12 De aanslag. HRnnY Muuscn
|
|
- Gert Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe oud is de vertelter ongeveer, denk je? Geef ook ddn wildr om je dat denkt. Waarom zou de moeder niet witten dat haar kinderen haar komen bezoeken? Wat vind je van de reactie van de vader in het verhaal? W,rt i.. zijn ro[? Heb je ze[f wel eens een situatie meegemaakt waarin je ietr dergetijks had wi[[en doen? Beschrijf deze situatie, wat er gebeurde en watjouw reactie was. Hebje toen ook zo gehirrr deld a[s de moederin dit verhaa[? Waarom wet/niet? Ats je zoiets nog nooit hebt meegemaakt, kun je misschien een situatie bedenken. 12 De aanslag HRnnY Muuscn Vooraf Harry MuLisch (1927) wordt ats een van de be[angrijkste Nedertandse schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog beschouwd. samen met willem Frederik Hermans (zie hoofdstuk 21)enGerardRevebehoorthijtot,degrotedrie,.Mulischwerd inhaartemgeborenenhadeenduits.oostenrijksevadereneen joodsemoeder.nadescheidingvanzijnoudersinlg3tb.e_efhij ili tlin vader in Nedertand en werd hij opgevoedoor hun Duitse huishoudster. In de Tweede weretdoortog werden zijn groot- en overgrootmoeder door de nazi's weggevoerd en vergast' Zijn moeder over[eefde de oortog we[' Na de oortog in 1945 besloot Mu 'ischschrijverteworden,maarpasinlg52.ukthethemzijn eerste roman te pubticeren (Archibald Stroholm)' In zijn werk gebruikt MuLisch vaak magischen mythische elementln. Ook het raadsel van de tijd en de dood komt veel voor in zijn werk. Net a[s voor andere Nederlandse schrijvers van zijn generatie speelt de oortog een belangrijke rol in het werk van Mutisch. Naast romans heeft Mulisch ook gedichten, essays en werk voor tonee[ geschreven' Hij heeft voor zijn werk veel literaire prijzen gekregen. Ander werk van Mulisch is bijvoorbeeld Het stenen bruidibed (1959), Twee vrouwen (1'975)')ude lucht (1977), De elementen (1988). Het beeld en de klok (1'989)' De ontdekking van de hemet (1'992), De procedure (1998) en Siegfried (2001). Mul'ischeeft meer dan 35 boeken geschreven' dus je kunt in elk geva[ kiezen! Vee[ van zijn boeken zijn ook verfi[md. 74
2 Het fragment hierna komt-uit De aanslog (t9lr,,) werd in lttt 1986 b * verfitmd en de fitm heeft,.ifl.,,,,{)..r.1 voor rre*d de beste,buitenlandse, fitm. In Dr-;;;ri;; ;;;',;',:i*tq :'Jil'.'.'# fi *", f.ii l:'.1lt: :::: l il ; e t r,. r, r,,., i ** ii de Tweede Weretdoortog, waarin Anton op #:;,,;; ;j;:'-,::# hete leven kom ltllilzijn zal bepaten. tn je de toop v,rrr trirt steeds bc.l meer te weten over wat er,, op ;;n"j,,;;i',:;: die avond in de oortog en hoe aui.i;n'i.uun bcirrvlrroril De aanslag l ht hij de brits en ging zitten' Overal om zich heen voeide hij il;-;;s;"t moest zi3n. Hij vouwde op zijn schoot fjn \andel u*t J. n.**.n op dt gang' Even tater hoorde.htl.dt ly,:l ;;il;i*erd stil nu ilooiat hij ook tle ademhatins van die bcn jij hier?',i. uiou*.rrrtem. Het was alsof plotseling een groot. gt:1* nd. Hij sperde zijn ogen open om iets te zien' maar de duisai t.g.n als zwarl water' Oot< in de andere cellen hoorde hij nu 3ili"li;' huis inbrand sestoken" iiiu i.i t.r. ton hij het ietf bijna niet geloven' Dat daar nu alleen tmeulende ruine lag tussen "UVelgelegen' en 'Nooitgedacht" Het wcn voordat zij antwoordde' was dat? Nu net?' {lurom?' t91t wraak. Er was een vent neerg-eschoten, maalflar hadden wij niks iti*ut.n. We mochten hetemaal niks meenemen" ii g;du.rao*me...' zei zlj' En weer na een stilte: 'Jezus' was je soms rn thuis?' 