Verantwoording zeereepvangen

Transcriptie

1 Verantwoording zeereepvangen

2 Verantwoording zeereepvangen Pagina 1

3 Inhoudsopgave: Inleiding... 3 Doelstelling project... 3 Verantwoording / uitvoering project / vanglocatie... 4 Algemeen... 4 Vanglocatie... 4 Geluid:... 4 Weersomstandigheden... 5 Beleving... 5 Cijfers... 5 Analyse... 5 Analyse per doelsoort... 6 Fitis... 8 Heggenmus... 9 Kleine Karekiet Koperwiek Merel Roodborst Tuinfluiter Vink Waterral Zanglijster Zwartkop Samenstelling VRS Schiermonnikoog Conclusies Aanbevelingen Dankzegging Bijlage 1 Vangsten per jaar op de Zeereep Bijlage 2 Vangdagen per jaar Bijlage 3 analyse bruikbare vangdagen Bijlage 4 Dagverslagen zeereep Verantwoording zeereepvangen Pagina 2

4 Inleiding Ter beantwoording van de vraag wat het belang van broekbossen en rietvelden is voor zangvogels tijdens de trek, is over het tijdvak 2005 tot en met 2011 door de VRS Schiermonnikoog gevangen in de Zeereep (langs het Waterstaatspad, nabij paal 7.2). Door het vergelijken van de conditie van vogels die gevangen zijn in het broekbos Groene Glop met vogels gevangen in de Zeereep is geprobeerd hier antwoord op te geven. In 2010 heeft een eerste uitwerking van de gegevens door André van Loon plaatsgevonden en daarbij is gebleken dat, ondanks de inspanningen om in de Zeereep te vangen, het vangen aldaar te weinig perioden met bruikbare gegevens opleverde om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. In 2011 is een ultieme poging ondernomen om hier verandering in aan te brengen, echter deze poging is niet succesvol gebleken. De capaciteit van de VRS Schiermonnikoog is te gering gebleken om op twee locaties een dagelijkse vanginspanning te leveren. Waardoor de dataset te beperkt blijft voor diepgaande analyses. In de algemene ledenvergadering van 31 maart 2011 is daarom besloten het vangen in de Zeereep te beëindigen. Met dit verslag willen wij het vangen in de Zeereep op een verantwoorde wijze afronden. Doelstelling project In de algemene ledenvergadering van de VRS op 12 maart 2005 is besloten om in de Zeereep te vangen. De formele doelstelling zoals opgenomen in het Onderzoeksplan was als volgt geformuleerd: 5.2. Monitoring conditieopbouw en verblijfsduur najaarstrek. Voor de geselecteerde doelsoorten, Fitis, Kleine Karekiet, Tuinfluiter, Zwartkop, Roodborst, Heggenmus, Vink, Merel, Koperwiek, Zanglijster en Waterral wordt de conditieopbouw en verblijfsduur gemonitord. Uit eerder onderzoek is komen vast te staan dat delen van het eiland van belang zijn als tussenstop om op verhaal te komen tijdens de vogeltrek. Van belang is ontwikkelingen hieromtrent te blijven volgen. Om beter inzicht te krijgen in aankomstgewichten is het van belang om een aantal malen per jaar ook in de onmiddellijke nabijheid van de zeereep ringvangsten te doen. Door deze aankomstgewichten te vergelijken met die van de vangsten in het Groene Glop kunnen er betere uitspraken gedaan worden over het belang van de broekbossen en rietvelden op Schiermonnikoog voor de vogels. Wij stellen voor om in samenspraak met de terreinbeheerder een zeereeplocatie te bepalen waar steekproefsgewijs ieder jaar een aantal dagen wordt gevangen. Na 1 of 2 jaar veldwerk en een jaar uitwerken willen wij een publicatie in een Nederlandstalig tijdschrift op kunnen leveren (calamiteiten daargelaten) voor het onderwerp aankomstconditie. Verantwoording zeereepvangen Pagina 3

5 Op 25 februari 2005 is het Onderzoeksplan van de VRS Schiermonnikoog voorgelegd aan de CCWO. Vervolgens is van het Vogeltrekstation van het NIOO en van Natuurmonumenten toestemming verkregen om hier uitvoering aan te geven. Verantwoording Algemeen Aan de onderzoeksvraag gaat de vooronderstelling vooraf dat veel vogels vanuit het noorden op het eiland aankomen in de Zeereep en vervolgens gaan zwerven en foerageren op het eiland en (na eventueel gevangen te zijn in het Groene Glop) vervolgens vertrekken. Vanglocatie Zoals gezegd bevindt de vanglocatie zich aan het Waterstaatspad nabij paal 7.2 (coördinaten 53 29'48.50"N en 6 11'58.10"O). De vanglocatie bevindt zich aan het eind (in de punt) van een landschappelijke trechter en vormt als het ware een soort natuurlijke fuik. Op de locatie zelf zijn 10 vangbanen gemaakt. Drie van die vangbanen bevinden zich op de stuifdijk aan de noordkant van het waterstaatspad en zeven vangbanen bevinden zich tussen de struiken in de vallei aan de zuidkant van het Waterstaatspad. De opslag in het gebied bestaat hoofdzakelijk uit vlierbes, (kruip)wilg en duindoorn. De totale netlengte (variërend, afhankelijk van de beschikbare capaciteit en aanwezigheid van vogels) bedraagt maximaal 99 meter. Geluid: Voor de zeereep was geen geluidsprotocol opgesteld. De dienstdoende ringer was vrij om desgewenst lokgeluid af te spelen. Voor dit doel was een cassetterecorder aangeschaft, die het echter al snel liet afweten vanwege de vochtige omstandigheden. In incidentele gevallen heeft de dienstdoende ringer gebruik gemaakt van mp3 speler(s), verbonden aan een radioshack versterker(s). Verantwoording zeereepvangen Pagina 4

