MEDIASPELERS Sneller, goedkoper, maar ook beter? DUALBAND ROUTERS MET 5 GHZ Sneller dankzij extra frequentie

Transcriptie

1 OP CD-ROM: WINDOWS XXXX P 7 TWEAKEN ZIE PAG. EN 66 VERSNELLEN MET TWEAK-7 P ZIE PAG. 66 TOUCH NETBOOK VS. NOTEBOOK 24 Samsung N510 vs. X120 TRAVIAN 58 Browsergame is een rage FLASHGET 56 Veelzijdige downloadmanager HET LAB 88 Debian Etch naar Arch Linux ENERGIEZUINIGE SWITCH 28 SMC Green Ethernet HP MEDIASMART EX Complete Home server? POLYMATH-PROJECT 84 Open-sourcewetenschap DISTRIBUTED COMPUTING 78 Uw cpu voor het goede doel MEER BEZOEKERS VOOR UW WEBSITE 46 Tools en technieken voor webverkeeranalyse NIEUWE 30 MEDIASPELERS Sneller, goedkoper, maar ook beter? DUALBAND ROUTERS MET 5 GHZ Sneller dankzij extra frequentie SCREENS 7 alles-in-één pc s 34 Aanraaksystemen 42 Aanraaksoftware BROWSEN DOOR USENET 68 Download veel sneller dan met torrents BAAS OP 72 UW WEBSITE Kies het cms dat bij u past WINNEN! Maak kans op een Playon!HD digitale mediaplayer/ streamer van A.C. Ryan ter waarde van 149,- GRATIS VirtualBox AVG Anti-Virus Free Edition Daemon Tools Lite SOFTWARE Tweak-7 Virtual Drive Pro 12 Kingston Office 2009 ASTRA Chameleon Startup Manager ESSENTIËLE SOFTWARE Mozilla Firefox NL Internet Explorer 8 voor XP en Vista Adobe Arobat Reader 9.2 NL Microsoft Office 2007-viewers FastStone Image Viewer 3.9 Portable Apps Standard Suite Zip 4.65 Windows Media Player 11 NR. 232 JAARGANG 22 JAN DIRECTX 11-KAARTEN GETEST: NU KOPEN OF TOCH EVEN WACHTEN? 6,99

2 î webhosting î domeinregistratie december opruiming! geldig tot 31 december 2009 géén verborgen extra kosten! î Net Ground is een full-service provider gespecialiseerd in webhosting, domeinregistratie, webservers en ssl certificaten. Wij verwerken uw order binnen 24 uur, hebben een betrouwbaar netwerk en ervaren helpdesk medewerkers.

3 î serveroplossingen î ssl CertiFiCaten.nL,.be of.eu domeinnaam voor slechts: 10per jaar, exclusief 19% btw waarom bij net ground registreren? ü ü ü Contractperiode van 1 jaar Gratis URL of IP forwarding Volgende jaren dezelfde scherpe prijs ü ü ü Géén set-up kosten Géén verborgen extra kosten Goed bereikbare helpdesk î Bestel zelf via of bel ons op en wij helpen u verder! - Tel

4 16 GETEST: 7 DUALBANDROUTERS Werkt u graag draadloos, maar hebt u geregeld last van interferentie of biedt uw huidige router simpelweg te weinig snelheid? Dan kan het tijd zijn voor een dualbandrouter met extra 5 GHzfrequentie. We hebben een zevental modellen getest en zoals het gezegde luidt: er kan er inderdaad maar een de beste zijn! 2009 en 2010 De 21e jaargang zit er op en dat geeft aanleiding om eens terug te blikken. Natuurlijk zijn wij blij met en trots op het 20-jarig jubileum van PC-Active en dat hebben we dan ook uitgebreid gevierd met een speciaal nummer is ook het jaar van twitteren, volgens sommigen het woord van het jaar, maar ik ben daar zelf niet heel erg mee bezig en u denk ik ook niet. Waar wij zelf de laatste maanden wel veel aandacht aan hebben besteed, is Windows 7. De langverwachte opvolger van Vista voldoet aan de verwachtingen en daar zal Microsoft blij mee zijn. De concurrentie neemt namelijk zienderogen toe, zeker nu ook Google met een besturingssysteem bezig is. Verder zetten de netbooks hun opmars voort en de nieuwe e-readers (onder andere van Sony) zijn veelbelovend. Over SSD ben ik enthousiast, alleen de verkrijgbaarheid laat nog te wensen over en de prijs mag nog wel wat zakken. Minder blij ben ik met wat wij dit jaar hebben moeten publiceren over privacy. Goed, er waren ook positieve uitschieters, maar er worden steeds verdergaande maatregelen (in de EU) genomen en we moeten ervoor waken dat onze vrijheden en verworven heden met worden aangetast. Signaleren en vooruitkijken blijft een sterk punt van PC-Active en dat ziet u ook weer terug in dit nummer. All-in-one pc s en systemen met touch screens worden besproken, evenals DirectX 11-kaarten die we in 2010 veel meer zullen tegenkomen. USB 3.0, meer LED-schermen, de cloud, we gaan het allemaal meemaken of er over lezen en van horen. Rest mij nog om namens het team van PC-Active u een voorspoedig 2010 te wensen! 30 MEDIASTREAMERS EN MEDIASERVERS Mediaspelers worden voor veel filmliefhebbers ingezet als een alternatief voor een mediacenter-pc. Er is voor het afspelen van audio- en videobestanden dan immers geen aparte computer meer nodig. Mediaspelers zijn handig, compact en kunnen veel. Inmiddels is er een tweede generatie opgestaan. 72 BAAS OP EIGEN WEBSITE Het opzetten van een website, weblog, video- of fotogalerie is nog nooit zo eenvoudig geweest, want de basisinstallatie van de meeste cms en is binnen enkele minuten te realiseren. Veel lastiger is het om een goede keuze te maken uit de meer dan honderd beschikbare pakketten die u gratis of voor zeer weinig geld kunt gebruiken. Rob Coenraads Hoofdredacteur PC-Active r.coenraads@hub.nl

5 20 GETEST: DIRECTX 11 VIDEOKAARTEN Windows 7 is al weer een tijdje verkrijgbaar en een belangrijke vernieuwing in het besturingsssysteem is DirectX 11. De eerste geschikte videokaarten zijn al sinds eind september verkrijgbaar. We bekijken een aantal van deze nieuwe videokaarten. Nu al kopen, of toch nog even wachten? 34 GETEST: ALL- IN-ONE-PC S Touch is dé trend. Een flink aantal fabrikanten heeft inmiddels een computer met aanraakscherm in het programma. Sommige zijn al voorzien van Windows 7 dat compleet geschikt gemaakt is voor gebruik met aanraakschermen. 28 GROEN OP HET INTERNET Groen is in. Daar haakt SMC op in met zijn Green Ethernet Gigabit switches SMCGS5. De claim: tot 60% minder energieverbruik. Dat trekt natuurlijk onze aandacht op de redactie. Is die claim terecht? algemeen 6 PC-ANTWOORD 10 KORT NIEUWS 14 BEVEILIGINGSNIEUWS 15 LINUX-NIEUWS Ubuntu 9.10, Moblin v2.1 en Mandriva WORD NU ABONNEE Kies een welkomstgeschenk 66 INHOUD CD 88 HET LAB Migreren van Debian Etch 94 ZOEK, SURF EN WIN! Vind en win een prijs 97 WAMMES COLUMN De mening van Wammes 98 COLOFON EN LEZERSSERVICE hardware 16 GETEST: DUALBANDROUTERS MET 5GHZ Sneller draadloos dankzij extra frequentie 20 GETEST: DIRECTX 11-KAARTEN Nu kopen of toch nog even wachten? 24 GETEST: SAMSUNG N510 EN X120 Netbook vs. notebook 26 HP MEDIASMART EX490 Homeserver met kleine gebreken 28 SMC GREEN ETHERNET Energiezuinige switch 30 GETEST: MEDIASPELERS EN -STREAMERS Sneller en goedkoper, maar ook beter? 34 GETEST: ALL-IN-ONE-PC S Alles-in-één-systemen met aanraakscherm 42 AANRAAKTECHNIEK IN WINDOWS 7 De mogelijkheden bekeken software 44 WINDOWS 7 TOUCH IN DE PRAKTIJK Dubbelklikken met uw vingers 46 WEBSITESTATISTIEKEN Wie bezoekt uw website? 54 SHAREWARE Kingston Office MAKKELIJK MEDIA DOWNLOADEN Flashget downloadmanager 57 TIPS EN TRUCS Voor Linux 58 TRAVIAN BROWSERGAME Nieuwe rage in gameland online 64 DWARS DOOR DE TIJD Windows: van 16-bits naar 64-bits 68 BROWSEN DOOR NIEUWSGROEPEN Sneller en makkelijker dan torrents 72 BAAS OP EIGEN WEBSITE Kies het cms dat bij u past (deel 1) OP PAGINA 66 VINDT U DE INHOUDSOPGAVE VAN DE GRATIS CD-ROM BIJ PC-ACTIVE achtergrond 76 DE OPENHEID VAN OPEN DESKTOP De ware kosten onthuld 78 DISTRIBUTED COMPUTING Processor inzetten voor het goede doel 84 DENKWERK: OPEN-SOURCEWETENSCHAP Het Polymath-project

