VOORWOORD. Kijk op voor meer informatie of kom eens langs in ons pand in Utrecht. Het LSVb-bestuur. LSVb OC Wijzer

Transcriptie

1 OC WIJZER TIPS & TRICKS VOOR JE OPLEIDINGSCOMMISSIE

2

3 VOORWOORD Vrijwel iedereen die zich bezighoudt met onderwijs zal aangeven dat de kwaliteit van opleidingen erg belangrijk is. Het is dan ook vreemd dat toch de kwaliteit niet overal aan de maat lijkt te zijn. Nog vreemder is dat degenen die het dichtst bij de opleiding staan, namelijk de betrokken docenten en studenten, niet altijd veel te zeggen hebben over de kwaliteit van het onderwijs. Toch dient iedere opleiding een opleidingscommissie (OC) te hebben. Hierin staan studenten en docenten samen borg voor goed onderwijs. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) heeft deze OC-wijzer uitgebracht om leden van opleidingscommissies duidelijk te maken wat hun taken zijn en wat de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) vertelt over de rechten en de taken van opleidingscommissies. Daarnaast willen wij de studenten en docenten ook bewust maken van de mogelijkheden die opleidingscommissies hebben. In de OCwijzer staan naast de taken en bevoegdheden ook tips en voorbeelden die je kunnen helpen bij het uitvoeren van je werkzaamheden. Wil je meer weten over de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) en de rechten van medezeggenschappers in het algemeen? Dan kun je ook de WHWatisdat? bestellen bij de LSVb. Dit boekje bevat een uitleg van de relevantste delen van de wet en bevat tips voor medezeggenschappers. Daarnaast organiseert het trainingsbureau van de LSVb op verzoek trainingen voor leden van opleidingscommissies, medezeggenschapsorganen en studentenverenigingen. Je kunt ons mailen voor de mogelijkheden. Ook kun je ons altijd bellen of mailen met vragen of opmerkingen en zijn wij altijd op zoek naar enthousiaste mensen die actief willen worden binnen de LSVb. Kijk op voor meer informatie of kom eens langs in ons pand in Utrecht. Het LSVb-bestuur LSVb OC Wijzer

4 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 3 Inhoudsopgave Organisatiestructuren Centraal niveau Onderdeelniveau/faculteiten Bevoegdheden onderdeelniveau/faculteiten Opleidingsniveau Bevoegdheden opleidingscommissies De OC De OC in de WHW Functieverdeling De jaarplanning Evaluatie van het beleidsplan De sfeer op je opleiding Taken van de OC Rechten van de OC Geschil Onderwijs- en examenregeling (OER) Hoe ziet de OER eruit? Wat staat er in de OER? Adviezen schrijven Adviesrecht Advies uitbrengen over de OER Kwaliteitszorg Interne kwaliteitszorg Externe kwaliteitszorg Vergadertechnieken & Onderhandelen LSVb OC Wijzer 2011

5 6.1 Argumentatie en onderhandelen Onderhandelen: tips & tricks Achterban en netwerken Continuïteit en overdracht Inwerken Archief Scholing Tot slot Bijlage A. Relevante artikelen uit de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) A.1 Artikel Onderwijs- en examenregeling A.2 Artikel Profileringsfonds A.3 Artikel Opleidingscommissies A.4 Artikel Advies A.5 Artikel Instemmingsbevoegdheid faculteitsraad A.6 Artikel Voorzieningen en scholing A.7 WHW Artikel 10.3c A.8 Artikel Instemmingsbevoegdheid medezeggenschapsraad A.9 WHW Artikel Voorzieningen en scholing Bijlage B. Termen en afkortingen Bijlage C. Handige Adressen C.1 Landelijke organisaties C.2 Lokale Studentenvakbonden en studentenorganisaties C.3 Interessante links De OC-wijzer - Uitgave Gebruiksvoorwaarden LSVb OC Wijzer

6 1 Organisatiestructuren 1 ORGANISATIESTRUCTUREN Om als opleidingscommissie (OC) optimaal te kunnen functioneren is het belangrijk dat je weet hoe de organisatie van je universiteit of hogeschool in elkaar zit. Daarnaast is het belangrijk te weten welke medezeggenschapsorganen er zijn en hoe deze met elkaar communiceren. Besluiten op facultair of centraal niveau hebben invloed op de opleidingen, bijvoorbeeld als het gaat om het studentenstatuut en het systeem voor kwaliteitszorg. Voor de leesbaarheid hanteren we in dit boekje zo min mogelijk verschillende termen. Zo noemen we de opleidingscommissie OC. Waar decaan- of faculteitsbestuur staat kan directeur gelezen worden en met faculteit bedoelen we ook schools en domeinen. Hetzelfde geldt voor Raad van Toezicht (RvT) waarmee het toezichthoudende orgaan bedoeld wordt. Alleen op de plaatsen waar de wet een specifiek onderscheid maakt, bespreken we hogescholen en universiteiten afzonderlijk. Dit boekje gaat alleen in op instellingen die door de overheid bekostigd worden. Dat zijn namelijk de instellingen die zich aan de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) moeten houden. Naast deze instellingen bestaan er ook veel onbekostigde instellingen. Zij zijn niet verplicht zich aan de wet te houden. Ben je student aan een onbekostigde instelling, dan is het echter nog steeds relevant om te proberen een vorm van medezeggenschap in het leven te roepen. Dit boekje kun je gebruiken om ideeën te krijgen over de inrichting van een medezeggenschaps- of inspraakorgaan. Niet alleen kun je door mee te praten en te besluiten veel bijdragen aan de kwaliteit van je opleiding, maar ook wordt er in de externe kwaliteitszorg gekeken naar de mate waarin studenten en docenten betrokken worden. De kwaliteitszorg wordt uitgebreid besproken in hoofdstuk 5. Voor je opleiding is het daarom ook verstandig om een opleidingscommissie met studenten in het leven te roepen en die serieus te nemen. De WHW maakt onderscheid tussen openbare en bijzondere instellingen. De bijzondere universiteiten zijn de Radboud Universiteit Nijmegen, de Universiteit van Tilburg, de Vrije Universiteit en de Universiteit voor Humanistiek. De meeste hogescholen zijn ook een bijzondere instelling. Vaak hebben openbare instellingen een Raad van Toezicht (RvT) waarvan de leden door de minister worden benoemd. Bijzondere instellingen hebben soms geen RvT, maar een ander toezichthoudend orgaan, zoals een stichtingsbestuur of de bisschoppenconferentie. Afhankelijk van de organisatie, bijvoorbeeld een stichting of een vereniging, wordt de bestuursstructuur bepaald. Globaal zijn er vier niveaus te onderscheiden: verschillende onderwijsinstellingen gezamenlijk (die verenigd zijn in de HBO-raad en de Vereniging van Universiteiten (VSNU)), instellingsniveau, onderdeel-/faculteitsniveau en opleidingsniveau. 6 LSVb OC Wijzer 2011

