1252 LW-OLM

Transcriptie

1 1252 LW-OLM uitgetikt 1252,in rode ordner1000 originele correspondentie in groene ordner Joesovka 30 Jan./12 Jan [1] Lieve Olga! De myn is voortdurend het tooneel van gevechten tusschen Bolsjewiken en Vrywilligers met Kozakken. Kanon en geweerschoten volgen elkaar op. Tot nu zyn wy er gunstig afgekomen. Ik moest hier voor de zaak zyn en denk morgen naar Tagawog te reizen. Ik kan niet naar Jane gaan omdat het vreeslyk koud is zonder pels en een rytuig heen en terug R 80- zal kosten. Van station Joesovka hierheen R 50- Je hjeb geen voorstelling van de pryzen hier: 1 poed haver r 100- hooi R 30- meel R 100- zonnebl. olie p. pond R 6- boter R eieren p. stuk 1.50 à 2 R. Met de tuindery zit in grooten zorg. Ik was bang het hier aanwezige geld te verliezen en kocht daarom een tuin van 4 desj. met een paar lichte huisjes en stal. Ik nam een tuinman aan en bracht alles in orde - dat heeft echter vreeselyk veel gekost - zoodat ik hier groote schuld heb. Ik hoop dat alles een beetje meeloopt anders zal voor ons een groot verlies ontstaan. Uit de nalatenschap van Father heeft Jane my R 8400 in russ. 4 % rente gegeven. Nu moet de overdracht van het huis in [2] Gregorefka op jou naam maar dat is thans niet mogelyk. Beter zou zyn als het verkocht kon worden want de huizen zyn nu duurder en als niet op tyd behoorlyk remonte [?] wordt gemaakt dat thans vreeselyk duur is dan komt alles nog meer in verval, en daarby dien ik zelf daar te zyn, hetgeen ik niet kan. De papieren zyn voorloopig niet veel waard. De helft van den inboedel heb ik nog niet van Jane in ontvangst genomen omrede zy het beste voor zich en de rommel voor ons afstaat - zoo in de lyst van de boeken zyn de minderwaardige en vuile voor ons. Nu dat moet zy voor zich weten. Ik heb maar liefst zoo min mogelyk met haar te doen om de vrede te bewaren. Schryf my of je goed vind het huis in Greg. te verkoopen. Van den muur en oude huisje zyn al veel steenen weggestolen. In Holland zal het leven ook moeilylk zyn; tracht zoo goed mogelyk deze tyd door te komen en geen schulden te maken want dat maakt de boel nog slechter. Ik geloof dat ik beter gedaan had indien ik vóór de oorlog naar Holland was gekomen; nu kom ik niet zoo gemakkelyk hier weg. Ik zal verder den loop der gebeurtenissen afwachten en het [linker marge p 1] beste van de toekomst hopen. Vele groetn ook van Kees. Je je liefhebbende man Leen. [Handgeschreven brief] Rostoff - Don 16/29 Augustus 1919 [1] Lieve Olga, Lieve Erwin, Lieve Dirk, lieve Lydia, lieve Leendert, lieve Johan, lieve Theo, lieve Gerard! Hoe graag zoude ik thans met Kees per aeroplan achter "nasja chata" op den akker neerstrijken om te zien hoe je alle het maakt. We hebben met Cornelis een gevaarlyke tyd doorleefd en beide gevangen gezete: Kees 7 en ik 20 dagen in de Bloedraad. Laten we hopen dat zulk een schrikbewind niet meer herhaald zal worden. Ik [In]Charkof vooral is door deze "Tsjerewitsjaika"of Opperste raad afschuwelyk huisgehouden; ook twee stations van de myn te Jama moeten een paar honderd menschen ter [2] dood veroordeeld zyn en veelal op gruwelyke wyze, en dat gebeurd alles op rekening van de schoone leuze "Vryheid, Gelykheid en Broederschap.. Nog dagelyksch toont het leven hoezeer wy praktisch daarvan verwijderd zyn. Schryf my alle een brief, duidelyk en netjes, hoe je alle leeft, leert, werkt. Stuur dien brief aan Johan, dan kan die van anderen alle in een pakket. Uit moeder's brief zal je hooren hoe alles hier duur en moeilyk is, behalve voor speculanten die millioenen winsten hebben. Het zal voor jullie wel moeilyk zijn zooals voor velen. Ik hoop dat eene betere toestand spoedig zal komen. By Jane alles wel, Nella en Bella Lewis geven hier engelsche lessen; jun ouders zyn zeer geouderd. Wees alle hartelyk gegroet en gekust en groeten aan kennissen. Je je liefhebbende Man en Vader. [Handgeschreven brief] Stoupky 1/14 October 1919 [1] Lieve Olga! De schoonzoon van Mevrouw Leventon, de Herr Rudolf Pick c/o Redelta Ltd Copenhagen Vesterbrogade 2 E. vertrekt weer terug naar Denemarken. Stuur aan Johan een brief voor my met verzoek met zyn brief en van moeder optesturen aan bovenstaand adres. Wy zyn alle gezond. Het huis van Gregorofka, dat maar en meer in verval raakte [2] 1

2 1252 LW-OLM uitgetikt 1252,in rode ordner1000 originele correspondentie in groene ordner 0252 heb ik verkocht voor R maar het geld nog niet alles ontvangen. De roebel is thans niet meer waard dan 20 ko. Alles is hier ongelofelyk duur zoo dat Kees en ik byna geen kleeren hebben. Een hemd kost R 500- een gewoon costuum R een russ. pond boter (4 ons) R 60.- Het zout verkoopen wy tegen R 8.- per poed, maar er zyn weinig wagons. Overigens maken wy het goed. Steenhoven is al 2 maanden van plan naar Holland te gaan. Wees met de kinderen gekust van je je liefhebbenden man LW van den Muyzenberg. [Handgeschreven brief aan Grootmoeder in Hellevoetsluis] Rostof a/don 4/17 November 1919 [1] Lieve Moeder, Wy waren zeer verheugd een paar weken geleden door den heer Marx en Uchtman van U twee brieven te ontvangen nadat wy een heel jaar niets van gehoord hebben. Het was heerlyk van Olga en de kinderen, van Nelie, tante Jans en Maartje weer een en ander te mogen vernemen en hoe gelukkig dat U nog gezond zyt. Ik hoop dat als alles met de zaken eenigszins meeloopt ik in de gelegenheid zal komen in de voorzomer 1920 met verlof naar Holland te gaan; of Kees dan mee kan weet ik niet. Er zyn n.l. verschillende redenen die zyn komst bemoeilyken, maar hem heir laten kan ik alleen indien de heer Marx hem onder zyn hoede neemt. Natuurlyk indien eenigszins mogelyk breng ik hem mee. Kees is gelukkig gezond en vrolyk zoodat het geleden leed weinig sporen heeft achter gelaten. Alleen staat het treurig met zyn kleeren die alle geroofd zyn; hy loopt voorloopig in zomerkleeren. Dezer dage kreeg hy een flinke winterjas en ik hoop dat hy nu spoedig ook een winter constum [2] zal hebben. Twee winters ben ik zonder pels uit gekomen maar dat is by het vele reizen gevaarlyk voor de gezondheid daarom nam ik het besluit een nieuwe te laten maken die echter vreeselyk duur uit komt n.l R Het costuum voor Kees en een voor my zullen ook wel elk R kosten. Het leven is hier ongeloofelyk duur geworden maar tot nu hebben wy geen gebrek. Jammer dat Sipko is overleden jy hoopte vroeger altyd op zyn pensioen om dan wat buiten te leven; ook heb ik meedelyden met Johan. Hy moet maar niet te veel hoofdwerk doen en beter zou misschien voor hem zyn indien hy in rustige, aangename omgeving een goed vak kon leeren waarin hy plezier heeft. Het is in Rusland nog lang niet rustig en nog lang zal het duren voor het leven eenigermate tot orde zal komen. De tuindery heb ik moeten verkoppen omdat de toestanden niet toelaten rustig te werken. Ook wil ik liever dat Kees in myne onmidelyke nabyheid werkt. Wilt U inliggende brieven verder sturen. Weest U allen hartelyk gegroet en in de hoop elkander nog in gezondheid weer te zien verblyf ik Uw U liefhebbende zoon Leen. - Lees U ook Olga's brief en laat haar Uw brief lezen. [linker marge p1] Met Uw tachtigsten verjaardag had ik U nog een brief [linker marge p2] met gelukwensch gestuurd, of die nog is aangekomen? [Handgeschreven brief] Rostof a/don 4/17 November 1919 [1] Lieve Olga, Erwin, Dirk, Lydia, Leendert, Johan, Theo en Gerard! Gelukkig ontvingen wy berichten van je door den heer Marx en Uchtman nadat we meer dan een jaar niets van je gehoord hebben. Ik hoop dat je thans weer gezond zult zyn en ook de kinderen welvarend de school bezoeken en goed leeren. Jammer dat de jongere nog onvoldoende leeren, daartegenover ben ik verheugd dat de oudere hun taak naar behooren ernstig opnemen. Erwin en Dirk moeten maar trachten behoorlyk de HBS. afteloopen. Lydia zou haar examen kunnen doen voor de HBS. en dan ook die school trachten te eindigen. In 1917 hebben we gesproken dat zy examen zou doen voor M.u.l.o. om dan naar de Meisjes tuinbouwschool in Ryswyk te gaan. Ik weet echter nu niet of Lydia daarin voldoende lust heeft en tweedens of we thans de middelen er voor zullen hebben. Ik denk dat het laatste bezwaar oplevert en dat voorloopig beter zal zyn dat Lydia in de HBS. [2] leert. Wanneer de toestand met het russische geld beter wordt, dan zullen we de mogelykheid krygen over de Ryswyksche school te besluiten. Zooals je nu wel zult weten hebben de Bolsjewiken Kees en my in de gevangenis gehouden en onze kleeren enz. geroofd. By de verbazing wekkende duurte is het niet gemakkelyk alles weer nieuw te koopen, maar gelukkig hebben we het noodige. We zullen hopen dat nu verder ons leven en de toestand hier minder gevaarlyk worden, ofschoon voorloopig nog wel te wenschen oveerlaat. Indien de zaken dan goed zullen 2

