[Uitzending 410: 2 Koningen 20:1 t/m 21]

Transcriptie

1 [Uitzending 410: 2 Koningen 20:1 t/m 21] In de vorige uitzending zijn we al kort ingegaan op de eerste verzen van 2Kon.20. We gaan de eerste drie verzen nog een keer lezen. In diezelfde tijd werd Hizkia ernstig ziek en de profeet Jesaja ging hem opzoeken. Regel uw zaken en bereid u voor op de dood, zei Jesaja tegen hem. De HERE zegt dat u niet meer beter zult worden. Hizkia draaide zijn gezicht naar de muur. Och HERE, bad hij, ik heb toch altijd geprobeerd U met een oprecht hart te gehoorzamen en precies te doen wat U van mij verlangde! Hij barstte in tranen uit. Als Hizkia de boodschap van de HERE heeft gehoord, keert hij zijn gezicht naar de muur en bidt tot de HERE. De inhoud van zijn gebed is hier zeer kort weergegeven. Hij vraagt de Here te gedenken dat hij trouw en met een volkomen toegewijd hart geleefd heeft en gedaan heeft wat goed is in Gods ogen. Tijdens dat gebed huilt hij. Na zo n bericht kan ik mij dat ook voorstellen. Veronderstel dat wij te horen krijgen dat we ongeneeslijk ziek zijn. Niemand kan zeggen hoe lang zijn of haar leven zal duren, maar als een mens ongeneeslijk ziek is zal het leven vaak niet zo lang meer duren. Zo n bericht zou ook ons leven op z n kop zetten. Vaak gaat een mens dan door allerlei fases. Eerst heb je zoiets van dat kan toch nooit waar zijn! of misschien heeft de dokter zich wel vergist of op het verkeerde blaadje gekeken. Maar bij de eerste symptomen van afbraak dringt het langzaam maar zeker door: de dood ligt op de loer, ik ga sterven. Berichten die diep inslaan in je persoonlijke leven geven vaak een andere dimensie aan het leven. Vaak zijn dingen die vroeger zo belangrijk waren dat helemaal niet meer. Hizkia gaat met zijn ziekte en de mededeling van Jesaja naar de HERE. Wat doen wij als we ziek zijn? Hizkia is er van overtuigd dat de enige die in zijn situatie kan helpen: de HERE is. Toen Hizkia zij gezicht naar de muur keerde, herinnerde hij zich dat hij altijd had geprobeerd om oprecht de HERE te gehoorzamen. Hizkia wilde doen wat de HERE wilde dat hij doen zou. TTB - NL - TWR - CW 1

2 Meer informatie over Hizkia s beleving van de ziekte valt te halen uit zijn lied, vermeld in Jes.38. Daar blijkt hoezeer het leven gezien wordt als teken van Gods gunst, terwijl de dood zeer negatief beschouwd wordt (in het NT komen er andere accenten). De ziekte van Hizkia is driemaal opgeschreven in de Bijbel (in 2Kon.20, 2Kron.32 en Jes.38), elk verslag voegt iets toe aan het totale beeld. 2 Koningen 20 vers 4 t/m 6: Nog voordat Jesaja het binnenplein van hat paleis had verlaten, sprak de HERE hem alweer toe. Ga terug naar Hizkia, de leider van Mijn volk, en zeg hem dat de HERE, de God van zijn voorvader David, zijn gebed heeft gehoord en zijn tranen heeft gezien. Ik zal hem genezen en over drie dagen zal hij alweer op zijn en de tempel kunnen bezoeken. Ik zal hem nog 15 jaar te leven geven en hem en zijn stad beschermen tegen de koning van Assyrië. Dit zal Ik allemaal doen omwille van Mijzelf en omwille van Mijn dienaar David. Jesaja is nog maar net weg als het woord van de Here tot hem komt. De profeet mag tegen Hizkia zeggen: de HERE zal u genezen. Over drie dagen zal hij alweer de tempel kunnen bezoeken en Ik zal hem nog 15 jaar te leven geven en hem en zijn stad beschermen tegen de koning van Assyrië. De Here had Hizkia s tranen gezien. De HERE ziet alle tranen van Zijn kinderen. Hij bewaart ze in Zijn kruik. David spreekt daarover in Psalm 56:9. Hij gaat er vanuit dat zijn klacht en tranen door de HERE worden opgemerkt, opgetekend en bewaard. Luisteraar, zo weet de HERE ook van uw tranen en verdriet. De boodschap van Jesaja is Groot Nieuws voor Hizkia. Hij zal genezen en nog 15 jaar leven. Alles wat gezegd is gebeurt niet vanwege Hizkia, maar omwille van de HERE Zelf en Zijn knecht David. Door deze samenhang krijgt wij een sleutel in handen om deze geschiedenis te begrijpen. Het herstel van Hizkia is symbolisch voor het herstel van Jeruzalem, maar in beide gevallen gaat het over een begrensde tijd. De tijd van ons leven is in Gods hand. Hij bepaalt hoelang ik leef (Ps.31:16). TTB - NL - TWR - CW 2

