Inventaris van het archief van de dienst schepenbeheer Antwerpen en rechtsvoorgangers / B Willems.

Transcriptie

1 BE-A0511_110851_109580_DUT Inventaris van het archief van de dienst schepenbeheer Antwerpen en rechtsvoorgangers / B Willems. Het Rijksarchief in België Archives de l'état en Belgique Das Staatsarchiv in Belgien State Archives in Belgium This finding aid is written in Dutch.

2 2 Schepenbeheer Antwerpen BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF:...5 Raadpleging en gebruik...6 Voorwaarden voor de raadpleging...6 Voorwaarden voor de reproductie...6 Taal en schrift van de documenten...6 Toegangen...6 Toelichtingen bij het gebruik...6 Geschiedenis van archiefvormer en archief...9 Archiefvormer...9 Naam...9 Institutionele geschiedenis...9 Ontstaan en ontwikkeling...9 Bevoegdheden en activiteiten...11 Organisatie...17 Archief...17 Geschiedenis...17 Verwerving...18 Inhoud en structuur...20 Inhoud...20 Selecties en vernietigingen...20 Toekomstige aangroei/aanvullingen...21 Ordening...21 BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...23 I. Algemeen Statistische jaarverslagen van de Waterschoutskantoren van Antwerpen en Gent II. Taken...25 A. Registratie van zeelieden in het stamboek Alfabetisch register van de zeelieden die op Belgische schepen varen, met verwijzing naar het stamnummer. ca ca Stamboeken van de zeelieden van de Belgische koopvaardij Alfabetisch register van de zeelieden die op Belgische schepen varen, met verwijzing naar het stamnummer. ca ca Stamboeken van de zeelieden van de Belgische koopvaardij Stamboeken van 'Vreemde' zeelui Loopbaansteekkaarten van zeelieden die op Belgische schepen varen (reeks 'Kleine fiches') ca.1965 (vnl ) Loopbaansteekkaarten van zeelieden die op Belgische schepen varen (reeks 'Grote fiches'). ca.1965-ca Loopbaansteekkaarten van Congolese zeelieden geboren vóór die op Belgische schepen varen. (Tweede helft 20ste eeuw) Loopbaansteekkaarten van Congolese zeelieden geboren vóór die uit de vaart zijn. (Tweede helft 20ste eeuw)...58 B. Opmaken van monsterrollen voor Belgische koopvaardijschepen Registers op naam van het schip gehouden voor de inschrijving van de

3 Schepenbeheer Antwerpen 3 monsterrollen ter koopvaardij Monsterrollen ter koopvaardij Monsterrollen ter koopvaardij opgemaakt in vreemde havens C. Aannemen van door de kapiteins opgemaakte akten van overlijdens, geboorten en verdwijningen op zee Registers met inschrijving van de door de kapiteins aangemelde overlijdens, geboorten en verdwijningen op zee Dossiers inzake op zee overleden of vermiste zeelieden die op Belgische koopvaardijschepen voeren (vnl. vanaf 1940) D. Toezicht op het verkeer in de haven van Antwerpen Registers van de aangekomen schepen Registers van de vertrokken schepen , Registers van de inkomende en uitgaande schepen van de Royersluis Registers van de inkomende en uitgaande schepen van de Kruisschanssluis Registers van de inkomende en uitgaande schepen ter hoogte van post Lillo Manifesten. 1947, E. Toezicht op passagiers en bemanningsleden Aankomstkaarten Aankomstkaarten. juli dec Passagierslijsten van aangekomen koopvaardijschepen , 1953, Vertrekkaarten. juli 1951-dec Vertrekkaarten Registers van het aantal vertrekkende passagiers per schip , Passagierslijsten van vertrekkende koopvaardijschepen , Bemanningslijsten van aangekomen buitenlandse schepen F. Toezicht op de emigratie via de haven van Antwerpen Passagierslijsten van vertrekkende koopvaardijschepen ,

4

5 Schepenbeheer Antwerpen 5 Beschrijving van het archief: Beschrijving van het archief: Naam archiefblok: Dienst Schepenbeheer Antwerpen Periode: Archiefbloknummer: BE-A Omvang: Archiefbewaarplaats: Rijksarchief te Antwerpen Archiefvormers:

6 6 Schepenbeheer Antwerpen Raadpleging en gebruik Raadpleging en gebruik Voorwaarden voor de raadpleging VOORWAARDEN VOOR DE RAADPLEGING Stukken in dit bestand ouder dan dertig jaar zijn openbaar. Dit geldt evenwel niet voor documenten die privacygevoelige informatie bevatten. De wet van 8 december 1992, gewijzigd door de wet van 11 december 1998, op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer legt op dit vlak beperkingen op. Documenten die privacygevoelige gegevens bevatten en jonger zijn dan 100 jaar, zijn in principe niet openbaar. Deze stukken kunnen enkel geraadpleegd worden mits toestemming van de betrokkene(n) en/of het diensthoofd van het Rijksarchief Antwerpen en dit na het invullen van een identificatiefiche, het ondertekenen van een onderzoekscontract en -verklaring. Elke aanvraag zal afzonderlijk onderzocht worden. Om stukken te consulteren die jonger zijn dan 30 jaar, heeft u in principe de toestemming nodig van de bevoegde federale overheidsdienst. De factovolstaat de toestemming van het diensthoofd van het Rijksarchief. Voorwaarden voor de reproductie VOORWAARDEN VOOR DE REPRODUCTIE Voor de reproductie van archiefstukken gelden de voorwaarden en tarieven van toepassing in het Rijksarchief. Taal en schrift van de documenten TAAL EN SCHRIFT VAN DE DOCUMENTEN De stukken zijn in het Frans en Nederlands opgesteld. Toegangen TOEGANGEN Deze inventaris vervangt de oude overdrachts- en plaatsingslijsten van de verschillende archiefblokken die zijn samengevoegd. Voor het archiefnummer het inschrijvingsregister van de passagierslijsten van schepen met emigranten aan boord (1855) - is er een gepubliceerde nadere toegang beschikbaar opgemaakt door Heritage International: HALL C., The Antwerp Emigration Index, Logan, Toelichtingen bij het gebruik TOELICHTINGEN BIJ HET GEBRUIK Volgens artikel 4 1 t.e.m. 3 van het inrichtingsreglement van de zeevaartpolitie (koninklijk besluit van 8 maart 1843; Belgisch Staatsblad, 11 maart 1843) was de waterschout belast met het aan- en afmonsteren van zeelieden aan boord van Belgische schepen. De monsterrol functioneerde als arbeidsovereenkomst tussen de schipper, reder

