vervolgens toch in het privaatrecht nog een uitzondering gevonden zou mogen worden. Uit het door de Hoge Raad algemeen geschetste publiekrechtelijke kader blijkt die uitzondering immers niet. Dan zou de kous af moeten zijn. Dat is in ieder geval de benadering die de Hoge Raad koos in het brandweerkosten-arrest (HR 11 december 1992, ECLI:NL:HR:1992:ZC0788 (Vlissingen/Rize), AB 1993/301, m.nt. G.A. van der Veen, NJ 1994/639, m.nt. M. Scheltema). Uit de wetsgeschiedenis van de Brandweerwet 1985 en enige andere overwegingen volgde dat verhaal van kosten van (na)blussing via publiekrechtelijke weg is uitgesloten. Kostenverhaal langs privaatrechtelijke weg zou neerkomen op een onaanvaardbare doorkruising van deze publiekrechtelijke regeling. Tegen deze achtergrond is er ook geen reden hierbij een uitzondering te maken voor gevallen waarin de brand te wijten is aan opzet of grove schuld, aldus de Hoge Raad toen. Zo n uitzondering maakt de Hoge Raad thans voor opsporingskosten wel. Wellicht heeft de Hoge Raad inspiratie opgedaan bij P.F.A. Bierbooms, Privaatrechtelijk kostenverhaal door de overheid (diss.), 1997, p Hij acht uitsluiting van aansprakelijkheid onwenselijk vanwege de preventieve effecten en de normstellende werking van het aansprakelijkheidsrecht. Als nadeel van het brandweerkosten-arrest ziet hij, dat zelfs opzettelijke brandstichting niet tot aansprakelijkheid leidt. Bierbooms zou menen dat bij opzettelijke benadeling van de overheid ten aanzien van de uitoefening van haar publieke functies of indien door grove schuld overheidskosten worden veroorzaakt, aansprakelijkheid in beginsel moet worden aan ge no men. Voor dat standpunt valt best wat te zeggen, maar het blijft lastig te verenigen met het eerder genoemde primaat van het publiekrecht, de uitwerking via de doorkruisingsformule en de weigering uit het Brandweerkosten-arrest om een uitzondering voor opzet of grove schuld te aanvaarden. Of de politie met de uitzondering intussen gebaat is, moet nog worden bezien. Het valt niet te verwachten dat veel aangiften het enkele doel hebben de politie te schaden. Veeleer zullen pogingen tot verzekeringsfraude of zwartmaken van andere personen of instellingen aanleiding vormen voor valse aangiften. Het voldoende noemen daarvan door de gedaagde zal de politie al tot andersluidende bewijslevering moeten brengen (r.o ) en dat maakt verhaal voor de politie nog lastiger. 3. Drempelgedachte. In het zojuist genoemde Brandweerkosten-arrest was nog aan de orde dat verhaal van kosten ertoe zou kun- 4 Afl. 1/ AB 18 december 2017, 16:14 4

5 AB Rechtspraak Bestuursrecht nen leiden dat bij de burger een drempel zou kunnen ontstaan bij diens keuze om wel of niet tot alarmering over te gaan. Dat werd uit het oogpunt van het openbaar belang van tijdige brandbestrijding onwenselijk geacht. De drempelgedachte verzette zich niet tegen kostenverhaal van rampbestrijding na een helikopterongeval (HR 24 juni 2016, ECLI:NL:HR:2016:1278 (Apache), AB 2016/394, m.nt. P.J. Huisman, NJ 2017/139, m.nt. S.D. Lindenbergh), maar daar viel voor de stroomuitval veroorzakende piloten ook weinig meer te kiezen. Bovendien kan de drempelgedachte ook worden omgedraaid. De mogelijkheid van kostenverhaal kan juist een wenselijke drempel opwerpen tegen ongewenst gedrag dat de samenleving met kosten opzadelt. Die richting sloeg de Hoge Raad in bij het arrest inzake de premiefraudeur, waar het hof volgens de Hoge Raad heeft kunnen oordelen dat de kosten van de uiteindelijk plaatsgevonden hebbende herverkiezingen zijn aan te merken als een aan de frauderende kandidaat toerekenbaar gevolg van de door hem met grove schuld gepleegde verkiezingsfraude. De fraudeur had kortom met kostenverhaal rekening kunnen houden en ook dat had tot afzien van fraude moeten leiden. Privaatrechtelijk kostenverhaal op valse aangevers zou wellicht ook zo n drempel kunnen bieden. Alleen, als de dreiging met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de derde categorie uit art. 188 Sr in concreto al geen drempel opwerpt, is het de vraag wat de mogelijkheid van privaatrechtelijk verhaal daaraan nog toevoegt. Wellicht heeft het argument daarom geen rol gespeeld. 