'Nee, met mijn vader en mijn moeder' en mijn broer" Hij merkte dat zijn ;#ii;1;ht;;kt.n; tij sperde ze open' maar het maalte seen 'Waar zijn die nu?' 'Weet ik niet.' 'Hebben de Duitsers ze meegenomen?' 'Ja. Mijn vader en mijn moeder ten minste" 'En je broer?' 'Die is gevtucht. Hij wou ".' Voor het eerst begon hij even tetruilen' 'Wat moet ik nou...' Hij schaamde zich' maar hij kon er niets aan doen' 'Kom naast me zitten" Hij stond op en liep voetje voor voetje. in haar richtinq ' 'Ji. hier ben ik,' zeizii"steek je hand uit" 77
3 Hij voelde haar vingers, zij greep zijn hand en trok hem naar zich lrrr,. 0p de brits sloeg zij een arrn om hem heen en drukte met haar andere lr,rrrrl zijn hoofd tegen haar borst. Zij rook naar zweet, maar tegelijk naar ir,tr, anders, iets zoetigs, dat hij niet thuis kon brengen. Misschien een parfrrrrr. In de duistemis was een tweede duisternis en daarin hoorde hij haar h,rrl bonken, veel te snel misschien voor iemand die alleen maar iemand troosl. Toen hij bedaarde, begon hij onder de kier van de deur een zwakke stret'p licht te onderscheiden, waar hij zijn ogen op gevestigd hield. Toen lrii binnenkwam, moest zij hem even gezien hebben hier vandaan. Zii drapeerde haar deken om hen beiden en drukte hem stevig tegen zich aarr, Zij was minder warm dan de kachel daarnet, en tegetijk veel warmer. ft kwamen weer tranen in zijn ogen, maar nu anders. Hij zou haar willerr wagen waarom zij gevangen zat, maar dat durfde hij niet. Misschien was het wel voor zwarte handel. Hij hoorde haar slikken. 'Ik weet niet ho e j e heet,' fluisterde zij,' en dat moet ik ook niet weten. Jij mag ook nietweten hoe ik heet, maar zul je 66n ding nooitvan je leven vergeten?' 'Wat dan?' 'Hoe oud ben je?' 'Bijna dertien, mewouw.' 'Schei uit met dat "mewoud'. Luister. Ze zullen je misschien van alles wijs proberen te maken, maar je moet nooit vergeten dat het de moffen zijn, die jouw huis in brand hebben gestoken. Wie het gedaan heeft, heeft het gedaan, en niet iemand anders.' 'Dat weet ik toch,' zei Anton een beetje verontwaardigd. 'Dat heb ik toch zeker zelf gezien.' 'Jawel, maar dat hebben ze gedaan omdat die hufter daar is geliquideerd, en ze zullen zeggen, dat het dus de schuld van de illegaliteit is dat ze dat moesten doen. Ze zullen zeggen dat die illegalen wisten, dat er dan zulke dingen zouden gebeuren, en dat het dus hun schuld is.' '0,'zei Anton, terwijt hij zich een beetje oprichtte en probeerde te formuleren wat hij dacht, - 'maar als dat zo is, dan is... dan is nooit iemand schuldig. Dan kan iedereen maar doen.' woorden bedaren brits draperen gedempt hufter [iquideren mof 0pensperren smeu[en - rustig worden - bed van planken (in de gevangenis en het [eger) - leggen - zachtjes - schetdwoord:k[ootzak - vermoorden - scheldnaam voor Duitser - wijd open doen - zachtjes branden Vragen en opdrachten Beantwoord de volgende vragen en schrijf de antwoorden op' Probeer J.,.t rt zoveel mogetijk 'ondu' woordenboek te lezen en zoek alteen woorden op ats het echt nodig is' r De hoofdpersoon van het boek' Anton Steenwijk' wordt door de Duitsers opgesloten' Beschrijf wat er hiervoor is gebeurd' z Kun je bedenken wat de volgende uitdrukkingen betekenen? A[s het niet Lukt, kun je natuur[ijk een woordenboek gebruiken. Schrijf de betekenissen erachter' op de tast fgmand iets wijsmaken lgls/jqmald nje! kqnnep t[uisfie1ggn - 3 Hoe oud is Anton? 78 79
