DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - JULI-AUGUSTUS-SEPTEMBER 2006 NAVB. Bundel Nr 111. Onthaalwijzer. Preventiefiches

Transcriptie

1 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - JULI-AUGUSTUS-SEPTEMBER 2006 NAVB Bundel Nr 111 Onthaalwijzer Preventiefiches

2 Derde trimester 2006 Bundel Nr 111 Onthaalwijzer Preventiefiches Overname toegestaan mits toelating van het NAVB. Deze bundels worden in het Frans gepubliceerd onder de titel CNAC dossier. De raadgevingen gepubliceerd door het NAVB binden enkel het Actiecomité, rekening houdend met de huidige stand van de wetgeving en de techniek, en onttrekken de lezer niet aan de verplichting om informatie in te winnen en de geldende wetgeving na te leven. Verschijnt 4 maal per jaar. De syndicaal afgevaardigden van de bouwondernemingen krij gen rechtstreeks één exemplaar t oegestuurd samen met NAVB info. Individuele bouwvakkers kunnen een gratis exemplaar aanvragen via hun syndicale organisatie en dit zolang de voorraad strekt. Bestellingen en tarieven: zie of achteraan in NAVB info. In dezelfde reeks zijn nog andere dossiers beschikbaar (vroeger Veiligheidsnota s ). Inhoud Inleiding... 3 I. Luik Identificatie en opvolging... 5 II. Luik Preventie per beroep... 9 Beroepsfiche bekister Activiteitenfiche bekister Beroepsfiche dakafdichter Activiteitenfiche dakafdichter Beroepsfiche loodgieter Activiteitenfiche loodgieter Beroepsfiche ijzervlechter Activiteitenfiche ijzervlechter Beroepsfiche dakdekker Activiteitenfiche dakdekker Beroepsfiche metselaar Activiteitenfiche metselaar Beroepsfiche schilder Activiteitenfiche schilder Beroepsfiche schrijnwerker/timmerman Activiteitenfiche schrijnwerker/timmerman III. Luik Thematische preventiefiches Thematische preventiefiche: Algemene preventiefiche bouw Thematische preventiefiche: Sociale voorzieningen en EHBO Thematische preventiefiche: Brandpreventie Thematische preventiefiche: Orde en netheid Thematische preventiefiche: Asbestverwijdering Thematische preventiefiche: Collectieve valbeveiliging Thematische preventiefiche: De dienststeiger Thematische preventiefiche: De rolsteiger Thematische preventiefiche: De steiger op schragen Thematische preventiefiche: De ladder Thematische preventiefiche: De tafelcirkelzaag Thematische preventiefiche: De lintzaagmachine Thematische preventiefiche: De houtfreesmachine Thematische preventiefiche: De handcirkelzaag Thematische preventiefiche: De vaste slijpmachine Thematische preventiefiche: De slijpschijf Thematische preventiefiche: De afkortcirkelzaag Thematische preventiefiche: De breekhamer Thematische preventiefiche: De kolomboormachine Thematische preventiefiche: De handboormachine Thematische preventiefiche: De pneumatische schiethamer NAVB Colofon NAVB dossier is een driemaandelijks informatieblad van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (ook beschikbaar in het Frans onder de titel CNAC dossier ). Redactie : Raymond Brems, Christian Depue, Carl Heyrman, Véronique le Paige, Arlette Moonens, Christelle Schmitz, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen Verantwoordelijke uitgever : Carl Heyrman - Sint-Jansstraat Brussel Inschrijvingsnummer bij de Koninklijke Bibliotheek (wettelijk depot) Het redactiecomité van NAVB dossier streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie. Het kan er echter niet aansprakelijk voor worden gesteld. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding. Informatie en abonnement : NAVB Sint-Jansstraat Brussel Tel.: 02/ Fax: 02/ navb@navb.be - Website: Opmaak en drukwerk : 2