7 1 Organisatiestructuren 1.1 CENTRAAL NIVEAU Op het hoogste niveau vinden we voor openbare universiteiten de RvT en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW). De RvT beoordeelt het bestuur van de universiteit in zijn geheel en staat het College van Bestuur (CvB) met raad bij. Het geeft goedkeuring aan begrotingen, het jaarverslag en reglementen. De leden van de RvT van openbare instellingen worden door de Minister van OCW benoemd. Op centraal niveau vormt het CvB het dagelijks bestuur van de instelling. Het College van Bestuur van openbare instellingen wordt aangesteld door de RvT. Daarnaast bestaat op centraal niveau de centrale medezeggenschap. Dit zijn de universiteitsraden, de centrale medezeggenschapsraden en de ondernemingsraden. Op decentraal niveau is er een faculteitsbestuur of decaan (universiteiten) of een directeur (hogescholen) die het bestuur van de faculteit vormt. Op dit niveau is de decentrale medezeggenschap actief (faculteitsraden en deelraden). Op opleidingsniveau is een opleidingsbestuur, dit is het terrein waar de OC actief is. De medezeggenschaps- en inspraakorganen overleggen met en adviseren de bijbehorende bestuurslaag. Over veel onderwerpen mogen zij adviseren en op enkele punten hebben zij instemmingsrecht. Dat betekent dat ze voor of tegen een bepaald voorstel kunnen stemmen. Sinds de wetswijziging in 2010 kunnen hogescholen kiezen uit een gedeelde of een ongedeelde structuur. Universiteiten kenden al langer deze structuur. Bij een ongedeelde raad zitten studenten en docenten gezamenlijk in universiteit- en faculteitsraden. Bij de gedeelde raad zijn er aparte organen voor studenten en personeel: de studenten- en ondernemingsraden. Deze bestuurslagen zijn bij de wet vastgesteld. Iedere instelling heeft een bestuursreglement waarin wordt opgesteld wie binnen de organisatie welke taken heeft. Deze organisatiestructuur is overzichtelijk opgenomen in organogram 1. LSVb OC Wijzer

8 1 Organisatiestructuren Overheid Instelling Ministerie van OCW Raad van Toezicht (RvT) Instelling Faculteit Opleiding College van Bestuur (CvB) Bestuur Faculteit, instelling of school Opleidingsbestuur Centrale medezeggenschap Decentrale medezeggenschap Opleidingscommissie Organogram 1: Structuur van een hogeschool of universiteit met ongedeelde raad ONGEDEELDE RADEN Een ongedeelde raad bestaat voor de helft uit medewerkers van de instelling en voor de andere helft uit studenten (artikel 9.30 en 10.17). Dit zijn studenten van de instelling zelf en ze worden gekozen door hun medestudenten. De raad benoemt zelf een voorzitter. In de wet is bepaald waarover het CvB de medezeggenschapsraad minimaal moet informeren, over welke onderwerpen advies moet worden gevraagd en op welke onderwerpen instemming vereist is GEDEELDE RADEN Een gedeelde raad bestaat uit een ondernemingsraad en een studentenraad. De ondernemingsraden vallen wettelijk niet onder de WHW, maar onder de WOR, de Wet op Ondernemingsraden. We noemen dit systeem gedeelde medezeggenschap omdat studenten en personeel ieder hun eigen orgaan hebben. In gemeenschappelijke vergaderingen komen ze bij elkaar om te overleggen met elkaar en met het CvB. Het aantal leden van de OR en de Studentenraad kan verschillen, maar wanneer dat zo is moet in het medezeggenschapsreglement worden geregeld dat beide geledingen een gelijke invloed kunnen uitoefenen. 8 LSVb OC Wijzer 2011

9 1 Organisatiestructuren BEVOEGDHEDEN CENTRAAL NIVEAU Bij wet is geregeld waar het CvB minimaal informatie over moet verstrekken, over welke onderwerpen advies moet worden gevraagd en voor welke onderwerpen het CvB de instemming van de centrale medezeggenschapsraad nodig heeft. De centrale medezeggenschapsraad moet onder andere instemmen met het instellingsplan, het studentenstatuut, het bestuurs- en beheersregelement, regels op het gebied van arbeidsomstandigheden, regels omtrent het profileringfonds en het systeem van kwaliteitszorg. Alleen het personeel in de centrale medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht op onderwerpen die de rechtspositie van het personeel beïnvloeden. De centrale medezeggenschapsraad heeft adviesrecht op de begroting, aangelegenheden die het voortbestaan en de goede gang van zaken binnen de instelling betreffen, algemene personeels- en benoemingsbeleid en de hoogte van het instellingscollegegeld. Over al deze onderwerpen moet de centrale raad tijdig geïnformeerd worden door het CvB. Het CvB dient advies te vragen aan de ondernemingsraad over organisatorische besluiten, zoals reorganisatie en investeringen. Voor hogescholen staat in de wet dat de centrale raad ook instemmingsrecht heeft op de Onderwijs- en Examenregeling (OER), maar dit wordt meestal gedelegeerd naar de faculteiten. Vandaar dat we de OER hieronder bespreken. 1.2 ONDERDEELNIVEAU/FACULTEITEN HOGESCHOOL Binnen hogescholen kunnen kleinere organisatorische eenheden worden ingesteld. Deze domeinen, faculteiten, instituten of academies moeten in het bestuursreglement worden opgenomen. In dit reglement moet duidelijk staan beschreven welke taken het bestuur met betrekking tot deze onderdelen heeft. Volgens de wet moet er voor ieder onderdeel een deelraad worden ingesteld. De bevoegdheden van die raad hangen af van de bevoegdheden die de bestuurders hebben. Wanneer op centraal niveau wordt gewerkt met een ongedeelde raad, dan geldt deze structuur voor de hele instelling en hebben alle organisatieonderdelen ook een ongedeelde raad. Als er op centraal niveau een gedeelde raad is dan geldt dat ook voor de rest van de organisatie UNIVERSITEIT Universiteiten hebben een of meerdere faculteiten. Aan het hoofd van een faculteit staat de decaan, maar er kan ook een faculteitsbestuur worden ingesteld waarvan de decaan dan de voorzitter is. In dat geval wordt een student aangesteld die de vergaderingen bijwoont en een adviserende stem heeft binnen het bestuur. De decaan stelt de OER vast en moet zorgen voor regelmatige beoordeling van de OER. Bovendien stelt de decaan vast hoe de faculteitsraad is vormgegeven. Deze medezeggenschapsraad heeft LSVb OC Wijzer

