Int: ja, ja. A: of mee naar of benauwd, moet ik twee keer naar ik moet echt veel leren

Transcriptie

1 Interview met een gehuwde vrouw met 5 kinderen: Int: Hoe gaat het met je? A: Ja, een beetje druk, tijd voor de kinderen, ik heb vijf dochters. Ja, eh, ja eh, mijn oudste dochter is bijna 8, ik heb eentje van 16 nog, en ik heb een derde van 11 en een tweeling. Int: Oh een tweeling van 7 oh leuk! Ja het gaat heel goed met de gezondheid. Het ging heel goed Ik heb m n bekken instabiliteit En ik had op m n rug geslapen s nachts, en ik kwam mijn bed niet uit, 5 maanden lang. Ik kreeg een hele goeie toen ik dat liet gaan toen eten maakten mijn kinderen, douchen, ze komen bij mij douchen. Ik heb geen familie hier. Int: Nee? A: Ja, mijn kinderen waren nog klein, de oudste was 10, en ik bleef alleen hier. Alleen (naam) was hier en (naam) en zijn hier geweest, en zij vinden de situatie niet goed van mij. Als zij mij gehoord had voor eh moest ik een gaan voor een echo, dat ik tweeling Zij heeft mij heel veel geholpen. Die mevrouw dus. Ja ik kreeg niet mee. Vanaf die tijd ik moest altijd veel leren. Lastig met school, nu bijna 5,5 jaar. Als ik doe beetje veel lopen, of boodschappen, of wandelen, dan moet ik een week blijven doen. Echt. Int: ja, ja. A: of mee naar of benauwd, moet ik twee keer naar ik moet echt veel leren Int: ja.. A: in de voeten, onder de voeten. Nu heb ik ook hier pijn, door die slechte bekken. Int: Een zeurende pijn? A: ohh, kijk als ik slaap, kan ik me niet eens omdraaien, de andere kant, het doet me echt pijn. Soms ik moet van paniek, ik moet me echt oppassen. Ja weet je wel.. kijk 5 dochters thuis, man altijd ziek, altijd benauwd heeft echt astma. We hebben nu hulp gevraagd bij sociale dienst en die mensen ook mij geholpen omdat eh ik ben bij.. 6 dagen geweest?, en ik krijg ook hulp door veel Die mensen komen hier kijken om situatie, we hebben heel klein kamertje zo, vier kamers met vijf dochter. Schouwstraat? Kleine slaapkamer voor mijn man. Wij vroeger woonden in een flat. Toen wij hebben twee kamers, wij hebben ook slaapkamer bij de douche. Dit probleem wij hebben niet. Toen wij in die flat gingen wonen. Als je mijn man.. eh.. Ook wij hebben groot balkon aan de andere kant. In mijn slaapkamer je hebt ook een groot raam. Int: Ja. A: dit probleem wij hebben niet. Alleen room voor kinderen wij hebben niet. Toen we hier gingen wonen, we kregen nieuwe problemen met mijn man. Int: Ja, dat komt er nog eens bij dan. A: Mijn man heeft van het gestoom van douche en hij heeft astma.

2 Int: ja, en dat helpt hem? A: ja. En dat.. ook van bed gelijk, omdat douche bij slaapkamer. Nu wij hebben douche onder. Badkamer is boven. En die trap die is zo. Bijna ieder jaar we hebben dat probleem. Altijd mijn man op de trap gevallen. Anders iemand hem naar beneden brengen als niet gaat hem vanzelf vallen. En kijk, je komt zo,.. hier, altijd in woonkamer. Maar mijn man wil echt bij het raam slapen, ik wil niet hier slapen, ik heb, naar mijn kamer. Ik blijf bij hem hier een paar tijd en dan ik ga naar boven slapen. Want de kinderen komen ook vanochtend hier mij storen, ik wil echt beetje rust hebben. Dat is mijn leven. Int: Ik volg je. Je geeft aan dat hier meer benauwdheidklachten zijn dan in de flat? A: ja ik zeg heel makkelijk ik dacht toen in de flat wij woonde in de stad Mijn dochters zijn zat binnen, ik dacht ik ben blij we hebben voor achter, en toen kreeg ik allemaal problemen van mijn man, en dat is belangrijk ook, mijn man is belangrijk. Als mijn man niet goed woont zij weten onze problemen weet je wel, zij (dochters) voelen van hun vader, als moeder vader niet goed, niet zo goed gezondheid, ja, als gezin niet zo. Mijn dochters eh reactie komt, die reactie van mijn man elke nacht elke dag hetzelfde probleem. De straat, het douchen, weetje als ik een keer goed slaap. Ik word wakker, ik niet eh ik schreeuwen omdat ik wil ook een beetje rust... moet ik opsparen of mijn kinderen naar school brengen ja.. Kind: wij zijn een beetje moeilijk A: ik en mijn dochter eergister wij zijn uitgenodigd bij een geboorte.. eh Kind: een geboortefeest Int: oh leuk A: die mevrouw heeft ook kleinkinderen, heel veel twee meisje en 1 zoon. Int: oh oké, ja. A: die vriendin op school bij mij ook Marokkaanse heel groot familie allemaal meisje, heel groot meisje, zo mooi meisje, lang haar. Prachtig Int: leuk. Kind: het babyfeest Int: ja, want hoe gaat dat, zo n babyfeest? Want je komt dan met zijn allen op visite? A: je komt dan op visite, en na 20 dagen, 21 dagen ze offeren een schaap Int: oh na 21 dagen A: nee, dat maakt niet uit. Sommige mensen doen al na 8 dagen. En ze roepen dan voor het eten en ze maken muziek en koekjes, thee, drinken, cola, geen wijn, en het vlees van het schaap koken met iets anders, kip of loempia of Int: Ja, en wie maakt al dat eten? De moeder die pas bevallen is? A: nee, zij heeft een moeder, die vrouw en die maakt ook dingen erbij, dat is heel makkelijk, die helpt en alles doen, ook de vriendinnen komen ook koken, dichtbije. Buren of vriendinnetjes. En de andere mensen die blijven gewoon zitten.

3 Int: Leuk. Ik wil u ook nog even bedanken. Meneer, ik wil u ook nog even bedanken voor de gastvrijheid. Antwoord echtgenoot: Ja tuurlijk, ja. Int: Ja, hartelijk dank A: Wij zijn ook blij dat u kon komen, dat u een beetje hoort wat wij voelen, ons probleem enzo Int: Ja, precies. Maar ik vind dat u wel goed Nederlands praat, hoor A: Ja, ik hoop nog meer woorden te leren. Kind: ja, meer Nederlands leren. Ze kan niet zo goed nederlands praten Int: nee, heel goed vind ik juist! Nederlands is gewoon een hele moeilijke taal! A: Ja, ik heb bijna nooit gehoord die taal, toen ik in Marokko zat. Int: Want vertel eens, je bent in Marokko geboren? A: In Casablanca. Int: Ja, en wanneer ben je naar Nederland gekomen? A: Ja, in 1991 toen ik hier kwam. Int: Toen had je nog geen kinderen? A: Jawel, ik had al de oudste dochter. Int: Toen had je al 1 kind? A: Nog zwanger was ik. Int: En je kwam met je man naar Nederland? A: Mijn man, hij was hier eerder hij. Int: Oh, A: En ik ben met hem getrouwd en ik kwam achter hem aan. Int: Toen je eenmaal in Nederland was, toen sprak je nog geen Nederlands? A: Ik sprak Frans. Int: Ja? A: Ik heb gestudeerd in Marokko. Ik heb de Arabische taal gestudeerd en ook Frans. Int: Vandaar dat je ook de Nederlandse taal weer snel opgepakt hebt? A: Ja. Ik was op school 3 jaar, 1 jaar, 2 jaar terug, heel vroeg, toen ik hier, mijn dochters nog klein, en eh, dat heb ik gestopt en twee talen 3 en twee talen 4, dat heb ik ook gestopt, ik heb het druk, ik heb het echt druk. Door mijn man, dus ik moet, ik wil ook overdag slapen, ik kan me niet concentreren, vaak is spanning met hem, s nachts. Nu kom ik nu, ik vergeet die afspraak, echt waar, ik vergeet dat ik om 10 uur met reageren. Int: Ja, dat vind ik niet zo erg hoor, want ik dacht weetje, als het niet uit komt. A: Nee, sorry

