Uitgebreide opleidingsbeoordeling

Transcriptie

1 BEOORDELINGSRAPPORT Uitgebreide opleidingsbeoordeling hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in Duits, Engels, Frans, Geschiedenis, Scheikunde, Aardrijkskunde, Economie, Wiskunde, Techniek, Natuurkunde, Biologie, Verzorging/ Huishoudkunde, Verzorging/Gezondheidskunde, Maatschappijleer, Beeldende Vorming deeltijd Saxion Next

2

3 Lange Voorhout ED Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl BEOORDELINGSRAPPORT Uitgebreide opleidingsbeoordeling hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in Duits, Engels, Frans, Geschiedenis, Scheikunde, Aardrijkskunde, Economie, Wiskunde, Techniek, Natuurkunde, Biologie, Verzorging/ Huishoudkunde, Verzorging/Gezondheidskunde, Maatschappijleer, Beeldende Vorming deeltijd Saxion Next CROHO nr , 35195, 35196, 35197, 35199, 35201, 35207, 35221, 35254, 35261, 35301, 35381, 35401, 35411, Hobéon Certificering BV Datum 1 juni 2012 Auditteam Drs. R.B. van der Herberg Drs. R. Sondervorst Drs. P.J.J. Hendrikse Drs. J. van Thiel Drs. J. Gademan Drs. C.L.C.M. Meijs D. Loosman Secretaris G.C. Versluis

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. BASISGEGEVENS 1 2. SAMENVATTEND OORDEEL 3 3. INLEIDING 7 4. OORDELEN OP NIVEAU VAN DE STANDAARDEN 9 5. ALGEMENE CONCLUSIE AANBEVELINGEN 41 BIJLAGE I Scoretabel 43 BIJLAGE II Opleidingsspecifieke eindkwalificaties 45 BIJLAGE III Schematisch overzicht opleidingsprogramma 53 BIJLAGE IV Programma, werkwijze en verantwoording keuze voor gesprekspartners 55 BIJLAGE V Lijst geraadpleegde documenten 63 BIJLAGE VI Overzicht auditteam 65

6

7 1. BASISGEGEVENS NAAM INSTELLING status instelling (bekostigd of rechtspersoon voor hoger onderwijs) resultaat instellingstoets kwaliteitszorg Saxion Next Rechtspersoon voor hoger onderwijs Niet aangevraagd Datum audit 14 en 15 maart 2012 NAAM OPLEIDING (zoals in croho) registratienummer croho domein/sector croho oriëntatie opleiding (hbo wo) niveau opleiding (associate degree bachelor master) aantal studiepunten (ec s) afstudeerrichtingen locatie(s) variant(en) Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad leraar vo tweedegraads Duits leraar vo tweedegraads Engels leraar vo tweedegraads Frans leraar vo tweedegraads Geschiedenis leraar vo tweedegraads Nederlands leraar vo tweedegraads Scheikunde leraar vo tweedegraads Aardrijkskunde leraar vo tweedegraads Economie leraar vo tweedegraads Wiskunde leraar vo tweedegraads Techniek leraar vo tweedegraads Natuurkunde leraar vo tweedegraads Biologie leraar vo tweedegraads verzorging/ Huishoudkunde leraar vo tweedegraads Verzorging/ Gezondheidskunde leraar vo tweedegraads Maatschappijleer leraar vo tweedegraads Beeldende vorming Bachelor of Education hbo bachelor 240 EC nvt Deventer en Hengelo deeltijd relevante lectoraten - Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 1

8 gerealiseerde docent student ratio deeltijd 1:29 contacturen Fase basisbekwaam gemiddeld aantal per week 4 lesuren p/w + 22 uur begeleiding voor de praktijk Fase LIO bekwaam 4 lesuren p/w + 22 uur begeleiding voor de praktijk Fase Startbewaam 4 lesuren p/w + 22 uur begeleiding voor de praktijk Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 2

9 2. SAMENVATTEND OORDEEL Onderstaand oordeel betreft de verkorte reguliere trajecten voor de tweedegraads leraar Duits, Engels, Frans, Geschiedenis, Scheikunde, Aardrijkskunde, Economie, Wiskunde, Techniek, Natuurkunde, Biologie, Verzorging/Huishoudkunde, Verzorging/Gezondheidskunde, Maatschappijleer, Beeldende Vorming van de tweedegraadslerarenopleidingen die Saxion Next aanbiedt. Alle opleidingen zijn gebaseerd op een volledig vierjarig curriculum van 240 EC. In de praktijk biedt Saxion Next op basis hiervan alleen twee verkorte trajecten van 90 EC: een algemeen pedagogisch-(vak)didactisch traject en een vakinhoudelijk en vakdidactisch traject Nederlands, die een van elkaar gespiegeld programma aanbieden. 1. Beoogde eindkwalificaties De eindkwalificaties van de tweedegraadslerarenopleidingen zijn gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel en de zogenoemde SBL-competenties (Stichting Beroepskwaliteit Leraren), zoals die zijn vastgelegd in de wet BIO. De opleidingen hebben deze eindkwalificaties concreet uitgewerkt in drie niveaus Basisbekwaam, LIO-bekwaam en Startbekwaam met een beschrijving in heldere gedragsaspecten. Daarnaast hebben de opleidingen voor elk vak een aantal vakdidactische competenties geformuleerd. De opleidingen hebben in een duidelijk overzicht aangetoond dat de eindkwalificaties aansluiten bij de Europese standaarden voor het bachelorniveau (de Dublin Descriptoren). Vertegenwoordigers vanuit het werkveld zijn tevreden over de aansluiting van de opleidingen op de eisen die zij stellen aan de kennis en vaardigheden van een afgestudeerde tweedegraads leraar. Met het werkveld, onder andere met de eigen Beroepenveldcommissie, hebben de opleidingen regelmatig contact over de opzet en inhoud van het programma. De opleidingen conformeren zich op dit moment nog aan de vakinhoudelijke eindtermen die zijn geformuleerd door het Procesmanagement Lerarenopleidingen (PML) welke deel uitmaken van de Gemeenschappelijke curricula tweedegraadslerarenopleidingen. Over het al dan niet integraal overnemen van de landelijk vastgestelde kennisbasis moeten de opleidingen op korte termijn een besluit nemen. Het is essentieel dat het werkveld waar de afgestudeerden van Saxion Next terecht komen helderheid hebben over de precieze kennis waarover de afgestudeerden beschikken. Omdat de landelijk vastgestelde kennisbasis thans een belangrijk onderdeel uitmaakt van de doelstellingen voor tweedegraadslerarenopleidingen en de opleidingen hierover nog een besluit moet nemen, komt het auditteam op dit moment tot een voldoende voor standaard Programma Het programma van de verkorte reguliere trajecten zorgt ervoor dat de studenten de beoogde eindkwalificaties kunnen bereiken. De algemene pedagogische en didactische modulen en de daarbij behorende opdrachten en werkvormen zijn adequaat en zorgen ervoor dat de student aan die competenties kan werken die hij nog mist als aankomend leraar. De sterke beroepsgerichtheid van de opleidingen komt tot uiting in de stage die een groot en belangrijk deel uitmaakt van het programma. De leerwerktaken en de vaktaak die de studenten voor hun eigen vakgebied moeten uitwerken en vervolgens in praktijk moeten brengen in hun lessen tijdens de (LIO-)stage zijn hierbij belangrijk. De studenten leren hun onderzoeksvaardigheden via de leerwerktaken in te zetten in onderwijsleersituaties. Aan de internationale dimensie van het programma kan de opleiding vakinhoudelijk nog meer doen. De keuzen die de opleidingen hebben gemaakt in wat ze de studenten zelf kunnen en willen aanbieden en wat ze de studenten op de stage- c.q. werkplek laten leren, zijn duidelijk voor alle betrokkenen. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 3