3 2 Koningen 20 vers 7: Jesaja gaf Hizkia het advies enkele vijgen op de zweer te leggen. Op die manier werd hij genezen. Jesaja geeft de opdracht een vijgenkoek te nemen en op het gezwel te leggen. Daarop geneest Hizkia. Deze vijgenkoek kan hebben bijgedragen aan de genezing, maar het verband maakt duidelijk dat God ingrijpt. Het Hebreeuwse grondwoord voor zweer kan ook buil of abces betekenen. Het woord is vermoedelijk afgeleid van een werkwoord dat heet zijn betekent. Een vijgenkoek, gemaakt van samengeperste vijgen, kan als kompres gebruikt zijn. Plinius (een Romein en keizerlijke procurator in verschillende gebieden) vermeldt in één van zijn werken vijgen als medicijn. In Ugarit werd (bij een voor ons niet duidelijke ziekte van paarden) een mengsel van vijgen, rozijnen en meel van grutten verpulverd en in de neusgaten gedaan. Het is ook bekend dat in suiker ingelegde vijgen (gekonfijte vijgen) een zeer hoog suikergehalte hebben. Ze werden vroeger (ook in ons land) wel gebruikt om zweren en etterende wonden te behandelen. Geconcentreerde suikeroplossingen, zoals bij deze vijgen, zijn sterk hygroscopisch. Dat wil zeggen dat de gedroogde vijgen de neiging hebben om vocht aan te trekken. Als deze op een wond of zweer wordt gelegd, wordt op een natuurlijke manier wondvocht, pus en bacteriën opgezogen. Ziektemakende microben sneuvelen door de hoge suikerconcentraties. Een wond wordt daardoor schoon en in zekere mate steriel, zodat genezing kan optreden. Builen of zweren zijn in het algemeen niet dodelijk, maar toch zou Hizkia aanvankelijk sterven. Als een vijgenkoek gewoon een natuurgeneesmiddel is, is het vreemd dat Jesaja nu pas opdracht geeft en niet bij zijn eerste bezoek. We mogen dan ook aannemen dat dit beperkte middel een buitengewone uitwerking heeft door ingrijpen van de HERE. We hebben dat al eerder gezien b.v. bij Elisa die door zout een bron reinigt (2Kon.2). Trouwens, menselijke medicijnen en goddelijke genezing sluiten elkaar niet uit. De HERE gebruikte zowel natuurlijke alsook bovennatuurlijke middelen om Hizkia te genezen. Ook voor ons goed om daar notie van te nemen. TTB - NL - TWR - CW 3

4 In het NT lezen we het advies van Jacobus in Jacobus 5 vers 14 t/m 16: Als iemand ziek is, laat hij de leiders van de gemeente vragen bij hem te komen om met hem te bidden en hem namens de Here met olie te zalven. Als zij in geloof bidden, zal de zieke genezen worden, de HERE zal hem gezond maken. En als hij gezondigd heeft, zal de HERE het hem vergeven. Beken daarom uw zonden aan elkaar en bid voor elkaar, zodat u genezen wordt. Want als een goed en rechtvaardig mens God om iets bidt, heeft dat een geweldige uitwerking. 2 Koningen 20 vers 8: In de tussentijd had koning Hizkia aan Jesaja gevraagd: Met welk teken kunt u bewijzen dat de HERE mij zal genezen en dat ik over drie dagen weer naar de tempel zal kunnen gaan? Inmiddels is de genezing al genoemd, maar er is iets bijzonders gebeurd dat het vermelden waard is. Hizkia vroeg tijdens zijn ziekte wat het teken was dat de Here hem gezond zou maken, zodat hij weer naar de tempel kon gaan. Een teken kan zowel uit geloof als uit ongeloof worden gevraagd. Hier gaat het om een teken ter bevestiging. Dat hoeft niet altijd een wonder te zijn, maar dat kan wel. Gideon vroeg om een teken ter bevestiging en de HERE gaf het hem. (Rechters 6). Een teken als voorwaarde voor geloof is negatief (Matth.12:39 en Joh.6:30). In Jesaja 7 is te lezen dat koning Achaz (de vader van Hizkia) een wonderteken weigerde. De HERE liet Achaz de volgende boodschap brengen: Vraag om een wonderteken van de HERE, uw God. Maar koning Achaz zei: Nee, ik wil de HERE niet op de proef stellen. Toen stelde de HERE Zelf een teken vast (we kennen het allemaal): een maagd zal een kind krijgen en zij zal het kind Immanuël noemen (dit betekent God met ons). Hizkia vroeg om een teken dat zou bevestigen dat zijn leven zou worden verlengd. De HERE bepaalt hoelang wij mensen leven. Het kan zijn dat Zijn wil anders is. TTB - NL - TWR - CW 4