4 Int: Ja A: Ja maar gelukkig, ik houd van mijn kinderen. Gelukkig wel. Int: Ja, dat zie je, dat vind ik leuk. A: Ik volg een maand een project, elke week komt er iemand bij mij, praten, papieren invullen. Ook die hulp krijg ik van sociale dienst Int: Eén keer in de week formulieren invullen? A: Ja maar ook gewoon praten. Int: Is dit vanuit de sociale dienst? A: Van maatschappelijk werk, maat project. Int: Is dat van de gemeente? A: Ja, helpen met www aanvraag, die mensen komen hier kijken onze situatie. Naar huisarts vragen. Praten met haar. Drie week geleden hart controle Int: Hij heeft een ECG film gemaakt, een hartfilm? A: Ja, en moet nog een keer terug en andere dingen een klein gaatje maken in de zij Via het ziekenhuis. Kijken voor adem. Int: Maar wat je eigenlijk wilt is een ander huis? Het levert benauwdheids klachten op? A: Ja we krijgen ander huis zoeken, zelf zoeken dat is het probleem, ik heb geen kracht om dat te doen, ook geen tijd. Ik ben bij woning geweest vragen. Eerst drie maanden zelf zoeken, dat gaat niet. Ik heb ook mijn bekken problemen. Ik kan niet lopen. Hij heeft benauwd, het is echt zwaar. Me dochter doet werk voor mij, maar moet ook naar school. Int: Uw man woont hier sinds 1971 zeg je, toen werkte hij nog, en is hij niet meer in staat om te werken? A: Nee heeft AOW, man is 68, Int: Hoe oud ben jij dan als ik vragen mag A: 50 jaar. Int: Wat voor uitkering heb je nu dan? A: We hebben AOW, kleine uitkering is niet genoeg voor kinderen Int: Met 5 opgroeiende kinderen A: Man is niet op school geweest ik wel hij kan niet lezen. Ik krijg huursubsidie op mijn bankrekening. Maar me man kreeg het ook. Nu moet ik drie jaar terugbetalen euro Ik word echt gek, door stressen ik weet niet wat ik wil

5 Int: Hoe moet je die 7000 euro dan terugbetalen? A: Ja door uitkering. Binnen 2jaar alles terug hele bedrag, kinderbijslag.. echt zonde. Geen cent thuis die uitkering. Mijn dochter geen schoenen ik kan geen schoenen geven. Int: Moet jij van 220 euro rondkomen? A: Ik moet 220 betalen van mijn kinderbijslag van mijn dochter.. Int: De kinderbijslag die jij normaal gebruikt voor kleding en schoenen? A: Ja ik wil mooie kleren kopen voor me dochter maar heb helemaal niks.. mijn dochtertje heeft niks. geen geld niks. belasting hun schuld ik 3jaar geld gekregen hun schuld.. Int: Dus jij kreeg geld van de belasting en jij denkt: ik krijg dat, dus ik heb er recht op. A: Ja.. Het is ons geld. Wij hebben in een groot probleem het probleem komt bij ons. Zonder dat ik het kom zoeken. Int: Ik zal het even samenvatten. Jij krijgt zorg toeslag daar bleek je achteraf geen recht op te hebben. Jij denkt; je krijgt het dus we kunnen het opmaken. Want je ontvangt het van de belasting? A: Het stond op mijn mans naam en op mijn naam hij heb niks gedaan zegt ie.. Maar we zijn man en vrouw. En hij altijd ziek enzo Maar toch hebben we het beiden gekregen. Int: Jullie hebben beiden de zorgtoeslag gekregen? A: Ja ja. Nu na 3 jaar moeten we alles terugbetalen. Ja mevrouw dit dat ik weet van niks. Ik vind het zonde Die afschriften heb ik gedaan Ik heb die 220 gestopt Int: wie is vertsa? Een advocaat? A:Ja een gewone. Ik heb gelukkig wel antwoord gekregen, ik heb brief gestuurd, een kopie sturen met alles hulp enzo gestuurd ik nu wachten op. Ik nog niks gehoord. Int: Je zegt dat je nu met 200 euro te betalen? A: Ik kan niet. Int: je hebt een kleine AOW en aanvullende bijstand? Daar moet je ook nog die 220 euro van betalen Alles gaat natuurlijk door; de huur, gas water en licht. A: Ja, daardoor blijft er eigenlijk niks over van het eten.. Ik kan helemaal niks eten.. helemaal niks.. 16euro van tafel ik ook leren van me dochter. Alles leren. Dit vind ik niet mooi.. dit wil ik, dat wil ik.. maar het kan niet. Telefoon internet. Int: Ja, dat is belangrijk als je kind opgroeit A: Dit jaar is echt vreselijk. Heb niks. Pakket van voedselbank. Daar ben ik blij mee

6 Int: Je bent een beetje aan het inlopen Je krijgt nu een voedselpakket. Dat helpt jou Als ik jou goed begrijp dan word je wel geholpen door de sociale dienst En de problemen zijn ontstaan door de belasting? A: Ja. Meer kan ik niet doen. Ja belasting hun gezegd mevrouw klein bedragje meer kan ik niet doen. Als jullie niks betalen alle spullen weg ik word bang. Int: Daar gingen ze mee dreigen? A: Ik kan niet, ik kan niet. Ik vind niet dat iemand aan mijn spullen kan komen. Rechtszaak ik bang Int: Toen je man nog niet met pensioen was? A: Ja,vroeger, maar hij werd heel snel ziek.. hij werd erg ziek, astma en toen naar het Gak Int: Toen hij bij het Gak liep ontstonden er toen financiële problemen? A: We hadden natuurlijk nog financiële problemen. Kinderen nog klein. We hadden eten en drinken, het ging, gewoon alles kost geld. Int: Toen ging het nog allemaal wel? A: Ja ging toen nog wel. Maar wel moeilijk. Int: Heb jij nog gewerkt.? A: Niet lang, maar na 6 maanden ben ik bevallen en kreeg ik bekkeninstabiliteit. Int: Toen zat je nog op de flat? En kreeg je toen de tweeling? A: Ja, ja. En daarna werd alles te duur 3 kinderen beetje maakt niet uit Int: Want je zegt dat je 250 euro kwijt bent aan gas water en licht.? A: Wij betalen 160 euro Int: 160 euro is voor een gezin normaal. Ik hoefde in de flat alleen 82 te betalen, maar nu 160.Het water is niet zo hoog, die is klein. Int: Je bent heel zuinig met alles, kan ook niet anders, want het is een heel laag bedrag A: Ja, alle lampen uit, alleen wie in kamer is, mag lamp aan. Niet vaak douchen, misschien maar twee keer in de week. Int: Ja, dat heb ik ook met mijn dochters.. je hebt er geen controle op he?! A: Nee, ik word gek, ze blijven onder de douche, ik en mijn man douche weinig. Ik ben met 1 minuut klaar met douchen, maar de meisjes willen niet luisteren. Spelen, en de kraan loopt. Ik roepen klaaaar, als ik niet roep blijven ze de hele nacht daar. Int: Die voedselbank waar je naar toe gaat daar mag je drie maanden gebruik van maken klopt dat? A: Als je kaart vol, kan je andere kaart bestellen als de situatie niet is verbeterd. Als ik werken, ik heb geld, ik niet meer naar voedselbank. Kinderen moeten ook eten. Ik koop geen snoep voor mijn kinderen, chocola, chips extra dingen. Belangrijke dingen zoals brood, melk beleg al die belangrijk boodschappen toiletpapier, shampoo, die is belangrijk boodschappen. Die andere dingen.