10 De opleidingen houden voldoende zicht op de kwaliteit van de stagescholen o.a. door de eisen die zij stellen aan de professionele begeleiding in de school. De opleidingen instrueren de stagescholen duidelijk aan welke eisen de student moet voldoen c.q. welke (vakspecifieke) competenties hij/zij moet ontwikkelen. Daarin vervullen de competentiekaarten met de indicatoren als referentiekader een belangrijke rol. Met deze maatregelen hebben de opleidingen in de ogen van het auditteam een wezenlijk stap voorwaarts gemaakt vergeleken met De participatie in de netwerken rondom de Opleidingsscholen acht het auditteam een belangrijke ontwikkeling. De opleidingen hanteren een zorgvuldige intakeprocedure. Met het gebruik van de verwantschapstabel, het (laten) afnemen van assessments en het voeren van een intakegesprek, zorgen de opleidingen ervoor dat alleen studenten die beschikken over voldoende vakinhoudelijke kennis mogen starten met het verkorte opleidingstraject. De studenten, alumni en het werkveld zijn tevreden tot zeer tevreden over de opzet, inhoud en de beroepsgerichtheid van de opleidingen en over de aansluiting van het programma op de eerder verworven competenties. De studenten kunnen het geleerde direct in praktijk brengen. De studenten ervaren de studie als zwaar. Omdat het aantal studiejaren is te overzien houden ze het vol. De standaarden 2, 4 en 5 beoordeelt het auditteam als goed en de standaarden 3 en 6 als voldoende. standaard 7 voldoet. 3. Personeel De Academie voor Pedagogiek en Onderwijs (APO) van Saxion heeft in het personeelsbeleidsplan waarin ook de tweedegraadslerarenopleidingen zijn opgenomen, helder beschreven aan welke eisen de docenten moeten voldoen, hoe ze zicht houdt op het functioneren van de docenten en hoe ze zorgt voor deskundigheidsbevordering. De tweedegraadslerarenopleidingen worden verzorgd door een enthousiast en energiek docententeam met twee studieleiders die fungeren als spin in het web. Alle docenten zijn deskundig op hun vakgebied, ervaren in het opleiden van leraren en goed op de hoogte van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Docenten houden hun vak goed bij en volgen daar nodig/gewenst scholing. De versterking van het team met minimaal één docent uit elk van de drie clusters alfa, bèta en gamma acht het auditteam een flinke stap in de goede richting, maar doordat de docenten niet elk vak inhoudelijk kunnen bedienen, blijven de opleidingen voor een groot deel nog steeds afhankelijk van de (inhoudelijke) kwaliteit van de stagebegeleider/mentor. Door de eisen die de opleidingen stellen, zorgen zij er wel voor dat het deel van het programma dat op de stagescholen/eigen werkplekken plaatsvindt, wordt verzorgd door bevoegde en ervaren leraren. Het feit, dat de opleidingen niet alle deskundigheden zelf in huis hebben, is voor het auditteam reden geweest om de opleidingen voor standaard 9 een oordeel voldoende te geven en niet een oordeel goed. Het team van docenten is klein en wendbaar, maar door zijn kleine omvang ook kwetsbaar. Daar moeten de opleidingen continu alert op blijven. De pool van vervangers waarover de opleidingen beschikken is daarbij essentieel. De studenten zijn zeer tevreden over de kwaliteit van de docenten en over het algemeen ook zeer tevreden over de kwaliteit van de stagebegeleiders/ mentoren, die in hun opleiding eveneens een belangrijke rol vervullen. Standaard 8 beoordeelt het auditteam als goed en de standaarden 9 en 10 als voldoende. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 4

11 4. Voorzieningen Het auditteam is van oordeel dat de voorzieningen van de opleidingen op de beide lesplaatsen toereikend zijn om het programma te kunnen uitvoeren. Er zijn voldoende lokalen, studenten hebben toegang tot de Saxion bibliotheek, een Onderwijswerkplaats en de nodige databases. Alleen zijn sommige lokalen voor grote groepen aan de kleine kant. Voor specifieke methoden en voorzieningen moet de student op zijn eigen stage-/werkplek zijn. De opleidingen hebben een adequate opzet van studieloopbaan- en stagebegeleiding passend bij deze doelgroep van studenten die al eerder een hbo- of wo-opleiding hebben afgerond. Het gebruik van het portfolio als begeleidingsinstrument moet de opleiding opnieuw tegen het licht houden. De kwaliteit van de portfolio s is wisselend en het is belangrijk dat er duidelijke richtlijnen komen voor de student en de begeleiders zowel wat betreft de omvang als de noodzakelijke onderdelen waaraan zij zich moeten houden. De informatievoorziening is voldoende. De problemen met de portal van Saxion Next op de locatie Deventer moeten opgelost worden. Het auditteam beoordeelt de standaarden 11 en 12 als voldoende. 5. Kwaliteitszorg De opleidingen evalueren jaarlijks op verschillende manieren met management, studenten, docenten, alumni en werkveld wat hun bevindingen zijn met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs. Tevens brengen zij de verschillende rendementscijfers in kaart en analyseren deze. De opleidingen tonen aan dat zij goed zicht hebben op de (ervaren) kwaliteit. De twee studieleiders van de verkorte reguliere trajecten en het verkorte traject Nederlands zitten hier dicht op. De opleidingen hebben aangetoond dat zij op basis van de verschillende evaluaties doeltreffende verbetermaatregelen treffen. Deze maatregelen staan in het Jaarplan beschreven. Studenten, alumni, medewerkers, het afnemend werkveld, de Opleidingscommissie en de Examencommissie zijn nauw betrokken bij de kwaliteit van de opleidingen. Dat blijkt uit de verslagen en uit de gesprekken tijdens de audit. Het auditteam beoordeelt de drie standaarden 13, 14 en 15 rondom kwaliteitszorg als goed. 6. Toetsing De opleidingen toetsen op een valide en betrouwbare wijze of de student de vereiste competenties beheerst. Daarbij gebruiken zij een mix van toetsvormen, die passen bij de drie leerlijnen kennis- en vaardighedenlijn, integrale leerlijn en de reflectielijn. Bij de beoordeling zijn veelal meerdere beoordelaars betrokken. De twee studieleiders hebben goed zicht op wat er getoetst wordt en of docenten toetsen conform het toetsbeleid. De toetsen die het auditteam bestudeerde zijn van voldoende niveau. De kwaliteit en het gebruik van de eindportfolio s als beoordelingsinstrument behoeven aandacht. De opleiding is hier al mee bezig. De afgestudeerde studenten hebben het beoogde niveau van startende tweedegraads leraar gerealiseerd. Dit blijkt o.a. uit het feit dat vrijwel alle studenten al tijdens de opleiding of direct na afstuderen een baan krijgen als tweedegraads leraar en ook uit de grote tevredenheid van het werkveld over de kwaliteit van de afgestudeerden. Het auditteam kreeg een goede indruk van de studenten en alumni als startend leraar en het gerealiseerde niveau bleek eveneens uit de diverse bewijsstukken die het auditteam van de studenten heeft kunnen bestuderen. Het auditteam komt op basis van bovenstaande voor standaard 16 tot een oordeel voldoende. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 5