6 Door de afgelegen ligging van de vanglocatie zijn de vangspullen telkenmale opgeruimd en niet onbeheerd achtergebleven. Dit vergrootte de te leveren inspanning om tot vangen over te gaan. Immers: alle spullen (met uitzondering van de netstokken) moesten in het donker met de fiets vervoerd worden over een niet echt toegankelijk pad. Weersomstandigheden Het vangen was sterk afhankelijk van de weersomstandigheden, omdat beschutting in het terrein (zowel voor ringer als voor gevangen vogels) totaal afwezig is. VRS Schiermonnikoog heeft dit geprobeerd te ondervangen met de aanschaf van een shelter tentje (beach tentje). Beleving Het vangen in de Zeereep is een compleet andere ervaring dan het vangen in het Glop, al was het maar omdat je in de Zeereep letterlijk aan de elementen bent overgeleverd. Daarbij is het vangen in de Zeereep fysiek beduidend zwaarder. Toch is de beleving intenser omdat je vrij uitzicht hebt over het gebied. Je hoort en ziet (met name) veel meer beweging in de lucht dan in het Glop überhaupt mogelijk is, om nog maar te zwijgen van het ochtendgloren, al dan niet vergezeld door een Velduil. Cijfers Op de zeereep zijn in 76 vangdagen 3676 vogels gevangen verspreid over 34 soorten (zie bijlagen 1 en 2). Analyse Om een analyse te kunnen maken dient eerst bepaald te worden welke data gehanteerd kunnen worden. Criteria hiervoor zijn doelsoort, periode en aantal. Vanzelfsprekend zijn de vangsten van andere dan de doelsoorten uit de dataset verwijderd. Mede ingegeven door weersomstandigheden verloopt de vogeltrek in zijn algemeenheid in golven, waarbij de eerste vogels van de golf in goede conditie verkeren en de laatste vogels van de golf in slechte(re) conditie verkeren (wrakvee). Idealiter zou de dataset opgebouwd moeten zijn rondom deze zogenaamde vangstgolven. Om dat te kunnen realiseren had bijna dagelijks in de Zeereep gevangen moeten worden. Doordat echter incidenteel in de Zeereep is gevangen zijn dergelijke vangstgolven helaas niet te herleiden uit de dataset en moeten we het doen met de gegevens die we wel beschikbaar hebben. Vangdagen tijdens het broedseizoen zijn buiten beschouwing gelaten omdat deze geen bijdrage leveren aan de beantwoording van de onderzoeksvraag (conditie tijdens trek). Ook zijn vangdagen buiten beschouwing gelaten waar geen of slechts een enkele vogel is gevangen in de Zeereep en/of in het Groene Glop. Tot slot: de aldus overgebleven bruikbare vangdagen zijn per doelsoort bijeen gebracht (dus meerdere jaren bij elkaar). Een compleet overzicht staat in bijlage 3. In het kort komt het neer op de bruikbare vangdagen zoals vermeld in tabel 1. Doelsoort Bruikbare Vogels in dataset Waarvan hervangsten vangdagen Groene Glop Zeereep Groene Glop Zeereep Fitis Verantwoording zeereepvangen Pagina 5

7 Heggenmus Kleine karekiet Koperwiek Merel Roodborst Tuinfluiter Vink Waterral 0 Zanglijster Zwartkop Totaal Tabel 1. Overzicht van bruikbare vangdagen en aantallen vogels in de dataset. De hervangsten betreffen vogels die overen weer gevangen zijn. Dus de in het Groene Glop gedane hervangsten betreffen vogels afkomstig uit de Zeereep en omgekeerd. Om de conditie van een vogel te duiden wordt gekeken naar uiteraard het gewicht, maar ook naar de mate van vetopbouw en de ontwikkeling van de zogenaamde vliegspier. Bij deze analyses zijn alleen de gegevens van de eerste vangst meegenomen. Voor wat betreft de mate van vetopbouw zijn er twee methoden om de vetgraad te bepalen, te weten de methode Busse en de methode Kaiser. Busse gaat uit van een indeling in vijf vetgraadklassen. Kaiser hanteert zes klassen. De methode Kaiser kan in aanvulling op de methode Busse worden gebruikt. Waar de maximale score volgens Busse bereikt is, kan daarboven nog een score volgens Kaiser worden toegekend. Soms is de score volgens Kaiser dan ook in aanvulling op de score van Busse genoteerd. In de nadere uitwerking is de score volgens Kaiser echter buiten beschouwing gelaten, met name omdat deze score niet door iedere ringer consequent is toegepast. De mate van ontwikkeling van de vliegspier wordt gescoord in een viertal klassen (0 tot en met 3). Hoe beter de vliegspier is ontwikkeld (afgezet ten opzichte van het borstbeen) hoe hoger de score. Vogels met een hoge score qua vliegspier zijn in betere conditie dan vogels met een lagere score. Voor wat betreft de verblijfsduur van de vogels dient gekeken te worden naar de eventuele hervangsten (over en weer op beide locaties). Dit laatste is echter niet te bepalen omdat de hoeveelheid data voor de beantwoording van deze vraag te gering is (zie tabel 1). Analyse per doelsoort Op de volgende bladzijden wordt per doelsoort ingezoomd op vangsten en condities en daaruit mogelijk te trekken conclusies. Eerst wordt een tabel gepresenteerd met per bruikbare vangdag de aantallen gevangen vogels met het gemiddelde gewicht, de gemiddelde vetscore en de gemiddelde vliegspierscore per locatie. De hoogste scores op deze biometrie zijn per locatie groen gearceerd. Vervolgens wordt een tabel gepresenteerd waarbij de gemiddelden per locatie worden vermeldt met daarbij de significantie per gewicht, vetgraad en vliegspierscore. Bij de toetsing is de verschilscore Verantwoording zeereepvangen Pagina 6

8 tussen de twee locaties getoetst tegen 0, met een t toets voor twee onafhankelijke steekproeven. De steekproeven voldoen aan de voorwaarden voor deze toets. Een significant resultaat (= kleiner of gelijk aan 0,05) zegt hier dus dat het verschil tussen de twee groepen anders is dan 0 (0 is geen verschil), en dat er dus een verschil is dat groot genoeg is om niet door toeval tot stand te komen. Verantwoording zeereepvangen Pagina 7

9 Fitis Uit bijlage 3 blijkt dat er 15 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. FITIS Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier aantal gew. vet vliegspier ,4 1,0 n.b. 35 9,1 2,8 n.b ,0 0,3 n.b. 6 8,3 0,7 1, ,8 1,0 n.b. 31 9,1 1,9 1, ,6 1,0 n.b. 14 8,4 2,2 n.b ,7 2,0 1,7 2 9,4 3,5 1, ,2 1,1 1,9 7 8,6 2,0 1, ,9 0,7 1,2 20 8,3 1,3 2, ,8 0,0 n.b. 21 8,8 0,6 1, ,2 2,2 2,0 13 9,0 0,9 1, ,6 0,0 2,3 2 10,0 3,0 2, ,9 0,8 n.b. 24 8,3 1,0 n.b ,0 1,7 n.b. 13 8,6 0,9 n.b ,0 1,0 n.b. 15 8,6 2,2 n.b ,8 0,0 n.b. 11 8,7 1,6 0, ,9 2,5 n.b. 9 9,3 1,2 n.b. Gemiddeld 81 8,3 1,0 1, ,7 1,7 1,5 Tabel 2. De vangsten van de Fitis in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Fitis: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 223 8,743 0,8751 0,000 Zeereep 81 8,300 0,8976 Vet Groene Glop 222 1,586 1,6254 0,013 Zeereep 81 1,123 1,3452 Vliegspier Groene Glop 111 1,57 0,566 0,133 Zeereep 33 1,73 0,517 Conclusie Fitis: Per saldo kan geconstateerd worden dat de gewichten van de vogels in de Zeereep lager zijn dan de gewichten van de vogels op het Groene Glop. De conditie van de Fitis in het Groene Glop is (v.w.b. gewicht en vet significant) over het algemeen beter dan van die in de Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 8

