Priesterwijding Peter Piets Ongewenste vriend in de Grote Kerk Nico Schoorl: van katholiek naar oud-katholiek Koos Klok klaar met kooropleiding

Transcriptie

1 Magazine van de kerken in Edam en Volendam Priesterwijding Peter Piets Ongewenste vriend in de Grote Kerk Nico Schoorl: van katholiek naar oud-katholiek Koos Klok klaar met kooropleiding Jaargang 40, nummer 6, juli-augustus 2012

2 Colofon Venster Juli/Augustus 2012 Voorzitter Vensterredactie Ed Broeze Vensterredacteur Frans Koning Redactieleden Simon Ruitenberg Ria Ruck - Martens Wijnanda Hamstra Vormgeving André Burghouts Henk Goede Jacco Huber Lieuwe Kramer Josée Menzo Maarten van Oostveen Foto s Arie van Ginkel Ron Verniers e.broeze@hetnet.nl frannelies@gmail.com Elly ten Holt Marika Fraenkel aj.burghouts@quicknet.nl design@goede.nl jaccohuber@yahoo.com l.kramer@quicknet.nl j.f.menzo@planet.nl apvanginkel@quicknet.nl rh.verniers@quicknet.nl Advertenties Jan Harmsen Aanleverpunten kopij Raad van Kerken Helma de Vries Achterhaven 39, 1135 XS Voor ingezonden brieven redactie.venster@gmail.com Redactioneel Geachte lezer, Voor u ligt alweer de zomereditie van het Venster. Uiteraard is daarom ook in dit Venster een vakantiekerk opgenomen. U kunt daar meer over lezen op pagina 10. Als u tijdens uw vakantie ook een bijzondere kerk tegenkomt en het lijkt u leuk om hier een keer over te publiceren in het Venster neem dan gerust contact met de redactie op. In dit Venster verder onder andere aandacht voor de priesterwijding van Peter Piets en verder treft u de vertrouwde rubrieken 'Gouden Jaren', 'Wat betekent de kerk voor jonge Edammers' en 'Profiel'. Rest mij tot slot, namens de gehele redactie, u nog een fijne vakantieperiode toe te wensen! Maarten van Oostveen Bijbelse tegels Deze tegels ontstonden in de 18 e eeuw. Vaak werden ze aangebracht rond de schouw in de woonkamer of de keuken, zodat ouders hun kinderen de Bijbelse verhalen konden vertellen aan de hand van mooie plaatjes. Doopsgezinde Gemeente Cora den Engelse cde@quicknet.nl Paltrokmolen 40, 1135 KM Kerkgemeente Edam Jacco Huber jaccohuber@yahoo.com Tjaskermolen 3, 1135 LM RK Edam Ria Ruck - Martens hanr@xs4all.nl Jac. Tonissenstraat 8, 1135 JB Protestantse Gemeente Volendam Jan van Strijen Dijkgraaf Poschlaan 30, 1135 GP Aanmelden of afmelden voor ontvangst Venster Lieuwe Kramer Verspreiding Venster Familie Kok (Protestants Edam) Jan Ettema (RK Edam) Arjan Maas (Volendam) Drukwerk Graphic Service Edam Oplage: Voor adressen van de verschillende kerken: zie de pagina s van de betreffende gemeente of parochie verderop in dit blad. Penningmeester Reinier Stijvers reinier.emmy.stijvers@quicknet.nl Rabobankrekening Kopij voor het volgende Venster kunt u inleveren vóór donderdag 16 augustus a.s. Het nieuwe Venster verschijnt in de week voor 2 september 2012 Het Gouden Kalf Het volk wachtte lang op Mozes. Toen hij maar niet van de berg afkwam verdrongen ze zich om Aäron en eisten van hem: Maak een god voor ons die voor ons uit kan gaan, want wat er gebeurd is met die Mozes, die ons uit Egypte heeft geleid, weten we niet. Aäron antwoordde: Neem dan uw vrouwen, zonen en dochters hun gouden oorringen af en breng die bij mij. Hierop deden alle Israëlieten zonder aarzelen hun gouden oorringen af en gaven die aan Aäron. Alles wat ze hem brachten smolt hij om en hij goot er een beeld van in de vorm van een stierkalf. Het volk riep uit: Israël, dit is je god, die je uit Egypte heeft geleid! Toen Aäron besefte wat er gebeurde, bouwde hij een altaar voor het beeld en kondigde hij aan dat er de volgende dag een feest voor de HEER zou zijn. Lees meer in NBV - Exodus 32 pagina 1

3 Priesterwijding Peter Piets De priesterwijding van Peter Piets in de Bavokathedraal te Haarlem (foto s: Bisdom Haarlem) Zaterdag 2 juni was voor het bisdom Haarlem-Amsterdam een bijzondere dag. Mgr. Dr. Jos Punt wijdde deze dag Theo van Adrichem o.f.m tot diaken en mocht twee anderen tot priester wijden. De 56-jarige Jim Schilder uit Amsterdam en de 44 jarige Peter Piets, afkomstig uit Oostzaan, maar al enige tijd als geestelijke werkzaam binnen het samenwerkingsverband De Dammen. Na zijn priesterwijding zal hij ook als kapelaan verbonden blijven aan de parochies van Edam, Monnickendam en Volendam. Een belangrijke dag voor de Dammen Het spreekt voor zich dat ook pastores en een groot aantal gelovigen uit Edam-Volendam en Monnickendam naar de St. Bavokathedraal in Haarlem waren afgereisd om getuige te zijn van de handoplegging door bisschop Punt en de indrukwekkende viering bij te wonen, waarin ook de pastores uit de Dammen concelebreerden. Een viering in een zeer goed gevulde kerk, die geopend werd met een prachtig gezongen Kyrië uit de Missa Dolorum van Haydn, uitgevoerd door het Bavokoor. Overweging bij een priesterwijding Na een woord van welkom door de bisschop memoreert hij dat mensen tot het priesterschap worden geroepen door de werking van Gods geest. Een keuze, die heeft geleid tot drie wijdingen. Refererend aan de (niet-kerkelijke) achtergrond van de twee wijdelingen voor het priesterschap noemt Mgr. Punt het opmerkelijk dat mensen die Christus kennen, soms al van hun jeugd af aan, matig in hem geïnteresseerd zijn en mensen die hem niet kennen en pas later van hem horen, juist zeer geïnteresseerd zijn. Mensen die door God zijn geraakt, kunnen andere mensen helpen de weg naar God te vinden. De bisschop wijst erop dat het bekleden van de wijdeling met de kazuifel geen eerbetoon is. Evenmin is de kazuifel een erekleed. De oorspronkelijke betekenis van kazuifel is huisje. Als mens gaat de priester schuil in zijn huisje; verborgen in zijn ambt. De identiteit van de priester moet als het ware verdwijnen achter de gestalte van Christus die hij representeert. Eigenlijk is ook sprake van twee roepingen. vervolgt de bisschop. Bij de eerste roeping heeft de aangeraakte man nog de ambitie om grootse dingen te doen voor God en zijn medemens. Pas later wordt de waarde van zelfverloochening en trouw ontdekt. De plechtigheid Dan leggen Peter Piets en Jim Schilder ten overstaan van Mgr. Punt hun gelofte van eerbied en gehoorzaamheid af en wordt met het bidden van de litanie van alle Heiligen hun bijstand ingeroepen bij de taak die de priesters wacht. De wijdelingen liggen dan, als teken van nederigheid, languit voor het altaar. Tot slot van de wijding worden Jim en Peter bekleed met de kazuifel. Een ceremonie die bij Peter Piets anders verloopt dan gebruikelijk is. Peter verloor al op jonge leeftijd zijn beide ouders. Zijn zus, toen zestien jaar, brak haar school af om de 12-jarige Peter de kans te geven zich evenwichtig te ontplooien. Zij schoof haar eigen toekomst opzij ten behoeve van Peter s ontwikkeling. Om zijn dankbaarheid en respect hiervoor te uiten, is het niet een geestelijke die de kazuifel om hangt, maar is het zijn zus die Peter met de kazuifel bekleedt. Voor beiden een speciaal moment. Hierna begint de H. Mis. Het blijkt een lange, maar zeer indrukwekkende viering te worden. pagina 2