4. De stand in het publiekrecht. Het arrest leert dat de algemene regel dat privaatrechtelijk kostenverhaal nu juist wel toelaatbaar is wanneer de betrokken publiekrechtelijke regeling niet in een mogelijkheid tot kostenverhaal voorziet, niet opgaat in de hoek van strafrechtelijk optreden. Normaliter staat het overheden in beginsel vrij om kosten te verhalen via het privaatrecht, ook wanneer activiteiten die tot kostenverhaal aanleiding geven, in meer of mindere mate ook een algemeen belang dienen (vgl. onder meer HR 12 december 2014, ECLI:NL:HR:2014:3594 (Achmea), AB 2015/264, m.nt. A.H.J. Hofman en G.A. van der Veen, NJ 2015/366, m.nt. S.D. Lindenbergh en HR 10 juli 2015, ECLI:NL:HR:2015:1836 (Qubio), AB 2016/114, m.nt. A.H.J. Hofman en G.A. van der Veen, NJ 2015/441, m.nt. K.F. Haak). Het bovenstaande arrest en het al genoemde arrest uit 2003 tonen dat bij kostenverhaal in de meer strafrechtelijk getinte sfeer het uitgangspunt in wezen tegengesteld is: geen (privaatrechtelijk) verhaal, tenzij een wettelijk voorschrift voorziet in verhaal. In het publiekrecht zijn of worden diverse pogingen tot verhaal ondernomen, maar die lopen niet immer goed af. Voorgesteld was om onder om stan dig he den tot enig verhaal van politiekosten te komen (Kamerstukken II 2005/06, 30526, Wet bijdrage politiekosten bij publieksevenementen), maar dat is niet doorgegaan. Gesneuveld zijn ook pogingen tot oplegging van een eigen bijdrage aan kosten van strafvervolging. Het voorstel tot wijziging van het Wetboek van strafvordering op dit punt is ingetrokken (Kamerstukken II 2017/18, 34700, 50 en Kamerstukken II 2017/18, 34067, 17). Bij die stand van zaken past ook wel de terughoudendheid die uit het arrest naar voren komt. De gedachte gaat hier niet op dat de wetgever een materie ongeregeld heeft gelaten en daarmee dus stilzwijgend heeft ingestemd (vgl. HR 8 juli 1991, ECLI:NL:HR:1991:ZC0315 (Kunst- en Antiekstudio Lelystad), AB 1991/659, m.nt. F.H. van der Burg, NJ 1991/691, m.nt. M. Scheltema). G.A. van der Veen AB 2018/2 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK VAN DE RAAD VAN STATE 22 november 2017, nr /1/A3 (Mrs. J.A.W. Scholten-Hinloopen, H.G. Sevenster, R.J.J.M. Pans) m.nt. P.J. Stolk Art. 1 aanhef en onder a en 25 Wpolg; art. 8 EVRM; art. 80 lid 1 Boek 3 BW ECLI:NL:RVS:2017:3223 AB 2018/2 Politiegegevens. Geen inzagerecht van erfgenamen in gegevens zoon in het politie- en opsporingsdossier. Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen bevat de Wet politiegegevens (Wpg) een uitputtende regeling voor de verstrekking van politiegegevens als bedoeld in artikel 1, aanhef en onder a, van die wet. Voor zover gegevens politiegegevens in de zin van die bepaling zijn, is er geen plaats voor toepassing van de Wob. Voor de beoor de ling of politiegegevens dienen te worden aangemerkt is onder meer bepalend of die gegevens een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon betreffen. Daarbij dient te worden beoordeeld of die gegevens alleen of in combinatie met andere gegevens zo kenmerkend zijn voor die persoon dat deze daarmee kan worden geïdentificeerd. Gelet op de specifieke omstandigheden waarop de documenten betrekking hebben en de kleine groep personen die bij het politieonderzoek betrokken is, is het overgrote deel van de gegevens in deze docu menten herleidbaar tot in december 2017, 16:14 5