6 Henk van de Kamer Probleem met lezen websites Ik heb een probleem met het lezen (lettergrootte) van een aantal websites. Is jullie iets bekend om dat eventueel per websites aan te passen of moet ik alles dan groter maken op mijn computer. Alli, Als alle andere pagina s goed leesbaar zijn en slechts een paar niet zou ik de beheerder van de website daar een melding van sturen, dan kan deze dat eventueel aanpassen. Als op de betrokken computer IE8 geïnstalleerd is, hebt u een eenvoudige oplossing om dit voor uzelf aan te passen. Rechts onder in het scherm van IE8 staat een optie voor zoom. Hiermee kunt u even snel de zoomgrootte voor deze pagina aanpassen, na het bezoek kunt u via dezelfde optie weer snel terug naar de normale instelling van 100%.[KZ] certificaat van een van deze providers overhandigd krijgen, hebben we in ieder geval een geldig adres waar we terecht kunnen, mochten er klachten ontstaan. Dat is tenslotte het hele doel van de operatie. Spammers proberen namelijk zo goedkoop mogelijk te werk te gaan en het opzetten van een mailbox, daar een certificaat voor aanvragen en die vervolgens weer in een browser importeren is een behoorlijke klus. Plus dat men dan al de nodige sporen heeft achtergelaten. Bij FOAF gebruikt men niet een adres, maar een website waarop een speciale pagina staat. Als die wordt gevonden en in orde is, hebben we een bewijs dat de bezoeker in ieder geval schrijfrechten heeft. Ik moet me maar eens verder gaan verdiepen in dit voorstel, want het lost in ieder geval het probleem op om een CA-provider te vinden die de juiste certificaten uitgeeft. Nu kan de persoon gewoon zelf het juiste certificaat maken. Schrijfrechten op een website is verder net zo goed als toegang tot een mailbox (HK). Papieren overzicht Door het failliet gaan van de DSB kunnen de rekeninghouders niet meer bij het overzicht van hun betalingen. Een behoorlijk probleem als we moeten bewijzen dat een rekening wel degelijk door ons is betaald. Helemaal omdat steeds meer banken weigeren of beter daarvoor flink geld vragen om papieren afschriften te versturen. Ik vraag mij af of dit wettelijk allemaal wel kan? Voor de belastingdienst moet ik tenslotte ook zeven jaar administratie op papier bewaren. Wat is uw mening? Claus Zee, Inzoomen Certificaatlogin Ik las onlangs uw artikel [2] waarin u aan het eind besloot met op dit moment staat het inloggen met certificaat nog in zijn kinderschoenen. Ik ontmoette deze zomer op de HAR2009 Henri Story die nu voor Sun werkt en net dat idee [3] aan het promoten is. Pascal van Hecke, Dank voor de tip. In de tweede link [4] die u geeft, maak ik op dat het systeem iets anders werkt dan ik voorstelde. In het aangehaalde artikel liet ik zien hoe een webserver tijdens het opzetten van de https-verbinding aan de browser kan vragen om ook een certificaat te overhandigen. Het systeem gebruikt dezelfde truc, maar in plaats van de naam of adres wordt een alternatief veld gebruikt waarin een url wordt gezet. Deze verwijst vervolgens naar een webpagina waarmee verder onderhandeld kan worden of we het geheel vertrouwen. In mijn voorstel gebruikte ik certificaten van providers die in ieder geval via een mailtje controleerden of de aanvrager toegang tot de mailbox achter dat adres heeft. Ofwel als we een geldig Het is inderdaad te belachelijk voor woorden dat de curatoren van de DSB nog steeds geen toegang tot deze gegevens hebben verzorgd. Sterker nog, het is maar de vraag of dit nog gaat komen! Terwijl het toch redelijk eenvoudig moet zijn om een alleen bekijken -toegang te maken. Wat ook vreemd is, is dat men anderhalve maand nodig heeft voordat mensen een aanvraag voor hun geld kunnen indienen. Alles staat toch in de computer?, zou je zeggen. We gaan ervan uit dat de DSBcomputersystemen aan de eisen van de DNB voldoen, ofwel meer dan een steeksproefgewijze controle zou niet nodig moeten zijn. Daarna is het een druk op de knop en een beetje computer moet dan in een paar uur toch de overboekingen kunnen doen? Dat het ook binnen twee dagen kan, heeft men in Amerika bewezen toen daar weer eens een bank omviel. Alleen in Nederland moeten wij burgers alles per computer doen en lijkt het erop dat de overheid nog op grote kleitabletten met een beitel aan het werk is... Afgelopen voorjaar begon ook de ING (voormalig Postbank) zogenaamd aan het milieu te denken en het papieren afschrift in de ban te doen. Persoonlijk heb ik toen meteen een boze brief gestuurd en uitgelegd dat bijvoorbeeld voor de belastingopgave de terugkijktermijn van zestien maanden erg krap is. Tenslotte doen we als we geen uitstel vragen eind maart 2009 de opgave van Dan spreken we al over een periode van vijftien maanden. Gelukkig heeft de ING dit ingezien en is de termijn op de gewone rekening verhoogd naar bijna 5 jaar. Op het moment van schrijven 16 november kon ik in ieder geval terug tot 1 januari Ik heb hiervan meteen maar per jaar een pdf afgedrukt en de gegevens ook nog eens als kommagescheiden bestand opgeslagen. De grote vraag is natuurlijk of de belastingdienst dit soort gemakkelijk te manipuleren gegevens 6 PC-ACTIVE

7 BRIEF VAN DE MAAND Fritz!box In de laatste Het Lab-aflevering staat dat een Fritz!box een embedded Linux gebruikt om de boel aan te sturen. Nu heb ik zelf een 7170 en door die opmerking werd mijn interesse gewekt omdat ik tot nu toe niet wist hoe ik op dat ding kon inloggen. Na wat zoekwerk op internet ben ik er achter gekomen dat telnet geactiveerd kan worden via een aangesloten telefoon en dan de volgende telefoonnummers te draaien: 1. #96*7* om telnet in te schakelen 2. #96*8* om telnet weer uit te schakelen Met het Linux-commando: telnet <ip-adres> kan ik dan inderdaad inloggen op de Fritz!box via lan. Ik ben zeer gelukkig, maar heb nog wel een paar vragen. Als ik telnet activeer, is deze dan ook te benaderen vanaf de wanzijde? En zo ja, hoe kan ik dit beveiligen zodat het alleen van lan-zijde is te benaderen? Hoe kan ik pakketten installeren op de Fritz!Box? Ik zou graag MC (midnight commander) willen installeren. Hoe kan ik de boel het beste back-uppen in het geval ik iets doe waardoor dat ding vastloopt? Weet iemand nog interessante links/tips/geheimen voor de Fritz!box? Bijvoorbeeld dat we via de link fritz!box>/html/support.html op een supportpagina terechtkomen die niet is omschreven in de handleiding. Ik kijk in ieder geval zeer uit naar de volgende afleveringen van Het Lab die over de Fritz!box gaan. GNOE Inc., forum Het is altijd leuk om te horen dat een Het Lab-aflevering voor de nodige vervolgexperimenten bij lezers heeft gezorgd. Zo werkt dat ook in echte laboratoria. Graag zien wij dan ergens een labjournaal verschijnen in de vorm van een blog of een gewone html-pagina. Een aantal van dat soort labjournaals heb ik verzameld; zie daarvoor de link aan het eind van deze PC-Antwoord [5]. Het activeren van telnet is veilig omdat deze standaard niet toegankelijk is vanaf het internet. Helaas gebruikt de Fritz!Box niet iptables voor de firewallregels, zodat het laten zien wat lastiger is. Maar wie het niet gelooft, moet maar eens proberen om een telnetverbinding met obelix.armorica.tk te maken. Die komt uit op de Fritz!box in Aalten. Wie een werkende ipv6-verbinding heeft, moet even onder Windows wellicht anders de optie -4 opgeven, omdat het ipv6-adres via de router rechtstreeks op Obelix uitkomt ofwel zonder enige vorm van NAT. Dat betekent dat ik op Obelix eigenlijk een ipv6-firewall moet gaan draaien, maar aangezien ik deze machine ontdaan heb van alle gevaarlijk diensten, is het enige spannende een OpenSSH-server. En die heb ik bewust niet beschermd om te zien hoeveel scriptkiddy s al v6 gebruiken... Het installeren van pakketten gaat door ze op het apparaat te downloaden of bijvoorbeeld via een usb-stick toegankelijk maken. Uiteraard moeten we programma s gebruiken die gecompileerd zijn voor de processor die de Fritz!box gebruikt, want die is niet x86-compatibel. Zo heb ik naast de telnetserver ook ssh aan het systeem toegevoegd in de vorm van dropbear [6]. U ziet dat ik deze via het op de Fritz!box aanwezige wget-commando download en zo installeer. Dat overleeft echter geen reboot en daarvoor moeten we dus een script maken dat tijdens het booten de download uitvoert en het geheel installeert. Een soortgelijk iets is ook voor de gewenste MC [7] voor elkaar te krijgen. Een meer permanente oplossing is een eigen firmware te maken met behulp van de broncode en daarin standaard alle gewenste utility s opnemen. Daarmee worden ook reboots overleefd. De genoemde support -pagina wordt door de medewerkers van AVM gebruikt als er problemen zijn die nog geen oplossing hebben of waarvan de oorzaak onduidelijk is. Het is niets anders dan een script dat een hele berg gegevens verzamelt. Zelf had ik geen werkende analoge telefoon meer liggen en ik heb de telnet dus via een andere truc geactiveerd [8]. Dat soort tips en trucs zijn van harte welkom op ons forum. Een vervolg over de Fritz!box in Het Lab zal nog even op zich laten wachten. Voor mijn eerste serieuze aanpassing wil ik proberen om een eigen firmware te maken met daarin iptables om zo de ingebouwde en compleet dichtstaande ipv6-firewall te omzeilen (HK). Elke maand belonen wij de beste brief met een mooie prijs. Deze maand heeft Charlotte Zwarts het boek Windows 7 Grand Cru gewonnen, het naslagwerk voor iedereen die met Windows 7 werkt. Voor meer informatie zie Wilt u ook kans maken op een prijs, vermeld dan uw naam- en adresgegevens bij uw brief. PC-ACTIVE