4 De priesterwijding en de daarna gevierde Eucharistie kunnen worden gekenschetst als een bijzondere gebeurtenis met een intense beleving voor zowel de wijdelingen als de aanwezige gelovigen, met name ook die uit Edam-Volendam en Monnickendam. Eerste H. Mis Daags na de priesterwijding droeg Peter Piets zijn eerste H. Mis op in de Volendammer kerk Maria Sterre der Zee. Behalve de vreugde om een neomist die voor de eerste keer voor het altaar stond, werd in deze Eucharistieviering ook met dankbaarheid het 50-jarig bestaan van de Mariaparochie gevierd. In verband met deze feestelijkheden was Mgr. Dr. J. Hendriks, de hulpbisschop van Haarlem-Amsterdam, naar Volendam gekomen om de plechtige eerste H. Mis van Peter Piets mee voor te gaan. Maar nog tal van andere priesters gaven op deze bijzondere zondag acte de présence. Ook pater Henny Post, de pastores Berga, van der Hulst, Stomph en Tol uit Edam-Volendam en Bart Putter van het seminarie De Tiltenberg concelebreerden met de neomist diens eerste H. Mis. Met zang van het voltallige parochiekoor en zoveel priesters op het altaar werd het een tot de verbeelding sprekende liturgieviering. Begin en einde Peter Piets is bij gelegenheid van zijn priesterwijding tevens benoemd tot kapelaan in de Mariaparochie. Een al lang gekoesterde wens van pastoor van der Hulst om ondersteuning door een jonge geestelijke is hiermee in vervulling gegaan. Nu de continuïteit lijkt verzekerd gaat de pastoor met emeritaat. Omdat pastoor van der Hulst op de pastorie blijft wonen en ook de nieuwbenoemde kapelaan daar zijn intrek heeft genomen, zijn de lijntjes kort en zal de pastoor, waar nodig en mogelijk, assistentie verlenen. Ook wil hij de jonge kapelaan pagina 3 blijven begeleiden en Peter laten delen in de ruime ervaring die hij in bijna vijftig jaar heeft opgebouwd. Bij monde van Jan Tol gaf de parochie dan ook aan gelukkig te zijn met de benoeming van Peter Piets en dankbaar voor al het goede dat pastoor van der Hulst voor de Mariaparochie heeft gedaan en betekend. Hierna volgde een welgemeend applaus. Nieuwe pastoor Maar er was meer op deze bijzondere ochtend voor de geloofsgemeenschap van Volendam. Hulpbisschop Hendriks maakte de benoeming bekend van pastor Stomph tot pastoor van beide Volendammer parochies en las de zogenaamde installatiebrief voor van Mgr. Punt. Omdat de benoeming door pastor Stomph werd aanvaard en bevestigd, hebben de parochianen van zowel de St. Vincentiuskerk als de Mariakerk, in deze tijd van verdergaande samenwerking, met ingang van 1 juni dezelfde pastoor: Paul Stomph. Felicitaties en gelukwensen Na afloop van de H. Mis was er gelegenheid om Peter Piets en Paul Stomph te feliciteren met de priesterwijding, respectievelijk de benoeming tot pastoor. Veel gelovigen maakten van de mogelijkheid gebruik om de twee dienaren van God hun gelukwensen over te brengen. Ook wij van het Venster feliciteren van harte Peter Piets met zijn wijding tot priester en Paul Stomph met zijn benoeming tot pastoor en wensen beide werkers in Gods akker een vruchtbare en tot heil van henzelf en hun parochianen strekkende tijd toe. Verder wensen wij oud-pastoor van der Hulst een goed en gelukkig emeritaat toe en danken ook wij hem voor zijn jarenlange inzet voor God en de gemeenschap. Jaap Buijs

5 De Gouden Jaren van Tanny Bleeker Foto: R.V Zo n dertig jaar geleden begon de ontkerkelijking in Nederland. Ook in Edam is sindsdien veel veranderd. De veel kleiner wordende gemeenschappen zoeken naar nieuwe vormen van kerk-zijn. Al die veranderingen kwamen er door en voor mensen. Venster ging op zoek naar mensen die Gouden Jaren beleefden in kerk en maatschappij. Een prachtige locatie, waar Tanny Bleeker (1943) woont, het voormalige scheikunde lokaal van de Coornhertschool; recht tegenover de Proeve, vlak bij de Grote Kerk. Dat komt goed uit, want veel vrijwilligerswerk heeft ze verricht voor de kerk en nog steeds is ze bijna dagelijks in de Grote Kerk te vinden. Een lange lijst van activiteiten vanaf 1974 tot nu toe. Zoals PR-afdeling Edam van het Bijbelgenootschap, kinderoppas tijdens kerkdiensten. In 1983 was een termijn (vier jaar) ouderling. In 1988 was ze langdurig penningmeester van de NCVB/Passage. Met de Gereformeerde kerk deed ze in 1994 mee aan de musical Jona. Daarna volgde een termijn pastoraal werker. Ze bezoekt nog steeds bejaarden, zit in de beheerscommissie, zorgt voor het filmhuis, poetst in de Groenlandkerk en is gastvrouw in de Grote Kerk. Een indrukwekkend aantal taken, niet alleen in het verleden, maar ook nu nog. Wanneer begon het? Geboren en opgegroeid in Amersfoort kwam ze in 1966 met haar man naar Edam. Ze behoorden tot de artikel 31 kerk. Men had toen zes denominaties in Edam, maar artikel 31 was daar nog niet bij. Lange tijd gingen ze dan ook naar Amsterdam-Noord naar de kerk, maar dat was op den duur met kleine kinderen niet meer te doen. Iemand stelde voor om eens naar de gereformeerde kerk te gaan. Voorganger was toen ds. Hoogstrate. Dat sloeg aan en daar bleven ze. Dat was, zo zegt ze zelf, haar gouden tijd. Ze herinnert zich nog goed dat ze met nog twee andere echtparen de playbackshow wonnen, uitgeschreven door de G(ereformeerde) J(eugd) V(ereniging).Tot grote verbazing van hun kinderen die van niets wisten. De G.J.V. was toen een grote club. Door de acties om en voor het jeugdhuis was er veel saamhorigheid. Wat was uw actiefste periode? De tijd in het bestuur van de NCVB was wel de drukste tijd. Behalve op de centen passén moesten we als bestuur ook eenmaal per maand vergaderen, een verenigingsavond organiseren, cursussen voorbereiden en regelen. Met kerst een kerstmaaltijd houden in het jeugdhuis, met kerstboom en kerstspel. Een hoop werk. Welke kerkelijke activiteit uit die periode blijft u bij? Maar de taak van ouderling is me toch het meest bijgebleven. Dat was toen een heel andere taak dan tegenwoordig. Een stukje uit de bijbel lezen, bidden met de mensen en antwoord geven op vragen waar je zelf nauwelijks antwoord op wist. Kortom: zwaar, want ieder lid van de kerk kreeg eenmaal per jaar bezoek. Je was dus zeker een avond per week op pad. Wat vindt u aantrekkelijk in de huidige kerk? De kerk is opener geworden, de drempel lager, het is niet meer een geselecteerd groepje wat we zondags ontmoeten. Elly ten Holt pagina 4

6 Hoe is het nu met pastoor Nico Schoorl? Foto: GdW Nico Schoorl, die jarenlang kapelaan was in Volendam en na het overlijden van de eerwaarde heer Hoogervorst pastoor werd van de St. Vincentiusparochie aldaar, is ook voor veel Edammers geen onbekende. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw verzorgde hij regelmatig de prediking in verschillende protestantse kerken en/of ging hij voor in een protestantse dienst in Edam. Op de vraag hoe het hem is vergaan na zijn vertrek uit Edam-Volendam begint hij enthousiast te vertellen.. Studie pastoraal psychologie In 1992, toen ik vijftig werd, vroeg ik me af of ik nog inruilwaarde had. Zou ik in Volendam blijven of moest ik uit zien naar iets anders? Omdat ik al elf jaar pastor was in Volendam wilde ik iets nieuws. Ik ging de tweejarige opleiding pastoraal psychologie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht volgen. Daar zei toen één van de docenten tegen mij dat ik problemen in mijn werk had omdat ik dacht op een oud-katholieke manier. En ik moet zeggen dat ik me inderdaad thuis voelde in de oud-katholieke wijze van denken en leven. Dit leidde er in 1994 toe dat ik overging naar de Oud-Katholieke Kerk. Omdat de Oud-Katholieke Kerk ook het roomskatholieke priesterschap erkent, kon ik priester blijven. Op die opleiding pastoraal psychologie, vervolgt Nico, zaten 48 studenten, waarvan 44 elkaar voordien al kenden. Ik was één van de vier mensen die daar als een volstrekt onbekende binnenkwam net als een medestudente van me, die werkzaam was in het Luchthavenpastoraat. Zij was niet kerkelijk, maar was door haar baan bij de KLM en haar maatschappelijke betrokkenheid bij mensen in dit werk terechtgekomen. Op den duur leerde ik haar beter kennen en omdat priesters binnen de Oud-Katholieke Kerk getrouwd mogen zijn, stond na mijn overgang het huwelijk voor ons open. We zijn toen ook getrouwd en nog altijd bij elkaar. Geestelijk verzorger Sarphatihuis Op een vraag terzake vertelt Nico dat hij na zijn vertrek uit Volendam is gaan werken in het Sarphatihuis in Amsterdam. Het Sarphatihuis, legt hij uit, is een verpleeghuis van de gemeente Amsterdam. Het is niet geent op enige geloofsrichting of levensbeschouwing. Mensen met en zonder geloof kunnen er terecht. Ik was hier twaalf jaar geestelijk verzorger samen met een humanistische raadsvrouw. Mensen vroegen daar weleens aan me welk geloof ik had. Mijn antwoord was dan vaak: een protestantse pastoor of katholieke dominee. Inmiddels ben ik al zes jaar met pensioen. Priester in de Oud-Katholieke Kerk Nadat Nico een aantal jaren als parochiaan in de oudkatholieke kerk van Hilversum, zijn woonplaats, heeft meegedraaid, is hij vanaf 2000 een zogenaamde reservepriester. Dat houdt in dat ik als zodanig in val in parochies waar geen pastoor meer actief is. Dit is een part-timefunctie. Sinds een jaar ben ik waarnemend pastoor in Enkhuizen. Verder ben ik vrijwilliger in het Luchthavenpastoraat op Schiphol. Hier krijg je te maken met mensen in nood. Hier is sprake van een grenssituatie. Mensen zijn onderweg, vaak alleen, spreken een vreemde taal. In onvoorziene noodsituaties zijn ze dan vaak ten einde raad. Het Luchthavenpastoraat ondersteunt deze mensen dan geestelijk, maatschappelijk en soms ook wel diaconaal. Als concreet zaken moeten worden geregeld wordt ook, waar nodig en mogelijk, feitelijke hulp verleend. Als voorbeeld noemt hij een buitenlands echtpaar op doorreis naar Amerika, waar de man geopereerd moet worden. Onderweg sterft hij echter in het vliegtuig. Bij aankomst in Amsterdam heeft zijn vrouw troost en ondersteuning nodig, maar ook allerhande praktische zaken dienen te worden geregeld. Nico is inmiddels 70 jaar, maar zo zegt hij: hoe ouder je wordt, hoe meer ervaring je krijgt, hoe meer je wordt gevraagd. Toen Nico Schoorl uit Edam-Volendam vertrok, vroeg ook de Protestantse Gemeente Volendam al of ze na zijn vertrek een beroep op hem kon doen om af en toe voor te gaan in een zondagsdienst. Nico kwam daarvoor graag terug. Ook nu nog gaat de oud-katholieke dominee van tijd tot tijd voor in Volendam. Helemaal weg uit Edam-Volendam is hij dus nooit geweest. Jaap Buijs pagina 5

