Reportage First Lego League basisschool De Boog 2008 Diverse stukjes, Brechje Hollaardt juni 2008

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Reportage First Lego League basisschool De Boog 2008 Diverse stukjes, Brechje Hollaardt juni 2008"

Transcriptie

1 Reportage First Lego League basisschool De Boog 2008 Diverse stukjes, Brechje Hollaardt juni 2008 Verwarmde stadionstoeltjes bij PSV Leerlingen van basisschool De Boog uit Eindhoven wonnen in april de Innovative Solution Award op het World Festival van de FIRST LEGO League in Atlanta (Verenigde Staten). Het Roboog Challenge-team van basisschool De Boog in Eindhoven blonk uit door het gedegen onderzoek en de initiatiefrijke en resultaatgerichte aanpak met inspirerende oplossingen. Het team vijf jongens en vijf meisjes uit groep 7 en 8 - onderzocht hoe het Philips-stadion energiezuiniger en duurzamer kon worden. Zo onderzocht het Roboog Challenge-team ondermeer of een innovatieve technologie, piëzo-energie, gebruikt kon worden voor de grasmat. Met sensoren op het grasveld zou er energie opgewekt kunnen worden. Hoe meer beweging op het veld, hoe meer energie. Omdat de toepassing nog niet geschikt is voor een voetbalveld bedacht het team een andere toepassing. Dat werd de verwarmde stadionstoel. Elke keer als je beweegt in de stoel, wordt er energie opgeslagen in een speciale batterij aan de achterkant van de stoel. En daarmee wordt warmte afgegeven. Het team kreeg het voor elkaar dat het Philips stadion twee jaar lang groene stroom krijgt van energieleverancier E.ON voor de prijs van grijze stroom. Ook gaat het Philips stadion over op het gebruik van biologisch afbreekbare bekers. Daarnaast zal het stadion op een andere wijze het gras afvoeren: gescheiden van niet-afbreekbaar afval.

2 Weetjes Weetjes over FIRST LEGO League FIRST sm staat voor: For Inspiration and Recognation of Science and Technology. Dit is een Amerikaans bedrijf, gevestigd in Atlanta. In 1998 zette het een robotwedstrijd op om nieuwe medewerkers te werven. De wedstrijd werd zo n succes dat samenwerking is gezocht met LEGO. Nu organiseren de bedrijven het samen. Er doen teams uit 40 landen mee. In 2007/2008 waren er teams en circa kinderen. De Benelux had 190 teams met in totaal à kinderen. Sinds 2003 organiseert Stichting Techniek Promotie de wedstrijd voor de Benelux. Het eerste jaar deden 14 teams mee. In 2008/2009 doen er in de Benelux waarschijnlijk 280 teams mee. De wedstrijd bestaat uit 2 onderdelen: - De teams moeten een robot ontwerpen, bouwen en programmeren met LEGO MINDSTORMS. Tijdens de wedstrijden moet de robot in 2,5 minuut een opdrachtenparcours afleggen, waarbij punten zijn te verdienen - De teams voeren binnen het jaarlijkse thema een eigen onderzoek uit over de maatschappelijke rol van techniek en technologie en presenteren de uitkomst tijdens de wedstrijden. Twee Nederlandse teams (beide uit Eindhoven) presteerden uitmuntend in 2007/2008. Team icnrg werd wereldkampioen in het Open Aziatische Kampioenschap met de robotwedstrijd, het Roboog Challenge-team werd wereldkampioen in de VS met hun onderzoeksproject tijdens het World Festival. FIRST LEGO League heeft elk jaar een thema. 2007/2008 was het thema Power Puzzle dat gaat duurzaamheid en energie. Het thema voor staat in het teken van Climat connections een wereld wijd actie plan. 30% à 35% van de deelnemers is meisje.

3 Award voor Eindhovense leerlingen bij World Festival FIRST LEGO League Meest innovatieve onderzoek ter wereld Leerlingen van basisschool De Boog uit Eindhoven wonnen in april de Innovative Solution Award op het World Festival van de FIRST LEGO League in Atlanta (Verenigde Staten). Het team vijf jongens en vijf meisjes uit groep 7 en 8 - onderzocht hoe het Philips-stadion energiezuiniger en duurzamer kon worden. Het Roboog Challenge-team van basisschool De Boog in Eindhoven blonk uit door het gedegen onderzoek en de initiatiefrijke en resultaatgerichte aanpak met inspirerende oplossingen. Schooljaar 2007/2008 deed basisschool De Boog uit Eindhoven voor de tweede keer mee met de FIRST LEGO League (FLL). Twee ouders, Angela Wellink en Irene Hulsen, zijn de drijvende kracht achter het project. Angela Wellink: Twee jaar geleden heeft de adjunct-directeur van de school gevraagd of wij wilden onderzoeken of en hoe de school zou kunnen deelnemen aan de FLL. Al vele jaren doen we allerlei activiteiten voor de school: men kent ons en weet wat men aan ons heeft. We hebben meteen gebrainstormd hoe we het zouden aanpakken en met welke leerlingen. Wij wilden het opzetten als een project voor kinderen die makkelijker kunnen leren, die aan de bovenkant extra aandacht nodig hebben. Dat is anders dan op andere scholen. Die doen mee aan de FLL als naschoolse activiteit. A+ leerlingen De school was erg enthousiast over het voorstel van de ouders. Angela Wellink en Irene Hulsen stelden een projectplan op met een plan van aanpak. Vertrekpunt was dat het project zou plaatshebben onder schooltijd. Dat betekent dat er leerlingen uit de reguliere lessen gehaald zouden worden. Met deze makkelijker lerende kinderen, zogenoemde A+ leerlingen kan zoiets, die lopen vóór en krijgen vaak al extra werk. Voor de ouders organiseerden we er een informatieavond over. We legden uit wat we zouden doen, hoe en waarom. Ook dat hun kind lessen zou missen. Want daarvoor moeten ouders toestemming geven. Het eerste jaar is een First Lego League-team samengesteld van leerlingen uit groep 7 en 8 die vooral erg goed zijn in rekenen. Irene Hulsen: Dat leek ons logisch, omdat het programmeren van een robot een belangrijk aspect is van de First Lego League. Onze eerste deelname was al succesvol. Ons team haalde de regiofinale en ging door naar de Benelux finale. We behaalden goede resultaten en de kinderen waren enthousiast. Het tweede jaar hebben we kinderen geselecteerd die A+ zijn in de volle breedte, niet alleen qua rekenen. Want onze ervaring was dat rekenen slechts één aspect is, andere zaken zijn minstens zo belangrijk. Thema energie First Lego League is wereldwijd opgezet. Elke jaar starten wereldwijd alle teams op hetzelfde tijdstip, met hetzelfde materiaal en met dezelfde software voor de challenge van dat jaar. Gefaseerd geeft de wedstrijdorganisatie - binnen de Benelux is dat de Stichting Techniekpromotie uit Eindhoven informatie over de League. In april wordt wereldwijd het thema bekend gemaakt, in september worden de lego-

