Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar IV Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar 2001 Nr. 3 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 25 september 2000 Van 5 tot en met 15 september 2000 hebben in Willemstad besprekingen plaatsgevonden tussen een delegatie van het Internationaal Monetair Fonds en de Nederlandse Antillen. Onderstaand bericht ik u over het verloop en de uitkomsten van deze besprekingen. Samenvatting De Nederlands-Antilliaanse regering, de Bank van de Nederlandse Antillen, en het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao hebben zich op 15 september 2000 verplicht tot de versnelde uitvoering van een veelomvattend middellange termijn aanpassings- en hervormingsprogramma. De financiële en economische onderdelen van dit programma en essentiële structurele hervormingen voor de komende zes maanden zijn ontworpen conform de adviezen van de staf van het IMF. Het programma zal worden aangevuld met structurele aanpassingen die zijn gericht op het versterken van het ondernemingsklimaat en het verhogen van investeringen in fysieke en sociale infrastructuur. Consequente uitvoering van dit programma zal naar de mening van alle betrokkenen de basis leggen voor het bereiken van houdbare economische groei en werkgelegenheid. Het met het IMF overeengekomen pakket aan maatregelen vergt zware inspanningen van het bestuur in de Nederlandse Antillen en vraagt offers van de inwoners van de Antillen. Het getuigt dan ook van moed dat de Antilliaanse bestuurders zich hebben verbonden aan dit pakket van maatregelen. Ik ben er vast van overtuigd dat de Nederlandse Antillen hiermee de weg, die uiteindelijk leidt naar sociaal en economisch herstel, zijn ingeslagen. Steun van Nederland als partner in het Koninkrijk is thans onontbeerlijk. Die steun ben ik bereid in overeenstemming met de betrokken partijen te verlenen. Nederland zal voorts de nodige technische assistentie verstrekken om te helpen verzekeren dat het ambitieuze regelgevingsprogramma conform KST48411 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 1

2 het overeengekomen tijdschema wordt geïmplementeerd. In dit kader wordt thans al bijstand verstrekt voor de ondersteuning van ministerpresident Pourier ter bespoediging van de uitvoering van de machtigingswet. Twee juristen zijn voor een periode van drie maanden, 21 augustus 17 november 2000, voor dit project op Curaçao werkzaam. Voorts wordt reeds bijstand verstrekt voor het opstellen plan van het «Sanering van het overheidsapparaat»: drie technische bijstanders werken hier aan tot 1 november Voorts wordt al kortdurende bijstand verleend in de vorm van af en toe bespreking op Curaçao en uitwerking van de stukken in Nederland voor de volgende onderwerpen: Commissie Privatisering; Transparant openbaar bestuur/uitvoering rapport «Konfiansa»; Telecommunicatiewetgeving; Landsverordening privacy o.a. in het kader van E-commerce; Ziektekostenregelgeving; Herziening bezoldigings-, wachtgeld- en pensioenregeling voor bewindspersonen; Herziening luchtvaart-/luchtverkeersbeveiligings-/ scheepvaartwetgeving; Invoering Regulatory Board. Hiernaast wordt reeds langelopende juridische bijstand verleend door een wetgevingsjurist die ter beschikking is gesteld van het Centraal Bureau Juridische en Algemene Zaken tot Uitzending van twee andere wetgevingsjuristen voor een periode van drie jaar is al enige tijd in voorbereiding. Daarnaast is reeds sprake van langlopende uitzendingen op gebied van openbare financiën. De Nederlandse belastingdienst heeft in totaal 60 personen uitgezonden, verdeeld over 3 eilanden. Aan de Sector Interne Deskundige zijn bovendien twee technische bijstanders verstrekt. Aan het Departement van Financiën wordt eveneens bijstand verleend door uitzending van twee accountants in verband met het aanleveren van financiële gegevens aan het IMF. Tenslotte is per 1 april 2000 voor een periode van 3 jaar uitgezonden een technische bijstander van het Nederlandse ministerie van Financiën als Hoofd Financiën eilandgebied Sint Maarten. Voor economisch herstel is een financieel-economisch beleid