3 Inleiding Voor een nieuwe werknemer is het van groot belang dat hij goed onthaald wordt door zijn nieuw bedrijf. In NAVB dossier nummer 109, Onthaal van nieuwkomers in de bouw, hebben we aan dat thema uitgebreid aandacht besteed. De bedoeling van dit nieuwe dossier, de Onthaalwijzer, is om de indiensttreding van een nieuwe werknemer vlot te laten verlopen, ongeacht of het gaat om een stagiair, een jobstudent, een uitzendkracht of een vaste werknemer. Naast de administratieve gegevens worden de risico s vermeld die verbonden zijn aan een bepaalde activiteit en de te treffen preventiemaatregelen. Door dit document samen met de nieuwe werkkracht te doorlopen, kunnen op een eenvoudige wijze de nodige afspraken worden gemaakt over de manier waarop bepaalde activiteiten moeten worden uitgevoerd. Het opstellen van deze onthaalwijzer is geen wettelijke verplichting. Het is enkel een praktisch hulpmiddel om te voldoen aan de wettelijke verplichtingen met betrekking tot het onthaal van nieuwe werknemers. Zo bevat hij de gegevens die noodzakelijk zijn om de werkpostfiche in te vullen en die de gebruiker aan het uitzendbureau moet bezorgen alvorens een uitzendkracht aan te vragen. Omdat niet alle bouwberoepen aan bod kunnen komen, drong zich een keuze op. Dit dossier beperkt zich tot de metselaar, de schilder, de bekister, de betonijzervlechter, de dakdekker, de dakafdichter, de loodgieter en de timmerman/schrijnwerker. Het dossier bevat drie luiken: 1. Identificatie en opvolging 2. Preventie per beroep 3. Thematische preventiefiches Hieronder vind je een overzicht van de inhoud van de verschillende luiken. I. Luik Identificatie en opvolging A. Gegevens van het bedrijf en de nieuwkomer Behalve de coördinaten van de nieuwkomer vind je hier: - zijn of haar huidig opleidingsniveau; - de eventuele voorafgaande gezondheidsbeoordeling; - de eventuele gebeurde inentingen. B. Opvolging Hier wordt onder andere de nieuwe ervaring genoteerd die de nieuwkomer, via opleiding of via coaching, heeft opgedaan. Indien er een begeleider/coach is, moeten diens gegevens ook hier opgenomen worden. In latere instantie kan dit ook gebruikt worden voor het opvolgen van de competenties. De opvolging van het gezondheidstoezicht kan hier eveneens aan bod komen. Ten slotte staat in het opvolgingsluik een gedeelte inzake de ontvangen persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM). Het vermeldt ook welke PBM altijd en welke enkel bij sommige activiteiten moeten worden gedragen. 3

4 II. Luik Preventie per beroep A. Beroepsfiche De werkgever duidt hierin aan welk opleidingsniveau vereist is voor de uitoefening van het beroep. Er is ook plaats voor de algemene welzijnsaspecten van het beroep. De werkgever duidt aan welke bijkomende beroepsspecifieke gezondheidsonderzoeken nodig zijn, bv. wegens werken op hoogte en/of werken met solventen... B. Activiteitenfiche Per activiteit die eigen is aan een bepaald beroep, wordt een fiche opgemaakt die de risico s en de preventiemaatregelen i.v.m. die activiteiten vermeldt. In deze activiteitenfiches wordt er soms ook verwezen naar algemene preventiefiches. Daarin staan algemene welzijnsprincipes voor o.a. brandpreventie, orde en netheid, gebruik van ladders, steigers... Deze veiligheidsprincipes zijn van toepassing op meerdere beroepen en worden daarom apart behandeld. III. Luik Thematische preventiefiches Dit luik bevat een algemene preventiefiche bouw en preventiefiches over een welbepaald thema, zoals brandpreventie, EHBO, ladders & steigers, werken met handgereedschappen en machines... In de activiteitenfiches in het luik Preventie per beroep wordt naar deze thematische preventiefiches verwezen. Ze vormen dus een aanvulling op het tweede luik. Hoe deze onthaalwijzer gebruiken? Wanneer een nieuwe werknemer aankomt in het bedrijf, vul dan eerst het luik Identificatie en opvolging in. Vul vervolgens in het luik Preventie per beroep de beroepsfiche en de activiteitenfiche van het beroep van de nieuwe werknemer in. In de activiteitenfiche kunnen de verschillende activiteiten uit het takenpakket van de nieuwe werknemer worden aangekruist. Telkens de werknemer een nieuwe taak toegewezen krijgt, moet de activiteitenfiche opnieuw worden ingevuld. Maak eventueel enkele kopieën van de activiteitenfiche. Elke activiteitenfiche bevat een kolom opvolging, waarin je kan aangeven of de preventiemaatregelen effectief werden genomen. De thematische preventiefiches waarnaar soms verwezen wordt in de activiteitenfiches, vind je in het derde luik van dit dossier. 4

5 I. Luik Identificatie en opvolging 5

6 6

7 Identificatie en opvolging 1. Gegevens onderneming Naam onderneming : Adres: N r : Postcode : Gemeente : Tel. : Fax : Verantwoordelijke : Begeleider : Preventieadviseur : Gegevens nieuwkomer Naam : Geboortedatum : Type nieuwkomer Jongere Jobstudent Industrieel leerlingenwezen Uitzendkracht Stagiair Werknemer 2.2. Opleiding Huidig opleidingsniveau Technisch Beroeps Andere opleidingen: Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 2.3. Gezondheidsbeoordeling Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Inentingen Tetanos Hepatitis B Tuberculose Andere Specificeer Door 7

8 3. Opvolging 3.1. Opleiding Voeg hierbij de opleidingskaart van de nieuwkomer 3.2. Begeleider Naam Functie Omschrijving begeleiding Begeleiding van tot 3.3. Gezondheidstoezicht Gezondheidstoezicht Periodiek gezondheidstoezicht Gericht onderzoek Veiligheidsfunctie Functie met verhoogde waakzaamheid Gezondheidsrisico s Specificeer Chemisch Biologisch Ioniserende stralingen Periodiciteit Ergonomische belasting Manueel hanteren van lasten Werken met beeldschermen Andere Psychologische belasting Ploegenarbeid Nachtarbeid 3.4. Werkkledij: persoonlijke beschermingsmiddelen Soort Specificeer Opvolging Werkkledij Veiligheidsschoenen Handschoenen Helm Veiligheidsbril Ademhalingsbescherming Gehoorbescherming Veiligheidsharnas Andere Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 8