8 zomaar accepteert. Sommige bedrijven zien dat in en sturen een pdf met pgp-handtekening. Maar op deze uitzonderingen na, zitten wij net zoals u op dit punt met grote vraagtekens. Trouwens, de DSB gaf al jaren voor de spaarrekeningen geen papieren jaaroverzicht meer. Ook daar moesten we het doen met een te downloaden pdf. Of zoiets voor 2009 nog gaat verschijnen? Laten we hopen dat dit gewoon niet lukt, dan hoeven we met zijn allen dat deel van ons spaargeld niet op te geven voor de belastingen in Misschien dat onze overheid dan eindelijk eens wakker wordt (HK). IE-probleem Mijn computer heeft steeds vaker problemen met het openen van Internet Explorer. Het lijkt of er elke keer meer tijd nodig is als ik iets op internet probeer te zoeken. Ik heb voor zover ik weet geen extra programma s geïnstalleerd. Alles is nagelopen met diverse antivirus- en antispywareprogramma s en geen daarvan geeft een probleem aan. Weten jullie misschien de oorzaak en een mogelijke oplossing? M. Erica, Internet Explorer slaat soms veel meer gegevens op dan nodig. Deze gegevens beheert u via het menu Extra en hierin de keuze Internetopties. Dit levert een scherm op met een aantal tabbladen. Via het tabblad Algemeen kunt u waar nodig de instellingen aanpassen. Het tweede vak in dit tabblad (Browsegeschiedenis) is het interessantst. Hier kunnen we alles verwijderen wat we de afgelopen dagen tot weken hebben gedaan. Na een klik op de knop Verwijderen krijgen we een scherm waarin we kunnen aanvinken wat we allemaal willen verwijderen. In IE8 zorgt de optie Browsegeschiedenis verwijderen bij het afsluiten ervoor dat het verwijderen automatisch gebeurt zodra u IE8 afsluit (zie screendump). Via Instellingen naast de knop Verwijderen, komen we nog meer keuzes tegen. In de praktijk raden we aan om niet meer dan 50 MB te gebruiken voor tijdelijke bestanden omdat bij meer IE trager zal reageren en exact dat is wat u volgens ons ervaart. Ook kunt u het aantal dagen dat de bezochte websites bewaard moeten worden, instellen. Bij meer dan een week zult u wederom vertragingen ondervinden. De rest van de instellingen kunt u vergeten. Door nu op de OK-knop te klikken, worden de opgegeven instellingen actief. Dit zou de vertraging bij het openen van IE moeten oplossen (KZ). Gedeelde printer Ik heb een gedeelde printer als volgt geïnstalleerd op een Vistacliënt: 1. Start \\Servernaam 2. Rechts klikken op de gedeelde printer verbinding maken Het probleem is dat op deze manier automatisch XP-drivers geïnstalleerd worden. En die werken voor geen meter. Ik heb wel Vista-drivers, maar die krijg ik niet geïnstalleerd via de volgende route: 1. Start Configuratiescherm Printers 2. Rechts klikken op de printer 3. Als Administrator Uitvoeren Eigenschappen Als ik nu op het tabblad Geavanceerd klik, is alles disabled. Ik zie wel de mogelijkheid om een nieuwe driver te installeren, maar ik kan er niet op klikken. Weet iemand hoe ik dit op kan lossen? Mariourk, forum Er zijn twee manieren om dit op te lossen. De eerste is om op de machine die als printserver dienst doet extra drivers voor andere besturingssystemen erbij te plaatsen zodat deze tijdens het instellen van de printer door de gebruiker gekozen kunnen worden. De vraag is hoe dat bijplaatsen in uw geval gedaan moet worden. Op sommige printservers is dit een lastige klus. Verder moet de gebruiker natuurlijk zelf aangegeven welke drivers gebruikt moeten worden. In de praktijk is deze op het eerste gezicht fraaie route toch nog behoorlijk ingewikkeld om netjes voor elkaar te krijgen. De tweede methode is dan ook een stuk handiger. Eerst installeren we de printer gewoon lokaal. Zodra dit is uitgevoerd, passen we de poort aan naar \\servernaam\printer. Dit zou normaalgesproken altijd moeten werken (KZ). Reageren? Surf naar ons forum Ik heb een probleem! [1] en stel uw vraag. Dit kan zonder registratie, alleen als u op de antwoorden wilt reageren is aanmelden noodzakelijk. Vragen over deze rubriek kunt u sturen naar pcanswer@pc-active.nl. Geschienis wissen Hyperlinks [1] forum.pc-active.nl/viewforum.php?f=19 [2] Certificaat als login, Een alternatief voor OpenID, Henk van de Kamer, PC-Active juli/augustus 2008 (#216), pag [3] blogs.sun.com/bblfish/entry/foaf_ssl_adding_security_to [4] esw.w3.org/topic/foaf+ssl [5] [6] [7] [8] 8 PC-ACTIVE

9 STRATO Domeinen EasyWeb Hosting Webshops Servers The European Web Host Kwaliteitswebhosting tegen scherpe prijzen! STRATO biedt webhosting van de bovenste plank voor beginners, gevorderden en professionals. Sleep nu 50% korting in de wacht en start je eigen webproject met de vele innovatieve tools van Nederlands beste webhoster 2009! STRATO Hosting (bijv. STRATO AdvancedWeb) ACTIE! 2 domeinen, MB webspace, 50 GB traffic PHP, Perl, MySQL, SQLite, eigen CGI s MySQL-backup en STRATO BackupControl SSH-toegang & SFTP Handige webtools (sitebuilder, blog, videoplayer, en meer) NIEUW! STRATO SpeedPlus-technologie: De boost voor veeleisende webtoepassingen! NIEUW! Webanalyse & statistieken met etracker nu 2 maanden gratis testen! 50 2 maanden gratis testen! 50% korting op alle pakketten, bijv. AdvancedWeb 8,99 nu 4,50 /mnd.* Slechts korte tijd! Ideaal voor beginners! Met STRATO EasyWeb klik je eenvoudig en snel je eigen website in elkaar. ACTIE! 50% korting op alle pakketten! Incl. eigen domein en adres! Geen programmeerkennis nodig! Nog vragen? Bel gratis: HME PC Award 2009 Beste Webhostingbedrijf Informeer nu en bestel direct op * 50% korting op alle pakketten in de eerste contractperiode. Bijv. AdvancedWeb: 12 maanden slechts 4,50 /mnd., daarna 8,99 /mnd. Geen set-upkosten. Prijzen exclusief BTW.

