Project Dichten & rijmen

Transcriptie

1 Project Dichten & rijmen Taal - jaar 1 DIH

2 Introductie Tijdens dit project ga je meer leren over de verschillende manieren van rijmen. Daarnaast zul je aan de slag gaan met het schrijven van allerlei soorten gedichten. Voordat we aan de slag gaan, is het natuurlijk wel handig om eerst iets meer te weten over dichten en rijmen. Veel gedichten worden namelijk volgens een bepaalde structuur geschreven. Dit wordt ook wel de dichtvorm genoemd. Dat bepaald soms het aantal regels, maar vooral het rijmschema van het gedicht. Wat is dan een rijmschema? Hieronder worden verschillende rijmschema s aan je uitgelegd. 1. slagrijm: a a a a (alle eindklanken van de verschillende versregels rijmen op elkaar) 2. gekruist rijm: a b a b Wilhelmus van Nassouwe... a Ben ick van Duystschen bloet,...b Het Vaderlandt getrouwe...a Blijf ick tot inden doet...b 3. gepaard rijm: a a b b c c enz. Denk daarbij ook aan sinterklaasversjes, zoals het volgende: Sint heeft lang moeten denken wat hij jou dit jaar moest schenken. En na lang te hebben nagedacht Vond hij iets wat je zeker niet verwacht. 4. omarmend rijm: a b b a De wereld scheen vol lichtere geluiden

3 en een soldaat sliep op zijn overjas. Hij droomde lachend dat het vrede was omdat er in zijn droom een klok ging luiden. (Bertus Aafjes) 5. gebroken rijm: a b c b of a b a c Een salvo klinkt - de daad is slechts een kogel, en niemand weet, wie hen begraven zal, - tegen de eeuwigheid is het zo weinig, maar tweeënzeventig is hun getal. 5. verspringend rijm: a b c a b c Naast deze rijmschema s zijn er ook heel veel soorten vormen van gedichten. Welke ken jij zelf al? Vul ze hieronder in het woordveld samen met een korte beschrijving in. Ben je klaar? Zoek dan eens via google welke andere dichtvormen je kunt vinden.

4 Opdracht 1 Het mooiste gedicht

5 Opdracht 2 Dromenvanger Iedereen heeft wel een droom of wens. Misschien wil je (later) iets worden, iets hebben of iemand zijn. Wat is jouw droom? Misschien ga je m wel waarmaken. Of blijft het altijd een droom? In deze opdracht ga je jouw wens of droom in woorden vangen! Cowboy ik zei: ik wil een cowboy, die me landen laat verkennen, en me laat slapen op het gras met een deken van sterren over me heen. ik zei: sorry, maar ik ga weg, wil een cowboy vinden, die me meeneemt hier ver vandaan, helemaal weg, alleen wij met z n tweetjes. cowboy, neem deze meid mee, dat is wat ik zei. (Robbin Jacobs, 15 jaar) 1. Wat vind je van het gedicht dat Robbin schreef? Hoe zou je de droom van de verteller omschrijven? En wat denk je dat ze gedaan heeft om haar droom waar te maken? 2. De Indianen geloven dat de hemel s nachts vol zit met dromen. Ze hangen dromenvangers boven de bedden van kinderen om de nare dromen van de mooie dromen te onderscheiden. De nachtmerries worden gevangen in het web van de dromenvanger, de mooie dromen bereiken door het oog van de dromenvanger het kind. Welke woorden voor jouw droom zouden er door het oog van de dromenvanger gaan? Kun je voor deze woorden ook andere woorden die ongeveer hetzelfde betekenen (synoniemen) verzinnen? Een gedicht wordt speciaal van bijzondere woorden. Zo is nat niet zo n bijzonder woord, maar bedruppeld wél. Schrijf jouw woorden en de synoniemen ervan in de dromenvanger op de volgende pagina.

6 Misschien heb je naast een droom voor jezelf ook wel een wens, voor iemand anders. In allerlei landen over de wereld bestaan wensbomen. Een wensboom is een boom waarin lapjes, linten, spijkers en munten gehangen worden na het doen van een wens. In Azië vind je in tempels soms spiralen met een briefje erin. Op het briefje staat een gelukswens voor iemand anders. De spiraal brandt langzaam op. Heb jij een wens voor iemand? Als jij zo n briefje in een boom of in een spiraal in een tempel zou mogen ophangen, wat zou je er dan op schrijven? Op de volgende bladzijde vind je een leeg vlaggetje. Vul hier jouw wens voor een ander in.