3 1252 LW-OLM uitgetikt 1252,in rode ordner1000 originele correspondentie in groene ordner 0252 gaan hoop ik in staat te zyn myn schuld in Holland aftedoen. Voorloopig is daarop echter geen kans. Tracht daarom naar mogelykheid uittekomen. Je schryft in Holland te komen wonen, maar dat gaat niet voordat ik eerst met myn finantien was op orde kom, want in Holland met schulden te leven kan en wil ik niet. Het huis in Gregoriefka dat als jou erdeel beschouwd is heb ik verkocht voor R maar dat is niet veel als je weet dat een paar ossen thans R kost. Ik oordeelde beter te verkoopen omrede [linker marge] het huis bouwvallig werd. De buurman Cemerenko?[Russische naam] heeft het gekocht. Groet de kennissen van my die belangstellend zyn en weest [linker marge p1] alle het beste toegewenscht van je je liefhebbende man en Vader. 3

4 1920, 1921, 1922 [LW in Holland vanaf 1920] [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan:] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg, Blaricum [met potlood bijgeschreven: W. Groesz. Pieter Baststraat 4a] 26 Maart 1920 Rotterdam L.O. Ik ben op weg naar Arnhem, Wageningen, Rhenen en hoop morgen Zaterdag thuis te komen. Het verheugde mij mij moeder Kees'briefkaart te lezen en te hooren dat hij tot Januari vrij is. Ik hoop maandag met het bewerken van onzen groentetuin te beginnen. Laat Kees met de jongens Zaterdag rond het huis alles netjes opruimen en opharken. Laat Kees den heer Greefke verzoeken 6 kranten waarin mijn beschrijving is opgenomen daar het Bestuur vijf exemplaren wenscht. Een zal ik sturen aan de Hellevoetsche krant, zoo de redactie niet zelf gestuurd heeft op verzoek van den hr. Scheffers. Allen hartelijk gegroet je je liefh. Leen. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan:] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg - Kiessler Blaricum Ermelo 27 Mei 1920 Lieve Olga, Dinsdagavond trof ik Gijsbert in den trein en Nelie met 3 vrindinnen waren per fiets gekomen. Gisteren woensdag werden door Dr. Oberman en Prof. Slotenmaker belangwekkende voordrachten gehouden. Ik zou echter nu maar liever weer naar huis gaan - ofschoon het alles heel goed is. Ik hoop Zaterdag thuis te zijn. Het adres luidt Ermelo - Pinkstercursus. Ingeval je schrijft dan niet later als vrijdagocht. indien er iets bijzonders is anders hoor ik het wel thuis. Wees met de kinderen hartelijk gegroet en het goede toegew. L.W. v.d. Muyzenberg. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan:] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Blaricum N.H. Hellevoetsluis 16 Juni 1920 Zooeven ben ik per fiets van den Haag hier aangekomen en van ochtend fietste ik van R.dam naar den Haag. Indien thuis niets bijzonders is denk ik Zondag hier over te blijven; is er echter iets van belang met de post gekomen of mijn komst voor andere dingen noodzakelijk schrijf dan naar H.sluis een briefkaart. Vele groeten voor jezelf en de kinderen van moeder tante Ma en overige familie. Ik had in R.dam bij Ans overnacht en daar gaat het ook goed je je liefh man Leen. L.W.v.d. Muyzenberg Hellevoetsluis 1921 [handgeschreven brief] Rotterdam 3 Januari 1921 Lieve Olga, Zaterdagmiddag ben ik met Ans en Johan Jonker naar Hellevoetsluis gereisd en had plan gemaakt van daar aan je te schrijven, maar door bezoek en wederbezoek kwam er niet van. Moeder, Ma en verdere familie maken het gelukkig goed. Bij Adriana en Arie waren alle kinderen, Jeane met Overwater en ans met Herfst waren ook aanwezig; ik was met Johan Jonker bij hen op de Kerstboom, waarvoor Kees landheer o.a. 3 schilderstukken in olieverf gemaakt heeft die heel aardig getuigen van arti- [2] stiekn aanleg. Hij is nu gelukkig weer hersteld en zal weer in zijne betrekking gaan. Oom en tante de Boer zijn naar Rhenen en helpen tante Antje aangezien Suus ziek is geworden. Ik zend je hierbij mijne gelukwenschen voor een gelukkig nieuwjaar en hoop dat je met de kinderen in gezondheid en tevredenheid een gelukkig jaar zult tegemoet gaan. Voor erwin hoop ik dat hij dit jaar een werkkring naar zijn zin zal vinden. De overige wensch ik toe een voorspoedig jaar in hun leeren en gelukkig jaar in hun leven en spelen zullen hebben en dat Johan ook [3] zijn keus zal kunnen volgen. Ik denk a.s. zondag, indien niets bijzonders voordoet, hier te blijven; misschien ga ik dan mijn patroons en hun moeder een bezoek brengen. Vergeet daarom niet met Kees van Leeuwen meetegeven: 1 onderbroek, 1 goed overhemd, 2 zakdoeken, 2 pr dikken witten of wollen sokken, 2 kragen en 1 pr manchetten. Ik heb de vorige keer in mijn lade weinig ondergoed gevonden en vooral weinig kragen, zoo dat ik bang ben dat goed weg raakt, want ik had tamelijk veel nieuwe kragen en overhemden in den tijd gekocht toen ik naar Parijs was en [4] 1

5 dikwijls bij de firma M & Co moest zijn. Van Kees alleen ontving ik een schriftelijken Nieuwjaarswensch. Ik wensch je allen het goede en verblijf met groeten ook voor de kinderen. je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven correspondentiekaart] Parijs 20 Mei 1921 Maandagocht. ben ik aangekomen. Ongeveer 300 russen zijn uit Europa op het congres aanwezig. Het is belangrijk hier te zijn; de algemeene verwachting is dat in R. wellicht nog dit jaar een nieuwe toestand zal komen. Het congres is rijk opgezet en naar mijn inzicht niet voldoende in rekenschap met den treurigen stand in hun land. - De prijzen van goederen zijn hier niet veel lager dan in Holland et het risico wellicht niet goed op maat of naar smaal te koopen doet mij besluiten beter met je in A-dam te zien of Utrecht. Je verliest hier veel tijd met de groote afstanden en onbekendheid. Weest met de kinderen hart. gegroet je je liefh. man Leen [linker en boven marge] Ik denk tot a.s. woensdag te blijven. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest Haag 15 Juli 1921 B.O. In Utrecht zijn de heeren angstig [verder Russisch voor- en achterkant van kaart] V.d.M. Pomona Haag Leen [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest met poststempel] Rotterdam 27 X 1921 [Russisch] v.d.m. Hellevoetsluis L. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Soest Achterweg 8 Hellevoetsluis 27 Octr [Russisch] 1922 [handgeschreven brief] Rotterdam 2 febr Ik ontving van Dick een kaart meldende dat je geen geld had. Ik was in de veronderstelling dat ik daarvoor wel gezorgd had. Inliggend een brief waarop Dick f 100 kan krijgen. Ik hoop a.s. zaterdag of vrijdag avond thuis te komen en over de belasting nogmaals te spreken. Met den Verkoop van het Blaricumsche huis gaat het niet goed en [2] even slecht al met Gorssel en Soest. De huizen gaan in waarde hier sterk achteruit en mijn geld raakt op. Wij moeten dus beraadslagen hoe verder te handelen daar het leven op deze wijze veel hoogere eischen stelt dan wij kunnen voldoen. Wees met de kinderen het beste toegewenscht en tot ziens je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 16 Maart 1922 Dick kan met inliggend briefje in Utrecht geld voor de huishouding vragen. Wat betreft het verhuren van een deel der boerderij moet ik je zeggen dat ik al heel gauw zonder geld ben.ik hoop daarom dat een kooper voor Blaricum, Soest of Gorssel op mijne advertenties in de N.R.C. zal komen, anders weet ik verder geen raad. Daarom kan ik voorloopig aan vreemden de boerderij niet verhuren; dat zou ik wel kunnen doen indien Gorssel wordt verkocht. De tijden worden hier steeds moeilijker; we moeten [2] te meer samenwerken in overleg hoe ons gezin op de meest voordeelige wijze te onderhouden. Door gebrek aan contant geld gaan de huizen en vooral landhuizen zeer in prijs dalen. 2

