Deelscores Deelscores mogen worden toegekend, tenzij het antwoordmodel bij een vraag dit uitdrukkelijk verbiedt.

Transcriptie

1 Verslag eindexamenbespreking Nederlands 15 mei 2014 CSE 2014 havo, eerste tijdvak Het volgende verslag is de neerslag van een voorbespreking op 14 mei 2014 en de landelijke examenbesprekingen in Utrecht en Groningen op 15 mei waarbij meer dan 60 docenten Nederlands uit het hele land aanwezig waren. Het eindverslag is een synthese van de verschillende verslagen van de voorbespreking en de bijeenkomsten in Utrecht en Groningen, waarbij incoherenties en tegenstrijdigheden zoveel mogelijk zijn vermeden. Het verslag kan daarom soms afwijken van het besprokene tijdens bijeenkomsten. Een belangrijke opmerking vooraf: dit document vervangt het correctievoorschrift van het Cito niet en vult het ook niet aan. Het biedt alleen houvast bij de correctie van open vragen en de samenvatting. Het officiële antwoordmodel van het Cito dient te allen tijde te worden gevolgd. Eventuele kritiekpunten ten aanzien van het eindexamen kunnen aan het CvE worden gemeld. De eerste tekst sluit mooi aan bij de belevingswereld van de havoleerling en heeft tegelijkertijd voldoende diepgang om een uitdaging te vormen. Zou het grote aantal voetnoten vooral bedoeld zijn om ouderwetse docenten wegwijs te maken in de wereld van de moderne media? Ook de tweede tekst is mooi. Sommige leerlingen vonden het zowaar een leuk examen. Deelscores Deelscores mogen worden toegekend, tenzij het antwoordmodel bij een vraag dit uitdrukkelijk verbiedt. De kern van een goed antwoord Bij open vragen wordt in het antwoordmodel de kern van een goed antwoord gegeven. Varianten die dezelfde semantische en pragmatische waarde hebben, zijn dus goed. I Tekstverklaring (De wereld als jury) Vragen 1 en 2 Vragen 3 en 4 Leerlingen laten zich bij het beantwoorden van vraag 3 regelmatig misleiden door de eerste zin van alinea 9. ( De castingmaatschappij kan niet zonder gevolgen blijven voor de mensen die hierin opgroeien. ) Vraag 5 Het antwoord dient altijd tweeledig te zijn. Beide delen moeten zijn geëxpliciteerd. Het antwoordmodel geeft twee antwoordmogelijkheden; leerlingen geven soms combinaties van de twee antwoordmogelijkheden en dat is soms mogelijk voor een goed antwoord. Maar het antwoord moet inhoudelijk wel steeds een zinnige, consistente antithese vormen! Deelnemers hoeft niet letterlijk te zijn genoemd bij de eerste antwoordmogelijkheid. Een alternatieve formulering kan zijn: In Big Brother was de gedachte dat je jezelf kon zijn. In de huidige castingshows is de kern dat je niet zomaar jezelf kunt zijn. Zomaar : geen noodzakelijke aanvulling. Goed: normale in plaats van gewone mensen Goed: Vroeger in plaats van Big Brother en nu in plaats van moderne castingshows. Goed: Bij Big Brother kon je jezelf zijn en dat was interessant genoeg, maar bij moderne castingshows kun je vooral niet jezelf zijn. Minimumvariant van het bovenstaande antwoord: Jezelf zijn tegenover niet jezelf zijn.