10 1 Organisatiestructuren dezelfde instemmings- en adviesrechten als de centrale studentenraad voor zover het kwesties betreft die de faculteit in het bijzonder aangaan. Als er een facultair systeem van kwaliteitszorg is, wordt dit ook door de decaan vastgesteld. De kwaliteitszorg wordt uitgebreid besproken in hoofdstuk 5. De decaan stelt het faculteitsreglement vast, waarin is opgenomen hoe de OC wordt benoemd. Het is wettelijk vastgesteld dat iedere opleiding een OC moet hebben, tenzij de faculteit slechts één opleiding heeft. In dat geval neemt de decentrale raad de bevoegdheden van de OC over. Deze worden vervolgens in de OER opgenomen. Verder stelt de decaan de examencommissie (artikel 7.12) in en legt de vooropleidingseisen voor vrijstellingen vast. Ook worden in het faculteitsreglement het aantal leden van de facultaire studentenraad, de wijze van verkiezingen en de zittingsduur van leden geregeld. Iedere faculteit moet een facultaire studentenraad hebben. 1.3 BEVOEGDHEDEN ONDERDEELNIVEAU/FACULTEITEN Een van de belangrijkste onderwerpen waarop de medezeggenschap instemmingsrecht heeft is de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Dit is het reglement waarin alles staat over de inrichting van je onderwijs. De OER maakt deel uit van het studentenstatuut en daarop heeft de centrale raad instemmingsrecht. De decentrale raad heeft instemmingsrecht op het opleidingsspecifieke deel met uitzondering van: - De inhoud van de opleiding en de daaraan verbonden examens; - De eindtermen van de opleiding; - De inrichting van praktische oefeningen; - De studielast van de opleiding en de verschillende vakken; - Het regelen van de studieadvisering in het eerste jaar van de opleiding. De OER staat beschreven in artikel 7.13 van de WHW en de instemmingsrechten voor faculteitsraden in artikel 9.38 (universiteiten) en (hogescholen). Deze artikelen zijn in de bijlage opgenomen. Het kan geen kwaad om de wet er eens bij te pakken en te kijken welke rechten de (de)centrale raden hebben. Sommige problemen waar je tegenaan loopt, maar die je niet als OC-lid kunt oplossen, kun je via de medezeggenschapsraden spelen. 1.4 OPLEIDINGSNIVEAU Op sommige instellingen is er voor iedere opleiding een apart bestuur, maar meestal is er een opleidingsdirecteur die verantwoordelijk is voor wat er binnen de opleiding plaatsvindt. Wanneer er een opleidingsbestuur is, moet er een student deel van uitmaken. Deze student heeft, anders dan in het faculteitsbestuur, volledige inspraak en mag geen lid zijn van de OC (artikel 9.17). In de praktijk komt het nauwelijks, of misschien zelfs helemaal niet voor dat een opleiding een opleidingsbestuur heeft. De WHW 10 LSVb OC Wijzer 2011

11 1 Organisatiestructuren schrijft op het opleidingsniveau voor dat er per opleiding een OC en een examencommissie moet worden ingesteld. De examencommissie is verantwoordelijk voor de organisatie en coördinatie van de tentamens en het afnemen van examens. Ook nemen zij aanvragen voor vrijstellingen in behandeling. De opleidingscommissie kan zelf bepalen of ze het wenselijk vindt dat een lid van de examencommissie ook lid is van de OC, want dit kan belangenverstrengeling tot gevolg hebben. 1.5 BEVOEGDHEDEN OPLEIDINGSCOMMISSIES Opleidingscommissies zijn geen medezeggenschapsorganen volgens de wet omdat zij geen instemmingsrechten hebben. Ze zijn ingesteld om het bestuur van de opleiding te adviseren. Hoewel adviseren nogal vrijblijvend klinkt, moet er niet te licht over de rol van de OC worden gedacht. In het volgende hoofdstuk gaan we daarom dieper in op de rol van de OC. LSVb OC Wijzer

12 2 De OC 2 DE OC 2.1 DE OC IN DE WHW De opleidingscommissie en haar taken staan beschreven in de WHW, namelijk in artikel 9.18 en artikel 10.3c. Deze artikelen zijn te vinden in bijlage 1. Omdat hoofdstuk 9 van de WHW over het bestuur en de inrichting van universiteiten gaat, is het artikel over de OC in dat hoofdstuk te vinden en hetzelfde geldt voor hoofdstuk 10 dat over het bestuur en de inrichting van hogescholen gaat. Zoals te zien is, zijn de artikelen nagenoeg hetzelfde. Het eerste lid van deze artikelen stelt dat iedere opleiding of groep van opleidingen een OC dient te hebben. Dit betekent dat besloten kan worden om dezelfde OC aan te stellen voor meerdere opleidingen. In het geval van grote opleidingen kan dit het risico met zich meebrengen dat de OC te ver van het onderwijs af komt te staan en het hierdoor moeilijker wordt om goede adviezen te geven. Lid 1a stelt dat de OC advies dient te geven over de OER. Deze staat beschreven in artikel 7.13 van de WHW. Het is daarom verstandig om dit artikel erbij te pakken wanneer je gevraagd wordt over de OER te adviseren. Zo kun je namelijk controleren of de OER volledig is. Lid 1b stelt dat de OC jaarlijks dient te beoordelen of de manier waarop de OER wordt uitgevoerd, correct is. Dit houdt in dat van jou gevraagd wordt of de opleiding zich aan de OER houdt en hier advies over te geven. Lid c stelt dat de OC te allen tijde advies mag uitbrengen aan het opleidings-/faculteitsbestuur en andere organen die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van beleid. Het verschil tussen de manier waarop dit is beschreven voor universiteiten en hogescholen komt vooral omdat de organisatiestructuur anders is. Verder wordt gesteld dat de adviezen van de OC ook naar de faculteits-/medezeggenschapsraad moeten worden gestuurd. Dit is specifiek in de wet gekomen zodat het overleg en de afstemming tussen de verschillende organen bevorderd wordt. Lid 2 voor universiteiten verwijst naar artikel 9.35 waarin wordt aangegeven dat de OC, voordat zij advies uitbrengt, in de gelegenheid moet worden gesteld om met het betreffende bestuur te gaan praten. Dit zal over het algemeen het opleidingsbestuur zijn. Ook moet de OC zo snel mogelijk te horen krijgen wat er met het advies is gedaan. Lid 2 voor hogescholen stelt dat, wanneer advies over de OER niet wordt opgevolgd, dit met redenen omkleed moet worden. Met andere woorden: het bestuur moet hier een goede reden voor hebben en deze uitleggen. Lid 3 stelt dat het faculteitsreglement (universiteiten) of het bestuursreglement (hogescholen) regels moet bevatten over de manier waarop de OC benoemd en samenge- 12 LSVb OC Wijzer 2011