10 Heggenmus Uit bijlage 3 blijkt dat er 14 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 4 zijn de vangsten van de Heggenmus vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. HEGGENMUS Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,3 0,0 1,8 3 19,0 0,7 n.b ,6 0,0 1,8 2 19,1 0,5 2, ,2 0,0 2,1 1 18,3 1,0 3, ,6 1,0 2,5 5 19,6 0,0 1, ,9 0,0 2,0 3 19,2 0,7 2, ,6 3,3 n.b. 2 17,9 2,0 n.b ,4 0,3 2,2 6 19,7 2,0 2, ,4 0,0 n.b. 4 18,1 0,0 n.b ,6 0,5 1,3 3 21,5 3,0 2, ,5 0,7 2,7 3 18,1 1,0 2, ,9 0,4 1,8 4 19,5 1,5 2, ,0 0,0 2,5 8 18,6 1,6 2, ,9 0,3 1, ,8 2,0 2, ,1 1,0 2,0 3 19,4 0,0 n.b. Gemiddeld 56 18,6 0,5 2, ,0 1,1 2,2 Tabel 4. De vangsten van de Heggenmus in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Heggenmus: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 84 18,968 1,2263 0,103 Zeereep 56 18,600 1,3399 Vet Groene Glop 66 1,318 1,1657 0,000 Zeereep 56 0,589 1,0406 Vliegspier Groene Glop 48 2,15 0,505 0,501 Zeereep 50 2,44 3,025 Conclusie Heggenmus: Per saldo kan geconstateerd worden dat de gewichten van de vogels in de Zeereep een fractie lager zijn dan de gewichten van de vogels in het Groene Glop. Verantwoording zeereepvangen Pagina 9

11 Kleine Karekiet Uit bijlage 3 blijkt dat er vijf vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 6 zijn de vangsten van de Kleine Karekiet vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. KLEINE Zeereep Groene Glop KAREKIET Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,1 2,0 n.b. 7 11,4 0,4 1, ,2 1,5 1,5 2 11,5 1,0 2, ,8 1,0 2,0 2 12,4 3,0 2, ,3 0,0 1,0 3 11,2 1,0 1, ,2 0,0 n.b. 2 11,1 0,0 1,0 Gemiddeld 12 11,6 0,9 1, ,5 1,1 1,6 Tabel 6. De vangsten van de Kleine Karekiet in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Kleine Karekiet: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 16 11,450 0,8149 Zeereep 12 11,592 0,8806 0,668 Vet Groene Glop 16 0,938 1,2366 Zeereep 12 0,750 1,1382 0,681 Vliegspier Groene Glop 16 1,560 0,512 Zeereep 6 1,500 0,548 0,814 Conclusie Kleine Karekiet: Op basis van de bestaande gegevens kunnen we concluderen dat er geen verschillen bestaan tussen Glop en Zeereep vogels. Kleine Karekieten gevangen in de Zeereep verschillen qua gewicht, vetgraad en vliegspier niet van die in het Glop. Verantwoording zeereepvangen Pagina 10

12 Koperwiek Uit bijlage 3 blijkt dat er 10 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 8 zijn de vangsten van de Koperwiek vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. KOPERWIEK Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,3 0,3 0, ,5 0,1 n.b ,3 0,0 n.b. 8 59,9 0,8 2, ,7 0,0 1, ,3 0,0 2, ,4 0,3 1, ,1 0,1 1, ,5 0,0 2, ,3 0,0 1, ,8 0,3 1, ,8 0,1 1, ,2 0,0 1, ,3 0,9 1, ,0 0,5 n.b ,4 0,3 1, ,1 0,4 n.b ,5 1,0 n.b ,7 0,7 n.b ,6 0,8 n.b. Gemiddeld 38 60,3 0,3 1, ,6 0,4 1,7 Tabel8. De vangsten van de Koperwiek in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Op het oog lijkt het alsof de conditie van de Koperwieken in het Groene Glop iets beter is dan ten opzichte van de Zeereep. Hierbij dient echter bedacht te worden dat de meeste Koperwieken in het Groene Glop gevangen worden tegen de avondschemering als de vogels een slaapplaats zoeken in het struweel. In de Zeereep wordt echter gedurende de ochtenden gevangen en nooit in de avondschemering. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Koperwiek: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop ,585 5,5514 Zeereep 38 60,255 4,7431 0,122 Vet Groene Glop 248 0,363 0,7565 Zeereep 36 0,333 0,6761 0,810 Vliegspier Groene Glop 165 1,630 0,718 Zeereep 23 1,430 0,662 0,199 Conclusie Koperwiek: Op basis van de bestaande gegevens kunnen we concluderen dat er geen verschillen bestaan tussen Glop en Zeereep vogels. Koperwieken gevangen in de Zeereep verschillen qua gewicht, vetgraad en vliegspier niet van die in het Glop. Verantwoording zeereepvangen Pagina 11

13 Merel Uit bijlage 3 blijkt dat er 10 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 10 zijn de vangsten van de Merel vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. MEREL Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,5 0,0 n.b ,3 3,8 n.b ,4 0,2 n.b ,9 2,5 n.b ,2 0,5 n.b ,0 2,5 n.b ,7 0,5 n.b ,2 2,2 2, ,2 1,0 2, ,0 0,2 2, ,5 0,3 1, ,6 0,5 2, ,0 1,0 0, ,6 0,4 1, ,3 0,3 n.b ,7 1,3 n.b ,8 0,5 n.b ,8 0,7 n.b ,9 0,2 n.b ,7 0,4 n.b. Gemiddeld ,4 0,5 1, ,7 1,4 1,9 Tabel 10. De vangsten van de Merel in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Merel: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop ,684 8,7330 Zeereep ,375 9,2730 0,267 Vet Groene Glop 383 1,277 1,3563 Zeereep 73 0,411 0,7423 0,000 Vliegspier Groene Glop 77 1,870 0,801 Zeereep 6 1,500 0,837 0,337 Conclusie Merel: De conditie van de Merels in het Groene Glop is beter dan die van de Merels in de Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 12

14 Roodborst Uit bijlage 3 blijkt dat er 39 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 12 zijn de vangsten van de Roodborst vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. ROODBORST Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,9 0,6 2,0 9 16,7 1,4 n.b ,6 0,3 2,3 6 16,4 2,3 n.b ,0 0,3 2,3 6 18,3 1,8 n.b ,5 1,0 2,5 3 17,6 2,0 n.b ,2 0,2 2,0 4 16,2 0,5 2, ,7 0,0 1,8 7 16,1 0,6 2, ,4 0,0 2,0 2 17,3 1,5 2, ,2 0,0 2,0 6 15,9 0,7 2, ,8 1,0 2,0 5 16,2 0,6 1, ,3 1,3 2,0 9 16,2 0,2 2, ,0 0,5 n.b. 2 17,1 0,0 n.b ,0 1,0 n.b. 2 17,5 4,0 n.b ,1 1,3 n.b. 5 15,7 1,8 n.b ,5 1,3 n.b. 4 16,4 3,7 n.b ,3 0,4 n.b. 3 16,1 0,5 2, ,8 1,7 2, ,3 1,4 2, ,2 1,1 2, ,7 0,8 2, ,7 0,6 2, ,6 0,8 2, ,8 1,1 2, ,1 0,1 2, ,7 1,3 2, ,0 0,7 2, ,1 0,5 n.b. 5 15,9 1,0 n.b ,3 0,5 n.b ,8 0,3 n.b ,1 1,3 n.b. 9 15,9 0,4 n.b ,9 1,0 n.b. 5 16,8 1,8 n.b ,0 0,2 1, ,0 1,1 2, ,3 0,7 2,0 7 15,4 0,6 n.b ,7 1,0 n.b. 4 17,1 0,0 1, ,8 2,7 2,7 2 17,9 1,0 2, ,0 1,5 2,0 5 16,9 1,0 2, ,7 0,0 2,0 4 17,5 1,8 2, ,1 0,9 n.b. 9 16,9 1,8 n.b ,6 1,8 n.b ,7 0,6 n.b ,6 0,0 2, ,7 0,5 2, ,7 0,4 2, ,8 1,5 2, ,8 1,3 n.b. 4 15,8 0,0 n.b ,6 1,0 n.b. 5 16,2 0,0 n.b ,6 0,4 n.b ,9 0,2 n.b ,3 0,4 2,0 6 17,2 0,3 n.b ,6 0,0 2,0 3 18,2 0,7 n.b. Gemiddeld ,5 0,8 2, ,2 1,0 2,0 Tabel 12. De vangsten van de Roodborst in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Verantwoording zeereepvangen Pagina 13

