Integan en de Vlaamse kabel. historiek en techniek

Transcriptie

1 Integan en de Vlaamse kabel historiek en techniek Bart Goris Vefica

2 Agenda Integan historiek Het Vlaamse kabel-lappendeken Oprichting Telenet Digitale televisie Erfpachtovereenkomst Telenet Techniek! Bijkomende activiteiten Bart Goris - Vefica

3 Integan, de pioneersjaren 1970: kopstation en eerste proefnet in Hoboken 1971: start aanleg net Hoboken 30 december 1971: stichtingsvergadering Integan 1972: antennemast in Schoten (65 meter) Konvertors (kanaalkiezers): stuks 13 gemeentes volledig bekabeld, inclusief Antwerpen 1977: straalverbinding RTT (Belgacom) in Antwerpen-LO 1981: aanleg in Nederland (Putte, Wouw, Ossendrecht, Woensdrecht, Huijbergen) 1981: RTL op de kabel 1983: 2 BBC zenders op de kabel 1985: start FilmNet betaalzender Bart Goris - Vefica

4 Integan, latere feiten 1991: toetreding Berchem en Borgerhout (ex-radio Public) eerste glasvezelverbinding 1992: Olympische Spelen - analoge HD 1995: lancering digitale betaalmuziek DMX, later Music Choice 1996: oprichting Telenet en Interkabel 1997: eerste internetklant op een kabelnet in Vlaanderen 1998: eerste telefonieklant op een kabelnet in Vlaanderen Bart Goris - Vefica

5 Evolutie aansluitingen & klanten Bart Goris - Vefica

6 Evolutie analoge kanalen terugweg 60 MHz 600 MHz 300 MHz 230 MHz Bart Goris - Vefica

7 Integan in Vlaanderen (1/2) Integan voortrekkersrol in Vlaanderen: timing aanleg netwerken bandbreedte van het netwerk hoge definitie-televisie (analoog 1992 digitaal 2004) terugwegtoepassingen (1990, interne datacommunicatie) uniform gestandaardiseerd netwerkdesign met nadruk op investeringen eigen labo voor herstelling defecte materialen ontwikkeling eigen netwerkkomponenten: 1987: distributieversterkers 1993: binnenhuisversterkers 1996: interactieve network interface unit (NIU) 2000: aftakdozen Bart Goris - Vefica

8 Integan historiek (2/2) Integan representatief voor Vlaanderen: breedbandnetwerk, geen split-band boom-tak infrastructuur (tree & branch) aanleg netwerk gevelnetwerk ondergronds netwerk netwerk op palen Integan = 1/10 de van Vlaanderen Vlaanderen: homes passed Bart Goris - Vefica

10 België en Vlaanderen anno 1991 Bart Goris - Vefica

11 Consolidatie in Vlaanderen Intercommunales: zuivere intercommunale: enkel lokale overheden gemengde intercommunale: lokale overheid en Electrabel In 2002 zijn de netwerken van de gemengde intercommunales verkocht aan Telenet: 2/3 van Vlaanderen ( klanten) De zuivere intercommunales zijn nu InterGemeentelijke Samenwerkingen (IGS): 1/3 van Vlaanderen Integan ( klanten Antwerpen) Infrax-Oost ( klanten Limburg) Infrax-West ( klanten West-Vlaanderen en Vlaamse rand Brussel) PBE ( klanten Leuven) Deze IGSn werken samen onder de koepel Interkabel Bart Goris - Vefica

12 Vlaanderen anno 2009 Bart Goris - Vefica

14 Oprichting Telenet Opgericht als lokaal alternatief voor Belgacom door GIMV, alle kabelmaatschappijen, US West en een mediaconsortium 1995: eerste telefonietest in Hoboken 1996: oprichting Telenet en start ombouw netwerk aanleg glasvezel naar optische nodes met aansluitingen opwaardering en herafregeling kabelnet: tweeweg versterkers 1997/1998: commerciële start Telenet (internet en telefonie) 2001: ombouw distributief coaxnet naar interactief HFC afgerond Bart Goris - Vefica

16 (interactieve) Digitale Televisie Overheidsproject 2003: Vlaanderen Interactief Telenet, Interkabel, Vlaamse zenders Doel: Visie op interactieve, digitale televisie in Vlaanderen en voorstel voor pilootproject Samenwerking met Telenet loopt spaak 24 november 2004: Integan lanceert HD kanaal: HD1 (EXQI) Interkabel ontwikkelt eigen digitaal televisieplatform. lancering van in-di op 15 december 2004 niet interactief set-top boxen van Nokia en Samsung (samenwerking met Ziggo) Opmerking: lancering BelgacomTV: juni 2005 lancering Telenet idtv: september 2005 Bart Goris - Vefica