6 Indien we alle samen hier woonden en Kees, Erwin en Dick en Lydia hier in den zomer na de examens eene betrekking konden hebben, dan konden wij eene nette woning huren of b.v. in Schiedam of Delftshaven een huisje zien te koopen. Laten we trachten met ons allen samen te werken in vrede en liefde en doen we dat niet dan vrees ik dat je het leven vooral voor jezelf en de kinderen onnoodig veel meoilijker zult maken. Met groeten voor je allen, je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven brief op voorgedrukt papier van W. MOLL VERHUIZINGEN [rode letters] RUIME DROGE BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS. Telefoon 2262 Telegram-Adres "MOLL-WARANDE". Meubelwagens en Meubelkoffers te huur. Neemt Transporten over naar binnen- en buitenland. Rotterdam 25 Juli 1922 Lange Warande 30a - 34a Vanochtend heb ik bij de Diergaarde geinformeerd: donderdag avond is Concert, je kan met Lydia daar 's middags heen en ik kom dan om een uur of zes of wellicht vroeger. Voordien kan je (met mij) en Lydia een bezoek brengen bij mevr C. Moll die gisteren is aangekomen. Ga dan met den trein uit Soest ná acht niet voor acht, dan gaat het niet zoo gehaast. Kom dan naar kantoor kijken dat is niet ver van het station waar je aankomt. Vraag eerst de weg naar het Oostplein waar je de hooge [meulen?] ziet en dan naar den Boezemsingel, dan ben je vóór de Veemarkt bij de Lange Waranda. Inliggend zend ik je een sleuteltje van den koffer in den schouw; je moet de sleutel half om draaien dan gaat het slot open. [2] Haal dan uit de papieren die in den boven bak liggende eigendoms papieren van de boerderij en schrijf op welke papieren dat zijn, hoeveel en laat die papieren bregen bij Notaris Prillewsky[?] en laat Legemaat [?] mij dan schrijven wanneer ik op den zaterdag moet komen om bij den notaris te teekenen en de rest van het geld te ontvangen voor het verkocht grondstuk. Ik hoop dat een en ander goed in orde zal komen en rust maar goed uit dat we gezellig met onze dochter hier uit kunnen gaan. Je allen het beste je Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 26 Juli 1922 Het zal misschien rustiger voor je zijn als je met Lydia van Soest wat later vertrekt. Je kunt van Soest 8.24 u - R'dam A met dezen rein heb je 10 m. in Utr. of van Soest V u - Utrecht A u " V u R'dam A u Het zal dus beter zijn met dien trein van 9.46 u uit Soest te vertrekken, dan komt je u hier aan het Maasstation. Je kan dan wandelen langs de Maas naar de Geldersche Kade of Spaansche kade en dan naar Plan C dat is een winkelgallerij en daar onder Spoor door, langs Beurs en Postkantoor kom je op Blaak waar de beste winkels zijn. Lydia zal zeker wel een [2] hoed of muts noodig hebben en tevens manteltje. Je zorgt dan wel dan je om één uur in Pomona ben, dat is Nieuwe Havensteeg, dicht bij Hoofdsteeg en bij Plan C. Ik kom daar ook om 1 uur en kunnen we samen daar eten. Na het eten kunnen we wat rondwandelen en breng ik je bij Mevrouw Moll. Dan zal mijn buren Mevrouw de Bie je 's middags met een kopje thee wachten. Je kunt dan wat rusten en opfrisschen en daarna naar de Diergaarde gaan. Ik kom daar dan om een uur of zes en daar blijven we op het koncert. Vóór 5 uur kost entree f 1- ná f

7 Misschien kan ik ook vroeger weg. Mr en Mevrouw de Bie [3] zouden graag nader kennis maken met het Vegetarisme; wil je daarom je kookboek en enkele brochures over vegetarisme mee brengen o.a. De eerste stap van Tolstoi of wat van Ortt of Dr Hindhede. Mijn brief van gisteren zal je wel ontvangen hebben met de sleutel. Zorg vooral goed voor het sleuteltje. We zullen de rest dan wel hier bespreken. Als je dat liever doet kan je ook van het station eerst hierheen komen, maar dan moet je wachten tot half één, vóórdien kan ik niet weg. weest allen hartelijk gegroet je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 26 September 1922 Beste Olga! Ik zit in Pomona voor het middageten en wil je even gelukwenschen met je verjaardag, die je wellicht vandaag reeds zal vieren. Ik hoop dat je met de kinderen een prettigen dag zal hebben en wensch je toe eene goede gezondheid naar lichaam en geest te mogen genieten om nog vele jaren in blijdschap met de kinderen dien dag te herdenken. Lydia zal je nu wel tot flinke hulp zijn en zorgdragen dat je een rustige verjaardag zal hebben. Ik hoop zaterdagavond thuis te komen en verwacht van Lydia nog een antwoord op mijn brief. Ik zou het aangenaam vinden als Kees ook zaterdag thuis komt, dan kunnen we de avond trachten gezellig met elkander door te brengen. Zie dan dat de kinderen vrijdag gewasschen en verschoond zijn en het werk wat tijdig afgeloopen is en de avond rustig voor wat muziek en gezelligheid. Als de kleintjes [2] nu de heele week vroeg inslapen kunnen zij zaterdag laat opblijven. Nelie was ook in Hellevoet uit Riga terug. Nu ik wensch je verder met de kinderen het beste en hartelijk met je allen gegroet, Je Leen. [getikte brief] zondag 3 December 1922 Inliggend vind je een brief van Kees, die ik de vorige week ontving. Ik heb bem daarop geantwoord, dat ik over de inhoud met je zou spreken, of erover aan je zou schryven. Het wil my toeschynen, dat, nu Kees zoo vast houdt aan het plan eene verlooving aan te gaan, wy daar op den duur niet tegen moeten zyn. Hy gelooft dat het beter voor hem zal zyn indien hy meer gebonden is en dat kan wel waar blyken als zyn meisje een goeden invloed op hem zal hebben. Zy lykt my een ernstig en verstandig meisje toe. Dat haar ouders eenvoudige menschen zyn, dat mag voor ons geen rede wezen tegen hun verbintenis tezyn. Voor ons moet voorop staan het belang van onzen jongen. Ik heb aan Kees nogmaals geschreven, dat hy zyn stap ernstig moet overwegen en niet lichtvaardig moet opvatten eventueel later die verbintenis te breken en daarom dus beter zou doen nog wat te wachten met de verloving. Ik zou meenen, dat wy nu ook maar onze toestemming moesten geven en zyn mesije dan ook vriendelyk ontvangen en onze kinderen er op wyzen hetzelfde te doen. Wat aanbetreft by Dina's ouders een bezoek te brengen, dat laat ik te beslissen aan jou over; heb je er lust in dan kan ik aan Kees schryven, dat wy a.s. zondag hopen te komen en anders kunnen wy nog een beetje St. Nicolaas navieren. Ik zond een postwissel van f 21 aan je en inliggend vind je eene kwitantie waarop van de heeren Luft en Jawurek f 24 ontvangen kunnen worden [2] Heb je myn brief over de poanolessen ontvangen? Ik moet een uitsluitsel geven aan den heer de Bie, want als je het niet kan doen, dan moet ik dat zeggen dan kunnen zy een ander nemen. Heeft Erwin myn brief met dien van oom Johan ontvangen? en heb je den brief van Jane en Kolia en Misses Coock gevonden? daar dient toch op geantwoord. Ik wensch je verder het goede en wees met de kinderen gegroet van je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 30 Dec Beste Olga en Kinderen. Het jaar nadert zyn einde en terugblikkende zouden wij tevreden en dankbaar kunnen zyn over alles wat ons tendeel is gevallen. 4