9 II. Luik Preventie per beroep 9

10 10

11 Beroepsfiche bekister Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met gevaarlijke stoffen Gebruik van mechanische en elektrische arbeidsmiddelen Manueel hanteren van lasten Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 11

12 Eventuele extra onderzoeken (aan te geven door de werkgever) Werken op hoogte Werken met solventen Veiligheidsfunctie Verhoogde waakzaamheid 3. Verboden werkzaamheden 1. Jongere (jobstudent, leerling uit industrieel leerlingenwezen) Opmerking: onderstaande werkzaamheden zijn wel toegelaten in het kader van een opleiding maar mits inachtneming van bijzondere voorzorgsmaatregelen Montage/demontage steigers Werken met schiethamer Schilderwerken in hoogspanningscabines Schilderwerk waarbij gebruik gemaakt wordt van pigmenten met een loodgehalte >2% Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor jongeren (vul aan): 2. Stagiair Opmerking: onderstaande werkzaamheden zijn wel toegelaten in het kader van een opleiding maar mits inachtneming van bijzondere voorzorgsmaatregelen Montage/demontage steigers Werken met schiethamer Schilderwerken in hoogspanningscabines Schilderwerk waarbij gebruik gemaakt wordt van pigmenten met een loodgehalte >2% Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor stagiairs (vul aan): 3. Uitzendkracht Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor uitzendkrachten (vul aan): Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 12

13 Activiteitenfiche bekister Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Contact met cement Huidirritaties PVC-handschoenen Oogirritaties Veiligheidsbril met zijdelingse afschermkapjes Gebruik van ontkistingsoliën Irritatie van de ademhaling Volgelaatsmasker met ABEKfilter Huidirritaties PVC-handschoenen Gebruik van tafelcirkelzaag Snijwonden Zie fiche tafelcirkelzaag Gebruik van handcirkelzaag Snijwonden Zie fiche handcirkelzaag Stutten van bekistingen Val van voorwerpen Gebruik van parapluschoor Gebruik van duw-trekschoor Heffen van lasten met hijswerktuig Val van voorwerpen Lasten voldoende vastmaken, correct hijsen Niet onder de lasten lopen Opleiding aanslaan van lasten Veiligheidshelm dragen Omgeving Degelijk afschermen werkplek 13

14 Ontkisten Val van voorwerpen Bekistingspaneel aan de kraan bevestigen - permanent contact met kraanman Veiligheidshelm dragen Niet werken onder de lasten Omgeving Degelijk afschermen werkplek Werken op hoogte Val van personen Ladders Zie fiche ladder Dienststeigers Zie fiche dienststeiger Val van voorwerpen Betonneerplatformen Rolsteigers Werkoppervlakken afschermen met plint Zie fiche dienststeiger Zie fiche rolsteiger Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 14

15 Beroepsfiche dakafdichter Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid Gebruik van mechanisch en elektrisch aangedreven machines en handgereedschappen Manueel hanteren van lasten Werken met brandgevaarlijke producten Gebruik van hefwerktuigen 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 15

16 Eventuele extra onderzoeken (aan te geven door de werkgever) Werken op hoogte Werken met solventen Veiligheidsfunctie Verhoogde waakzaamheid 3. Verboden werkzaamheden 1. Jongere (jobstudent, leerling uit industrieel leerlingenwezen) Opmerking: onderstaande werkzaamheden zijn wel toegelaten in het kader van een opleiding maar mits inachtneming van bijzondere voorzorgsmaatregelen Montage/afbraak steigers Werken met schiethamer Schilderwerken in hoogspanningscabines Schilderwerk waarbij gebruik gemaakt wordt van pigmenten met een loodgehalte >2% Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor jongeren (vul aan): 2. Stagiair Opmerking: onderstaande werkzaamheden zijn wel toegelaten in het kader van een opleiding maar mits inachtneming van bijzondere voorzorgsmaatregelen Montage/afbraak steigers Werken met schiethamer Schilderwerken in hoogspanningscabines Schilderwerk waarbij gebruik gemaakt wordt van pigmenten met een loodgehalte >2% Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor stagiairs (vul aan): 3. Uitzendkracht Lokalen waar asbestvezels kunnen vrijkomen Andere bedrijfsgebonden verboden werkzaamheden voor uitzendkrachten (vul aan): Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 16