17 indi In 2007 wordt indi als zelfstandige entiteit opgericht (economisch samenwerkingsverband of ESV) door Integan, Infrax-Oost, Infrax-West en WVEM (leden Interkabel) Zetel bij Brussel ontwikkeling platform met hoge definitie (HD) én interactiviteit april 2007 : lancering HD-decoder mei 2007 : lancering HD-recorder Interactiviteit aankondiging interactiviteit leidt tot rechtzaak met Telenet in kortgeding wordt Interkabel/indi in ongelijk gesteld beslissing om akkoord te sluiten met Telenet Bart Goris - Vefica

19 Erfpachtovereenkomst Akkoord Integan Telenet: 1 oktober 2008 Erfpachtovereenkomst: de Kabelnetten blijven eigendom van de IGSn Telenet heeft volledig gebruiksrecht op het Kabelnet tot 2046 uitzondering: eigen telecommunicatiediensten voor Integan of aandeelhouders onderhoud en investeringen worden door Integan gedaan op vraag, instructie en kosten van Telenet Er is een jaarlijkse begroting voor investeringen (Capex) Er is een jaarlijkse vergoeding voor het onderhoud van het Kabelnet en de aansluitingen (Opex) Bart Goris - Vefica

20 Erfpacht - praktisch De IGSn blijven eigenaar én beheerder van het Kabelnet Integan (en overige IGSn) hebben geen klanten meer Telenet biedt álle diensten aan op de Vlaamse kabelnetten analoge en digitale televisie telefonie internet Telenet doet dezelfde investeringen op het eigen Telenet kabelnet op de Kabelnetten van Integan, Infrax-Oost, Infrax-West en PBE Definitie Kabelnet: vanaf de RF samenkoppeling in kopstation tot en met het overnamepunt bij de klant Bart Goris - Vefica

21 Kabelmaatschappij Definitie Kabelnet Vanaf samenkoppeling in kopstation t.e.m. overnamepunt klant Kopstation Telenet CSU-opt Node CSU-opt Node E Node E Aftakdoos NIU HFC netwerk Aansluitkabel Bart Goris - Vefica

23 Techniek! Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen Optische nodes Coax hoofdnet (trunk) Coax Distributienet De aansluiting en binnenhuisnetwerk Het frequentiespectrum De toekomst Bart Goris - Vefica

24 Typische kenmerken Optische nodes gevoed door redundante glasvezellussen Coaxiale boom-tak infrastructuur ( tree & branch ): hoofdversterkers ( trunk ) voor trajecten: spatiëring van 600 m distributieversterkers voor distributie naar klanten: spatiëring van 100 m Voeding van de nodes en versterkers: geen noodstroomvoedingen gebruik van transfo s (sinus) en/of verzadigde kernen (blokgolf) op 54 V Network Interface Unit (NIU) bij elke interactieve klant heenweg actief, terugweg 0 db 1 interactieve poort voor modem 4 niet-interactieve poorten voor televisie Bart Goris - Vefica

25 Locatie netwerkkomponenten gevelnet appartementen luchtnet ondergronds Bart Goris - Vefica

26 Integan: enkele getallen (1/2) optische nodes : 700 hoofdversterkers : 500 distributieversterkers : LECs (lijnegalisatoren) : splitters : aftakdozen : (opmerking: Vlaanderen = 10x Integan) Bart Goris - Vefica

27 Integan: enkele getallen (2/2) distributienet (ondergronds) : km distributienet (bovengronds) : km hoofdstamlijnnet (ondergronds) : 250 km glasvezelnet (ondergronds) : 800 km totaal aansluitingen : actieve aansluitingen (klanten) : Bart Goris - Vefica

28 Techniek! Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen Optische nodes Coax hoofdnet (trunk) Coax distributienet De aansluiting en binnenhuisnetwerk Het frequentiespectrum De toekomst Bart Goris - Vefica

29 Optische nodes Recent project Pulsar : optische node voedt gemiddeld 500 homes passed (330 klanten) heenweg bandbreedte: MHz terugweg bandbreedte: 5 65 MHz compacte optische node, niet modulair voedt rechtstreeks 1 trunk- en 2 distributielijnen laagspanningsaansluiting bij elke node Bart Goris - Vefica