8 De toestanden in de Wereld zyn voor zeer vele menschen zeer benarde en daarom moeten wy voorbereid zyn op moeilyke tyden. Het is daarom niet noodig ons ongerust te maken, maar wel dat wy ons oefenen zoo goed mogelyk te leven en onze kinderen leeren met eenvoudige dingen tevreden te zyn, alles voorzichtig en netjes te behandelen en in goede vriendelyke verstandhouding met elkander te leven en te werken. [2] Ik hoop dat het Nieuwe jaar voor jezelf en de kinderen gezongheid en opgewektheid moge brengen opdat we alle eensgezind ons werk zullen volbrengen dat de kinderen succes met hun leeren mogen hebben en dat ze in eenvoud zullen mede werken om het goede te bereiken. Ik maak my over Kees dikwyls ongerust dat het niet goed gaat en wacht nu van Erwin een telegram. Ik wensch je allen het goede en zend je myne beste groeten voor je allen Je je liefhebbende Man en Vader. Zooeven je brief ontvangen en dank je allen voor je goede wenschen - We zullen alle ons best doen het jaar zoo goed mogelyk te maken, maar de Zegen komt van Boven. [in linker marge] Inliggend kwit f 30- Gelyktydig zend ik een postwissel van f 24.- dat is tezamen f 54.- n.l. f 45- voor huishouding en f 9.- voor Dick's abonnement trein. 5

9 1923 Rotterdam 24 Juli 1923 Gisterenavond, toen ik van de les kwam vond ik thuis je briefje. Gelukkig dat D. is overgegaan en zyn punten zyn tegenover de voorgaande keer behoorlyk vooruit gegaan. Ik heb geen enkel bericht van hem ontvangen. Alleen kwam gisteren nog een prentkaart van E.L.L.D. en Martha, wie dat is weet ik niet. Van avond toen ik van de les kwam kreeg ik bezoek van den deurwaarder, die kwam informeeren omtrent myn verzoek tot vrystelling van belasting te Blaricum omdat ik geen inkomst daarvan heb. Maar ik zal wel moeten betalen. Ja je vind wel eens dat je te weinig ontvangt, maar [2] alles by elkaar gerekend is het heusch niet zoo weinig wat ons onderhoud kost. Ik ben van avond by fam. de Bie geweest om over een en ander te spreken. en liet een woordje er over vallen dat je vermoeid was. Nu komt het in zoover goed uit dat zy ook nog eens over een en ander hebben nagedacht en aangezien Mr. zyn vacantie deze zomer maar 10 dagen is en ook hun familie nog moeten bezoeken, vondt Mevr. dat er moeilyk van een verblyf te Soes kan komen in dit jaar. Dus is dat in zoover geregeld dat je rust kan hebben. Als je er zelf nu ook maar een beetje voor zorgt, want als je dikwyls rust kan hebben dan maak je het zelf dikwyls onnoodig druk. A.s. zaterdag hoop ik vrij te vragen [3] en om 6 u. 's ochtends met den tram n. H. te gaan. Ik kom dan wel wat vroeg maar kan dan ook vroeg weg en hoop dan 5 of 6 uur met Henny Drewes in Soest te komen. Ik heb gedacht als Henny met Leendert boven kan slapen op Dick's plaats en dat hy dan tot Donderdag in Soest blyft. Hy zou dan donderdag met Leendert en Johan (als beide vacantie hebben?) op de fiets naar Gorssel kunnen en daar b.v. tot dinsdag blyven; hy brengt zyn deken en kussen mede. Ik hoop a.s. zaterdag alle thuis te treffen en zal Dick van avond nog schryven. Het is nu half 12 maar ik heb hier last van de muggen en kan niet inslapen. Mevr. de Bie zend je de groeten; mynheer was niet wel en lag te bed. [4] De Schollessen zyn geeindigd en geleidelyk vallen ook privé lessen af van diegene die met vacantie gaan. Nu ik kan ook wel eens een avondje rust hebben. b.v. morgen avond kan ik de fam. Bienfait bezoeken die vragen ook altyd na je. Wees met de kinderen gegroet en het beste toegewenscht. Je je liefhebbende man Leen. [met potlood] Vraag Johan dat hy Erwin goed meehelpt - dan mag hy met Henny meer naar G en laten de kleintjes ook mee helpen wieden - dan zullen we zien wat zy voor hun vacantie krijgen. [onderste bove] Zooeven van Dick een brief ontv. alles wel 25 Juli R'dam 23 Augs 1923 Inliggende brief van Mevr. Cramer wil je wel aan Kees geven. Ingeval hy niet in Soest is kan een van de ouderen hem op de fiets brengen. Maar laten zy voorzichtig zyn niet te verliezen, daar ik den brief terug moet hebben om te beantwoorden. Je maakte de vorige keer aanmerking dat ik buiten je om over de kinderen schreef. In sommige opzichten vond ik dat noodig omdat jy my niet altyd naar wensch beantwoorde en ik niet wist of de dingen gedaan werden, of je brieven waren onduidelyk [2] doordat je er dingen by haalde die niets met het onderwerp hadden uitstaan. Als je de aangelegenheden flink en nauwkeurig afdoet wil ik in 't vervolg ook wel weer aan jou sturen. Als Kees geen werk heeft gevonden en naar A. zou willen gaan dan geloof ik dat het goed voor hem zou zyn de laatste paar maanden by ons te wonen en dan thuis alle zooveel mogelyk met hem over de[?] spreken. hy kan zich dan verdienstelyk make door het huis nog wat op te knappen. Ondertusschen zou hy ook nog kunnen leeren trappen te maken wat de heer Cramer handig vondt. Ik moet den brief van Mevr C. weer terug hebben om te beantwoorden. Je allen gegroet Vader Leen. 1

10 [handgeschreven brief] Rotterdam 25 Septr Of je de 26ste of 27ste je verjaardag viert is my nog een raadsel, maar daar je over 't algemeen nogal neiging heb aan oude beginselen en tradities vasttehouden, zal ik maar zorgen dat myn brief de 26ste in je bezit kan zyn. Ik wensch dan hartelyk geluk met je verjaardag dien ik hoop je met de kinderen in gelukkig samenzyn zal vieren en ook nog vele jaren na dezen in het bezit van goede gezondheid en zooals je vader plagt te zeggen - en van het noodige kleingeld. De kinderen zullen wel voor een bloemetje zorgen en voor gezelligheid tevens. Ik hoop a.s zaterdag thuis te komen en zal my verheugen als alle dan aanwezig zullen zyn. Gisteren belde de directeur van de Handelsschool op, nadat hy de vorige week al een voorloopige mededeeling had gedaan, en vroeg my of ik 2 avonden in de Nieuwe School kon komen les geven d.i. woensdag en donderdagavond van half acht tot half tien. Daar komen dan [2] de oude en nieuwe leerlingen van beide scholen komen daar te zamen. Het was nog niet zeker of er voor 2 cursussen voldoende leerlingen op den duur zullen zyn. Voorloopig is dat alweer gunstig geloopen. Vandaag heb ik over een maand d.w.z. per 1 Nov. myn kamer in de B. Meinerslaan opgezegd want vooral nu ik 2 klassen kryg moet ik bepaald dicht by kantoor wonen daar ik niet als verleden winter de schriften van de leerlingen in de Lunchroom kan nazien, dat wordt te lastig. het is dus ook mooi dat de fam Drewes hier nu dicht by woont en een kamertje voor my hebben. Wil je aan Kees vragen of hy kan zorgen dat de photo's van Gorssel klaar komen tegen zondag, dan kan ik ze mee nemen. Ik wensch je verder een aangename dag toe en het beste met de kinderen. Je allen hartelyk gegroet, je je liefhebbende man Leen. [met potlood handgeschreven brief] Rotterdam 3 Dec 1923 Beste Olga Inliggend zend ik je de kwitantie waarop je van den heer Luft kunt ontvangen f30.43, gelyk zend ik je per postwissel = f Ik was zondag by Moeder. Voor je allen de hartelyke groeten. Ik heb by arie 2 boterletters besteld zoo dat je SinterKlaas met de kinderen in blyschap kunt herdenken. Ik zal a.s. zaterdag niet thuis kunnen komen omrede op de Handelsschool 's avonds een les voor my zal zyn inplaats van Woensdag. [2] Daarop volgende Zaterdag moet ik ook weer de gewone 14 daagsche les geven zoodoende kan ik niet eerder komen dan over 3 weken dat is de 21 ste. tusschen zondag en Kerstfeest valt de Maandag. Kan ik dien eenen dag vry krygen, dat ik 4 dagen kan blyven dan kom ik zaterdag anders kom ik maandag avond voor Kerstfeest. Ik hoop dan dat we een aangenaam Kerstfeest met elkaar zullen vieren en alle ook aan Maartjes verjaardag zullen denken. Hartelyke groeten voor je allen je je liefhebbende man Leen. [linker marge p1] Laten den kinderen alle vroeg een briefje aan my schryven wat zy voor Kerstfeest willen hebben; ik zal dan zien of ik dat kan koopen [met inkt] ook wat ik voor Dina zal koopen [linker marge p2] Laten Johan en Dick eens informeeren naar de Kweeksch. v. Ond. in Utrecht wanneer daar examen wordt afgenomen. [handgeschreven brief op voorgedrukt papier met W. MOLL enz doorgestreept] Rotterdam 28 December 1923 Zooeven heb ik een postwissel aan je gestuurd van f 99.- en wel volgens onderstaande rekening. Je heb ontvangen van my f