17 Activiteitenfiche dakafdichter Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Brand Zie fiche brandpreventie Transport van de materialen naar het dak Letsels door een onaangepaste houding bij het tillen en dragen van zware lasten NEE! Tillen en dragen van lasten beperken Maximaal 25kg per persoon Gebruik van hulpmiddelen: steekwagen, kar... Opleiding tiltechnieken JA! Gebruik heftoebehoren Val van voorwerpen Lasten voldoende vastmaken, correct hijsen Opleiding aanslaan van lasten Niet onder de lasten lopen Toegang tot het dak Val van personen door afwezigheid van een veilige toegang Niet via de goederenlift naar boven gaan Indien mogelijk via een trap naar boven gaan Indien de toegang via een ladder dient te gebeuren, moet die voldoende veilig opgesteld worden en vastgemaakt worden Zie fiche ladder NEE! Werken op hoogte Val van personen Dakrandbeveiliging. Indien dit niet mogelijk is, individuele valbeveiliging gebruiken Gebruik van lood Loodvergiftiging Handschoenen dragen, voldoende hygiënische maatregelen nemen Zie fiche collectieve valbeveiliging Verwerken van bitumen Brand Vuurvergunning, opleiding eerste interventie bij brand, maatregelen bij brand (evacuatiewegen voorzien, waarschuwingsmiddelen voorzien) 17

18 Voldoende brandbestrijdingsmiddelen, brandblusser binnen handbereik Brandbestendige kledij, handschoenen Werken met gasflessen (butaan, propaan) Gasexplosie Gasflessen op min. 6m van de werkzaamheden. Leidingen en ontspanner in goede staat Open vlam niet naar de gasfles richten Werken met open vlam Contact met warme voorwerpen Handschoenen dragen Brand Vuurvergunning Speciale aandacht besteden aan de brandveilige uitvoering van details Voldoende brandbestrijdingsmiddelen, brandblusser binnen handbereik Werken in de nabijheid van een hoogspanningslijn Elektrocutie De bevoegde instanties verwittigen De leidingen laten isoleren Aanbrengen van materiaal Inspanning, verkeerde beweging bij behandeling materiaal, bv. bitumenrollen NEE! Rollen opnemen op 80 cm hoogte Gewicht van de rollen beperken, zoniet ze met 2 personen optillen Opleiding tiltechnieken JA! Plaatsen van isolatie Stofdeeltjes inademen Ademhalingsbescherming Handen klemmen en snijwonden en verwondingen aan de handen Handschoenen dragen Irritatie aan handen Gebruik beschermingszalf voor het begin van de werken en een verzorgingscrème na het werk Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 18

19 Beroepsfiche loodgieter Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid Gebruik van mechanische en elektrische arbeidsmiddelen Manueel hanteren van lasten Werken met brandgevaarlijke producten Laswerken 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 19

21 Activiteitenfiche loodgieter Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Brand Zie fiche brandpreventie Gebruik van elektrisch materieel Gebruik van gasflessen Contact met gevaarlijke producten Gebruik van machines en handgereedschap Orde en netheid - bouwafval Lassen en/of solderen van materialen Gebruik van toxische stoffen bij het lassen, solderen, braseren, lijmen Elektrocutie Ontploffingsgevaar Klemmen en/of snijden Vallen en/of uitglijden Contact met warme delen Brandgevaar Irritatie Beschadigd en niet-conform materieel verwijderen Elektrische kabels zoveel mogelijk ophangen Gasflessen degelijk opslaan, nooit in de kelder plaatsen Blustoestel voorzien in de onmiddellijke omgeving PBM gebruiken Gevaarlijke stoffen opslaan overeenkomstig de wetgeving Hoeveelheid beperken tot de dagvoorraad en stoffen die onderling kunnen reageren gescheiden opslaan Veiligheidshandschoenen dragen Gepast gereedschap gebruiken Kabels ophangen Zorgen voor opgeruimde werkplaatsen door voldoende afvalcontainers te plaatsen Materiaal laten afkoelen of handschoenen dragen Goede opleiding en instructies geven Blustoestel voorzien in de onmiddellijke omgeving Brandbare materialen verwijderen Zorg voor voldoende ventilatie Zorg voor de juiste productinformatie en stem de te nemen maatregelen en de persoonlijke beschermingsmiddellen hierop af (eventueel masker dragen) 21

22 Aanvoeren van materieel en materiaal Heffen en tillen van lasten NEE! In contact komen met gevaarlijke stoffen Aangepaste heftoestellen en/of hulpmiddelen gebruiken Gewicht beperken tot 25 kg of de last met meerdere personen dragen Aangepaste PBM dragen Opleiding tiltechnieken JA! Toolbox gevaarlijke stoffen herkennen Klemmen en/of snijden Veiligheidshandschoenen dragen Afbraakwerk en/of gehele of gedeeltijke demontage van oude installaties Klemmen en/of snijden Val van materialen Veiligheidshandschoenen dragen Geschikt gereedschap gebruiken Veiligheidshelm en veiligheidsschoenen dragen Heffen en tillen van zware voorwerpen Juiste tiltechnieken gebruiken Opleiding tiltechnieken NEE! Aangepaste hulpmiddelen (heftoestellen) inzetten JA! Het geschikte gereedschap gebruiken Leidingtracés uitzetten Werken in oncomfortable, soms zelfs acrobatische houdingen (belasting van de rug) Ergonomische werkwijzen gebruiken: - De houding aanpassen aan de te verrichten inspanningen - Langdurig gebogen staan vermijden Gebruik van mechanische hulpmiddelen stimuleren, o.a. rolwagentje Veel werken op de knieën Kniebeschermers gebruiken Sleuven kappen Wegspringende stofdeeltjes Gehoorbescherming en beschermbril Zie fiche slijpschijf Lawaai Stofontwikkeling Stofmasker en/of sleufslijpmachine met stofafzuiging gebruiken Knellen en/of snijden van handen Aangepast handgereedschap gebruiken Gaten boren Elektrocutie t.g.v. boren in leidingen onder spanning Ligging leidingen opsporen Geïsoleerd materieel gebruiken Stofontwikkeling Stofmasker dragen 22

