1. Inleiding en samenvatting

Transcriptie

1 Aan Raad van Toezicht, directeuren, medewerkers, Centrale Medezeggenschapsraad Van College van Bestuur Datum 31 oktober 2017 Kenmerk gl-db Betreft Bestuursrapportage Marap II Inleiding en samenvatting Het nieuwe studiejaar bij Fontys opende op 28 augustus traditiegetrouw met de uitreiking van de Denk Groter Prijzen aan een medewerkers en studenten die een impactvolle bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. De opening van het studiejaar stond daarnaast in het teken van een call for action, een oproep onder de noemer van praten naar doen. We constateren dat technologische ontwikkelingen en vergaande digitalisering de komende decennia tot stevige veranderingen op de arbeidsmarkt leiden. Dat vraagt werknemers met een nieuw soort vaardigheden en mindset. Mensen met zogenoemde 21st century skills. Daarnaast beïnvloedt de razendsnelle groei van de automatisering en robotisering de werkgelegenheid van grote groepen werknemers, met name in de middenklasse van de samenleving. Dit brengt twee grote uitdagingen met zich mee: hoe voorkomen we dat Nederland binnen afzienbare tijd geconfronteerd wordt met een nijpend tekort aan werknemers met de juiste skills? hoe voorkomen we dat er een tweedeling in de samenleving ontstaat als gevolg van de groeiende kloof op de arbeidsmarkt, met aan de ene kant een relatief kleine groep, veelal hoogopgeleide, werknemers mét de benodigde skills en aan de andere kant de grote middengroep, zonder die skills? Het hbo heeft een cruciale rol om het hoofd te bieden aan deze maatschappelijke uitdagingen. Het waarmaken van deze rol vraagt urgentie, samenwerking en daadkracht. Evenals het bedrijfsleven, ziet ook Fontys geen reden om tevreden achterover te leunen. En als grootste kennisinstelling van Zuid-Nederland - gesitueerd in het hart van de Brainportregio - zien we volop kansen. Tegelijkertijd zijn er ook zorgen. Allereerst over de wendbaarheid van onze eigen organisatie. Samenwerking over de grenzen van de eigen instituten blijkt geen gemakkelijke opgave en we ervaren een spanningsveld tussen de noodzakelijke innovatiekracht en het gelijktijdig handhaven en verbeteren van de kwaliteit van onze opleidingen. De waardering voor onze opleidingen in visitaties en studentenquêtes blijft overwegend positief. Desondanks staat onze positie in landelijke rankings als Elsevier en Keuzegids onder druk. De instroom en het totale aantal ingeschreven studenten daalt bij aanvang van studiejaar met 1%, terwijl de landelijke cijfers een lichte groei laten zien. Bij aanvang van het studiejaar 2017/2018 zijn in domein Educatie circa 600 studenten gestart in de deeltijdopleidingen die deelnemen aan het programma Flexibilisering deeltijdonderwijs. In domein Economie schreven ruim 40 studenten zich in voor de geflexibiliseerde opleidingsroutes, waarmee Fontys invulling geeft aan een betere aansluiting op de professionaliseringsvraag vanuit het werkveld en de (volwassen) student. Ook de instroom in de AD programma s nam toe met 85 studenten (+ 55%). In het recent uitgevoerde onderzoek naar medewerkerstevredenheid scoort Fontys beter dan de benchmark (6,5) op werkbeleving (6,6), die gemeten is aan de hand van vragen over taakeisen, werkomgeving, organisatie en vitaliteit. Ook de algemene tevredenheid over het werken bij Fontys (7,5) is positief. Tegelijkertijd neemt het ziekteverzuim toe. De onzekerheid over de ontwikkeling van de Rijksbijdrage blijft groot. In het voorjaar was reeds bekend dat de extra baten uit het studievoorschot vanaf 2018 deels teniet worden gedaan door een bezuinigingsopdracht die nog voortvloeit uit kabinetsbeleid onder Rutte II. De formatie van een nieuw kabinet was bij de start van het studiejaar nog in volle gang en heeft recent geleid 1

2 tot een nieuw regeerakkoord (Rutte III). Dit regeerakkoord bevat zowel goed nieuws (meer geld voor bètatechnisch onderzoek) als slecht nieuws (geen extra geld voor onderwijs, diverse bezuinigingen) voor het hbo. Het kabinet kondigt een nieuwe vorm van prestatiebekostiging aan, gebaseerd op kwaliteitsafspraken tussen hogescholen en hun partners. De voorspelbaarheid van de Rijksbijdrage blijft problematisch als gevolg van forse bijstellingen van de referentieramingen voor de studentontwikkeling na het zogenoemde boeggolf-effect door afschaffing van de de studiefinanciering. Dat leidt tot forse (positieve) bijstellingen in de financiële resultaatverwachtingen voor 2017 en Het verwachte exploitatietekort over 2017 bedraagt -m 5,4. De positieve afwijking van m 9,6 ten opzicht van de begroting 2017 wordt met name verklaard door bijstellingen in de Rijksbijdrage (ruim m 7 exclusief de compensatie voor loonontwikkeling), en onderuitputting van het (in 2017 eenmalige verhoogde) strategisch budget met ruim m 2,5. Meer specifiek voor Fontys geldt dat er vanaf 2019 extra druk ontstaat op de ontwikkeling van de Rijksbijdrage als gevolg van het krimpende marktaandeel. Dit verlaagt op termijn het Fontys aandeel in de verdeelsleutel voor de budgetverdeling over hbo-instellingen. In 2018 wordt het lagere aandeel in bekostigde inschrijvingen nog gecompenseerd door toename van de graadbekostiging. Deze rapportage is gebaseerd op de managementrapportages en de MARAP-gesprekken die het College van Bestuur in oktober voerde met de directeuren van alle instituten en diensten. De notitie is als volgt opgebouwd: 1. Inleiding en samenvatting 2. Studenten 3. Werkveld 4. Organisatie en medewerkers 5. Kwaliteitszorg 6. Bedrijfsvoering 7. Financiën Bijlagen: 1. Begroting 2017 versus jaarverwachting Marap II Kengetallen per organisatieonderdeel (tabel niet financiële indicatoren). 3. MTO 2017: Werkbeleving per organisatieonderdeel 4. MTO 2017: Indicatoren Fontys Focus In onderstaande tabel zijn de belangrijkste kengetallen in historisch perspectief samengevat: Samenvatting kengetallen MACON 2017 MARAP II Studenten Gemiddelde studenttevredenheid NSE voorjaar 3,86 3,88 3,86 3,83 Gemiddelde studenttevredenheid STO december 7,0 n.n.b. 6,9 6,9 Aantal studenten (1 oktober jaar t) Diplomarendement in 5 jaar (cohort t-5) van bachelor voltijd, met als subdoelstellingen: cohort % cohort % cohort % cohort 2010 Propedeuserendement in 1 jaar (cohort t-1) bij opleiding van 1e keuze o.b.v. totale instroom cohort % cohort % cohort % cohort 2014 Hoofdfaserendement in 5 jaar (cohort t-5) op basis van populatie hoofdfase cohort % cohort % cohort % cohort