4 5 6 Ats Anton de stem van de vrouw hoort, voett dat'atsof ptot' seting een groot gevaar werd afgewend'. Waarom denk je dat Anton opgelucht is als hij haar stem hoort? Wat is 'de ittegaliteif? In de twee laatste zinnen van het fragment zegt Anton: 'maar als dat zo is, dan is... dan is nooit iemand schutdig. Dan karr iedereen maar doenj Wat bedoett hij daarmee? Lijkt het je een aantrekkelijk boek om helemaai te lezen? Waarom wel of waarom niet? 13 Een kinderspiegel JuolrH Henzernc Vooraf Judith Herzberg (1934) is een bekende Nederlandse dichteres' Vanaf de jaren zeventig heeft zij ook veel geschreven voor toneel, tel,evisien ntir. vaak gaan haar teksten over persoon[ijke ervaringen die zij op een heet eigen manier weergeeft' In haar werk gaat het vaak om kleine dingen' die ze door heel precieze beschrijvingen heel belangrijk maakt' Voor haar poezi en toneelwerk heedze verschittende literaire prijzen gekregen' Een paar van haar boeken: de dichtbundels Zeepost (1963) en Beemdgras (1963)' Het gedicht'een- kinderspiegef komt uit Stijkticht (1'g71')'. Daarnlast schreef Judith Herzberg ook het fitmscenario chirtotte (1931), het toneelstuk Leedvermoak (1'982) en Telsten voor toneel'en fitm (1991)' ALs je geinteresseerd bent in po6zie, tun 3e ook ttn' g'un bladeren in de bekende btoem[ezinrg Komii's Nldertondse poiizie von de L9de t/m de 21ste eeuw ;n )ooo ei enige gedichten (2004) die door Gerrit Komrij is samengestetd. 8o 8t
5 woorden Een kinderspiegel 'Als ik oud word neem ik btonde krullen ik neem geen spataders, geen onderkin, en als ik rimpels krijg omdat ik vijftig ben dan neem ik wotijke, niet van die lange om mijn mond alleen wat kraaienpootjes om mijn ogen. Ik ga nooit tiegen ofbedriegen, waarom zou ik en niemand gaat ooit liegen tegen mij. Ik neem niet van die vieze vette grijze pieken en ik ga zeker ook niet stinken uit mijn mond. Ik neem een hond drie poezen en een geit die binnen mag, dat is gezellig, de keutels kunnen mij niet schelen. De poezen mogen in mijn bed de hond gaat op het kleedje. Ik neem ook hele leuke planten met veel bloemen nietvan die saaie sprieten en geen luis, ofzoiets raars. Ik neem een hele lieve man die tametijk beroemd is de hele dag en ook de hele nacht blijven wij alsmaar bij elkaar.' keutei - harde, ronde PoeP; hier: van de geit kraaienpootje - rimpeltje bij je ogen [uis kleine beestjes die op btaderen leven onderkin vet onder de kin, waardoor je een soort dubbel.e kin I'ijkt te hebben pieken haar dat in P[ukken hangt spatader zichtbare, blauwe ader die dikker is geworden door de druk van het btoed sprieten plant die uit dunne stengels bestaat Vragen en opdrachten Beantwoord de votgende vragen en schrijf de antwoorden op' Probeer de tekst zoveel mogetijk 'onit' woordenboek te lezen en zoek atleen woorden op als het echt nodig is' Het gedicht bestaat uit vijf strofen' Een strofe is een groep;e regets die bij elkaar horen; strofen worden van etkaar gescheiden door een witregel' Schrijf in het kort op waar e[ke strofe over gaat. r Kun je bedenken waarom er aanhalingstekens om het gedicht heen staan? 