23 Buizen op maat snijden d.m.v.: Snijden Gepast gereedschap gebruiken - handzaag - elektrisch gereedschap Elektrocutie Kabels ophangen Enkel conform materieel gebruiken Zie fiche slijpschijf Verbindingen monteren: Brandwonden Aangepaste werkkledij dragen - lasverbindingen Lasogen Lasbril dragen Irritatie luchtwegen t.g.v. inademen lasdampen Zorg voor voldoende ventilatie of een afzuiginstallatie of een lasrookmasker Risico s voor derden Werkzone afschermen met lasgordijnen Ontploffings- en brandgevaar Blustoestel voorzien in de onmiddellijke omgeving Brandbare materialen op een veilige afstand plaatsen Goede ventilatie voorzien om een gasophoping te vermijden Materieel en koppelstukken in goede staat - soldeer- en braseerverbindingen Brandwonden Aangepaste werkkledij en handschoenen dragen Irritatie luchtwegen t.g.v. inademen dampen Zorg voor voldoende ventilatie of een afzuiginstallatie. Indien niet mogelijk een brandvrij P2-lasrookmasker dragen met een speciaal behandelde buitenschaal voor een brandvertragende werking Huid- en oogirritaties t.g.v. gebruik bijtende producten Aangepaste handschoenen en beschermbril dragen - flens- en mofverbindingen Klemmen en/of snijden Gebruik aangepast en goed onderhouden gereedschap - lijmverbindingen Irritatie luchtwegen t.g.v. inademen dampen Huid- en oogirritaties t.g.v. gebruik bijtende producten Zorg voor voldoende ventilatie of een afzuiginstallatie Aangepaste handschoenen en beschermbril dragen 23

24 Contact met gevaarlijke stoffen Irritatie luchtwegen t.g.v. inademen dampen Zorg voor voldoende ventilatie of een afzuiginstallatie Huid- en oogirritaties t.g.v. gebruik bijtende producten Aangepaste handschoenen en beschermbril dragen Leidingen bevestigen Klemmen en/of snijden Aangepaste bevestigingsmiddelen kiezen Aangepaste handschoenen dragen Toestellen monteren Heffen en tillen van lasten Klemmen en snijden Aangepaste hulpmiddelen gebruiken Veiligheidshandschoenen dragen Werken in de kruipkelder Verstikking Voldoende ventileren Bij laswerkzaamheden een degelijke afzuiging voorzien Elektrocutie Aangepast elektrisch gereedschap gebruiken Werken met veiligheidsspanning Fysieke belasting Aangepaste hulpmiddelen gebruiken Struikelgevaar Voldoende verlichting Plaatsen specifieke installaties Heffen en tillen van lasten NEE! Aangepaste heftoestellen en/of hulpmiddelen gebruiken Opleiding tiltechnieken Gewicht beperken tot 25 kg of de last met meerdere personen dragen JA! In contact komen met gevaarlijke stoffen Aangepaste PBM dragen Toolbox gevaarlijke stoffen herkennen Klemmen en/of snijden Veiligheidshandschoenen dragen Contact met asbest Asbestose Persoonlijke en collectieve beveiligingen Zie fiche asbestverwijdering Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 24

25 Beroepsfiche ijzervlechter Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met snijdende materialen Gebruik van mechanisch en elektrisch aangedreven machines en handgereedschappen Manueel hanteren van lasten Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 25

27 Activiteitenfiche ijzervlechter Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Brand Zie fiche brandpreventie Betonijzer vlechten Snijwonden, verwondingen en steekwonden aan de handen Handschoenen met snijweerstand dragen Kevlar Klemming tussen de betonijzers Handschoenen dragen Afstandhouders plaatsen Voldoende ruimte voorzien Klemming: van handen, tussen materialen aangevoerd door de kraan Gebruik van gekeurde hijstoestellen die aangepast zijn aan de te verplaatsen materialen. Opleiding aanslaan van lasten Contact beweeglijke voorwerpen/wegvliegende deeltjes: tijdens het inkorten van wapeningsstaal met de slijpschijf Contact beweeglijke voorwerpen: tijdens het aanbrengen van het staal voor de vlechters Contact met onbeweeglijke voorwerpen Contact met onbeweeglijke voorwerpen: contact met wachtstaven en risico voor de voeten Ontkistingsoliën (risico door inademen, inname of opname via de huid: irritaties, kanker) Gelaatsbescherming dragen Helper moet eveneens een veiligheidsbril dragen Aangepast gereedschap gebruiken om wegvliegende deeltjes te vermijden Hulpmiddel(en) voor de kraanman om de collega s te verwittigen. Niet onder de last lopen. Geen lasten hijsen boven personen Voldoende ruimte voorzien De werkzones afbakenen Beschermingshuls over staven Omgebogen uiteinden van ijzervlechtwerk Vrijgemaakte doorgangen Orde en netheid op de werf Beschermhandschoenen dragen Eventueel een beschermingsschort dragen en een ademhalingstoestel met gelaatsbescherming 27