7 Schepenbeheer Antwerpen 7 en het scheepsvolk. De monsterrol was een van de vele scheepspapieren die een kapitein aan boord moest hebben. Deze overeenkomst werd aangegaan ten overstaan van de overheid, vertegenwoordigd door de waterschout. Deze rollen bevatten onder andere volgende gegevens: rolnummer, registratienummer, scheepstype, scheepsnaam, tonnenmaat, reder, bestemming, naam van de kapitein, een lijst van de zeemannen met hun gages, overeenkomst tussen de reder en de bemanningsleden, de handtekeningen van de reder, bemanningsleden en waterschout en een formulier van burgerlijke stand ingeval van overlijden op zee. De wet van 3 juni 2007 hief de wet van 5 juni 1928 op, waardoor er vanaf 1 november 2007 geen monsterrollen meer worden opgemaakt. In dit archiefbestand worden de monsterrollen ter koopvaardij voor de jaren bewaard. De monsterrollen vanaf 2000 worden nog op de dienst zelf bewaard. Hoe kan je een bepaalde zeeman in de monsterrollen terugvinden? We illustreren dit aan de hand van een concreet geval: Maurice Coppin. Vanaf de jaren 1930 werden er toegangen op deze omvangrijke reeks gemaakt. Het eenvoudigst is het om te zoeken in het alfabetisch register van de zeelieden die op Belgische schepen voeren (nrs. 3-27). Op de fiche staat een stamnummer. Archiefnummer 6. Vervolgens dient in de stamboeken het stamnummer 622 opgezocht te worden. In dit conreet geval is dat in archiefnr. 29. In de tweede en de derde kolom van het stamboek staan de identificatiegegevens (naam, voornaam, ouders, nationaliteit, geboorteplaats- en datum). In de laatste kolom staan de nummers van de monsterrollen waarin u de gezochte persoon kunt terugvinden. In dit concrete geval kunt u Maurice Chopin voor het jaar 1930 in de monsterrollen 18, 180 en 374 terugvinden. Deze monsterollen vindt u terug in de archiefnrs. 384, 386 en 388. In het geval van Coppin was er niet voldoende ruimte om alles in het stamboek te noteren. Het vervolg van Coppins monsterrollen is te archterhalen via het archiefnr. 71 (Stamboek dubbele nummers) onder het vervolgnummer 26. Stamboek met stamnummers 1 tot 3920 (archiefnr. 29). Wie enkel de naam van een schip heeft, kan via de registers op naam van het schip (archiefnrs ) de monsterollen van de desbetreffende schepen terugvinden. Bijvoorbeeld de monsterrol van het schip 'Steenstraete' met bestemmng Congo voor het jaar 1948 is voor de maand januari te vinden in monsterrol 10 van het jaar 1948 (archiefnr. 480). Voor de maand februari 1948 in monsterrol 42 (archiefnr. 480), april 1948 in monsterrol 78 (archiefnr. 481), enzovoort. Register op naam van het schip (archiefnr. 290).

8 8 Schepenbeheer Antwerpen

9 Schepenbeheer Antwerpen 9 Geschiedenis van archiefvormer en archief Geschiedenis van archiefvormer en archief Archiefvormer ARCHIEFVORMER Naam NAAM Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. Directoraat-generaal Maritiem Vervoer. Directie Scheepvaartcontrole. Schepenbeheer Antwerpen Vroegere namen Ministerie van Verkeer en Infrastructuur. Bestuur (Beheer) van het Zeewezen. Waterschoutsambt te Antwerpen Parallelle naam:zeevaartpolitie Antwerpen, Scheepvaartpolitie Antwerpen, Commissariat Maritime d'anvers Institutionele geschiedenis INSTITUTIONELE GESCHIEDENIS Ontstaan en ontwikkeling ONTSTAAN EN ONTWIKKELING Tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd in 1816 een politiecommissaris voor de havens van Antwerpen en Oostende ingevoerd. Deze commissaris droeg de titel van Waterschout ( commissaire maritime). In uitvoering van het koninklijk besluit van 2 februari 1816 werd een 'reglement van policie' voor de havens van Antwerpen en Oostende opge-steld. De reglementen die tijdens de Franse tijd ( ) tot stand waren gekomen, voldeden volgens de wetgever niet langer, omdat de Antwerpse haven sinds 1815 getrans-formeerd was van een militaire tot een meer op handel gerichte haven. Om de commerciële belangen van de Antwerpse haven veilig te stellen, voerde koning Willem I op 12 november 1816 een reglement in waarin de bevoegdheden van de waterschout werden vastgelegd (zie paragraaf 2b). 1 Het reglement vormde tevens de basis voor de latere regelgeving die na de Belgische onafhankelijkheid met betrekking tot het Waterschoutsambt werd uitgevaardigd. Het reglement van 12 november 1816 werd door de wet op de zeevaartpolitie van 27 september 1842 afgeschaft. Deze nieuwe wet tekende in amper vijf artikels de nieuwe krijtlijnen uit. 2 Op 1 april 1843 trad het 'inrichtingsreglement' van de zeevaartpolitie in voege. 3 Er werden waterschoutskantoren opgericht in de havens van Antwerpen, Oostende, Gent, Brugge, Brussel, Leuven en Nieuwpoort. Later werd er nog een waterschoutskantoor opgericht te Zeebrugge, wiens bevoegdheid zich uitstrekte tot Brugge en Blankenberge. De bevoegdheden van lokaal belang, zoals het toezicht over de dokken en de zeemanshuizen, werden aan de gemeentepolitie overgedragen. 4 De 1 Waterschoutsambt te Antwerpen, Antwerpen, 1816; Rijksarchief Antwerpen, Archief van het departement van de Twee Neten en de provincie Antwerpen, reeks F, nr Belgisch Staatsblad, 30 september VYNCKIER J., De wet op de zeevaartpolitie, p Belgisch Staatsblad, 11 maart Koninklijk besluit van 8 maart DESMET R., De diensten van de waterschout in de koopvaardij, onuitgegeven licentiaatsverhandeling,