15 Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Roodborst: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop ,236 1,3488 Zeereep ,471 1,3940 0,041 Vet Groene Glop 361 0,889 1,0873 Zeereep 235 0,928 1,1653 0,686 Vliegspier Groene Glop 225 2,05 0,294 Zeereep 142 2,07 0,307 0,598 Conclusie Roodborst: Op basis van de beschikbare data kan niet geconcludeerd worden dat de conditie van Roodborsten in het Groene Glop beter is dan die van de Roodborsten in de Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 14

16 Tuinfluiter Uit bijlage 3 blijkt dat er 10 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 14 zijn de vangsten van de Tuinfluiter vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. TUINFLUITER Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,7 3,0 n.b. 2 21,3 3,0 n.b ,6 0,0 n.b. 4 18,5 1,5 1, ,7 4,0 n.b. 2 16,0 0,0 1, ,7 0,7 n.b. 5 17,1 1,0 n.b ,2 1,3 2,0 3 20,1 2,3 2, ,1 1,0 2,0 5 18,4 0,6 2, ,3 3,0 2,0 2 19,9 3,5 2, ,3 3,8 2,0 2 21,0 4,5 2, ,6 1,5 n.b. 5 19,7 1,2 n.b ,3 2,0 n.b. 2 21,2 4,0 n.b. Gemiddeld 36 20,0 2,0 2, ,0 2,2 1,9 Tabel 14. De vangsten van de Tuinfluiter in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Tuinfluiter: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 32 19,041 2,1531 Zeereep 36 19,978 2,9865 0,140 Vet Groene Glop 32 1,781 1,5603 Zeereep 36 1,806 1,6873 0,951 Vliegspier Groene Glop 17 1,940 0,556 Zeereep 19 2,000 0,333 0,707 Conclusie Tuinfluiter: Op basis van de beschikbare data kan voorzichtig geconcludeerd worden dat de conditie van Tuinfluiters in het Groene Glop een fractie beter is (alhoewel niet significant) dan die van de Tuinfluiters in de Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 15

17 Vink Uit bijlage 3 blijkt dat er 10 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 15 zijn de vangsten van de Vink vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. VINK Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,7 2,0 2, ,1 1,4 n.b ,4 0,0 n.b. 2 20,4 0,5 n.b ,9 0,6 n.b. 2 22,1 1,0 1, ,6 0,0 2,0 3 21,4 3,0 1, ,0 1,1 1,9 2 21,5 1,0 1, ,6 0,7 2,3 4 23,6 3,0 2, ,4 1,2 1,2 7 22,6 1,3 2, ,2 0,0 2,0 2 20,6 1,0 2, ,7 0,3 1, ,0 1,7 2, ,0 0,0 n.b. 5 23,3 1,4 n.b. Gemiddeld 50 21,4 0,6 1, ,6 1,5 1,8 Tabel 15. De vangsten van de Vink in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Vink: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 80 22,641 2,0281 Zeereep 50 21,426 2,0151 0,001 Vet Groene Glop 73 1,712 1,1841 Zeereep 50 0,620 1,0079 0,000 Vliegspier Groene Glop 44 2,270 0,451 Zeereep 39 1,640 0,628 0,000 Conclusie Vink: Op basis van de beschikbare data kan, gezien de hoge significanties,geconcludeerd worden dat de conditie van Vinken in het Groene Glop beter is dan die van de Vinken in de Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 16

18 Waterral Uit bijlage 3 blijkt dat er geen enkele vangdag voor een vergelijk in aanmerking komt. De reden hiertoe is dat op de zeereep geen waterrallen zijn gevangen omdat daar niet gevangen is met inloopkooien, maar uitsluitend met mistnetten. Waterrallen laten zich overigens wel vangen in mistnetten, maar dan dient er gericht op gevangen te worden (netopstelling plus geluid). Ten aanzien van de Waterral kunnen dus geen conclusies worden getrokken. Verantwoording zeereepvangen Pagina 17

19 Zanglijster Uit bijlage 3 blijkt dat er 13 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 17 zijn de vangsten van de Zanglijster vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. ZANGLIJSTER Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,0 0,5 2,0 2 69,1 0,0 2, ,2 0,0 2,0 4 66,4 0,0 1, ,1 1,0 0,0 2 69,4 0,0 n.b ,2 0,0 n.b. 3 62,7 2,0 n.b ,3 0,6 1,8 6 66,6 0,0 1, ,8 0,6 1, ,8 0,2 2, ,0 0,1 1,4 6 66,0 0,0 2, ,7 0,7 1,7 5 64,8 0,0 1, ,3 0,5 1,2 4 70,0 0,3 2, ,2 0,1 1,1 8 70,5 0,0 1, ,2 0,5 1,0 2 72,4 0,5 2, ,0 0,7 2,0 8 67,8 0,1 2, ,6 0,1 1, ,1 0,5 1,5 Gemiddeld ,9 0,4 1, ,6 0,3 1,9 Tabel 17. De vangsten van de Zanglijster in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Zanglijster: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop 93 66,569 6,7762 Zeereep ,935 5,5617 0,673 Vet Groene Glop 80 0,225 0,7111 Zeereep 123 0,358 0,7370 0,202 Vliegspier Groene Glop 73 1,820 0,631 Zeereep 119 1,500 0,550 0,000 Conclusie Zanglijster: Op basis van de beschikbare data blijkt dat er nagenoeg geen (en zeker niet significant) verschil is in de conditie van de Zanglijster tussen Groene Glop en Zeereep. De vliegspier verschilt wel significant. Verantwoording zeereepvangen Pagina 18