3 Samenvatting kengetallen Medewerkers MACON 2017 MARAP II Werkbeleving medewerkers 1 6,5 6,6 nvt nvt Medewerkerstevredenheid voorjaar 7,0 7,5 7,3 7,2 Medewerkerstevredenheid december 7,0 n.n.b. 7,2 7,2 Fte s 31 dec: aug: dec: dec: Aantal medewerkers Geen target 31 aug: dec: dec: OP:OOP ratio (gebaseerd op fte s) 67%:33% 66%:34% 67%:33% 66%:34% Ziekteverzuim 4,1% 3,5% 3,2% % OP master en/ of gepromoveerd 80% 78% 78% 79% Aantal lectoraten Geen target Financiën Baten ( x 1.000) Resultaat ( x 1.000) Student/fte ratio, gecorrigeerd voor subsidieprojecten en contractactiviteiten (meerjarig kader: 13,7) 12,6 12,6 12,9 13,3 Student/OP ratio, (meerjarig kader: 19,7) 18,1 18,0 18,4 19,1 Afschrijvings- en huisvestingslasten als percentage van totale baten, (meerjarig binnen bandbreedte 10%-12%) 1 Indicator uit het nieuwe medewerkerstevredenheidsonderzoek 10% 9% 10% 10% 2. Studenten 2.1 Ambitie FontysFocus2020 Fontys biedt studenten goed, uitdagend en inspirerend onderwijs met persoonlijke aandacht. Het onderwijs raakt de talenten en passie van elke student. Wij leiden studenten op tot kritische professionals die in staat zijn te reflecteren op eigen handelen (en op dat van anderen). Met het eigen intern kompas dragen studenten bij aan ontwikkelingen in de maatschappij. 2.2 Ontwikkeling studentinschrijvingen Het totaal aantal ingeschreven studenten bij Fontys bedraagt bij aanvang van het studiejaar en is daarmee 1% gedaald ten opzichte van vorig jaar (44.382). De nieuwe instroom is lager (1%, 171 studenten) en ook het aantal herinschrijvingen, inclusief switchers, is gedaald (1%; 353 studenten). Beginstand studiejaar Ingeschreven studenten 1 oktober (peildatum ) Studiejaar Studiejaar Verschil * Herinschrijvingen % + Herinschrijvingen: switch tussen opleidingen % + Nieuwe inschrijvingen (nieuw bij Fontys) % - Afgestudeerd september % - Uitval Fontys september % Beginstand 1 oktober studiejaar % Verloopoverzicht en * Aantallen kunnen nog (beperkt) wijzigen onder invloed van de verwerking van afstuderen in september, en studenten die ultimo september wel een betaalbewijs hebben aangeleverd, maar nog niet aan alle overige formaliteiten voldoen. 3

4 Ontwikkeling nieuwe instroom Het aantal nieuwe inschrijvingen is met per 1 oktober 2017 ruim 170 lager dan bij aanvang van vorig studiejaar. Dit is de resultante van: Meer (+50) instroom van internationale studenten. Meer (+30) instroom in de deeltijd opleidingen. Deeltijd neemt voor het eerst sinds enkele jaren weer toe. Zonder de krimp bij het instituut Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg dat in een lastige en landelijk krimpende markt opereert groeit de instroom bij deeltijd nog sterker (+146). Omdat er ook meer deeltijdstudenten zijn afgestudeerd, is het totale aantal deeltijdstudenten per 1 oktober 2017 met ongeveer 100 afgenomen tot bijna Minder (-200) instroom van voltijd bachelor studenten. De verdeling van zowel het aantal voltijd- als deeltijdstudenten over de (hoofd)locaties van Fontys is daarbij stabiel gebleven. Inschrijvingen per locatie FONTYS Eindhoven Tilburg Venlo/Sittard Overig Totaal aantal inschrijvingen Waarvan deeltijd studenten Aandeel locatie in het totaal ( ) 100% 50% 33% 12% 5% Aandeel locatie in het totaal ( ) 100% 50% 33% 12% 5% De instituten met de grootste groei of krimp in nieuwe inschrijvingen per 1 oktober 2017 ten opzichte van 1 oktober 2016 zijn onderstaand vermeld: Grootste groei instroom Fontys Hogeschool ICT Fontys Hogeschool Journalistiek Fontys Hogeschool voor de Kunsten Fontys Hogeschool Automotive Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing +185 ; 24% nieuwe inschrijvingen meer dan vorig studiejaar. Groei bij de brede bachelor ICT wordt met name verklaard door de gunstige banenkans ; 55% nieuwe inschrijvingen meer dan vorig studiejaar. Bij dit instituut is sprake van herstel én groei na een eenmalige dip in de instroom in ; 18% nieuwe inschrijvingen meer dan vorig studiejaar. Deze groei houdt verband met een de opstart van twee nieuwe masters. +26 ; 27% nieuwe inschrijvingen meer dan vorig studiejaar. +19 ; 73% nieuwe inschrijvingen meer dan vorig studiejaar. Grootste krimp instroom Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement Educatie en Techniek -120 ; 25% nieuwe inschrijvingen minder dan vorig studiejaar. Het instituut anticipeerde op krimp in de meerjarenraming, die gedeeltelijk wordt gecompenseerd door een toename van contractstudenten. Ook landelijk is overigens sprake van een dalende trend. Deze ontwikkeling onderstreept het belang van de inrichting van één loket naar buiten en de versterking van de profilering onder de noemer Fontys Pro Educatie. Tevens ontwikkelen de directeuren een visie op het opleidingsportfolio van het Educatief domein, hetgeen op termijn onder meer zal resulteren in de herpositionering van de master Educational Needs. -60 ; 15% nieuwe inschrijvingen minder dan vorig studiejaar. Een sluitende verklaring voor de daling is nog niet in beeld; de daling houdt mogelijk deels verband met de tijdelijk lagere zichtbaarheid van de opleiding Bedrijfsmanagement MKB op een externe website. 4