12 Algemene conclusie: voldoende Het auditteam is op basis van bovenstaande van oordeel dat de kwaliteit van de hbo-bachelor tweedegraadslerarenopleidingen van Saxion Next voldoende is. 1 juni 2012 drs. R.B. van der Herberg, voorzitter G.C. Versluis, secretaris Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 6

13 3. INLEIDING Hogeschool Saxion Next biedt zestien tweedegraadslerarenopleidingen. Deze opleidingen worden op basis van contractuele uitbesteding verzorgd door de Academie voor Pedagogiek en Onderwijs (APO) van Saxion Hogeschool op de locatie Deventer en Hengelo. Op de locatie Dordrecht is de opleiding gestopt. Saxion Next is verantwoordelijk voor het benoemen van de leden van de Examencommissie, de interne en externe communicatie en PR, werving, toelating en inschrijving van de studenten, studievoortgangsadministratie, diplomering, interne en externe kwaliteitszorg. De APO levert de inhoudelijke expertise en is met name verantwoordelijk voor de opzet en uitvoering van het programma, het evalueren en verbeteren daarvan, het toetsten en beoordelen, de begeleiding van de studenten, het personeelsbeleid en zorgdragen voor lokalen en materiële voorzieningen. De directeur van Saxion Next houdt zicht op de kwaliteit van de opleidingen via het Jaarverslag, het Jaarplan, bilaterale overleggen en MT-overleg. Op twee na zijn alle docenten in dienst van Saxion Hogeschool. Alleen twee stagebegeleiders zijn in dienst van Hogeschool Edith Stein. Hogeschool Saxion Next is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de opleidingen. Alle opleidingen zijn gebaseerd op een volledig vierjarig curriculum van 240 EC. In de praktijk biedt Saxion Next op basis hiervan alleen twee verkorte trajecten van 90 EC: een algemeen pedagogisch-(vak)didactisch traject en een vakinhoudelijk en vakdidactisch traject Nederlands, die een van elkaar gespiegeld programma aanbieden. Met deze trajecten speelt Saxion Next in op het tekort aan tweedegraads opgeleide leraren en de mogelijkheid voor studenten, die al een hbo of wo opleiding hebben afgerond, tweedegraads leraar te worden in het eigen vak. Ook op een aantal andere hogescholen bestaat de mogelijkheid een vergelijkbare kopopleiding tot tweedegraads leraar te volgen. Saxion Next bestrijkt met een instroom van gemiddeld 100 studenten per jaar ongeveer de helft van deze markt. Saxion Next onderscheidt twee categorieën studenten: Studenten met een afgeronde hbo- of wo- opleiding in het vakgebied waarin zij lesbevoegd willen worden. Saxion Next hanteert bij de intake van deze studenten een verwantschapstabel 1, waarin voor ongeveer 130 opleidingen is bepaald tot welke tweedegraadslerarenopleiding de reeds genoten hbo-bachelor- of wo-master opleiding toegang geeft. Zo geven o.a. een hbo Bedrijfseconomie, hbo International Business, een hbo of wo Bedrijfskunde of een wo Economie en Beleid toegang tot de opleiding leraar economie. Saxion Next gaat er vanuit dat een student met zijn vakgerichte hbo- of wo-opleiding al voldoende kennis heeft van zijn vakgebied. Zijn kennis heeft meestal al in de praktijk gefunctioneerd en is verrijkt in het beroep. De opleiding richt zich daarom vooral op de ontwikkeling van pedagogische en didactische competenties. Een deel van deze studenten is al als on/ of onderbevoegd docent werkzaam in het onderwijs. Op basis van hun opleiding en ervaring stromen de studenten in in een verkort programma, een bachelor na bachelor kopopleiding. Dit traject noemt Saxion Next het verkorte traject regulier. Studenten met een lesbevoegdheid: een pabodiploma of een tweedegraads of eerstegraads bevoegdheid in een bepaald vak. 1 Zie voor de intake en de verwantschapstabel verder onder standaard 5. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 7

14 Deze studenten kunnen hun bevoegdheid halen voor tweedegraads leraar Nederlands. De opleiding richt zich bij deze studenten met name op de ontwikkeling van vakinhoudelijke competenties voor het vak Nederlands. Deze studenten zijn al pedagogisch en didactisch bekwaam vanuit hun voorgaande opleiding. Zij hebben de nodige ervaring in het onderwijs (meestal ook in het voortgezet onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs). Op basis van hun opleiding en ervaring starten zij met een verkort programma, een bachelor na bachelor kopopleiding Nederlands. Dit traject noemt Saxion Next het verkorte traject Nederlands. Voor beide trajecten schrijven zich ook zij-instromers in. Op basis van een geschiktheidsonderzoek en een assessmentrapportage maakt de tweedegraadslerarenopleiding een scholingsplan voor de kandidaat. (Zie verder hierover onder standaard 6.) Het verkorte traject regulier en het verkorte traject Nederlands worden aangeboden in deeltijd. Na de vorige accreditatie in 2007 hebben de opleidingen aantoonbaar hard gewerkt aan het verbeteren van de opleidingen. Zo hebben de opleidingen de vakdidactische lijn binnen het verkorte reguliere traject verder uitgewerkt en voor elk vak vakdidactische competenties geformuleerd en beschreven in het praktijkboek. Studenten lopen stage op scholen waar een professionele begeleidingsstructuur aanwezig is. Om dat te borgen stellen de opleidingen eisen aan de stagebegeleider/mentor. Sinds 2007 bevragen de opleidingen de afgestudeerden structureel of ze voldoende zijn voorbereid op het werken in het onderwijs. Op basis daarvan passen de opleidingen desgewenst onderdelen van het programma aan. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 8