10 10 Schepenbeheer Antwerpen waterschouten, die onder het toezicht van het Beheer van het Zeewezen 5 vielen, werden ingedeeld in vijf klassen, al naargelang van de belangrijkheid van de haven. 6 In 1843 bestond het kader in Antwerpen uit één waterschout eerste klasse bijgestaan door drie adjuncten, zeven agenten en vier matrozen-roeiers. Het 'Inrichtingsreglement van de zeevaartpolitie' van 10 september 1929 herformuleerde de bevoegdheden van de waterschout (zie verder). 7 Het Waterschoutsambt evolueerde in de jaren 1930 naar een moderner, in maritieme aangelegenheden gespecialiseerd politiekorps. Zo werd om de controles in de haven te verscherpen, een motorboot mét zoeklicht aangekocht. 8 Tijdens de Tweede Wereldoorlog stonden de waterschouten onder Duits militair toezicht. Waterschouten die er evenwel in slaagden het land te ontvluchten, hernamen hun functies in de Engelse en Welshe havens, waar waterschoutskantoren voor de Belgische koopvaardij en/of visserij werden geopend. 9 Een deel van de Belgische vloot was immers naar Groot-Brittannië uitgeweken. Een Regie van het Zeewezen, opgericht bij besluitwet van 29 augustus 1941, moest de uitgeweken vloot beheren en het Bestuur van het Zeewezen buiten het bezet gebied leiden. Op 1 juni 1945 keerden de Belgische zeeschepen officieel terug. De Regie van het Zeewezen bleef nog tot 1960 bestaan voor de afwikkeling van het beheer in Londen. 10 Na de oorlog hervatte de zeevaartpolitie haar taken zoals die vóór de oorlog waren vastgelegd. Nog steeds was het Bestuur van het Zeewezen belast met de inrichting van en het hoger toezicht op de zeevaartpolitie. De zeevaartpolitie ressorteerde onder de Dienst Scheepvaart-veiligheid van dit bestuur. De hoofdwaterschout van de Schelde was het hoofd van de zeevaartpolitie in de havens van Antwerpen en Gent, terwijl de hoofdwaterschout van de kust, met zetel te Oostende, de leiding had over de havens van Oostende, Zeebrugge en Nieuwpoort. Met de staatshervorming van 1988 werd een groot deel van de bevoegdheden van het ministerie van Verkeerswezen, waaronder het Bestuur van het Zeewezen viel, naar de gewesten overgedragen. De gewesten werden bevoegd voor de havens, de loodsdiensten, Hogere Zeevaartschool Antwerpen, 1987, p Het Beheer van het Zeewezen hing in 1929 af van het ministerie van Spoorwegen, Zeewezen, Posterijen, Telegrafen, Telefonen en Luchtvaart. Het archief van het Beheer (later Bestuur) van het Zeewezen wordt in het Algemeen Rijksarchief te Brussel bewaard. Zie: VLEESCHOUWERS C., Inventaris van het archief van het Bestuur van het Zeewezen, , Brussel, Voor de andere ministeries bevoegd voor het zeewezen zie bijlage A. 6 Belgisch Staatsblad, 11 maart Koninklijk besluit van 8 maart 1843, artikel 3. 7 Belgisch Staatsblad, 28 september VYNCKIER J., De zeevaartpolitie vroeger en nu, in Mededelingen van de Marine Academie, , XXII, p ; CUVELIER A., De zeevaartpolitie, in De Wandelaer, 1933, 1, p Onder meer in de Engelse havensteden Liverpool, Southampton, Preston, Brixham, Newlyn en Fleewood en in Wales in Cardiff, Milford Haven en Swansea werden kantoren opgericht. VLEESCHOUWERS C., Het Bestuur respectievelijk de Regie van het Zeewezen tijdens de Tweede Wereldoorlog, in Archief- en Bibliotheekwezen in België, L, 1979, 1-4, p. 78; VLEESCHOUWERS C., Inventaris van het archief, p VLEESCHOUWERS C., Het Bestuur, respectievelijk de Regie van het Zeewezen, p

11 Schepenbeheer Antwerpen 11 de bebakeningsdiensten en de reddings- en sleepdiensten op zee. Tevens werden de koopvaardij, de zeevisserij en de binnenscheepvaart als economische sectoren geregionaliseerd. De algemene reglementering en wetgeving inzake scheep- en binnenvaart en de controle op de toepassing ervan bleven in handen van de federale overheid. De zeevaartpolitie, de zeevaart-inspectie en de scheepsmeetdienst bleven eveneens nationaal en vielen vanaf 1 juli 1990 onder de bevoegdheid van het nieuwe ministerie van Verkeer en Infrastructuur. 11 De integratie van de zeevaart- spoorweg- en luchtvaartpolitie in de federale politiediensten, hertekende het Belgische politieapparaat. De wet van 3 mei 1999, die de nieuwe bevoegdheden vastlegde, verving de term 'waterschout' door 'ambtenaar belast met de scheepvaartcontrole'. 12 De politionele taken die de zeevaartpolitie (waterschout) op zich nam, werden voortaan uitgevoerd door de nieuw opgerichte scheepvaartpolitie. 13 De administratieve taken van de zeevaartpolitie bleven de bevoegdheid van het ministerie van Verkeer en Infrastructuur en werden uitgevoerd door de 'ambtenaren belast met de scheepvaartcontrole'. In 2001 werd het ministerie van Verkeer en Infrastructuur in het kader van het Copernicusplan omgevormd tot een Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. 14 De administratieve bevoegdheden, zoals bijvoorbeeld het afleveren van zeemansboekjes, het opmaken van monsterrollen (tot november 2007), de controle op het aan- en afmonsteren van zeelieden aan boord van Belgische schepen en het toezicht op buitenlandse schepen en zeelieden tijdens hun verblijf in de Belgische wateren en havens, werden overgeheveld naar de directie Scheepvaartcontrole van het Directoraat-generaal Maritiem Vervoer. 15 Bevoegdheden en activiteiten BEVOEGDHEDEN EN ACTIVITEITEN Volgens het reglement van 12 november 1816 was de waterschout voor volgende taken bevoegd: 1. de binnenkomende schepen controleren (o.a. het transport van buskruit), 2. de akten opstellen wanneer bemanningsleden gedurende de reis overleden of vermist waren, 3. het opstellen van monsterrollen, 4. het in hechtenis nemen van deserteurs en 'onwilligen', 5. de wateren controleren, 6. veiligheidsmaatregelen nemen bij een brand van een schip, 7. toezicht houden bij het laden van de schepen, 8. het aan de ketting leggen van schepen, 9. de ordehandhaving van de haven van Antwerpen, 10. het controleren van logementshuizen voor zeelui, 11. het controleren van 'plaatsen van ontucht' waar zeelui 11 WILLEMS B., Archief van de FOD Mobiliteit en Vervoer. Directoraat-generaal Maritiem Vervoer. Archiefselectielijst [2010] (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, Archiefbeheersplannen en selectielijsten, 52), Brussel, 2010, p SOENS V., De politiehervorming bij de lokale politie in historisch perspectief (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, Miscellanea Archivistica, Studia, 170), Brussel, 2007, p De scheepvaartpolitie is een samensmelting van de zeevaartpolitie en de havenbrigades van de Rijkswacht. In 2001 werd de scheepvaartpolitie een federale politiedienst en ressorteert sindsdien onder de Directie Verbindingswegen. SOENS V., De politiehervorming, p Onze passie? Dienstverlening, Brussel, FOD Mobiliteit en Vervoer, 2006 ( 15 De directie 'Scheepvaartcontrole' heeft anno 2010 (buiten)diensten te Antwerpen, Brussel, Gent, Oostende en Zeebrugge. WILLEMS B., Archief van de FOD Mobiliteit en Vervoer, p. 25, 32.