10 Signo introduceert Cideko Air Keyboard Signo brengt het Cideko Air Keyboard in Nederland op de markt. Dit draadloze alles-in-één toetsenbord fungeert als multimediaafstandsbediening. Een mediacentercomputer die op de televisie is aangesloten, kan dan ook van afstand met dit toetsenbord aangestuurd worden. Het Cideko Air Keyboard is feitelijk een draadloos toetsenbord, muis en afstandsbediening in één. Het toetsenbord is ongeveer even groot als de controller van een spelcomputer. Aansturing van de cursor gebeurt door middel van het in de lucht bewegen van het toetsenbord. Dat zorgt ervoor dat het Air Keyboard het draadloos spelen van games op de pc, surfen op internet, maar ook het typen van s eenvoudig mogelijk maakt. De adviesprijs van het Cideko Air Keyboard bedraagt 79,-. Mandriva 2010 Wacom Bamboo Pen & Touch Het merk Wacom is bekend van zijn digitale tabletten, een digitaal vlak waar u met behulp van een speciale pen tekeningen op de computer kunt maken. Digitale kunstenaars, fotobewerkers en technische tekenaars zijn vaste klanten van dit merk. Maar ook veel computers waarin aanraak- of pentechniek is ingebouwd, zijn voorzien van techniek van Wacom. Onder de naam Bamboo levert het bedrijf ook voor consumenten bestemde miniatuurtablets. Inmiddels is die productlijn alweer toe aan een nieuwe generatie. De Pen & Touch kan zowel door middel van aanraken als met de bekende pen de muiscursor bedienen. Door de niveaus van drukgevoeligheid kan met de Pen & Touch bovendien vrij nauwkeurig getekend worden in bijvoorbeeld Photoshop Elements of Painter. Die applicaties worden overigens alleen met de Fun-variant meegeleverd. Dat is een behoorlijke meerwaarde, aangezien die uitvoering maar een tientje meer kost. In de praktijk werkt de combinatie van pen en aanraakvlak erg goed: ideaal om mee te tekenen of creatief bezig te zijn, maar ook als vervanging als u de muis even zat bent. Jammer is wel dat het lijkt alsof dat de drukgevoeligheid minder subtiel is dan bij de voorgaande versie van de Bamboo die zonder aanraakmogelijkheid werd geleverd. Prijs: 89,95 Mandriva Linux 2010 heeft een smart desktop, die taakgeoriënteerd is en de gebruiker helpt met het organiseren van zijn persoonlijke gegevens zoals s, documenten, afbeeldingen en video s. Aan al deze gegevens kunt u commentaren en tags koppelen, waarop dan gezocht kan worden. Als desktopomgeving hebt u de keuze tussen KDE (4.3.2), Gnome (2.28.1), Lxde, Sugar of Moblin. Linux-kernel zorgt voor de onderlaag van de distributie, en het opstarten gaat nu sneller. Firefox is geüpdatet naar versie 3.5 en Openoffice.org naar versie 3.1. Elisa Media Center heeft een nieuwe naam en een nieuwe release gekregen: Moovida. Een opvallend nieuw programma is de Phoronix Test Suite, een benchmarkprogramma voor Linux van de gelijknamige technologiesite. Gebruikers kunnen nu ook netwerkprofielen inschakelen waarvan de instellingen kunnen verschillen afhankelijk van of u thuis, op het werk of elders bent. (KV) 10 PC-ACTIVE

11 ZUNE IN NEDERLAND Microsoft heeft de Zune-dienst in Nederland geïntroduceerd. Nog niet de bekende mp3-spelers die al een paar jaar in de Verenigde Staten te koop zijn, maar wel video-on-demand-dienst voor de Xbox360. Het is via de dienst mogelijk om films in 1.080p-resolutie en met 5.1-kanaals geluid naar de Xbox te laten streamen om die dan vervolgens op de tv te bekijken. Let wel, of u daadwerkelijk 1.080p haalt, is wel afhankelijk van uw internetverbinding. Een film kan tegen betaling van Microsoft Points worden gehuurd en is dan voor een periode van 24 uur te kijken. De prijzen verschillen per film en per formaat (RvE). WIFI COMPLETE STAD AFGESLOTEN OM ÉÉN ILLEGALE DOWNLOAD Het moet toch ook niet gekker worden: de MPAA, de Motion Picture Association of America, heeft het complete wifi-netwerk van het Amerikaanse plaatsje Coshocton laten afsluiten, omdat één van de inwoners illegaal een film gedownload heeft. Het gratis gemeentenetwerk, waarvan dagelijks vele tientallen Coshoctonen gebruikmaakten, werd afgesloten nadat de MPAA ontdekte dat er via dit netwerkadres een film gedownload was. Omdat veel mensen het netwerk (en dus hetzelfde adres) gebruiken, was het onmogelijk om de precieze downloader te achterhalen. Nadat de MPAA contact had gezocht met de gemeente, werd het netwerk uit de lucht gehaald. Niet alleen gewone inwoners van Coshocton zijn de dupe, ook de lokale politie zit met de handen in het haar. Dankzij het netwerk konden agenten vanuit de auto gegevens over ongelukken of misdrijven in de computer invoeren. Nu moeten zij daarvoor eerst terug naar het bureau. WEBWINKELS MET IDEAL VAAK ONVEILIG Uit onderzoek is gebleken dat de meeste webwinkels die de betaalmethode ideal aanbieden onveilig zijn. Het gaat om 88 procent van in totaal webwinkels. Dat beweert Networking4all, aanbieder van beveiligingscertificaten. De betaalmethode ideal is dan wel veilig, maar de handelingen in de webwinkel zelf dienen ook beveiligd te worden. Dat wordt vaak vergeten. Maar liefst winkels sturen door klanten ingevulde informatie over een onveilige verbinding. In 2007 waren dat er nog 5209 en in Deze groei hangt mede samen met de toename van het aantal webshops dat de betaalmethode ideal aanbiedt. In percentages van het totaal aantal ideal-webshops wordt de veiligheid relatief beter. In 2007 ging het om 93% onveilige webshops, in 2009 om 88%. Networking4all heeft de websites uitgebreid geanalyseerd. Zo zijn alle websites die vermeld staan op de website van ideal en Thuiswinkel.org onder andere gecontroleerd op juiste SSLcertificaten, inclusief webshops op externe pagina s. Daarnaast is ook gecontroleerd op mogelijke subdomeinen bij alle websites, omdat regelmatig webwinkels buiten de hoofdpagina worden weergegeven. Tot slot is bekeken of er applicaties met software aanwezig zijn, waardoor alle persoonsgegevens via een centraal afhandelingssysteem worden behandeld. Overigens blijkt in het algemeen: hoe hoger de pagerank, hoe hoger het percentage websites dat gebruikmaakt van een SSL-certificaat. Wie zelf wil checken of een webshop veilig is, kan de url intypen op ADVERTENTIE Snel en gemakkelijk data comprimeren? Dan is WinRAR uw keuze Download nu uw GRATIS 40 dagen probeerversie! RPR Brugge

12 kort nieuws Publieke bèta Microsoft Office 2010 Microsoft kondigde onlangs Office 2010 officieel aan, samen met Sharepoint 2010 en de Office Web Apps. Deze zullen alle drie in de eerste helft van 2010 worden uitgebracht. Een bèta testversie is inmiddels beschikbaar. Office 2010 is de opvolger van Office 2007 en zal functioneel niet revolutionair verschillen van zijn voorganger. Het belangrijkste verschil is dat het makkelijker wordt om documenten te delen. Of, zoals Microsoft zegt, gelijktijdig te bewerken. Daartoe moet dan wel gebruikgemaakt worden van het (zakelijke) Sharepoint Dit is een service die het delen van Office-bestanden op verschillende plaatsen via netwerk of web mogelijk maakt. Het belangrijkste nieuws is wel de introductie van de Office Web Apps. Deze maken het mogelijk met Office-bestanden te werken op meer plaatsen en op meer apparaten. Dit gebeurt met lichtgewichtversies van Word, Excel, Powerpoint of OneNote, die via het web in een browservenster werken. De Office Web Apps werken met de Internet Explorer, Safari en Firefox. Ook is er SharePoint 2010 voor nodig of een Windows Liveaccount. De bèta van de WebApps werkt alleen samen met een (zakelijke) SharePoint 2010-server. Voor niet-zakelijke gebruikers zullen de Web Apps beschikbaar worden gesteld via de Windows Live-diensten. De testversie met beperkte functionaliteit komt pas later. Van Office 2010 komen vijf versies: Professional Plus en Standard voor zakelijke gebruikers en Professional, Home and Business en Home and Student voor consumenten, kleinzakelijke gebruikers en studenten. Er komt ook een Starter Editie van Office 2010 met beperkte functionaliteit. Deze zal door pc-bouwers op nieuwe pc s worden geïnstalleerd en zal niet los te koop zijn. Gebruikers kunnen dit opwaarderen door het aanschaffen van een licentie. De Starter Editie vervangt het tot nu toe voor consumenten-pc s veel gebruikte MS Works. Office 2010 is alleen geschikt voor gebruik met Windows vanaf XP SP3. Het is geschikt voor alle hardware die ook geschikt is voor Office Er is geen nieuwe hardware nodig. Office 2010 zal zowel in 32-bits als 64-bits uitvoering verschijnen. De bèta is alleen Engelstalig.Via of kijk voor meer informatie op MP3-platenspeler Met deze riemaangedreven platenspeler kunt u al uw 33- en 45-toerenplaten herbeluisteren en rechtstreeks omzetten naar digitale muziek op usb of sd-card. Deze Lenco-platenspeler heeft zelfs een ingebouwde stereo voorversterker. Ook kunt u mp3- en wma-bestanden van een SD-kaart of usb-geheugenstaaf beluisteren door ze in de sleuf op de platenspeler te stoppen. Casio presenteert schokbestendige camera Na het schokbestendige horloge (de G-SHOCK) en de dito mobiele telefoon (de G zone), presenteert Casio een fotocamera in zo n stevig jasje: de EX-G1. Het toestel is ontworpen voor avonturiers die in alle weersomstandigheden foto s willen maken. Het apparaat overleeft een val van ruim twee meter, kan tot drie meter onder water gedurende zestig minuten, is te gebruiken bij temperaturen tot -10 graden Celsius en de constructie bestaat uit twee lagen: een buitenlaag van roestvrij staal en een waterbestendige binnenlaag van policarbonaat. Vanaf februari 2010 is de EX-G1 beschikbaar voor 299,-. OPROEP Voor een lopend onderzoek is PC-Active op zoek naar mensen die een registratie met het BKR of Preventel hebben opgelopen nadat er een verschil van mening over een factuur was ontstaan. Het gaat daarbij om registratie die in uw ogen onterecht is. Uw reactie kunt u mailen naar redactie@pc-active. nl. Uiteraard gaan wij vertrouwelijk met de informatie om. 12 PC-ACTIVE