15 4. OORDELEN OP NIVEAU VAN DE STANDAARDEN Beoogde eindkwalificaties Standaard 1: De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Toelichting NVAO: De beoogde eindkwalificaties passen wat betreft niveau (bachelor master) en oriëntatie (hbo wo) binnen het Nederlands kwalificatieraamwerk. Zij sluiten bovendien aan bij de actuele eisen die in internationaal perspectief vanuit het beroepenveld en het vakgebied worden gesteld aan de inhoud van de opleiding. Bevindingen De tweedegraadslerarenopleidingen van Saxion Next baseren zich op de landelijk in de wet BIO (Beroepen in het Onderwijs) vastgestelde bekwaamheidseisen en het op basis hiervan door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) opgestelde competentieprofiel met de zeven competenties: Interpersoonlijk competent; Pedagogisch competent; (vak) didactisch competent; Organisatorisch competent; Competent in samenwerking met collega s; Competent in samenwerking met anderen; Competent in reflectie en ontwikkeling. De opleidingen hebben de competenties concreet uitgewerkt in drie niveaus: op het niveau van Basisbekwaam, LIO bekwaam en (Start)bekwaam. De uitwerkingen hebben de opleidingen opgenomen in zogenoemde competentiekaarten en beschreven in heldere gedragsaspecten. (Zie hierover verder onder standaard 3 en in bijlage II). Om aan te tonen, dat de competenties aansluiten bij de actuele eisen die in het internationaal perspectief door het beroepenveld worden gesteld, hebben de opleidingen in een duidelijk overzicht getoond hoe de competenties in de verschillende fasen overeenkomen met de Europese standaarden voor het bachelorniveau (de Dublin Descriptoren). Enkele voorbeelden van de uitwerking voor het niveau Startbekwaam zijn: Competentie Dublin Descriptor Gedrag (Vak) didactisch competent Toepassing kennis en inzicht Hij heeft een praktische kennis van veelvoorkomende leerstoornissen en onderwijsbelemmeringen, signaleert en diagnosticeert deze en stelt, eventueel in samen met collega s, een passend plan van aanpak of benadering op. Pedagogisch competent Oordeelsvorming Hij kan van elke leerling in zijn klas beschrijven hoe het zich ontwikkelt op fysiek, sociaal-emotioneel en moreel gebied en hoe hij die ontwikkeling probeert te bevorderen. Competent in reflectie en ontwikkeling Leervaardigheden Hij werkt planmatig aan de ontwikkeling van zijn bekwaamheid op basis van een goede analyse van zijn competenties Daarnaast hebben de lerarenopleidingen van Saxion Next samen met de pabo s van Saxion en Edith Stein, de eerstegraads lerarenopleidingen van de Universiteit Twente (de TSE partners) en onderwijsinstellingen uit Noorwegen, Denemarken, Polen, Roemenië en Spanje deelgenomen aan het Europese COPE project (Competences of Professional Educators in Europe). Daaruit blijkt dat de beroepscompetenties van de Nederlandse lerarenopleidingen aansluiten bij de Europese competentieprofielen van docenten. Hogeschool Saxion Next, versie 1.0 9

16 Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleidingen zich geconformeerd hebben aan de vakinhoudelijke eindtermen die zijn geformuleerd door het Procesmanagement Lerarenopleidingen (PML) welke deel uitmaken van de Gemeenschappelijke curricula tweedegraadslerarenopleidingen. De opleidingen zorgen er in de pedagogisch en didactische modulen van het curriculum voor dat studenten naast de SBL competenties eveneens voldoen aan deze eindtermen. Opleiding en auditteam hebben uitgebreid gesproken over de landelijke kennisbasis als courante gemeenschappelijke taal in onderwijsland. De docenten van de opleidingen zijn met elkaar in gesprek over de landelijke kennisbasis, die recent voor alle vakken is vastgesteld. Alleen voor beeldende vorming is die er (nog) niet. De opleidingen hebben de kennisbasis naast het eigen curriculum gelegd en hebben geconstateerd dat de generieke kennisbasis aantoonbaar aanwezig is in de modulen. Zo lang het bij wet nog niet verplicht is dat de opleidingen een kennisbasistoets afnemen, kiezen de opleidingen ervoor niet al te rigide om te gaan met de vakinhoudelijke kennisbasis en ook ruimte in te bouwen voor eigen keuzen De opleidingen vinden andersoortige kennis en ervaringen, zoals kennis uit het bedrijfsleven en internationale ervaringen minstens even waardevol voor een docent. Het auditteam onderschrijft dit. In het reguliere traject wordt de vakinhoudelijke kennisbasis op dit moment getoetst aan de hand van de verwantschapstabel. Het auditteam acht het essentieel dat de opleidingen het gesprek over de kennisbasis, het toetsen daarvan en de eventuele gevolgen voor de opzet en inhoud van de opleidingen op korte termijn voortzetten bijvoorbeeld in samenspraak met de andere kopopleidingen en daarover een definitief besluit nemen. Het moet voor het werkveld snel duidelijk zijn of de afgestudeerden van Saxion Next over dezelfde vakkennis beschikken als afgestudeerden van andere tweedegraadslerarenopleidingen. (Zie verder hierover verder onder standaard 5 en 16) Voor elk vak hebben de opleidingen een aantal vakdidactische competenties geformuleerd en beschreven in de praktijkboeken. Voorbeelden voor enkele vakken zijn: Frans, Duits, Engels: De student kan de belangrijkste inzichten uit de psycholinguïstiek ten aanzien van taalproductieprocessen toepassen bij het inrichten van leeromgevingen; De student kan de belangrijkste inzichten uit de receptie- en perceptiepsychologie ten aanzien van het verwerken van taalaanbod aanpassen bij het inrichten van de leeromgeving;.. Geschiedenis: De student kan historische kennis verwerven, verwerken en beoordelen op bruikbaarheid voor de realisatie van onderwijsdoelen; De student kan de benaderingswijzen (d.w.z. ordenen van, verklaren van, een beeld vormen van en een beargumenteerd standpunt innemen tegenover historische verschijnselen, processen, structuren en personen) en domeinspecifieke vaardigheden van het vak geschiedenis toepassen in het omgaan met historische literatuur en bronnen;.. Wiskunde: De student heeft kennis van verschillende theorieën over het leren van wiskunde. Hij kan de theorieën illustreren aan de hand van schoolboeken. Hij kan de consequenties beschrijven voor de inrichting van zijn onderwijs en kan daarin verantwoorde keuzen maken;.. Hogeschool Saxion Next, versie