12 12 Schepenbeheer Antwerpen komen en 12. aanwezig zijn bij het ontslag en de uitbetaling van bemanningsleden. Na de Belgische onafhankelijkheid bleef de waterschout als ambtenaar van de lokale politie zijn functie uitoefenen. In feite bleef de waterschout in de periode 1816 tot 1842 voornamelijk de meer lokale bevoegdheden van zijn ambt uitoefenen, zoals bijvoorbeeld het toezicht houden op de dokken en de logementshuizen. De controles op de bemanningsleden en het opstellen van de monsterrollen verdwenen daardoor naar de achtergrond. De Kamer van Koophandel van Antwerpen drong daarom aan op de oprichting van een zeevaartpolitie die niet langer onder de lokale overheid viel, maar in het staatsapparaat werd ondergebracht. 16 De wet van 27 september 1842 en het inrichtingreglement van 1 april 1843 bepaalden dat de waterschouten benoemd werden door de koning en officieren waren van de gerechtelijke politie. Ze stonden onder het toezicht van de procureur des Konings. Waterschouten konden enerzijds handelen als administratieve ambtenaren en anderzijds als officieren van de gerechtelijke politie. Ze waren onder meer bevoegd voor het opstellen en controleren van de monsterrollen, het toezicht houden op het afmonsteren, het opmaken van overzichten van in- en uitgaande schepen, het verrichten van onderzoeksdaden bij aan boord gepleegde (criminele) feiten, het opstellen van akten indien bemanningsleden vermist waren, het aanhouden van deserteurs, het controleren van de paspoorten van de passagiers, het aan de ketting leggen van schepen en "généralement tous actes d'intérêt public relatifs à la police maritime". Vele bevoegdheden die de waterschouten in 1816 kregen toebedeeld werden dus met het inrichtingsreglement van 1843 bekrachtigd. Artikel 3 van de wet van 27 september 1842 bakende wel beter de bevoegdsgrenzen met de lokale politie af. De lokale politie stond voortaan in voor het politioneel toezicht in de dokken en kanalen en van de daarin liggende schepen, alsook van de logementshuizen en andere openbare plaatsen waar de zeelieden zich begaven. Op basis van het inrichtingsreglement van 10 september 1929 kunnen de functies van de waterschout onderverdeeld worden in drie hoofdtaken Taken m.b.t. de Belgische schepen en zeelieden 2. Taken m.b.t. de vreemde schepen en zeelieden 3. Taken m.b.t. de algemene politie van de zeewateren 1. Taken betreffende de Belgische schepen en de zeelieden van de koopvaardij en de zeevisserij. Tot de taken betreffende de Belgische schepen en de zeelieden van de koopvaardij en de zeevisserij behoorde vooreerst het aanmonsteren van zeelieden op Belgische schepen en het opmaken van de monsterrollen. 18 De aanmonstering was de formaliteit waarbij de 16 VYNCKIER J., De wet op de zeevaartpolitie: 150 jaar oud. De zeevaartpolitie: 150 jaar jong, in FIJNAUT C., TOBBACK L. en VYNCKIER J., De zeevaartpolitie. Voordrachten ter gelegenheid van haar 150-jarig bestaan, Gent, 1993, p Belgisch Staatsblad, 28 september 1929, p ; VYNCKIER J., De wet op de zeevaartpolitie, p ; DESMET R., De diensten van de waterschout in de koopvaardij, p Voor meer informatie over de inhoud van de monsterrollen zie de inleiding van de inventaris ASAERT G.,

13 Schepenbeheer Antwerpen 13 zeeman door de waterschout (later door de ambtenaar belast met scheepvaartcontrole) op de monsterrol van een schip werd ingeschreven. Door het afsluiten van de monsterrol, die een authentieke akte was, kreeg de arbeidsovereenkomst, gesloten tussen een zeeman en de reder, kracht van wet. Zeelieden die niet aan de wettelijke bepalingen voldeden, werden dan ook niet ingeschreven. Tevens waakte de waterschout over de toepassing van de maritieme arbeidswetgeving (minimumleeftijd, fysieke geschiktheid, bezit van brevetten en diploma's) en op de veiligheid van de schepen (o.a. de geldige vergunningen). De waterschout diende zich ervan te vergewissen of beide partijen akkoord gingen en of deze overeenkomst niet strijdig was met de wettelijke bepalingen. Vanaf het moment dat de zeeman aangemonsterd was en zijn dienst aan boord moest aanvangen, was hij onderworpen aan de bepalingen van het 'Tucht- en strafwetboek voor de koopvaardij en de zeevisserij'. Het was eveneens de taak van de waterschout de wijzigingen in de samenstelling van de bemanning te controleren. Indien nodig stelde de waterschout een 'Staat van verandering in de samenstelling van de bemanning' op. Ook het registreren in het stamboek van aan boord van Belgische schepen varende zeelui en het afleveren van zeemansboekjes behoorde tot de taken van de waterschout. Het Waterschoutsambt van Antwerpen hield een algemeen stamboek bij van zeelieden die op Belgische koopvaardijschepen voeren. Deze bleven vanaf 1845 bewaard. 19 Vanaf de jaren 1930 werd met behulp van steekkaarten de loopbaan van de zeeman van het begin tot het einde van zijn/haar carrière gevolgd (archiefnrs in deze inventaris). Onder andere gegevens betreffende de vaartijden, de behaalde diploma's en brevetten en de toegekende eretekens werden hierop genoteerd. Het zeemansboekje vermeldde het stamboeknummer en bevatte een persoonsbeschrijving en verdere identificatiegegevens, alsook de behaalde vaartijden, diploma's, brevetten en certificaten. Indien de titularis van het zeeboekje de Belgische nationaliteit had, gold het zeemansboekje ook als reisdocument. Een andere taak van de waterschout was het bemiddelen in beroepsgeschillen tussen de reder en de zeeman. Dit gebeurde in het kader van de toepassing van de wet op de arbeids-overeenkomst wegens scheepvaartdienst van 5 juni Elke klacht diende schriftelijk opgemaakt en overhandigd te worden aan de kapitein, die het document overmaakte aan de waterschout of aan de consul in een buitenlandse haven. De waterschout of de consul stelden vervolgens een onderzoek in. Een door de waterschout tot stand gebrachte minnelijke schikking was bindend. 20 De vierde taak van de waterschout bestond erin de akten aan te nemen die door de kapiteins van Belgische schepen waren opgemaakt met betrekking tot de vaststelling van Analytische inventaris van de monsterrollen ter visserij ( en ) deel I, Brussel, 1986, p Nagenoeg dezelfde gegevens staan in de monsterrollen van de koopvaardij. De monsterrollen van de visserij van na 1910 worden anno 2011 nog op de administratie zelf bewaard (FOD Mobiliteit en Vervoer. DG Maritiem Vervoer. Directie Scheepvaartcontrole. Schepenbeheer Oostende). Zie ook: VERMOTE J., Inventaris van het archief van het waterschoutsambt te Oostende, (Rijksarchief te Beveren, Inventarissen, 167), Brussel, In het Hoofdwaterschoutsambt van Oostende werd een stamboek van de zeevissers bijgehouden. 20 Door de invoering van een nieuw gerechtelijk wetboek verviel evenwel het verplicht karakter van de procedure van verzoening door bemiddeling van de waterschout. VYNCKIER J., De wet op de zeevaartpolitie, p