7 Int: Die dingen kun je niet kopen, daar bezuinig je op? A: Ik kijk in het pakket, wat in het pakket, ik koop niks. Ik krijg 78 euro per week, dan hele boodschap 50 ik dus voedselbank. Ik kan niet alles kopen. Maar als ik nu zie wat in het pakket zit ik dat niet kopen, bijvoorbeeld limonade. Ik genoeg per week, 1 pakket of twee pakketten zit rijst of macaroni potje van tomaten of hagelslag, boter of kaas. Int: Want je zegt dat je ongeveer 50 euro per week uitgeeft aan eten? A: 45 of 50, als het geld komt van mijn man, heeft auto moeten benzine. Doe het geld verdelen, nooit bij mensen lenen. De voedselbank is echt prima. Int: Vind je het vervelend om naar de voedselbank te moeten? A: Eerst wel, beetje schamen, ik durf niet, maar ja, ik dacht waarom niet, waarom niet, ik krijg hulp van die. Maar is beter voor de familie. Ik zorg voor de kinderen. Int: De dames van maatwerk spreken dus alles met jou door? A: Vrijwilligers werk, en hebben het over je woonsituatie ook over je financiële situatie? Ja. Int: Hoe je dat het beste kan aanpakken? A: Ja,ik was blind voor alles..problemen problemen bekken instabiliteit, kleine kinderen, Maar nu met maatproject is anders. Int: Ga je ook echt naar oplossingen leren kijken? En hoe kom je aan dat maatproject? A: Sociale dienst Int: En je hebt het gevoel dat zij echt wat met jou doen? En niet alleen maar aanhoren? A: Ik heb altijd gezegd wil wat licht in mijn huis, licht in mijn kamer. Ik kan niet lang staan, dat is een probleem. Na drie jaar ik was zo, nu 1 keertje zij zorgen voor mij. Gelukkig hebben die mensen mij geholpen. Die lampjes heb ik gekocht bij Koninginnedag 5 euro per stuk, koffiezetapparaat voor 1 euro gekocht. Ik ben blij, mijn man gelooft niet, ik zeg echt waar: 5 euro per stuk Int: En wie heeft ze opgehangen? A: Mijn man en zijn vriend. Int: Wat geweldig, het was van de week Koninginnedag en nu hangen ze al A: Ja, ik ben blij Int: Echt heel smaakvol. A: Kastje ook nieuw 25 euro. Ik bij Leen Bakker kijken, ik wil graag mooie dingen kopen, maar kan niet. Wil nieuwe bank kijken, prijs niet duur, maar voor mij wel te duur. Maar gelukkig ben ik blij met die tafel en die lampjes Int: Ik kom voor mijn werk bij Marokkaanse gezinnen en wat mij altijd zo opvalt, is dat ze zo schoon zijn. A: Marokkaanse vrouwen zijn schoon, in huis altijd schoon. Ja, wij bidden 5 keer op een dag, omdat wij bidden, mag niet schoenen naar binnen als iemand komt, moeten wij dweilen, met heet water. Goed stofzuigen en goed dweilen elke dag. Schoenen moeten uit, misschien poep onder; is bacteriën. We leggen een deken op de grond, voor het bidden en die moeten we ook elke keer weer wassen. De bidden wordt niet geaccepteerd als het niet schoon is. Je moet ook 5 keer handen wassen in huis, en handen.

8 Allemaal bidden, allemaal tegelijk en nog een keer en nog een keer. De deken moet goed schoon. Ik wacht tot mijn dochter schoon kom naar binnen, niet vies, ook in Marokko ik elke dag dweilen. Weinig honden op straat, maar toch elke dag dweilen. Elke ochtend weer alles goed schoon. Int: Nederlandse vrouwen waren vroeger schoon, tegenwoordig niet meer. A: Mensen werken, werken de hele dag, niet schoonmaken, mijn moeder ook de hele dag echt schoon, Maar mijn zus werken en nu twee keer in de week. Ze heeft geen tijd. Int: Maar je hebt hier geen familie wonen, geen zussen geen broers? A: Nee jammer niet. Helemaal niemand, niemand Int: Heb je je moeder nog? A: Ja, mijn moeder nog in Marokko, ziek echt ziek. Int: Wordt zij verzorgd door andere familie? A: Ik heb broer en zus, omstebeurt verzorgen zij haar. Ze laten haar niet alleen. Nu bij mijn zus, daar kunnen ze zorgen dag en nacht. Int: Toen jij pas in Nederland was, hoe heb je dat ervaren? A: Heb ook gestudeerd en gewerkt. Ik kreeg dochter met keizersnee, dat was echt pijnlijk, alleen mijn man kon bij mij.mensen praten andere taal, ik hun niet verstaan. Ik weet niet wat die mensen zeggen, was moeilijk maar gelukkig de dokters en zusters beetje Frans praten. Erg moeilijk, alleen niemand komen feliciteren, alleen mijn man, maar ook boodschappen doen. Heb het erg moeilijk gehad negentien jaar geleden. Ik was getrouwd, had kindje en, in onze cultuur, je mag niet scheiden van man, wordt een beetje ingewikkeld, kinderen bij hun vader blijven. Wij gingen naar Marokko op vakantie. Een jaar later gingen wij naar Marokko terug met baby, ik ging niet terug met mijn man is moeilijk. Hij wil niet dat zijn dochter en ik te ver weg waren. Marokko alleen bomen geen huizen. Mijn moeder zegt, waar je man woont, is je thuis. Ik blijf 6 maanden in Marokko, daarna weer terug naar Nederland. Ik heb mijn rijbewijs gehaald, in 91, ik blijven 6 maanden in Marokko, en mijn man kwam ook terug naar Marokko,. En ik was beetje begonnen met wennen, en ik ook naar buurthuis geweest. Na drie maanden ofzo, naar hoge school gaan, ik leer andere mensen kennen, andere vrouwen, heb vriendin gehad, op school. Zij had dochter ik ook. Ik zat met bekkeninstabiliteit, en zat kinderen naar school halen en brengen. En na paar jaar gewend aan hier. Vindt u het prima wat ik u vertel? Int: Ja ik vind het fantastisch, ik begrijp het heel goed, omdat ik me ook probeer voor te stellen hoe het was, en ik vind dat je dat heel goed kan vertellen. Je komt zwanger aan in Nederland, je verstaat de taal niet, je moet bevallen via een keizersnee, wat overkomt je, iemand aait je is over je hoofd, je moet je eenzaam hebben gevoeld. En dan ga je ook nog eens je rijbewijs halen. A: Ik ben best gelukkig getrouwd met mijn man, Als je bent 30jaar je weten wat ie doet, als probleem komt moet ie zelf een oplossing zoeken. het leven moet door, Mijn idee, niet ergens anders wonen dan mijn man. Als kind ik opgroeien zonder vader. Mijn vader toen ik 14 opnieuw getrouwd, hij naar die vrouw en wij bleven bij moeder. En mijn moeder was vanaf toen tot nu sterk. Ik wil niet dat mijn dochters dat ook meemaken als ik. Ik zat bij het raam te wachtte en te wachtte maar hij kwam niet. Ik was 14, 15, ik wil dat niet aan mijn dochter voelen. Ik heb ook wel problemen met mijn man, ik veel problemen.

9 Ik ben 50 hij is 78 toch een verschil.. Maar ik blijf met mijn kinderen, ik ga niet weg,.wil mijn dochters zich vasthouden aan hun vader. Int: Dan geef je ook het goede voorbeeld, er mogen dan problemen zijn, maar die gaan we niet uit de weg, maar daar gaan we gewoon doorheen. A: Mijn moeder heeft gezegd, blijf bij je man, totdat kinderen gaan opgroeien, heeft geen verantwoordelijkheid gevoel, De laatste jaren hij wordt altijd ziek, hij veranderd, hij wordt beetje makkelijke man, hij kan niet alleen wonen. Ik help hem, douchen, eten. Hij weet, ik voor hem zorg. Ik alle slechte dingen, k heb hem vergeven. Ik heb 5 meisjes, moeilijke tijd Int: Mooi dat je dat zo zegt, ik ben zelf ook gelovig, mijn geloof zegt dat wij moeten vergeven en vooruit moeten kijken. A: Mijn instelling is niet hallo dag, maar ik ben getrouwd. Als je bent getrouwd met je man, ook man moet bedenken leef ik geef ik wat goed en wat slecht. Int: In voorspoed en tegenspoed? A: 1 dag goed, 1 dag slecht, ik heb ook aan mijn dochters geleerd, als je gaat trouwen niet voor 1maand of 1 jaar, slechte maanden komen. Ik doe ook soms slechte dingen, hij doet dat ook. Maar moeten samen verder. Ik heb ook een goede moeder, nooit naar school, niet kunnen lezen maar echt gelukkig vrouw, Niemand gescheiden in onze familie. Ik heb drie oudere zussen dan mij, die ook problemen, maar problemen kan je oplossen. Niet gescheiden. Alleen mijn vader heeft dat gedaan. Int: Hoe heeft jou moeder dat ondergaan, toen je vader wegging? A: Ja verdrietig natuurlijk, mijn moeder heeft met mijn vader was heel rijk, sparen. Laat mijn moeder achter, haat in hart van mijn moeder. We begonnen met nul, maar daarna waren we echt heel heel rijk. Sparen voor mijn moeder, was een sociaal man. Mijn vader gaf geld voor anderhalf jaar, mijn moeder krijgt hart kloppen. Int: Ging je moeder je vader haten? A: Ik weet niet precies wat gezegd, weet niet mijn moeder beetje kapot. Echt kapot. Ik hou van mijn vader, maar geen respect. Int: Was het niet gebruikelijk dan dat jullie bij je vader gingen wonen A: Wij blijven in het huis, vader ging ander huis. Hij blijft geld geven aan ons. Maar hij ging weg. Hij was er niet. Ik heb altijd gezegd tegen mijn dochters, ik blijf bij jullie vader. Mijn dochters nu houden van hun vader. Echt heel veel. Ik ben blij. Veel met hun vader, ik niet makkelijk ik streng. Meisje blijft maagd totdat ze gaat trouwen, niet naar bioscoop. Ik ben open van het leven, maar toch moet van geloof. Van ons geloof. Ook respect voor ander geloof, maar ook mijn geloof. Ik ken ook mensen die geloof van die, ik vind dat prima. Ik respect iedereen. Iedereen geloofd in iets. Eigen geloof nummer 1. We kunnen niet allemaal perfect, allemaal doen fout. Ik heb ook mijn dochters geleerd. Roken is slecht, met man trouwen ook blijven. Ik kijk van andere kant, wat God zeggen is beter voor mij. Sommige vriendinnen goed, maar niet altijd goed. Maakt niet uit Nederlands meisje, Turks, Marokkaans, maar wil wel weten