11 -.75 f thans zend ik per postwissel 99.- tezamen f Hiervan gaat af: voor huishouding van deze week f 45.- voor Kerstgebak " 2.50 voor huishouding van volgende week " Inliggende kwitantie van huur Deze zestig Gld. f geef je aan Dick die hy onmiddelyk aan den kleermaker geeft, want ik houd er niet van dat de jongens in kleeren loopen die nog niet betaald zyn. Laat Dick een rekening vragen van zyn kleeren en die van Leendert waarop staat [2] hoeveel reeds betaald is en deze f 60.- zoo dat ik weet hoeveel nog te voldoen; ik zal dan de rest zoo spoedig mogelyk afdoen. Laat Dick dit lezen en onmiddelyk er voor zorgen en my de gekwitteerde rekening toesturen. Voor Gerard heb ik een grooter tasch en voor Johan een grooter broek. Ik hoop nu dat beide goed zullen zyn. Hoe is Lydia thuis gekomen? Ik wensch je een goed einde van het jaar en hoop dat het Nieuwe Jaar 1924 een gelukkig en aangenaam jaar voor je zal zyn evenzoo voor de kinderen. Ik hoop nu dat die jongeren ook eens ernstiger zullen gaan werken voor de school; ze kunnen niet altyd maar blyven spelen maar moeten leeren grondig te werken zooals het leven eischt. Je allen hartelyk gegroet Leen. [linker marge p1]erwin het eng. book is uitverkocht. Vindt je goed dat ik eerst het Holl. en later duitsch of eng. koop of nu het duitsche? Schryf dan nog wat de titel - ofschoon ik den brief nog moet hebben. 3

12 1924 [handgeschreven brief geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest met poststempel Rotterdam , Kon.Ned. Postvaart Vlissinge-Engeland / Royal Mail Great-Britain - Flushing Rotterdam 4 Januari 1924 Vanochtend ontving ik den brief met jullie gelukwenschen. Jammer dat het adres niet goed was geschreven anders had ik hem een paar dagen vroeger ontvangen. A.s. Zaterdagavond hoop ik om 5 uur in Soest aantekomen; laat dan een van de grooteren komen om de schryfmachine te dragen die ik mee breng. Of misschien heeft Dick wat in Utr. te doen dan kan hy my afhalen van den trein die uit R'dam om 3.53 i Utr. komt. Je allen het beste en gegroet. L. Goudsche Wagenstraat 44. [handgeschreven brief] Zondag 26 Jan 24 Ik dank je zeer voor je lieve brief en voor het pakje dat ik op myn Verjaardag van je ontving; het was een aardige verrassing. Ik zond gisteren een postwissel van f 55.- d.i. f 45 voor jou en f. 10- voor Erwin zyn ondergoed. Ik hoop volgende zaterdag thuis te komen Weest hartelyk gegroet en het beste toe gewenscht. Van je je liefh. Leen. [2] Beste Kees, Ik dank je zeer voor je vriendelyken gelukwenschen voor myn verjaardag en hoop dat het goede dat je my toewenscht in vervulling mag komen. Het voornaamste wat ik noodig heb is dat ik myn lichamelyke nygingen weet te onderwerpen aan myn verstandlyke inzichten in het belang van een mooi en goed leven. Dat is de voornaamste levens stryd en het eigenlyke levensdoel. Wees hartelyk gegroet Je je liefh. Vader. [3] Beste Erwin. Wel bedankt voor je gelukwensch. Ik hoop dat je ondertusschen weer een stap verder ben in de gewenschte richting. Houd je in de eerste plaats kalm slaap wel, dan zal het andere rustiger in zyn werk gaan. Ik hoop spoedig meer van je te hooren of anders zaterdag a.s. je thuis te spreken. Hartelyk gegroet Je je liefh. Vader. [4] Beste Dick Je vriendelyke brief op myn verjaardag heeft my goed gedaan en hoop gaarne het goede van je allen in de toekomst te mogen zien verwerkelyken waarvan nu het zaad gelegd wordt. Het is een eeuwige stryd van verschillende krachten en invloeden; de hoofdzaak en hoofddoel van ons leven is echter steeds te trachten onszelf zedelyk te volmaken en daarby bescheiden te blyven. Wees hartelyk gegroet van je je liefh. Vader. Zondag 26 Jan [5] Lieve Lydia, Je brief was de eerste dien ik op myn verjaardag ontving en verblydde my zeer. Ik dank je voor je goede wensche; ik hoop myn best te doen om de vervulling derzelve mee te werken door het kwade te bestryden in myzelf enkel goed te doen, dat is het voornaamste levensdoel. Ik hoop dat je lessen naar je tevredenheid zyn uitgevallen in die nog moeten gebeuren ook geen [6] teleurstelling zullen bezorgen. Slaap goed, blyf altyd kalm doed je best om alles rustig te verwerken wat je heb te doceeren en laat verder alles maar rustig van stapel loopen. Ik hoop je a.s. zaterdag weer thuis te zien. Wees hartelyk gegroet en het goede toegewenscht van je je liefh. Vader. 1

13 Beste Leendert, Wees hartelyk bedank voor je gelukwenschen en vooralles wat je doed om mee te helpen voor eene goede samenleving. Gegroet je je liefh Vader. [7] Beste Johan Beste Theo Beste Gerard Alle [potlood] nog hartelyk bedankt voor je gelukwenschen op myn verjaardag. Myn inkt is uit de pen en ik moet spoedig weg, dus hierby myn beste groeten voor je allen. Je je liefhebbende Vader [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest met poststempel Rotterdam 11.IV.1924 B.O. [Russisch] Rotterdam, Goudsche Wagenstr. 44 Van den Muyzenberg [handgeschreven brief] Rotterdam 1 Mei 1924 Inliggend f 30,43 per postwissel zond ik f do voor Dick f 9.- Gisteren ontving ik een kaart van Dr. L. Ulianow die te Amsterdam is in Hotel Suisse, Kalverstr Ik heb hem uitgenoodigd 10 Mei in Soest te komen voor een daagje d.i. voor zondag. A.s. zaterdag heb ik nog les en zondag dacht ik naar Hellevoet te gaan om met Johan Jonker af te spreken hoe en wat. Ik heb voor Demiantsef geinformeerd. Booten op Riga varen allen vrachtbooten; sommige die een beetje er op zyn ingericht nemen enkele passagiers mee. D. zou een brief kunnen schryven aan de Firma Nievelt, Goudriaan & Co te Rotterdam en een en ander vragen, want [2] als je zoo komt geven zy toch geen bevredigd antwoord. Daarom is het beste dat hy schryft, maar my dunt dat hy beter over Duitschland per spoor kan gaan. Ik hoop 10 Mei te komen en breng misschien Johan Jonker mee; mogelyk dat dan Dr. Ulianof ook komt slapen. als je wil schryf ik een briefje volgende week aan Demjantsef met verzoek elders onderkomen te zoeken. Schryf my dan zyn [Russisch] want die heb ik vergeten. Ik hoop dat het je allen goed gaat. Weest alle hartelyk gegroet en het goed toegewenscht je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven brief van 4 pagina's met potlood doorgestreept] Rotterdam 18 Mei 1924 Gisteren ontving ik je brief. Ik heb een brief aan D. geschreven waarin ik hem verzocht na ontvangst van myn brief onze woning te verlaten. Opdat je weet wat ik geschreven heb zend ik je inliggend klad. Kees behoeft natuurlyk niet te betalen voor meubilair dat hy niet ontving, maar mocht het zyn dat daardoor onaangenaamheid kan ontstaan of het vertrek van D. zou worden uitgesteld, dan zou ik liever wenschen dat [2] Kees maar betaalt. Hy kan het dan afhouden van het geld dat ik van hem tegoed heb voor de schryfmachine. Wat betreft het verhuren van de slaapkamer vind ik niet goed. Ik zou in jou plaats nu maar niets meer er by nemen. Tracht datgene goed te volbrengen wat je tot nu op je genomen heb; dat is al meer dan genoeg. Want wat je aan de eenen kant ontvangt gaat aan de andere zyde onnoodig verloren. Ik zag b.v. de vorige zaterdag dat Mina bezig [3] 2