5 Fontys Hogeschool Sociale Studies Fontys Hogeschool Mens & Gezondheid Fontys Hogeschool Communicatie -50 ; 10-15% nieuwe inschrijvingen minder dan vorig studiejaar. Deze ontwikkeling vormt enerzijds aanleiding voor nader onderzoek naar de match tussen de behoeften van het werkveld (dat sterk in transitie is) en enkele van de aangeboden differentiaties binnen de bacheloropleiding. Anderzijds wordt ook het wervings- en voorlichtingsproces onder de loep genomen. -50; 10-15% nieuwe inschrijvingen minder dan vorig studiejaar. De numerus fixus van de opleiding Verpleegkunde is niet volledig benut. Uit nadere analyse blijkt een mogelijk verband met het vervallen van de numerus fixus bij de opleiding Verpleegkunde van Hogeschool Zuyd en Hogeschool Utrecht. Studenten hadden bij deze hogescholen namelijk eerder zekerheid dat hun aanmelding tot inschrijving zou leiden. -30; 10-15% nieuwe inschrijvingen minder dan vorig studiejaar. Ook landelijk is een dalende trend zichtbaar bij communicatieopleidingen. Omdat dit instituut één opleiding aanbiedt heeft de krimp een relatief groot effect, in tegenstelling tot de andere instituten die de krimp bij hun communicatieopleiding deels gecompenseerd zien door groei op de andere opleidingen. Naar aanleiding van landelijke herordening van opleidingslicenties in de sector economie, is ook binnen Fontys een brede strategische dialoog opgestart over de profilering en het opleidingsportfolio van de opleidingen in het economisch domein, dat tevens het positioneringsvraagstuk van deze opleidingen raakt. Herinschrijvingen studiejaar Het totaal aantal herinschrijvingen (exclusief switchers) voor studiejaar bedraagt en is gedaald met circa 160 studenten ten opzichte van studiejaar De daling van het aantal herinschrijvers is het gevolg van (1) minder nieuwe instroom voor het derde opeenvolgende jaar, (2) toename van de uitval ten opzichte van vorig studiejaar en (3) een toename van het aantal studenten dat Fontys verlaat met een diploma. Mutaties studiejaar De mutaties door uitstroom (uitval en afgestudeerden) en tussentijdse instroom hebben zich de afgelopen studiejaren als volgt ontwikkeld: Uitstroom en tussentijdse instroom studenten in studiejaar (peildatum ) Studiejaar Studiejaar Studiejaar Tussentijdse instroom t.o.v. aanvang studiejaar Uitval (netto, dus exclusief switchers binnen Fontys) Afgestudeerd Bron: FBI BIS01 Verloopoverzicht De daling van de uitval wordt verklaard door lagere instroomcijfers vanaf studiejaar De toename van het aantal afgestudeerden is een logisch gevolg van de grote cohorten die zijn ingestroomd in de periode 2012 t/m Ontwikkeling marktaandeel De bekostiging van instellingen in het hoger onderwijs wordt voor een belangrijk deel bepaald door hun aandeel in de verdeelsleutel van gewogen 1 bekostigde inschrijvingen en graden. De verdeelsleutel voor de bekostiging in 2018 wordt bepaald op basis van de tellingen per 1 oktober 2016, en is in de verslagperiode vastgesteld. Het aandeel van Fontys bedraagt 10,03% en blijft daarmee nagenoeg stabiel ten opzichte van de telling per 1 oktober 2015 (10,02%). De verdeelsleutel voor de student gebonden financiering ontwikkelde zich de afgelopen jaren als volgt: 1 Iedere bekostigde inschrijving en iedere bekostigde graad wordt gewogen naar het bekostigingsprofiel van de opleiding. Techniekopleidingen hebben een hoog bekostigingsprofiel, wat betekent dat deze opleidingen door OCW hoger worden bekostigd (factor 1,28), dan bijvoorbeeld economische opleidingen met een laag bekostigingsprofiel (factor 1). 5

6 begrotingsjaar peildatum bekostiging 1 oktober van het jaar: aandeel Fontys gewogen bekostigde inschrijvingen daling 9,95% 10,06% 10,02% 9,80% 9,63% 9,34% 9,13% 8,98% aandeel Fontys gewogen bekostigde graden onzeker 10,43% 9,82% 9,60% 10,28% 10,37% 10,63% 10,14% 10,11% Fontys aandeel in verdeelsleutel 10,03% 10,02% 9,95% 9,87% 9,75% 9,54% 9,29% 9,17% Het Fontys aandeel in de verdeelsleutel is de resultante van een krimpend aandeel bekostigde inschrijvingen per 1 oktober 2016 en een stijgend aandeel bekostigde graden in studiejaar Het grootste deel van de bekostiging (97% van de bekostigde inschrijvingen en 90% van de bekostigde graden) heeft betrekking op de bacheloropleidingen. Onderstaande grafiek toont de (historische) ontwikkeling van de bekostigde inschrijvingen en graden van de bacheloropleidingen: Tussen 2011 en 2016 vertoonde het aandeel bekostigde inschrijvingen voor de bacheloropleidingen een stijgende trend. Sinds 2016 vlakt het aandeel van Fontys in de bekostigde inschrijvingen, terwijl het aandeel in de bekostigde graden nog toeneemt. We financieren dus een toenemend deel van de activiteiten met de graadbekostiging voor studenten die reeds zijn uitgestroomd. Op basis van de landelijke aanmeldingen voor studiejaar is de verwachting dat Fontys marktaandeel in de instroom bij de bacheloropleidingen verliest. Dit is een belangrijke indicatie dat ook het aandeel in de verdeelsleutel afneemt, voor wat betreft de bekostigde inschrijvingen. Hoewel het aandeel van de bekostigde graden een minder voorspelbaar patroon kent, ligt het in de lijn der verwachting dat de instroomdaling bij de bacheloropleidingen binnen enkele jaren ook leidt tot een kleiner aandeel in de graadbekostiging. De mate en het tempo waarin de daling in de verdeelsleutel voor de bekostiging zich manifesteert is mede afhankelijk van de landelijke ontwikkelingen en laat zich lastig voorspellen. Elke afname van het aandeel in de verdeelsleutel met 0,1 procentpunt leidt tot een daling van de rijksbijdrage met ongeveer m 2,0 tot m 2, Studenttevredenheid Elsevier In oktober heeft Elsevier de jaarlijkse uitgave De beste hogescholen gepubliceerd. Dit onderzoek is gebaseerd op de Nationale Studenten Enquête (NSE) en heeft betrekking op voltijds bachelor- en masteropleidingen. In de totale ranglijst van Elsevier stijgt Fontys van plek negen naar plek acht. Van de 11 grote hogescholen (conform de indeling die Keuzegids hanteert) staat Fontys op de zesde plaats, evenals vorig jaar. Grote hogescholen Aantal beoordeelde opleidingen Score tevredenheid 1 Avans Hogescholen 37 64,9% 2 Christelijke Hogeschool Windesheim 50 30,0% 3 Hanzehogeschool Groningen 48 29,2% 4 Saxion 47 12,8% 5 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 57 8,8% 6 Fontys Hogescholen 71-4,2% 6