7 Engelen waken over de restauratie maar er zijn ook donkere wolken De restauratie van de Grote Kerk ligt op schema, maar er zijn ook tegenvallers. Ja, de restauratie loopt gesmeerd. We zijn nu een half jaar verder en we zijn ook op de helft van de planning. Dat is te zien aan de steiger die nu halverwege de kerk staat. Dat is het goede nieuws. Rien de Vries van de Stichting Kerkelijke Monumenten Edam (SKME) is enthousiast, want hij is erg tevreden over de voortgang en de samenwerking met de aannemer BAM/Schakel en Schrale en architect Peter de Vries, maar trekt ook wat rimpels in zijn voorhoofd. Jammer genoeg komen we ook onverwachte dingen tegen. Zoals de slechte staat van de kapconstructie. Het tongewelf, dat zie je als je in de kerk omhoog kijkt, had 9000 flinke spijkers nodig om te kunnen herstellen. En bij onderzoek van het kruisgewelf dat in het midden van de kerk zit, kwamen we een ongewenste vriend tegen: de actieve knaagkever. Die is gevaarlijker dan de boktor, omdat hij zich vol eet met hout, gaat slapen en dan weer op een zelfde plek aan de gang gaat. De schade die hij daarbij aanbrengt zijn onzichtbare gaten in de kapconstructie. We zijn in week 22 en 23 met een hoogwerker de schade aan het opnemen geweest om te kunnen bepalen hoe we dit gaan bestrijden. Daarbij kwamen we ook nog de zwam tegen. En alsof dat nog niet genoeg is blijkt ook in de ruimte van de cv-ketel asbest te zijn verwerkt. Iedereen weet dat het verwijderen hiervan veel geld kost. Tering naar de nering Rien haalt zijn schouders op en zegt: Het is niet anders, want deze werkzaamheden kunnen niet wachten. Het betekent natuurlijk wel dat we een aantal andere dingen die uitstel kunnen hebben op een laag pitje moeten pagina 6 zetten. We willen per se binnen het begrotingsbedrag van een miljoen blijven. We hebben dus de lastige beslissing genomen om voorlopig het herstel van het metselwerk van de Librije niet te doen, plus de onderste drie meter van het metselwerk van de zuidgevel uit te stellen. We hebben overigens goede hoop dat we dit werk komend jaar weer kunnen oppakken, want we zijn bezig met een kansrijke subsidiemogelijkheid bij de provincie. Als we in september horen dat dit gehonoreerd wordt, gaan we opgewekt verder. Maar we doen nu eenmaal niets waar we geen geld voor hebben, besluit Rien. De kerk loopt niet weg en wij ook niet. Maar er gebeurt meer Naast de restauratie is de SKME al geruime tijd aan het onderzoeken wat er met de oude c.v.-ketels moet gebeuren. Ook dit is een zeer kostbare aangelegenheid, maar de SKME heeft een mooi aanbod van een van de co-makers van Rien s bedrijf gekregen om deze ketels te vervangen. De wens is om deze ketels te vervangen als Schakel en Schrale de herstelwerkzaamheden aan het zuidportaal (beter bekend als de kaaskapel ) uitvoert. Dat beperkt de kosten. De financiële mensen van de SKME zijn nu aan het onderzoeken of de financiering van deze ketels haalbaar is. Laten we hopen dat de engelen ook over deze werkzaamheden waken en dat dit mag lukken. Wilt u de SKME helpen?? Dat kan door lid te worden van de Vrienden van de Grote Kerk, of door een donatie te storten op de bankrekening van de Stichting (Rabobank rekening ). Wil Spanjer

8 Het orgel van de RK Nicolaaskerk deel 5 Waar het vorige artikel over het orgel eindigde met de vraag tevreden en het antwoord niet eenduidig was kon het niet anders of het parochiebestuur bleef zoeken naar alternatieven. Zo werd Pels en van Leeuwen nog een keer uitgenodigd voor een gesprek over een goed tweedehands orgel. Maar dat zou niet goedkoop worden. Een andere weg in Dat was de keuze die het parochiebestuur maakte. Er werd onder andere prijsopgave gevraagd voor een nieuwe elektronpneumatische speeltafel, Ook die bleek al te gaan kosten. Reden voor het parochiebestuur om zich nog eens flink achter de oren te krabben. Maar geheel onverwacht diende de oplossing zich aan. Twee enthousiaste orgelspelers/orgelhobbyisten spraken penningmeester Nico Günther aan met het verzoek of zij zo af en toe het orgel van onze Nicolaaskerk zouden mogen bespelen. Het ijzer gesmeed toen het heet was Nico raakte met deze twee heren, Nico Vriend zijn vroegere buurman en Frans Koning in gesprek en zij vertelden hem dat zij naast orgelspelen ook zeer geïnteresseerd waren in de techniek van orgels en dat zij de nodige vaardigheden hadden ontwikkeld in het onderhouden er van en zelfs een klein kistorgel hadden gebouwd. Nico rook zijn kans en vertelde op zijn beurt dat het orgel van de Nicolaaskerk dan nog wel speelde, maar dat er beslist geen sprake was van een geweldig muziekinstrument. En passant voegde hij er aan toe dat, wanneer Frans en Nico de gelegenheid zouden krijgen om het orgel te bespelen, het in ruil daarvoor wel fijn zou zijn als zij wat zouden willen gaan doen aan het achterstallig onderhoud. Frans en Nico gaan de uitdaging aan Ze bleken daartoe graag bereid en Nico Günther beloofde hun verzoek voor te leggen aan het parochiebestuur. Zo gezegd zo gedaan en het bestuur hoefde zich geen tweemaal te bedenken om tegen dit verzoek en aanbod ja te zeggen. Zo gebeurde het dat Nico met enige regelmaat op dinsdagavond het orgel kwam bespelen en daarbij ook ontdekte waar de problemen lagen. En dat waren er veel. Vele uren werk Desondanks waren ze beide bijzonder enthousiast en gingen aan de slag. Tussen de magazijnbalg en de windladen (waar de pijpen op staan) zitten zogenaamde windkanalen. Deze namen ze alle vier los en reviseerden die volledig door de lekkages dicht te maken. Dat betekende dat alle naden met leer moesten worden bekleed. Ook bleken enkele windladen te lekken en ook die lekken werden gedicht.. Om de winddruk (een belangrijk element voor het gebruik van een hydropneumatisch orgel) te verhogen en te stabiliseren werden de schokbalgen vastgezet. Vervolgens hebben ze enkele dagdelen besteed aan het vastzetten van de afdichting pagina 7 Frans steekt een (orgel)pijpje op aan Nico, Foto: AvG van de pijpen die een 'deksel' hebben. Daarna werden vele honderden pijpen gestemd. Tot nu toe zo n 80 uur arbeid. Membranen vervangen een monnikenwerk Op dit moment zijn ze begonnen met het vervangen van membranen Het orgel heeft 20 registers en 54 toetsen. Als je deze getallen met elkaar vermenigvuldigt kom je op het aantal membranen uit waarover het orgel beschikt. Van deze membranen, ongeveerd duizend, is bij een heel groot aantal na 40 jaar trouwe dienst het leer uitgedroogd en lek geraakt. Er zijn er inmiddels enkele tientallen vervangen, maar dat worden er nog veel meer, de komende maanden. Inderdaad een monnikenwerk. De speeltafel Dit belangrijke onderdeel van het orgel is een verhaal op zich. Zoals al eerder opgemerkt is de kwaliteit van deze elektronica dubieus. Op de meest bijzondere momenten, vooral als het ongelegen komt, stopt hij er even mee. Volgens Nico komt dat door het schakelen van de registers. Het is het beste om dit alleen handmatig te doen. Wat wordt het, reviseren of vervangen? Frans en Nico zullen daar, met hun kennis van zaken, vast een advies over kunnen geven. Meer daarover in het slotartikel. Simon Ruitenberg