10 Interview zaterdag 23 mei om 11:00 uur met alleenstaande man: Int: U mag gewoon roken hoor! CL:Fijn dank u! Int: Daar heb ik geen problemen mee. CL: Heerlijk, want ik ben een roker hoor. Het is toch wat. Ik zal je vertellen dat ik naar Amsterdam moest. En ken je dat op een perron? Je ziet de trein niet, want je moet bij zo'n paaltje staan te roken. Int: Ja, ik zie dat u de krant leest op een standaard. Heeft u daar een reden voor? Cl: Nee, maar dat vind ik makkelijk zo, anders moet ik zo hem zo lang houden. Ik heb hem eens een keer gekocht op een rommelmarkt. En dat is handig voor een puzzel ook. En dan zit je zo; en dan heb ik hem lekker voor mijn neus. Een gewone standaard joh. Int: Ik stel het op prijs dat ik een interview met u mag houden Cl: Ja, die, die dame van de voedselbank die vroeg me dat. Ze belde mij ervoor. Kijk, die voedselbank vind ik gewoon een hele praktische instelling. En ik denk ik moet wat terug doen ook. Enne dat was in eerste instantie en toen belde ze me een paar dagen later want er was eerst een oudere mevrouw geloof ik en die was ziek geworden. Int: Ja, die mevrouw was 82. Cl: En toen ben ik woensdag geweest en toen kwam ze gelijk naar met toe en toen vroeg ze me: Wil je het nog doen?, en ik zij Tuurlijk Int: Ja, ja, dat vond ik ook we bijzonder hoor, als je dan 82 bent en je dan nog de gang naar de voedselbank zelf moet maken. Cl: ja je moet 100 keer per maand eten besef ik Int: Ja Ck: Ik moet eerlijk zeggen: Ik heb altijd een goed leven gehad en nu wat betreft die toestanden: Ik vind het niet erg, ik ben zeeman he, met windkracht 10 of 12 naar buiten, ik bedoel daar draai ik mijn hand niet voor om, maar die papieren dat schuif ik weg, dat schuif ik gewoon weg. En dan, dan kom je in de AOW terecht en dan ga je een smak met geld opmaken. En danne, danne kommen de deurwaarders op je af en als die wolven eenmaal achter je aanzitten ben je verkocht, dan ben je verkocht. Want ze hebben er maling aan of je het niet kan betalen en de kosten erop, nou je komt er niet uit, je komt er niet meer uit. Nou toen dreigden ze mij ook met eruit te zetten en toen ben ik eerst naar de stadsbank gegaan ja. Ik bedoel die hebben me best wel geholpen. Int: Ja, want vertelt u het eens vanaf het begin? U bent gaan varen en uit wat voor gezin komt u? Cl: Mijn vader had een vrachtwagenbedrijf en ze komen eigenlijk oorspronkelijk uit Eemdijk vandaan, uit de polder en toen zijn ze in Hilversum komen wonen en in 1940 ben ik toen geboren. Wel in de oorlog, maar ik heb een goeie jeugd gehad hoor. Ik, we waren met z'n zevenen. Nog 2 broers en 4 zusters en ja, er zijn er inmiddels al heel wat overleden hoor! En ja...ik weet het niet. Ik wilde altijd al varen, maar mijn moeder was er zo op tegen want ik had 2 opa's, die zijn alle twee verdronken en daarom zag mijn moeder dat niet zitten. Ik moet het haast wel van mijn opa's gehad hebben maar ik heb ze nooit gekend. Niemand in de familie taande ernaar, alleen ik. Nou toen heb ik de lagere school afgemaakt en ben later nog

11 een tijdje op de mulo geweest. Dat beviel niet en toen ben ik nog naar een andere school toegegaan, een jaar maar... varen-varen-varen. En toen op een gegeven moment toen voelde ik dat er een beslissing werd genomen. Toen had je nog die oude huisjes en toen kon ik met m'n oor luisteren en ik hoorde mijn vader tegen mijn moeder zeggen: Laat hem nou maar 1 reisje maken en dan komt hij met hangende pootjes terug en dan zijn wij van het gezeur af... Int: ja? Cl: Ja, 40 jaar later! Ja, dat kun je aan me zien. Het is een heel ander leven, een heel ander leven als aan de wal. Ja. Int: Ja, en keihard werken.. Cl: ja Int: en zeker 7 dagen per week! Cl: Op booreilanden 12 uur per dag, 7 dagen per week achter elkaar. Zomer, Kerstfeest het maakt niet uit. Weer of geen weer, 12 uur per dag. Ja en aan boord van schepen ook goed, want ik heb nog een tijdje op de visserij gevaren en op sleepboten, dat gaat gewoon 24 uur per dag. En het was echt niet abnormaal als je gewoon 60, 70 uur op je benen stond. Wilt u nog koffie? Wat wilt u erin? Int: Ik ben gewoon jij hoor en ik hoef er niets in. Dan zeg ik tegen u ook jij Cl: Goed! Haha Int: En hoe kwam je dan aan al die banen? Ging dat met mond-op-mond reclame, of stapte je gewoon van de ene boot over op de andere? Cl: Nee, nee, nee, ik was altijd al van, ja, hoe zal ik het zeggen, ik hield niet van die lijndienst varen. Dat was net een pontje, nee. Als je ergens nooit geweest was, dan ging je er naar toe, maar na 2, 3 keer had ik het al weer gezien. Ik vond het wel wat op de grote vaart. Je wist nooit waar je heen ging, je wist nooit wanneer je thuis kwam en hoe lang het duurde. Ja en als ik nou maar mijn eigens goeie papieren had. Ja, je bent een bevaren zeeman, ik bedoel, nou dan stonden ze met open armen op je te wachten hoor. En als ik eens een weekje thuis geweest was dan was ik het al weer zat. Dan ging ik naar Amsterdam en kwam ik terug met een schip. Altijd, nooit geen problemen, nee hoor. Ja je moet natuurlijk goeie conduite hebben, je moet de goede papieren hebben. Int: En hoe kom je dan aan die papieren? Cl:Ja, die krijg je in de loop der jaren. Dat is een soort, ja hoe noem je dat, uitschrift, want je gaat van maatschappij naar maatschappij. Dat krijg je mee als je naar een andere maatschappij gaat. Want als je daar komt, dan vragen ze waar kom je vandaan?, Trouwens, dat zien ze in je monsterboekje ook. De schepen staan erin, de maatschappijen staan erin, dat was nooit een probleem hoor. Toen was ik goh, in 1965 ja, toen was ik 25. Toen was ik nog de jongste van de koopvaardij. Int: En als je dan terugging, ging je dan naar huis? Cl: Ja, naar mijn ouders he, naar mijn ouders. Ik woonde bij mij ouders, hier onder de tunnel door. Ja, vlakbij.