4 materialen uitgereikt met instructies, een paar weken later is de echte kick off waarbij de challenge wereldkundig wordt gemaakt. Het onderzoek en de robotwedstrijd staan in het teken van dit thema. Schooljaar 2007/2008 was het alternatieve energie bronnen: de Power Puzzle. Angela Wellink: In april zijn we begonnen met het onderzoek. De school heeft ons net als vorig jaar toestemming gegeven om de leerlingen uit de klas te halen. Tot de zomervakantie gaat het om één middag per week, daarna om twee middagen per week. Die dagen liggen vast, zodat de leerkrachten er in hun programma rekening mee kunnen houden. Daarnaast gaat het team enkele malen op excursie om iets te onderzoeken. We geven zoiets altijd van tevoren aan en de school verleent alle medewerking. Het onderzoek Angela en Irene lieten de kinderen eerst heel breed ontdekken wat energie is. In het ict-lokaal zochten de kinderen via internet van alles op. Al hun input kwam in een verslag. Daarna moeten ze concretiseren. Angela Wellink: In september maakte First Lego League de challenge bekend: zoek een gebouw in je omgeving, waarover je advies kunt geven hoe men beter met energie om kan gaan. De kinderen kozen voor het Philips stadion. Ten behoeve van het project zijn we geweest naar de Technische Universiteit Eindhoven, afdeling Natuurkunde, en een aantal keren naar het Philips stadion. De wedstrijden Aan de regiofinale in Eindhoven deden 17 teams mee. De teams worden beoordeeld op de presentatie van hun onderzoek, het verloop van de robotwedstrijd, de presentatie van de manier waarop ze de robot hebben gemaakt, en de samenwerking als team. Angela Wellink: Ons Roboog Challenge-team won met het onderzoek en werd tweede in de robotwedstrijd. Tijdens de robotwedstrijd moet je robot binnen 2.5 minuut een parcours afleggen met allerlei opdrachten. Bij de beoordeling van de presentatie van het onderzoek wordt ook gekeken naar de manier waarop de resultaten van het onderzoek zijn gedeeld met derden. Onze kinderen hebben dat heel goed gedaan. Ze betrokken de media zoals de regionale omroep en het Jeugdjournaal, schreven krantenartikelen, en gaven presentaties aan hun sponsoren, ouders en leerkrachten. Ze gaven zelfs een presentatie aan de gemeenteraad van Eindhoven tijdens een commissievergadering. De publiciteitszaken zijn vanaf het begin door de kinderen zelf geïnitieerd. Irene Hulsen vervolgt: Vervolgens mochten we eind januari onze regio vertegenwoordigen bij de Benelux finales, waaraan 34 team deelnamen. Met een bus vol supporters gingen we naar de Technische Universiteit Twente. Daar wonnen we de TU/e Power puzzle project prijs, de eerste prijs voor het onderzoek. Daarnaast werden we tweede bij de presentatie van het onderzoek en tweede qua teamwork. Met de robotprestatie behaalden we de tiende plaats. Overall gezien werden we vijfde. Later bleek dat de Stichting Techniekpromotie ons had genomineerd voor de wildcard om naar de wereldfinales in Atlanta te gaan. Zij vonden ons uitblinken met ons onderzoek en de wijze waarop FLL was geïmplementeerd in het onderwijs. Een pluspunt was dat Angela en ik onze kennis hierover overdragen. We hebben workshops gegeven aan andere scholen en ons projectplan is beschikbaar voor alle scholen. Ook de manier waarop de kinderen de resultaten van het project hadden uitgedragen, zoals voor gemeenteraad, vond men uniek. Een officiële internationale

5 jury heeft 17 aanvragen voor wildcards beoordeeld. Wij wonnen. Als special value team mochten we naar Atlanta. You re the Dutch team of the chair for the soccer stadium Angela Wellink: Er moest er van alles geregeld worden voor de reis: sponsoren, vervangers voor twee leerlingen die niet mee gingen, de vertaling van het onderzoek in het Engels, 34 vliegtickets, hotelkamers etc. En de leerlingen moesten leren in het Engels te presenteren. We vertrokken naar Atlanta met de tien kinderen en voor ieder kind minimaal één begeleider, en de docenten Ben Verhagen en Jaap Kiel. De 84 beste teams ter wereld gingen er de strijd aan. Toen we aankwamen om ons in te schrijven, bleek men ons al te kennen. You re the Dutch team of the electric chair for the soccer stadium! Ik denk dat we voordeel hebben gehad van het feit dat PSV in de hele wereld bekend is. En stadions spreekt de Amerikanen aan; ze hebben zelf grote stadions. De oplossing van onze verwarmde stadionstoel is origineel en toepasbaar. In vergelijking met andere teams hadden wij innovatievere ideeën met een energievorm, piëzo-elektriciteit, die nog in ontwikkeling is. De meeste teams kwamen niet verder dan toepassingen met voor de hand liggende energie: zonneenergie, windenergie, bio-energie. De presentatie van het onderzoek in het Engels ging geweldig. En ook onze robot presteerde goed, beter dan we hadden verwacht. Enorm gegroeid Angela en Irene zijn trots op hun team. Meer nog zijn ze dankbaar voor wat het met de kinderen heeft gedaan: Gaandeweg vertellen ouders ons dat hun kind, dat jarenlang met tegenzin naar school was gegaan omdat het altijd moest uitleggen aan andere kinderen of altijd snel klaar was met rekenen, nu met plezier naar school gaat. En kinderen die nooit voor een groep durfden te staan, geven nu zonder blikken of blozen een goede presentatie. Ouders vertellen dat hun kind veel zelfvertrouwen heeft gekregen. Er zijn vriendschappen ontstaan tussen kinderen die elkaar eerst nauwelijks zagen staan. We horen van ouders dat hun kind nooit eerder een vriendje had gehad. Ze groeien enorm. Dat hadden we van tevoren niet kunnen bedenken.