3 De verte[ler in het gedicht is hoogstwaarschijnl'ijk een meisje ' zl *.t zich voor h-oe ze a[[es later zal gaan doen' Is dat reatiitisch? Wat vind je zelf van haar ideedn? 4 Wat vind je van dit gedicht? Vind je het,een mooi of grappig = f.jl.r'', oi iuirt nieti Bespreek eventueel met medecursiste wat zij van het gedicht vonden' 5 Lees het gedicht een paar keer goed door en zoek de woorde ' di. je echit niet begrijpt op in een. woordenboek' Probeer het gedicht hardop aan lezett voor te lezen' Je ziet dat het 8z
6 gedicht niet rijmt, maar ats je het een paar keer hardop voorleest, zu[ je merken dat er wel een bepaald ritme in zit. Probeer nu zetf (of met iemand samen) een gedichte schrijven. Het onderwerp mag je he[emaal zetf kiezen. 14 Het Bureau 2, Vuile handen J.J. Vosrull Vooraf VoskuiL (1'926) werd eigenlijk pas echt bekend met de pubticatie van de romancyclus Het Bureau' De roman bestaat uit zeven delen, die van 1996 tot 2000 zijn verschenen' Het is ook de grootste roman ter wereld, ruim 5000 bl'adzijden! Voskuit 6eschrijft erin hoe de hoofdpersoon Maarten Koning zijn hele leven tot aan zijn pensioen op het Bureau werkt en wat hij daar meemaakt. ttet als voskuil zelf deed op het Meertens Instituut' doet Maarten Koning wetenschappelijk onderzoek naar votksgebruiken. Het Meerlens Instituut is een wetenschappetijk instituut waar de Nedertandse taal en cu[tuur wordt bestudeerd en beschreven. Het Bureau was een echte bestsetler en naar e[k deel werd met spanning uitgekeken' Er is ook veel over de roman geschreven. Heet 6ehngrijk is dat het een steutelroman is' Dat betekent dat de personln die erin voorkomen' in werketijkheid ook bestaan en op het Meertens Instituut werken' Alteen de namen ziln veranderd in het boek' Het werd echt een sport te weten te komen wie nu precies wie is in Het Bureau'Hetis eigenl.ijk heel bijzonder dat dit boek zoveei succes n1!t H1t saat immeri over het dagelijks teven van 66n persoon en zun.werk op een heel gewoon kantoor' Maar dat was waarschijnlijk juist een belangrijke reden voor het grote succes: voor veet mensen was het heei herkenbaar' Een grote romancyclus als Het Bureau is wel wat erg veel om mee te beginnen, maar Voskuil' heeft ook De moeder von Nicolien 84
7 zr Nooit meer slapen Wru-rm Fnrornlr Hrnmarus stuurt Alfred door naar directeur Hvalbiff van de geotogische dienst in Trondheim in het noorden van Noorwegen' Maar ook daarb[ijkenvoorhemgeen[uchtfoto,stezijn.nuishijdus der Luchtfoto's op stap in het gebied met drie andere onderzoe kers, MikkeLsen, Qvigstad en Arne. Zonder de [uchtfoto's is het ir zo'n groot gebied natuurl'ijk onmogelijk om te weten waar je moeizijn. RLfred is bezig met een slaapzak en dan ontdekt hij dat een van de anderen wel Luchtfoto's bij zich heeft' Vooraf Wiltem Frederik Hermans (1921,-1,995) is een van de belangrijkste Neder[andse schrijvers van na de Tweede Weretdoorlog. Samen met Gerard Reve en Harry Mulisch (zie hoofdstuk 12) behoort hij tot'de grote drie'van de twintigste eeuw. Hermans heeft veel romans geschreven, maar ook veel essays. Daarnaast schreef Hermans ook wat gedichten en teksten voor tonee[ en film. BeLangrijke thema's bij Hermans zijn mislukking en chaos en zetfs in het fragment hierna zulje