13 2 De OC steld wordt. Dit lid stelt ook dat minimaal de helft van het aantal leden van de OC student moet zijn. Wanneer de opleiding zich hier niet aan houdt en haar beleid ook niet wil verbeteren, kan het verstandig zijn contact op te nemen met de LSVb. Lid 4 zegt dat de taken van de OC ook kunnen worden uitgevoerd door de faculteitsraad (universiteit) of deelraad (hogeschool) wanneer de faculteit of de school slechts uit één opleiding bestaat. 2.2 FUNCTIEVERDELING In een OC hebben zowel docenten als studenten zitting. Wettelijk is vastgesteld dat de helft van de leden van de OC studenten moeten zijn. Binnen de OC kun je verschillende functies onderscheiden zoals de voorzitter, de secretaris, het dagelijks bestuur, een werkgroep en eventueel raadgevende leden. Veel studenten in OC s voelen zich ondergeschikt aan de docenten. Probeer dit gevoel zo snel mogelijk opzij te zetten. Door open met elkaar te communiceren en eerlijk te zijn, is immers het meeste te bereiken. Mocht er toch een kloof ontstaan tussen studenten en personeelsleden, probeer dit te bespreken of zorg voor een oplossing zodat je opvolgers niet met hetzelfde probleem komen te zitten VOORZITTER Een goede voorzitter is essentieel voor het functioneren van de OC. De voorzitter heeft veel invloed op de sfeer tijdens vergaderingen en op de eenheid van de commissie. De voorzitter is verantwoordelijk voor het formuleren en bewaken van de jaarplanning. Daarnaast is hij het aanspreekpunt voor andere betrokkenen bij het onderwijsbeleid. Ook draagt de voorzitter zorg voor een goed verloop van de vergadering met het oog op de tijdsbewaking en zorgt hij ervoor dat ieder lid zijn mening kan geven. Aan het begin van de vergadering is de voorzitter ervoor verantwoordelijk dat er overeenstemming bestaat over de te behandelen punten, de volgorde van behandeling en de tijd die aan ieder punt wordt besteed. De voorzitter houdt ook in de gaten of de ondersteuning en de faciliteiten van voldoende kwaliteit zijn om als OC goed te kunnen functioneren. Vaak is het zo dat de voorzitter geleverd wordt door de docentgelding, maar natuurlijk kun je er ook voor kiezen om een studentlid voorzitter van de OC te maken. Het overwegen van deze optie gebeurt nog te weinig, maar dit is jammer omdat studenten vaak ook geschikt zijn voor deze functie. Zorg in ieder geval voor een open discussie over het voorzitterschap en kies een voorzitter die uit het belang van de hele OC handelt SECRETARIS De (ambtelijk) secretaris verzorgt de notulen van de vergaderingen en verwerkt de binnengekomen post. Van alle poststukken wordt een postlijst gemaakt, waarop per poststuk de datum, de verzender en ontvanger en het onderwerp staan vermeld. Deze LSVb OC Wijzer

14 2 De OC lijst wordt als bijlage meegestuurd met de agenda, zodat iedereen zicht heeft op de post. Verder zorgt de secretaris ervoor dat alle OC-leden op tijd de vergaderstukken binnen hebben en maakt eventueel ook afspraken namens de OC. Daarnaast zorgt de secretaris ervoor dat er een geschikte vergaderruimte geregeld is. In sommige gevallen is de secretaris iemand die geen lid is van de OC, maar bijvoorbeeld de studieadviseur. Deze constructie brengt voordelen met zich mee, maar kan ook nadelig zijn vanwege belangenverstrengeling. Als OC kun je daarom ook besluiten om iemand uit je eigen gelederen aan te wijzen als secretaris STUDENT- EN PERSONEELSLEDEN De opleidingen zijn verplicht om studenten in de OC zitting te laten nemen. In de OC zijn zij de belangenbehartigers van de studenten. Hoe de studentleden gekozen worden verschilt per opleiding. Soms worden ze democratisch gekozen, bij andere opleidingen worden ze aangewezen of gevraagd. Sommige OC s vinden het handig om een studentlid aan te wijzen dat verantwoordelijk is voor het contact tussen de studentgeleding en de voorzitter van de OC, indien dit een docent is. Naast studenten maken ook docenten of andere leden van het personeel deel uit van de OC. Docenten zitten vaak langer in de OC dan de meeste studentleden en hebben daardoor meer kennis en ervaring. Het kan als nadeel hebben dat het perspectief van de studenten in de verdrukking komt en de mening van docenten gaat overheersen. Door je als studentlid goed voor te bereiden, te weten wat je rechten zijn en je niet in een hoekje te laten drukken, kun je ervoor zorgen dat de stem van studenten serieus wordt genomen. OC sociologie UvA In onze opleidingscommissie wilden docenten het tweede instroommoment voor de master afschaffen. Ze dachten dat het tweede instroommoment te veel tijd en geld kostte. Toen er een patstelling ontstond hebben we een werkgroepje ingesteld om uit te zoeken wat de voor- en nadelen van een tweede instapmoment zijn. Het extra werk bleek ontzettend mee te vallen, en de opleidingscommissie heeft besloten om het tweede instroommoment te handhaven! EXTERNE LEDEN Omdat het lidmaatschap van een OC soms veel tijd kost en omdat het bij kleine opleidingen vanwege belangenverstrengeling soms moeilijk is om voldoende personeelsleden voor de OC te vinden, is in de Memorie van Toelichting (MvT) bij de wet opgenomen dat ook externen zitting kunnen hebben in de OC. Het zou dan moeten gaan om personen die betrokken zijn bij de opleiding of om een andere reden een waardevolle aanwinst zijn voor de OC. 14 LSVb OC Wijzer 2011

15 2 De OC WERKGROEPEN Er zijn dingen waar je binnen de OC niet makkelijk uitkomt: je blijft maar praten maar je komt niet tot een oplossing. Dan kan het helpen om een werkgroep in te stellen door een paar mensen uit de OC aan te wijzen die het probleem in een kleiner groepje kunnen gaan oplossen. Ook kun je al bij voorbaat verschillende werkgroepen vormen die zich elk met een ander onderwerp bezig houden, zodat je effectiever kunt functioneren. Het is dan wel belangrijk dat er regelmatig informatie wordt teruggekoppeld naar de gehele OC, zodat iedereen op de hoogte blijft van de ontwikkelingen RAADGEVENDE LEDEN Het is ook mogelijk dat de stagecoördinator, de studieadviseur en/of de studieloopbaanbegeleider (SLB-er) als raadgevend lid deelnemen aan de vergaderingen van de OC. Zij kunnen gevraagd worden aan een bepaalde (of alle) vergadering deel te nemen. Als ze niet aan de vergaderingen deelnemen, is het handig om te zorgen dat ze op de hoogte blijven door de notulen en stukken naar ze op te sturen. 2.3 DE JAARPLANNING Om te bepalen wat de OC wil bereiken is het belangrijk om een jaarplanning of beleidsplan te maken. In de eerste plaats kunnen de doelen en verwachtingen van de verschillende OC-leden zo op elkaar afgestemd worden. In de tweede plaats wordt het voor ieder lid overzichtelijk waar aan gewerkt gaat worden en hoe de taken worden verdeeld. In de derde plaats kan er op jaarplanningen of beleidsplannen worden voortgebouwd zodat het voor de opvolgers inzichtelijk is waar de opleidingscommissie mee bezig is geweest. Het is wenselijk om het plan openbaar te maken, zodat iedereen weet waar de OC aan werkt. Bovendien zijn dan aan het einde van het jaar de behaalde resultaten zichtbaar HET MAKEN VAN EEN JAARPLANNING Het is verstandig om bij de eerste bijeenkomst van de OC een inventarisatie te maken van de verwachte tijdsinvestering, de interesses en de capaciteiten van de verschillende leden. Vervolgens kan er gekeken worden naar wat er bereikt kan worden. Het is goed om eerst een prioriteitenlijst te maken. Om te bepalen wat prioriteit heeft, is het handig om eerst informatie te vergaren van het opleidingsbestuur, van oudoc-leden, van faculteitsraden en van andere mensen met kennis van zaken. Besef wel dat sommige doelstellingen een langetermijnplanning vergen, maar zeker de moeite waard zijn om aan te beginnen. Het is ook zinvol om na LSVb OC Wijzer