6 Citaatjes van de leerlingen Romy Wienen, groep 7: Ik heb me opgegeven voor het project omdat het me heel erg leuk leek. Alles is een beetje te makkelijk in de klas. Dan is het leuk dat je je op iets anders kunt richten. Ons team heeft onderzocht hoe je het PSV-stadion energiezuiger zou kunnen maken. Eerst bezochten we het stadion om te zien wat er allemaal is of nog niet is. We kwamen er achter dat er geen spaarlampen waren en dat er geen groene stroom werd gebruikt. En heel raar: de verwarmingen staan altijd aan, zelfs in de zomer. Over alles wat ze niet hadden, zochten we later informatie op op het internet. Ik heb opgezocht of er iets bestaat wat warme lucht kan omzetten in koude lucht. Toen vond ik informatie over de anti-absorptiekoelmachine. Daarna zocht ik uit hoe je die zou kunnen gebruiken. Een anti-absorptiekoelmachine is zowel een verwarming als een airco. De machine zet energiebesparend warme lucht om in koude lucht. Zoiets zou dus handig zijn voor het PSV-stadion. Ik ben naar PSV gegaan om te vragen ze zoiets wilden. PSV vond het een leuk idee, maar gaat het niet gebruiken. Ik denk dat ze het te duur vinden of vinden dat het apparaat teveel ruimte in beslag neemt. Jasper en ik hebben energieleverancier E.ON gebeld om te zeggen dat PSV geen groene stroom had en hoe dat zou kunnen. Ook PSV hebben we gevraagd hoe het zat. We hoorden dat de groene stroom duur was. Daarom hebben we E.ON gevraagd of PSV de groene stroom goedkoper zou kunnen krijgen. Eerst kon het niet. Later, toen we E.ON nog een keer hadden gebeld, wel. Nu krijgt PSV groene stroom voor de prijs van grijze stroom. We hebben ook voor elkaar gekregen dat het stadion spaarlampen is gaan gebruiken. Van het project heb ik geleerd dat je groene stroom moet gebruiken en in ieder geval zuiniger aan moet doen met grijze en groene stroom. Korter douchen, de kraan uitzetten als je je tanden poetst, de tv niet op stand-by zetten. Ook heb ik andere dingen geleerd: presenteren in het Nederlands en in het Engels. Dat leerde ik best snel. En ik ben niet meer bang. Vroeger was ik dat wel als ik werd geïnterviewd of als ik ergens was met heel veel mensen. Jasper Reekum, groep 7: Ik heb meegedaan met het Roboog Challenge-team omdat het me heel leuk leek. In het onderzoeksproject heb ik onderzocht welke energie je kunt gebruiken om duurzame energie te maken. Via google heb ik heel veel informatie opgezocht. Ik kwam op bio-energie van afval, zonne-energie, windmolenenergie en energie uit bewegend water. Ook ben ik nagegaan hoe windmolens werken. Die informatie heb ik uitgewerkt en er een klein verslag van gemaakt. Ik heb veel geleerd van het project: welke energie er is, hoe je ermee moet omgaan. Ik hou ook wel van robots. Misschien wil ik later iets in de techniek gaan doen; ik ben er wel goed in. Eline Bijl, groep 7: Op school vind ik het allemaal best makkelijk. Dit project was iets moeilijker, dat vind ik fijn. Ik heb onderzocht hoe een biocentrale werkt en hoe je die bij PSV zou kunnen gebruiken. Bij een biocentrale breng je het biologische afval samen en maak je er blokken van die je kunt verbranden. Ik had gezien dat PSV het afval niet scheidt: alles wordt samen afgevoerd per container. Verder kwam ik op het idee van de biobekers die van maïs zijn gemaakt en afbreekbaar zijn. PSV stapt over op biologische bekers en zal het gras apart afvoeren.