dat aan internationaal aanvaarde maatstaven voldoet van groot belang. Tijdens het politieke overleg dat van 28 tot en met 31 augustus 2000 in Den Haag plaatsvond, waren beide delegaties van mening dat een IMF-accoord een belangrijke impuls zou geven aan het vertrouwen van het internationele bedrijfsleven in de Nederlandse Antillen. In dit kader werd afgesproken dat inspanningen zouden worden geleverd om internationale expertise in te zetten op het terrein van economische groeistrategie. Inmiddels heeft de Nederlandse regering per brief van 20 september 2000 de Wereldbank verzocht om de Nederlandse Antillen bij te staan bij het ontwerpen van een strategie om de economische structuur op middellange termijn te versterken. In de slotverklaring van het politiek overleg is daarnaast opgenomen dat middels het stimuleren van samenwerking tussen Nederlandse en Antilliaanse bedrijven en het bevorderen van de export en investeringen van Antilliaanse bedrijven in de regio/derde landen zal worden getracht de positie van het lokale bedrijfsleven te versterken. Momenteel wordt door het Nederlandse ministerie van Economische Zaken bezien of de stimulansen die de Nederlandse regering voor het Nederlandse bedrijfsleven heeft bepaald, ook op de Nederlandse Antillen van toepassing zouden kunnen zijn. Reeds in een eerder stadium heeft de Nederlandse regering toegezegd dat, indien de Nederlandse Antillen met het IMF overeenstemming zullen bereiken over een structureel aanpassingsprogramma, Nederland substantiële additionele middellen ter beschikking Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 2

3 zal stellen voor een programma ter ondersteuning van de Antilliaanse economie. Ook het versterken van de sociale infrastructuur op de Nederlandse Antillen is van groot belang. Vandaar dat Nederland eerder reeds 30 miljoen extra ter beschikking heeft gesteld in het kader van het programma jeugd en jongeren, en dat Nederland in augustus 2000 NLG 20 miljoen heeft toegezegd, bovenop de reguliere samenwerkingsmiddelen, voor de meest kwetsbare groepen in de Antilliaanse samenleving, met name om de bemiddeling op de arbeidsmarkt te verbeteren. De concrete besteding van de NLG 20 miljoen krijgt nader vorm in overleg tussen Nederland en de Nederlandse Antillen. Verloop van de besprekingen De delegatie van het IMF heeft besprekingen gevoerd met relevante ministers en gedeputeerden, werkgevers en werknemers, de centrale bank, de Sociale Verzekerings Bank, het Algemeen Pensioenfonds Nederlandse Antillen, de branchevereniging en de overheidsdienst voor toerisme, het Centraal Bureau voor de Statistiek, de diverse belastinginstellingen op Lands- en Eilandsniveau, de douane, de bankiersvereniging, institutionele beleggers, de commissie flexibilisering kapitaalmarkt, de Landsdepartementen van Financiën, Economische Zaken en Sociale Zaken, en de Eilandsdiensten van Financiën en Economische Zaken. Macro-economische en structuurverbeterende maatregelen De Nederlandse Antillen zullen zekerstellen dat de begroting 2000 van Land en eilandgebieden financierbaar is, gegeven de beschikbaarheid van binnenlandse financiering en financiering vanuit andere landen van het Koninkrijk. In dit licht hebben de Nederlandse Antillen op 11 september 2000 besloten om de ambtelijke pensioenpremies voor twee procentpunt te verschuiven van werkgever naar werknemer. Een tweede maatregel om de financierbaarheid van de begroting 2000 zeker te stellen, is de begrenzing van de uitgaven aan goederen en diensten door het Eilandgebied Curaçao. De Nederlandse Antillen hebben zich voorts verplicht om het begrotingstekort van het Land en de eilanden samen in het jaar 2001 niet hoger te laten zijn dan Naf 84,8 miljoen. Om dit te bereiken, hebben de Nederlandse Antillen met het IMF afgesproken om de volgende acties uit te voeren: Uiterlijk op 15 november 2000 zal de ontwerp-begroting 2001 van het Land worden aangepast om het tekort op niet meer dan Naf 56,1 miljoen uit te doen komen. Uiterlijk op 30 september 2000 zal de begroting 2001 van het Eilandgebied Curaçao aan de Eilandsraad worden aangeboden, met een tekort van