14 14 Schepenbeheer Antwerpen ongevallen aan schepen of incidenten die aan boord waren gebeurd. Elke kapitein diende in handen van de waterschout en binnen de 24 uur na zijn aankomst in een Belgische haven, alle akten neer te leggen die gedurende de reis waren opgemaakt. Indien de waterschout dit nodig achtte, kon hij verdere onderzoeksdaden verrichten en getuigen verhoren. Zeevaartongevallen werden gemeld bij de Rijkscommissaris bij de Onderzoeksraad voor de Zeevaart. 21 Verder waren de waterschouten gehouden de door de kapiteins opgestelde akten betreffende de vaststellingen van geboorten, sterfgevallen of verdwijningen aan te nemen. De door de kapitein opgestelde akten van de burgerlijke stand werden achteraan de monsterrollen bijgevoegd. Bij overlijden of verdwijning van een zeeman moest het nog verschuldigde loon op de rekening van het Waterschoutsambt worden gestort. Ook de bagage van de overleden of verdwenen persoon, alsook de aan boord opgemaakte inventaris van de persoonlijke bezittingen, dienden op het kantoor van de waterschout te worden neergelegd. Ook het toezicht op de naleving van het 'Tucht- en strafwetboek voor de Koopvaardij en de Zeevisserij' behoorden tot het takenpakket van de waterschout. Tuchtvergrijpen waren bijvoorbeeld dronkenschap in dienst, onregelmatige afwezigheid, elke (lichte) inbreuk op de orde of de werking van de dienst. Indien het vergrijp tegen de tucht aan boord van een Belgisch schip werd begaan door een kapitein of door een officier, werd hiervan verslag uitgebracht bij de Rijkscommissaris bij de Onderzoeksraad voor de Zeevaart. Tot slot omvatte de bevoegdheid van de waterschout, het opsporen en vaststellen van alle misdrijven begaan aan boord van Belgische schepen. De waterschout deed het vooronderzoek en speelde het dossier door aan de Procureur des Konings. 2. Bevoegdheden met betrekking tot vreemde schepen en zeelieden. De waterschout hield vooreerst toezicht op vreemde schepen en zeelieden gedurende hun verblijf in de wateren en de havens van het rijk, alsook het toezicht op de in- en ontscheping van passagiers. Om de in- of ontscheping van de passagiers te kunnen controleren, werden passagierslijsten opgemaakt. Vreemde zeelieden mochten zonder toelating van de waterschout niet van boord gaan. Vreemdelingen die over zee reisden, mochten in een Belgische haven niet aan wal gaan, in- of ontschepen zonder voorafgaande controle van de waterschout. Vreemdelingen die naar België kwamen om er aan te monsteren of om er op een schip werk te zoeken, waren verplicht zich binnen de 48 uur bij de waterschout aan te melden. Met het oog op deze controles dienden de kapiteins bemanningslijsten aan de waterschout over te maken. De waterschout bekommerde zich eveneens om het lot van de verstekelingen De Onderzoeksraad van de Zeevaart stelt een onderzoek in naar de oorzaken van de incidenten overkomen aan Belgische schepen en aan de zeelieden aan boord van die schepen. Het archief van de Onderzoeksraad voor de Zeevaart wordt voor de periode in het Rijksarchief Antwerpen bewaard. Zie WILLEMS B., Inventaris van het archief van de Onderzoeksraad van de Zeevaart, (Rijksarchief Antwerpen, Inventarissen, 69), Brussel, Als verstekeling werden die personen beschouwd die zich aan boord van een Belgisch schip bevonden of