20 Zwartkop Uit bijlage 3 blijkt dat er 51 vangdagen voor een vergelijk in aanmerking komen. In onderstaande tabel 19 zijn de vangsten van de Zwartkop vermeld met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. ZWARTKOP Zeereep Groene Glop Datum Aantal gew. vet vliegspier Aantal gew. vet vliegspier ,7 1,9 n.b ,5 2,3 n.b ,0 4,2 n.b. 2 21,6 4,5 n.b ,5 1,9 2, ,4 1,6 n.b ,5 2,2 2, ,3 2,6 n.b ,0 2,1 2, ,0 1,7 n.b ,5 1,4 2, ,6 2,7 n.b ,9 1,5 2, ,2 2,7 n.b ,9 1,7 2, ,1 2,7 n.b ,9 2,1 2, ,8 2,4 n.b ,1 0,0 n.b. 2 16,8 0,5 n.b ,9 1,6 2, ,6 2,4 2, ,4 1,6 2, ,3 2,2 2, ,5 1,8 2, ,1 2,3 2, ,1 1,5 2, ,1 2,1 2, ,6 2,2 2, ,5 2,6 1, ,6 2,9 2, ,9 1,9 2, ,6 2,0 2, ,9 2,7 2, ,4 2,2 2, ,3 2,0 2, ,7 2,9 n.b. 8 19,8 2,0 n.b ,5 2,5 n.b. 6 19,2 3,2 n.b ,1 2,3 n.b. 5 19,0 2,8 n.b ,3 1,8 n.b. 2 17,3 3,5 n.b ,8 2,4 2, ,4 2,6 2, ,7 0,8 2,2 6 19,7 2,2 2, ,1 1,0 2,3 6 19,8 2,5 2, ,3 1,8 2,3 4 20,2 2,8 2, ,2 2,3 2,7 2 20,7 1,0 2, ,8 0,0 n.b. 2 19,3 0,0 2, ,9 0,3 1,5 2 18,4 0,0 n.b ,2 0,3 2,0 4 20,3 3,3 2, ,0 2,0 2,0 2 17,4 1,0 2, ,8 2,1 n.b ,3 2,2 n.b ,7 2,7 n.b ,8 2,6 n.b ,2 2,2 n.b ,8 2,8 n.b ,2 2,5 n.b ,4 2,3 n.b ,3 2,9 n.b ,2 3,1 n.b ,8 3,0 2, ,4 2,6 2, ,4 2,6 2, ,2 2,8 2, ,2 2,9 2,7 5 20,5 2,0 2, ,7 2,5 2,7 5 20,4 2,2 1, ,9 1,9 2,4 5 21,4 2,8 2, ,8 2,2 2,4 6 20,6 2,5 2,0 Verantwoording zeereepvangen Pagina 19

21 ,1 2,1 2,5 9 19,2 1,9 2, ,5 1,3 2, ,0 1,9 2, ,1 2,4 n.b ,4 3,1 n.b ,9 2,0 n.b ,5 3,1 n.b ,0 2,2 n.b ,2 2,5 n.b ,9 1,5 2, ,1 2,1 n.b ,2 1,7 3, ,9 1,9 n.b ,5 2,3 2, ,3 1,4 n.b ,5 1,9 2, ,9 2,2 n.b. Gemiddeld ,0 2,0 2, ,7 2,3 2,1 Tabel 19. De vangsten van de Zwartkop in de Zeereep en het Groene Glop, met inbegrip van de gemiddelden van het gewicht, de vetgraad en de score van de vliegspier. In groen gearceerd de gemiddeld hoogste score. Het vorenstaande statistisch uitgewerkt voor de Zwartkop: Locatie N Mean Std. Deviation Significantie Gewicht Groene Glop ,684 1,6708 Zeereep ,003 2,0411 0,000 Vet Groene Glop ,482 1,1803 Zeereep 803 2,014 1,2388 0,000 Vliegspier Groene Glop 469 2,220 0,461 Zeereep 656 2,320 0,515 0,001 Conclusie Zwartkop: Op basis van de beschikbare data blijkt dat er nagenoeg geen verschil is in de conditie van de Zwartkop tussen Groene Glop en Zeereep. Verantwoording zeereepvangen Pagina 20

22 Samenstelling VRS Schiermonnikoog De VRS heeft gedurende de periode van het zeereepvangen bestaan uit 15 tot 17 leden. Deze leden zijn beroepsmatig (3) dan wel op vrijwillige basis (12 14) vogelaar. Naast hun bezigheden voor de VRS verzorgen zij ieder minimaal 1 CES project en daarbij meestal nog andere projecten (RAS, RING MUS, roofvogelinventarisatie, e.d.) en zijn zij lid van andere groeperingen (VRS Calidris, VRS Het Zwarte Meer, VRS De Haasjes, VRS Castricum, e.a.). Sommige leden hebben bewust gekozen voor werktijdvermindering of de aanschaf van extra verlofdagen om hun hobby te kunnen uitoefenen. Dit betekent dat de beschikbare tijd om andere projecten, zoals het zeereepvangen, te draaien beperkt is. M.a.w.: de samenstelling van de VRS maakt dat het überhaupt moeilijk is om extra inspanning te getroosten. Conclusies 1. Voor de doelsoorten Fitis, Heggenmus, Merel, Roodborst en Vink lijkt de hypothese dat de conditie van de vogels in de Zeereep (aankomstgewicht, vet, vliegspier) lager is dan in het Groene Glop onderbouwd te worden. 2. Voor de doelsoorten Kleine Karekiet, Roodborst, Tuinfluiter, Zanglijster en Zwartkop lijkt deze vooronderstelling niet waarschijnlijk. 3. Het aantal gerealiseerde vangdagen maakt het beantwoorden van de onderzoeksvraag voor de doelsoort Waterral onmogelijk en voor de Koperwiek beperkt mogelijk. 4. Het zeereepvangen bleek voor onze stichting te hoog gegrepen qua bemensing. Aanbevelingen Indien men de initiële onderzoeksvraag toch beantwoord wil hebben, dan verdient het aanbeveling om naast de leden van de VRS een aantal andere ringers te betrekken, teneinde een rooster te kunnen opstellen om gedurende het tijdvak van half augustus tot half oktober dagelijks een adequate vanginspanning te kunnen leveren. In dat geval verdient het tevens aanbeveling om op de zeereeplocatie de beschikking te hebben over een onderkomen, waar materiaal veilig kan worden opgeslagen en die beschutting biedt aan gevangen vogels en ringer(s). Teneinde aan voldoende data te komen verdient het aanbeveling om met lokgeluid de doelsoorten aan te trekken. Dankzegging Uiteraard gaat onze dank uit naar de terreineigenaar Natuurmonumenten voor haar bereidwillige medewerking om ons toe te staan in de Zeereep te vangen. Dit experiment was niet mogelijk geweest zonder de belangeloze inzet van de leden van VRS Schiermonnikoog, met name Joop van Ardenne, Henri Bouwmeester, Symen Deuzeman, Koos van Ee, Wim Fokker, Kees van Kleef, Ardie Noorman en Leo Oudejans. Echter: ook de andere leden van de VRS Verantwoording zeereepvangen Pagina 21

23 hebben hun steentje bijgedragen, al was het maar in de zin dat zij met een geringere bezetting het hoofdstation in het Glop bemensten terwijl hun collega s in de Zeereep vingen. Daarnaast zijn wij dank verschuldigd aan Andrea van den Berg, Peter de Boer, Rineke de Graaf, Harry Horn, Hanneke Huiskamp, Leon Kelder, Gerrit Krottje, Catherinus Monkel, Wil Tamis, Marijke Vaneker, Mo, Naomi en Ype die eveneens hun steentje hebben bijgedragen aan het vangen in de Zeereep. Rozemarijn van Kleef is dank verschuldigd voor de uitwerking van de vangstgegevens in SPSS. Ook is dank verschuldigd aan André van Loon en Jos van de Staaij. Hun deskundige en terecht kritische opmerkingen tijdens de diverse conceptversies heb ik zoveel mogelijk ter harte genomen. Dat neemt niet weg dat ik voor eventuele resterende fouten en misinterpretaties volledig verantwoordelijk ben. VRS Schiermonnikoog, augustus 2012, Kees van Kleef. Verantwoording zeereepvangen Pagina 22