niet meer dan Naf 28,7 miljoen. Uiterlijk op 31 december 2000 dient de beslissing te zijn genomen, dat overheden de overuren die ambtenaren maken, kunnen compenseren met extra vrije tijd in plaats van met geld. Uiterlijk op 31 oktober 2000 dienen de Nederlandse Antillen aan het IMF een voorstel te doen, hoe men denkt de AOW voortaan in mindering te brengen op de ambtelijke pensioenen. Hierbij dient de overgangsregeling beperkt te blijven. Uiterlijk op 30 september 2000 dienen de Nederlandse Antillen aan het IMF een voorstel te doen over ombuigingen bij de door de Antilliaanse Sociale Verzekeringsbank uitgevoerde regelingen. Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 3

4 Naar datum gerangschikt hebben de Nederlandse Antillen zich voorts tot de volgende acties verplicht: Uiterlijk per 15 september 2000: De Raad van Ministers heeft op 15 september 2000 de beslissing aangekondigd om het Algemeen Pensioen Fonds Nederlandse Antillen (APNA) te privatiseren. Op 11 september 2000 heeft de Raad van Ministers een algemene aannamestop voor personeel bij de Landsoverheid aangenomen, die per 15 september 2000 is ingegaan. Per 12 september 2000 heeft de Raad van Ministers de wachtgeldregeling zodanig aangepast, dat ontslagen ambtenaren die een nieuwe baan vinden een kwart van hun wachtgeld kunnen behouden, terwijl hun nieuwe werkgever een vijfde van het wachtgeld ontvangt. Per 15 september 2000 is de vergunningplicht voor individueel ontslag afgeschaft voor alle productieve sectoren op Curaçao. De Raad van Ministers heeft in de week van een ontwerpministeriële beschikking aan de Raad van Advies voorgelegd, waarin de toerisme-sector wordt uitgezonderd van de veertigurige werkweek. Afgesproken is voorts, dat zal worden afgezien van de voorgestelde verhoging van de minimumlonen. De oorspronkelijk door de Raad van Ministers voorgestelde bepaling dat een vermindering van de werkweek niet mag leiden tot loonsvermindering zal niet worden ingevoerd. De toegestane hoeveelheid arbeidsuren per dag waarvoor geen overwerktoeslag hoeft te worden betaald, zal worden verhoogd van 9 naar 10. Uiterlijk per 30 september 2000: De benzineprijzen zullen worden verhoogd. Het zal aan luchtvaartmaatschappij Air ALM worden toegestaan om een hogere brandstoftoeslag te gaan berekenen op vliegtickets. De achterstallige betalingen van het Eilandgebied Curaçao aan private leveranciers worden met Naf 20 miljoen teruggebracht. De Raad van Ministers heeft 83 Landsambtenaren aangezegd dat zij per 1 oktober 2000 worden ontslagen, terwijl 22 andere Landsambtenaren op 1 oktober 2000 hun ontslagbrief zullen ontvangen. De verzelfstandiging van de Capriles kliniek en het Landslaboratorium zal worden afgerond. Uiterlijk per 31 oktober 2000: Er zal een voorstel worden gedaan voor de financiële herstructurering van Air ALM. Er wordt een besluit genomen over de reorganisatie van de belastingdienst. Het nabestaandenpensioen voor ambtenaren wordt teruggebracht. Er zal een besluit worden genomen over de uiteindelijke structuur van de landsoverheid, en er zal een brief worden gezonden aan nog eens 394 Landsambtenaren, waarin hen ontslag per 1 februari 2001 wordt aangezegd. Er wordt een inventarisatie gemaakt van het huidige gebruik van externe consultants en de budgettaire gevolgen daarvan. De Raad van Ministers zal een privatiseringsraamwerk aan de Staten doen toekomen, inclusief een lijst van te privatiseren overheidsbedrijven en de oprichting van een fonds voor privatiseringsopbrengsten, die uitsluitend gebruikt zullen worden voor schuldvermindering en investeringen in infrastructuur en opleidingen. Uiterlijk per 30 november 2000: De Nederlandse Antillen hebben zich verplicht om de reikwijdte van de rapportages over de publieke sector te vergroten. Er dient een inventa- Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 4