28 Lawaai > 80dB(A) Val van personen op de begane grond: struikelgevaar Verkeerde beweging/uitglijden Val personen op de begane grond: tijdens het stappen over de netwapening Gehoorbescherming is aanbevolen vanaf 80dB(A) en verplicht vanaf 85dB(A) Gezondheidsonderzoek: audiogram bij lawaai > 80 db(a) Materiaal (betonijzer) opslaan op de daartoe aangeduide plaats Enkel het noodzakelijke materiaal op de werkpost voorzien Afval verwijderen Voldoende ruimte voorzien Stabiel werkvlak Loopvloeren op de bewapening plaatsen Een ontruimde en vlakke werkzone voorzien Pictogram gehoorbescherming verplicht voorzien Zie fiche slijpschijf Val personen van hoger vlak: val vanaf de rand van de bekisting Val van voorwerpen: bedelving door onzorgvuldig vastgemaakte materialen Een borstwering voorzien aan de rand van de bekisting Voldoende goed bevestigen Zie fiche collectieve valbeveiliging Zie fiche ladder Val van voorwerpen (door bv. breuk van hijsmateriaal) Inspanning, verkeerde beweging bij behandeling tijdens het verplaatsen van bv. het staal NEE! Niet onder lasten werken en signaal geven Gebruik van gekeurde hijstoestellen die aangepast zijn aan de te verplaatsen materialen Gebruik van PBM (veiligheidshelm) Materiaal controleren voor aanvang van de hijswerkzaamheden Aangepaste heftoestellen en/of hulpmiddelen gebruiken Gewicht beperken tot 25 kg of de last met meerdere personen dragen Opleiding tiltechnieken JA! Contact met warme/koude voorwerpen Handschoenen dragen Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 28

29 Beroepsfiche dakdekker Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid Gebruik van mechanisch en elektrisch aangedreven machines en handgereedschappen Manueel hanteren van lasten Gebruik van hefwerktuigen Werken met brandgevaarlijke producten 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 29

31 Activiteitenfiche dakdekker Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Brand Zie fiche brandpreventie Aanmaken van en in contact komen met mortelspecie Huidirritatie (cementeczeem), brandwonden PVC-handschoenen dragen Beschermingszalf gebruiken voor het begin van de werken Een verzorgingscrème gebruiken na het werken Oogirritaties Een veiligheidsbril dragen Cementstof inademen Een P2-filtermasker dragen Transport van de steenachtige materialen naar de verwerkingsplaats Letsels door een onaangepaste houding bij het tillen en dragen van zware NEE! lasten Tillen en dragen van lasten beperken Maximaal 25kg per persoon Gebruik van hulpmiddelen: steekwagen, kar... Opleiding tiltechnieken JA! Val van voorwerpen Lasten voldoende vastmaken, gebruik van hijsmanden voor klein materiaal, helm dragen Pannen op maat kappen of zagen Snijwonden, verwondingen en steekwonden aan de handen Handschoenen dragen Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag Wegvliegende deeltjes, stof en olie in de ogen Een veiligheidsbril dragen Gelaatsbescherming Helper moet eveneens een veiligheidsbril dragen Draaiende delen afschermen Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag Stofdeeltjes inademen Gebruik van minimaal een P2-filtermasker tot een P3-filtermasker voor kwartsstof Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag Stofafzuiging of werken met water Lawaai > 80dB(A) Gehoorbescherming is aanbevolen vanaf 80dB(A) en verplicht vanaf 85dB(A) Pictogram gehoorbescherming verplicht voorzien Gezondheidsonderzoek: audiogram bij lawaai > 80 db(a) Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag 31