17 (Zie voor de beschrijving van alle vakdidactische competenties voor elk vak bijlage II) Het auditteam heeft geconstateerd, dat de opleidingen hun opleidingsprofiel actueel houden door de beroepspraktijk intensief te betrekken bij de ontwikkeling, de uitvoering en de toetsing van het onderwijs. De opleidingen bevragen het werkveld systematisch over het functioneren van alumni in de praktijk. De opleidingen kennen al jaren een eigen Beroepenveldcommissie, waarmee zij overleggen over de (uitwerking van de) competenties en de invulling van het programma. In deze commissie hebben vertegenwoordigers vanuit het werkveld van het vo en mbo zitting, zoals de projectleider van het risicoregioproject IJssel/Veluwe, een locatiedirecteur van het Etty Hillesumcollege, een lid van de Centrale Directie van het Sprengelo Lyceum, een studieleider van het ROC Aventus. Uit de verslagen van de overleggen met de Beroepenveldcommissie en uit de gesprekken met de vertegenwoordigers vanuit het werkveld tijdens de audit blijkt, dat het werkveld tevreden is over de inhoud van de opleidingen en de aansluiting van de opleidingen op de eisen die het werkveld stelt aan afgestudeerden van de opleidingen. Weging en Oordeel: voldoende Het auditteam is van oordeel, dat de opleidingen aan veel van de vereisten met betrekking tot de doelstellingen in ruime mate voldoet. De eindkwalificaties zijn gebaseerd op het landelijke beroepsprofiel en op de zogenoemde SBL-competenties voor het vo, zoals die zijn vastgelegd in de wet BIO. De opleidingen hebben deze eindkwalificaties concreet uitgewerkt in drie niveaus Basisbekwaam, LIO bekwaam en Startbekwaam met een beschrijving in heldere gedragsaspecten. Daarnaast hebben de opleidingen voor elk vak een aantal vakdidactische competenties geformuleerd. De opleidingen hebben in een duidelijk overzicht aangetoond dat de eindkwalificaties aansluiten bij de Europese standaarden voor het bachelorniveau (de Dublin Descriptoren). Vertegenwoordigers vanuit het werkveld zijn tevreden over de aansluiting van de opleidingen op de eisen die zij stellen aan de kennis en vaardigheden van een afgestudeerde tweedegraads leraar. Met het werkveld, onder andere met de eigen Beroepenveldcommissie, hebben de opleidingen regelmatig contact over de opzet en inhoud van het programma. Over het al dan niet integraal overnemen van de landelijk vastgestelde kennisbasis moeten de opleidingen op korte termijn een besluit nemen. Het is essentieel dat het werkveld waar de afgestudeerden terecht komen helderheid hebben over de precieze kennis waarover de afgestudeerden van Saxion Next beschikken. Omdat de landelijk vastgestelde kennisbasis thans een belangrijk onderdeel uitmaakt van de doelstellingen voor tweedegraadslerarenopleidingen en de opleidingen hierover nog een besluit moeten nemen, komt het auditteam op dit moment nog tot een voldoende voor deze standaard. Hogeschool Saxion Next, versie

18 Programma Standaard 2: De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. Toelichting NVAO: Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het beroepenveld en het vakgebied. Bevindingen Ontwikkelen beroepsvaardigheden De beroepspraktijk vormt het uitgangspunt voor de inrichting van de opleidingen. Regulier De reguliere opleidingen zijn opgebouwd aan de hand van leerwerktaken en een grote vaktaak. Voor de grote vaktaak zijn vakspecifieke competenties per vak vastgelegd. Het auditteam is van oordeel, dat dit vergeleken bij de vorige accreditatie een grote verbetering is. (Zie daarover standaard 1). In de lessen bij Saxion Next zitten de studenten in gemengde groepen. De studenten werken de opdrachten (leerwerktaken en de vaktaak) voor hun eigen vakgebied uit en brengen deze vervolgens in de praktijk in hun lessen tijdens de (LIO-)stage. De studenten worden hierbij vakinhoudelijk en vakdidactisch begeleid en beoordeeld door ervaren vakdocenten (de mentor) op de scholen. In de stage leren de studenten ook te werken met/les te geven uit de in de school aanwezige methode(n). Door aan de taken te werken kunnen de studenten hun beroepsvaardigheden/competenties ontwikkelen. Bewijzen van kunnen nemen de studenten op in hun portfolio. De begeleidende docent van de opleiding beoordeelt deze portfolio s. Daarnaast bezoekt de begeleidende docent vanuit de opleiding elke student in principe twee maal op de stageschool, waardoor ook hij zicht heeft op de vaardigheden van de student. Een voorbeeld van een taak in de module ontwerpen van onderwijsleersituaties voor het ontwerpen en uitvoeren van een lessenserie: Maak een inventarisatie van mogelijke werkvormen en classificeer de werkvormen die je wilt gebruiken aan de hand van hoofdstuk 8 van het boek van Hoogeveen & Winkels (2005). Koppel je werkvormen aan de leerdoelen. Motiveer de keuze van de werkvorm: waarom zijn deze het meest geschikt om de doelen te bereiken? Een voorbeeld van een taak in de module Ontwerpen van leeromgevingen : Ontwerp een onderwijsleeromgeving over een onderwerp naar eigen keuze waarin het gebruik van (multi)media een belangrijke rol speelt. Leg dit vast in een lesformulier en voer de lessen uit. Studenten van het reguliere traject lopen in de fase Basisbekwaam 45 dagen stage en geven dan 2 lessen per dag. In de fase LIO bekwaam lopen ze 45 dagen stage en geven 2 à 3 lessen per dag. In de fase Startbekwaam lopen ze 105 dagen stage als LIO-er en geven ze 12 à 15 lessen per week. In totaal beslaat de stage meer dan de helft van de hele opleiding: 60 van de 90 EC s. Dat vindt het auditteam een sterk punt in deze opleidingen. Generiek Alle docenten van de opleidingen komen zelf veelvuldig als stagebegeleider in de vo en mbo scholen. Daardoor houden zij zicht op de eisen die de beroepspraktijk stelt en op de actuele ontwikkelingen in het werkveld. Deze zaken verwerken zij in de eigen lessen. Een enkele docent is naast zijn functie op de hogeschool werkzaam in het voortgezet onderwijs. Ook is één docent werkzaam bij NTR/School TV. Hogeschool Saxion Next, versie