15 Schepenbeheer Antwerpen 15 Ten tweede kon de waterschout tussenkomen in de formaliteiten van aan- en afmonstering en de uitbetaling van bemanningsleden. Dit kon echter enkel op verzoek van de kapitein van een vreemd schip dat in een Belgische haven lag, en op voorwaarde dat het land onder wiens vlag het schip voer, geen consulaire vertegenwoordiging had in de haven in kwestie. Tevens bood de waterschout hulp aan kapiteins die hierom verzochten wanneer de rust op hun schip was verstoord of wanneer er aan boord een misdrijf was gepleegd. Geen enkel schip mocht een Belgische haven verlaten zonder machtiging van de waterschout. Om een dergelijke machtiging te verkrijgen moest de kapitein van het schip 24 uur voor de afvaart een schriftelijke verklaring indienen met opgave van de voorziene datum van afvaart alsook de bestemming van het schip. Indien nodig kon de waterschout zee- en binnenschepen aan de ketting leggen wanneer overtredingen werden vastgesteld. 3. Algemeen toezicht op en de algemene politie van de zeewateren. Op de Beneden-Zeeschelde was het de rivierpolitie, een afdeling van de zeevaartpolitie van Antwerpen, die bevoegd was voor de controle op de toepassing van de vigerende scheepvaart- en politiereglementen. De rivierpolitie stelde bij elke aanvaring, stranding, ongeval, brand of ander voorval een onderzoek in. Ook de controle op de naleving van de wetgeving op de verontreiniging van de waterwegen behoorde tot zijn taken. De bevoegdheden van de waterschout beperkten zich evenwel niet tot wat in de inrichtingsreglementen van 1843 en 1929 was vastgelegd. De wet van 14 maart 1843 betreffende het transport van emigranten met transatlantische schepen bepaalde dat de waterschouten bevoegd waren om controles uit te voeren op de levensomstandigheden op die schepen. Daarbij dienden de waterschouten toezicht te houden op de zeewaardigheid van de schepen, het comfort van de slaapplaatsen, de kwaliteit en de kwantiteit van de levensmiddelen en medicijnen en de aanwezigheid van voldoende brandstof en licht op de schepen. De waterschout kon ook bepalen hoeveel personen er maximaal met een bepaald schip getransporteerd mochten worden. 23 De vooraanstaande rol van de waterschouten bij het toezicht op het transport van emigranten werd bevestigd in het 'Reglement op het vervoer van landverhuizers' van 15 december Dit reglement was er gekomen nadat op 14 december 1876 een wet op het vervoer van emigranten was gestemd. Onder het gezag van het ministerie van Buitenlandse Zaken werden hiervoor vier instanties in het leven geroepen die alle hun zetel hadden te Antwerpen: 1. een Commissie van Toezicht ( Commission d'inspection des émigrants); 2. een Deskundigheidscommissie ( Commission d'expertise), 3. een Rijkscommissariaat voor Landverhuizing ( Commissariat de gouvernement d'émigration) en 4. een Geneeskundige Dienst ( Service médical). De aan boord van een vreemd schip in de territoriale wateren van het Rijk, zonder dat zij hun aanwezigheid op het schip konden rechtvaardigen. DESMET R., De diensten van de waterschout in de koopvaardij, p Belgisch Staatsblad, 19 maart Wet van 14 maart Belgisch Staatsblad, 22 december Wet van 14 december 1876, artikel 11.

16 16 Schepenbeheer Antwerpen Commissie van Toezicht stond onder het voorzitterschap van de provinciegouverneur. 25 Het was vooral in de Deskundig-heidscommissie dat de waterschout een belangrijke rol vervulde. 26 Deze commissie was samengesteld uit zes leden en telde naast de waterschout één geneesheer, twee kapiteins van de lange omvaart, een expert inzake scheepsbouw en een ingenieur. Het 'Reglement op het vervoer van landverhuizers', vastgelegd bij de wet van 25 februari 1924 schafte de Deskundigheidscommissie af. Het koninklijk besluit van 23 juli 1959 'waarbij het Regeringscommissariaat voor de Landverhuizing naar het ministerie van Verkeerswezen wordt overgebracht en waarbij het koninklijk besluit van 25 februari 1924 houdende het reglement op het vervoer van de landverhuizers wordt gewijzigd', bepaalde in artikel 3 dat vanaf 1 januari 1950 [!] het ambt van Regeringscommissaris voor de Landverhuizing door de Hoofdwaterschout der Schelde werd uitgeoefend. Tevens werd het Regeringscommissariaat voor de Landverhuizing overgeheveld van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel naar het ministerie van Verkeerswezen. 27 Wellicht was het de wetgever erom te doen een in de praktijk bestaande situatie, met name de controles op de emigratie die door de Hoofdwaterschout der Schelde werden uitgevoerd, bij wet te regulariseren. Ingevolge de gecoördineerde dienstplichtwetten moest de waterschout de aanvragen tot uitstel of vrijstelling van dienstplichtige zeelieden indienen. Bij toepassing van de wet van 5 juni 1972 betreffende de veiligheid van de schepen, zag de waterschout erop toe dat geen schip de haven verliet of in de zeewateren voer indien het niet in staat van zeewaardigheid was en/of niet in het bezit was van een geldig certificaat van deugdelijkheid. In het kader van het Memorandum of Understandingdat tussen de maritieme overheden van de Noordzeelanden op 2 maart 1978 te Den Haag werd afgesloten, hield de zeevaartpolitie in samenwerking met de zeevaartinspectie toezicht op de handhaving van de veiligheidsnormen van zeeschepen. Tevens was de waterschout krachtens de wet van 12 december 1957 bevoegd om toezicht uit te oefenen op de kwaliteit en de kwantiteit van de levensmiddelen aan boord van Belgische schepen en was hij belast met het opsporen van inbreuken op de wet van 4 juli 1962 betreffende de verontreiniging van de zee door olie. Om die reden controleerde de zeevaartpolitie de oliejournalen van de schepen die in de havens lagen. 25 Zie archiefbestanddelen over emigratie in het archief van de provincie Antwerpen: WILLEMS B., Inventaris van het archief van et departement van de Twee Neten en de provincie Antwerpen, reeksen J en K (1630) (vnl ), Brussel, ter perse, pp Belgisch Staatsblad, 22 december Règlement sur le transport des émigrants van 15 december 1876, Artikel Belgisch Staatsblad, 24 augustus Artikel 4 bepaalde dat '[...] Het ambt van adjunct-regeringscommissaris van de landverhuizing wordt uitgeoefend door de waterschouten van alle graden". Zie ook artikel 7. VERMOTE J., Inventaris van het archief van de Dienst Emigratie, (Rijksarchief te Beveren, Inventarissen, 169), Brussel, 2008, vermeldt foutief 1956 als het jaar van bevoegdheidsoverdracht. De officiële Nederlandse benaming van de Service d'émigration was de Dienst voor Landverhuizing i.p.v. de Dienst voor Emigratie.