14 was in de waschmand en plotseling de mand terug schoof toen ik in de keuken kwam. Ik beschuldig niet graag maar het is toch noodig de menschen nategaan. Ik hen b.v. de vorige keer slechs 1 goed overhemd in de lade gevonden en heb hier nog 1 vuil dat goed is en ik moet minstens 4 hebben die goed zyn. Ook is orde en rust voor jou en de kinderen hard noodig. Daarom zal beter zyn nu Johan vroeger gaat slapen, dat Theo by Johan slaapt; [4] Je zal my daarmee een genoegen doen en voor Lydia en jezelf wordt de slaapkamer dan ook wat ordelyker. Het is niet goed voor een toekomstige huishoudleerares en over 't algemeen voor een jong meisje aan wanorde te gewennen. 's Ochtends alle by tyds op; onmiddelyk de bedden afhalen en slaapkamer opruimen en 's avonds bytyds naar bed. Ik hoor nog niets of Kees of Dick nog wat gedaan hebben om geld op het huis als hypotheek te krygen. Als iets nieuws bekend is laat my dan wat hooren. Ik wensch je allen het beste en zend je myn hartelyke groeten je je liefhebbende man Leen. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] [Russisch] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest Rotterdam 11 Juni 1924 [handgeschreven brief] [potlood ] Beste Olga Ik dacht er over goed te koopen voor 2 pakjes voor Theo en Gerard elk één. Inliggend een staaltje; ik meen dat het goed gelyk is aan dat ik verleden jaar heb gekocht. De breedte is 140 centimeter en volgens de winkeljuffrouw is voor elk pak noodig 4 el. Het no. is 2233 geef dat in je antwoord op, en schryf my omgaande of 4 el genoeg is en of het hetzelfde goed is, dan zal ik het Zaterdag meebrengen maar schryf dadelyk en laat de kaart op de hoofdbus brengen. Tot heden heb ik niets van Kees vernomen. Ik wacht zyn antwoord hoe de notaris denkt te doen. Zeg dat Kees in geen geval iets bestelt of koopt of zich verbindt alvorens ik hem niet schryf en alvorens ik van den notaris geen geld of schriftelyke bevestiging heb. Gegroet Leen. R'dam 3 Juli 1924 [met potlood] Z.O.Z. [2] [met potlood] B. Kees, Zooeven thuis gekomen, vond ik je brief. Daar we op Not. Knoppers dus kunnen rekenen, zouden we van dat geld het land van v. Deyssel kunnen koopen mits voor den prys van f Ik draag dan de notaris kosten. Ja het is noodzakelyk vooruit te weten hoeveel M2 [vierkante meter] van Deyssel verkoopt; opdat we later niet schadelyk uitkomen. Met notaris kosten en landmeter zal het dan toch f 2000 kosten. Het moet dan eventueel by not. Knoppers worden gepasseerd Gegroet Vader ik ga naar de les [handgeschreven briefkaart] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8 Soest Rotterdam 14 Juli 1924 B.O. Gisteren was ik by moeder. In verband met enkele omstandigheden o.a. dat de jongens van Henk, die met de meisjes n. Groningen gaat, by haar zullen logeeren en over 't algemeen de 28ste een drukke dag zal worden vond moeder en Ma beter als je wat later kon komen met Lydia en de 2 jongsten, die dan by Adr. kunnen zyn. Ik zal dan zien myn vacantie ook wat later te nemen. - Je moet dan maar zien wat je doet je hoed en mantel in Utrecht koopen of later hier in R. Lve groet L. Rotterdam Goudschen Wagenstr. 44 v.d. Muyzenberg. 3

15 [handgeschreven brief] Rotterdam 25 Juli 1924 Je brief ontvangen en kan het plan dat je daarin vermeld ook goedkeuren. Alleen reken je voor myn vacantie 7½ dag terwyl een week vacantie bestaat uit 6 werkdagen en 1 zondag die je toch vryheb, dus zal ik het plan hier en daar moeten wyzigen, dat zal ik zien hoe het beste uit komt want ik wil geen lessen laten loopen, die toch nu en dan door de leerlingen wel eens worden opgezegd. Omreden 's zaterdags de winkels vroeger sluiten en ik niet veel tyd heb zou wellicht beter zyn als je met Lydia hoed en mantel in Amersfoort [2] kon koopen, maar anders zullen we zien hier op zaterdag middag als je komt te koopen. als de heeren van de belasting komen vraag dan dat zy tot September wachten want op 't oogenblik heb ik het geld niet en kan niet eerder dan in Sept betalen; zy hebben die schoolgelden veel te hoog gerekend en daarover zal ik ook schryven. als nu Dick de volgende maand kostgeld betaalt en ook Kees regelmatig afbetaalt dan dacht ik je f 40 te geven want ik kan het zoo niet bolwerken en het loopt hier met de zaken ook niet best. Allen hart. gegroet Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 6 Augustus 1924 [in bovenmarge bijgeschreven] 9.35.a U.v ?.v Nu Dick thuis is en hy wel voor de jongeren zal willen zorgen heb ik overdacht dat het beter zal zyn als je toch naar moeder komt; ieder jaar kan het laatste zyn en zy en adriana hebben er op gerekend dus zou het een teleurstelling worden als je niet kwam. Kom dus zaterdagochtend hier en laten Lydia en Johan dan vroeg van huis gaan met de fiets. als jy om 20 min. vóór 8 vertrekt dan kom ik je van den trein afhalen die om 9.15 uur aan het Maas station komt. Als Lydia en Johan om 6 uur van huis fietsen dan kunnen zy tegen 12 uur hier zyn in de Goudsche Wagenstr. 44. Wy kunnen dan eerst ondertusschen een hoed voor je gaan koopen; doe dan voorloopig voor de reis Lydia's mantel aan, wanneer Lydia er by is dan gaan we 's middags je mantel met elkaar koopen. [2] Dit is één plan. Een ander plan is: Lydia en Johan komen op de fiets hierheen vrydag ocht. en maken dat zy [doorgestreept] (niet later dan ½ 1 by my zyn; jy komt dan ook tegen dien tyd) tusschen 12 en 1 uur aan het Maasstation zyn; ze kunnen dan op de veranda van het Station aan de Maas zyde gaan zitten en een glas melk nemen. Jy kan van Soest vertrekken vrydag ochtendl of:om 9.35 aank. Utrecht vertrek Utrecht aank. R.dam Maas of Soest vertr aank. Utr vertr. Utr aank. rotterdam uur Wacht dan daar tot ik half een of kwart voor een daar kom, dan kunnen wy in Pomona middageten en verder je mantel en hoed gaan koopen.je kan dan met Lydia by Jeane Overwater overnachten en Johan kan by my slapen. Dit 2e plan zal wel het beste zyn en ik zou graag willen dat jullie [3] dat nauwkeurig uitvoert. Inliggend zend ik de kwitantie voor den hr. Luft; ik hoop dat hy je het geld heeft toegestuurd.; Morgen zend ik je een postwissel voor de rest. Zaterdag zou je 's ochtend wat by Jeeane kunnen uitrusten of met Johan en Lydia naar een museum gaan. Johan zou ook naar de diergaarde kunnen. Dan kan je 's middags naar Hellevoetsluis. Ik heb 's middags nog een les en kan om 5 uur n. H. als het de volgende week by den notaris in Amersfoort in orde komt, zou ik zien de volgende week in Soest een paar dagen met vacantie te komen en tegelyk in Gorssel met Dick gaan zien en bespreken het plan om daar in de toekomst huisjes te bouwen. Nu Dick vry is zou dat een mooi werk voor hem zyn [4] Onderweg konden wy Rhenen en Wageningen aandoen en over Arnhem naar Zutphen - Gorssel trekken. Hierover zal ik een briefje voor Dick er by doen. Maar hoe gaat het dan met Kees? wie zal dan voor hem zorgen. Het hangt voor myn komst dus er van af hoe het by den notaris te Amersfoor verloopt of ik nu kom of later. 4