19 Borging van de kwaliteit van de stageplek/werkplek Generiek Het ontwikkelen van (vak)didactische competenties vindt grotendeels plaats tijdens de stages. (Zie daarover verder onder standaard 3). Daarom hebben de opleidingen in de stagegids / het praktijkboek eisen vastgelegd voor de stagebegeleider met betrekking tot zijn ervaring met lesgeven en zijn vakinhoudelijke kennis. Studenten kiezen zelf hun stageschool uit. Uit de gesprekken tijdens de audit kwam naar voren, dat de opleidingen wel vinger aan de pols houden en ingrijpen als zaken niet naar wens verlopen. Zo is het in een aantal gevallen gebeurd, dat een student het advies heeft gekregen een andere mentor binnen de school te zoeken of naar een andere stageschool te gaan. Het auditteam geeft de opleidingen in overweging alle studenten die al een eigen werkplek hebben, gedurende een periode op een andere school stage te laten lopen. Dit kan hun ervaring als leraar in belangrijke mate verrijken en verbreden. In sommige situaties gebeurt dat al. Zo heeft een student die werkte c.q. lesgaf in een Justitiële inrichting stage moeten lopen in het vo en heeft een student die lesgaf in het hbo stage moeten lopen op een Regionaal Opleidings Centrum (ROC). Via de werkgroep Stedendriehoek en de werkgroep Opleiden in de School (OidS) regio Twente hebben de opleidingen een start gemaakt met het afstemmen over en het samenwerken met vo scholen. Saxion Next is één van de partners in het grote project Samen Opleiden van Windesheim/ TSE (Twente School of Education) waarin ook de lerarenopleidingen van de universiteit van Twente participeren. Het auditteam acht het een belangrijke ontwikkeling dat Saxion Next hierin actief deelneemt. Studenten kunnen ervan profiteren als de begeleidingsstructuur in de Opleidingsscholen aan kwaliteit wint de komende jaren. Saxion Next kan met deze scholen duidelijke afspraken maken over het samen opleiden. Ontwikkelen onderzoeksvaardigheden De opleidingen vragen de studenten via leerwerktaken en de grote vaktaak een open, kritische en onderzoekende houding aan te nemen, om het onderwijs steeds te blijven verbeteren. In het reguliere traject hebben de onderzoeksvaardigheden hun inbedding met name in de leerwerktaken. Deze hebben het karakter van praktijkonderzoeken. Zo moeten de studenten bijvoorbeeld bij de module Ontwerpen van leeromgevingen multimedia, methoden en leermiddelen beoordelen aan de hand van criteria. In de module Onderwijs aan specifieke groepen en individuen moeten de studenten aan de hand van een casus over probleemgedrag van een leerling literatuuronderzoek doen. Tevens zoeken de studenten diagnostische instrumenten en/of andere meetinstrumenten waarmee zij het gedrag willen analyseren om vervolgens een handelingsplan op te stellen hoe met deze leerling op de school om te gaan, gekoppeld aan de literatuur. Daarnaast maken de opleidingen in de curricula zoveel mogelijk gebruik van wetenschappelijke inzichten op onderwijskundig en (vak)didactisch gebied. In de vakliteratuur maken de opleidingen keuzes op basis van actuele reviews en commentaren in vaktijdschriften. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen hiermee voldoende borgen dat de studenten de vereiste minimum onderzoeksvaardigheden voor een tweedegraads leraar kunnen ontwikkelen Contacten met het werkveld Zoals ook al hierboven is vermeld participeren de opleidingen in Deventer en in Hengelo in een netwerk met vo scholen, mbo s en andere lerarenopleidingen. De opleidingen hebben het project Onderwijsarbeidsmarkt Risicoregio IJssel-Veluwe mede ondertekend, dat is gericht op het leveren van voldoende opgeleide docenten. Hogeschool Saxion Next, versie

20 Hierbij werken de opleidingen ook samen met de lerarenopleidingen van Windesheim en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Bij curriculumaanpassingen fungeert de Beroepenveldcommissie als klankbord. Zo hebben de opleidingen op basis van opmerkingen van de commissie in 2011 kwaliteitseisen aan leerwerkplekken/stageplekken opgesteld en opgenomen in de praktijkboeken/stagegidsen. Tevredenheid studenten en werkveld Uit de tevredenheidsonderzoeken en de gesprekken met de studenten en alumni tijdens de audit is gebleken dat verreweg de meeste studenten tevreden tot zeer tevreden zijn over de beroepsgerichtheid en actualiteit van de curricula en over de actuele kennis die hun docenten hebben van de beroepspraktijk. Het programma biedt de studenten voldoende zicht op het beroep waarvoor ze worden opgeleid. Uit het werkgeversonderzoek en de gesprekken met de vertegenwoordigers vanuit het werkveld kwam naar voren dat de afstudeerders goed zijn voorbereid op de beroepspraktijk. Weging en Oordeel: goed Het auditteam trof opleidingen aan die sterk beroepsgericht zijn. De stage maakt een groot en belangrijk deel uit van het programma. In de praktijk moeten de studenten het lesgeven leren. De leerwerktaken en de vaktaak die de studenten voor hun eigen vakgebied moeten uitwerken en vervolgens in praktijk moeten brengen in hun lessen tijdens de (LIO-)stage zijn hierbij belangrijk. Dit is een grote verbetering ten opzichte van de vorige accreditatie. De opleidingen houden zicht op de kwaliteit van de stagescholen o.a. door de eisen die zij stellen aan de professionele begeleiding in de school. De participatie in de netwerken rondom de Opleidingsscholen acht het auditteam een belangrijke ontwikkeling. De studenten die allemaal in hun eerdere opleiding en hun werk al onderzoeksvaardigheden hebben ontwikkeld, leren deze vaardigheden via de leerwerktaken in te zetten in onderwijsleersituaties. De studenten, alumni en het werkveld zijn tevreden tot zeer tevreden zijn over de beroepsgerichtheid van de opleidingen. Om deze redenen komt het auditteam tot een oordeel goed voor deze standaard. Hogeschool Saxion Next, versie

21 Standaard 3: De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Toelichting NVAO: De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. Studenten volgen en samenhangend studieprogramma. Bevindingen Koppeling competenties en het programma De opleidingen in het reguliere traject hebben de zeven SBL competenties op drie niveaus van deelcompetenties geformuleerd: op het niveau van Basisbekwaam, LIO-bekwaam en Startbekwaam. (Zie voor het overzicht van de competenties bijlage II) De opleidingen hebben een matrix opgesteld met een koppeling van alle competenties en indicatoren aan de verschillende modulen. Uit dit overzicht blijkt dat alle competenties op verschillende niveaus in het programma aan bod komen. Een voorbeeld hiervan: Competentiekaart 3: vakinhoudelijke en vakdidactisch competent Eerste fase basisbekwaam 3.1 Hij legt duidelijk uit aan de leerlingen welke leerdoelen hij met welke leeractiviteiten nastreeft. eerste fase LIO bekwaam 3.14 Hij kan gebruik maken van verschillende mogelijkheden voor het ordenen van leerstof (lineair, thematisch, cyclisch) tweede fase startbekwaam 3.33 Hij is vertrouwd met hoe leerlingen leren, wat hun leerbehoeften zijn, hoe hun ontwikkeling verloopt, welke problemen zich daarbij kunnen voordoen en weet hoe hij daar mee om kan gaan S S S li p a b a b a b c a b c o x x x x x x x x x x x x x x x x x x Hogeschool Saxion Next, versie