16 2 De OC te denken over wat je persoonlijk zou willen leren binnen de OC. Wanneer je de doelen hebt vastgesteld, kan de lijn voor het komende jaar worden uitgestippeld. Probeer concrete plannen te bedenken zodat je een realistisch plan kunt schrijven. Denk hierbij aan de volgende vragen: Wat willen we precies? Hoeveel tijd gaat het kosten? Kan iemand het alleen of moeten er meerdere mensen op een onderwerp worden gezet? Is het verstandig voor bepaalde onderwerpen werkgroepen op te richten? Wees er alert op dat de doelen (en het bijbehorende tijdspad) die gesteld worden, door de hele opleidingscommissie gedragen worden, evenals de keuze voor de personen die de verschillende doelstellingen uit gaan voeren. Tot slot is het verstandig het beleidsplan nog eens kritisch te bespreken. Geen dingen over het hoofd gezien? Is iedereen tevreden? Dan is het beleidsplan klaar om openbaar gemaakt te worden. Dit kan bijvoorbeeld op de website van de opleiding of van de OC. Ook kun je er voor kiezen om een naar alle studenten te sturen waarin je uiteenzet wat je van plan bent. Je kunt daarnaast proberen een fysieke versie uit te delen, bijvoorbeeld met behulp van postvakjes. Het is verder erg handig om een kopie naar de faculteits- of deelraad te sturen, zodat ze kunnen inspelen op wat er op opleidingsniveau gebeurt. 2.4 EVALUATIE VAN HET BELEIDSPLAN Bespreek regelmatig (het liefst iedere bijeenkomst) of de uitgestippelde lijn wordt gevolgd, en of het misschien zinvol is om af te wijken van eerder gestelde doelen omdat er andere, meer acute zaken spelen. Het motiveert bovendien om behaalde resultaten met elkaar te bespreken. Een goede evaluatie aan het eind van het jaar is goed voor de OC, voor je opvolgers en voor de achterban. Voor alle partijen geldt: er wordt zichtbaar wat je hebt bereikt, wat er is blijven liggen en welke wegen er bewandeld zijn om de doelstellingen te behalen. Het kan handig zijn om naast een Openbare versie ook een vertrouwelijke versie te schrijven die intern blijft en eventueel bij de overdracht wordt gebruikt. Dat is handig wanneer de OC een moeilijk jaar heeft gehad, bijvoorbeeld door interne strubbelingen of door een dwarszittend opleidingsbestuur. In de vertrouwelijke versie kunnen mensen bij naam genoemd worden. De openbare versie is gecensureerd om verhoudingen niet onnodig te verstoren. 2.5 DE SFEER OP JE OPLEIDING De uitleg en handreikingen die hierboven beschreven staan klinken mooi, maar misschien ben je wel van mening dat ze in jouw OC niet mogelijk zijn omdat er een hele andere sfeer hangt waarin men anders met elkaar en met de medezeggenschap omgaat. Dit probleem bestaat bij veel meer opleidingen en is al meerdere malen aangekaart bij de verschillende hogescholen en universiteiten en bij het ministerie van OCW. In de wetswijzigingen van 2010 is dan ook vaak aangegeven dat er gestreefd moet worden naar een betere medezeggenschapscultuur. De cultuur binnen je opleiding en 16 LSVb OC Wijzer 2011

17 2 De OC faculteit is minstens zo belangrijk als de formele structuur. Hoe groot je invloed als OC is, hangt voor een groot deel af van je contacten in de informele sfeer. Dit klinkt wellicht makkelijk, maar het verbeteren van de cultuur is vaak een kwestie van jaren. Je kunt wel een begin maken en proberen het hierdoor voor je opvolgers makkelijker te maken. De cultuur veranderen kun je op een aantal manieren proberen. Het is allereerst belangrijk om goed contact op te bouwen met docenten, oudoc-leden, medestudenten, opleidingsbestuurders, leden van de faculteitsraad, de centrale medezeggenschapsraad en de lokale studentenvakbond wanneer jouw stad die heeft. Een goed netwerk zorgt ervoor dat je niet telkens zelf het wiel uit hoeft te vinden. Bovendien draagt het bij aan je bekendheid; mensen weten jou ook te vinden wanneer ze jou nodig hebben. Ook doe je er goed aan te ontdekken hoe de informele machtsstructuren in elkaar steken. Door goed op te letten in een vergadering kun je al een heleboel ontdekken. Wie kunnen het goed met elkaar vinden en welke personen hebben duidelijk invloed op de besluitvorming? Contacten in de informele sfeer kunnen je veel informatie verschaffen die je in vergaderingen niet boven tafel krijgt. Toon interesse, stel vragen en ga af en toe eens uit eigen beweging langs bij iemand. Ga daarbij zorgvuldig om met de informatie die je krijgt buiten vergaderingen om. Hierdoor neem je jezelf en een ander serieus. Dat maakt het werken in de OC makkelijker, maar vooral ook leuker. Je leert enorm veel als je je oren en ogen openhoudt. Bovendien kunnen de contacten die je opdoet in het verloop van je studie goed van pas komen. Soms zijn opleidingsbesturen blij met een actieve OC, soms kiezen ze uit angst voor heibel met de OC de weg van de minste weerstand en leveren ze slechts de noodzakelijke informatie aan de opleidingscommissie. Daarnaast komt het regelmatig voor dat OC s nauwelijks functioneren, waardoor er weinig vertrouwen is in jouw enthousiasme. Laat je hierdoor niet afschrikken. De beste manier om serieus genomen te worden, is door je beste beentje voor te zetten. Opleidingsbesturen hebben vanzelfsprekend niet altijd dezelfde belangen als studenten. Ook binnen de OC kunnen de meningen verschillen. Laat zien dat je bereid bent te zoeken naar de beste oplossing. Informele contacten kunnen ingangen bieden om de sfeer te verbeteren. Tegelijkertijd is het niet per definitie zo dat je als OC-lid degene bent die zich moet bewijzen. De OC heeft op wettelijke basis recht op het uitbrengen van advies. Een confrontatie kan soms nodig zijn om je rol goed uit te kunnen oefenen. 2.6 TAKEN VAN DE OC In de medezeggenschap van het hoger onderwijs vervult de OC een unieke taak omdat de OC zich alleen met onderwijszaken bezighoudt en zowel docenten als studenten in dit orgaan zitting nemen zonder dat er verschillende geledingen zijn. Ook heeft de OC een bijzonder karakter omdat zij officieel geen medezeggenschapsorgaan is maar een inspraakorgaan. Dat betekent dat de OC LSVb OC Wijzer