2 Goed: Bij Big Brother werd uitgegaan van gewone mensen die geen specifiek talent hadden. Bij moderne castingshows moet je succes hebben, en dus een talent. Goed: Volgens Henri Beunders was Big Brother echte reality tv, het ging om gewone mensen die zichzelf waren. Tegenwoordig gaat het vooral om succes, de prestaties en populariteit. 1 punt: Je moet een talent hebben om bij de moderne castingshows speciaal te zijn. (Tegenstelling ontbreekt.) 1 punt: In Big Brother kunnen deelnemers zichzelf zijn terwijl je in moderne castingshows succes moet hebben. (Een inhoudelijk consistente tegenstelling ontbreekt.) 1 punt: Bij Big Brother mag je jezelf zijn en bij moderne castingshows niet. (fout voor tweede bolletje) Fout: Big Brother ging over een groep normale mensen. Bij moderne castingshows is het juist belangrijk dat je opvalt en jezelf laat zien. Vraag 6 Gemakkelijke vraag, zeker wanneer leerlingen nog eens naar de tekstdelen bij vragen 3 en 4 kijken. Vraag 7 Een leerling die de signaalformuleringen in de tekst goed gebruikt, hoeft geen moeite met deze vraag te hebben. Het tweede score element wordt inderdaad door nogal wat leerlingen onvolledig genoemd (alleen internet of televisie ). Media is het betere antwoord, maar de signaalzin legt zo sterk de nadruk op internet en televisie dat deze ook in het correctievoorschrift is opgenomen. Onjuist: Internet / social media. ( Televisie ontbreekt en social(e) sluit de traditionele media uit, waardoor het tweede gedeelte dus te beperkt is). Onjuist: politici i.p.v. politiek is onjuist. (Geen maatschappelijk terrein). Onjuist: bedrijfsleven i.p.v. arbeidsmarkt. Veel docenten zeggen dat privéleven een maatschappelijk terrein en een beter antwoord zou moeten zijn. Er is onenigheid over de vraag of dat een maatschappelijk terrein is. Wel stellen we vast dat de leerlingen de expliciete drieledige structurering in alinea 6 tot en met 8 dan over het hoofd heeft gezien, waarvan de in de vraag genoemde alinea 5 het afzetpunt vormt ( Er is een castingmaatschappij ontstaan ). Als leerlingen twee elementen uit deze driedeling hebben genoemd, hadden ze dan ook niet het derde punt moeten zien bij goed lezen? We nemen dit punt desalniettemin, samen met de kritiek op internet en televisie als terrein, op in de brief aan het CvE. Vraag 8 Sommige docenten vragen zich af waarom het gegeven citaat als een drogreden zou moeten worden beschouwd. Dat zit hem in de nogal krasse causale relatie die wordt gelegd. Een drogreden hoeft niet volledig onjuist te zijn, maar kan ook onacceptabel zijn voor een in dit geval kritische lezer. Vragen 9 en 10 Vraag 11 Sommige docenten opperen dat The Voice en X Factor voorbeelden van make overtelevisie zijn. Zij beroepen zich daarbij echter op hun kennis van de wereld en niet op wat letterlijk in het tekstfragment staat. Vraag 12 Vraag 13 Er is wat discussie over deze vraag.

3 A is fout vanwege onjuist, B is fout vanwege zinvolheid en ideaalbeeld (worden beide niet in de tekst genoemd). D is apert onjuist. Vraag 14 Het eerste inhoudelijke element in het cv, spanning, hoeft niet expliciet te zijn genoemd. Het contrast tussen twee keuzes moet duidelijk zijn aangebracht; ook moeten beide elementen van het dilemma genoemd worden. Goed: Het dilemma of je een rol moet spelen of jezelf moet blijven en authentiek bent. Goed: Andere rollen in plaats van verschillende rollen. Goed: Je anders voordoen dan je bent i.p.v. verschillende rollen spelen. Goed: Je eigen lifestyle behouden i.p.v. authentiek blijven. Goed: Het dilemma tussen jezelf blijven en andere rollen spelen. Fout: Het dilemma is hoe je moet omgaan met wisselende rollen. (geen dilemma) Fout: Je aanpassen. Vraag 15 Leerlingen antwoorden regelmatig met de zin die begint in r. 260 ( Zij maakt de complexe ) Het goede antwoord bestaat uit twee elementen, waarbij het eerste element een vorm van reductie van een verwarrende, complexe werkelijkheid aanduidt en het tweede element het gevolg of doel hiervan (namelijk ordening, overzicht) benoemt. De castingmaatschappij biedt antivoorbeelden en rolmodellen (die een moraal bieden) vormt dus een goed alternatief voor het eerste antwoordelement (vorm van reductie immers). Overzichtelijker maken van de werkelijkheid is dus een goed alternatief voor het tweede antwoordelement ( ordenen van de werkelijkheid ). 1 punt voor het eerste deel: De castingmaatschappij biedt houvast door de complexe werkelijkheid terug te brengen tot een reeks stereotypen. Bij tweede bolletje goed: werkelijkheid en situaties in plaats van wereld. Eerste zin alinea 11 geciteerd: levert één punt op. Fout: De castingmaatschappij kan houvast bieden doordat zij je dwingt je als merk te presenteren. Fout: Je presenteren als merk. Vragen 16 en 17 Vraag 18 Er wordt ingebracht dat de titel geen vergelijking is. Het woord als zou een functionaliteit / hoedanigheid benoemen en niet een vergelijking. Degenen die de titel lezen als vergelijking gaan uit van Wereld = jury. Deel 1 = wereld, dus iedereen, jury = beoordelen. Castingmaatschappij is volgens velen voldoende om de vergelijking uit te leggen en voorts vinden veel collega s castingshows geen noodzakelijke aanvulling. We volgen het correctievoorschrift, maar nemen dit commentaar mee in de brief aan het CvE. Bij een gedeeltelijk goed antwoord is het toekennen van een deelscore mogelijk. Voor 2 punten moet een duidelijke vergelijking (tweeledig dus) zijn gemaakt. 1 punt: Iedereen, dus de wereld, zal altijd een oordeel over je hebben en is daarom een soort van jury. Goed: De wereld als maatschappij wordt vergeleken met de jury van een castingshow, die beslist wie interessant is en wie niet. Goed: Casten op tv met een jury dringt door tot het dagelijks leven waarin de wereld de rol van jury overneemt. Vraag 19