16 Ik hoor van Dick niets daarover, die zou maandag daarheen gegaan zyn en my bericht sturen. Schryf my nu zonder uitstel hoe je met Lydia en Johan doen; of jullie komen of niet en wanneer en hoe laat. Gegroet, je je liefh. Leen. [handgeschreven brief] Rotterdam 8 Augs Gisteren avond van les thuiskomende vond ik je briefkaart. Het is niet aangenaam dat je die intieme aangelegenheden open op briefkaart schryft; je had de heele briefk. in 't russisch kunnen schryven. (Ik zou nou maar niet de nieuwe spelling in 't russisch toepassen, want daar wordt je schryvery niet duidelyker door. Tot myn spyt moet ik schryven dat ik zonder het geld van Luft, niet voldoende heb om hier je mantel en hoed te koopen; ook zou Johan een nieuw jasje moeten hebben. De geldkwestie is één rede; een andere rede waarom ik je zou willen voorstellen de reis naar H. nog uittestellen is, dat je nu zaterdag komende, na eerst hoed en mantel te hebben gekocht pas in den avond in H. ben en aangezien je maandagavond weer thuis [2] wil zyn zooals in je vroegeren brief is aangegeven, dan vind ik dat zoon haast bezoek voor moeder en de familie niet aangenaam zal zyn. Wanneer zy eerst alles in orde maken voor onze komst en regelen ook de kinderen te plaatsen en alles gaat dan in zoon haast weer weg, dat zal hen niet bevallen en daarom geloof ik beter dat bezoek nog wat op te schuiven. Het is nu erg buiig weer en als Johan en Lydia zoon tocht onder regen moeten maken dan is er ook niet veel aan en bederf voor de kleeren. Ik neem myn vacantie dan ook nog niet te meer waar de hr Moll nu weer voor een week naar Engeland is. Ondertusschen is myn salaris [3] met f 10- per week verminderd en waar we toch reeds voortdurend te kort kwamen en ik of land moest verkoopen of schulden maken, zouden we nu nog minder uitkomen. Als wy willen dat Erwin door kan blyven leeren, dan moeten wy alle ons best doen alleen de hoogstnoodige uitgaven te doen en in geen geval schulden meer te maken anders kome we op onzen ouden dag er heelemaal onder, niettegenstaande we beide hard werken voor ons onderhoud en voor de kinderen. Ik hoop nu dat het met den notaris in orde komt anders weet ik niet waar het geld vandaan te halen voor intrest van Gorssel, assurantie, Erwins college geld enz. Dat kampeeren in Gorssel is [4] my niet sympathiek. Dat Lydia al begonnen is dat zelfstandig te besluiten zonder eerst aan my te vragen of ik het goed vind is volgens myn opvatting - Verwildering, maar geen beschaving. Indien het weer ongunstig is en er dagen achtereen jongens en meisjes in die tenten by elkaar zitten dan is dat niet goed; ze mogen dan nog zoo goed zyn, maar tenslotte zyn het geen engelen, ook van die zyde is my dat kampeeren onsympatiek. Ik vind ook dat het slordigheid aankweekt, want als je over 't algemeen die kampeertroepjes ziet dan is het een rommelig zoodje. Tenslotte vind ik dien reis voor de kleintjes op de fiets veel te groot; ze mogen [5] het verleden jaar er afgebracht hebben, maar ik beschouw dat zoon tocht op een dag achtereen voor die kleintjes een overspanning is, die niet anders dan schadelyk kan zyn. Je bent er tegen dat je wat in den tuin leeren meehelpen en je laat op die wyze toe dat ze boven hun krachten afstanden aftrappen die voor groote menschen al zwaar genoeg is. Het zou my een zeer groot genoegen doen wanneer dit jaar van het kampeeren werd afgezien en jullie a.s. zondag over 8 dagen rustig en prettig thuis waren en dat Lydia eens wat aan muziek ging doen, dat is veel meer beschavend dan al die vergaderingen en kampeeringen. [6] Jullie hebben van my gezegd dat ik egoist ben, maar ik geloof nu dat ik de slaaf voor jullie ben. Normaal zou het zyn als jullie hier woonden en alle meehielpen om de zorgen te verlichten. De tyden zyn moeilyk en op 2 plaatsen wonen kost natuurlyk duurder. Er wonen in Rotterdam of menschen en ik zie niet in waarom ons gezin hier ook niet zou kunnen wonen. Denk je dan dat alle menschen hier zooveel slechter zyn? Ik vind het in Soest ook mooi en over 't algemeen ben ik over den resultaten van de kinderen wel tevreden, maar de zorg voor het onderhoud komt tenslotte op my neer. Lydia was tot nu een best [7] 5

17 kind, maar in de laatste tyd zou ik zeggen dat zy grover begint te worden. Ik zou graag wenschen dat zy die vergaderingen zooveel mogelyk beperkte, daarvoor eens ernstig muziek ging leeren met de kleintjes te samen en jou het werk wat verlichte en eens een goed boek las, dat is voor haar verdere ontwikkeling, geloof ik, nuttiger dan dat vele vergaderen. Ik ben een keer op een vergadering geweest en dat nog wel van de vegetariers, van wie je moet verwachten dat ze sympathiek met elkander de zaken zouden bespreken en overleggen, maar het was een kabaal als nauwelyks zal zyn op een kroeghouders vergadering. Over een week hoop ik thuis te zyn en zou dan graag met Kees en Dop, Erwin en Dick het plan bespreken om van Gorssel wat [8] moois, nuttigs en winstgevends te maken en als het dan tot een resutaat komt en wy daar het volgend jaar een paar zomerhuisjes kunnen zetten, dan zouden wy, als de omstandigheden gunstig zyn daar met ons allen een weekje prettig kunnen doorbrengen. Dan kan het behoorlyk geordend geregeld worden en kunnen het door betalende gasten uittenoodigen ook goedkoop maken, indien het alles in goed overleg gaat. Als daar niet van kan komen dan ben ik genoodzaakt gorssel tegen elken prys op te ruimen want ik dan de rente verder niet opbrengen. Ik vind het niet aangenaam maar toch moet ik je er op voorbereiden dat ik door myn salaris verlaging ook het huisgeld met f 5- spoedig zal moeten verminderen. Ik zal eerst nog afwachten hoe het met den notaris loopt. [linker marge] Ik wensch je allen verder het goede toe en hoop dat je deze brief niet verkeerd zult opvatten. Je je liefh. man Leen. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Achterweg 8, Soest [doorgestreept en] NBASkamp Rijksstraatweg Gorsel by Zutfen met poststempel Rotterdam 14 VIII 1924 [Russisch] amersfoort Zutphen Rotterdam Goud. Wagenstr. 44 Rotterdam. [in marges, met ander handschrift?] De groenten zijn franco naar Gorsel verstuurd moeten meteen gehaald worden. Het is 4p uien 4p slaboontjes 6p snijboontjes en 5 koolen. Rotterdam 12 Sept 1924 B.O. Morgen zal Keest f 55- voor je ontvangen waarvan f40- voor huishouden en de rest 15- voor een nieuwen hoed. Ga met Lydia naar Utrecht in een goede hoedenzaak en koop wat goeds geen rond of breed model maar smal en vooruitstekend model. Dat zal je denk ik het beste staan. Je koopt nu zeker een herfst of winterhoed van vilt of met fluweel en kykt dan tegelyk naar een goede mantel. als je wat goeds vindt pas hem dan en als je zeker ben dat kwaliteit enz. alles goed is dan zal ik je geld sturen. Maar koop in een soliede zaak en eerst de pryzen van wat in de vitrines staat nagaan. Koop in geen geval [2] een mantel die vermaakt moet worden want dat loopt meestal slecht uit. Vraag dan ook by Fynaart wat hy voor een mantel voor je rekent en neem dan een staal ervan. Anders wacht je met den mantel tot ik kom. Je kan dan met je hoed een beetje rekening houden dat die ongeveer by je mantel past. Kees ziet er niet zoo goed uit. Voor het grootste deel zal dat komen door zyn vryery maar omdat hy nu goed werkt zal hy ook voldoende voeding moeten hebben. En 's ochtend eet hy niet tot 8-9 uur. Het zou heel [3] goed zyn als je kachtel toch brandt dat je gort voor hem kookt en dan kan Kees zoon hooikistje klaar maken en daar zet je het kokend in, dan heeft hy 's ochtends vroeg warme gort; dat is gezond en goed voedzaam en niet duur. Tracht dat te doen. Vandaag was ik by den directeur van de H.S. voor de bepaling van de lesuren. Ik kryg 7 nieuwe leerlingen voor de 1ste klas en 4 voor de 2e de Derde gaat niet door; teweinig leerlingen maar 2 zullen voor een laag prysje by my aan huis komen les nemen. De directeur beloofde later als er meer leerlingen voor [4] een derde klas zullen zyn (en volgend jaar misschien) meer werk er van te zullen maken by de Gemeente. 6