18 2 De OC geen besluiten kan afdwingen maar alleen een adviserende rol heeft. De OC adviseert de faculteitsraad, het faculteitsbestuur en het opleidingsbestuur of de opleidingsdirecteur over de opbouw en de inhoud van het programma van de opleiding. Kwaliteitsbevordering- en bewaking staan hierbij centraal. Hoe vaak een opleidingscommissie bij elkaar komt verschilt per opleiding. De frequentie van vergaderen kan de OC zelf vaststellen, maar het verdient de voorkeur om regelmatig bij elkaar te komen, bijvoorbeeld eens in de vier of zes weken. Bovendien kan het zinvol zijn om, afhankelijk van de opleiding, af en toe met OC s van verwante opleidingen te vergaderen of aanwezig te zijn bij een vergadering van de faculteits- /deelraad. Een opleidingscommissie heeft ook een meldpuntfunctie richting studenten. Studenten moeten klachten, suggesties en problemen over cursussen, tentamens en stafleden kunnen aandragen bij de studentleden van de OC. Je kunt bijvoorbeeld een adres aanmaken waar studenten vragen of klachten naar toe kunnen sturen. Een aantal OC s heeft een meldpunt op internet of op een Blackboard-community. Natuurlijk is een fysiek meldpunt ook erg handig, hierbij kun je denken aan een klachtenboek of -bus in de kantine. Zoals al eerde naar voren kwam heeft de OC drie kerntaken: 1. Advies uitbrengen over de onderwijs- en examenregeling (OER); 2. Het jaarlijks beoordelen van de wijze van uitvoeren van de OER; 3. Het gevraagd of ongevraagd advies uitbrengen over alle aangelegenheden betreffende het onderwijs binnen de opleiding (onderwijsuitvoering, de onderwijsprogrammering, studieadvisering, studiebegeleiding, cursusevaluaties, cursussen voor docenten etc.) Deze taken komen direct voort uit de WHW, maar kunnen op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Sommige OC s grijpen de adviesfunctie aan om pro-actief met het beleid van de opleiding bezig te zijn, andere OC s komen enkel bij elkaar wanneer daar specifiek om gevraagd wordt. Omdat je als OC-lid enorm veel kunt betekenen voor de kwaliteit van het onderwijs, adviseren wij je natuurlijk om het eerste te doen. Omdat de onderwijs- en examenregeling (OER) erg belangrijk is voor de OC, zal in het volgende hoofdstuk specifiek worden ingegaan op de OER. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op het beoordelen van de uitvoering van de OER. Naast de vastgelegde taken met betrekking tot de OER mag de OC adviezen uitbrengen over zaken die betrekking hebben op het onderwijs. Voor universiteiten geldt dat er een advies uitgebracht kan worden aan het bestuur van de opleiding en/of aan de decaan. Zoals al eerder aangegeven dient er een kopie van het advies naar de faculteitsraad en eventueel ook naar de cen- 18 LSVb OC Wijzer 2011

19 2 De OC trale studentenraad of de studentassessor van je faculteit gestuurd te worden. Regelmatig overleg met andere medezeggenschappers, maar ook met studieverenigingen is bovendien aan te raden. Zo houd je elkaar op de hoogte van wat er op de opleidingen gebeurt. Je kunt ook de faculteitsraad of de studentenraad van advies voorzien. Dit is zeker van belang met betrekking tot zaken waar de faculteitsraad/facultaire studentenraad instemming heeft en de OC slechts adviesrecht heeft. Het is voor de OC dan van groot belang dat haar standpunten op facultair niveau worden overgenomen en dat jullie in ieder geval niet recht tegenover elkaar komen te staan. Voor hogescholen geldt dat een advies kan worden uitgebracht aan de (deel)medezeggenschapsraad en aan de bestuurder die de OER vaststelt. Ook voor hogescholen zegt de wet dat dit advies altijd ter kennisneming aan de medezeggenschapsraad moet worden gestuurd. Welke raad dit is staat niet in de wet, maar het ligt in de lijn der verwachtingen dat je advies in ieder geval naar de (deel)raad wordt gestuurd die het dichtst bij je opleiding ligt. Door het uitbrengen van adviezen kun je als OC belangrijke invloed uitoefenen op de kwaliteit van de opleiding. Advies uitbrengen is minder vrijblijvend dan het doet vermoeden. Het bestuur moet na het ontvangen van een advies zo spoedig mogelijk laten weten wat er mee gebeurt. Wanneer besloten wordt dat er van het advies wordt afgeweken, moet met een met redenen omklede afweging aangegeven worden waarom dat het geval is. Wat er precies met een advies gebeurt, is vooral afhankelijk van de instelling van het bestuur. Het is daarom belangrijk te ontdekken welke positie ze kiezen ten opzichte van de OC. Adviezen moeten gaan over onderwerpen die specifiek het onderwijs betreffen. Denk bijvoorbeeld aan: - de aanwezigheid van docenten; - de aanwezigheid en bereikbaarheid van de studieadviseur; - honoursprogramma s en andere interdisciplinaire activiteiten; - stagebegeleiding; - scriptiebegeleiding; - voorlichting; - aan onderwijs verwante zaken, zoals computerfaciliteiten en de bibliotheek. De OC heeft als plicht goed op de hoogte te zijn van wat er op de opleiding gebeurt. Dit betekent dat je contact moet onderhouden met je achterban. Door mensen actief te benaderen maak je jezelf bekend en weet men jou ook te vinden wanneer dat nodig is. Meer hierover vind je in het hoofdstuk over de achterban. LSVb OC Wijzer