5 risatie te worden opgesteld van alle publieke stichtingen en zelfstandige bestuursorganen. De belastingontvanger zal een geautomatiseerd systeem invoeren. Het Bureau Intellectuele Eigendom wordt verzelfstandigd. Het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao zal een privatiseringsraamwerk aan de Eilandsraad doen toekomen. Het aandeelhouderschap van de eilandsbedrijven zal volledig worden overgedragen aan onafhankelijke stichtingen die de privatisering zullen bespoedigen. Uiterlijk per 31 december 2000: De Nederlandse Antillen hebben zich verplicht om de risico s voor de begroting te beheersen. In dit kader dient er een beleid te worden opgesteld waarbij de overheid zichzelf beperkt in het afgeven van garanties. Er wordt een beslissing genomen over een nieuw systeem van indirecte belastingen ter vervanging van het huidige systeem. Er zal een overzicht worden gemaakt van alle bestaande belastingvrijstellingen en «tax holidays». Er zullen voldoende deurwaarders worden aangetrokken voor de omzetbelasting. Het belastingaccountantsbureau wordt versterkt. Het bevolkingsregister wordt geactualiseerd, mede met het oog op een effectieve belastingheffing. De Raad van Ministers en het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao zullen een voorstel doen om de stijging van de kosten van de volksgezondheid te keren. Het Fonds Ziektekosten Overheids Gepensioneerden wordt samengevoegd met het Bureau Ziektekosten Voorzieningen, en het toezicht op dit samengevoegde bureau wordt geregeld. Er wordt een compleet schema gemaakt voor de functieherwaarderingsoperatie bij de Landsoverheid. De marktprotectie zal de komende vijf jaar worden uitgefaseerd, te beginnen per 31 december De quotaregeling wordt per 31 december 2000 afgeschaft. Importprocedures zullen worden gestroomlijnd. Uiterlijk per 31 januari 2001: De achterstanden aan private leveranciers door het Land en diverse eilandgebieden zullen met nog eens Naf 20 miljoen worden teruggebracht. Uiterlijk per 31 maart 2001: Er zal een fusie plaatsvinden tussen de belastingontvangers van het Land en het Eilandgebied Curaçao en de belastinginspectie. De Nederlandse Antillen zullen de beheersing van de overheidsuitgaven verbeteren. De budgetdiscipline zal worden versterkt. In dit kader zal een Landsverordening financieel beheer worden opgesteld. Het Bureau Inspecties Motorrijtuigen wordt verzelfstandigd. De Raad van Ministers zal het rapport van de commissie flexibilisering kapitaalmarkt publiceren. Voorts zijn afspraken gemaakt over monetair beleid, bedrijfseconomisch (prudentieel) toezicht, hervorming van overheidsbedrijven, verbetering van het investeringsklimaat, verbetering van statistische gegevens, en tijdige rapportage aan het IMF. Er wordt een monitoring-groep ingesteld, bestaande uit de Antilliaanse centrale bank, de Stichting Overheids Accountants Bureau, alsmede het Landsdepartement en de Eilandsdienst voor Financiën. Deze monitoringgroep krijgt toegang tot alle relevante informatie, en krijgt de bevoegd- Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 5

6 heid om publiekelijk (in het openbaar) over de voortgang van de met het IMF afgesproken maatregelen te rapporteren. Financiële ondersteuning door Nederland Het IMF heeft de resterende liquiditeitsbehoefte om de Nederlands-Antilliaanse begroting in 2000 rond te maken geraamd op Naf 110,3 miljoen. Dit bedrag is inclusief de (herfinanciering van de) aflossing die de Nederlandse Antillen aan Nederland dienen te voldoen, en inclusief (financiering van) de Antilliaanse bijdrage voor het jaar 2000 aan de Kustwacht. Het IMF wijst er voorts op, dat in het kader van de afwikkeling van de boedelscheiding de betaling van Aruba aan de Nederlandse Antillen van groot belang is voor de financiering van het Nederlands-Antilliaanse programma. Het IMF gaat voor het jaar 2000 uit van een begrotingstekort van het Land en het Eilandgebied Curaçao samen van Naf 145,5 miljoen, en een begrotingstekort van de vier kleinere eilandgebieden samen van Naf 15 miljoen. De financieringsbehoefte bestaat verder uit de aflossing aan Nederland en een aflossing van plusminus Naf 2,1 miljoen aan de Europese Investerings Bank, het inlopen van betalingsachterstanden aan het APNA voor een bedrag van Naf 13,5 miljoen, en het verminderen van belatingsachterstanden aan private leveranciers voor Naf 20 miljoen. De totale financieringsbehoefte komt