30 Optische nodes 2 optische vezels per node: pad A: primair pad pad B: secundair pad automatische redundantie bij fiberbreuk monitoring van de optische node door middel van Dataminer WDM op de vezels: 1310 nm voor heenweg, 1550 nm voor terugweg Bart Goris - Vefica

31 Glasvezellussen Bart Goris - Vefica

32 Kopstation Bart Goris - Vefica

33 Optische node & hoofdversterker Glasvezel cassette Optische node Glasvezelkabel Hoofdversterker (trunk) Spanningstransfo Coax splitter Zekeringkast Power insertor (inkoppeling AC naar distributienet) Trunk kabel Voedingspunt Infrax - EANDIS Distributie kabels Bart Goris - Vefica

34 Optische link (monitoring) Bart Goris - Vefica

36 Coax hoofdnet (trunknet) transport van de RF en AC signalen naar distributienet hoofdversterkers elke 600 m enkel kabel tussen versterkers géén klanten op geconnecteerd meestal lokale AC voeding ONU MHz Bart Goris - Vefica

37 Hoofdnet: komponenten versterkers: modulaire producten AGC of ALSC 2 trunk outputs 4 distributie outputs 5/8 Cu kabel of 20 mm buitendiameter tot 600 meter verzwakking 4 db/100 m op 600 MHz 7/8 Cu kabel of 28 mm buitendiameter tot 800 meter verzwakking 3 db/100 m op 600 MHz Bart Goris - Vefica

38 Hoofdnet: signaalniveaus Bart Goris - Vefica

39 Hoofdnet: principe AC voeding Bart Goris - Vefica

41 Coax distributienet voeding RF signalen aan de klanten tussen de distributieversterkers: aftakdozen, splitters, LECs, kabel ongeveer elke 100 m AC voeding vanuit de trunk ONU MHz Bart Goris - Vefica

42 Distributienet: komponenten versterkers: manuele winst (of AGC / ALSC) afregeling dmv. plug-in elementen (of elektronisch) splitters: tweeweg: -4/-4, -2/-8, -1/-12, -1/-16 drieweg: -3/-6/-6 aftakdozen: aftakwaarde daalt volgens afstand van vorige versterker waarden: 35dB, 32dB, 29dB, 26dB, 23dB, 20dB, 17dB, 14dB, 11dB, 8dB versies met 2 en 4 uitgangen Bart Goris - Vefica

43 Distributienet: komponenten Line Equalising Connector (LEC) verzwakking laagste frequenties (omgekeerd kabelequivalent) doel: lager aantal distributieversterkers 3/8 Cu kabel of 11 mm verzwakking 8 db/100 m op 600 MHz 14mm Cu kabel verzwakking 6 db/100 m op 600 MHz Bart Goris - Vefica

44 Distributienet: schema aftakwaarde RPA waarde Bart Goris - Vefica

45 Distributienet: GIS plan Bart Goris - Vefica

46 Distributienet: signaalniveaus Bart Goris - Vefica

48 De aansluitkabels Gebruikte kabeltypes: vroeger: RG59 of 6 mm buitendiameter 30 db/100 m op 600 MHz RG6 of 7 mm buitendiameter tot 30 meter 16 db/100 m op 600 MHz RG11 of 10mm buitendiameter tot 60 meter tot 40 meter 10 db/100 m op 600 MHz aansluitingen tot 80m: distributiekabel Afscherming: minimaal 95dB (klasse A+) Bart Goris - Vefica

49 Van aftakdoos tot binnenhuisinstallatie - gevelnet Bart Goris - Vefica

50 Van aftakdoos tot binnenhuisinstallatie - ondergronds Bart Goris - Vefica

51 Klantenfilters Elke klant heeft een filter in functie van zijn producten: geen producten: afsluitfilter met 75 Ohm met anti-dief televisie: high-pass filter 88 MHz (HP) televisie en interactieve diensten: RPA filter (Return Path Attenuator) enkel interactieve diensten: TOF filter met anti-dief (Telenet Only Filter) Filter wordt tussen tapuitgang van de aftakdoos en aansluiting geschroefd. Bart Goris - Vefica