4 II Samenvatting (Groenwassen) De bolletjes bij de geleidingspunten in het correctiemodel benoemen we voor het gemak met A, B, C et cetera. Fouten in opgaven of brontekst worden niet als taalfout meegerekend Hoewel alle vier de problemen duidelijk in de tekst staan, worden er wel hier en daar wat problemen niet benoemd. Goed: milieuvervuiling in plaats van milieuschade. Geen voorbeelden noemen zoals zwaar chemisch afval dumpen. Eigenlijk zou arbeidsrechten als apart score element moeten worden gewaardeerd. We maken hiervan melding in onze brief aan het CvE De trend is of groei i.p.v. toenemend zijn goed. Voorbeelden als labels voorzien van duurzaamheidsmerken / lanceren van groene collecties : niet goed Bij deze vraag is een officiële aanvulling op het correctievoorschrift door het CvE van toepassing: Als de kandidaat bij antwoord 20.3 het informatie element van het derde bolletje in de samenvatting heeft opgenomen, mag ook de score voor het tweede bolletje worden toegekend, ook als dat informatie element ontbreekt. Toelichting Het informatie element van het derde bolletje impliceert het informatie element van het tweede bolletje. Zie voor het volledige stuk. A: geregeld wordt hier de eerste zin van alinea 9 als tweede kanttekening gepresenteerd. gewenste realiteit. Is de eerste zin van alinea 9 goed? Daarover verschillen de meningen. In Groningen zegt men van wel, in Utrecht van niet. Het is in elk geval een nogal cryptische zin, die aanmerkelijk minder duidelijk en substantieel de kritiek van het groenwassen benoemt en meer als een signaalzin lijkt te fungeren. De kritiek wordt meegenomen in brief aan het CvE B: goed alternatief: Bedrijven verzinnen hun eigen standaarden. (alinea 9) C: laatste zin alinea 12 niet goed A: ook goed: Kritische organisaties prikken duurzame claims door. (al. 15) Onafhankelijke organisaties ook goed. Rankabrand en Goede waar als alternatief voor kritische organisaties is niet goed. (Dit zijn voorbeelden.) Initiatieven kan een goed alternatief voor organisaties zijn, mits duidelijk is dat de beoordeling door een externe instantie wordt gedaan, niet door het modebedrijf zelf. A: voor het woord beoordelen is proberen inzicht te krijgen of onderzoeken. B: ook goed: Waar zij voor waarschuwen B/C goed: Maar de rangorde/de beoordeling zegt meer over transparantie dan over duurzaamheid. B: foutje in het correctievoorschrift (komma i.p.v. schuine streep) óf het probleem is of maar.

5 Goed voor B en C: Hierbij ontstaat wel een probleem, deze organisaties baseren hun oordeel primair op informatie die de bedrijven zelf verstrekken. D: goed. Daarnaast is de veelheid aan beoordelingen ook misleidend Dit element ontbreekt geregeld, terwijl ook die opmerking door de leerlingen vanwege het dan ook opgemerkt had moeten worden. B: Consument ontbreekt? Consument eerder of impliciet genoemd: ook goed. B: duurzaamheidsbewuste is niet noodzakelijk Er is wat onenigheid over wassen en drogen. Wassen alleen volstaat. De voorbeelden: volle wastrommels, een lage wastemperatuur enz. is een goed alternatief voor het milieubewust wassen. Wanneer deze voorbeelden i.p.v. de abstractie worden genoemd, kan dat goed worden gerekend mits álle voorbeelden genoemd zijn. Einde verslag