20 2 De OC 2.7 RECHTEN VAN DE OC Op het eerste gezicht heeft een OC weinig te zeggen. Dit is enigszins dubbelzinnig omdat de wet de OC wel een aantal erg belangrijke taken toedeelt, die direct met de kwaliteit van het onderwijs te maken hebben. De OC is het orgaan bij uitstek dat kan beoordelen of een opleiding kwalitatief goed is. Per slot van rekening zitten in de OC de mensen die deelnemen aan het onderwijs, de personen die het onderwijs verzorgen, en de vakspecialisten op het gebied van de opleiding bij elkaar. Deze personen staan het dichtst bij de werkelijkheid van de opleiding, en hebben (vergeleken met andere actoren die besluiten over het onderwijs) het meeste contact met de achterban. Het is dan ook erg belangrijk dat je signalen uit de opleiding oppikt en er iets mee doet. Het belangrijkste recht dat je hebt is het adviesrecht. Hier wordt uitgebreid op ingegaan in hoofdstuk GESCHIL Sinds de wetswijziging in 2010 heeft de OC ook het recht om een geschil aan te spannen. In artikel 9.40 lid 7 (universiteiten) en artikel lid 2 (hogescholen)staat dat een centraal of decentraal medezeggenschapsorgaan het geschil voor een OC kan aanspannen. Daarbij moet er echter wel op gelet worden dat het advies van de OC overeenkomt met het advies van het betreffende medezeggenschapsorgaan. Artikel en zijn niet ingevoegd in dit boekje omdat het aanspannen van een geschil niet vaak voorkomt. Mocht je dit wel willen overwegen, dan kun je het beste even het medezeggenschapsreglement van de facultaire studentenraad erbij pakken alsmede dit wetsartikel. Als dit vragen oproept kun je uiteraard altijd contact opnemen met de LSVb. Wanneer je een geschil aanspant dien je dus contact op te nemen met je facultaire raad. Zij kunnen dit geschil voorleggen aan het CvB, de Raad van Toezicht en/of de landelijke geschillencommissie. Het is echter niet mogelijk om in beroep te gaan wanneer de uitspraak van de geschillencommissie je niet bevalt. De uitspraak van de geschillencommissie is dan dus ook gelijk de laatste, bindende uitspraak. De beroepsmogelijkheid staat beschreven in artikel 9.46 lid 1, maar in dit lid staat dat het beroep niet van toepassing is op artikel 9.40 lid 7, dat de mogelijkheid om een geschil aan te spannen voor OC s beschrijft. 20 LSVb OC Wijzer 2011

21 3 Onderwijs- en examenregeling (OER) 3 ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) 3.1 HOE ZIET DE OER ERUIT? Onderwijsinstellingen zijn verplicht om iedere student een studentenstatuut te geven bij aanvang van de opleiding. Dit staat beschreven in artikel 7.59 van de WHW. Het studentenstatuut beschrijft de rechten en plichten van een student en beschrijft de verschillende regels en procedures die op de instelling gelden. Het studentenstatuut bestaat uit twee delen, namelijk het instellingsspecifieke deel en het opleidingsspecifieke deel. Het instellingsspecifieke deel geeft een overzicht van bepalingen die voor iedere student gelden. Dit zijn bepalingen die voortkomen uit de wet, bijvoorbeeld over de rechtsbescherming van studenten. Het opleidingsspecifieke deel bevat informatie over de opleiding zoals de opbouw en de beschrijving van de studielast. Dit deel bevat ook de onderwijs- en examenregeling (OER). Er bestaat niet één standaard format voor het studentenstatuut en de OER. Iedere onderwijsinstelling bedenkt zelf hoe het studentenstatuut eruit ziet en vaak verschilt de vormgeving en inhoud van de OER zelfs binnen eenzelfde instelling. De OER vormt een samenhangend geheel van regels en daarom zijn de verschillen tussen de OER en het studentenstatuut niet altijd goed te onderscheiden. Het is van belang dat de OER beschikbaar is voor studenten. Een gemakkelijk leesbare versie van de OER kan opgenomen worden in de studiegids en op internet geplaatst worden. Zorg ervoor dat studenten de OER makkelijk kunnen vinden. De belangrijkste taak die de OC heeft is advies uitbrengen over de OER. Elke opleiding heeft in de OER vastgelegd hoe de opleiding er precies uitziet. Er staat in welke rechten de studenten en docenten hebben en wat er van het onderwijs verwacht wordt. De decaan stelt de OER vast met instemming van de studenten- of medezeggenschapsraad. Voordat zij instemmen met de OER is er door de decaan advies gevraagd aan de OC. Als het bestuur iets in de regelingen van de OER wil veranderen dan moet het nogmaals advies vragen aan de OC. Pas nadat de opleidingscommissie advies heeft uitgebracht, mag de OER vastgesteld worden. Dit mag de opleiding ook wanneer de OC niet binnen de door de opleiding vastgestelde termijn heeft gereageerd. Deze termijn is meestal zes weken. De OC heeft door dit adviesrecht invloed op de onderwijskwaliteit. Bovendien kan bijna alles wat de OC wil veranderen worden vastgelegd in de OER. De studenten- of medezeggenschapsraad heeft instemmingrecht op bepaalde delen van de OER. Het is daarom raadzaam dat de OC nauw met deze raden samenwerkt. LSVb OC Wijzer

22 3 Onderwijs- en examenregeling (OER) 3.2 WAT STAAT ER IN DE OER? In de wet is vastgelegd welke onderdelen er tenminste in de OER opgenomen moeten worden. Het gaat om een hele lijst van onderwerpen die in deze paragraaf uitgelegd worden aan de hand van de wet ARTIKEL 7.13 OER Vooral relevant voor: Studenten, centrale en decentrale medezeggenschap en opleidingscommissies Artikel 7.13 en 7.14 hebben betrekking op de onderwijs- en examenregeling (OER). Het instellingsbestuur wordt hier verplicht om voor iedere opleiding of groep van opleidingen een OER vast te stellen met daarin adequate en heldere informatie over de opleiding en de geldende procedures en rechten en plichten met betrekking tot het onderwijs en de examens. Het tweede lid van artikel 7.13 bepaalt dat in de OER een aantal zaken vastgelegd moet zijn. Deze leggen we hieronder uit. Iedere keer wordt een onderdeel uit de wet geheel of geparafraseerd weergegeven met daarachter de betekenis van het artikel. Soms is het duidelijk wat de wet bedoelt en zetten we geen uitleg meer achter de zin: a. de inhoud van de opleiding en van de daaraan verbonden examens. Hiermee wordt bedoeld dat in de OER de doelstellingen van de opleiding en de tentamens en examens die een opleiding kent, beschreven moeten worden. b. de inhoud van de afstudeerrichtingen binnen een opleiding. c. aan welke kwaliteiten de afgestudeerden moeten voldoen. Dit worden ook wel de eindtermen genoemd, dus de uitwerking van de doelstellingen in concrete eindtermen, vertaald in kwaliteiten op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden en de manier waarop de student deze kwaliteiten verwerft in vakken en examens. d. waar nodig, de inrichting van praktische oefeningen. Dit houdt in dat in de OER moet staan hoe het praktijkgedeelte van de opleiding wordt ingericht. e. de studielast van onderdelen en de opleiding als geheel. De studielast van een opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten. Eén studiepunt (EC) staat gelijk aan 28 studie-uren. Het is verstandig om een standaardnorm vast te stellen waarin wordt bepaald hoe de studielast wordt gemeten. f. de nadere regels, ten aanzien van studieadviezen en barrièremaatregelen (beschreven in artikelen 7.8b lid 6 en 7.9 lid 5). Hieronder valt bijvoorbeeld het bindend studieadvies (BSA). Barrièremaatregelen staan beschreven in artikel 7.8b (studieadvies propedeutische fase) en artikel 7.9 (verwijzing in postpropedeutische fase). Dit betekent dat de OC kan adviseren hoe vaak en wanneer er in het eerste jaar advies wordt uitgebracht aan de studenten en wie dit doet. Ook geeft de OC advies over de regels voor het bindend studie- 22 LSVb OC Wijzer 2011