9 Nicolaasparochie viert Heilig Vormsel Het Vormsel is de bekrachtiging van het doopsel en de voltooiing van de christelijke initiatie. Al bij het doopsel ontvangt de dopeling de heilige Geest. Maar het H. Vormsel is nog meer de bekrachtiging van de gave van de Geest die in het doopsel werd gegeven. Betekenis Bij het H. Vormsel wordt de vormeling door de bisschop, of een afgevaardigde van hem, gezalfd met chrisma (christen betekend gezalfde ). Als het doopsel kan worden gezien als het sacrament van Pasen, dan is het vormsel het sacrament van Pinksteren. Op dit hoogfeest daalt de Heilige Geest neer over de apostelen, waardoor zij over het geloof kunnen gaan prediken - vol kracht en sterkte. 10 juni 2012 was de dag waarop elf jongeren uit de Nicolaasparochie deelgenoot waren van deze bijzondere gebeurtenis. Voorop Iris en Babette, de misdinettes en daarachter Jos de misdienaar, Hillie de lectrice, alle vormelingen met een bloem in hun hand en natuurlijk deken Cassee en pastoor Petros. Het welkomstwoord door pastoor Petros Na een lied volgde het welkomstwoord, deze keer niet alleen door pastoor Petros, maar ook door twee vormelingen. De lezing op deze Sacramentsdag werd door Jara en Daphne keurig verzorgd: over liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid en ingetogenheid, de vruchten van de Heilige Geest. Eric in gesprek met deken Cassee De evangelielezing ging over het laatste avondmaal en toen de preek door deken Cassee begon, stapte Eric naar voren voor een gesprekje met de deken. Natuurlijk over voetbal en dan, via teamgeest naar de Heilige Geest. Eric las de steekwoorden van de werkstukken van de vormelingen voor en toen Eric weer bij zijn ouders aanschoof maakte de deken zijn preek af: De Heilige Olie die jullie nu gaan ontvangen staat voor geestkracht. Tot slot de zalving Rond het altaar Voorbereiding De vormelingen zijn Chantal Hetjes, Christiaan Grootendorst, Daphne de Groot, Eric Tol, Gijs van Gerven, Jara Kras, Maureen Kras, Pieter Veerman, Sjors Out, Sidney Raatsie en Tristan Consen. Ze hebben zich intensief en langere tijd voorbereid. Naast een zestal bijeenkomsten brachten ze een bezoek aan de Abdij van Egmond. Ze hebben zichzelf voorgesteld in een presentatieviering en tijdens het bezoek van zuster Elvira Maria het verhaal over haar roeping gehoord. Tijdens een van de laatste bijeenkomsten kwam vormheer deken Ton Cassee kennismaken met de elf vormelingen. Een excursie naar het moeder Teresa-huis of een middagje helpen in het missiehuis van Aaf Beers volgt nog. De vormselcatechese werd gedaan door kapelaan Peter Piets en catechist Greetje Snoek. De coördinatie was in handen van Christine Vreeswijk De grote dag is daar Om half tien was het al nerveus druk in de kerk. De vormelingen stonden in groepjes bij elkaar en af en toe renden ze naar de pastorie en weer terug. Ik vroeg aan twee van hen hoe ze zich voelden en wat hen dreef voor deze stap. Een vond dat je dat voor je ouders doet en je bent al gedoopt en je hebt je eerste communie gedaan. De tweede zei, ik houd van God. Hij is altijd bij je. Maar ik houd toch meer van mijn ouders. Toen tenslotte om tien uur de bel klonk, was alles voor elkaar. Achter uit de kerk kwamen ze allemaal naar voren. Deken Cassee zalft een van hen Hierna werden de kinderen gevormd. Sommige stonden te wiebelen van de zenuwen toen ze tussen hun ouders voor de deken stonden. Dat was niet nodig: De deken sprak ze zacht en persoonlijk toe en ontlokte af en toe ook een antwoord, maakte soms een grapje en hield het in een vrolijke sfeer. Na het ontvangen van het vormsel brachten de kinderen in processie bloemen naar Maria terwijl het kerkkoor het Ave Maria zong. Hoe nu verder? Na afloop vroeg ik nog aan een paar kinderen hoe het voelde. Een zei: Ik voel nog niets, maar ik denk en hoop later wel. En de ander: Ik ga bidden voor het eten en me richten op anderen. Christine Vreeswijk/Paula Ruitenberg pagina 8

10 Wat betekent de kerk voor jonge Edammers Foto: RV Vanuit de kerkgemeente van Edam zijn we benieuwd naar de wensen en gevoelens van jonge mensen die lid zijn van de kerk. Met een aantal interviews willen we graag ontdekken wat hen bezig houdt en hoe zij de zaken beleven. Dit geeft wellicht richting voor de manier waarop de kerkgemeente daar in de toekomst mee om kan gaan. Op de thee bij Maandag 4 juni was ik op theevisite bij Jeroen (31) en Anouk (31) Jonk-Burrichter. Hun dochter Enora (4 maanden) die eigenlijk al in bed lag, wilde niet eerder slapen dan nadat zij op de foto was gegaan. Enora is een geboren Edamse, haar moeder komt ook uit Edam, haar vader uit Volendam. Anouk en Jeroen hebben elkaar 13 jaar geleden leren kennen en zijn in september 2006 getrouwd in Edam, zowel in het stadhuis als in de H. Nicolaaskerk. Anouk werkt op een kinderdagverblijf in Amsterdam en Jeroen is bouwkundige bij een architectenbureau in Amsterdam. Naast zijn werk heeft Jeroen een hobby waarvan u op bovenstaande foto een klein stukje ziet. Als hobby fotografeert Jeroen landschappen en stillevens waarvan hij mooie panoramafoto s maakt. Beeldend vertellen Jeroen en Anouk zijn beide gedoopt, hebben Heilige Communie gedaan en het Heilig Vormsel ontvangen. Anouk in de kerk in Edam, Jeroen in de Mariakerk in Volendam. Als tiener gingen zij minder vaak naar de kerk. Wel was Anouk bezig met de vraag: bestaat God wel? Om uiteindelijk tot de conclusie te komen: Ja, hij bestaat. Ook is zij enige tijd naar een gespreksgroep gegaan die samen met de pastoor Bijbelverhalen las en zich bezighield met de betekenis achter die verhalen. Later heeft Anouk een tijdje zelf de bijbel gelezen, maar dan mis je toch de uitleg die je in een bijbelgroep wel krijgt. Terwijl anderen misschien kracht uit vaste rituelen en gezangen halen, is Anouk meer beeldend ingesteld en wil zij graag de uitleg rondom de verhalen weten. Jeroen stemt hier mee in en stelt dat het juist de dingen zijn die iedere keer anders zijn, die voor hem de mis interessant maken. Vroeger ging hij iedere week naar de kerk en ervoer hij de mis soms als te algemeen. Al pagina 9 ging hij graag naar diensten van Pastoor van der Hulst die een duidelijk uitleg gaf. Daarbij vindt Jeroen het fijn wanneer voorbeelden uit het dagelijks leven aan de uitleg worden gekoppeld. Doop-boom Op 6 mei is Enora gedoopt. Vooraf aan het Heilig doopsel hebben Jeroen en Anouk een prettig gesprek gehad met de pastoor. De pastoor gaf niet alleen uitleg over de doop, maar ging ook op andere onderwerpen in. De doopdienst was heel mooi. Enora keek de pastoor gebiologeerd aan en onderging alles rustig. De foto van Enora kwam in de boom voor dopelingen, die Anouk zelf een aantal jaren geleden samen met haar moeder heeft gemaakt. Het geven van het doopsel is een bewuste keuze. Anouk en Jeroen vinden het belangrijk hun dochter iets mee te geven. Al zal zij uiteindelijk zelf moeten kiezen wat zij met het geloof doet. Jeroen en Anouk hebben het voornemen om straks ook Bijbelverhalen voor te lezen aan Enora en haar mee te nemen naar de kinderdiensten. Deze kinderdiensten vonden en vinden Jeroen en Anouk zelf ook leuk. Zo gaan zij eigenlijk alleen met Pasen en kerst naar de kerk en dan met kerst het liefst naar de herdertjesmis, waarin alles beeldend wordt gebracht. Dankbaar zijn voor al het moois Over het geloof zelf zegt Anouk: uiteindelijk gaat het erom wat je er mee doet in het dagelijks leven. Oprecht en eerlijk zijn, wat voor een ander doen, zonder jaloezie een ander iets gunnen, niet oordelen, dankbaar zijn voor al het moois. Dat is hoe ik vooral het geloof beleef. En op momenten dat ik of iemand in de buurt het moeilijk heeft of iets heel spannend vindt, kunnen bidden en vragen voor wat hulp. Wijnanda Hamstra