7 Van het project heb ik geleerd dat klimaatverandering erg is, maar dat je er veel tegen kunt doen om het te verminderen. Vooral Romy en ik hebben gepresenteerd voor jury s. In Atlanta moest dat in het Engels. Onze eerste presentatie, voor de jury die de onderzoeken beoordeelt, duurde vijf minuten. We hadden een laptop bij ons met de powerpoint presentatie. Later werden we teruggeroepen en moesten we voor alle jury s, 17 juryleden, ons project presenteren. Dat ging heel goed: we werden eerste! Later wil ik bioloog worden op het gebied van dieren en planten. Dat wil ik al sinds ik heel klein was. Daan Rutten, groep 7: Ik houd heel erg van techniek en heb thuis heel veel lego. Het leek me heel leuk om mee te doen. Nadat we voor het onderzoek bij het PSV-stadion waren geweest, kwam ik op het idee om op het voetbalveld sensoren aan te brengen, waarmee energie wordt opgewekt als er spelers op lopen. We hebben opgezocht of zoiets bestaat. Er bleek een innovatieve technologie, piëzo-elektriciteit. En er is een dance-club die zoiets maakt in de dansvloer. De verlichting werkt dan op de energie van de dansende mensen. De mensen van PSV vonden het een leuk idee en zeiden het in de toekomst misschien te doen als de technologie verder uitgedacht is. Nu kan het nog niet omdat het veld dan hobbelig wordt. Indiya uit groep 8 kwam op het idee om piëzo-technologie toe te passen in de stadionstoeltjes. Van de Lego League heb ik geleerd dat je goed moet samenwerken om te kunnen winnen. En onderzoek heeft me geleerd dat je niet zomaar alles met energie kunt doen: er komt niet steeds nieuwe energie, het raakt een keer op. bij. Je kunt dus beter duurzame energie gebruiken. Ik denk dat ik later architect word. Vorige maand bedacht ik dat. Door de Lego League ben ik erover na gaan denken. Ik dacht aan iets met techniek. Bij het stadion van PSV heb ik plattegronden en zo bestudeerd. Mijn vader werkt op de Technische Universiteit Eindhoven, de vader van een vriendje uit mijn klas studeert bouwkunde. Zo ben ik er op gekomen. Gijs Hagen, groep 7: Ik heb ervoor gekozen om mee te doen omdat het me gezellig leek. En het was heel leuk! Ik heb niet zoveel met het onderzoek gedaan, mijn rol was te werken met de robot. Ik moest er eerst allerlei dingen voor bouwen, samen met Chris. Daarna heb ik geprogrammeerd. Dat had ik nog nooit gedaan. Ik vond het ook een beetje moeilijk; ik heb het geleerd. Mentor Irene heeft me daarbij geholpen. En Chris van ons team heeft de speciale dingen ingebouwd in de robot. Het leukste van de First Lego League vond ik de gezelligheid van de Beneluxfinales bij de Universiteit Twente. Je kon er allerlei dingen doen, er stonden technologische proefjes, je kon gel maken. Ik heb geleerd te programmeren en op de computer dingen op te zoeken. En om samen dingen te doen. Ik was in Atlanta veel zenuwachtiger bij de wedstrijd dan in Nederland. De jury met 17 mensen was heel kritisch en het moest in het Engels. Later wil ik dierenarts worden. Dat wil ik al sinds groep 5. Dennis Hulsen, groep 6: Ik ging als invaller in het team mee naar Atlanta. Op school had ik al heel vaak meegekeken als de andere kinderen van het Roboog Challengeteam aan het oefenen waren. Want ik wilde er meer van weten. Ze kenden me dus al wel. In Atlanta mocht ik een missie met de robot doen: olievaatjes weghalen bij het olieplatform en weer naar de basis brengen. Ik vond het heel leuk om mee te doen.

8 In Amerika hebben we ook uitstapjes gemaakt en we zijn bij een vissenaquarium geweest met haaien en kwallen. En we hebben een honkbalwedstrijd gezien. Volgend jaar doe ik weer mee. Ik wil dan meewerken aan de robot en meedoen met het onderzoek. Ik weet nog niet wat ik later wil worden, maar ik heb wel wat met techniek. Indiya Bruinsma, groep 8: Ik heb meegedaan omdat ik het best makkelijk vind op school. Vorig jaar deed onze school voor het eerst mee en toen leek het me wel leuk. Ik vond het project niet moeilijk, alleen samenvattingen maken was lastig. Als eerste zochten we allerlei dingen op over energie. Daarna kreeg iedereen rollen in het onderzoek. Ik moest vooral ideeën bedenken. Eén van mijn ideeën was een stadionstoel met piëzo-elektriciteit voor het PSV-stadion. Op de stoel zitten sensoren en als je beweegt, levert dat energie op. Daan had bedacht piëzo-elekticiteit toe te passen op de grasmat, ik kwam toen op het idee van de stoel. Van een kapotte stoel hebben we een prototype gemaakt. Met papier-maché hebben we er dingen op gemaakt. Door het project heb ik veel geleerd over piëzo-elektriciteit en andere manieren om stroom op te wekken. Later wil ik iets creatiefs gaan doen, bijvoorbeeld iets met fotografie. Of presentatrice worden. Mijn vader heeft een goede fotocamera en mijn zus en ik gingen altijd foto s maken. Dat vond ik heel leuk. Kunxi Wang, groep 8: Toen ik in groep 7 zat, zag ik hoe de andere kinderen meededen met de First Lego League. Dat vond ik heel leuk en interessant. Ik heb vooral onderzocht welke soorten energie er zijn. Ik heb twee vormen van duurzame energie uitgekozen om verder te onderzoeken: zonne-energie en windenergie. We gingen naar het Philips stadion. Daar heb ik bekeken of er op het dak van het stadion zonnepanelen geplaatst zouden kunnen worden. We hoorden dat zoiets niet mogelijk was omdat het dak niet stevig genoeg zou zijn. Later gingen we naar een speciale afdeling van de Technische Universiteit Eindhoven. We hebben er allerlei soorten zonnepanelen bekeken en kregen een presentatie. Ik hoorde dat er flexibele zonnepanelen bestaan die heel dun zijn. Die waren wel geschikt om op het stadion te plaatsen. Maar ze zijn heel duur, dus ik denk niet dat ze bij PSV op het stadion komen. Ook zijn we nagegaan of er mini-windturbines op het dak geplaatst kunnen worden. De energie kun je dan gebruiken voor de verlichting in het stadion. Het project heeft me geleerd dat we zuinig met energie moeten omgaan. Eerst zette ik de tv altijd op stand-by. Nu zet ik hem helemaal uit. Want het kost veel energie. Ook laat ik niet graag lampen aan. We hebben nu door het hele huis spaarlampen en gebruiken groene stroom. Het Roboog Challenge-team kreeg een speciale aanbieding van E.ON: groene stroom voor de prijs van grijze stroom. Later wil ik dierenarts worden of iets met muziek gaan doen. Ik wil niet iets met techniek gaan doen. Want als je per ongeluk een draadje verkeerd repareert dan kunnen er storingen ontstaan door jouw schuld. Chris van de Bomen, groep 8: Ik ben de enige die vorig jaar ook al heeft meegedaan. Het is een uitdaging om te doen. We hebben dingen op internet opgezocht en zijn op excursies geweest om te onderzoeken. Ik was vooral van de robots; ik was een van de kinderen die heeft geprogrammeerd. Eerst moet je een robot bouwen volgens een ontwerp. Daarna maak je er zelf dingen bij met de legostukjes uit het pakket. De robot moesten we programmeren zodat die missies