12 Int: En is het ooit nog eens gelukt ergens een vrouw...? Cl: Ja,ja, ik ben getrouwd geweest ook. Mijn vrouw woont nu in het huis waar ik geboren ben. Ja, op die plek. En k heb een dochter en twee kleinkinderen. Maar tijdens het varen had ik er geen invloed op. Ik heb teveel ellende gezien.dat vond ik niks. Aan de andere kant van de wereld als ze een brief kregen Nee, dat vond ik niks. Ja van een scheiding en kinderen en toestanden...vul maar in. Nou, endat was paniek hoor. En terug kon je niet, zoals nu. Dat kon niet. Daarom heb ik vaak reizen gemaakt van jaar. Toen hadden we net,.. bij de VNS toen zat je ook altijd in het verre oosten, dan maakte je die toer, en op een gegeven moment dan ging je weer terug op Holland aan. En die reizen duurden 5 6 maanden. Int: Ja, Cl: Fluitje van een cent. En ja, dan kwam er een ander schip vanuit Holland aan, die begon dan met die toer, en wij gingen dan weer met een lading naar Nederland. En dan gebeurde het wel zo, ja, of soms ook niet, maar vaak wel, regelmatig dat een stuurman of zo of wie dat ook was, op jouw schip kwam, in overleg met je eigen stuurman natuurlijk. Is er iemand overgestapt aan land? Er moet iemand naar huis toe. Enja dan kwam er iemand die vroeg: Is er iemand die over wil stappen? En dan ging ik wel. En op een gegeven moment wisten ze het wel, dan vroegen ze het niet eens meer, dan ging ik wel. En je verdiende goed ook, want de zevende maand dan kreeg je 5% extra lange reistoeslag en de 13e maand kreeg je 10% over alles wat je had en de negentiende maand kreeg je 20% over je verlofdagen, over je gage en alles wat je had ging omhoog. Maar ze wilden je dan wel naar huis toe hebben, want dan werd je te duur. En op een vliegtuig zetten was er niet bij toen, dat was er toen niet. Maar.. ik heb het altijd perfect gehad naar mijn zin, ja hoor. Echt. En na een weekje aan de wal, ja dan moest ik echt weer., dan werd ik onrustig. Int: En op een gegeven moment ben je er dan toch mee gestopt? Cl: Ik ben er in 1970 mee gestopt. Dat was eigenlijk ook, toeval niet hoor. Ik maakte een kustreis, dat is een reis vanuit Rotterdam of Amsterdam. Die duurt meestal 2 weken of 15 dagen Hamburg, Bremen, Antwerpen. Dat noemen ze een kustreis. Als je normaal een Hollandse bemanning bij je hebt, dan weet je dat, je ken die mensen enzo. Maar toen begon het al met Spanjolen en Portugezen. Geen kwaad woord over die jongens. Het waren goede zeelui. Geen kwaad woord. Was goed, was goed. Maar toen kreeg je die west-afrikaanse negers uit Fika. Ik heb niks tegen rassen hoor, begrijp me niet verkeerd. Die noemden we crew-boys, crew-boys heetten ze. Als je op de West-Afrikaanse kust voer, dan deed je Fika aan en dan kreeg je een man of aan boord, bootwerkers want je had geen havens, dus we gingen voor anker voor de kust en dan kwamen ze met die bootjes de lading halen. Er waren geen havens, dus die kwamen de lading halen. Die bootwerkers kosten een schijntje dus die monsterden ze aan maar dat was natuurlijk heel andere koek he. Die jongens wilden best hoor. Ik begrijp best dat ze het voor het geld deden natuurlijk, want ze hadden niets. Maar dat kan niet en alles dat kwam op deze jongen zijn schouders terecht he, want ik ben bootsman. Enne nou ja, toen waren we in Hamburg enne, tranen in min ogen, letterlijk gezegd tranen in mijn ogen. Ik heb toen mijn koffertje gepakt, ben naar boven gegaan naar de stuurman en heb gezegd: Bekijk het maar, ik ga naar huis toe. Ja, nou toen eh, was gevoelig, want ja, je deserteert he. Ja, denk om je papieren. Als je van een schip wegloopt dan deserteer je. Dan komen er ook aantekeningen en zo, maar zover was ik al hoor. Doe dat nou niet joh, denk aan je papieren, Ja nou, maar ja ze hadden het zelf ook wel gezien natuurlijk. Dat ging zo niet, maar weet je wat? De tweede en derde stuurman kwamen erbij en hielpen je en handje weet je wat we brengen dit naar Rotterdam enne, dit gaat zo niet. Ik zeg, nou OK, dan blijf ik.

13 Nou ok, we hebben hem weer naar Rotterdam gekregen dat schip en dan kom je bij de OK en die vroegen Wat is dat nou?. Nou zeg ik, dit en dit.. en dat gaat niet, dat gaat niet. Ja, we kenne het en we weten het. Want we hebben hier een rapport van kapitein die-en-die en van stuurman enz. Die zitten ook met de handen in het haar. Maar hij zegt: Weet je wat, ga eerst eens een lekker poosie met verlof. En ik had nog zo'n hoop verlof, ik geloof wel dagen Int: Dat is bijna een jaar. Cl:Ok, laat ik dat maar doen. Ik was geloof ik een week aan de wal, en ga een biertje drinken en wie kom ik daar een tegen? Ook een maatje waar ik mee gevaren had. En bruin dat-ie was en het was ook geloof ik deze tijd van het jaar. Ik zeg wat doe je tegenwoordig? Hij zat op boorschepen in de Perzische golf. Hij zegt: En morgen ga ik naar Maassluis en jij gaat mee, want ze schreeuwen daar om bootslui Hij zegt: Drie keer zoveel Amerikaanse dollars als Hollandse guldens en al je bemanning is daar, al je matrozen lopen daar. Ik zeg ja, je meent het. hij zegt: Ja dat meen ik Hij zegt: Ik doe het ook zegt-ie. Laat ze doodvallen met al hun regeltjes en beperkingen En eten, zegt hij Het is net een luxe restaurant. Nou, aan boord van schepen kreeg je wel goed eten, maar.. Int: Maar was het dan wel verstandig dan, om al die west-afrikanen aan te nemen? Cl:Ja, dat zei de directeur van de rederij ook, maar ja het was goedkoop he. Goedkoop varen natuurlijk. Maar de mensen van de werkvloer die weten wel beter. Kijk als je als matroos vaart, of als bootsman of schipper, dan moet je kunnen knopen, splitsen enzo en je moet een schip kunnen onderhouden en als jij zo'n bekwame jongen bij je hebt, dan hoef je heus niet al het werk te controleren. Tuurlijk doe je dat wel eens maar het hoeft natuurlijk niet. Dan hoef je niet te vertellen hoe-ie iets moet doen. Nee, dat weet-ie. Maar dat was het dus niet bij die jongens. Dat konden we niet, dat ging niet. Nou, ik ging er naartoe, ik ben nog nooit ergens zo ontvangen. Hij had natuurlijk wel gebeld, die duvel. Int: En hoeveel dagen verlof had je toen genomen? Cl:Ik was geloof ik net een week thuis. Toen duurde het nog een dag of 4 en toen gingen we naar de Perzische Golf. Toen gingen we naar Teheran toe en met helikopters naar die schepen toe. Maar eerst in Maassluis: ik moest eerst gekeurd worden enzo enne.. Als het te lang duurt gaan we lunchen en nemen we bolletjes mee.. Ik denk wat krijgen we nou. Nou zo lang duurde het niet. We hebben wel nog gegeten. Toen moest ik tekenen en was ik een nieuwe collega. Ik was ook aangenomen als bootsman, maar dat heette niet zo. Dat heette deckchief. Ja, als het bessie maar een naam heb.. Ik moest nog even wachten maar de tickets lagen al klaar op Schiphol. En oh ja, hij geeft mij zo 400 Hollandse guldens; alleen voor het komen van die ene dag! Ik denk nou breekt m'n klomp. Int: Dat zijn enorme bedragen Cl:toen wel, in Nou, we zijn naar Teheran gevlogen, we zijn in een helikopter gestapt en naar het schip gevlogen. En wonder boven wonder was daar de helft van mijn eigen mensen! Mijn eigen matrozen!. Nou dat was een feest van herkenning natuurlijk. Int:Ja, door al die jaren zal je wel een hoop mensen kennen. Cl:Tuurlijk. En als ze weten wie je bent, en je optreedt, rechtvaardig en ze weten dat je het beter weet, en dat je het kent dan hoef je heel de macht achter je niet te gebruiken. Dat heb ik nooit gedaan. Ik dacht altijd : Als ik die macht ga gebruiken die ik heb, zoals ontslag geven, dan kan ik niet meer met ze werken zoals ik het nu heb Dat gevoel heb ik, anders deugde ik niet meer voor het werk, dan kan ik ze niet meer naar m'n hand zetten. En zo is het gebeurd.