11 Je hebt er bijna een prachtige zeiltocht rond Denemarken op zitten, maar ligt zondag 3 juli 2011 nog verwaaid met windkracht 6-7 uit het NW in Brunsbüttelkoog. Met zulk weer ga je de Elbe (waaraan Bruns-büttel ligt), niet af (het verhaal gaat dat het lichtschip Elbe II in de loop der jaren drie keer vergaan is omdat stroom tegen wind op die plek van de Elbe zéér gevaarlijke zeeën kan geven). Dus zomaar een zondag ruimte om naar de kerk te gaan. Het werd de Pauluskirche aan de Kautzstrasse. Altijd weer spannend wat er in zo n dienst je te wachten staat. Wij (we gingen met z n tweeen) kwamen bij een degelijk gebouwd, van 1915 stammend kerkgebouw aan. Werden aan de deur door de Pfarrer ontvangen, die ons vroeg waar we vandaan kwamen. Vertelde dat hij ook zeilde. Van de dienst herinner ik me een paar dingen. Dat er een hoog- Lutherse liturgie werd gevoerd; mijn training van de voorbije jaren onder Ds Lehne kwam goed van pas. Mijn vakantiekerk De Pauluskirche in Brunsbüttelkoog Maar hier waren ook voor mij onbekende elementen. Van de preek herinner ik me niets. Van de lezing herinner ik me een passage die me altijd weer steekt: waarin de dood van Jezus aan de Joden wordt toegeschreven. hoe objektief waar dat mag zijn, dit is zó misbruikt, dat het om een herformulering vraagt. En in Duitsland klinkt het des te harder. Maar mijn (Joodse) vriend had zich er niet aan gestoord en de voorvoorganger leek me boven elke verdenking verheven. Bij de voorbede bad hij ook voor de gasten die over zee naar huis zouden zeilen Dat raakt me. En doet me aan de avond in september 1962 denken, toen mijn vader aan tafel uit psalm 107 las: Er waren er, die met schepen de zeeën bevoeren ( ). De volgende dag zou ik als stuurmansleerling voor het eerst zee kiezen. In zo n lezing zit heel veel liefde; in zo n gebed ook. En we zijn met een prachtige tocht thuisgekomen; gedragen door Ed Broeze En Olga van Kiëv, werd rond 890 geboren in Pskov. Zij was de echtgenote van grootvorst Igor I van Kiëv, met wie zij in 903 in het huwelijk trad. Igor werd in 945 vermoord door de Drevljanen. Zijn dood werd door Olga gewroken met verschillende veldtochten. Zo zou zij bij Igors grafheuvel 5000 Drevljanen ter dood brengen en bij andere gelegenheden verscheidene leden van dit volk levend verbranden. Na de dood van Igor werd zij regentes voor haar zoon Svjatoslav Haar regeerperiode duurde tot 962. Olga was de eerste heerser van het Kievse Rijk die zich tot het christendom liet bekeren. In 957 werd ze gedoopt in Constantinopel. Ondanks haar pogingen het geloof in Rusland te verspreiden, bleef de bevolking grotendeels de oude goden vereren, zelfs haar zoon bleef heiden. In 959 vroeg ze keizer Otto I pagina 10 Heilige van de maand 11 juli Olga van Kiëv een bisschop te benoemen voor het Kievse Rijk om zo de christianisering te bespoedigen. Omdat echter alleen de paus een bisschop kan benoemen, kreeg haar verzoek geen gevolg. Toch stuurde Otto de monnik Adalbert van Maagdenburg naar het missiegebied. Echter zonder veel succes. Juist in die tijd herwon het heidendom weer aan grote populariteit. Rond 987 hadden Byzantijnse pogingen meer succes. Pas tijdens de regering van haar kleinzoon, de Heilige Vladimir, werd de bekering van Rusland daadwerkelijk een feit. Olga van Kiev overleed rond 970.De heilige draagt Koninklijke kledij met een Oosterse kroon op het hoofd en daaronder vaak een sluier. Haar attributen zijn: een kruis(beeld) en een kerkmodel (als wegbereidster van de bekering van Slavische volkeren) feestdag 11 juli.hanshofman

12 Dirigeren is zes dingen tegelijk doen Koos Klok heeft de basisopleiding koordirigent niveau 2 afgerond. Hoe is het om zo n opleiding te doen en hoe moeilijk is het? Een gesprek met een bevlogen muzikant die de baas wil spelen. Dirigeren is multitasken, vertelt Koos Klok op het terras achter zijn huis, pilsje in de hand. Je moet je partij lezen en bij een meerstemmig lied meerdere partijen. Je moet de maat slaan en het volume aangeven. Tegelijkertijd moet je luisteren hoe het klinkt, desnoods door een beweging een correctie aanbrengen en de koorleden aankijken om de concentratie hoog te houden. En dat allemaal tegelijkertijd. Muziektheorie Koos heeft op 16 juni zijn examen gedaan. Hoe zag dat eruit? Er waren twee onderdelen: theorie en praktijk. Voor de theorie moet je de verschillende toonladders kennen. Bijv. hoe herken je een majeur en een mineur toonladder en welke kerktoonsoorten zijn er? Je moet de afstand tussen twee noten kunnen herkennen. Is het een terts of een kwint? En wat is er bijzonder aan een septiemakkoord? Koos legt het even uit: een septiem kan oplossen naar een octaaf, hoor maar; en hij speelt het voor op de gitaar. Maar hij kan ook oplossen naar een sext, dan klinkt het anders. Achter die mooie akkoorden steekt een soort wiskunde, de theoretische muziekleer. Je kunt het vergelijken met een huis, zegt Koos. Een normaal iemand ziet gewoon een huis. Maar een bouwkundige ziet de structuur, hoe zit de constructie in elkaar. Dat moet ik herkennen in een muziekstuk, maar het is moeilijker dan ik dacht. Praktijkexamen Het praktijkgedeelte van het examen bestaat uit een muziekstuk dat je ter plekke moet instuderen met een koor. Ik had het stuk van te voren gekregen, zegt Koos: Zum Offertorium van Schubert, Deutsche Messe. Ik heb het voorbereid, waarbij ik moest bedenken: waar begin ik, welke partij doe ik eerst, in welke volgorde gaan we door het stuk. Ik moest alle vier partijen uit mijn hoofd kunnen zingen en ik moest de tekst kennen. Het koor kende het stuk niet. Ter plekke gingen we aan het werk en de examinator keek hoe ver ik kwam in 20 minuten. Ik moet ook met één hand een partij op de piano kunnen spelen en met de andere hand de maat slaan. Dat heb ik de laatste tijd geleerd. Maar dat was best moeilijk, want ik ben niet opgeleid als pianist. pagina 13 Koos Klok dirigeert het kerkkoor Cantate Domino. Ik speel gitaar, saxofoon en trompet, maar nu kan ik ook een beetje piano spelen. De baas spelen Is een dirigent de baas? Ja zeker, zegt Koos. Als dirigent moet je het koor dwingen jou te volgen. Jij moet weten wat je wilt. Door de voorbereiding heb je in je hoofd hoe het moet klinken en het koor moet dat vervolgens uitvoeren. Het is erg belangrijk dat je als dirigent weet waar je naar toe wilt. Als je zelf twijfelt slaat die aarzeling ook over op het koor en wordt het nooit wat. Een goede dirigent straalt rust en zekerheid uit en dan gaat het koor hem vanzelf volgen. Liturgische muziek De opleiding wordt georganiseerd door de Gregoriusvereniging in Haarlem, met steun van het bisdom. Ze waren erg blij dat er een groep van zeven mensen was die de opleiding wilde volgen, want op deze manier houd je ook de kerkkoren in het bisdom in stand. De eindtermen van de opleiding zijn landelijk erkend. Omdat deze opleiding van de Gregoriusvereniging uitgaat ligt de nadruk op liturgische muziek. Koos: De kerktraditie heeft zo n enorme rijkdom aan muziekstukken opgeleverd, niet alleen de standaardgezangen van Kyrie en Gloria, enz., maar allerlei andere stukken die daar omheen gecomponeerd zijn. Vroeger mocht alleen de priester de hoofdgezangen zingen en het koor zong dan variaties daarop, bijv. Zum Sanctus: bij het Sanctus. Die rijkdom is echt indrukwekkend. Geen geheimen meer Heeft na deze cursus de muziek geen geheimen meer? Koos: Er is nog zoveel te leren en te ontdekken en dat is het mooie van muziek. Maar het allerbelangrijkste blijft het plezier dat zangers beleven in een koor. Nico van Straalen