17 Schepenbeheer Antwerpen 17 Organisatie ORGANISATIE Het Bestuur van het Zeewezen was belast met de inrichting van en het hoger toezicht op de zeevaartpolitie. De zeevaartpolitie werd ondergebracht in de Dienst Scheepvaartveiligheid van dit bestuur 28. De waterschouten werden volgens de belangrijkheid van de haven ingedeeld in 5 klassen. Ze kregen de beschikking over bijzondere agenten en matrozen die hen bijstonden bij het uitvoeren van hun bevoegdheden. De Hoofdwaterschout van de Schelde, die zetelde in Antwerpen, hield toezicht op de zeewateren van de Schelde, het Belgisch deel van het kanaal Gent- Terneuzen, en op de havens van Antwerpen, Gent en Brussel. De hoofdwaterschout van de Kust oefende vanuit Oostende supervisie uit over de havens van Oostende, Zeebrugge en Nieuwpoort en over de Belgische territoriale wateren. Eind jaren 1970 was het Waterschoutsambt te Antwerpen in vier afdelingen onderverdeeld, te weten: 1. De dienst Belgische Koopvaardij en Zeelieden; 2. De dienst Vreemde Koopvaardij en Zeelieden; 3. De rivierpolitie en 4. De dienst Veiligheid en Milieu. Aan het hoofd van elke afdeling stond een waterschout of een adjunct-waterschout. De eerste waterschout had de leiding over de vier afdelingen samen. Doorgaans waren de waterschouten kapiteins ter lange omvaart. Buiten het nautisch, technisch en administratief personeel telde het Waterschoutsambt van Antwerpen ca. 100 luitenanten, brigadiers en agenten van de zeevaartpolitie. Archief ARCHIEF Geschiedenis GESCHIEDENIS Een groot deel van de negentiende-eeuwse documenten zou verloren zijn gegaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een uitzondering hierop vormen de stamboeken en het inschrijvings-register van 1855 van de passagiers van schepen met emigranten aan boord (archiefnr. 1309) een uitzondering. Dit archiefstuk is door de Vlaamse regering als Topstuk erkend. De passagierslijsten uit dit archiefblok zijn afkomstig uit dossiers inzake buitenlandse schepen. Alle documenten betreffende één en hetzelfde buitenlands schip werden in een dossier geklasseerd: bemanningslijsten, aanvragen tot uitklaring, verklaring bij afvaart en passagierslijsten. Uit deze dossiers zijn enkel de passagierslijsten van de periode , bewaard gebleven. Deze zijn nadien chronologisch gerangschikt en ingebonden. 28 DEVOLDER C., Het Ministerie van Verkeer en van Post, Telegrafie en Telefonie. II. Bevoegdheden (Miscellanea Archivistica. Studia, 65), Brussel, 1995, p

18 18 Schepenbeheer Antwerpen Verwerving VERWERVING Op 15 juli 1946 ontving het Rijksarchief te Antwerpen van het Loodswezen te Antwerpen een inschrijvingsregister van de passagierslijsten van schepen met emigranten aan boord van Net na het uitvaardigen van de archiefwet in 1955, ontving het Rijksarchief te Antwerpen op 25 mei 1956 scheepsmanifesten, passagierslijsten, bemanningslijsten, bevoorradingslijsten en zeevaartberichten van het Waterschoutsambt van Antwerpen. 30 Naar aanleiding van de verhuis naar het Maritiem Huis in de Olijftakstraat te Antwerpen, bood eind 1971 de Hoofdwaterschout der Schelde zijn archieven aan het Rijksarchief aan. Om de omvang van het archief in te perken, werd besloten om tot selectie en vernietiging over te gaan. Echter, een selectie was niet eenvoudig aangezien er op dat moment geen selectielijst bestond. In overleg met de Algemeen Rijksarchivaris C. Wyffels werd de administratieve bewaartermijn voor de dossiers betreffende buitenlandse schepen op vijf jaar vastgelegd en gaf hij de toestemming voor de selectie en vernietiging van de in 1971 aangeboden archieven. In 1977 vroeg de Hoofdwaterschout der Schelde de toelating om een selectie uit te voeren op dezelfde soort scheepsdossiers uit de periode De Algemeen Rijksarchivaris gaf zijn fiat, maar in tegenstelling tot enkele jaren eerder, werd een uitzondering gemaakt voor de passagierslijsten, wat in een overdracht resulteerde in mei 1977 (overdracht 1977/31). Tijdens de verhuis gingen enkele pakken verloren, maar in 1979 zijn die terug aan de oppervlakte gekomen (overdracht 1980/13). De monsterrollen voor de periode werden in 1974 door het Waterschoutsambt overgedragen aan het Rijksarchief. In 2004 werden enkele registers die als toegangen op deze monsterrollen dienden overgedragen door de FOD Mobiliteit en Vervoer, Maritiem Vervoer, Schepenbeheer Antwerpen. In september 2010 verhuisden de Antwerpse buitendiensten van het directoraat-generaal Maritiem Vervoer van de FOD Mobiliteit en Vervoer. De verschillende diensten, die voorheen gevestigd waren op twee locaties 31, werden vanaf september 2010 gecentraliseerd aan de Posthoflei te Berchem. Deze verhuis gaf andermaal aanleiding tot de overdracht van een substantieel aantal archiefstukken. Vooral de overdracht van de monsterrollen uit de periode , de toegangen op deze reeks en de dossiers van de op zee vermiste personen vormden een belangrijke aanvulling op reeds overgedragen stukken. In 2012 werden de archiefnummers 1585 tot en met 1755 door de administratie aan het Rijksarchief Antwerpen overgedragen. Eveneens in 2012 werden de Stamboeken van de 29 HOUTMAN E., Overzicht van de archieven en verzamelingen van het Rijksarchief te Antwerpen. I Overheidsarchieven, (Archievenoverzichten, 6), Brussel, 2006, p Rijksarchief Antwerpen, Inschrijvingsregister van de aanwinsten, , f De diensten waren in Antwerpen enerzijds ondergebracht in het Loodsgebouw aan de Tavernierkaai en anderzijds in de Olijftakstraat.

19 Schepenbeheer Antwerpen 19 zeelieden uit de periode terug gelokaliseerd. Deze registers waren verkeerdelijk in het Rijksarchief Beveren in het bestand Hulp- en Voorzorgskas voor Zeelieden varende onder Belgische Vlag ondergebracht. Deze registers waren in 1996 via het Stadsarchief Antwerpen aan het Rijksarchief Beveren overgedragen (aanwinst 96/43). Om nog onduidelijke redenen waren deze registers via de administratie bij het Nationaal Scheepvaartmuseum te Antwerpen terechtgekomen, waar ze verkeerdelijk als gift van de Hulp- en Voorzorgskas voor Zeelieden waren ingeschreven. In de bibliotheek van het Nationaal Scheepvaartmuseum kregen deze registers het nummer E In deze inventaris kregen deze stamboeken en hun indexen de nrs