23 3 Onderwijs- en examenregeling (OER) advies aan het eind van het eerste jaar, als de opleiding deze heeft. Ook andere maatregelen, zoals een propedeuse in twee jaar (P-in-2), moeten altijd worden voorgelegd. Niet alleen kan de OC hierover adviseren wanneer deze maatregelen worden ingevoerd, maar ze mag ieder jaar opnieuw advies uitbrengen en dus ook adviseren om een maatregel af te schaffen. De faculteits- /deelraad kan hierover (ook) adviseren aan de decaan en heeft bovendien instemmingsrecht. Voor leden van facultaire raden of deelraden is het dus erg belangrijk om goed in de gaten te houden wat de gevolgen van barrièremaatregelen voor studenten zijn. g. voor welke masteropleidingen toepassing is gegeven aan artikel 7.4a lid 8. Dit staat wat cryptisch in de wet en gaat over het aantal studiepunten. Het is mogelijk dat het instellingsbestuur vaststelt dat de studielast van een masteropleiding in het wetenschappelijk onderwijs meer is dan 60 EC. Als dat zo is, moet dit opgenomen worden in de OER. Wanneer een instelling zonder goedkeuring van de minister bepaalt dat het aantal EC s hoger is dan 60, moet er een regeling getroffen worden om te zorgen dat de studiefinancieringsduur voor de studenten gelijk is aan de duur van de opleiding. Dit staat geregeld in artikel 7.51 van de WHW dat gaat over het profileringsfonds. h. het aantal en de volgtijdelijkheid van de tentamens en de momenten waarop deze plaatsvinden. In de OER moet staan welke tentamens er zijn, hoe ze op elkaar volgen en wanneer ze plaatsvinden. i. de voltijdse, deeltijdse of duale inrichting van de opleiding. Een opleiding kan op verschillende manieren worden aangeboden. Dit wordt vastgelegd in de OER. j. waar nodig, de volgorde waarin, de tijdvakken waarbinnen en het aantal malen per studiejaar dat de gelegenheid wordt geboden tot het afleggen van de tentamens en examens. Dit lid lijkt hetzelfde te zeggen als lid h met de toevoeging dat het aantal tentamens en examens (waar nodig) vastgelegd kan worden per tijdvak. k. waar nodig, de geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens, behoudens de bevoegdheid van de examencommissie die geldigheidsduur te verlengen. Soms wordt besloten dat een examenresultaat beperkt geldig is, bijvoorbeeld twee jaar. Dit moet in de OER vastgelegd zijn, anders is de regeling niet rechtsgeldig. l. of de tentamens mondeling, schriftelijk of op een andere wijze worden afgelegd. In de OER moet staan op welke manier de tentamens worden afgelegd. De examencommissie heeft wel altijd de bevoegdheid anders te besluiten. Wanneer een docent de manier van tentaminering anders wil inrichten dan vermeld is in de OER, moet hij dit in principe eerst voorleggen aan de examencommissie. LSVb OC Wijzer

24 3 Onderwijs- en examenregeling (OER) m. de voorzieningen voor studenten met een handicap. Dus niet alleen op welke manier zij financieel ondersteund moeten worden, maar ook voorzieningen die genomen worden om hen deel te laten nemen aan het onderwijs en aan examens. n. de openbaarheid van mondeling af te nemen tentamens. Of een mondeling tentamen openbaar is moet in de OER worden geregeld. De examencommissie kan afwijken van deze bepaling. o. nakijktermijnen en uitzonderingen. In de OER moet staan wat de nakijktermijn is, hoe de uitslag van tentamens en examens bekend wordt gemaakt, maar ook hoe hierop een uitzondering gemaakt kan worden. p. inzage in zijn beoordeelde werk. De OER regelt niet of, maar dat iemand inzage krijgt in een tentamen of een opdracht en op welke manier. q. vragen en beoordelingsnormen. Ook moet in de OER staan hoe de beoordelingsnormen ingezien kunnen worden, wat de termijn is om deze in te zien en hoe studenten vragen kunnen stellen naar aanleiding van een tentamen of opdracht. r. vrijstellingen. De examencommissie kan bepalen dat een student een vrijstelling kan krijgen voor een vak, of een deel van de studie. Hoe dit gebeurt en wat de criteria zijn, dient vastgelegd te worden in de OER. s. volgtijdelijkheid. Soms dient een bepaald vak afgerond te zijn voor iemand mag beginnen aan een volgend vak. Wanneer dit zo is, of wanneer andere ingangseisen gesteld worden, dan moet dit ook in de OER vermeld staan. t. praktische oefeningen. In sommige studies zit een deel dat uitgevoerd moet worden in de praktijk, of in een gesimuleerde omgeving zoals een laboratorium. Als dergelijke oefeningen in het curriculum zitten, dient dit in de OER opgenomen te worden. Ook moet de OER vermelden op welke manier een student vrijstelling kan krijgen voor praktische oefeningen en welke aanvullende eisen er dan eventueel gesteld worden. u. studievoortgang en de individuele studiebegeleiding. In de OER hoort te staan hoe de studievoortgang wordt bewaakt en hoe studiebegeleiding plaatsvindt. Wanneer je opleiding veel studenten heeft, kan de afstudeerbegeleiding onder druk komen te staan. Om dit te voorkomen kun je zaken regelen als: recht op individuele begeleiding, het aantal uren, keuzevrijheid voor een begeleider en de voorwaarden waaraan een (externe) begeleider moet voldoen. Kortom, in de OER zijn vele rechten en plichten van studenten vastgelegd. Zowel de student als de opleiding moet zich aan deze afspraken houden. Hoewel de volgende punten minder expliciet in artikel 7.13 staan, zou de OER ook het volgende moeten regelen: 24 LSVb OC Wijzer 2011