14 Ik heb nooit iemand ontslag gegeven. Ja, wel eens een schop onder hun kont. Ik zei dan: je kunt kiezen, je koffers pakken, of je komt nu met mij mee.dat maakt indruk, dat maakt indruk. Int:En zeker ook hard meewerken.. Cl:Natuurlijk, ik was er altijd. En als ik een keer geen zin had nou danne...ik hield wel alles in de gaten: De bevoorrading, en de touwen, daar zit staaldraad in, weet je. Om zes uur ging ik dan naar de brug, een bakkie doen en dan bespreek je de werkzaamheden. Dat is meestal een week, anderhalve week. En dan vroegen ze wat en dan zei ik: Heb ik al gedaan!. En dan meestal vroegen ze niets meer. Ja maar da was op een boorschip. Op een booreiland was het anders. Daar deed je onderhoud van schilderen enzo en reparatie van kapotte dingen. Int: Was er niet ook veel verveling. Want je was met meestal mannen op een klein oppervlak en je moest toch 12 dagen op en 12 dagen af? Cl:Nee, je ging 12 uur op en 12 uur af. En sommigen deden nou ja sommigen, een week op en een week af. Ik deed altijd 2 weken op en 2 weken af, dat vond ik beter want dan was ik langer thuis. En toen was ik getrouwd. En ik had nog reistijd en ik had totaal 2 weken dus dat vond ik helemaal niet erg. Er waren ook jongens die vonden een week al vreselijk lang. Ik heb daarna nog 19 maanden in Arabië gezeten en nog 6 maanden in de woestijn. Ja, dat vond ik schitterend. En als je daar kwam, dan werd er van je verwacht dat je 3 maanden de woestijn in ging, want ze konden er niemand voor vinden. Ja, wel 2 weken op en een week af. Nou ik dacht bij mezelf: dan ga ik toch gewoon de woestijn in. Nou dat beviel me best, dat beviel best. Dan zal je wel zeggen. hoe kan dat nou, van het water in het zand, maar oh die eenzaamheid. 's nachts die sterrenhemel. Sprookjesachtig..Toen zaten die 3 maanden erop en zeiden ze wil je nog een reisje maken?. Ik zei: je hoeft je niet in bochten te wringen, ik ga wel. Ik moet er nog bijvertellen, het was double-pay. Het was toen die tijd al. Het was in 1972 voor dezelfde maatschappij. En als je me dan vroeg, om naar een booreiland te gaan in Iran, in de Perzische golf, nou dan ging ik wel. Ik was toen niet meer getrouwd en als je je 2 jarig contract uitdiende kreeg je wel dollar bonus. Dat was 5000 per jaar bonus gewoon. In de woestijn destijds was het al double-pay, dus ik had zo'n 1600 dollar per maand zo'n beetje en daar werkte ik 3 weken voor. Dus dat was een berg geld en de dollar stond toen nog op 3,85 (gulden). Ja, dat was een berg geld. En in die tussentijd was ik tourpusher, dus ik had alles voor het zeggen. Bij het boren gingen we niet eens diep. Een meter of Het kwam er niet eens uit. Je moest het oppompen. Dus we zetten er een afsluiter op en keken op de kaart, ok, die pakken we en een kilometer of wat verderop pakken we er weer een. Voorraden en voedsel e.d. Kwam met helikopters. En toen na 16 maanden moest ik gekeurd worden bij zo'n Amerikaanse arts en eigenlijk, je had me voor aan arabier kunnen aanzien, zo bruin was ik. Toen werd ik onderzocht en bleek mijn lever opgezwollen. En toen mocht ik niet meer, toen mocht ik niet meer. En ze zeiden als je ermee doorgaat kan het wel eens verkeerd aflopen met die lever. Toen heb ik mijn tijd uitgezeten op een booreiland. Ik had een 2-jarig contract in Bahrein. Ik woonde in Bahrein. Dan gingen we met het vliegtuig naar Bedalli en van Bedalli weer met een helikopter naar het booreiland, of naar een boorlocatie in de woestijn. Dat werd met grote helikopters gedaan, zo heb ik mijn tijd uitgediend, zodoende. En toen ben ik weer op de Noordzee terechtgekomen. Van de Noordzee naar Brazilië, naar de kust van Portugal, Noorwegen...

15 Int: Wat me opvalt, is waar je kwam had je vrij snel een leidinggevende positie. Cl: Ja, ja, nou, vrij snel. Ik ging er heen als leidinggevende. Ik had die rang, ik had die rang en trouwens, die booreilanden dat is net het vreemdelingenlegioen, daar spreken ze alle talen, maar de voertaal is Engels. De ene keer had je Engelsen, Schotten, Amerikanen bij je en de andere keer, ja zoals in de Perzische golf, die Arabisch staten zeiden: Dat lagere personeel moet van ons komen. Daar had je ook nog niet zo veel aan, want je moest ze alles leren. En je moest dus veel zelf doen en als je werken moest en je was niet lekker, en als die boor eruit moest en je zat op een kilometer of 3 diep, dan ben je een uur of 10 bezig he, dat duurde wel even. Alleen ze moesten 4-5 keer per dag bidden he. Die Amerikanen, die vonden dat maar niks, maar wij wel. Want wij hadden dan ook vrijaf toch? Wij zeiden maak maar een goed gesprek met Allah jongen, dat is goed voor je en wij gingen lekker roken en koffie drinken, ja toch? En dat moest echt zo, en wat dan moet dan moet het, toch? Int: Met alle nationaliteiten heb je gewerkt? Cl: Alles Int: Je wordt daardoor zo flexibel als wat. Cl: Tuurlijk, mensen zijn mensen en wat voor kleur ze hebben of wat voor taal ze spreken, dat maakt geen moer uit. En of die nou git-en-git zwart is...als hij op zijn kop valt zegt ie ook AU!. Nee hoor, het maakte me helemaal niets uit. Int: en als je dan leiding moest geven, wat voor taal sprak je dan? Cl: Engels, Engels, de voertaal was Engels. Int: Volgens mij heb je echt wel een gevoel voor talen. Cl:Ja, in Bahrein heb ik ook nog een cursus Arabisch gedaan. En dat ging aardig goed hoor!. Ik sprak dat dan ook met de mensen he. Toen ik begin jaren 60 die spanjolen aan boord kreeg moesten die geen Nederlands leren, nee, ik leerde hun taal Ik deed niet alles op zijn Hollands, nee, ik leerde het. Ik vond dat prachtig. Ik werkte met ze, ik liep wacht met ze, en natuurlijke schoten ze wel eens in de lach. En ik leerde ze weer Hollands. Int: Het lijkt me een verrijking om die taal te leren. Cl: Ja, als je ergens te wereld aan de wal gaat, tweederde van de wereld spreekt Spaans. Ik mocht zelf ook graag op Mallorca komen, je kent dat wel, m'n kinderen mee enzo. En moet die mensen eens zien kijken als je hun taal spreekt. Nee hoor, dat stomme gedoe van laat ze maar Hollands leren, nee dat werkt niet. Int: Wat een mooi uitgangspunt. Cl: Ik vond het schitterend. Ik heb er ook altijd baat bij gehad, echt waar. Int: En dan, komt er een dag dat je besluit om te stoppen. Cl: Nou kijk ik besloot dat zelf niet, maar als je arbeidsongeschikt wordt dan moet je. Ik kreeg wat aan mijn schouder, er zit een gouden plaatje in.