32 Contact beweeglijke voorwerpen/wegvliegende deeltjes: tijdens op maat brengen van pannen, leien... Een veiligheidsbril dragen Aangepast gereedschap gebruiken om wegvliegende deeltjes te vermijden Helper moet eveneens een veiligheidsbril dragen Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag Behandeling en verhandeling van dakbedekkingsmateriaal Klemming: van handen, tussen materialen aangevoerd door de kraan Inspanning, verkeerde beweging tijdens het nemen van NEE! dakbedekkingsmateriaal Struikelgevaar Handen klemmen en snijwonden en verwondingen aan de handen Gebruik van gekeurde hijstoestellen die aangepast zijn aan de te verplaatsen materialen Blokken opnemen op 80 cm hoogte Gewicht van een blok beperken Blokken met een eenvoudige greep gebruiken Een ontruimde en vlakke werkzone voorzien Handschoenen dragen Opleiding tiltechnieken JA! Zie fiche pneumatische schiethamer Contact met warme voorwerpen Handschoenen dragen Werken in de nabijheid van een hoogspanningslijn Contact met elektrische stroom Luchtlijnen isoleren Werken op hoogte Val van hoogte Dakrandbeveiliging. Indien dit niet mogelijk is, individuele valbeveiliging gebruiken Isolatie plaatsen Stofdeeltjes inademen Ademhalingsbescherming Zie fiche collectieve valbeveiliging Zie fiche steiger Zie fiche ladder Handen klemmen en snijwonden en verwondingen aan de handen Handschoenen dragen Asbest verwijderen Irritatie aan handen Gebruik van beschermingszalf voor het begin van de werken en een verzorgingscrème na het werken Asbeststof inademen Ademhalingsbescherming P3, wegwerpoverall, handschoenen en laarzen dragen Zie fiche asbestverwijdering Voor verdere veiligheidsmaatregelen: zie KB 16 maart 2006 Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 32

33 Beroepsfiche metselaar Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid Gebruik van mechanisch en elektrisch aangedreven machines en handgereedschappen Manueel hanteren van lasten Gebruik van hefwerktuigen 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 33

35 Activiteitenfiche metselaar Veiligheids- en gezondheidsrisico s Activiteit Veiligheids- en gezondheidsrisico s Preventiemaatregelen (CBM, specifieke werkkledij, (specifieke) PBM, gezondheidsbeoordeling, inenting...) Bijkomende instrumenten/preventiemaatregelen en verwijzingen naar algemene preventiefiches Illustratie Opvolging Algemeen ruwbouwwerken Algemene veiligheids- en gezondheidsrisico s Brand Gezondheidsklachten (bv. rugklachten, knieklachten...) door het werken in oncomfortabele houdingen (gebukt of gehurkt werken) Val van voorwerpen (door bv. breuk van hijsmateriaal) bij behandeling Ergonomische werkwijzen gebruiken. De houding aanpassen aan de te verrichten inspanningen Zoveel mogelijk gebruik maken van machines Kniebeschermers gebruiken Niet onder lasten werken en signaal geven Gebruik van gekeurde hijstoestellen die aangepast zijn aan de te verplaatsen materialen Gebruik van PBM (veiligheidshelm) Zie algemene preventiefiche bouw Zie fiche sociale voorzieningen en EHBO Zie fiche brandpreventie Val personen op de begane grond: tijdens het stappen over de netwapening Controleren van materiaal voor aanvang van hijswerkzaamheden Loopvloeren op de bewapening plaatsen Val personen van hoger vlak: werken op schragen en steigers Een degelijke toegang tot de werkplek voorzien Zie fiche ladder, zie fiche steiger op schragen Werkvloer moet voldoende stevig uitgevoerd zijn Randbeveiliging voorzien bij werken op >2m Doorgangen op de werkvloeren vrijmaken Instructies Opleiding voor werken op steigers 35

36 Op voorwerpen stappen tijdens het verplaatsen op de werf (struikelgevaar) Contact onbeweeglijke voorwerpen: contact met wachtstaven Klemming: van handen, tussen materialen aangevoerd door de kraan Inspanning, verkeerde beweging tijdens het nemen van metselblokken Inspanning, verkeerde beweging tijdens het verplaatsen van bv. het staal Klemming van handen en snijwonden en verwondingen aan de handen Alle doorgangen ontruimen Beschermingshuls over staven Omgebogen uiteinden van wapening Gebruik van gekeurde hijstoestellen die aangepast zijn aan de te verplaatsen materialen Blokken opnemen op 80 cm hoogte Gewicht van een blok beperken Blokken met een eenvoudige greep gebruiken Een ontruimde en vlakke werkzone voorzien Handschoenen dragen Contact met warme/koude voorwerpen Handschoenen dragen Aanmaken van en in contact komen met mortelspecie Huidirritatie (cementeczeem), brandwonden Oogirritaties Dragen van PVChandschoenen Beschermingszalf gebruiken voor het begin van de werken Een veiligheidsbril dragen Een verzorgingscrème gebruiken na het werken Contact met draaiende en bewegende delen Instructies krijgen Transport van de steenachtige materialen naar de verwerkingsplaats Letsels door een onaangepaste houding bij het tillen en dragen van zware lasten NEE! Tillen en dragen van lasten beperken Maximaal 25kg per persoon dragen Gebruik van hulpmiddelen en voorkeur geven aan mechanische hulpmiddelen zoals kraan en verreiker. Voor kleinere hoeveelheden volstaat steekwagen of kar Opleiding tiltechnieken JA! 36