13 webhosting & domeinregistratie Al 10 jaar lang staan wij klaar om u te ondersteunen en te helpen al uw plannen te realiseren. Overdag, s avonds en in het weekend. Direct en op persoonlijke wijze helpen wij u graag verder. Hosting met service, dat is wat wij u garanderen. Want hosting, dat is onze passie. Maak kennis met ons op

14 Henk van de Kamer libgd In het oktobernummer (#229) lieten we al zien aan de hand van libxml zien dat up-to-date-software best wel eens al langer bekende beveiligingsproblemen kan hebben. We hebben al vaker uitgelegd dat dit soort problemen bij closed source zo mogelijk nog erger is, alleen is het daar door de beslotenheid een stuk minder zichtbaar. Regelmatig zien we ernstige bugs in Windows opgelost worden die maanden tot zelfs jaren geleden al gemeld waren. Het probleem van libgd dat we deze maand onder de loep nemen, zal ook bij closedsourceprojecten kunnen voorkomen. Bij het bestuderen van een patch voor een probleem in de libgd ontdekte Tomas Hoger een ander probleem dat niet werd opgelost. In de broncode van php 5.2 en 5.3 werd deze opgelost via een kleine patch. Prima, zult u denken, behalve dat het hier gaat om de bij php gebundelde versie. In een ver verleden was libgd een onafhankelijk project en het eind 2007 is het onder de paraplu van php terecht gekomen. Dat hoeft natuurlijk geen probleem te zijn, behalve dan dat er nu drie versies van de bibliotheek op internet rondzwerven. Zoals gezegd, leverde php al jaren een gebundelde versie mee uit de oorspronkelijke bron en die website bestaat nog steeds. Daar wordt weliswaar verwezen naar het feit dat het nu door een php-programmeur wordt onderhouden, maar verder is de code gewoon te downloaden. Omdat libgd voor meer programma s van belang is, gebruiken veel Linux-distributies dus deze website als bron. De laatste officiële release stamt van 21 juni 2007 en een eerste release candidate voor kwam een paar maanden later uit. Daarna is dus niets meer verschenen op deze nog steeds officiële website! Wie verder zoekt, ontdekt een Subversion repository svn.php.net/viewvc/gd/trunk/ libgd/ bij php. De laatste wijziging daar is van 6 augustus 2009 en voegt Kalle s scatter filter als extra functionaliteit toe. Dat betekent dat de fix voor het oorspronkelijk gevonden probleem en de daaruit voortvloeiende ontdekking van Tomas dus niet aanwezig zijn in de aparte libgd repository bij php. Alleen de gebundelde versie bij php bevat dus de security fix. Aangezien op basis daarvan op het moment van schrijven nog geen versie of is uitgebracht, bevatten alle computers dus een kleine tijdbom. Wie plaatjes uit onbekende bronnen bijvoorbeeld avatars of afbeeldingen van gebruikers via de GD-bibliotheek verwerkt, loopt het risico dat willekeurige code op het systeem door onbekenden kan worden uitgevoerd. seclists.org/oss-sec/2009/q4/41 Drupal Software als Drupal, Joomla!, WordPress en phpbb doen vaak net niet wat een website-eigenaar wil. Al deze projecten hebben de mogelijkheid om de functionaliteit uit te breiden. Echter, ook deze worden door mensen gemaakt en bevatten dus regelmatig beveiligingsproblemen. Iets wat veel gebruikers vergeten. Het project zelf wordt dan up-to-date gehouden en de toegevoegde modules zorgen vervolgens voor de ellende. Vandaar dat steeds meer projecten ook de uitbreidingen controleren op updates. Bijvoorbeeld Drupal waar we in een paar uur maarliefst acht meldingen zagen verschijnen. drupal.org/forum/44 PHP Bij het verschijnen van versie werd duidelijk dat er drie beveiligingsproblemen zijn gerepareerd. Twee daarvan hebben te maken met de safe_mode- en open_basedirbeveiliging. Beide kunnen namelijk omzeild worden door een bug in respectivelijk de tempnam() - en posix_mkfifo() -functie. Omdat in PHP 6 de safe_mode-beveiliging niet meer aanwezig zal zijn, is de laatste de meest interessante. Met open_basedir moeten allerlei systeemaanroepen beperkt blijven tot de dircetory die is ingesteld. Als proof of concept laat de ontdekker zien hoe we Apache kunnen lam leggen. securityreason.com/securityalert/ 6600 en 6601 d ov e co t 1.2.7: Door onveilige directory permissies op de base_dir kunnen gebruikers meer rechten verkrijgen door in te loggen als een andere gebruiker November/ html kde kdelibs: Door geprepareerde floating point getallen te gebruiken, kunnen kwaadwillenden willekeurige code op het systeem van het slachtoffer uitvoeren. securityreason.com/achievement_securityalert/74 o per a 10.01: Ook in deze software kunnen gemanipuleerde floating point getallen misbruikt worden om onheil aan te richten. De fout komt door het verkeerd aanvragen van voldoende geheugen om het getal op te slaan. securityreason.com/achievement_securityalert/73 pe ar m a i l: De Mail::Send() voert onvoldoende controle uit op de From parameter. Hiermee kunnen willekeurige opdrachten aan het sendmail commando worden doorgegeven. pear.php.net/bugs/bug.php?id=16200 hp co lo r l a serjet: Door een niet bekend gemaakte fout kunnen kwaadwillende de toegangsbeveiliging omzeilen of een DoS op doorvoeren. www13.itrc.hp.com/service/cki/ docdisplay.do?docid=emr_na-c m y p h i l e 1.2.1: Door een fout in de authenticatie code kan iedereen die een geldige gebruiikersnaam weet, inloggen door gewoon een leeg wachtwoord te gebruiken. companionway.net/files/myphile/ k a spersk y ant i v irus 2010: In klavemu.kdl zit een fout waardoor een geprepareerd 0x0022C008 IOCTL aanvraag de boel laat crashen, waardoor een DoS mogelijk is. sysdream.com/article.php?story_id=323&section_id=78 telepark.w i k i : Vijf fouten waarvan de ernstigste het mogelijk maakt om willekeurige PHP code uit te voeren. Maar ook het verwijderen van berichten en commentaar door iedere bezoeker is niet handig. packetstormsecurity.org/0911-exploits/ Telepark-fixes-nov09-2.txt 14 PC-ACTIVE