7 De instellingscore is gebaseerd op het saldo van het aantal opleidingen dat significant beter respectievelijk slechter scoort dan het gemiddelde van alle opleidingen binnen het hele hoger beroepsonderwijs (hbo). Van de 71 beoordeelde Fontys opleidingen scoren er 16 lager dan het gemiddelde van het hbo. 13 opleidingen scoren beter, waardoor de totale Fontys score van de positief en negatief beoordeelde opleidingen per saldo -4,2% (vorig jaar: -6,9%) bedraagt. Fontys Hogescholen Aantal beoordeelde bachelor opleidingen Positief beoordeeld Gemiddeld beoordeeld Negatief beoordeeld Saldo positief minus negatief beoordeeld Score (=saldo in % van beoordeelde opleidingen) Elsevier ,2% Elsevier ,9% Keuzegids HBO 2018 Het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) in Leiden heeft onlangs de jaarlijkse Keuzegids HBO voor de bacheloropleidingen uitgebracht. Hierin worden onderwijsinstellingen naast de tevredenheid onder studenten over opleidingen ten aanzien van zeven thema s (uit de Nationale Studenten Enquête) ook beoordeeld op basis van studiesucces (1 e jaar en diploma na vijf jaar) en expertoordelen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Van de 11 grote hogescholen (gehanteerd criterium > instroom eerstejaars studenten) zakt Fontys van de vijfde plek naar de zesde plek. Grote hogescholen Aantal beoordeelde bacheloropleidingen Totaal oordeel Keuzegids HBO 2018 (over verslagjaar 2017) 1 Avans Hogescholen 61 69,0 2 Christelijke Hogeschool Windesheim 64 67,5 3 Hanzehogeschool Groningen 51 64,0 4 Saxion 57 60,5 5 Hogeschool Arnhem en Nijmegen 69 60,0 6 Fontys Hogescholen ,5 In de volgende grafiek is te zien hoe de eindoordelen van Fontys zich in de tijd verhouden tot de scores van de andere hogescholen in het werkgebied van Fontys. HAN en Fontys gaan redelijk gelijk op, waarbij HAN zich heeft hersteld van een dip in 2012 en 2013 en nu boven Fontys uitkomt. Ook Zuyd herstelt zich van een neerwaartse trend. Avans scoort structureel hoog, waarbij de afstand tot Fontys sinds 2016 weer toeneemt. Fontys noteert in 2018 voor het eerst sinds 2010 minder dan 60 punten. Score Keuzegids Fontys Avans HAN Zuyd 7

8 De totaalscore van elke opleiding wordt berekend op grond van de score op tien deelonderwerpen. Daarbij telt elk onderwerp even zwaar mee. Naast het gewogen gemiddelde van de opleidingen wordt tevens rekening gehouden met de afwijking ten opzichte van de gemiddelde score van verwante opleidingen. Opleidingen met 76 punten of meer krijgen het predicaat topopleiding en mogen het kwaliteitszegel van de Keuzegids voeren. Dit jaar zijn elf opleidingen als topopleiding aangemerkt, één meer dan vorig jaar Imago onderzoek Het imago van een hogeschool speelt een belangrijke rol bij de studiekeuze van studenten. Onderzoeksbureau Markteffect voert jaarlijks de Markteffect Hbo Imagomonitor (MHI) uit. Dit is een onderzoek naar het imago en de naamsbekendheid van Fontys Hogescholen vergeleken met andere hogescholen in het werkgebied. Ook geeft het onderzoek antwoord op de vraag in hoeverre toekomstige studenten zich oriënteren binnen Fontys. De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek zijn hieronder kort samengevat. Het onderzoek geeft weer in welke mate hogescholen zich onderscheiden op de aspecten die potentiële studenten belangrijk vinden. Potentiële studenten in het werkgebied van Fontys blijken onderstaande aspecten belangrijk te vinden bij hun keuze voor een hogeschool: Goede sfeer/plek waar je je fijn voelt. Persoonlijke begeleiding door docenten (als je vragen hebt e.d.). Opleidingen bieden een goede kans op een baan. Duidelijkheid over wat er van studenten wordt verwacht / weten waar je aan toe bent. Ten opzichte van andere hogescholen in het werkgebied onderscheidt Fontys zich positief op de persoonlijke begeleiding door docenten. Fontys scoort lager dan andere hogescholen in het werkgebied op het aspect opleidingen bieden een goede kans op een baan. Verder onderscheidt Fontys zich met name op het aspect stimuleren van groei. Dit aspect is voor potentiële studenten echter niet van doorslaggevend belang in de keuze voor een hogeschool. Net als voorgaande jaren blijkt dat Fontys, zowel landelijk als in de regio waar de hogeschool is gevestigd, een hogere naamsbekendheid bezit dan andere hogescholen. In het werkgebied oriënteert ruim 40 procent van de potentiële studenten zich op Fontys en heeft bijna een vijfde (18%) een voorkeur voor Fontys. Van de potentiële studenten in het werkgebied die geholpen bekend zijn met Fontys (uitleg: ze zien een rijtje van vijf hogescholen en zeggen de naam Fontys te kennen), oriënteert ruim de helft (53%) zich op Fontys. Van de groep die zich oriënteert op een opleiding bij Fontys, heeft uiteindelijk 44% een voorkeur om bij Fontys te studeren. Uit onderstaande tabel blijkt dat andere hogescholen beter in staat zijn om hun naamsbekendheid en de oriëntatie door studenten om te zetten in een voorkeur voor de betreffende hogeschool. Analyse laat zien dat Fontys een hoge naamsbekendheid heeft in de regio en bij relevante doelgroepen. De uitdaging zit in de conversie: van kennen naar kiezen. Ondanks goede gemiddelde prestaties, scoren andere hogescholen in het werkgebied beter in de actuele benchmarks. Tegelijkertijd heeft Fontys een unieke geografische positie, sterke verbindingen met het werkveld en een hoge score op persoonlijke aandacht en begeleiding. Dit biedt kansen voor een heldere profilering op zwaartepunten en kwaliteitsaspecten waarop Fontys zich positief onderscheidt. Naar aanleiding van bovengenoemde ontwikkelingen is de stuurgroep 8