52 Waarom RPA? Egalisatie! Boom-tak netwerk: ongelijke terugwegverzwakkingen 35dB 32dB 20dB 17dB 14dB 11dB -1 Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 40dBmV 34dBmV 30dBmV 27dBmV 24dBmV Egalisatie van de terugwegverzwakkingen: RPA of ISF RPA, terugwegverzwakker of ISF, ingress supression filter 35dB 32dB 20dB 17dB 14dB 11dB -1 0dB 3dB 9dB 12 db 15dB 18dB Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 43 dbmv 43dBmV 43dBmV 43dBmV 43dBmV Bart Goris - Vefica

53 -10 Signaalniveaus terugweg Zendniveau modem bij klant: streefwaarde 43 dbmv Modemniveaus op ingang versterker: 5 dbmv distributieversterkers hoofdversterkers optische nodes ingangsniveau terugweg signalen 5 dbmv 35dB 32dB 20dB 17dB 14dB 11dB -1 0dB 3dB 9dB 12 db 15dB 18dB Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 43 dbmv 43dBmV 43dBmV 43dBmV 43dBmV Bart Goris - Vefica

54 Waarom RPA? Ingress! Instraling op binnenhuisinstallaties: slechte connectoren minderwaardige of verouderde kabels modems, decoders, televisietoestellen, CPE Gevolg van RPA: extra demping, dus lagere impact instraling hoger zendniveau van de modem hogere signaal-ruis verhouding op het terugwegpad Bart Goris - Vefica

55 Terugweg monitoring Bewaking kwaliteit van de terugwegsignalen van alle individuele nodes Bart Goris - Vefica

56 Network Interface Unit actief overnamepunt bij alle interactieve klanten standaard: heenweg actief, terugweg 0 db 1 interactieve poort voor modem 4 niet-interactieve poorten voor televisie (dus geen ingress op deze poorten) Bart Goris - Vefica

58 Het frequentiespectrum (1/2) Bart Goris - Vefica

59 Het frequentiespectrum (2/2) Downstream 27 FM zenders 22 analoge TV kanalen 23 DVB-C broadcast kanalen (8MHz 256QAM 55Mbit/s) 5 DVB-C VOD kanalen (8MHz 256QAM 55Mbit/s) 12 DOCSIS 3.0 kanalen (8MHz 256QAM 55Mbit/s 8x channel bonding actief) 1 DOCSIS 2.0 kanaal (8MHz 256QAM 55Mbit/s) Upstream 4 DOCSIS 3.0 kanalen (6,4MHz 16QAM 20,5Mbit/s 2x channel bonding actief) 1 DOCSIS 2.0 kanaal (3,2MHz QPSK 5,1Mbit/s) Bart Goris - Vefica

61 Glasvezel, wat volgt? Fiberwave project: vervangen van traditionele kabel naar micro tubes en micro vezelkabel vezelcapaciteit 50mm buis: 1152 vezels (6*192) project van Op langere termijn volledig glasvezelnet ( Fiber to the home ) Integan proefproject Hemiksem: glasvezel tegen gevel Bart Goris - Vefica

62 Coax, wat volgt? XXL project: uitbreiding van de bandbreedte in 2 fasen fase 1: ombouw heenweg bandbreedte van 600 MHz naar 1,2 GHz periode: april fase 2: ombouw terugweg bandbreedte van 60 MHz naar 204 MHz: aanpassing diplex filters vervanging optische nodes periode: Eurodocsis 3.1: channel bonding CCAP remote physical interface: Volledig IP-transport van kopstation naar optische node Modulatie van de IP signalen in de node naar QAM-signalen Afschakeling van analoge televisie en FM radio Bart Goris - Vefica

63 Agenda Integan historiek Oprichting Telenet Digitale televisie Erfpachtovereenkomst Telenet Integan netwerkbedrijf activiteiten Bijkomende activiteiten Integan Bart Goris - Vefica

64 Bijkomende activiteiten Integan Industriële en gemeentelijke toepassingen: glasvezelnetwerken voor overheden zwembadbewaking camerabewaking tv-verhuur Labo-activiteiten: ontwikkeling en productie van netmaterialen certificatielabo voor binnenhuismaterialen in vakhandel jaarlijkse kalibratie en keuringen meettoestellen en ladders onderzoek naar netmaterialen, meetapparatuur en gereedschappen Bart Goris - RVB

65 Certificatielabo Integan Keuring van materialen voor verkoop in vakhandel Telenet-Interkabel certificaat: geldig in heel Vlaanderen Snoeren, connectoren, binnenhuisversterkers, Bart Goris - Vefica

66 Bart Goris - Vefica