9 kon uitvoeren. De robot moest een zonnepaneel op een huis plaatsen en een zonnesatelliet klaar maken voor lancering, en de robot moest dingen van een olieplatform terug naar de basis brengen. Ik kon al een beetje programmeren en heb de anderen een beetje geleerd hoe het moest. Door het project heb ik geleerd over duurzame energie, welke energie er is en hoe je energie kunt besparen. Als je een oplader in het stopcontact hebt zitten die niet oplaadt, verbruik je toch veel energie. En de tv moet je eigenlijk ook helemaal uitzetten. Ook heb ik meer geleerd over computers en programmeren. Later wil ik iets met computers doen. Marene Wellink, groep 8: Ik was invaller voor het team dat naar Atlanta mocht. Ik had al gevolgd wat het team had gedaan, omdat de coach van het team mijn moeder is. Elke woensdag ben ik mee geweest en heb ik mee geoefend. En ik moest mee doen met de presentatie in het Engels. Dat vond ik wel een beetje moeilijk. Van het project heb ik geleerd dat er heel veel kinderen in de wereld zijn bezig met het klimaat. We moeten veel zuiniger omgaan met energie. Volgend jaar doe ik weer mee met de Lego League met het vriendenteam Next generation. In dat team zitten alle kinderen die met basisschool De Boog eerder hebben meegedaan en al van school zijn. Later wil ik in de verzorging werken.

10 De docent: Ben Verhagen Ben Verhagen, leerkracht groep 6, is vanuit de school de coördinator van het Roboog Challenge-team. Op school zijn we breed bezig met techniek. De deelname aan de FIRST LEGO League is niet ontstaan vanuit het idee om meer te doen met techniek. De aanleiding was dat we onze makkelijker lerende kinderen uit groep 7 en 8 (die A+ scoren) een extra uitdaging willen bieden, naast verdiepingswerk en vooruitwerken. Dit project is iets heel moois wat daarbij past. Mijn rol is heel bescheiden, ik ben niet inhoudelijk bij het project betrokken. Het project wordt voor 98% gedraaid door twee ouders: Angela Wellink en Irene Hulsen. Ik coördineer op school de praktische dingen. Zo regel ik ruimtes om te werken en zorg ik ervoor dat kinderen uit de klas gehaald kunnen worden. De twee ouders geven het onderzoek gestalte en begeleiden de kinderen. Angela regelt in overleg met mij - de contacten naar buiten, ondermeer de excursies voor het onderzoek. En ze zoekt de sponsoren. Irene neemt technische gedeelte voor haar rekening: de robot en het programmeren. Leerkrachten houden bij in het leerling-volgsysteem of de leerlingen van het Roboog Challenge-team in dezelfde leerlijn blijven zitten, ondanks het missen van lessen. Als een leerling zou terugvallen in leerprestaties, zouden we met Angela Wellink en Irene Hulsen overleggen of ze de leerling altijd nodig hebben. Maar zo n overleg is nog niet nodig geweest. Het is heel uitzonderlijk dat we naar Amerika mochten. Het is fantastisch voor de school, de kinderen en iedereen die erbij betrokken is.

11 Reacties van ouders Lies Flemmix, moeder van Chris van de Bomen (groep 8): Chris heeft nu twee keer meegedaan met de FIRST LEGO League. Het is het beste wat hem op school is overkomen. Niet alleen heeft het zijn interesse in techniek aangewakkerd, hij heeft ook heel veel geleerd op het gebied van zichzelf presenteren. Chris is een verlegen jongen. Door zijn rol in de Lego League, het programmeren van de robot, kon hij zich profileren. Ieder kind in het team heeft een specialisatie, ofwel in het onderzoek ofwel met betrekking tot de robot. En met zijn allen werken ze toe naar het eindresultaat. Dat is heel leuk. Het samen met anderen dingen doen, is heel goed voor hem geweest. De First Lego League heeft hem zelfvertrouwen gebracht. Hij is daardoor enorm gegroeid. En het is natuurlijk geweldig dat de wedstrijd zo goed is gegaan. Het is voor de kinderen een hele ervaring om naar Atlanta te gaan. Dat vergeten ze hun hele leven niet. Werner Rutten, vader van Daan Rutten (groep7): Dat geldt ook voor Daan. Hij stapt nu ergens op af, waarvoor hij in het verleden te verlegen was. De Lego League heeft hem een uitdaging gegeven. Die had hij niet in het schoolprogramma. Voor A+ leerlingen is het project heel geschikt. De Boog is een van de weinige basisscholen die de Lego League heeft geïntegreerd in het schoolprogramma. De meeste scholenteams zijn ermee bezig na schooltijd. Daarnaast zijn er vriendenteams die het in hun vrije tijd doen. De First Lego League is de op school niet beperkt tot het Roboog Challenge-team dat meedoet met de wedstrijd. Eens per maand is er namelijk een crea-middag, waarbij ook lego wordt aangeboden op een vergelijkbare wijze als bij het RoboogChallenge-team. Zo kunnen alle kinderen ermee kennismaken. Dat is heel goed; het Roboog Challenge-team moet niet in een vreemde uitzonderingspositie komen. Ik heb me afgevraagd hoe Daans klasgenoten ermee om zouden gaan. Want deze leerlingen vallen op; ze mogen onder lestijd uit de klas. Gelukkig ging dat goed. Daniëlle Hagen, moeder van Gijs Hagen (groep 7): Alle kinderen van het team hebben er ook veel vrije tijd in gestoken. Soms waren ze zelfs op zondagen bezig. De kinderen zijn op school geselecteerd en gevraagd voor het team, maar beslissen uiteindelijk zelf of ze het doen. Ik ben blij dat Gijs, na enige aarzeling, heeft gekozen voor de Lego League. Het heeft veel gedaan met zijn zelfvertrouwen en hij heeft sociale vaardigheden ontwikkeld. Hij speelt nu met andere kinderen en heeft vrienden. Ook van andere ouders hoor ik dat hun kind, dat eerder niet zo met andere kinderen speelde of niet zo samenwerkte, dat nu wel doet. Ik vind de Lego League zo n geweldig project dat ik heb besloten het nieuwe team mee te begeleiden.