9 Marktpositie ingesteld, met het doel om de marktpositie van Fontys te verbeteren door middel van een integrale marketing- en portfoliostrategie voor corporate Fontys en de instituten, vanuit een analyse van relevante data. 2.4 Bijzondere prestaties studenten In de verslagperiode van Marap II zijn onder meer de volgende bijzondere prestaties van studenten te melden: Op 14 juni vond de finale plaats van de Brains Award in het Muziekgebouw Eindhoven; Uiteindelijk mocht Fontys ICT & Business student Steve Thijssen de Leefbaarheidsprijs Brains Award 2017 in ontvangst nemen. Met deze prijs (een waardecheque t.w.v 3000 euro) kan hij zijn concept Guardian verder ontwikkelen. Op 5 juli verdedigde alumnus van de Fontys opleiding Orthopedische Technologie Dymphy van der Wilk met succes haar proefschrift Patient centered development and clinical evaluation of an ankle foot orthosis aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Zij is de eerste orthopedisch technoloog in Nederland die gepromoveerd is. Jordy van Loon en Tim Vissers wonnen op maandag 28 augustus de Fontys Denk Groter prijs met een uniek spelconcept voor basisscholen, waarbij creatief denken en samenwerken op een uitdagende manier worden getraind in het vak techniek. 3. Werkveld Fontys is verankerd in de kennisintensieve regio s van Zuid Nederland: Brainport Regio Eindhoven, Greenport Venlo/KennisAs Limburg en Midpoint Brabant. Het strategische economisch beleid van deze regio s is gericht op het versterken van de meest relevante nationale en internationale topclusters; het verbinden van deze clusters en het zoeken naar cross-overs en synergie. De vraag naar hoog gekwalificeerden neemt toe en hiervoor is een aantal Human Capital Agenda s opgesteld. Fontys geeft hieraan mede vorm als kennisinstelling en partner van de netwerken. Op voor de regio relevante thema s werken studenten, docenten en onderzoekers uit wisselende disciplines samen met professionals uit de praktijk in living labs, professionele werkplaatsen en expertisecentra. Studenten leren hier hun beroepsvaardigheden en -houding en werken samen aan onderzoek, ontwikkeling en innovaties in en van de praktijk. Belangrijke stappen die in de afgelopen periode zijn gezet met het oog op de Fontys ambities in relatie tot het werkveld zijn in de volgende paragrafen toegelicht. 3.1 Flexibilisering deeltijdonderwijs Via het programma Flexibilisering deeltijdonderwijs geeft Fontys invulling aan een betere aansluiting op de professionaliseringsvraag vanuit het werkveld en de (volwassen) student. Het programma Flexibilisering deeltijdonderwijs omvat op dit moment 38 opleidingen waarmee Fontys deelneemt aan het experiment leeruitkomsten en daarnaast neemt Fontys met een opleiding deel aan het experiment met vraagfinanciering. In domein Economie Eindhoven was per 1 september 2016 een tiental studenten gestart met de eerste vernieuwde onderwijsmodule Essentials. Per 1 februari 2017 is de tweede module Operations gestart. Bij aanvang van het studiejaar zijn in domein Educatie circa 600 studenten gestart in de deeltijdopleidingen die deelnemen aan het programma Flexibilisering deeltijdonderwijs. In domein Economie schreven ruim 40 studenten zich in voor de geflexibiliseerde opleidingsroutes. Het gaat om de volgende opleidingen: Aantal studenten Domein Economie Bachelor opleidingen Bedrijfskunde MER, Communicatie en Commerciële economie 44 Domein Educatie Bachelor opleidingen tot leraar basisonderwijs, algemene economie en bedrijfseconomie, wiskunde 210 Master opleidingen Leaderschip in education, Leren en Innoveren, Educational Needs 390 Totaal 644 9

10 3.2 Associate Degree programma s Fontys investeert in het kader van een Leven Lang Leren in Associate Degree programma s (AD s) om beter aan te sluiten op de behoeften van het werkveld en om uitval van specifieke doelgroepen te reduceren (met name van mbo studenten). De investering in AD programma s richt zich zowel op het ontwikkelen van nieuwe als op de groei van bestaande programma s. De instroom voor het studiejaar in de AD programma s is ten opzichte van vorig jaar toegenomen met 85 studenten (+ 55%). Het totale aantal inschrijvingen per AD varieert van 10 tot ruim 100. Landelijk groeit de instroom op AD programma s met 37%. Het AD programma met de meeste nieuwe inschrijvingen is Ondernemerschap en Retail Management (instroom 52 studenten). Associate Degree programma s Aantal studenten Instroom Instroom Accountancy Ondernemerschap en Retail Management Management in de Zorg Technische bedrijfskunde Ervaringsdeskundige in de Zorg Onderwijsondersteuner Technisch Beroepsonderwijs Onderwijsondersteuner Consumptieve Techniek I en II ICT Service Management Nieuw met ingang van 2017/2018: Elektrotechniek Werktuigbouwkunde Commerciële Economie Totaal De volgende AD programma s zijn in voorbereiding met een beoogde startdatum in 2018: AD Engineering (Fontys Hogeschool Techniek & Logistiek); AD Bedrijfskunde MER (Fontys Hogeschool Management Economie en Recht); AD Pedagogisch Educatief Professional (Fontys Hogescholen Pedagogiek en Kind en Educatie). 3.3 Onderzoek naar het leerproces in authentieke leer- en onderzoeksomgevingen Studenten, docenten, onderzoekers en professionals uit het werkveld werken met elkaar samen in Social Labs of professionele werkplaatsen, die verschillende verschijningsvormen kennen. Studenten ontwikkelen hier hun beroepsvaardigheden en -houding en ze werken samen met docenten en het werkveld aan onderzoek en innovaties in en van de praktijk. In de zomer van 2017 is het startsein gegeven voor twee projecten waarin onderzoek wordt gedaan naar de effectiviteit en impact op het leerproces in beroepsauthentieke leeromgevingen. Het onderzoek richt zich op Social Labs op de campus en op professionele werkplaatsen die gesitueerd zijn in het werkveld. Deze initiatieven leveren een directe bijdrage aan de ontwikkeldoelstellingen uit Fontys Focus 2020 om: 1. iedere student optimale ontplooiingsmogelijkheden te bieden in beroepsauthentieke leeromgevingen; 2. bij te dragen aan het leven lang leren van studenten, docenten en professionals uit het werkveld; 3. de doorlopende innovatie van beroepspraktijken mee vorm te geven 4. en zodoende ook zelf een innovatieve organisatie te zijn waarin medewerkers van en met elkaar leren en onderwijs en onderzoek voortdurend verder ontwikkeld worden. Social Labs zijn leeromgevingen waarin getracht wordt leren op een holistisch manier te benaderen, waarin het leerproces van de lerende centraal staat en niet de output. De lerende is niet alleen de student, maar ook de docent en de practitioner. Het onderzoek naar Social Labs heeft als doel om inzicht te krijgen in het ontwerp van bestaande leeromgevingen binnen Fontys en de succes- en faalfactoren waardoor Fontys in staat is Social Labs succesvoller op basis van evidence te ontwerpen, implementeren en duurzaam te borgen in het major 10