5 In de vroege kerk en ook later, tot op vandaag toe werden christenen vervolgd (denk aan Jacobus uit het NT die door Herodes werd gemarteld en geëxecuteerd). Maar Petrus werd uit de gevangenis bevrijd en later (aan het eind van zijn leven) onderste boven gekruisigd. Wij weten niet waarom de ene man of vrouw wordt vrijgelaten en een ander wordt gedood. Laten wij (ook vandaag) buigen voor de wil van de HERE van de hemelse legermachten. Wat Hij doet, is goed - ook al begrijp ik er niets van. In Joh.13 vers 7 zei de Here Jezus al tegen Zijn leerlingen: Nu begrijp je nog niet waarom Ik dit doe, maar later wel. Dat geldt niet alleen voor het feit dat de Here in Joh.13 de voeten van Zijn leerlingen wil wassen, maar ook in heel veel situaties in het leven van u, jou en mij. Nu begrijp je nog niet waarom, maar later wel. 2 Koningen 20 vers 9 t/m 11: De HERE zal u een bewijs geven, vertelde Jesaja hem. Wilt u dat de schaduw van de zonnewijzer tien graden naar voren of naar achteren gaat? De schaduw gaat altijd naar voren, antwoordde Hizkia, laat hem nu naar achteren gaan. Jesaja vroeg de HERE dit te doen en Hij zorgde ervoor dat de schaduw tien graden terugging op de zonnewijzer van Achaz. Hizkia vraagt het moeilijkste, namelijk dat de schaduw tien treden teruggaat Daarop bidt Jesaja en de Here doet de schaduw op de trap van Achaz tien graden teruggaan. Door de wonderen lijkt de profeet Jesaja in 2Kon.20 meer op Elia en Elisa dan op andere plaatsten in de Bijbel. In de oudheid waren er twee soorten zonnewijzers. De eerste heeft een staaf die een schaduw werpt met variabele lengte op een horizontaal vlak. De schaduw is lang bij zonsopgang, kort op de middag en lang bij zonsonder-gang. De tweede soort bestaat uit een trap waarop de schaduw (in de loop van de dag) naar beneden of naar boven gaat. Er worden bij uitleggers diverse theorieën genoemd. Bij het eerste type zonnewijzer wordt de mogelijkheid vermeld dat het horizontale vlak wat schuin gehouden wordt (richting poolster). TTB - NL - TWR - CW 5