22 Ook hebben de opleidingen een matrix gemaakt van de generieke kennisbasis en waar die aan bod komt in de verschillende modulen van het reguliere programma. Tijdens de vorige accreditatie kregen de opleidingen als ontwikkelpunt mee de persoonlijke leerweg van de student verder vorm te geven. Het auditteam constateert dat de opleiding met de uitwerking van de competentiekaarten de student een duidelijk kader in handen heeft gegeven om die persoonlijke leerweg in te richten. De student gebruikt nu de kaarten met de indicatoren bij het opstellen van zijn Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) en kan zo zijn leervragen en leerdoelen geordend weergeven. (Zie daarover ook standaard 4.) Daarnaast zorgen de competentiekaarten er ook voor dat de opleiders in de stagescholen eenzelfde referentiekader hanteren als de opleidingen bij het begeleiden en beoordelen van de studenten. Daarmee hebben de opleidingen in de ogen van het auditteam een wezenlijk stap voorwaarts gemaakt vergeleken met Opzet en inhoud van het programma De opleidingen hebben in een schema een vierjarig programma in beeld gebracht, waaruit blijkt dat het mogelijk is de beoogde eindkwalificaties te behalen. Zoals al in de inleiding is beschreven, melden zich bij Saxion Next alleen studenten aan voor de verkorte trajecten, daar zij al een vakinhoudelijke hbo- of wo-opleiding hebben afgerond en nu in dit vak leraar willen worden. Op basis van een intake krijgen zij vrijstellingen voor een deel van het programma. (Zie voor het overzicht van het programma bijlage III en over de vrijstellingen standaard 5.) In de fase naar basisbekwaam legt de student het fundament voor het leraarschap. In deze fase staat het kennisaanbod centraal. In de fase naar LIO-bekwaam werkt de student toe naar zelfstandig functioneren voor de klas, onder toezicht van de mentor. In de fase naar startbekwaam werkt de student op een school en verzorgt hij zelfstandig en onder eigen verantwoordelijkheid het onderwijs aan een aantal klassen gedurende een langere tijd. Hij professionaliseert zich dan tot een startbekwaam leraar. Om de brede kennisbasis, de praktijk van het beroep en de permanente reflectie een goede plek te geven in het curriculum, hebben de opleidingen gekozen voor een curriculummodel met drie leerlijnen: de kennis- en vaardighedenlijn, de integrale lijn en de reflectielijn. Deze leerlijnen zijn wel te onderscheiden maar nooit te scheiden. Zo is de kennis- en vaardighedenlijn altijd ondersteunend bij het uitvoeren van leerwerktaken in de integrale lijn en heeft reflectie altijd betrekking op het onderwijsgedrag en de persoon die leraar is tijdens het uitvoeren van opdrachten c.q. lessen in de school. Regulier: Het auditteam concludeert dat de theoretische inhoud van de moduulboeken in orde is. De leerstof uit de kennis en vaardighedenlijn is gericht op algemene pedagogische en didactische kennis en vaardigheden: leerlingen en hun persoonlijkheden, ontwerpen van leersituaties en leeromgevingen en onderwijs aan specifieke groepen en individuen. De praktijkopdrachten die de studenten hierbij krijgen moeten zij in hun eigen stageschool/werkplek op hun eigen vakgebied uitvoeren. De stage hebben de opleidingen gekoppeld aan de integrale leerlijn. Aandachtspunt acht het auditteam nog wel, dat het hebben van een vakopleiding niet garandeert, dat bijvoorbeeld de student met wo Sociologie of Politicologie ook de inhoud van het schoolvakinhoud maatschappijleer beheerst, want die is nieuw. Of dat een student met wo Fysische Aardrijkskunde de inhoud van het schoolvakinhoud aardrijkskunde geheel beheerst, want die is ten dele nieuw. De opleidingen stellen dat de studenten de schoolvakinhoud leren kennen in de stage door het raadplegen en gebruiken van de methode(n). Ook van hun vakdeskundige en ervaren mentor kunnen zij veel leren over het schoolvak. Eén van de studenten die het auditteam sprak, zei dat je je mentor moest uitzuigen. Hogeschool Saxion Next, versie

23 Studenten meldden dat zij indien nodig door zelfstudie op hoogte te blijven van de schoolvakinhoud. (Zie ook onder standaard 5) Het auditteam acht dit een acceptabele oplossing, daar van oudere en gemotiveerde studenten ook gevraagd kan worden om hiaten door zelfstudie te dichten. Maar de opleiding blijft er wel verantwoordelijk voor dat dit gebeurt. Tijdens de vorige audit in 2006 is uitgebreid stilgestaan bij de borging van de ontwikkeling van de vakdidactische kennis en vaardigheden. De vraag kwam voort uit het gegeven, dat de studenten in gemengde groepen les krijgen, er niet voor elk vak een vakdidacticus in dienst was van de tweedegraadslerarenopleidingen van Saxion Next en de studenten het vak vooral in de praktijkschool moesten leren. De opleidingen hebben sinds 2006 een aantal verbetermaatregelen getroffen, zoals het formuleren van vakdidactische competenties en het vastleggen van deze competenties in het praktijkboek voor de student en de stagegids voor de stageschool. Tijdens de audit in 2012 heeft het auditteam wederom uitgebreid stilgestaan bij de borging van de vakdidactiek. Het auditteam is op grond van wat het gezien en gehoord heeft, van oordeel dat de opleidingen met de genomen maatregelen voldoende hebben geborgd dat studenten zich vakdidactisch op het vereiste niveau kunnen ontwikkelen. Het is voor alle betrokkenen helder aan welke eisen de student moet voldoen en waaraan hij moet werken in zijn vaktaak. Inmiddels is er aan de tweedegraadslerarenopleidingen voor elk cluster minimaal één vakdeskundige uit het betreffende cluster verbonden, die studenten uit het cluster kan begeleiden. (Zie daarover onder standaard 9) Daarnaast bouwen de opleidingen aan een digitaal bestand waarin studenten links en sites voor hun eigen vak kunnen vinden en gebruiken. Dat acht het auditteam een belangrijke handreiking aan de student om zijn vakinhoudelijke en vakdidactische kennis aan te vullen en te versterken. Internationale dimensie van het programma Vanaf 2010 laten de opleidingen de studenten in de onderwijskundige modulen meer onderzoek doen naar de structuur van het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in binnen- en buitenland, de organisatie van dit onderwijs, de curricula en de zorgstructuur in westerse landen. Daarnaast stellen docenten de internationale/multiculturele component in hun lessen aan de orde, wanneer zij aandacht schenken aan opvoedingsstijlen, huisbezoeken / communicatie met ouders, ontwikkelingspsychologie en omgangsvormen. Bij onderzoeksopdrachten besteden de opleidingen aandacht aan buitenlandse literatuur en leren studenten om zich internationaal te oriënteren binnen hun vakgebied. Het volgen van een groter deel van het onderwijs in het buitenland is voor nagenoeg alle deeltijdstudenten geen optie in verband met hun werk- en privé situatie. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen aan de internationale dimensie inhoudelijk nog meer zouden kunnen doen. Uit de studenttevredenheidsonderzoeken (febr/nov 2011) blijkt dat 35% van de studenten niet tevreden is over de internationale oriëntatie van het programma. In de beleidsnotitie internationalisering tweedegraadslerarenopleidingen Saxion Next staan mooie voornemens. Het auditteam beveelt de opleidingen aan deze plannen nu SMART uit te werken en hiermee aan de slag te gaan. Op dit moment laten de opleidingen nog kansen liggen. Tevredenheid studenten, alumni en werkveld Uit enquêtes onder studenten, alumni en werkgevers blijkt dat men in hoge mate tevreden is over de kwaliteit van het onderwijs. De inhouden van de modules sluiten voldoende op elkaar aan. Studenten zijn tevreden over de koppeling theorie en praktijk. Hogeschool Saxion Next, versie