11 campusonderwijs. Dit onderzoek is een samenwerkingsverband tussen verschillende instituten, Fontys Educational Designers, dienst O&O en het Lectoraat Dynamische Talentinterventies van Fontys Hogeschool Human Resources Management en Psychologie. De looptijd bedraagt twee studiejaren (tot september 2019). Het onderzoeksproject Werkplaatsen Instrumentarium (WIN) is gericht op het evalueren en bevorderen van de effectiviteit van Professionele Werkplaatsen (PW) die zich buiten de fysieke muren van Fontys bevinden. Het project richt zich op de ontwikkeling van een gemeenschappelijk referentiekader en taal met betrekking tot de doelen van een PW, het instrumentarium om de effectiviteit te meten, en hulpmiddelen om de effectiviteit te vergroten. Het WIN project richt zich op PW s in het werkveld van het domein Mens & Maatschappij en is een samenwerkingsverband tussen zes instituten in dit domein en de dienst O&O. 3.4 Centre of Expertise en zwaartepuntvorming: High Tech Systems and Materials (HTSM) Fontys is in het kader van de prestatieafspraken in 2013 gestart met het Center of Expertise (CoE) HTSM. HTSM is een van de thematische zwaartepunten die door Fontys zijn benoemd om de verbinding en samenwerking tussen de verschillende instituten en lectoraten van Fontys en het werkveld te stimuleren. Het CoE HTSM speelt hierbij een belangrijke rol. Vanuit een focus op drie aandachtsgebieden (Adaptive Manufacturing en 3D printing, Adaptive Robotics en Agro-Mechanics) richt het Center zich zowel op de professionalisering van werknemers in het werkveld, als op de uitvoering van onderzoek in samenwerking met het bedrijfsleven. Op het vlak van de professionalisering van werknemers zijn in 2017 de volgende resultaten bereikt: Het CoE heeft cursussen Additive Manufacturing uitgevoerd voor ASML, Océ, NXP en de Koninklijke Luchtmacht. In het kader van Open Learning & Innovation Labs (OLL) zijn in juni pilots voor de online en offline training uitgevoerd met Additive Manufacturing en Robotics. Hieraan hebben 12 bedrijven deelgenomen. In september en oktober 2017 wordt een pilot voor Agro-Mechatronics uitgevoerd met vijf deelnemende bedrijven. Copyright en de performance van de ICT-faciliteiten zijn hierbij belangrijke aandachtsvelden. Er is goedkeuring verkregen voor een Interreg-project Vlaanderen-Nederland, waarbij 75 trainees worden opgeleid op het gebied van Software Engineering en Data Science. Dit project start in januari In 2018 zal het cursusmateriaal met betrekking tot de drie aandachtsgebieden opengesteld worden via internet. Op het vlak van het praktijkgericht onderzoek is het volgende gerealiseerd: Negen lectoraten/onderzoekslijnen zijn aangesloten bij het CoE HTSM. In mei 2017 is in het Klokgebouw voor het eerst het event ASQ Fontys georganiseerd tijdens de Dutch Technology Week. Elf lectoren en onderzoeksleiders hebben zich gepresenteerd en met ongeveer 50 bedrijven is gebrainstormd over mogelijke onderzoeksvragen die zijn gelieerd aan HTSM. Voor veel bedrijven was het verrassend dat Fontys op een groot aantal gebieden expertise heeft. De leads worden in het najaar verder uitgewerkt. In het voorjaar 2017 zijn ruim 30 onderzoeksprojecten in samenwerking met studenten, docent-onderzoekers en medewerkers van bedrijven uitgevoerd. In het najaar worden de voorstellen voor de in 2018 uit te voeren onderzoeksprojecten beoordeeld. De kennisdatabase Figshare is geïmplementeerd en het studentenstatuut is aangepast, zodat in het najaar de resultaten van de onderzoeken in de kennisdatabase gepubliceerd kunnen worden. Binnen Fontys zijn tien instituten aangesloten bij het samenwerkingsverband op het gebied van HTSM. Er worden workshops gegeven en vanuit alle instituten worden producten geprint in het 3D-printlab/Objexlab. Veel bedrijven blijken nog niet bekend met het feit dat Fontys praktijkgericht onderzoek uitvoert. Fontys wordt vooral gezien als een onderwijsinstelling waarbij studenten praktijkstages vervullen, maar niet als onderzoekspartner. Onderzoek is in de beeldvorming vooral gelieerd aan universiteiten. In het najaar 2017 en voorjaar 2018 zal een communicatiestrategie worden opgesteld met aandacht voor bedrijven en docenten. Tevens zullen de komende periode keuzes gemaakt worden over de andere zwaartepunten waarop Fontys zich als kennisinstelling sterker wil profileren. 11

12 3.5 Werkveld: impact & partnerships Tijdens de vierde RegioinBedrijf Connect netwerkbijeenkomst heeft lector Business Services Innovation Bart Nieuwenhuis van Fontys International Business School een tafeldiscussie geleid met 10 experts uit het werkveld over de vraag hoe maakbedrijven technologische innovaties, zoals Internet of Things, inzetten om geavanceerde diensten te leveren. Fontys Hogeschool HRM en Psychologie heeft in samenwerking met Midpoint Brabant het tweede Sociaal Innovatie Centrum (SIC) van Fontys Hogeschool HRM en Psychologie geopend in Tilburg. Door de fysieke vestiging bij Midpoint in de Spoorzone in Tilburg, is SIC Tilburg aangesloten bij een netwerk van ondernemers en vertegenwoordigers van de overheid. SIC Tilburg ondersteunt mensen en organisaties door anders te leren kijken naar vraagstukken en het slimmer organiseren van arbeid. Studenten HRM en Toegepaste Psychologie lopen stage bij het SIC. Met de start van het nieuwe studiejaar is Fontys Economische Hogeschool Tilburg een duurzame samenwerking aangegaan met Sports Business Center in Leusden. Studenten van SPECO Sportmarketing gaan hun opgedane kennis in de praktijk brengen in het sporthandelscentrum. Concreet gaat nu een eerste groep van 25 studenten uit het vierde studiejaar, die deelnemen aan het keuzevak Strategic Accountmanagement, onderzoek doen naar hoe het Sports Business Center haar klanten optimaal kan bedienen. Fontys Hogeschool Financieel Management en de Belastingdienst werken al langere tijd succesvol samen. Dit heeft onlangs geleid tot een formele bekrachtiging met een convenant waarin de Belastingdienst onder meer toegezegd een positieve bijdrage te blijven leveren aan de kwaliteit van het onderwijs en de leeromgeving. Een belangrijke bijdrage van de Belastingdienst is het structureel bieden van een Werken in de Praktijk - stage voor alle Fiscaal Recht en Economie studenten voor twee dagen per week gedurende een jaar. Eind september is het project VETIS (Verder komen met Elektrisch Transport in de Stad) van start gegaan, waarvoor een subsidie (RAAK PRO) beschikbaar is gesteld. In het VETIS-project participeren naast Fontys ook Hermes, VDL, Viricity, TNO, Route42, Breytner en, TU Eindhoven. Lector Future Powertrain Rik Baert is de projectleider vanuit Fontys en ook het lectoraat Big Data is aangehaakt. Vanaf februari werken vijf tot tien studenten continu aan dit project, waarin zij 43 elektrische bussen in de regio Eindhoven monitoren en vier distributietrucks in Rotterdam. 4. Organisatie en medewerkers 4.1 Ambitie FontysFocus2020 Fontys is ook voor docenten en medewerkers een learning community. Permanente educatie, talentgericht opleiden, vaardigheden opbouwen om adaptief en daarmee responsief en initiatiefrijk te kunnen opereren in een steeds dynamischere omgeving, dát is wat wij nastreven. Fontys wil een professionele leergemeenschap zijn waarin medewerkers zich ontwikkelen vanuit het adagium practice what you teach. Fontys wil ook een innovatieve organisatie zijn: vooruitgang vereist immers dat wij voortdurend openstaan voor vernieuwende impulsen van binnen en buiten onze eigen organisatie, deze vertalen naar ons handelen én verder verspreiden. 4.2 Fontys als learning community Via de volgende initiatieven in de verslagperiode maakte Fontys werk van het uitbouwen en ontwikkelen van de learning community: Vanaf september is de Talentenmarktplaats live. Dit is een online platform waar medewerkers hun talenten beschikbaar stellen en opdrachtgevers talenten kunnen zoeken voor korte opdrachten. Het leiderschapslab is gestart met een tiental leidinggevenden, die samen op expeditie gaan als lerend team rondom het leiding geven aan lerende teams. Thema van het managementevent in oktober is; Van praten naar Doen, leidinggeven aan verandering. Het programma staat in het teken van veranderstrategieën en verandermanagement. 12