15 Koen Vervloesem Moblin v2.1 Het Moblin-project heeft de langverwachte versie 2.0 en niet lang daarna versie 2.1 van zijn mobiele Linux-distributie uitgebracht. Moblin is speciaal ontwikkeld voor netbooks met een Intel Atom-processor en Intel graphics-chipset. Op een netbook met ssd start Moblin v2.1 in enkele seconden op. De gebruikersinterface is helemaal from scratch geschreven op maat van de kleine netbookschermen en maakt gebruik van tabbladen. In het hoofdscherm toont Moblin standaard uw kalender en taken, recent gebruikte bestanden of geopende websites en updates op sociale netwerken zoals Twitter of Last.fm. Standaard installeert Moblin v2.1 heel wat toepassingen, zoals een webbrowser (inclusief Flash-speler), client, het chatprogramma Empathy, een mediaspeler, kalender, rekenmachine, pdf-viewer, geluidsrecorder en zelfs een terminalvenster. Terwijl het extra toepassingen installeren in versie 2.0 nog een commandline vereiste, kan dat sinds versie 2.1 gewoon via de grafische Moblin Application Installer, die toepassingen in categorieën aanbiedt. De netwerkbeheerder ConnMan ondersteunt ethernet, wifi, wimax en 3g. Het aantal ondersteunde 3g-modems is echter nog beperkt. Toegang tot een 3g-netwerk is ook mogelijk via een Bluetooth-verbinding naar een mobieltje met een data-abonnement. De aanwezige Linux-kernel is versie m o b l i n.o r g Ubuntu 9.10 Canonical heeft eind oktober Ubuntu 9.10 (Karmic Koala) uitgebracht. Tot de standaardtoepassingen behoren Firefox 3.5 en Openoffice.org 3.1. Pidgin werd als standaard instant messaging client ingeruild voor Empathy, en het voip-programma Ekiga wordt standaard niet meer geïnstalleerd. Onder de motorkap zit Linux-kernel en de interface komt van Gnome Het opstarten gebeurt sneller en het splashscreen bij het booten is nu gebaseerd op X. Verder is de bootmanager standaard Grub 2 geworden en voor het bestandssysteem kiest Ubuntu 9.10 voor ext4. Tijdens de installatie kan de gebruiker nu ook eenvoudig de versleuteling van zijn thuismap activeren. De toepassing om applicaties te installeren en te verwijderen is vervangen door het Ubuntu-softwarecentrum, dat is opgezet als een soort App Store, van waaruit u de populairste applicaties voor Ubuntu kunt installeren. Voorlopig bevat het softwarecentrum nog enkel gratis software, maar vanaf Ubuntu moet u ook commerciële software via dit programma kunnen aanschaffen. Via de pakketbeheerder Synaptic hebt u nog altijd toegang tot meer dan beschikbare toepassingen. Een andere nieuwigheid is Ubuntu One, een tool die het mogelijk maakt om bestanden tussen verschillende computers te synchroniseren, evenals bookmarks, contacten en nota s. Gebruikers krijgen gratis 2 GB online opslag en betalen US$ 10 per maand voor 50 GB. Verder is er ook een Ubuntu Netbook Remix die geoptimaliseerd is voor Intel Atom-gebaseerde netbooks en een Ubuntu Moblin Remix, die de interface van Moblin in Ubuntu integreert. Tot slot leuk om te vermelden: Ubuntu is ondertussen vijf jaar oud. In die korte periode heeft de eigenzinnige distributie Linux duidelijk op de kaart gezet. u b u n t u.co m PC-ACTIVE

16 Dualbandrouters met 5 GHz Sneller draadloos dankzij extra frequentie Werkt u graag draadloos, maar hebt u geregeld last van interferentie of biedt uw huidige router simpelweg te weinig snelheid? Dan kan het tijd zijn voor een dualbandrouter. We hebben een zevental modellen getest en zoals het gezegde luidt: er kan er inderdaad maar een de beste zijn! f r a n k ev e r a a r d t De afgelopen jaren hebben we gestaag snelheidsverbeteringen gezien bij draadloze routers. De snelheidsverhoging die gepaard ging met de overstap van b naar g was destijds vrij groot, van 11 Mbit/s naar 54 Mbit/s. In 2006 werden de eerste n-producten geïntroduceerd. De snelheid ging met deze conceptstandaard theoretisch van 54 Mbit/s naar maarliefst 300 Mbit/s. Deze n-standaard is lange tijd in de ontwerpfase blijven hangen, maar werd afgelopen september (eindelijk) officieel geïntroduceerd. De meeste draadloze routers die nu in gebruik zijn, werken in de 2,4 GHz frequentieband. Was er vijf jaar geleden nog voldoende ruimte in deze frequentieband, door de enorme toename aan draadloos verkeer gebeurt het tegenwoordig steeds vaker dat u last hebt van anderen die ook deze frequenties gebruiken. Dualbandrouters kunnen dan uitkomst bieden. Naast de 2,4 GHz frequentie kunnen deze ook op 5 GHz werken. Het voordeel hiervan is groot. De 5 GHz frequentie is nog lang niet zo druk bevolkt, wat inhoudt dat u minder last hebt van storing. Bovendien zijn de resultaten op 5 GHz veelal altijd beter dan die op 2,4 GHz. De frequentie heeft echter ook een nadeel: voor het behalen van eenzelfde bereik is op hogere frequenties altijd meer zendvermogen nodig. Hoewel dualbandrouters zich qua prestaties positief kunnen onderscheiden, zijn er nog niet zoveel fabrikanten die dergelijke routers op de markt brengen. Een kleine tien merken zijn actief en de meeste dualbandrouters worden gepositioneerd als topsegmentmo- dellen, waarbij de nadruk ligt op hoge prestaties en soms ook op extra mogelijkheden. Een heel goed voorbeeld zijn de Linksys WRT610N en AVM Fritz!Box De eerste blinkt uit in prestaties, maar heeft eigenlijk alleen standaardopties. Dat is anders bij de Fritz!Box Dit apparaat levert prima prestaties, is tegelijkertijd ook een adsl-gateway en is bovendien ook nog eens geschikt voor een analoge telefoonlijn alsmede isdn! Daarbij zijn er ook opvallende menufuncties zoals een energiezuinige modus die u op tijd kunt instellen. Ook met een definitieve n-standaard zijn er dus voor fabrikanten nog genoeg manieren om zich te onderscheiden. Denk ook aan externe antenneaansluitingen of een usb-aansluiting voor een eenvoudige nas-oplossing. Test De routers zijn getest onder realistische omstandigheden. Dat houdt in dat de tests plaatsvonden in een normale leefomgeving, waarbij storingsbronnen werden beperkt, maar niet geheel uitgesloten. Ten einde een representatief resultaat te behalen, zijn alle tests meerdere keren uitgevoerd, en de resultaten gemiddeld, waarbij extreem afwijkende waardes zijn genegeerd. De routers zijn op 10 en 20 m getest, op zowel 2,4 als 5 GHz. De test houdt in dat er steeds eenzelfde hoeveelheid gesimuleerde data van lan naar wlan en vice versa gestuurd wordt. Aanvullend zijn ook de prestaties van wan (internet) naar lan (thuisnetwerk) en lan naar lan gemeten. Enkele modellen werden met een usb-ontvanger geleverd, uiteraard zijn dan ook de prestaties met de usb-ontvanger getest. Voor de draadloze tests is er gebruik gemaakt van een laptop gebaseerd op het Intel Centrino 2-platform met een Intel WiFi Link 5300 AGN als draadloze netwerkkaart. AVM Fritz!Box FON WLAN 7270 De routers van het vooral in Duitsland populaire Fritz!Box zijn wat uiterlijk betreft altijd zowel opvallend als conservatief; zo ook dit model: een bordeauxrode met grijze behuizing, die verder niets moet hebben van de trend naar huiskamervriendelijke vormgeving. De functionaliteit is uitgebreid en bevat een paar handige snufjes. Zo is de 7270 in staat om adsl-verkeer af te handelen en kan hij dienst doen als analoge of isdn-telefooncentrale. Tevens is dect-ondersteuning aanwezig, net als een antwoordapparaat. Handig is de energiebesparende functie die de wlan-zender s nachts uitzet. Eveneens vermeldenswaardig is de mogelijkheid om te zoeken naar mogelijke storingsbronnen, om preventief een ander kanaal te kiezen. Uiteraard vinden toepassingen als wlan mac-filtering om de draadloze clients wel of geen toegang te geven. De ingebouwde firewall is naar believen aan of uit te zetten, maar u zult wel additionele software moeten installeren om die functionaliteit ten volle te kunnen benutten. En dat is eerlijk gezegd niet erg handig, temeer daar niet wordt aangegeven dat u extra software moet installeren. Ten slotte vonden we geen opties voor port triggering en dmzfunctionaliteit. Helaas is de Quality of Service-voorziening een beetje mager uitgevoerd. We kunnen de 16 PC-ACTIVE