16 Int: was het gebroken of zo? Cl: nee het was versleten. Maar toen is er iets fout gegaan, het is verkeerd aan elkaar gegroeid, en nu krijg ik mijn arm niet verder als zo. Eerst kreeg ik therapie op therapie. Die therapeut zat eerst hier op het hoekje. Ik ben er heel wat geweest, maar die kreeg het ook niet los. Het deed wel zeer he. Toen ben ik naar het ziekenhuis gegaan en daar kwam dokter Hermans. Die orthopedisch chirurg die me geholpen had, die zei: dit gaat niet, het is aan elkaar gegroeid, maar daar weten we wel wat op: onder narcose, dan maken we het wel los. Toen hebben ze me geholpen en, ik kan wel veel hebben, maar wat hebben ze me toen volgepropt met pijnstillers. Wat een pijn zeg! En dat is nooit meer goed gekomen, tenminste niet voor mijn werk. Dat was in 1990 dat op die booreilanden ook weer door die Nederlandse regeltjes en wetgeving, mijn-inspectie e.d. Die Amerikanen begonnen daar zo langzamerhand van te balen, wij allemaal trouwens. Ze zeiden: Die jojo's hebben er geen bal verstand van, maar ze maken de dienst uit. Normaliter deden we over een gat van 4 kilometer, 4000 meter, dagen, meer niet en door al die gekke regeltjes waren we potverdorie zo'n dagen bezig!.alleen maar om niks. Ze vonden het maar lastig al ik er wat van zei. En op een gegeven moment moest ik eens op kantoor komen toen liep ik al in de ziektewet. Ze zeiden dat ze me geen andere functie konden geven want ja, het is werken op zo'n booreiland. En hoe ze het gedaan hebben weet ik niet, maar binnen 2 weken was ik 100% afgekeurd. Dat kwam ze goed uit. Ik kwam bij de keuringsarts en die zij meneer.., hoe die dat wist geen idee, maar het viel me wel op zo van: Oh, dat is die. Ik ging daar niet mee akkoord. Toen heb ik nog wel een jaar lopen duvelen met die schouder. Ik kon niets. Int: Maar wat doet dat je met je, na zoveel jaren hard werken? Cl: Nou, een hele hoop, een hele hoop Int: Ja, want het lijkt me niets als je 100% afgekeurd word. Cl: Ja,ja aan de ene kan wel maar aan de andere kant weet je dat je het niet meer kan. Kijk, zou ik ontslag krijgen zomaar, dan weet je het niet, maar nu weet je dat je het niet meer kan. Kijk ik wist ook dat ik het niet meer kon. En half werk dat kan je daar niet doen. Maar toen kwam ik weer bij de therapeut, die had een sportschool/trainingscentrum hier in het zwembad Hilversum zitten en die zei: Je komt maar eens een keer trainen. Het wordt betaald door het ziekenfonds zegt-ie, het kost je niks. Toen ging het wonder boven wonder hoe langer hoe beter. Want die jongens daar in de sportschool daar zeiden is, je moet gewoon eens aan de schutting gaan hangen. En ik denk: proberen en proberen en die linkerarm, kijken wat die doet. Zet je tanden maar op elkaar. En dat heb ik gedaan en kijk eens... Int: Ongelooflijk Cl: En dan hing ik wel eens aan de schutting, en de buurvrouwen e.d. zeiden: moet je een touwtje hebben?. Ik dacht: Je ken me wat want ik ging weer. Toen ben ik in auto's gaan handelen. Int: In auto's gaan handelen? Cl: Ja, met van die grote amerikanen. Daar hield ik altijd al van. Het begon met een hobby. Op een gegeven moment had ik een hele garage vol. Ja, ik werkte met die amerikanen en in mijn vrije tijd sleutelde ik ook wel veel als ik thuis was. Ja en voor die amerikanen was het het mekka met die Amerikaanse auto's. En als ik iets niet had van handboeken ofzo, dan vroeg ik het aan ze en ze namen dan voor me mee wat je hier niet kon krijgen. Je moest wel Engels kunnen lezen en schrijven. Ook technisch Engels.

17 Int: Lijkt me een kunst apart. Cl: Ja, en in inches werken en gallons. Toen was alles nog inches enzo, nu is het allemaal metrisch. Ja en zo'n hobby begint met een schuurtje, maar dat wordt al gauw te klein. toen werd het een hele garage met alles erop en eraan. Int: Was je toen nog getrouwd? Cl: Ja, toen was ik nog getrouwd. En ik had een eenmanszaak met een brug en alles erbij, maar we hadden 2 man extra. En ik had nog een familielid die werkte bij BMW en als die een centje wou bijverdienen dan kwam hij bij mij sleutelen. Ja, we hadden werk zat. Spuiten, restaureren. Maar op een gegeven moment ging dat ook niet meer, toen ben ik gaan schilderen, daar ben ik voor opgeleid. En dat doe ik nog...nou nog, nu niet meer, omdat dat niet meer mag, maar tot op verleden jaar.. elke dag op pad hoor. M'n kar staat er nog. Die gereedschapskar. En met een maatje, ongeveer net zo oud als mij verzette we bergen werk. Int: Ondernemend hoor. Altijd heb je wel een gat in de markt ergens gezien. Cl: Ik kan niet thuiszitten, en ik kan goed timmeren. Int: Toen werd je 65 en toen kwam je in aanmerking voor een AOW uitkering? En omdat je zegt dat je je eigenlijk nooit met papieren hebt bemoeid, kwamen toen de eerste problemen toen je 65 werd? Cl: Ja, m'n salaris werd altijd op de bank gestort. Dat was voldoende en al het gas, water en licht enzo had ik altijd automatisch. Ja, en ik had toen zo'n beetje 1900 euro en ik ging terug naar zo'n beetje En ik moet zeggen ik lust graag een biertje en dan is het: ik heb niet zoveel geld ach, zeg ik dan kom maar hier joh. Maakt toch niets uit. En eerst hou je dat vol, maar van 1000 euro gaat het snel. Toen kwam ik in de problemen. Toen ging het hoe langer hoe harder he. Ik dacht: ach dat komt wel.. en dan ga je het ene gat met het andere stoppen. En dan zegt het een keertje boem! En dat is met me gebeurd, zodoende. Ik ben nu bij de rechter geweest bij die... hoe heet dat?...schuldhulpverlening. Int: U bent net bij de rechter geweest. Is het sanering? Zit u in de WSNP? Cl: Ja Int: Toen die problemen allemaal begonnen heb je toen hulp gezocht? Cl: nee, nee, dat klinkt een beetje eigenwijs maar ik vond: je bent in de problemen gekomen, nu zie je maar dat je eruit komt ook. Int: Dat was je instelling? Cl: Ja, dat is mijn instelling. Int: Dat klinkt me niet onbekend hoor. En daarom vind ik het zo interessant om te horen wat voor leven jij hebt geleid. Ik kan het indenken. Cl: Nee, ik had m'n hele leven nooit om hulp gevraagd, maar op een gegeven moment was het van: donderdag, dan moet je eruit ( uit huis). Wat uiteindelijk niet eens doorging, want die deurwaarders he, die kolereleiers, het is zonde dat ik het zeg, die dreigen alleen maar en ze doen het niet. Toen ben ik dus een keertje bij een maatschappelijk werkster geweest en die zei: je moet naar de stadsbank, want ze zetten je eruit hoor!

18 Int: En hoe kwam jij dan bij die maatschappelijk werker terecht? Cl: Ik had een taakstraf gekregen, want ik zat beschonken achter het stuur. En dan kom je bij de reclassering terecht, en ik moest 6 uur taakstraf doen. En die wilde me niet zo hebben, dus die vroegen me wat ik kon, dus ik zeg schilderen enzo, laat mij m'n gang maar gaan. Toen kwam ik op een klus hierzo op het ROC van Hilversum. Dan kom je in gesprek met zo iemand van de reclassering en die vraagt of je in de problemen zit of zo, en ik vroeg me af moet ik dat dan vertellen? Die persoon zei als je er niets aan doet wordt het alleen maar erger, dus doe er wat aan Dus zo is het gelopen, want het was voor mij ook zo'n drempel. Nou, toen kwam ik bij die dames terecht en dat viel me eerlijk gezegd reuze mee. Die hadden alle begrip voor je. Ik was daar natuurlijk niet de enige, maar ze stellen je op je gemak, en helemaal niet van Heu... dit en dat. Die dames begonnen gelijk met regelen bij die stadsbank. Int: Wat deed die stadsbank dan? Cl: Die gingen gelijk bellen met de schuldeisers, die zetten alles op papier en spreken met iedereen een regeling af. En die betalen dan ook alles want je krijgt geen geld meer. Ik heb een tijd van 30 euro in de week moeten leven. Int: Dus alles ging naar de stadsbank, je uitkering, je pensioen. Cl: Alles, alles ging naar de stadsbank. Ik heb daarom van die 30 euro in de week moeten leven want bepaalde schuldeisers namen geen genoegen met een mindere afbetaling. Maar goed, het lukte. Ik hield ook wel van vissen, dus ik ving vorentjes en bakte ze en zette ze in het zuur. Ik ben er nooit ziek van geworden en ik ben er nog steeds. Ik ben 1 meter 90 en ziek, dat weet ik niet wat dat is. Ja, en toen ging het nog niet goed, want schuldeisers die willen bloed op tafel zien. Ze hebben toen allemaal papieren voor me ingevuld. Dat was wel goed want dat had ik alleen niet gered. En ik had huurschuld ook, dus die woningbouwvereniging die had een deurwaarder die wilde me eruit zetten. Ik had toen al die papieren aangevraagd en alles wordt dan stilgezet. Dus die woningbouwvereniging kon mij er niet meer uitzetten en moest een regeling maken. Ik had al gedacht: Ze krijgen me hier niet zomaar uit, ze zullen dan de politie erbij moeten halen. Maar achteraf ben ik blij dat het niet zo gegaan is. Want wat zijn de gevolgen als je op straat staat? Waar moet je heen? En al je spullen? Al mijn gereedschap? Voor een ander is dan misschien niet belangrijk, maar ik ben daar gek mee. Het is van mij, ik heb het allemaal betaald. Ik heb hier alles zelf opgeknapt. Zelf vloeren erin gelegd, alles. Hier woon ik. Int: Want toen je bij die rechter kwam, kreeg je toen ook nog een gesprek? Cl: Ja, hij wist dat ik zeeman was, want je moest eerst je hele verhaal opschrijven en opsturen. Ik zei tegen hem: Stuur me maar 3 maanden de zee op en dat komt dik voor elkaar, maar die papieren man, daar loop ik voor weg. Het wordt hoe langer hoe meer. Ik heb geen hoogte of dieptevrees, geen fobieën, maar van die papieren krijg ik het benauwd. Nou goed, je krijgt dus een postverbod. Al mijn post gaat naar mijnheer in... Dat is mijn curator. En ze doen dat om te kijken of je geen nieuwe schulden maakt. Dat zei die rechter ook, dat het zo moet en ja, als je gewoon aardig en menselijk tegen me doet, dan heb je me mee. Als je een grote bek tegen me opzet, dan ben ik niet aardig, dan moet je maar eens laten zien wie je bent. Ik wil ook graag dat het goed afloopt, want ik heb dit ook niet expres zo laten lopen, zo van: nou, ik zie wel waar het schip strand. Dat heb ik die rechter ook verteld. Dus die rechter zei: U hebt zeker uw lesje wel geleerd. Nou eerwaarde, dat heb ik zeker, heb ik hem geantwoord. En u doet het niet meer zeker.. Wat bedoelt u? Schulden maken? vroeg ik. Nee natuurlijk niet.