24 Bijlage 1 Vangsten per jaar in de Zeereep Zeereep totaal 1 Bladkoninkje Blauwborst Boerenzwaluw Bonte Vliegenvanger Boomkruiper Boompieper Bosrietzanger Braamsluiper Draaihals Dwerggors Fitis Gekraagde Roodstaart Goudhaantje Grasmus Graspieper Grauwe vliegenvanger Groenling Grote barmsijs Grote bonte specht Heggenmus Houtsnip Keep Kleine Barmsijs Kleine Karekiet Kneu Koolmees Koperwiek Kramsvogel Merel Nachtegaal Paapje Pimpelmees Putter Rietgors Rietzanger Roodborst Roodborsttapuit Sijs Sperwer Sperwergrasmus Spotvogel 3 3 Verantwoording zeereepvangen Pagina 23

25 42 Spreeuw Sprinkhaanrietzanger Staartmees Tapuit Tjiftjaf Tuinfluiter Vink Vuurgoudhaantje Waterral 0 50 Winterkoning Witgesterde blauwborst Zanglijster Zwarte Mees Zwartkop Eindtotaal Vangdagen Vangst per vangdag 46,6 53,7 72,8 31,1 40,5 94,0 36,0 48,4 Tabel 22. Vangsten verdeeld per soort en jaar op de Zeereep. De gearceerde soorten betreffen de zogenaamde doelsoorten Verantwoording zeereepvangen Pagina 24

26 Bijlage 2 Vangdagen per jaar Jaar N dagen N soorten N vogels N rrg N tmd t.w. EIG t.w. Glop t.w. NVO t.w. BUI Totaal Tabel 23. De vangsten van de Zeereep over de jaren 2005 tot en met 2011, uitgesplitst naar vers gevangen (rgg) en terugvangsten (tmd), waarbij deze laatste weer is onderverdeeld in eigen terugvangsten van de Zeereeplocatie (EIG), terugvangsten van in het Glop geringde vogels (Glop), vreemde Nederlandse ringen (NVO, niet van ons, dus niet door VRS Schiermonnikoog geringd) en buitenlandse ringen (BUI). Verantwoording zeereepvangen Pagina 25

27 Bijlage 3 analyse bruikbare vangdagen In onderstaande tabel zijn alle vangdagen opgenomen waarbij zowel in Het Groene Glop als in de Zeereep is gevangen in de periode In de kolom per soort staan de vangsten vermeld, waarbij voor de slash (/) het aantal gevangen vogels in de Zeereep staat vermeld en na de slash (/) het aantal gevangen vogels in Het Groene Glop. De dagen dat er minder dan 2 vogels op één van beide locaties is gevangen is in rood weergegeven, hetgeen betekent dat deze vangdag voor deze soort in de analyse verder buiten beschouwing is gelaten. Ingeval er 2 of meer vogels op beide locaties is gevangen is de datum in groen weergegeven, hetgeen betekent dat deze vangdag voor deze soort in de analyse is betrokken. In sommige situaties zijn wel voldoende vogels gevangen en is de vangdatum toch in rood weergegeven. Deze data betreffen de broedperiode van de soort en zijn derhalve ook buiten de analyse gehouden. ZEEREEP / GROENE GLOP Fitis Heggenmus Kleine karekiet Koperwiek Merel Roodborst Tuinfluiter Vink Waterral Zanglijster Zwartkop /15 0/2 0/0 0/0 0/2 0/2 2/2 0/1 0/0 0/0 8/ /35 0/0 0/2 0/0 0/1 1/1 0/2 0/6 0/0 0/0 5/ /6 0/5 0/0 0/0 0/1 5/9 1/0 0/13 0/0 1/1 13/ /2 0/2 1/0 0/0 0/0 4/6 0/0 0/15 0/1 0/4 13/ /1 0/3 2/0 0/0 0/1 1/5 1/0 0/10 0/1 0/0 36/ /2 1/2 0/0 0/0 0/0 4/6 1/0 0/2 0/0 2/1 20/ /1 3/3 0/0 0/0 0/0 1/3 0/3 0/2 0/0 2/0 24/ /0 1/4 1/0 0/0 0/0 2/3 5/1 1/6 0/0 0/0 56/ /0 1/3 0/0 0/0 1/0 1/7 4/1 3/13 0/0 2/1 29/ /6 1/0 2/7 0/0 0/0 0/1 3/4 0/1 0/0 0/0 0/ /31 1/1 0/5 0/0 0/0 0/0 2/2 0/0 0/0 0/0 1/ /11 2/0 0/0 0/0 0/0 0/0 0/4 0/0 0/0 0/0 1/ /14 1/1 1/6 0/0 1/0 0/3 3/5 0/0 0/0 0/0 2/ /1 5/2 2/2 0/0 2/0 5/4 6/3 0/2 0/0 2/1 52/ /2 7/1 0/5 0/0 0/0 4/7 1/1 0/0 0/0 0/1 32/ /0 0/0 0/4 0/0 0/0 2/2 1/1 0/2 0/0 0/4 29/ /2 1/2 0/1 0/0 0/1 0/3 2/1 1/5 0/0 4/2 10/ /7 2/5 2/2 0/0 1/6 2/6 7/5 0/8 0/0 1/6 30/ /20 0/2 1/1 0/0 0/0 4/0 4/5 0/4 0/0 1/2 8/ /2 1/0 1/0 0/0 0/0 2/5 1/1 0/2 0/0 1/2 27/ /1 2/3 1/0 0/0 1/0 3/9 1/5 0/2 0/0 3/4 27/ /0 0/1 0/0 3/14 1/0 4/2 0/0 3/2 0/0 2/2 20/ /0 6/1 0/0 0/39 3/4 4/2 0/0 1/1 0/2 6/0 6/ /0 4/2 0/0 0/37 6/50 11/5 0/0 2/1 0/0 4/3 7/ /0 0/0 0/0 0/39 2/28 15/4 0/0 1/0 0/1 4/0 4/ /0 3/1 0/0 2/8 27/36 5/4 0/0 5/2 0/23 0/0 2/ / 21 1/0 5/3 0/0 1/0 0/0 3/3 0/0 0/0 0/0 2/ / 14 1/0 3/1 0/0 1/0 0/1 3/3 0/1 0/0 3/0 1/ / 0 0/0 0/0 0/0 0/2 0/2 0/0 0/2 0/0 0/1 2/1 Verantwoording zeereepvangen Pagina 26