37 Het op maat kappen of zagen van stenen en blokken: slijpen, zagen, boren en werken met hamer/beitel, elektrisch trekijzer... Snijwonden, verwondingen en steekwonden aan de handen Inademen van stofdeeltjes Lawaai > 80dB(A) Elektrocutie Val van personen op de begane grond: struikelgevaar Handschoenen dragen Een veiligheidsbril dragen Draaiende delen afschermen Gebruik van minimaal een P2-filtermasker tot een P3-filtermasker voor kwartsstof Stofafzuiging of werken met water Gehoorbescherming is aanbevolen vanaf 80dB(A) en verplicht vanaf 85dB(A) Gezondheidsonderzoek: audiogram bij lawaai > 80 db(a) Bij gebruik van elektrisch gereedschap: gepaste verlengkabel gebruiken, geen blootliggende elektrische leidingen, defecten signaleren, IP44 Elektrische kabels niet op de grond laten liggen Helper moet eveneens een veiligheidsbril dragen Pictogram gehoorbescherming verplicht voorzien Zie fiche slijpschijf, zie fiche tafelcirkelzaag Funderingsmetselwerk Val personen van hoger vlak: het betreden van de werkplek (voornamelijk in geval van een kelder) Een degelijke toegang tot de werkplek voorzien Zie fiche ladder, zie fiche steiger op schragen Grondverzakking door te steile helling van de sleuven Berekening van de stabiliteit van het talud Beschermen tegen afkalven De sleuven beschoeien Instorting van de beschoeiing ingevolge krachtinwerkingen in de grond De beschoeiing voldoende schoren: bovenaan en onderaan stutten plaatsen Blootstelling aan elektrische stroom, gebruik van niet-geïsoleerd elektrisch gereedschap in vochtige sleuven Conform materieel gebruiken Werken in de nabijheid van gas- en hoogspanningslijn Plaats van de leiding afpalen via metingen en/of proefsleuven Bij werken op < 5m van een pijpleiding met gas moet de beheerder 48u op voorhand verwittigd worden Bij werken op < 1m van een pijpleiding met gas mag NOOIT met een machine gewerkt worden, enkel met spade 37

38 Muren optrekken (binnen- en buitenmuren) Val personen van hoger vlak: buiten het risico op omkantelen, het risico op overbelasting van de steiger door stenen/ mortelbakken Instorting van de vers gemetselde muur ingevolge een horizontale krachtinwerking (bv. wind, steun van een ladder) met gevaar voor bedelving van personen Draagkrachtige steiger voorzien om de materialen voor het uitvoeren van het metselwerk op te vangen Voldoende breed en stevig werkplatform voorzien De muren schoren Niet onder vers gemetselde muur lopen of werken Veiligheidshelm dragen Zie fiche steiger op schragen Isolatie plaatsen Val voorwerpen bij behandeling: palet met stenen en/of de mortelbak Inspanning, verkeerde beweging tijdens het nemen van de metselblokken NEE! Giftige stoffen: huidirritatie (cementeczeem), brandwonden Stofdeeltjes inademen Ademhalingsbescherming Gebruik maken van hijsgereedschappen die nagezien zijn door een erkend keuringsorganisme De haken van de mortelbak controleren en steeds rein houden Blokken opnemen op 80 cm hoogte Gewicht van een blok beperken Blokken met een eenvoudige greep gebruiken PVC-handschoenen dragen Beschermingszalf gebruiken voor het begin van de werken Opleiding tiltechnieken Een verzorgingscrème gebruiken na het werken JA! Handen klemmen en snijwonden en verwondingen aan de handen Handschoenen dragen Irritatie aan handen Beschermingszalf gebruiken voor het begin van de werken en een verzorgingscrème na het werken Naam Voornaam Handtekening Datum Nieuwkomer.../.../... Werkgever.../.../... Peter.../.../... 38

39 Beroepsfiche schilder Vereist opleidingsniveau Opleidingsniveau Specificeer Opmerking 1. Basisopleiding Technisch Beroeps Andere opleidingen: 2. Welzijns- en veiligheids- en gezondheidsopleidingen Basisopleiding veiligheid VCA Voor een VCA-gecertificeerd bedrijf Veiligheidsopleiding voor leidinggevenden Basisopleiding uitzendkrachten Andere opleidingen: 3. Specifieke opleiding Opleiding opbouw steigers Opleiding gebruik steigers Opleiding bevoegd persoon opbouw steigers Opleiding bevoegd persoon gebruik steigers Andere opleidingen: Veiligheids- en gezondheidsaspecten 1. Taakomschrijving met betrekking tot het welzijn op het werk Taak Werken op hoogte Werken met producten die schadelijk zijn voor de gezondheid Gebruik van mechanisch en elektrisch aangedreven machines en handgereedschappen Manueel hanteren van lasten Werken met brandgevaarlijke producten Werken met snijdende materialen 2. Gezondheidstoestand Voorafgaand medisch onderzoek met volgende aspecten: Algemeen klinisch neurologisch onderzoek Longfunctie Inentingen: Manueel hanteren van lasten Rugonderzoek 39

Nog meer weergeven