19 Nou zei hij we hebben zeker wel indruk gemaakt, want meestal duurt zo'n antwoord een week. Zeker zei ik. Ik kreeg toen 40 euro per week. En die rechter heeft ervoor gezorgd dat het 50 euro werd. Dus ik voel me een rijk mens. Int: Kun je dan genoeg doen van die 50 euro? Cl: Met de voedselbank erbij gaat dat wel ja. Ik ben een hobbykok, ik ken goed koken. Int: Kan je dat ook al goed, is er nog wel iets wat je niet goed kan? Cl: Niet veel, Niet veel. Tja als ik op die booreilanden zat en alles ging goed, dan was je 12 uur af en had je alle tijd. Dan ging ik naar de keuken. Daar had je koks van alle nationaliteiten, en ik ging daar dan met die koks ouwehoeren. Als dan die containers aan boord kwamen voor die koks, dan regelde ik even 4-5 man om die containers te lossen van die koks. Als je 12 uur af was, dat had je toch niets te doen, want je had geen TV, dus dan ging ik 's avonds bij die kok leren bakken. Dat was toch zo leuk. Brood bakken, taart bakken, man.. Elke keer anders, want er was een Duitse kok, een Spaanse kok, en weetikveel. En ik had ook op Duitse schepen gevaren dus dat maakte me niets uit. Int: Dus iedereen had zijn eigen invloed? Cl: nee, nee er was een vast programma want die Amerikanen hebben ook allemaal hun eetgewoonten. En dan hadden ze iets nieuws gemaakt en dan vroegen ze: Chief, heb je even tijd? en dan moest ik proeven. Toen was er ook eens een Poolse kok, die maakte zo'n pan met van die noedels erin. Toen heb ik toch maar gezegd dat ze niet te vreten waren. Je moet het eerlijk zeggen toch? Dus die pool bleef met zijn noedels zitten. Maar er waren er ook die hele lekkere dingen maakten en ik schreef dat dan gelijk op om te bewaren voor thuis. En ik gebruik het nog. Verleden week zaterdag kwamen mijn dochter en schoonzoon en dan moet ik iets lekkers maken voor ze. Ja, vind ik leuk. En ik doe ook af en toe nog wel eens een klusje hoor, om wat bij te verdienen. Daar ben ik eerlijk in. Laatst vroeg die meneer ( curator) dat ook en ik zei: Ja, ik heb wel eens een klussie. Hij zei dat hij dat niet gehoord had en niet wilde weten ook. Int: Mooi hoor! Cl: Ja, je moet wel eerlijk zijn. Ik heb tenslotte 3 jaar met die mensen te maken, dan ga ik er niet om liegen. Int: En wie heeft jou verwezen naar de voedselbank? Cl: De stadsbank. Want eerst kreeg ik 40 euro,en toen moest ik terug naar 30. Toen zei ik: hoelang geven jullie me nog? Ik heb thuis al een mooie strik gemaakt, want dat ken ik goed. Maar vandaag of morgen zeg ik Ajuu maar ik neem er een paar mee hoor. Toen stelden ze voor: de voedselbank. Maar dat is ook een drempel. Ik ben toch gegaan en ze zijn er heel aardig. En je krijgt veel hoor. Ik krijg steeds een tas vol hoor. Moet je nog dat? En moet je nog wat? En heb je dit nog genoeg? Wat me wel opvalt: het wordt hoe langer hoe drukker daar. Int: Echt waar? Cl: jazeker. Soms krijg ik ook wel iets dat ik niet gebruik en dat geef ik dan weg. Ik gooi niets weg.

20 Int: Want je kreeg dan die verwijzing naar de voedselbank en 30 euro, inmiddels 50 euro. Dat lijkt me toch niet veel. Cl: Nou, dat ik vond dat ook moeilijk want ik rook ook he. Liever geen eten, maar wel roken. Int: Dat lijkt me vermoeiend, als je eens een keertje krap moet leven, dat red iedereen wel. Maar als je week in week uit het krap hebt dat is toch wat anders. Cl: Nou dat is zo, maar zolang als ik rook, red ik het. Kijk ik heb 2x geprobeerd om te stoppen, maar de 1e keer eindigde dat zowat in een echtscheiding en toen kreeg ik nog een longontsteking ook. De medicijnen hielpen niet en ik moest naar het ziekenhuis. Toen ik weer opgeknapt was ben ik weer aan het werk gegaan, maar een slecht humeur dat ik had!. Niets was goed, en snoepen! Als ik in de spiegel keek dan had ik gewoon een hekel aan mezelf. Ik was wel 10 kilo aangekomen. Op een gegeven moment waren ze me zo zat dat ze sigaretten voor me zijn wezen kopen: Bastos met een aansteker en ik ben weer gaan roken en ik werd een compleet ander mens. Een tweede keer zou het zijn op advies van de dokter. Toen ik daar kwam toen zei ik: man, je rookt toch zelf ook sigaartjes. Ja, zei hij maar die rook ik niet over mijn longen. Ach.. sodemieter toch op man, zei ik. Ik zou het moeten proberen met nicotinepleisters. Ik zeg oke, geef op die dingen. Hij die pleisters voorgeschreven. Moest ik elke dag ergens anders plakken en ze werden steeds kleiner. Na de eerste dag haal ik dat ding eraf en allemaal blaartjes, de tweede dag was het nog erger, maar ik denk: wie mooi wil zijn moet pijn lijden. Blijk ik allergisch te zijn voor pleisters. Nou, zei ik dat is dan een teken van hogerhand, ik begin dus maar weer. Ik rook dus maar weer gewoon en ik weet dat het slecht is, maar een jaartje meer of minder maakt ook niet meer uit. Int: Was je al alleen, gescheiden, toen je 65 werd? Want je zei dat je vrouw altijd alle papieren deed? Cl: Ja, ja ik ben in 1991 al gescheiden, maar we zijn wel altijd goed bevriend gebleven hoor. En we hebben 1 dochter, die mocht er niet de dupe van worden. Kijk maar eens om je heen, er is zelfs moord en doodslag. Onze dochter is ook niet de ene week hier, de andere week daar geweest. Ik heb daarna nog een vriendin gehad, die is 4 jaar geleden plotseling overleden. Als mijn dochter bij ons was gingen ze altijd samen boodschappen doen enzo. Dat was erg goed. Int: Woont je dochter hier nog in de buurt? Cl: Nee, die woont in Almere, daar kon ze een huis kopen. Dat kon hier niet. Int: En een kleinkind heb je tegenwoordig. Cl: Nee, 2 heb ik er al. (loopt naar een fotolijstje) Kijk, hier zie je ze. Opa baasje ben ik voor ze. Wil je nog koffie? Int: Ja graag Cl: En m'n kleinzoon helpt graag in de keuken. Ik heb ook een schort voor hem gekocht. We doen dan de keukendeur dicht en dan laat ik hem eitjes bakken, of puddinkjes maken. Mijn kleindochter kan er nog niet bij. Die zet ik gewoon op het aanrecht. Int: Wat maak je dan graag? Cl: Mijn schoonzoon en ex-vouw vinden scottish pie erg lekker, dat is gehakt met doperwtjes en boontjes door elkaar. Dan doe je champignons erbij en maak je aardappelpuree. Dat gaat er bovenop. Dat gratineer je in de oven en je hebt een complete gezonde maaltijd.