28 ZEEREEP / GROENE GLOP Fitis Heggenmus Kleine karekiet Koperwiek Merel Roodborst Tuinfluiter Vink Waterral Zanglijster Zwartkop / 0 6/6 0/1 5/1 4/1 12/10 1/0 3/3 0/0 35/6 16/ / 2 3/1 0/0 3/22 1/12 18/43 0/0 7/2 0/0 7/14 5/ / 1 6/0 0/1 7/27 14/0 16/36 0/0 3/4 0/1 7/6 7/ / 0 1/1 0/0 2/13 1/5 8/10 2/0 3/1 0/0 7/5 4/ / 1 5/1 0/0 6/35 2/13 4/21 1/0 6/7 0/0 10/4 3/ / 0 0/0 0/0 3/13 3/45 1/11 0/0 0/1 0/0 0/2 1/ /21 2/0 0/2 1/0 1/0 0/1 1/6 0/0 0/0 0/0 2/ /13 0/1 0/2 0/0 0/2 0/0 3/2 0/0 0/0 0/0 4/ /2 0/1 0/1 0/0 0/0 2/1 4/2 0/0 0/0 0/0 4/ /2 4/0 2/3 1/0 1/0 1/1 0/1 0/0 0/0 1/0 5/ /4 1/3 0/1 0/0 0/2 1/5 0/5 0/1 0/0 0/0 7/ /24 1/4 0/3 0/0 0/0 0/6 5/1 0/1 0/0 0/4 9/ /13 2/4 0/1 0/0 0/1 2/5 1/1 0/2 0/0 1/3 13/ /15 1/2 0/1 0/0 0/0 2/12 4/5 0/4 0/0 1/0 12/ /6 0/1 1/0 0/0 0/5 3/9 0/2 0/0 0/0 0/7 12/ /2 1/1 0/2 0/0 0/1 2/5 1/0 0/2 0/0 0/3 2/ /0 4/3 0/0 0/7 0/3 13/24 0/2 0/3 0/0 7/8 7/ /0 1/0 0/0 1/8 1/15 6/7 0/0 3/2 0/5 2/2 5/ /0 0/1 0/0 1/42 1/18 3/4 0/0 1/3 0/8 1/4 2/ /0 0/0 0/0 2/65 2/29 1/5 0/0 1/2 0/11 0/4 1/ /5 0/0 3/10 0/0 0/1 0/2 0/0 0/0 0/0 0/1 1/ /17 1/2 6/5 0/0 0/1 0/7 0/3 0/1 0/0 0/0 0/ /13 1/1 2/4 0/0 0/1 0/4 0/1 0/0 0/0 1/1 0/ /6 0/2 4/3 0/0 0/0 0/3 1/5 0/2 0/0 0/0 2/ /8 0/0 1/4 0/0 0/0 0/1 1/1 0/1 0/0 0/0 0/ /11 0/2 5/1 0/0 1/0 0/1 1/3 0/2 0/0 0/0 0/ /16 1/1 4/2 0/0 0/0 0/1 1/1 1/2 0/0 0/1 1/ /0 1/3 1/0 0/0 0/1 3/2 1/0 0/2 0/0 0/1 26/ /1 3/3 1/1 0/0 0/4 4/5 0/0 0/17 0/0 0/1 30/ /1 5/1 0/1 0/0 3/0 2/5 0/0 0/18 0/0 0/6 15/ /0 5/4 0/0 0/0 1/3 1/3 0/0 0/9 0/0 1/2 14/ /0 3/0 0/0 5/22 4/68 8/9 0/0 1/0 0/0 1/1 0/ / /0 3/11 11/77 21/20 0/0 0/1 0/5 0/2 1/ /4 4/0 3/6 0/0 1/0 0/1 4/3 0/0 0/0 0/0 2/ /0 2/8 1/0 0/0 2/0 5/23 1/1 1/1 0/1 3/8 20/ /7 9/37 0/0 1/15 1/10 13/24 1/0 19/41 0/4 33/29 17/ /0 0/1 0/0 1/4 13/35 8/4 0/0 3/5 0/0 6/0 0/ /13 0/1 1/10 0/0 0/7 0/2 1/3 0/0 0/0 0/3 0/ /15 0/2 2/14 0/0 0/2 0/2 2/2 0/0 0/0 0/2 1/ /13 0/0 1/11 0/0 0/6 0/6 0/4 0/1 0/0 0/0 1/ /3 4/1 0/1 0/0 0/2 2/0 2/2 0/0 0/0 0/0 7/ /1 2/1 1/2 0/0 0/0 2/5 1/4 0/0 0/0 0/1 9/ /9 4/1 0/3 0/0 0/0 5/15 4/1 0/1 0/0 0/6 21/ /2 2/0 0/1 0/0 1/0 4/0 3/0 0/0 0/0 0/1 13/ /4 0/0 1/0 0/0 0/0 6/0 1/0 0/1 0/0 2/0 9/ /5 2/3 0/1 0/0 1/0 5/6 4/0 0/2 0/0 4/1 25/ /3 3/0 0/0 0/0 0/1 3/3 1/1 0/0 0/0 0/0 32/27 Totaal 156/ /152 62/137 48/ / / / /248 0/63 168/ /1361 Verantwoording zeereepvangen Pagina 27

29 Bijlage 4 Dagverslagen zeereep Helaas is niet van elke vangdag een verslag opgemaakt. Over 2005 ontbreekt elk dagverslag, omdat deze pas vanaf 2006 zijn opgemaakt. 11 september 2006 Henri Bouwmeester en Kees van Kleef Onder een prachtige sterrenhemel met de Grote Beer recht voor onze raap naar de zeereep gefietst nadat we gisteravond door onze voorzitter overtuigd waren dat het wel goed kwam met de vergunning voor het zeereepvangen in Onder assistentie van een net niet meer volle maan begonnen aan het opbouwen van de netopstelling volgens de methode zoals die dit seizoen is aangepast. Dat viel enorm mee, maar het is in het donker wel wat gehannes om het zakje met het juiste net uit de baal te zoeken. We hebben met z'n tweeën in een uur tijd alle 10 netten op kunnen zetten, waarna het etenstijd werd voor de ruimschoots aanwezige en bloeddorstige hordes muggen. Om circa 06:15 uur begon het in de struiken te tikken van de roodborsten en merkten we een aantal invallende zanglijsters op. Verder scheerde er een vogel rakelings over onze hoofden de struiken in, wellicht een houtsnip. We zijn vanwege de muggenoverlast iets vroeger begonnen met lopen dan aanvankelijk gepland. In de eerste ronde een aantal roodborsten, maar ook al een zanglijster teruggevangen uit het Glop. Verder meteen de eerste zwartkoppen van meerderen die volgden. In de netten op het hoge duin hing in de onderste baan een houtsnip te wachten op wat komen ging; de eerste voor de zeereep en op een onverwachte plek. Na deze eerste ronde heeft Kees nog een klein tussenrondje gelopen voor de algemene indruk en is daarna naar het Glop gefietst om Leo te gaan assisteren want we schatten toen al zo ongeveer in dat het daar ook wel een goede ochtend kon zijn / gaan worden. Dat was geen verkeerde beslissing, en achteraf bekeken was dit een handige oplossing om goed door te kunnen werken op beide plekken. Zoals gebruikelijk begon ongeveer een uur na zonsopkomst lichte trek van zwaluwen, heggenmussen en wat graspiepers op gang te komen. Vooral de boerenzwaluwen namen al later in de ochtend behoorlijk in aantal toe. Tussen de hoofdsoort van vandaag zat ook nog een buitenlandse ring; een BELGISCHE eerstejaars zwartkop! Aan de zuidelijke kant van de opstelling scheerde ook nog een groep van zo'n 500 spreeuwen over de toppen van de struiken richting de vlierbessen. Ook vlogen er regelmatig kleine barmsijzen in familieverband over en tot mijn verbazing kwam er ineens een groep van ruim 40 sijzen binnenvallen. Deze gingen allemaal zitten ter hoogte van de hoek van de voorm. Strandvlakte waar we de netten 1 t/m 3 hebben staan. Kennelijk zijn ze allemaal hoog blijven zitten want er hing er niet één in de netten in deze hoek. In het open veld een paar sprinkhaanzangers opgepest en aan het eind van de ochtend vloog daar zowaar een bokje rond en maakte er ook enige tijd een watersnip een paar rondjes. Verder een bos Verantwoording zeereepvangen Pagina 28