13 Organisten strijken neer in Edam Smit-Verhofstadorgel in de Grote Kerk Edam (foto AvG). Het Haarlems Orgelfestival 2012 biedt 15 schitterende dagen vol muziek rondom het wereldberoemde Christian Müller-orgel (1738) in de historische Grote of St. Bavokerk. Organisten van over de hele wereld zullen komen improviseren, cursussen volgen en historische orgels verkennen in de wijde omtrek. Zo ook dit jaar in Edam. Historie Het festival werd opgericht op initiatief van de Gemeente Haarlem om het Müller-orgel bij het Holland Festival te betrekken. In 1951 werd de eerste editie van het Internationale Orgelimprovisatieconcours gehouden en in 1955 werd de Zomeracademie voor Organisten toegevoegd aan het festival. Sinds 1986 is dit festival een tweejaarlijks evenement, dat altijd in de maand juli plaatsvindt. Dit jaar is het de 49 e editie die duurt van 14 tot 28 juli. Opening Op zaterdagavond 14 juli wordt het festival geopend met de wereldpremière van het Fukushima Requiem van Zsigmond Szathmáry, uitgevoerd door Cappella Amsterdam, Calefax, bariton David Wilson-Johnson, percussionist Niels Meliefste en organist Gerrie Meijers o.l.v. Daniel Reuss. Verder staan er op het programma werken van o.a. Jan Pieterszoon Sweelinck en Jéhan Alain en een improvisatie door Sebastian Bartmann, winnaar van het Publieksprijs Van Sweelinck tot Bach Een bijzonder onderdeel van de Zomeracademie is het symposium From Sweelinck to Bach, dat gehouden wordt in het weekeinde van 21 en 22 juli. Het bestaat uit lezingen en concerten rondom de historische orgels van Oosthuizen, Edam, Amsterdam (Nieuwe en Oude Kerk) en Haarlem. Op zaterdag 21 juli strijken rond 100 internationale organisten neer in Waterland om zich te vergapen aan één van de oudste orgels in Oosthuizen uit 1521, en het Smit-Verhofstadorgel in de Grote Kerk van Edam uit Dit laatste instrument verkeert nog steeds in goede staat sinds de restauratie van de vorige eeuw. Op 22 februari 1662 werd door de heren burgemeesters van Edam en de Hoornse organist en orgelmaker Barent Smit de handtekening gezet onder het contract over t maecken ende voltrecken van twee orgels, een inde Groote ende d andere inde Cleine kerck en dat voor de somme van vier duysent drye hondert guldens. Smit ging voortvarend te werk en in januari 1663 klonk het nieuwgebouwde orgel voor het eerst in de Grote Kerk. Volgens het contract werd het orgel opgebouwd uit twee delen: een hoofdwerk en rugpositief. Het eerste zou bestaan uit 5 registers of stemmen en het tweede uit 10 registers. Rond 1715 heeft de Gemertse orgelmaker Matthijs Verhofstad het orgel aanzienlijk verbouwd en uitgebreid. Tijdens de laatste restauratie van werd de toestand van 1715 nauwkeurig gereconstrueerd. En juist om de muziek uit die periode ten gehore te laten klinken, zijn de organisten bijzonder geïnteresseerd in het Edamse instrument. Frans Koning pagina 14

14 De Diaconie zegt Haai Op 22 april heeft de Diaconie alle ouders waarvan de kinderen tot vijf jaar in de kerk zijn gedoopt uitgenodigd voor een gezamenlijke middag in de hulpkerk. Andere ouders waren natuurlijk ook van harte welkom. De diaconie hoort vaker van ouders dat het lastig is om met jonge kinderen om uur naar de kerkdienst te komen. De diaconie heeft voor hen s middags een high tea georganiseerd en nodigde de ouders met jonge kinderen hiervoor uit. Deze keer een mooie zonovergoten middag, alle kinderen konden alvast lekker knutselen aan een moederdag-cadeautje en kregen deze mee naar huis. De ouders hadden weinig omkijken naar hen, want de kindernevendienst hielp een handje mee. Ouders konden er eens goed voor gaan zitten en al gauw waren er gesprekken over van alles en nog wat, vooral over wat een jonge ouder bezig houdt. Er was veel belangstelling naar elkaar en naar het wel en wee van de kerk. Ook Juup was van de partij om kennis te maken met een groep die nu nog wat onzichtbaar is maar er toch zeker is. Vooral het samenkomen en elkaar ontmoeten stond centraal. Deze keer had Maayke een enorme lading heerlijk gebak gemaakt. Een geluk bij een ongeluk, want de ouders die hadden aangeboden ook te bakken hadden wat pech ondervonden met het bakken. Ook de zalm, kaas en peer en komkommer sandwiches vonden gretig aftrek net zoals de thee en de koffie. De diaconie probeert zo een initiatief te ontplooien waarin alle partijen zich kunnen vinden. We hopen een behoefte op te vangen en willen deze samenkomsten daarom met regelmaat organiseren. Natuurlijk hopen we stiekem dat de drempel van de kerkdeur niet te hoog wordt en ook deze groep een plekje krijgt in het midden van de kerk. Trudi, Maayke en Kiek De zinvolle maaltijden In februari tijdens het koffiedrinken hebben we de kerkgangers gevraagd: "Wilt u meedoen met de zinvolle maaltijden?" Meestal met een positief resultaat. Veel mensen vinden het fijn om anderen te ontmoeten en beter te leren kennen. En als daar dan ook nog een culinair vleugje aanvast zit... Het gevolg is dat er al 5 zinvolle maaltijden gehouden zijn en dat er nog 3 op stapel staan. De zinvolle maaltijd van 2012 wordt verdiept met vragen in spelvorm aangeleverd door dominee Juup van Werkhoven. Zo hebben Marijke Everaars, Rie Kemper, mevrouw Huurdeman en Johan Dierdorp bij Marianne Gorter tijdens de borrel deze geloofs- en levensvragen besproken. Op deze manier krijg je een ander gesprek dan je gewend bent en je leert elkaar veel beter kennen. En als er een vraag langskomt die je niet wilt beantwoorden? Dan pak je gewoon een andere vraag! De foto spreekt voor zich. Het was gezellig en het eten was echt heerlijk. Wilt u ook meedoen met een zinvolle maaltijd? Geef u dan op bij Maayke, Kiek of Trudi ( ) pagina 15

15 Op weg naar de grenzen Overdenking Een maandelijkse bijdrage van uw pastores uit Edam-Volendam Dit keer: Binnenkort begint de zomervakantie. Velen trekken er dan op uit. Van oudsher trok men van het platteland naar de stad, om zich aan de machten van de natuur te onttrekken. Weliswaar werd het leven op het platteland bezongen als het ware levensgeluk, de zoete herinneringen aan het lieflijke landschap waren geen belemmering om naar de stad te gaan. De stad werd een utopie: een ideale plek, buiten de wetten van de natuur. Ook de stadsmuren getuigen hiervan: dit is een plek waar de natuur niet binnenkomt. Hoe utopischer een stad, des te moeilijker te bereiken. Of het nu het zevenpoortige Thebe of het hemelse Jeruzalem was, de stad isoleerde zich van de wereld daarbuiten, om haar weg naar de toekomst te gaan. Langzamerhand werd dit utopische karakter van de stad vervangen door toerisme. Wanneer wij met onze eigen stad niet tevreden zijn, vertrekken we naar een andere stad: om daar te vinden wat we in onze eigen stad missen. De utopie van de stad wordt tot utopie van de aardbol: had een toerist vroeger een stad als reisdoel, nu is dit een land of werelddeel. In de 19 e eeuw kijkt de toerist niet meer met een utopische blik naar de stad, maar met een conservatieve. De toerist ziet een stad als museumstuk: hij kijkt niet naar de toekomst, maar naar het verleden. De stad past zich hieraan aan: haar monumenten wachten er immers op om door toeristen bewonderd te worden. Aviva Boissevain In onze tijd wacht een stad niet tot toeristen haar komen bezoeken, maar gaat de stad zelf op reis. De consequentie hiervan is een veelgehoorde klacht: steden lijken steeds meer op elkaar. Wanneer je in een stad komt, zie je daar hetzelfde als in een andere stad. Zijn de culturele bijzonderheden van iedere stad verdwenen? Nee. Ze zijn niet verdwenen, ze zijn zichzelf gaan verspreiden en reproduceren. Voor Chinese cultuur hoeven we niet naar China, we kunnen ook naar New York of Dortmund. Edammer kaas vinden we in Leiden, Delfts Blauw in Amsterdam. Zo zijn steden tot één grote stad geworden. Eén wereldstad die het eigene van iedere stad in andere steden kopieert. Daardoor is de stad geen utopie meer, maar is het reizen zelf dat geworden. Als we maar op reis zijn, dan is het goed. Broeders en zusters, stadsbewoner of toerist: een gezegende reis toegewenst. Aviva Boissevain Poëzie estafette Enkele jaren geleden waren wij een paar dagen in Brussel nadat mijn ouders kort na elkaar overleden waren. Na een dwaaltocht door het centrum van de stad vonden wij een serene plaats om uit te rusten in de Sint Michielkathedraal. Op een tafel achter in de kerk lagen verschillende gedichten van o.a. Huub Oosterhuis en Nel Benschop met de uitnodiging om een exemplaar mee te nemen. Dit gedicht sprak mij zeer aan om de troost die het mij bood. Tini Maas Ik geef het stokje door aan Alie Lagerburg Tini Maas HET ENIGE HOUVAST Wanneer je niet meer kunt, en alles in je hart lijkt dood; en niemand weet iets van je nood, wanneer je zoekt naar een houvast, want God lijkt zo eind loos ver wanneer je moedeloos torst je last, en aan je hemel blinkt geen ster, wanneer de liefste mens ontviel, wanneer God vroeg je mooist bezit, luister dan maar-en wacht-en kniel; t is Gods geest Zelf, Die voor je bidt. Nel Benschop pagina 16