6 In dat geval kan er een teruggaan van de schaduw optreden. Bij een dergelijke natuurlijke verklaring komt dan wel de vraag op, of Hizkia niet wist dat dit verschijnsel zich vaker voordeed. Als het een bekend verschijnsel is geweest, komt de vraag op: waarom het gezantschap uit Babel dan vraagt naar het wonderteken dat in het land is geschied. Met het wonderteken zal toch eerder het zonnewonder dan de genezing van Hizkia zijn bedoeld. Waarom de ophef over een verschijnsel dat men in het astronomisch ingestelde Babel vermoedelijk beter kon verklaren dan in Jeruzalem? Het wonder betreft mogelijk alleen de schaduw, en niet de zon zelf, of de rotatie van de aarde. Verschuiving van de schaduw is op een natuurlijke manier mogelijk door een aardbeving, een bijzon, of door reflectie van de zon in een spiegel. Maar, in de Bijbeltekst ontbreekt daarvoor elke aanwijzing. De nadruk ligt op Gods ingrijpen op het gebed. 2 Koningen 20 vers 12 Korte tijd later stuurde Berodach-Baladan, de zoon van koning Baladan van Babel, gezanten met geschenken en groeten naar Hizkia. Hij had gehoord dat hij ziek was. Nadat Hizkia gezond geworden is, stuurt Berodach-Baladan, de zoon van Baladan, de koning van Babel, gezanten met een brief en geschenken naar Hizkia. Berodach-Baladan heet in Jes.39 Merodach-Baladan. Na de dood van Salmanassar V braken er veel opstanden uit in Babel. Merodach-Baladan maakte zich in maart 721 v.chr. meester van de troon en kon zich daar tot 710 v.chr. handhaven. Afgezien van een terloopse vermelding in 2Kon.17 komt Babel hier voor het eerst voor in 2 Koningen, en zal vanaf nu vaker worden genoemd. Volgens 2Kron.32 wilde de koning van Babel meer weten over het wonderteken. Zoals gewoonlijk worden politieke missies voorzien van een dekmantel, zodat buitenstaanders niet direct het eigenlijke doel kennen. Hizkia is onder de indruk en laat zijn hele schathuis zien. TTB - NL - TWR - CW 6

7 2 Koningen 20 vers 13: Hizkia verwelkomde hen en liet hun al zijn schatten zien het zilver, het goud, de specerijen, de kostbare oliën, zijn wapens letterlijk alles! Er is niets in zijn paleis en koninkrijk dat ze niet mogen zien. Vermoedelijk wilde Hizkia op deze manier laten zien dat hij een waardevolle bondgenoot was in een gezamenlijk verzet tegen de Assyriërs. Volgens 2Kron.32:31 gebruikte de HERE deze gebeurtenis om Hizkia te testen, en te weten hoe hij werkelijk was. Heeft dit te maken met zijn eerdere problemen? 2 Kron.32 25: Jechizkia (een andere naam voor Hizkia) reageerde echter niet dankbaar op de vriendelijkheid van anderen, want hij was trots geworden. Daarom werd God toornig op hem en op Juda en Jeruzalem. 2 Koningen 20 vers 14 t/m 17: Daarop ging Jesaja naar koning Hizkia en vroeg hem: Wat willen deze mannen? Waar komen zij vandaan? Uit het verre Babel, antwoordde Hizkia. Wat hebben zij allemaal gezien in uw paleis? Wilde Jesaja verder weten. En Hizkia antwoordde: Alles. Ik heb hun al mijn schatten laten zien. Toen zei Jesaja tegen Hizkia: Luister naar de woorden van de HERE: Er zal een tijd komen dat alles in dit paleis naar Babel wordt meegenomen. Alle schatten van uw voorouders zullen worden weggebracht en niets zal worden achtergelaten. De profeet Jesaja verkeerde blijkbaar veel aan het hof en had gemakkelijk toegang tot de koning. Het is een veel voorkomend Joods gebruik om door middel van vraag en antwoord een gesprek te voeren. In ieder geval krijgt Jesaja eerst zekerheid voordat een oordeel uitgesproken wordt. Het antwoord van Hizkia toont mogelijk wat in zijn hart is, namelijk trots en hoogmoed. De uitdrukking uit het verre Babel is in de Hebreeuwse grondtekst zo geformuleerd dat de uitdrukking uit een ver land er uit springt en verdacht in de oren klinkt. De uitdrukking is in meerdere Bijbelboeken negatief. De profeet Jesaja heeft herhaaldelijk gewaarschuwd tegen allianties met andere volken (verre volken), bijvoorbeeld in Jes.30 en 31. TTB - NL - TWR - CW 7