17 Dualbandrouters HARDWARE AVM Fritz!Box FON WLAN 7270 D-Link DIR-825 up- en downloadsnelheid niet aanpassen, noch de mate van prioriteit. Helemaal lastig is de afwezigheid van een resetknop. Moet u toch resetten, dan kan dat alleen door een analoog telefoontoestel aan te sluiten en dan een bepaalde code in te bellen. De testresultaten zijn evenzeer wispelturig. Op 2,4 GHz is de Fritz!Box bijna de slechtste in combinatie met de Intel Centrino-netwerkkaart. Gebruik van de meegeleverde usb-adapter verbetert de resultaten wel aanzienlijk. Dit beeld blijft echter uit na overschakeling naar de 5 GHz frequentie; hier lijkt de usb-adapter juist contraproductief te werken! Waar het Centrino-notebook bijvoorbeeld op 20 m van wlan naar lan de 47 Mbit/s bereikt, komt de adapter niet verder dan 42 Mbit/s. Onder dezelfde omstandigheden, maar dan van lan naar wlan haalt Intels netwerkkaart op 5 GHz zelfs ruim 80 Mbit/s. Voor zo n 200 kunt u deze multifunctionele box aanschaffen. In die hoge prijs zit direct het voornaamste bezwaar: hebt u de vele extra functies zoals adsl-modem en dect-functionaliteit niet nodig, dan zijn er betere en goedkopere alternatieven. Wie alles in één apparaat zoekt, heeft aan deze Fritz!Box absoluut geen slechte keuze. D-LINK DIR-825 De DIR-825 is een vrijwel geheel witte dualband-router die is uitgevoerd met twee externe antennes. Het aantal menufuncties is vrij uitgebreid. Handig is de mogelijkheid om de logbestanden van de router naar een server, computer of adres weg te schrijven. De draadloze QoS-voorzieningen noemt D-Link Wish (Wireless Intelligent Stream Handling). Hiermee kan de gebruiker aangeven wat belangrijk verkeer is. Met 24 regels kunt u definiëren voor welk protocol (udp, tcp/ip), welk ip-adres en port range deze regels gelden. Zodoende bent u in staat om de draadloze verbinding naar eigen inzicht te dirigeren. Schakelen wij de 2,4 GHz modus aan voor onze tests, dan blijkt dat er op 10 m afstand goede snelheden behaald worden, maar dat deze op 20 m flink inzakken tot 18 Mbit/s. Gebruik van de hogere frequentie doet wonderen: de laagste gemiddelde snelheid ongeacht de afstand bedraagt op 5 GHz minstens 80 Mbit/s. Ook positief is de doorvoersnelheid van lan naar lan, met 925 Mbit/s is duidelijk niet bezuinigd op de Gigabit-switch. De DIR-825 kost gemiddeld 122, waarmee deze router een directe concurrent is van de Netgear WNR3700 en de Linksys WRT610N; Wat prestaties betreft, ligt de D-Link met name op 2,4 GHz achter op deze modellen. LINKSYS WRT320N Van de twee Linksys ( by Cisco, zoals het tegenwoordig voluit heet) modellen in de test ontleden wij eerst de WRT320N, vormgegeven volgens het nieuwe ontwerp. Geheel in de lijn van alle Linksys-modellen is ook dit type makkelijk in de omgang. Het menu is typisch Linksys: overzichtelijk, maar niet uitbundig gebruiksvriendelijk. Bekijken wij de technische specificaties, dan valt op dat de upstream wel te beperken is, maar downstreamsnelheid niet. De testresultaten op 2,4 GHz zijn gemiddeld. Op 10 m wordt er van lan naar wlan en andersom gemiddeld ruim 70 Mbit be- Linksys WRT320N Linksys WRT610N PC-ACTIVE

18 HARDWARE Dualbandrouters haald, op 20 m zakt dat in naar een kleine 40 Mbit/s. Overschakelen naar 5 GHz zorgt voor een flinke prestatietoename op de 20 m tests; daar behaalt u al snel 60 Mbit/s, toch al ruim 20 Mbit/s meer dan wat 2,4 GHz biedt op die afstand. In de 2,4 GHz modus toont de set ook meer schommelingen in snelheid. De WRT320N is voorzien van een Gigabit-chip en maakt daar prima gebruik van met een lan naar lan-snelheid van ruim 700 Mbit/s. De opties en resultaten die het biedt zijn prima; de prijs/prestatieverhouding is met een gemiddelde prijs van 77 zonder meer goed. LINKSYS WRT610N De WRT610N bezit een aantal leuke features. Een daarvan zijn de uitgebreide beheermogelijkheden. Zo kunt u tot op de poort en ip-adres nauwkeurig bepalen wie toegang heeft tot de usb-fileserver als usbschijf is aangesloten. Ook de toegang tot internet is gedetailleerd te regelen: zo kan worden bepaald welk ip-adres op welke tijden op internet mag. De toegang tot websites is eenvoudig te regelen; ook kan verkeer op protocolniveau (ftp/http) worden beperkt. Naast genoemde fileserver is ook een printserver aanwezig in de WRT610N. Bekijken we de behaalde prestaties, dan kunnen wij niet anders concluderen dat deze werkelijk uitstekend zijn. Om te beginnen wordt er op 2,4 GHz zo n 145 Mbit/s van wlan naar lan bereikt, dit is nog hoger als wij dit andersom meten. Wordt de set op de proef gesteld met HET GROTE VOORDEEL VAN DE 5 GHz BAND IS DAT DEZE NOG NIET ZO DRUKBEVOLKT IS. DAT KAN IN UW VOORDEEL WERKEN EN DE SNELHEID OMHOOG SCHROEVEN een afstand van 20 m, dan zien we een alsnog indrukwekkende 80 Mbit/s. Zoals bij meer routers te zien is, zijn de resultaten op 5 GHz ook hier nog hoger dan op een lagere frequentie. Op 20 m wordt er zeker 92 Mbit/s behaald. Prestaties waarmee bijvoorbeeld probleemloos draadloos video gestreamd kan worden. De WRT610N is een uitstekende router, die zo n 150 kost: de duurste maar gemiddeld genomen ook de beste router uit dit testveld. Netgear WNDR3700 NETGEAR WNDR3700 Het Netgear-model uit deze test is voorzien van enkele handige functies. Een voorbeeld daarvan is de Guest-zone. Hiermee kunt een tweede netwerk creëren, dat u beperkte rechten geeft. Zo kunt u gasten van dit netwerk gebruik laten maken. Of maak een zone speciaal om te kunnen gamen en video streamen. Een ander interessante functie is de dlna-ondersteuning. Zo is deze router geschikt om tal van consumentenelektronica via dlna met elkaar te verbinden. De usb- Merk AVM D-Link Linksys Productnaam Fritz!Box FON WLAN 7270 DIR-825 Xtreme N Dual Band Gigabit Router WRT320N Wireless-N Gigabit Router Dual-Band Gemiddelde prijs Lan-snelheid 100 Mbit/s Mbit/s Mbit/s Adsl-functionaliteit ja - - Antennes (aantal) - intern extern - ja (3) - ja (2) ja (3) - WPA WPA x (radius) ja ja - ja ja ja ja ja ja WLAN Mac-filtering ja ja ja Remote management specifieke ip-poort ja - ja ja ja ja QoS beperken upstream downstream ja ja - QoS prioriteer programma s pc s lan-poort mac ja ja ja - ja ja - ja ja Usb-serverprinter file bittorrent ja ja - ja ja Wan lan lan lan n.v.t. / 94 Mbit/s 313 / 925 Mbit/s 153 / 727 Mbit/s Wlan lan - gemiddeld/hoogste (20m op 2,4 GHz) 27 / 47 Mbit/s 22 / 34 Mbit/s 18 / 53 Mbit/s Wlan lan - gemiddeld/hoogste (20m op 5 GHz) 47 / 67 Mbit/s 87 / 118 Mbit/s 55 / 75 Mbit/s Lan wlan - gemiddeld/hoogste (20m op 2,4 GHz) 23 / 41 Mbit/s 11 / 19 Mbit/s 11 / 19 Mbit/s Lan wlan - gemiddeld/hoogste (20m op 5 GHz) 78 / 82 Mbit/s 80 / 91 Mbit/s 61 / 115 Mbit/s 18 PC-ACTIVE