16 Raad van Kerken Secretariaat: Helma de Vries, Achterhaven 39, 1135 XS Edam, tel Penningmeester: Henri Kalk, Kapsteeg 5, 1135 WR Edam, tel Postbank: De agenda van Noord-Holland Wilt u weten wat er op kerkelijk gebied te doen is in onze provincie? Een groot aantal activiteiten van andere gemeenten, parochies en aanverwante organisaties in de regio vindt u op de sites of Landelijk Ook landelijk biedt de Raad van Kerken u veel informatie op kerkelijk gebied. U vindt de landelijke raad op: Pinkstervuur 2012, feest van de Heilige Geest Het was zaterdag 26 mei een heerlijke warme dag, dus er hoefde niet nagedacht te worden of de viering buiten gehouden zou worden. Er waren dit jaar, waarschijnlijk voor de laatste keer, in de tuin van de Ontmoeting, zo n honderdvijftig belangstellenden bijeen gekomen om de Pinkstervuurviering mee te maken. Er waren deze keer zelfs twee koren, het gemengd kerkkoor Cantate Domino en het kinderkoor Dwars, die afzonderlijk, maar ook gezamenlijk zongen. Even voorstellen: Nel Conijn De raad van kerken Edam-Volendam bestaat uit een groep enthousiaste kerkleden van diverse kerkelijke gezindte. Wie zijn zij en wat beweegt hen om zich in te zetten voor de Oecumene. Wij stellen ze de komende tijd aan u voor. Nel Conijn-Sengers, afkomstig uit het Brabantse Bergeijk is al gedurende vele jaren getrouwd met Jan Conijn. Samen hebben ze vier kinderen, drie dochters en een zoon. Die hebben er voor gezorgd dat Nel en Jan tien kleinkinderen hebben, vijf meisjes en vijf jongens. Nel is wat je noemt een vrijwilliger in hart en nieren en daar steekt ze heel veel vrije tijd in. Dat doet ze met groot plezier en enthousiasme. Nel is van huis uit katholiek en dat is ze ook altijd met veel overtuiging gebleven. Ze zit als afgevaardigde van de Nicolaasparochie in de Raad van Kerken Edam Volendam. Samen vieren is voor Nel oecumene Haar motivatie om in de raad te participeren vind ze vooral in het samen vieren waaraan ze zeer veel voldoening beleeft. Haar inbreng in de raad is daarom vooral het voorbereiden van de door de raad te organiseren oecumenische vieringen. Nel ziet zeker een toekomst voor de rol van de raad in de Edamse en Volendamse samenleving. Dat betekent voor haar niet dat er veel behoefte is om te veranderen. Doorgaan op dezelfde weg met wellicht nog wat uitbreiding van de gezamenlijke vieringen is wat Nel betreft voldoende, ook voor de toekomst. Oecumene betekent voor haar vooral het samen vieren en elkaars waarden en gevoelens respecteren. Haar wensen zijn, wat we met elkaar bereikt hebben, vasthouden en kijken wat de toekomst ons brengt. pagina 17 De inspiratie van de H. Geest was duidelijk aanwezig en werd versterkt en verwarmd door het vuur wat doorgegeven werd aan de mensen. In zijn openingswoord lichtte pastoor Berga het thema van de viering toe: De Heilige Geest als draadloze kracht in deze crisistijd. De Heilige Geest als campagneleider van Christus. Dominee Juup van Werkhoven stond stil bij de hulp die de Heilige Geest ons kan bieden in tijden van crisis. Zij wees daarbij op de terminologie die tegenwoordig zoveel wordt gebruikt. Als voorbeeld noemde ze het vaak gehoorde consumentenvertrouwen. Zij noemde dit ondergeschikt aan het veel belangrijker Mensvertrouwen en onderlinge Solidariteit. We hadden de tekenen van de heilige Geest om ons heen; de wind waaide, het vuur brandde en de uitvliegende duiven brachten het gevoel van vrede. De mensen waren elkaar behulpzaam om het vuur in de kaarsjes toch maar brandend te houden, en de finale kwam toen alle rode en witte ballonnen werden opgelaten, een prachtig gezicht. Na afloop was er nog een gezellig samenzijn met koffie/thee en heerlijke ijsjes, die aftrek had bij zowel jong als oud. Dankzij de inspanning van vele vrijwilligers was er weer sprake van een zeer geslaagd Pinkstervuur. Voor diegene die niet geweest zijn, u heeft iets bijzonders gemist. Helma de Vries De Raad van Kerken Edam Volendam wenst alle lezers van het Venster een fijne en gezegende zomervakantie toe.

17 Doopsgezinde Gemeente Edam Kerkgebouw: De Vermaning, Jan Nieuwenhuyzenplein 6, 1135 WV Diensten: uur, elke eerste en derde zondag van de maand Er is geen vaste predikant, de diensten worden door verschillende voorgangers geleid Voorzitter: H.A.J.O. Schaap, Molenwerf 5, 1135 GM, tel , Koster: J.B.G. Ottenhof-Günther, Van een lied In opdracht van de Friese Doopsgezinde Sociëteit werd ter gelegenheid van het jubileumjaar 2011 een leuk eigenzinnig dopers lied gemaakt wat we met begeleiding van Mies zongen: Van de organisatie We waren blij dat na een afwezigheid onze organiste Mies Schreuder haar vertrouwde plekje achter het orgel op de kraak van de Vermaning weer in kon nemen. 2. Moet je altijd blijven knikken? Ga je overal in mee? Laat je mensen wel eens schrikken met een uitgesproken nee? Moet je altijd blijven knikken? Heb je lef of geen idee? 3. Zeg je altijd ja en amen? Zing je zachtjes in het koor? Is jouw stem om je te schamen, Zing je daarom zachtjes door? Zeg je altijd ja en amen? Loop je mee of ga je voor? 4. Moet je klakkeloos maar volgen Wat de massa wil of zegt? Huil niet mee met alle wolven, Praat geen kromme dingen recht. Draag je lijflied door de golven: Eigen wijs en eigen weg! Pastoriefeesten in Zuiderwoude van 27 juni 1 juli Op woensdag 27 juni om uur beginnen in Zuiderwoude de pastoriefeesten in de tuin van de pastorie. Honderd jaar geleden liet ds. Koopmans het witte huis bouwen na een slimme bedelactie in heel Nederland en daarna woonden er zeven dominees met aanhang in het rijksmonument. Woensdagavond 27 juni zingt het koor Nootweer liedjes uit de hele wereld in de tuin. Tussen de blokjes muziek een heuse catwalk. Inwoners van Zuiderwoude zijn beroemd vanwege een grote garderobe en een grootsteedse smaak. Er zijn vier categorieën: kinderen, kleren voor de kerk, sportuitrusting en feestjurken. De presentatie is in vertrouwde handen van Marc Klein Essink en Ella van Drumpt. Verder op 28 juni Picknick en Ierse folk Unicorn, op 29 juni de big band the Notorious Monks, op 30 juni Trajecti Voces, en op 29 juni de Fanfare van Zuiderwoude. Zie ook op voor alle activiteiten tijdens dit jubileumfeest. pagina 19

18 Kerkgemeente Edam Predikant: ds. Juup van Werkhoven-Romeijn, Achterhaven 1,1135 XR Edam. Tel: Voorzitter: mw. Joke Roodhart, Botter 11,1132 EZ Volendam. Tel: Scriba: dhr. Henri Kalk, Kapsteeg 5, 1135 WR Edam. Tel Postadres: Postbus 159, 1135 ZL Edam Rabobank: Terugblik op Pinksteren Samen met Pastoor Petros Berga mocht ik voorgaan in de bijzondere Pinkster-vuur-viering op zaterdag 26 mei. Samen staken we het Pinkstervuur aan en we hielden ieder een korte preek. Tussen de schriftlezingen en de overdenkingen zongen we - daarbij geholpen door de koren - vol (Pinkster) vuur! Groene tijd De groene tijd is aangebroken. Niet alleen in de natuur om ons heen - groene weilanden, de bomen weer groen, vol blad - maar ook in de kerk. De kleur van het kerkelijk jaar is na zondag Trinitatis groen. Groen is de kleur van de hoop, maar ook de kleur van groei. En dat is waarover het in deze tijd in het kerkelijk jaar gaat, dat we groeien in geloof, dat ons geloof vrucht mag dragen. Het groen van de zomer verwijst naar de grote zomer die we verwachten. Het is een verwijzing naar het Koninkrijk van God, zoals in dit lied uit de bundel Geroepen om te Zingen (lied 28) Het groen doet ons bezingen de hoop die in ons leeft, dat God aan alle dingen een nieuwe toekomst geeft. Want eens zal het gebeuren, dan zal het zomer zijn met zijn ongedachte kleuren in eeuwig zonneschijn. Maar er was niet alleen veel te horen, er was ook veel te zien en te ervaren: vuur, ballonnen vol lucht (wind, adem) en duiven die naar de hemel vlogen. Allemaal symbolen en verwijzingen naar de Heilige Geest. De zon scheen stralend en de ijsjes lieten we ons goed smaken. Het was een mooie avond. Het feest hebben we op de eerste Pinksterdag voortgezet in de Grote Kerk. Een volle kerk, wat een feest! Want het was niet alleen Pinksteren, we mochten ook twee kleine meisjes dopen: Wytske Irene de Vries en Ella Faye Tol. Het Marker Brass Ensemble (blaasinstrumenten, want de Heilige Geest kwam niet alleen in vuur, ook in wind) trakteerde ons op prachtige muziek. Alweer een zonovergoten dag, we konden buiten koffiedrinken in de Pinksterzon en voelden ons verwarmd en gezegend. Voor de uitgebreide fotoreportages verwijs ik u naar de website. Veel dank aan een ieder die heeft meegewerkt en meegedaan aan de Pinkstervieringen! pagina 20 Zeven zomerse vieringen Groeien, bloeien en vrucht dragen, daarover gaat het ook in de vieringen in de zomer. Zeven vieringen over de vrucht van de geest. Zondag 3 juni begonnen we met liefde, aan de hand van het verhaal van Ruth. De trouwbelofte van Ruth is voor veel stellen een inspiratie geweest: Waar u gaat, zal ik gaan, waar u slaapt, zal ik slapen; uw volk is mijn volk en uw God is mijn God. Waar u sterft, zal ook ik sterven, en daar zal ik begraven worden. De HEER is mijn getuige: alleen de dood zal mij van u scheiden! (Ruth 1:16-17). Op17 juni was het thema vreugde en op 24 juni zal het gaan over vriendelijkheid. De overige vruchten van de geest komen aan de orde in juli en augustus: 15 juli goedheid, 22 juli geduld en zelfbeheersing, 29 juli trouw en 5 augustus zachtmoedigheid. De oplettende lezer mist vrede in deze opsomming maar de vrede zal centraal staan in september bij de oecumenische vredesviering. Voor wie op reis gaan maar ook voor wie thuis blijven deze zomer, een zegenwens: Moge de weg oprijzen om je te begroeten. Moge de wind altijd in je rug waaien. De zon altijd warm op je gezicht schijnen. De regen zachtjes in je tuin vallen En moge God je houden in de palm van zijn hand tot we elkaar weerzien. Met een hartelijke groet, ds. Juup van Werkhoven-Romeijn