daarmee op Naf 225,2 miljoen. Hiervan kan naar verwachting Naf 77,9 miljoen binnenlands worden gefinancierd, terwijl in het kader van de boedelscheiding een betaling van Naf 36,9 miljoen van Aruba wordt verwacht. Het IMF beveelt aan, dat Nederland Naf 72 miljoen op een rekening bij de Nederlands-Antilliaanse centrale bank stort, die vervolgens in drie tranches aan de overheden ter beschikking zal worden gesteld op basis van de voortgang van de implementatie van de afgesproken beleidsmaatregelen. De Naf 72 miljoen wordt berekend door van de Naf 110,3 miljoen af te trekken de (herfinanciering van de) aflossing 2000 aan Nederland, (financiering van) de Antilliaanse bijdrage voor 2000 aan de Kustwacht, en de NLG 5 miljoen die Nederland eerder reeds bijdroeg om de betalingsachterstanden aan apothekers te verkleinen. De Naf 72 miljoen zal door de centrale bank in drie tranches aan de Antilliaanse overheden worden verstrekt. De eerste tranche, van Naf 30 miljoen, zal terstond ter beschikking worden gesteld. Van dit bedrag zal Naf 20 miljoen worden gebruikt om de betalingsachterstanden van het eilandgebied Curacao aan private leveranciers terug te brengen. De resterende Naf 10 miljoen kan in het bijzonder worden gebruikt om zeker te stellen dat de deadline van eind september voor regularisatie van alle achterstanden van de overheden aan het APNA wordt gehaald. De tweede tranche, van Naf 21 miljoen, zal op zijn vroegst op 31 oktober 2001 door de centrale bank van de Nederlandse Antillen aan de Antilliaanse overheden worden verstrekt. Voorwaarde voor verstrekking is, dat alle beleidsmaatregelen tot en met eind oktober zijn uitgevoerd, en voor de kleinere eilanden geldt bovendien de voorwaarde dat zij aantonen de liquiditeitssteun nodig te hebben. De derde tranche, van eveneens Naf 21 miljoen, zal op zijn vroegst op 30 november 2001 door de centrale bank van de Nederlandse Antillen aan de Antilliaanse overheden worden verstrekt. Voorwaarde voor verstrek- Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 6

7 king is, dat alle beleidsmaatregelen tot en met eind november zijn uitgevoerd, en voor de kleinere eilanden geldt wederom de voorwaarde dat zij aantonen de liquiditeitssteun nodig te hebben. Een vierde en laatste tranche bestaat uit de herfinanciering van de aflossing 2000 aan Nederland (NLG 35,5 miljoen) en financiering van de Antilliaanse bijdrage voor het jaar 2000 aan de Kustwacht. Voorwaarde is, dat alle beleidsmaatregelen tot en met eind december moeten zijn uitgevoerd. De tranches zullen telkens worden uitgekeerd na een briefwisseling tussen de centrale bank van de Nederlandse Antillen, die de status van implementatie van de beleidsmaatregelen zal beschrijven, en de staf van het IMF, die zal aangeven of er voldoende voortgang is geboekt om uitkering van een tranche te rechtvaardigen. Gegeven de beperkte terugbetalingscapaciteit van de Nederlandse Antillen, beveelt het IMF aan, dat de Nederlandse financiële steun op concessionele voorwaarden wordt verstrekt. Het IMF beveelt aan, om maximaal Naf 40 miljoen als gift te verstrekken, en het resterende deel in de vorm van een concessionele lening met een rente van 2,5 procent en een aflossingsvrije periode van minimaal drie jaar. Standpunt Nederland Zoals in de slotverklaring van het politieke overleg dat van 28 tot en met 31 augustus 2000 in Den Haag heeft plaatsgevonden al is afgesproken, is het advies van het IMF over de financiering geheel door Nederland overgenomen. Hierbij is er voor gekozen om het door het IMF voorgestelde maximum, namelijk Naf 40 miljoen, als gift te verstrekken en de rest als concessionele lening tegen 2,5 procent rente. Vervolgtraject IMF De eerstvolgende besprekingen tussen het Internationaal Monetair Fonds en de Nederlandse Antillen zijn voorzien voor het eerste kwartaal van Uitgangspunt voor het realiseren van deze planning is dat de Nederlandse Antillen conform planning de komende maanden de met het Internationaal Monetair Fonds gemaakte afspraken uitvoeren. De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, G. M. de Vries Tweede Kamer, vergaderjaar , IV, nr. 3 7