20 20 Schepenbeheer Antwerpen Inhoud en structuur Inhoud en structuur Inhoud INHOUD Het archiefbestand bevat stukken vanaf 1845 tot Het archief van het Schepenbeheer van Antwerpen bestaat uit een aantal grote reeksen, die de basis vormen van het archiefschema. Een eerste reeks zijn de monsterrollen ter koopvaardij ( ) en de toegangen op deze reeks. Via de monsterrollen kan achterhaald worden wie op welk Belgisch schip gevaren heeft en welke bestemming het schip had. Daarnaast staan er ook technische gegevens van het schip in deze bron vermeld. Van de zeelieden (onder wie ook Congolezen) die op Belgische koopvaardijschepen voeren, zijn sinds de jaren 1930 loopbaansteekkaarten bijgehouden (vaarstaten). Naast deze bron zijn ook de stamboeken van de zeelieden ( ) en de registers met de inschrijving van de akten van geboorten en sterfgevallen uitermate geschikte bonnen voor prosopografisch en/of genealogisch onderzoek. Bronnen die inzicht geven in het havenverkeer in de haven van Antwerpen dateren voornamelijk van kort na WO II. Via verschillende overdrachten werden door het Waterschoutsambt van Antwerpen diverse archiefstukken met betrekking tot de emigratie aan het Rijksarchief overgedragen. Om een onduidelijke reden werden de documenten die betrekking hadden op de controle van de emigratie als een aparte archiefvormer, met name de 'Emigratiedienst', geïnventariseerd. 32 De onderzoeker die in de geschiedenis van de emigratie geïnteresseerd is, dient deze inventaris te raadplegen en er rekening mee te houden dat dit deelbestand eigenlijk een aanvulling is op deze inventaris. Selecties en vernietigingen SELECTIES EN VERNIETIGINGEN Zoals eerder aangehaald, zijn de meeste negentiende-eeuwse archieven van deze archiefvormer verloren gegaan. In het vooruitzicht van de verhuis in 1971 werd een selectie doorgevoerd in het archief. Verschillende reeksen werden vernietigd: visaboekjes voor vreemde zeelui, kasboeken, consulaire visazegels, hospitaalboeken, registers van afwezigheid bij vertrek. Ingevolgde de toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris mochten ook de scheepsdossiers na 5 jaar worden vernietigd. In deze dossiers zaten verschillende soorten stukken. Een eerste groep behelst de bemanningslijsten van buitenlandse schepen, aanvragen tot uitklaring bij afvaart en toelatingsformulieren van de in- en ontscheping. Bovendien bevatten deze dossiers ook passagierslijsten van buitenlandse schepen. Deze twee groepen bescheiden hadden maar één functie, namelijk een antwoord leveren op de vraag of een bepaald persoon op het schip voer. Een derde en laatste documenttype in een scheepsdossier zijn de facturen voor vervoerskosten van de beambten van de waterschout. Deze documenten, die van vóór 1966 dateerden, werden in 1971 alle vernietigd. In 1977 werden deze scheepsdossiers, uitgezonderd de passagierslijsten, voor de periode vernietigd. In 1956 werd door de diensten van het Waterschoutsambt van Antwerpen voor de eerste maal, naar aanleiding van de 32 VERMOTE J., Inventaris van het archief van de Dienst Emigratie, (Rijksarchief te Beveren, Inventarissen, 169), Brussel, 2008.

21 Schepenbeheer Antwerpen 21 archiefwet van 1955, een deel van het archief waarvan de administratieve bewaartermijn verlopen was aan het Rijksarchief Antwerpen overgemaakt. Een groot deel van de overdracht bestond uit ca. 60 meter manifesten. Manifesten zijn lijsten van alle goederen die in één bepaalde haven aan boord van het schip werden geladen naar één bepaalde bestemming. Er zijn dus zoveel manifesten aan boord als er verschillende vervoerstrajecten zijn. Voor slechts een korte periode zijn deze manifesten opgemaakt geworden en fragmentarisch bewaard gebleven. Na controle in 2010 bleek de historische waarde zeer gering te zijn en werd beslist om, ook gezien de grote omvang, over te gaan tot de vernietiging van deze stukken, mits bewaring van enkele specima (archiefnrs ). Toekomstige aangroei/aanvullingen TOEKOMSTIGE AANGROEI/AANVULLINGEN De archiefwet van 6 mei 2009 bepaalt dat openbare instellingen na 30 jaar archief aan het Rijksarchief dienen over te dragen. In de toekomst zullen dan ook archiefstukken van de Dienst Scheepvaartcontrole van de FOD Mobiliteit en Vervoer, Directoraat-generaal Maritiem Vervoer, na het verstrijken van de administratieve bewaartermijnen aan het Rijksarchief te Antwerpen worden overgedragen. Ordening ORDENING Het archief van het Schepenbeheer Antwerpen bestaat hoofdzakelijk uit enkele grote reeksen archiefbescheiden. Deze reeksen zijn ingedeeld naar de hoofdtaken van de waterschout, namelijk het toezicht houden op de Belgische schepen (aan- en afmonsteren ), het controleren van het verkeer in de haven van Antwerpen, de passagiers en de bemanningsleden van buitenlandse schepen in de haven van Antwerpen.

22

23 Schepenbeheer Antwerpen 23 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen I. Algemeen I. ALGEMEEN 1 Reglement betreffende de dienstkleding Stukken betreffende de oprichting van een rivierpolitiedienst op last van de Britse legeroverheid pak 2 Officiële lijsten van de Belgische zeeschepen omslag Statistische jaarverslagen van de Waterschoutskantoren van Antwerpen en Gent STATISTISCHE JAARVERSLAGEN VAN DE WATERSCHOUTSKANTOREN VAN ANTWERPEN EN GENT delen

24 24 Schepenbeheer Antwerpen

25 Schepenbeheer Antwerpen 25 II. Taken A. Registratie van zeelieden in het stamboek II. TAKEN Alfabetisch register van de zeelieden die op Belgische schepen varen, met verwijzing naar het stamnummer. ca ca A. REGISTRATIE VAN ZEELIEDEN IN HET STAMBOEK ALFABETISCH REGISTER VAN DE ZEELIEDEN DIE OP BELGISCHE SCHEPEN VAREN, MET VERWIJZING NAAR HET STAMNUMMER. CA CA A-Z, nrs delen 1757 A-Z, nrs A-Z, vanaf nrs Stamboeken van de zeelieden van de Belgische koopvaardij STAMBOEKEN VAN DE ZEELIEDEN VAN DE BELGISCHE KOOPVAARDIJ nrs delen 1760 nrs nrs nrs nrs nrs

26 26 Schepenbeheer Antwerpen 1765 nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs

27 Schepenbeheer Antwerpen nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs

28 28 Schepenbeheer Antwerpen 1789 nrs nrs nrs nrs nrs , nrs nrs nrs nrs nrs nrs nrs