13 Op 25 oktober vindt het evenement Lef. Share it. plaats. Fontys vindt het belangrijk dat niet alleen de studenten maar ook haar medewerkers hun eigen talenten ontdekken en zich structureel optimaal ontwikkelen. In dat kader worden alle Fontys medewerkers gestimuleerd om korte workshops aan te bieden én/of te volgen. Het evenement biedt alle medewerkers inspiratie, netwerkmogelijkheden, uitdaging en concrete handvatten om te groeien en te innoveren in de breedste zin van het woord. 4.3 Medewerkerstevredenheid Werkbeleving Het medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) is vernieuwd in De meting heeft om die reden eenmalig plaatsgevonden in juni in plaats van april. Het onderzoek is uitgevoerd door SKB Onderzoek & Advies. In het onderzoek staat werkbeleving centraal. De werkbeleving is gemeten aan de hand van vragen op de thema s: taakeisen, werkomgeving, organisatie en vitaliteit. In voorgaande onderzoeken is slechts met één enkele vraag de algemene werktevredenheid gemeten. Omwille van enige vergelijking met voorgaand jaar is diezelfde vraag dit jaar ook gesteld. De score op deze enkele vraag laat een lichte stijging zien (7,5 ten opzichte van 7,3 vorig jaar). Net als vorig jaar, heeft in totaal 74% van de medewerkers deelgenomen aan het onderzoek. De totaalscore van Fontys op werkbeleving bedraagt 6,6. Deze score valt uiteen in: Taakeisen 6,1 Werkomgeving 6,9 Vitaliteit 6,8 Organisatie 6,8 In vergelijking met landelijke benchmarks onderwijs (63% HBO, 22% MBO en 14% overige schooltypen) en de benchmark totale Nederlandse beroepsbevolking scoort Fontys bovengemiddeld op werkomgeving, vitaliteit en organisatie. De taakeisen worden als hoog ervaren, wat zich vertaalt in een lagere score op dit aspect. Onderstaand overzicht geeft inzicht in de hoogste respectievelijk laagste scores van de instituten en diensten: Hoogste scores werkbeleving 2017 Laagste scores werkbeleving 2017 Dienst Personeel en Organisatie *) 7,2 Fontys Academy for Creative Industries 6,2 Fontys Lerarenopleiding Sittard *) 7,1 Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool 6,3 Juridische Hogeschool Avans-Fontys *) 7,1 Fontys Hogeschool Engineering *) 6,3 Fontys Hogeschool ICT 7,0 Fontys Hogeschool International Business 6,4 Dienst Financiën 6,9 Fontys Hogeschool Journalistiek 6,4 # instituten en diensten met score > 6,6 21 # instituten en diensten met score < 6,5 7 Hoewel de vergelijking niet eenduidig te maken is, noteerden de diensten en instituten met een *) vorig jaar ook de 5 hoogste respectievelijk laagste scores op werktevredenheid. Hoewel de relatie met collega s en leidinggevenden goed is, is het aantal medewerkers (15%) dat ongewenst gedrag heeft meegemaakt vergelijkbaar met de externe benchmarks. Deze medewerkers ervaren bij Fontys wel relatief meer stressklachten of beperkingen als gevolg van ongewenst gedrag. De overgrote meerderheid (83%) van hen kan wel bij iemand terecht in dergelijke situaties Correlatie taakeisen en werkomgeving Het MTO is gebaseerd op het Job Demand Resources model. Dit model wordt gebruikt om de relatie tussen werkkenmerken en werkuitkomsten te bestuderen. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de eisen die het werk stelt aan medewerkers in balans moeten zijn met energiebronnen in het werk. Die energiebronnen in het werk worden bepaald door de werkomgeving, zoals leermogelijkheden, zelfstandigheid in het werk, loopbaanontwikkeling, de relatie met en inspiratie door je leidinggevende, de relatie met collega s en de mate van inspraak. Als de eisen aan het werk hoog zijn, maar de werkomgeving past hierbij, dan heeft een medewerker uitdagend werk en leidt dat tot positieve werkbeleving en een hogere motivatie en productiviteit. Als de eisen in het werk hoog zijn, maar de werkomgeving is hiermee niet in balans, kan dat leiden tot stressreacties en een ongezonde werksituatie. 13

14 In onderstaande grafiek is de relatie tussen de taakeisen en werkomgeving per instituut in kaart gebracht: Een lage score op taakeisen betekent dat het werk door medewerkers als zwaar wordt beschouwd in termen van taken, hoeveelheid en emotionele belasting. Hoewel er belangrijke verschillen te onderkennen zijn tussen de insitituten en diensten, draagt in nagenoeg alle organisatieonderdelen van Fontys de combinatie van werkeisen en werkomgeving positief bij aan werkplezier en productiviteit. Een disbalans tussen de werkeisen en werkomgeving kan leiden tot negatieve gevolgen voor het werkplezier en de productiviteit. In de bijlage is een volledig overzicht opgenomen van de scores van alle instituten en diensten (totaal, taakeisen, werkomgeving, organsatie en vitaliteit). Daarbij zijn de scores groen respectievelijk rood gekleurd zijn als ze significant hoger respectievelijk lager zijn dan de vermelde referentiegroep Indicatoren Fontys Focus Het MTO geeft inzicht in de score op de indicatoren uit Fontys Focus 2020 met betrekking tot kwaliteit van medewerkers en de organisatie. Dat gebeurt op basis van acht stellingen. Het percentage in onderstaande tabel geeft aan hoeveel procent van de respondenten het (helemaal) eens is met de betreffende stelling. Fontys Focus indicatoren Score Fontys Benchmark Onderwijs Kwaliteit van medewerkers De kwaliteit van de medewerkers is goed afgestemd op de te verrichten taken 52% Ik ken mijn talenten en blijf me ontwikkelen gezien de ambities van het instituut/dienst 77% NB Mijn collega's voelen zich verantwoordelijk voor het bijdragen aan teamdoelstellingen 73% NB Mijn collega's hebben een 'lerende' houding 66% NB Kwaliteit organisatie Mijn instituut/dienst reageert snel op ontwikkelingen in de maatschappij 34% Iedereen werkt bij dit instituut of dienst voor een gezamenlijk doel 44% Er wordt aantoonbaar gewerkt aan kwaliteitsverbetering 77% In ons team is sprake van een positieve, ontwikkelingsgerichte cultuur 63% NB Fontys scoort significant beter dan benchmark NB Geen benchmark beschikbaar 14