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM In het FLL World Class SM Project zal jullie team: Een onderwerp kiezen waar jullie enthousiast over zijn of altijd al meer over hebben willen weten. Een innovatieve oplossing

Nadere informatie

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 FLIPPEN Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 Verantwoording: Opleiding: Media Vormgeven School: Media college Amsterdam Jaar: 1 Projectomschrijving: Het maken van

Nadere informatie

TU HILLEGOM GOES WORLDWIDE

TU HILLEGOM GOES WORLDWIDE TU HILLEGOM GOES WORLDWIDE Soms gaan de ontwikkelingen zo snel, dat je er even bij moet stilstaan om ze bij te kunnen houden. Wij hopen dat u dat samen met ons door middel van deze brochure wilt doen.

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

De lol van wetenschap en technologie ontdekken,

De lol van wetenschap en technologie ontdekken, FIRST LEGO League Informatie voor jongeren en coaches De lol van wetenschap en technologie ontdekken, samen met leeftijdsgenoten uitdagende problemen oplossen, je kennis vergroten en vooral heel veel spanning,

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Utrecht, 23 januari 2015. Betreft: excellent-uren Boni. Geachte mevrouw/meneer,

Utrecht, 23 januari 2015. Betreft: excellent-uren Boni. Geachte mevrouw/meneer, Utrecht, 23 januari 2015 Betreft: excellent-uren Boni Geachte mevrouw/meneer, Zoals wij u al hebben laten weten, bieden wij vanaf 2 februari een nieuw verdiepingsprogramma aan in de brugklas. Voor de leerlingen

Nadere informatie

Een goede vangst! Een goede vangst 2014 - http://omwb.braintrigger.nl

Een goede vangst! Een goede vangst 2014 - http://omwb.braintrigger.nl Een goede vangst! Om fijn te leven maak je veel gebruik van energie. Bijvoorbeeld om eten te koken, of om te spelen met een spelcomputer. Maar ook om het huis te verwarmen of jezelf te vervoeren. Voor

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Verslag Creatief Denken en Pitchen

Verslag Creatief Denken en Pitchen Verslag Creatief Denken en Pitchen Jeroen Dusseldorp 2041664 PM1DV Leraar: Serge verwiel 1 Voorwoord Korte evaluatie van trainingen De beroepsvaardigheden trainingen vond ik dit blok toch wel het leukste

Nadere informatie

De FIRST LEGO League (FLL ) is sinds 1986 een welbekend mondiaal spektakel. Ruim 200.000 jongeren

De FIRST LEGO League (FLL ) is sinds 1986 een welbekend mondiaal spektakel. Ruim 200.000 jongeren INFORMATIEBROCHURE De FIRST LEGO League (FLL ) is sinds 1986 een welbekend mondiaal spektakel. Ruim 200.000 jongeren van 9 tot en met 15 jaar uit 62 landen worden tijdens dit evenement geïnspireerd de

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Voor u het vijfde nummer van het Erasmusbulletin. Veel leesplezier!

Voor u het vijfde nummer van het Erasmusbulletin. Veel leesplezier! ERASMUSBULLETIN Juni 2010 jaargang 1, nummer 5 e-mailadres: erasmusklas@3primair.nl Voor u het vijfde nummer van het Erasmusbulletin. Veel leesplezier! Algemene informatie Volgend schooljaar komt ons Erasmusbulletin

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Het schema hieronder is geschreven door een van de mentoren van Techbrick. Zij bieden het aan als een voorbeeld planning voor andere teams.

Het schema hieronder is geschreven door een van de mentoren van Techbrick. Zij bieden het aan als een voorbeeld planning voor andere teams. Page 1 of 7 Het schema hieronder is geschreven door een van de mentoren van Techbrick. Zij bieden het aan als een voorbeeld planning voor andere teams. Week 0: Zet de missies in elkaar. Definieer Natuurrampen

Nadere informatie

Welkom bij de Fontys FIRST LEGO Coach meeting 2 - Jurering. Marieke Peelen & Lennart de Graaf & Rita van der Lee

Welkom bij de Fontys FIRST LEGO Coach meeting 2 - Jurering. Marieke Peelen & Lennart de Graaf & Rita van der Lee Welkom bij de Fontys FIRST LEGO Coach meeting 2 - Jurering Marieke Peelen & Lennart de Graaf & Rita van der Lee Welkom HYDRO DYNAMICS Getting started Robotwedstrijd missies & veld Core Values Onderzoek

Nadere informatie

FRC Team 5412 Challenging the impossible

FRC Team 5412 Challenging the impossible FRC Team 5412 Challenging the impossible FIRST Impossible Robotics is opgericht in augustus 2014 en is een non-profit organisatie. Het team bestaat uit vijftien leden die hoofdzakelijk uit het noorden

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Highlights van de FIRST Lego League World Festival in St. Louis (VS)

Highlights van de FIRST Lego League World Festival in St. Louis (VS) Highlights van de FIRST Lego League World Festival in St. Louis (VS) The Lego Hackerz hebben zich gekwalificeerd om mee te doen aan het FLL World Festival. Hier komen 106 teams van over de hele wereld

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Kennismaking met een andere wereld

Kennismaking met een andere wereld Kennismaking met een andere wereld Sophie werkte bijna twee maanden met Quechua scholieren in Arampampa, in het noorden van Potosí, Bolivia. Haar eerste kennismaking met Latijns Amerika en inheemse leeftijdsgenoten

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 29 ouders)!

ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 29 ouders)! 18 responses View all Publish analytics 18 responses ipad enquête - ouders - 18 reacties (van 9 ouders) Summary View all responses Publish analytics In welke mate ziet u uw zoon of dochter de ipad thuis

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon

Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon Op dinsdagnamiddag 2 september 2014 beleefden we samen met onze klas (7CZR) een aangenaam stadspel in Aalst. De zon was van de partij en iedereen

Nadere informatie

Informatie voor nieuwe brugklasleerlingen 2015

Informatie voor nieuwe brugklasleerlingen 2015 EVEN KENNIS MAKEN Informatie voor nieuwe brugklasleerlingen 2015 De eerste jaren werken we vooral nog in thema s en met het spreekwoord van onze school: Willen, worden en zijn. Maar in latere jaren werken

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Welkom bij de FIRST LEGO League 2017 / 2018 Regiofinale Utrecht! 1 december 2017 Disketteweg 10, 3821 AR Amersfoort

Welkom bij de FIRST LEGO League 2017 / 2018 Regiofinale Utrecht! 1 december 2017 Disketteweg 10, 3821 AR Amersfoort Welkom bij de FIRST LEGO League 2017 / 2018 Regiofinale Utrecht! 1 december 2017 Disketteweg 10, 3821 AR Amersfoort Vandaag strijden verschillende teams om een felbegeerde plaats in de Benelux finale.

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Namens Max: Tops: Tips: soms had je een beetje een houding van dat komt wel, probeer volgend project daar op te letten.

Namens Max: Tops: Tips: soms had je een beetje een houding van dat komt wel, probeer volgend project daar op te letten. 360 graden feedback Hieronder wordt door ieder groepslid een feedback gegeven op al zijn groepsgenoten. Zo kan iedereen zijn mening geven op de werkhouding van de betreffende persoon. Feedback van de groep

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Afscheid groep 8 3 JULI 2015

Afscheid groep 8 3 JULI 2015 Afscheid groep 8 3 JULI 2015 DE REGENBOOG Hallo iedereen, is en blijft een mooie en leuke school. De tijd op de Regenboog was super leuk, ik heb veel geleerd maar ook veel gelachen. Mijn klasgenoten en

Nadere informatie

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht...

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... de uitdaging... Hallo, ik ben Hanna. Dit jaar ben ik begonnen aan QUEST. QUEST past prima bij mij. Dat denk ik zelf, dat denken mijn ouders

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

T & T Portfolio. Loes. Klas ---

T & T Portfolio. Loes. Klas --- T & T Portfolio Loes Klas --- Inhoud In dit document leest uw over mijn persoonlijke informatie, ook ziet uw over mijn competenties en hoe ik daar in gegroeid ben. Uw ziet bewijs stukken van hoe de competenties

Nadere informatie

Een goede vangst! Opdracht van Domein en Knaapen Groep: een goede vangst - http://domein.braintrigger.nl

Een goede vangst! Opdracht van Domein en Knaapen Groep: een goede vangst - http://domein.braintrigger.nl Een goede vangst! Om fijn te leven maak je veel gebruik van energie. Bijvoorbeeld om eten te koken, of om te spelen met een spelcomputer. Maar ook om het huis te verwarmen of jezelf te vervoeren. Voor

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Daphne. Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders.

Daphne. Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders. Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders. Zo konden we voelen hoe is om gehandicapt te zijn. Ik zelf vond het heel leerzaam en heb

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

EINSTEIN. Weet je wat, ik neem mijn neef mee naar het laboratorium. Daar werken mijn assistenten met stikstof. Dat vindt hij vast mooi.

EINSTEIN. Weet je wat, ik neem mijn neef mee naar het laboratorium. Daar werken mijn assistenten met stikstof. Dat vindt hij vast mooi. EINSTEIN ballon weer opblaast. Maar mijn assistenten vertellen dat het komt doordat de stikstof heel erg koud is en dat de lucht in de ballon dan kleiner wordt. Later warmt de lucht weer op en wordt weer

Nadere informatie

2e PLENAIRE NETWERKBIJEENKOMST

2e PLENAIRE NETWERKBIJEENKOMST 1 2e PLENAIRE NETWERKBIJEENKOMST 1 FLL#Rijnmond#wordt#mede#mogelijk#gemaakt# door: 2 Rijnmond AGENDA 3 15:10 Coaches aan het woord (& doorgeven presentielijst) 15:30 Dagprogramma regiofinale 12 december

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101 Aantal geregistreerde deelnemers : 11 Periode evaluatie : 19 maart 01 t/m 6 april 01 Aantal evaluaties : 101 8% ingevuld niet ingevuld % 0% anoniem niet anoniem 0% RESULTATEN EVALUATIE ICT-PRAKTIJKDAG

Nadere informatie

Enquête stichting Parentes Zoetermeer

Enquête stichting Parentes Zoetermeer Enquête stichting Parentes Zoetermeer In de afgelopen weken hebt u de mogelijkheid gehad om d.m.v. onze enquête uw stem te laten horen over diverse punten die spelen binnen onze stichting Parentes. In

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma FIRST LEGO League als onderwijsprogramma In dit document staat beschreven hoe je de FIRST LEGO League kunt integreren in het lesprogramma en hoe het aansluit op de kerndoelen voor de onderbouw van het

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer

Nadere informatie

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland

Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland 1. Aanzetten Tropisch Nederland 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL

Nadere informatie

Vragenlijst leerlingen nameting

Vragenlijst leerlingen nameting Bijlage C Vragenlijsten Vragenlijst voor leerlingen Vragenlijst leerlingen nameting Dit schooljaar doe jij mee aan de pilot havo Carrousel. Je bent bij een aantal organisaties op Carrouselbezoek geweest

Nadere informatie

Nieuws uit groep 6 (8 mei 2014)

Nieuws uit groep 6 (8 mei 2014) Nieuws uit groep 6 (8 mei 2014) Het werkstuk In de maanden maart en april zijn de gemaakte werkstukken ingeleverd. Hiernaast vindt u de prachtige getekende voor-pagina van het werkstuk van Isabel. Alle

Nadere informatie

De Voorleeswedstrijd GROEP 7

De Voorleeswedstrijd GROEP 7 De Voorleeswedstrijd GROEP 7 Wij hebben weer de voorleeswedstrijd gehad. Deze keer moest Esma tegen Daan. Daan had het boek de voetbalgoden nr. 1. Esma had het boek dagboek van een muts: zak er maar lekker

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Vooraf. Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of...