19 In memoriam mw. Maria Johanna de Graaf-Ent Dinsdag 22 mei jl. is, precies zoals zij het wilde, vredig achter haar krantje ingeslapen Maria Johanna de Graaf-Ent. Zij werd 91 jaar. Hoewel mevrouw De Graaf al lange tijd niet meer naar de kerk ging, stelde zij huishuisbezoek zeer op prijs en volgde zij met belangstelling de ontwikkelingen binnen Kerkgemeente Edam. Veel bekendheid genoot zij door haar drogisterij aan het Damplein waarin zij samen met haar man gedurende vele jaren werkzaam is geweest en voor elk probleem wel een oplossing wist. Dinsdag 29 mei heeft de crematie plaatsgevonden in Hoorn. Haar nagedachtenis zij ons tot zegen. Corr.adres: Dijkgraaf Poschlaan 21, 1135 GP Edam Meeleven Drie gemeenteleden hebben een operatie ondergaan. Dhr. Lof (Groenland 5) is inmiddels weer thuis. Het her-stel gaat voorspoedig. Mevr. Koolaard (Nieuwvaartje 7) mocht na haar operatie eerst een paar weken aansterken in de Meermin. Ze zal als u dit leest naar we hopen weer thuis zijn. Dhr. Rob Huber (Klein Westerbuiten 21, 1135GL Edam) heeft geheel onverwacht een nieuwe nier gekregen. De operatie in het AMC is heel goed gegaan. Wij wensen al onze zieken in het ziekenhuis, verpleeghuis en thuis kracht en bovenal Gods nabijheid toe. Nieuwe Kanselbijbel In 2004 verscheen de Nieuwe Bijbelvertaling. De vertaling bevalt goed en we lezen er dan ook graag uit. Maar op de kansel lag tot voor kort alleen de NBG-vertaling uit In een Protestantse kerk waar vanouds de Schrift zo n belangrijke plaats inneemt (Sola Scriptura) zou een mooie kanselbijbel niet mogen ontbreken. Eén oproep in de Kerkbrief, één collecte en gulle gevers, meer was niet nodig zondag 17 juni is de nieuwe Kanselbijbel in de Nieuwe Bijbel Vertaling in gebruik genomen. Het thema van de dienst was Vreugde. Wie weet waar mijn vazen zijn? Na het concert van de Matthäus-Passion op Goede Vrijdag heb ik twee vazen met een prachtige hoeveelheid paarse tulpen in de Grote Kerk laten staan met het pagina 21 idee dat velen er nog van zouden kunnen genieten tijdens de kerkdienst op 1e Paasdag. Na deze dienst bleken de tulpen én de vazen verdwenen. Ondanks mijn navraag bij velen, zijn - zoveel weken later - de vazen (nog) niet teruggevonden. Wie weet waar mijn vazen gebleven zijn? Ik wil nl. gewoon mijn vazen terug! Tiny Janssens, tel Kerk op Wintersport 2013 De organisatoren hebben een prachtig chalet geboekt in Kirchberg-Kitzbühel. Er zijn maximaal 42 bedden beschikbaar. Wie volgend jaar mee wil naar deze Oostenrijkse toplocatie kan zich nu al opgeven via: g.de.vries@bamwoningbouw.nl. Zie voor een uitgebreider artikel Zomerexpositie in de Grote Kerk Edam De Waddeneilanden liggen in de Noordzee, ten noorden van Nederland en Duitsland en ten westen van Denemarken. Tussen de eilanden en het vaste land ligt de Waddenzee, die bij eb grotendeels droogvalt en daardoor een zeer belangrijk foerageergebied is voor vogels. De Waddeneilanden hebben een totale oppervlakte van 1047,5 km 2 en worden bewoond door ongeveer inwoners. Het grootste eiland is het Nederlandse Texel, gevolgd door het Deense Rømø en het Duitse Sylt. Sylt heeft met ongeveer inwoners de grootste bevolking van alle eilanden. Dit schitterende natuurgebied is voor kunstenaars een onuitputtelijke inspiratiebron om in en met hun werk de horizon te verbreden en grenzen te verleggen. Zeven kunstenaars die de wadden een warm hart toedragen, die allen op hun eigen-wijze hun visie op het Wad ku n stzinnig weergeven. Van leporello's, beeldhouwwerk, fotografie, mixed media tot schilderijen en slikwerken. Van romantisch, robuust, stoer tot heel fragiel werk. Kortom van alles WAD, een interessante impressie van indrukwekkende expressie. De expositie duurt van 24 juni tot 5 augustus 2012 in de Grote Kerk.

20 Orgelconcerten in juli in de Grote Kerk Twee bekende organisten laten deze zomermaanden van zich horen. Op 1 juli speelt Kirstin Gramlich (boven), cantrixorganiste van de protestantse gemeente Purmerend, en op 25 augustus Jos van der Kooy (onder), organist van de Amsterdamse Westerkerk. Taxidienst Iedereen kan altijd gehaald en gebracht worden. Wel verzoeken wij u omdat alvast door te geven op zaterdag. Tevens zoeken wij nog wat chauffeurs. Voor meer info: Rien de Vries tel: Datum Taxidienst telefoonnr B. v Dillen T. Maas H. Eijk J. Bak T. Buiten C. Rijswijk A. Aberson H. Kalk sr B. v Dillen H. Eijk Collectes uit de Eredienst Datum Kerk Diaconie Doel ,17 141,05 Zending ,28 251,98 Congo Bandundu 338,45 393,03 Tussen deze orgelconcerten door zullen plaatselijke organisten hun beste beentje voorzetten: 15 juli Nico Vriend m.m.v. Josee Menzo (blokfluit) en 12 augustus Gerard de Wijn. Aanvang uur. Kerkenraadsvergadering van 29 mei 2012 Het werk rondom website en kerkbrief wordt besproken. Beide hebben nu een behoorlijk hoog niveau maar het kost veel inspanning om dat zo te houden. Verder is er dringend behoefte aan mensen die willen helpen bij het printen van kerkbrieven en liturgieën. Als vervolg op het rapport Heilig huisje lopen nu een aantal onderzoeken, o.a. naar de staat van de vloer van het jeugdhuis. Er vindt een gesprek plaats met de burgerlijke gemeente over de mogelijkheden om eventueel de voormalige politiepost te gebuiken. Berichten in de pers als dat er al een huurovereenkomst zou zijn, zijn onjuist. Overige punten: De kerkenraad gaat zich in het kerkenraadsweekend bezinnen over ons kerkzijn. Het Avondmaal van 5 augustus zal aan de tafels in het koor worden gehouden. Het voorlopige dienstenrooster voor 2013 wordt vastgesteld. De organisatie van de startzondag op 16 september wordt opgestart. Om een kanselbijbel in de nieuwe vertaling aan te kunnen schaffen wordt een collecte bij de koffie gehouden. De taak van Hennie Verkerk in de verzorging van de bloemen wordt overgenomen door de diakenen. Predikant en diakenen bespreken de organisatie van het avondmaal aan huis. Verjaardagen van onze senioren mw. A. Uitentuis-de Graaf; Nieuwvaartje mw. A.M. Vogel; P. Pietersstraat 1/k mw. J. van Zanen-Haverhoek; Lingerzijde mw. G. Rijswijk-Pranger; Burg. Versteeghsingel hr. D. van Zalinge; Ye mw. C.M. Janssen-Hettema; Weegschaalstraat hr. J. Stuij; D. Poschlaan hr. C. Schaatsbergen; P. Pietersstraat hr. H.L. Wiertz; Voorhaven mw. M.T. Tros-Pakiding; Waardmeerhof mw. J. Luik-Visser; Asterstraat mw. G. Siebeling-Kuiper; Kloosterbuurt mw. L. Hetjes-Johler; P. Pietersstraat 1-A/ mw. T. Groot-Venema; J.M. Osterlinghstraat mw. C. Klok-Ton; P. Pietersstraat 1/k mw. G.A. Lijnes-Tolsma; Broekgouwstraat 12 U allen een fijne dag gewenst! Mededelingen Kerkelijk Bureau Gedoopt: : Wytske Irene; dv Peter de Vries en Petra Tjalsma : Ella Faye; dv Jos Tol en Anneke Maas Overleden: : Maria Johanna de Graaf-Ent; 91 jaar pagina 22