15 De verschillen in de scores per indicator zijn groot. De hoogste en de laagste score op een stelling varieert van 28 procentpunten tot 76 procentpunten. In de bijlage is een volledig overzicht opgenomen van de scores van alle instituten op de 8 vragen met betrekking tot de Fontysspecifieke indicatoren op het gebied van Kwaliteit medewerkers en Kwaliteit van de organisatie. 4.4 Formatie ontwikkeling Onderstaande tabel laat zien dat de werkelijke formatie eind augustus 2017 hoger ligt dan begroot (32 fte). In de eerste maanden van 2017 bleef de formatie achter op de begroting; het omslagpunt ligt in augustus. Instituten en diensten verwachten ultimo 2017 met fte ruim boven de geplande formatie ultimo 2017 uit te komen. Deze positieve bijstelling wordt met name veroorzaakt door aanvullende inzet in het onderwijs door verwachte groei van de studentenaantallen (met name bij Hogeschool ICT en Hogeschool Journalistiek), extra inzet op (subsidie-) projecten (met name Pedagogisch Technische Hogeschool en Hogeschool Techniek en Logistiek) en een verschuiving van inhuur derden naar personeel in loondienst als gevolg van wet DBA (met name bij Hogeschool Kunsten). De diensten (met name Studentvoorzieningen) verwachten een lagere formatie dan begroot Formatie in fte JVW II ultimo 2017 Begroot ultimo 2017 Verschil ultimo 2017 Realisatie ultimo 2016 Realisatie Begroot Verschil Centrale diensten Instituten Totale formatie Student-fte en student-op ratio Onderstaande tabel toont de meerjarige ontwikkeling van de student/fte en student/op-ratio. Kengetallen 2017 JVW M-II 2017 Begroting 2016 Realisatie 2015 realisatie 2014 realisatie Personeelsformatie (in fte): OOP OOP OOP OOP OOP OP OP OP OP OP Aantal fte gemiddeld Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Studentenaantallen Bij aanvang studiejaar t / t+1 Gemiddeld verslagjaar Student/fte-ratio (gecorrigeerd voor subsidieprojecten 12,6 12,6 12,9 13,3 13,9 en contractactiviteiten) Student/OP-ratio 18,0 18,1 18,4 19,1 19,7 In 2017 is sprake van een verdere intensivering van de student-fte ratio. De formatie per student in 2017 (1 fte per 12,6 studenten) ontwikkelt zich conform begroting, maar is naar de toekomst niet structureel betaalbaar. Dit betekent dat er formatieve aanpassingen nodig zijn; enerzijds vanwege dalende studentaantallen en anderzijds om de student/fte ratio weer binnen de bandbreedte van het meerjarig financieel kader te brengen. Binnen Fontys is gelijktijdig sprake van groeiende en krimpende instituten. Het oplossen van personele fricties via interne mobiliteit is geen vanzelfsprekendheid. De ontwikkeling van de personeelsformatie blijft naar de toekomst dus een urgent vraagstuk. In aanloop naar de begroting 2018 is het van belang dat met name de krimpende instituten hun formatieplanning aanpassen aan de dalende studentenaantallen. Tijdelijke arbeidscontracten Er is nader onderzocht of en hoe (gedeeltelijke) afbouw van de samenwerking met Stichting OOET zal worden vorm gegeven, rekening houdend met aspecten van goed werkgeverschap en flexibiliteit naar de toekomst. Overleg hierover met de vakbonden en CMR heeft plaatsgevonden; naar verwachting vindt voor het einde van het jaar nog besluitvorming plaats. Ultimo augustus had 13% van de medewerkers in loondienst een tijdelijk arbeidscontract (december ,3%, augustus ,5%). Er is dus een dalende tendens zichtbaar. 15

16 Van de medewerkers in loondienst bereikt 1,8% (in december ,2%) binnen twee jaar de AOW-gerechtigde leeftijd (totaal 67 fte). Interne mobiliteit Sinds 2015 is er met name interne mobiliteit van medewerkers zichtbaar in de vorm van doorstroom naar een andere functie binnen het eigen instituut en meer specifiek naar de functie Docent 1. De doorstroom van medewerkers naar een ander organisatieonderdeel (in een zelfde of een nieuwe functie) schommelde in 2016 en 2015 tussen 60 en 80 fte en vertoont vanaf 2015 een dalende tendens. Ziekteverzuim Verzuim per jaar totaal 5,00% 4,00% 3,00% 4,58% 4,70% 4,30% 4,21% 3,87% 4,12% 4,20% 4,13% 4,12% 4,19% 4,00% 3,81% 3,72% 3,20% 3,23% 3,16% 4,20% 3,53% 2,00% 1,00% 0,00% Totaal verzuim Fontys Gemiddeld verzuim binnen sector HBO Eind augustus 2017 bedroeg het voortschrijdend gemiddelde ziekteverzuimpercentage 4,05% (eind augustus 2016: 3,47%). Hoewel het verzuim binnen Fontys nog wel lager is dan het landelijk gemiddelde, is dus sprake van een stijging. De verzuimfrequentie ligt met 0,54 keer per medewerker lager dan augustus vorig jaar (0,6). De toename van het verzuim wordt dan ook voornamelijk verklaard door langdurige verzuim, waarbij mentale problematiek een grote rol speelt en de oorzaak vaak een combinatie is van zowel werk gerelateerde als persoonlijke factoren. Uit de cijfers blijkt dat met name het verzuim onder (fulltime werkende) vrouwen in de leeftijdscategorie jaar stijgt. Op basis van nadere analyse met behulp van de uitkomsten van het onderzoek naar medewerkerstevredenheid, de ervaringen uit lopende pilots en initiatieven op het gebied van vitaliteit zal hiervoor een passende aanpak ontwikkeld worden. Met de organisatieonderdelen die een hoog verzuim noteren is tijdens de MARAP-gesprekken expliciet gesproken over de onderliggende oorzaken. Dit betreft de volgende instituten/diensten (gelijk aan MARAP-I, met uitzondering van dienst M&C): Verzuim % t/m augustus t/m april Fontys Academy for Creative Industries 6,1 % 5,8 % Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen 6,8 % 8,3 % Fontys Hogeschool Engineering 6,1 % 6,8 % Fontys Hogeschool Sociale Studies 6,9 % 7,7 % Fontys Hogeschool Kind & Educatie 6,1 % 6,8 % Dienst Marketing & Communicatie (M&C) 6,4 % 4.6 % 4.5 Bijzondere prestaties medewerkers In de verslagperiode zijn er weer een aantal bijzondere prestaties van medewerkers te melden: Liesbeth Faas van Fontys Hogeschool Pedagogiek wint (als medeoprichter en organisator) de Fontys Denk Groter Prijs voor inspiratiesessies met het werkveld. Samen met SJS Brabant organiseert deze hogeschool maandelijks de Aan-tafel - inspiratiesessies voor specialisten en generalisten in de jeugdzorg die werkzaam zijn in het pedagogisch werkveld. Op 20 juli 2017 ontvingen Barbara Roosken en Marina Bouckaert van Fontys Lerarenopleidingen Tilburg in London hun doctorsgraad Doctor of Education International. 16