Vooraf. Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of... De dag van de uitvinders Niveau C - Les 1 Vooraf Denk jij ook wel eens: wat zou het toch handig zijn als er een huiswerkcomputer bestond. Of een doucherobot. Of... Dan ben jij een beetje een uitvinder.

Nadere informatie

F A B S C H O L K I D S

F A B S C H O L K I D S F A B S C O H O L K I D S Over FabSchool Kids In Fabschool Kids staat zelf dingen maken, creativiteit en samenwerken centraal. In hands-on workshops in het Fablab Amsterdam leren kinderen alles over digitale

Nadere informatie

op Het Streek tel ik mee!

op Het Streek tel ik mee! op Het Streek tel ik mee! CSG Het Streek Bovenbuurtweg voor mavo, havo, vwo, gymnasium en technasium Yes, dat vind ik leuk! Daar ben ik goed in! Leuk om dat bij jezelf te ontdekken. Op onze school aan

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Nummer 7, 25 maart 2015. Inhoudsopgave

Nummer 7, 25 maart 2015. Inhoudsopgave Nummer 7, 25 maart 2015 Inhoudsopgave Theatermiddag Boomfeestdag Nederland Schoon Zomerschool Workshop Kinderclub Autoverkeer op het plein Extra studiedag Schoolkoor Droomspeelbus Kunst en Cultuur profiel

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel)

Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel) Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel) Gepubliceerd van 06.07.2011 tot 20.07.2011 197 respondenten 83 antwoorden (83 uniek) 42% responsepercentage 1 Bewust met water omgaan 54,2 % 45 2 Biologische consumptiegoederen

Nadere informatie

Een uitdagende en succesvolle schooltijd

Een uitdagende en succesvolle schooltijd Een uitdagende en succesvolle schooltijd HAVO ATHENEUM GYMNASIUM 2015 Past het Boni bij mij? Je bent op zoek naar een school met een veilige en prettige sfeer? Je wil graag docenten die met je meedenken

Nadere informatie

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8

SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8 SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8 Spreekbeurt week: Kwade Hoek Jack en ik deden een spreekbeurt over De Kwade Hoek. We zijn begonnen met werken tijdens docu. Later kregen we te horen dat we hem op vrijdag 16 mei

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen

Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen maandag 7 december 2015 Welkom op de pagina van groep 8b! Het komende schooljaar zullen wij hier regelmatig leuke nieuwtjes en weetjes uit onze groep plaatsen Planning spreekbeurt Planning nieuwskring

Nadere informatie

Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik

Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik 17 en 19 november 2009 Strabrecht College, Geldrop HAVO/VWO-2 Het doel Het doel van deze gastlessen is om de leerlingen bewust te maken van energieverbruik. De gastles

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Verslag stage ID-dance

Verslag stage ID-dance Verslag stage ID-dance 1 Gabriëlle van Tussenbroek, 4D Inhoud Motivatie (pagina 3) Algemene gegevens (pagina 4) Gesprek werkplanning (pagina 5) Verloop stageperiode (pagina 6) Afsluitende beschouwing en

Nadere informatie

Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld

Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld Havo+ met vwo-route Positief en persoonlijk Intensieve begeleiding Techniek Kunst & Media, Sport & Bewegen, Business Werelds

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng? Voor veel kinderen is praten met de groep als publiek wel lastig. De een maakt zich er drukker

Nadere informatie

La vita è bella! Het leven is mooi

La vita è bella! Het leven is mooi La vita è bella! Het leven is mooi Hier zien jullie een aantal foto s van vrienden en activiteiten die ik met vrienden heb gedaan. Links bovenin: Bezoeken van een AS Roma voetbalwedstrijd met collega s

Nadere informatie

TWICKEL PLUS. Beste leerling,

TWICKEL PLUS. Beste leerling, TWICKEL PLUS TWICKEL PLUS Beste leerling, Je hebt voor het TWICKEL College gekozen omdat je jouw talenten wilt laten zien en ten volle wilt ontwikkelen. Daarvoor krijg je alle kans tijdens de lessen en

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

FIRST LEGO League coach meeting 10 nov 2015 Lennart de Graaf Marieke Peelen

FIRST LEGO League coach meeting 10 nov 2015 Lennart de Graaf Marieke Peelen FIRST LEGO League coach meeting 10 nov 2015 Lennart de Graaf Marieke Peelen We gaan 't hebben over De regiofinale (tips, tricks, etc) Dagprogramma jureringen de PIT Faciliteiten Alles wat je verder nog

Nadere informatie

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de

Nadere informatie

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Hoedje van Papier in de Wijk - Kindermagazine HVT Nieuws - Editie 1 - Juni 2009 Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Van de redactie

Nadere informatie

Pluskrant periode 1 2014-2015 plusklas Ommen. ik heb geleerd dat je erg veel informatie op internet kunt vinden over alles wat je maar kunt verzinnen.

Pluskrant periode 1 2014-2015 plusklas Ommen. ik heb geleerd dat je erg veel informatie op internet kunt vinden over alles wat je maar kunt verzinnen. Pluskrant periode 1 2014-2015 plusklas Ommen ik heb geleerd dat je erg veel informatie op internet kunt vinden over alles wat je maar kunt verzinnen. Italiaans kan moeilijk zijn maar het is niet heel vaak

Nadere informatie