7

8 Opdracht 3 Stift poezie Wat is een stiftgedicht? Een gedicht dat ontstaat door in een bestaande tekst woorden weg te strepen. Hoe maak je een geslaagd stiftgedicht? Manier 1: Blader door de krantartikelen tot je ergens een zin, of zelfs maar één woord, vindt dat je raakt/ dat je grappig vindt/dat je mooi vindt etc. Je hoeft daarvoor niet écht te lezen: Je gaat alleen de artikelen scannen. Kijk of je vanuit dat woord naar enkele andere woorden of zinnen kan springen, waarmee je het begin van een gedicht kan maken. Je kunt hierin heel creatief zijn. Het is prima om te gaan zoeken of de woorden die je voor het vervolg in je hoofd hebt, te vinden zijn in de tekst. Maar blijf evengoed openstaan voor heel andere richtingen die het stiftgedicht kan uitgaan. De woorden die je niet gebruikt streep je door met een zwarte marker. Manier 2: Je kunt ook eerst een volledige gedicht bedenken Daarna omlijn je de stukken, woorden of letters die je nodig hebt voor jouw gedicht. De woorden die je niet gebruikt streep je door met een zwarte marker. Op deze website staat een video waar ze laten zien hoe je zo n stiftgedicht maakt. Voorbeelden van Stift gedichten:

9 Opdracht 4 SMS gedicht Als kleurn vervagn N nix meer cker = G1 vogel meer zingt Wil ik rnn springn schreeuwn slaan Bewijzen dat ik je liefheb Dat ik voor altijd op je w8 Jij bent mn kr8 (Als kleuren vervagen En niks meer zeker is Geen vogel meer zingt Wil ik rennen springen schreeuwen slaan Bewijzen dat ik je liefheb Dat ik voor altijd op je wacht Jij bent mijn kracht) In het vorige gedicht zijn jullie aan de slag gegaan met het maken van een gedicht door losse letters en woorden in een rij te zetten. Het afkorten en vervangen van woorden door tekens doen jullie vaker dan je zelf door hebt. Hoe vaak heb je namelijk al wel niet een appje gestuurd naar iemand waarbij je een woord afkortte? Van die SMS kennis gaan we in deze opdracht gebruik maken. Er bestaat namelijk zoiets als een SMS gedicht. Dit wordt ook wel een 160 gedicht genoemd. Een 160/SMS gedicht bestaat uit 160 tekens. Dit zijn zowel letters als spaties als leestekens. Omdat je maar een beperkt aantal tekens mag gebruiken (net zoals in een smsje) is het handig om gebruik te maken van afkortingen. De afkortingen die je normaal gesproken in een SMS-je ziet(bijv. d8 (dacht), ff (even), 4U (voor jou) gaan we in dus ook in deze opdracht verwerken. Jouw gedicht zal veel dus veel weg gaan hebben van een SMS-je. Bij het schrijven van dit gedichtje, hoef je je aan maar weinig regels te houden. Er zijn geen rijmschema s verbonden aan deze dichtvorm. Wel is het dus de bedoeling dat je gedichtje uit 160 tekens bestaat. Hieronder vindt je ruimte om je gedicht op te schrijven.

10

11 Opdracht 5 De knoop In deze opdracht laat je al je fantasie de vrije loop. Uit de doos met knopen kies jij één knoop die je het meest interessant vind. Je kunt bijvoorbeeld de kleur mooi vinden, het patroon, of de vorm van de knoop etc. Deze knoop ga je gebruiken om een gedicht te schrijven. Hoe ga je dat dan doen? Vraag jezelf eens af: 1. Aan welk kledingstuk heeft deze knoop gezeten? 2. Van wie zou dat kledingstuk zijn geweest. Wat voor een persoon is het? Bijv. man/vrouw/leeftijd/ arm of rijk/ sterk of zwak etc. 3. Waar heeft diegene het kledingstuk gedragen? 4. Was dat gisteren of misschien wel heel lang geleden. 5. Wat is er uiteindelijk met het kledingstuk gebeurt? Bijv. Verloren/weggegeven etc. 6. Hoe is die knoop uiteindelijk in de trommel terecht gekomen? Schrijf je antwoorden op deze vragen eens in kernwoorden hieronder op. Hiermee, kun je nu aan de slag gaan. Je mag zelf kiezen welk rijmschema je wilt gaan gebruiken. Bijv. Abab / Aabb / abac etc. Gebruik het volgende papier als klad voor het schrijven van je gedicht. Dit gedicht typ je in word en lever je geprint in. Let op! Doe goed je best want ze komen op de muur!

12 Kladversie gedicht

13 Evaluatie Beantwoord de vragen. 1. Wat vond je van dit project? 2. Welke opdracht vond je het leukste? 3. Welke vond je het minste leuk? 4. Moet er iets aan dit project veranderd worden volgens jou? Zo ja,wat? Zo nee, waarom niet?