18 Ik heb nog een brief uit Berlyn ontvangen met portretjes die ik volgende week hoop mee te brengen of als ik niet kom - te sturen. Ik hoop dat je er voor zorgt dat Lydia 's avonds niet naar die vergaderingen gaat; dat is gevaarlyk en bovendien moet zy nu voor het laatste leerjaar flink aanpakken om een goed examen te kunnen doen. Hartelyke groeten aan je allen je je liefh. man Leen. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferdinand Huycklaan 8 Soest [poststempel: Koopt Heden Blue Band versch gemaakt?] Rotterdam 16 Sept [Russisch] Rotterdam Goudsche Wagenstr. 44 Van den Muyzenberg [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest [met poststempel] Rotterdam 28 XI 1924 B.O. [Russisch] Rotterdam Goud. Wag.str. 44 v.d. Muyzenberg. [handgeschreven brief] Rotterdam 14 Dec Van Weelstraat 13 B Ik feliciteer je nog met de verjaardagen van Kees en Erwin en hoop dat je voor al je zorgen voor hen ook nog door prettige bewyzen van hun liefde voor je zult beloond worden. Wij zyn deze week vrydag met Dick verhuisd naar de V. Weelstraat 13B en wonen nu zoo goed als buiten, hetgeen Dick wel zal bevallen. We hebben nu een groote kamer en nog een klein kamertje en zyn er dus wel op vooruit gegaan. Het zal my aangenaam [2] zyn indien we het hier voor langere tyd kunnen uithouden. Koop jy deze week een nieuwe blouse van Sjantung met parelmoer knoopen, die zyn altyd netjes en passen by alle japonnen. Ik hoop de volgende week dan het geld terug te geven. Zeg tegen Johan, dat hy den hr Feinaard nog extra vraagt zyn costuum behoorlyk ruim te maken en de kraag breed anders krult die zoo op en staat leelyk. dick zal nog wel wat schryven en zend ik je allen de beste groeten je je liefh. man L. [3] Woensdag over een week kom ik waarschijnlijk thuis daar wij de zaterdag na Kerstmis vrij hebben. Ik ben nu druk met 't teekenen der verbouwing voor Top. Nu Saluut. Dick 7

19 1925 [handgeschreven brief] [4.1.25] Wees met het Nieuwjaar veel heil en zegen voor jezelf en de kinderen toegewenscht. Ik hoop dat allen gezond mogen blyven en alle omstandigheden een weinig gunstig mogen verlopen. Als het noodig is hoop ik a.s. zaterdag naar Soest te komen; als het niet noodig is schrijf dan of laat Kees schryven dan blyf ik wellicht hier. Je allen hartelyk gegroet je je liefhebbende man Leen Rotterdam 4 Jan. 24 [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest Rotterdam vrydag Morgenavond 5 uur hoop ik thuis te komen en zou gaarne zien dat Kees dien avond in Soest blyft om een en ander te bespreken. Lydia, Leendert en Johan enz hoop ik dat eveneens thuis blyven. Dick zal hier blyven; je wilt zyn goed dan wel klaar leggen voor hem. Allen gegroet L. Rotterdam Van Weelstr. 13B v.d. Muyzenberg [handgeschreven brief] Rotterdam 19 Maart 1925 Ik wil je nog even op je brief van gisteren antwoorden. De plannen die je schrijft zijn heel goed, maar we moeten met verschillende omstandigheden, die verband houden met den verkoop van het huis in Blaricum rekening houden; dit staat voorop. Daarom moet ik in de eerste plaats trachten het huis in Blaricum te verkoopen en tevens het nieuwe huisje in Soest; dat moet beide eerst gebeuren alvorens plannen over de boerdery definitief te besluiten. Ik vind het voor- [2] stel van Makelaar Buwalda zeer geschikt, maar het huisje in Soest moet eerst verkocht worden. In allen geval zou het wenschelyk zyn dat die dame eerst het huis ziet, of er aan veranderd moet worden, of zy dan een hooger huur wil betalen, voor hoelang enz. dat zijn dingen die ik graag eerst zou willen weten. Pension houden zou ik niet mee beginnen. Wel eventueel 2 of 3 kamers verhuren, indien die dame het geheelk niet zou huren. Je moet echter zonder mij niets beloven; ik [3] kom dan zelf over om alles verder te regelen. Het staat zoo dat ik ook graag de boerdery zou verkoopen indien ik een geschikte some er voor kan krgen - ongeveer 8 à Als die dame b.v wil betalen, dan zouden wij misschien voor een jaar kunnen verhuren, misschien ook langer, dat hant af hoe de verkoop van de andere 2 huisjes afloopt. Je weet nu dus wel hoe ik ongeveer er over denk en als de boerdery aan die dame bevalt dan kunnen we een week bepalen dat zij n. Soest [4] komt dan kan ik ook komen. In dien geest kan je dus met den makelaar spreken. Vraag hem tegelyk of hy ons nieuwe huisje wil trachten te verkoopen voor f waarvan hy 2% of f 96.- provisie kan krygen. Verder ben ik natuurlyk zeer tevreden over je yver en huishoudkundige en moeder-eigenschappen en als er gouden medailles aan de beste moeders gegeven worden dan moet jy er beslist een hebben. Je allen hartelijk gegroet je je liefhebbende man L. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest [poststempel] Rotterdam 25 III 1925 Aangezien Erwin hier zeide 5 April naar Soest te komen, wil ik myn komst nog een week opschuiven. Verleden zondag was ik met D. by oom L. en tante Jet v.d.m. in Dordt; je heb van alle huisgenoten de groeten. Mogelyk dat oom L. eens op een keer onverwacht voor je staat. Hy was onlangs met heeren per auto in de buurt maar het was nog te ver. A.s. zaterdagdenken wy met D. n. Hellevoet te gaan en de daaropvolgende naar Soest. 1

20 Ik hoop dat thuis alle gezond zyn en wensch je allen het goede toe. Gegroet Je je liefh. man L. Rotterdam Van Weelstr. 13B, V.d.Muyzenberg [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huyckl. 8 Soest.[potlood] Utrecht [Russisch] Johan D. [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest Rotterdam 8 April 1925 [Russisch] Dick Mevr. v. Bl. Soest D. L. Rotterdam v. Weelstraat 13B v.d. Muyzenberg [met potlood handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Ferd. Huyckl. 8 Soest [Russisch] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg [poststempel] Rotterdam 10.IV.1925 [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest [poststempel] Rotterdam 23.IV.1925 [Russisch] Rotterdam van Weelstraat 13B V.d. Muyzenberg [handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw O.L.M. van den Muyzenberg Ferdin. Huycklaan 8 Soest [poststempel] Rotterdam 24.IV.1925 [Russisch] L. R'dam v.d.muyzenberg v. Weelstr. 13B. [handgeschreven brief] Rotterdam 21 Juli 1925 Je begrijp dat ik en Dick zeer verblijd waren met Lydia's telegram. Ja dat is een groote gelukkige gebeurtenis in ons familieleven, die ons dankbaar stemt. Ik had er zoo op gehoopt, dat je met Lydia zoudt komen en we met ons drieën dinsdag naar Hellevoetsluis zouden gaan om Moeder te feliciteeren. Dat was een groote teleurstelling, toen Dick gisteren telefoneerde, dat Lydia naar Apelschaa is vertrokken. Mij spyt dat erg. Behalve voor mijzelf had ik ook beter voor Lydia gevonden, dat zij eerst goed had uitgerust, tweedens een en ander voor haar kleeren etc. klaargemaakt. Zij begint nu na de vacantie met een ernstige taak, waarvan veel afhangt of zij op den duur zal kunnen voldoen. Het eenige wat does is aan haar vertrek naar Apelscha is dat zij het voor misdeelde kinderen doet, maar dat had toch wel een beetje anders ingekleed kunnen worden. Ik zou wel het adres van Lydia daar willen hebben. tot heden heb ik uit Amsterdam voor Leendert niets vernomen, dus zal hij [2] wel genoodzaakt zijn ook nog in Haarlem examen te doen. Ik ga a.s. dinsdag niet naar moeder en zal dien vacantie dag beter bewaren tot later wanneer Lydia terug is. Daarom heb ik aan moeder geschreven dat ik a.s. zondag hoop te komen. Ik hoop dat je alle gelukwenschen zult schrijven. Indien geen verandering komt zal ik a.s. zaterdag over een week naar Soest willen dus 1 Aug. Ik hoop dat alle dan thuis zijn voor zoover mogelijk. Wees verder met de kinderen het beste toegewenscht en zorg dat ze vroeg gaan slapen. Gegroet van je je liefhebbende man Leen. 2