24 Ook de studenten die het auditteam sprak waren zeer tevreden. Ze krijgen veel theorie en moeten daar vervolgens in de praktijk veel mee oefenen. Zij waren zeer positief over de gerichtheid van de opdrachten, de aandacht voor het leren maken van toetsen en de ruimte voor eigen inbreng en vragen. Daarnaast leren zij veel van de mentor in de eigen stageschool/ werkplek over vakinhoud en lesgeven. De vertegenwoordigers vanuit het werkveld die het auditteam sprak waren zeer te spreken over de kwaliteit van het gebodene binnen de opleidingen. Weging en Oordeel: voldoende Het auditteam is van oordeel, dat de opleidingen er met het programma voor zorgen dat de studenten de beoogde eindkwalificaties kunnen bereiken. De algemene pedagogische en didactische modulen en de daarbij behorende opdrachten zijn adequaat. Met de internationale dimensie van het programma kunnen de opleidingen inhoudelijk nog meer doen. De keuzen die de opleidingen hebben gemaakt in wat ze de studenten zelf kunnen en willen aanbieden en wat ze de studenten op de stage- c.q. werkplek laten leren, zijn duidelijk voor alle betrokkenen. Het auditteam acht de keuzen acceptabel, vanwege het feit dat de opleidingen de stagescholen duidelijk instrueren aan welke eisen de student moet voldoen c.q. welke (vakspecifieke) competenties hij moet ontwikkelen. Daarin weegt tevens mee dat de studenten en het werkveld zeer tevreden zijn over het programma. Het auditteam acht daarom een oordeel voldoende voor deze standaard op zijn plaats. Hogeschool Saxion Next, versie

25 Standaard 4: De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt studenten de mogelijkheid de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Toelichting NVAO: Het didactisch concept is in lijn met de beoogde eindkwalificaties en de werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen De opleidingen gaan uit van competentiegericht leren. Voor de vormgeving van het programma baseren de opleidingen zich o.a. op de volgende uitgangspunten: een persoonlijke leerweg voor alle studenten, een brede kennisbasis in een samenhangend programma, de beroepspraktijk als uitgangspunt, permanente reflectie, uitgaan van evidence based onderwijskenmerken. Het auditteam heeft geconstateerd, dat de opleidingen sinds de vorige accreditatie een betere balans hebben gevonden tussen aanbod gestuurd en vraaggestuurd onderwijs. De opleidingen zorgen er met de opzet van een programma in drie leerlijnen voor dat alle benodigde kennis en vaardigheden aan bod komen. (Zie voor de drie leerlijnen standaard 3). In de modulen maken de opleidingen gebruik van bij de lesstof passende werkvormen, zoals hoor- en werkcolleges, groepswerk, literatuurstudie, oefenen, presenteren, onderzoeken, praktijkopdrachten uitvoeren, rapporteren, reflecteren etc. De leervraag van de student vormt nu het uitgangspunt voor het programma. De student moet in zijn Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP) beschrijven aan welke competenties hij gaat werken en welke activiteiten hij daarvoor onderneemt. Hij legt dit plan ter controle voor aan zijn begeleidend docent. Voor de beschrijving van de doelen gebruikt hij de competentiekaarten, die de opleidingen nu helder hebben uitgewerkt in indicatoren voor drie niveaus. Via de al onder standaard 3 vermelde leertaken en de grote vaktaak werkt de student aan de ontwikkeling van zijn algemene en vakspecifieke competenties voor zijn vak als algemeen tweedegraads leraar in een bepaald vak. Op de competentiekaarten kan de student aangegeven of hij de competentie beheerst en hoe hij hieraan heeft gewerkt (bewijs). Maar het is geen afvinklijst. De beschrijvingen geven de ijkpunten in de competentieontwikkeling weer. Het portfolio vormt een essentieel onderdeel van de persoonlijke leerweg van de student. Hierin moet de student zijn bewijzen van kunnen archiveren: de behaalde resultaten van modules en stages (cijferoverzicht), de beoordelingen van lesbezoeken van de opleider en begeleider van de school, de bewijzen dat hij aan zijn POP-doelen heeft gewerkt. Het auditteam heeft van elk vak een aantal eindportfolio s bestudeerd en heeft geconcludeerd dat hierin flinke verschillen in uitwerking zaten. Daarin was de doorgemaakte ontwikkeling van de student niet altijd meer goed te volgen. Dat is een belangrijk punt waar de opleidingen nog aandacht aan moeten besteden. (Zie over begeleiding bij het portfolio standaard 12 en over het beoordelen van het gerealiseerde niveau aan de hand van de eindportfolio s onder standaard 16) Weging en Oordeel: goed Het auditteam is van oordeel, dat de opleidingen er door de vormgeving van het programma goed voor zorgen dat elke student kan werken aan die competenties die hij nog mist als aankomend tweedegraads leraar. De helder uitgewerkte competentiekaarten, het POP en het portfolio zijn daarbij belangrijke instrumenten. De verschillende werkvormen, de leerwerktaken en de vaktaak zetten de studenten aan tot studeren. Hierin ziet het auditteam een duidelijke doorontwikkeling ten opzichte van de vorige accreditatie. Hogeschool Saxion Next, versie