30 ruiter en een paar keer een goudplevier. De rondes kachelden lekker door met de vangsten. Na de middag op het moment dat ik eigenlijk de netten wilde gaan sluiten kwam er een sperwervrouw laag over het hoge duin vliegen. Deze vogel is er vermoedelijk verantwoordelijk voor geweest dat er daarna een leuke stoot vogels in die netten hingen; waaronder een deel van de groep staartmezen die reeds eerder passeerde. Tijdens het afbreken kwamen er nog weer een paar gezinnetjes barmsijzen over en vloog (dezelfde?) er weer een groep sijzen rond. Om 15:00 uur was alles opgeruimd en zijn we in het Glop de veldbedden gaan testen 12 september 2006 Henri Bouwmeester Tijdens de fietstocht merkten we al dat er nevel en mist aan het ontstaan was. Je kon de temperatuurschommelingen tussen de verschillende duintoppen en duinvalleien voelen. En hoe dichter je bij zee kwam, des te warmer werd het. Bij de strandovergang wederom enkele fietsen van mogelijke duinslapers. Die hebben dan een frisse nacht achter de rug, want de duinpannetjes waren echt fris. In de vallei van de voormalige strandvlakte hing een mooie deken van grondmist en bij het ochtendgloren ontstond weer dat prachtige feeërieke beeld van een kijkdooslandschap met al snel daarboven een klimmende roodgloeiende zon. Vanochtend bij de eerste geluiden beduidend minder zwartkoppen in de struiken, maar des te meer roodborsttikjes en iets later regelmatig overkomende en invallende heggenmussen. Vanaf 07:30 uur doken er ineens groepjes barmsijzen op! Eerst een groep van circa 25, dansend boven de bosjes rondom de netten 1 t/m 3 en later ook regelmatig kleinere groepjes van 6 tot circa 15 exemplaren. En dan duiken ze soms met z'n allen in de struik naast een net, maar vang je er. Geen! Om exact 08:30 uur is de lucht ineens rondom gevuld met stilletjes overglijdende spreeuwen. Het moeten er ruwweg een stuks geweest zijn. En je hoort alleen het geruis van hun vleugels. Pas als er een geschikt groepje struiken in beeld komt begint er koortsachtig overleg en besluit de groep met meerderheid van stemmen een groep vlierstruiken in te duiken om aan de maaltijd te gaan. De eerste 4 rondes zijn erg tam wat aantallen betreft, maar dat wordt meer veroorzaakt door de hardnekkigheid van de grondmist dan de aanwezigheid van vogels. Als de zon echt warmte begint te genereren verandert het echter snel en begint het een beetje beter te vangen. Het wordt uiteindelijk een zeer warme dag; mede veroorzaakt doordat het vrijwel windstil is. Er passeren op een gegeven moment 2 mensen die werkelijk nat van het zweet hun fietsen door de dikke laag strooisel drukken en melden dat ze verdwaald zijn; ze blijken langs de buitenduinvoet naar de doorbraak te zijn gefietst in de veronderstelling daar een schelpenpad richting het wad te zullen aantreffen. De wandelkaart gaf het immers aan. Ze hebben dus al 4 kilometer door het hooi lopen banjeren. Als ik eigenlijk al heb besloten om te beginnen met opruimen komen er tegen 10:30 uur ineens leuke aantallen staartmezen het gebied in. Al snel is aan het gekeuvel te horen dat er al enkelen een mist Verantwoording zeereepvangen Pagina 29

31 net zijn tegengekomen en begint de hele groep koortsachtig te overleggen wat er toch aan de hand is. Uiteindelijk duurt dit overleg zo ongeveer 3 rondes, en eindig ik aan het eind van de vangsessie met 23 staartmezen op papier. In de tussentijd zaten er ook enkele pimpeltjes en koolmezen tussen en beginnen ook de zwartkoppen het ineens weer beter te doen. Als ik na 15:00 uur nog de laatste vogels zit te ringen komt er ineens een groep van zo'n 25 putters over het Waterstaatspad aanvliegen en deze groep vliegt recht de struiken in waar nog geen 5 minuten daarvoor de netten 7 en 8 nog stonden. Ze scharrelen door de struiken verder richting oost en het was dus zeer aannemelijk dat er diversen in het net hadden kunnen hangen. Da's ff jammer. De zon in combinatie met voor het grootste deel van de vangperiode windstil weer was op een gegeven moment zo warm en onbarmhartig dat het stevig werken werd om de vogels zo snel mogelijk weer uit de zakjes te kunnen halen. Daar zouden we een soort constructie voor moeten hebben waar we een zeil over kunnen spannen; het tentje is hier niet geschikt voor 13 september 2006 Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp. Vandaag ongeveer een herhaling van zetten, maar van alles minder. Na de warme dag van gisteren was de nachttemperatuur een stuk hoger gebleven en leek het er op dat grondmist zou uitblijven. De netten stonden vandaag ongeveer een uur later open, maar toch nog tijdig genoeg voor de eerste invallende vogels. Dat invallen van vogels bleef echter vandaag zeer beperkt. Helemaal geen tikjes van roodborsten gehoord, alleen slechts een enkele zwartkop. Ook geen zanglijsters, maar later bij vol daglicht wel weer meer heggenmussen dan gisteren. Het was echter goed te zien dat deze niet invielen, maar gewoon doorvlogen. 16 september 2006 Henri Bouwmeester Na een onderbreking van 2 dagen terug naar het vooruitgeschoven basiskamp voor de volgende vangsessie. Kees van Kleef is er weer bij tot na de eerste ronde en gaat daarna Leo helpen in het basiskamp, het Glop. Afgelopen 2 dagen stond er een stevige oostenwind en dat is vandaag ook weer het geval. De oostenwind is in de zeereep echter niet echt een verkeerde hoek, zelfs niet voor de behoorlijk windgevoelige netten boven op het duin. Sterker nog: dit zouden, nadat we eerst nog overwogen om ze niet eens op te zetten, uiteindelijk nog heel goed vangende netten worden Bij terugkomst van de eerste ronde komt er een slechtvalk laag over de netten scheren. Geen aankomst van roodborsten gemerkt, en slechts weinig heggenmussen over horen komen. Wel zanglijsters; hiervan in de eerste ronde 3 stuks en later nog eens 1. Over de zeereep 8 GROTE ZILVERREIGERS zien langskomen, pal west vliegend. Ook 2 keer als thermiekende roofvogels vliegende aalscholvers. Ook de eerste zwartkoppengolf is duidelijk gepasseerd; vandaag daarvan nog wat slappe hap gevangen. Wel weer lichte toename merkbaar in trek van boompiepers. Ook de zwaluwen doen weer een goede duit in het zakje en passeren vlinderend op de stevige wind. In het kielzog van één van die groepjes passeert een sperwervrouw. Dat levert in de netten altijd weer wat extra vogeltjes op. In de loop van de ochtend, als de wind weer op volle sterk Verantwoording zeereepvangen Pagina 30