19 Dualbandrouters HARDWARE Sitecom WL-328 aansluiting maakt het nog makkelijker, want u sluit zo een externe harde schijf aan en speelt de muziek af door middel van het dlna-protocol op uw geluidsset. Als een van de weinige routers is de QoS van dit model vrij uitgebreid. Zo is het mogelijk om de Mac-adressen en lan-poorten te prioriteren. Het is echter jammer dat de downstreamsnelheid niet te beperken is. De WNDR3700 biedt ook mogelijkheden tot remote management; dit is ook per poort of specifiek ip-adres in te stellen. Qua menufuncties zit de WNDR3700 prima in elkaar, en dat geldt ook voor de resultaten. Op een afstand van 10 m op 2,4 GHz van wlan naar lan wordt er een gemiddelde van 65 Mbit/s gehaald. Dat is niet enorm snel, maar desondanks een prima resultaat. Bekijken wij dezelfde situatie, maar dan op 20 m dan zien we de gemiddelde snelheid inzakken naar 23 Mbit/s. Gelukkig wordt alles goed gemaakt met de resultaten op 5 GHz. De laagste gemeten gemiddelde snelheid bedraagt een indrukwekkende 91 Mbit/s. Een mooie score en voor 121 krijgt u absoluut waar voor uw geld. Zeker als u bedenkt dat de router enkele handige functies heeft als dlna en het creëren van een extra netwerk. SITECOM WL-328 De WL-328 is een compact model. De vormgeving is onopvallend en fraai. De menustructuur is overzichtelijk opgebouwd en werkt prettig. Helaas is de ingebouwde switch slechts een 100 Mbit-model. Qua functionaliteit ontbreekt bij Sitecom als enige de mogelijkheid waarschuwingen of logbestanden naar een adres gestuurd te krijgen. Ook QoS-voorzieningen zijn afwezig. De resultaten op 2,4 GHz zijn in combinatie Linksys Netgear Sitecom WRT610N Dual Band Wireless-N Gigabit Router WNDR3700 RangeMax Dual Band router WL-328 Wireless Concurrent Dualband Router 300N Mbit/s Mbit/s 100 Mbit/s ja (3) - ja (8) - ja (2) - ja ja ja ja ja - ja ja ja ja - ja ja ja ja ja ja ja ja - ja - ja ja ja ja ja ja ja - ja ja ja - - ja / 872 Mbit/s 128 / 914 Mbit/s 94 / 77 Mbit/s 80 / 83 Mbit/s 45 / 73 Mbit/s 18 / 26 Mbit/s 113 / 128 Mbit/s 95 / 127 Mbit/s 66 / 96 Mbit/s 80 / 83 Mbit/s 21 / 45 Mbit/s 6 / 15 Mbit/s 92 / 94 Mbit/s 104 / 119 Mbit/s 73 / 80 Mbit/s met de Intel-netwerkkaart eigenlijk niet goed. Op 10 m afstand zijn er nog redelijke resultaten, wlan naar lan komt uit op 89 Mbit/s. Op 20 m zakt de gemiddelde snelheid onder alle omstandigheden geheel in. Dan gaat het beter met de bijpassende WL-329 usb-stick. De gemiddelde snelheid op 20 m wordt sterk verhoogd, ca. 50 Mbit/s is alleszins redelijk. Zoals te verwachten viel, zijn de prestaties op 5 GHz een stuk beter. Hier is de laagst gemeten gemiddelde snelheid 65 Mbit/s op 20 m afstand van wlan naar lan. Andersom wordt er zo n 73 Mbit/s behaald, evenmin slecht. De resultaten op 5 GHz vallen in combinatie met de usb-adapter consistent lager uit. De Sitecom WL-328 kost zo n 85. Gezien de matige prestaties in combinatie met de Intel netwerkkaart is de 37 kostende adapter bijna noodzakelijk bij gebruik op 2,4 GHz en daarmee is de prijs/prestatieverhouding van deze Sitecom gewoon niet goed genoeg. CONCLUSIE Dualband-routers zijn de meerprijs waard, zoveel is duidelijk. De 5 GHz frequentie blijkt betere resultaten te bieden dan de 2,4 GHz frequentie. Niet geheel verwonderlijk gezien het vele verkeer op de 2,4 GHz frequentie. Toch moet u de 5 GHz band niet als een wondermiddel zien. De hogere frequentie stelt hogere eisen aan de zendkracht en afstand vormt sneller een probleem dan op de gangbare frequentie. Het is een goed idee om niet te besparen en voor een van de d uurdere, beste presterende routers te kiezen. De Linksys WRT610N, Linksys WRT320N en Netgear WNDR3700 zijn dan de modellen waar u aan moet denken. Hoewel de Fritz!Box 7270 ook niet slecht presteert op 5 GHz, heeft deze wel de 60 kostende usb-adapter nodig voor redelijke resultaten op 2,4 GHz. Ook zijn niet alle features van dit apparaat voor iedereen interessant. Voor de Sitecom WL-328 geldt hetzelfde als voor de Fritz!Box: de usb-adapter is nodig voor een optimaal resultaat. De D-Link DIR-825 presteert op 5 GHz goed, maar stelt teleur op 2,4 GHz, terwijl de prijs aan de hoge kant is. Wilt u de allerhoogste prestaties, dan is de Linksys WRT610N de router voor u. Onze voorkeur gaat uit naar de Netgear WNDR3700, die fors minder kost, maar bijna vergelijkbare resultaten laat zien. PC-ACTIVE

20 Test: DirectX 11-kaarten ATI heeft de primeur met de Radeon HD 5000-reeks Windows 7 is al weer een tijdje verkrijgbaar. Belangrijk onderdeel in het nieuwe OS is versie 11 van DirectX. De eerste geschikte videokaarten zijn al sinds eind september verkrijgbaar. We bekijken een aantal van deze nieuwe videokaarten. Nu al kopen, of toch nog even wachten? k o e n c r i j n s AMD had op 23 september de primeur met de eerste DirectX 11-kaart, de ATI Radeon HD Een week later volgde zijn iets goedkopere broertje, de Radeon HD In oktober kwam AMD ook al direct met middenklassekaarten op de proppen, de Radeon HD 5770 en Voor AMD was het meer dan een prestigekwestie om de eerste te zijn, het heeft ook direct enkele flinke voordelen. Wie nu immers een nieuwe videokaart wil aanschaffen en voorbereid wil zijn op de spellen van de toekomst, kan niet anders doen dan een van deze nieuwe kaarten aanschaffen. Zelfs flinke Nvidia-prijsdalingen zullen niet kunnen voorkomen dat AMD de komende tijd zijn marktaandeel flink vergroot. Een tweede voordeel is dat gameontwikkelaars natuurlijk ook hardware nodig hebben om toekomstige spellen op te ontwerpen. Het is naïef om te denk dat Nvidia nog geen prototypes van zijn GT300-kaarten bij de allerbeste vrienden heeft achtergelaten, maar ontegenzeggelijk is het zo zijn dat de HD 5870 op dit moment veel beter beschikbaar is en zodoende dus ook breder rondgestrooid zal zijn. En wanneer ontwikkelaars primair gebruikmaken van een bepaald type kaart, kunt u er vanuit gaan dat het uiteindelijke spel ook voor die kaart geoptimaliseerd zal zijn. z n voorganger zeer beperkt gebleven. Ook is het maximale stroomverbruik slechts beperkt toegenomen: 160 W was t bij 4870, 188 W meten we nu bij de Het idlestroomverbruik heeft AMD juist flink weten in te dammen: 27 W in plaats van 90 W bij de vorige generatie. Zowel de als de 5870-kaarten hebben 1 GB GDDR5-geheugen aan boord, aangestuurd via een 256-bits geheugenbus. Beide kaarten verschillen slechts op een aantal vlakken: bij de 5850 heeft AMD 10% van de aanwezige shader units uitgeschakeld (1.440 in plaats van 1.600) en daarnaast werkt deze kaart op ietwat lagere klokfrequenties. De kaarten zijn met scherpe prijzen in de markt gezet: voor een 5850 betaalt u op het moment van schrijven gemiddeld 245, een 5870 moet gemiddeld 340 opbrengen. De verkrijgbaarheid van beide kaarten is op het moment wel slecht. AMD heeft beterschap beloofd, maar wanneer we meer kaarten in de winkels vinden, blijft gissen. Middenklassekaarten van ATI Bij die 5850 en 5870 bleef het niet! Inmiddels heeft AMD ook al twee middenklasse DirectX 11-kaarten op de markt gebracht, gebaseerd op de Juniper-chip. Deze chip is afgeleid van de al genoemde Cypress. Vergelijken we de specificaties van de chips, dan mogen we rustig concluderen dat de Juniper in feit een halve Cypress is. Om te beginnen: de Cypress heeft stream processing units, Juniper heeft er 800. Cypress heeft 80 texture units, Juniper heeft er 40. Cypress heeft 32 ROP-units en, u raadt het al, Juniper heeft er 16. Kortom: de nieuwe chip heeft intern exact de helft van de rekenkracht van z n grotere broer aan boord. Net als Cypress biedt Juniper ondersteuning voor GDDR5-geheugen. Deze chips zijn de afgelopen jaren een stuk goedkoper geworden en kunnen zodoende inmiddels ook op midrange-kaarten worden ingezet. Waar Cypress echter een 256-bits bus naar het geheugen heeft, moet Juniper het doen 5850 en 5870 De twee snelle 5800-kaarten maken gebruik van een nieuwe chip met codenaam Cypress, die in vergelijking met de RV770-chip van de Radeon HD 4800-reeks van alles bijna twee keer meer aan boord heeft: in plaats van 800 shader units, 80 in plaats van 40 texture units, et cetera. De Cypress-chip heeft meer dan twee miljard transistors, maar doordat AMD de chip laat produceren met 40 nm transistors is het verschil in grootte van de chip in vergelijking met ATI heeft de DirectX 11 primeur met de Radeon HD 5850 en PC-ACTIVE