8 Hizkia antwoordt openlijk dat de bezoekers uit Babel alles hebben gezien, ook al zijn schatten heeft hij getoond. Vervolgens komt Jesaja met een woord van de HERE. De tijd komt dat alles wat in het paleis is en wat is verzameld door voorgaande generaties, naar Babel zal worden weggevoerd. Niets zal overblijven. 2 Koningen 20 vers 18: Enkelen van uw nakomelingen zullen worden meegenomen en als hofpersoneel dienen in het paleis van de koning van Babel. Men zal Hizkia s nakomelingen nemen om hoveling te zijn in het paleis van de koning van Babel. Hier worden afstammelingen van Hizkia bedoeld. Het is niet nodig aan te nemen dat Hizkia zelf zonen (in het meervoud) krijgt. Wij kennen alleen Manasse als zoon en opvolger. Afstammelingen als Jojakim, Jojachin en Sedekia zijn al weggevoerd. 2 Koningen 20 vers 19: Goed, vond Hizkia, als dit is wat de HERE wil, dan heb ik daar vrede mee. Bovendien dacht hij: Er zal tenminste vrede en veiligheid heersen gedurende de rest van mijn leven. Het eerste antwoord toont onderwerping. Maar erkent Hizkia daarmee ook schuld? Toen hij ziek was en de boodschap ontving dat hij zou sterven, reageerde hij niet met onderwerping, maar met gehuil en gebed. Opvallend genoeg ontbreekt hier het gebed. Het tweede antwoord is niet fraai en komt mogelijk pas later, na een pauze, of een stilte en lijkt ook niet direct tot Jesaja gericht maar meer een eigen gedachte van Hizkia. Deze tweede uitspraak is ook vaak als minder vroom gezien en is mogelijk daarom weggelaten door de Septuaginta (de Codex Vaticanus; LXX). Het lijkt erop dat Hizkia het onvermijdelijke van het oordeel accepteert, maar dankbaar is dat het oordeel nog zo lang weg blijft, tot na zijn dood. Sommige uitleggers interpreteren de tweede uitspraak van Hizkia positief (in de zin van: is het niet pure goedheid dat er de rest van mijn leven nog vrede en veiligheid zal heersen). Anderen nemen onverschilligheid aan: Het is mij om het even, als in mijn tijd de vrede maar behouden blijft. TTB - NL - TWR - CW 8

9 Flavius Josephus geeft een erg vrije weergave en schrijft: Diep getroffen door die woorden zei Hizkia dat hij zou willen dat zijn volk voor dergelijke rampen gespaard zou blijven, maar dat hij bad dat, aangezien het niet mogelijk was iets aan Gods besluiten te veranderen, er in ieder geval vrede zou zijn zolang hij nog leefde. Een Afrikaans commentaar merkt op dat Hizkia meer geconcentreerd was op zijn eigen welzijn dan op de problemen van latere generaties, terwijl godvrezende leiders ook rentmeesters behoren te zijn voor toekomstige generaties. De gebeurtenis vervult een centrale rol in de boodschap van 2 Koningen. Het Tienstammenrijk is weggevoerd door Assyrië (2Kon.17) en Juda is net bevrijd van deze vijanden, toen ze Jeruzalem belegerden (2Kon.19). Het oordeel is tijdelijk afgewend, maar ook al zal het nog meer dan een eeuw duren, toch zal Juda ook in ballingschap worden gevoerd. Het is aannemelijk dat daarom de geschiedenis van het gezantschap van Babel als laatste gebeurtenis in de drie hoofdstukken over koning Hizkia is geplaatst. Zelfs een vrome koning als Hizkia kan het dreigende oordeel over Juda niet afwenden en berust er in. 2 Koningen 20 vers 20 en 21: De rest van de geschiedenis van koning Hizkia en zijn grote daden inclusief de vijver en de waterleiding die hij aanlegde, waarmee hij water naar de stad bracht staan beschreven in de Kronieken van de koningen van Juda. Na zijn dood volgde zijn zoon Manasse hem op. Koning Hizkia legde een vijver en watertunnel aan. De tunnel van Hizkia kronkelt onder de grond vanaf de bron Gichon naar de vijver van Siloam aan de westkant van de Stad van David (2Kron.32 en Jes.22). De tunnel is 533 meter lang. De arbeiders groeven vanaf twee kanten, diep onder de grond. Er is een inscriptie gevonden in Oud Hebreeuws, uitgebeiteld in de rots. Hierin wordt beschreven hoe de tunnel tot stand is gekomen en wordt het moment genoemd waarop het water naar de vijver van Siloam begon te stromen. Toen Sanherib Jeruzalem dreigde aan te vallen, in de tijd van Hizkia, werd de watervoorziening afgesloten. De paralleltekst in 2Kron.32 bevat heel wat meer informatie over de economische maatregelen van koning Hizkia. TTB - NL - TWR - CW 9

10 Volgens 2Kron.32 is Hizkia begraven in de helling waarin de zonen van David liggen. Dit gebeurde mogelijk omdat de andere koninklijke graven inmiddels vol waren. Over Manasse, de zoon van Hizkia lezen we meer in 2Kon.21. Hij blijkt de slechtste van alle koningen te zijn. Maar daarover gaan we lezen in de volgende uitzending. TTB - NL - TWR - CW 10