die tegenkomen. Een boek van Hermans dat je zou kunnen proberen is Hef behouden huis (1952), een korl verhaai over de oorlog. Hermans heeft nog veel meer boeken geschreven, die zeer de moeite waard zijn. Een paar voorbeetden: De tranen der ocacio,s (1,949), Ik heb oltijd gelijk (1951.), De donkere kamer van Damokles (1958), 1nder professoren (1,975), FiLip'sonotine (19g0), Homme's hoest (1,980), Uit tolloos veel miljoenen (1981.), Geyerstein's dynamiek (1982), Een heilige van de horlogeie (1987) en In de mist van het schimmennjk (,993). Het fragmeirt hierna komt uit de roman Nooit meer slapen (1,966), een van de bekendsten, vo[gens velen, beste boeken van Hermans. In Nooit meer slopen gaat de hoofdpersoon, Atfred Issendorf, geologisch onderzoek doen naar meteoorkraters in het noorden van Noorwegen. Hij is een student van de Nedertandse professor Sibbelee. Die heeft hem naar professor NummedaI in 0sto gestuurd, waar hij volgens afspraak luchtfoto's van het onderzoeksgebied zou krijgen. Ats Atfred bij professor NummedaI komt, zegt NummedaI tegen hem dat hij geen [uchtfoto's heeft. Hij rz8
8 Nooit meer slapen Tenvijt ik daarmee bezig ben, vart mijn oog op Mikkersen. Hij tiqt op zijrr buik voor hun tent en krjk... Hij kijkt door een stereoscoop. Hij heeft et,rr stuk plastic op de grond gelegd en daarop liggen foto's die hij met twct, tegetijk door zijn stereoscoop bestudeert. wat zijn dat voor foio,s? In d. zwarte randen lijken witte punaises afgedrukt, maar dat ziin d. mee g efoto grafeerde klok en ho o gtemeter. Luchtfoto,s! Ik laat de slaapzak vallen en loop naar hem toe. Mijn hart klopt zo hoog in mijn keer, dat het tijkt of het naar buiten wil komen. - Zeg, heb jij luchtfoto's? Een domme waag, toegegeven. - 0.K., zegt Mikkelsen en blijft door zijn stereoscoop turen. Ik sta voor hem en kijk recht op zijn kruin die, eerder dan met haar, begroeid lijkt met grijze pluizen van stof. - Heb jij foto's van het hele gebied? waag ik opnieuw. Hij richt nu zijn hoofd op en wentelt zich op zijn zij. steunend op zijn ettebool, kijk hij mij van onderaf aan. - Ja. Ik heb luchtfoto's van alle plaatsen waar ik moet zijn. Hij wijst op een kaart die naast hem tigt. Dezelfde kaart die ik zelf ook heb, die kaart op eigentijk veei te kleine schaal, waar geen detaiis op zijn te zien, maar grotere kaarlen bestaan niet. Ik hurk naast hem. - Zonder luchtfoto's kun je hier niets beginnen, zegt Mikkelsen, I'm very glad I have those airpictures. - Airphotographs, herhaal ik, zogenaamd. Het moet frikkerig kliriken, maar ik moet toch iets terugdoen. - Hoe heb je die luchtfoto's gekregen? -Van Nummedal. - Heeft Nummedal er nog meer? Dezelfde bedoel ik, dupro's van deze. - weet ik niet. Deze hier zijn uit het instituut van Hvalbiff. Nummedal heeft ze geleend van Hvalbiff. - Wanneer? - Dat weet ik niet. - Probeer hetje te herinneren. Hij geeft geen antwoord' wentelt zich weer op zijn buik' legt twee andere ioto's onder de stereoscoop, maar voor hij gaat kijken' veegt hij de overigefoto,sopeenstapeltjeendraaithetstapeltjeommetderug boven. IkhaatMikkelsenopditogenbtikzoontzettend,datikbijnagee adem kan halen. Ik bedenk dat ik aan een monsterlijke samenzwering ten prooi gevailen ben. Zou het zo niet gegaan kunnen zijn: sibbelee schreef Nummedai een brief over het onderzoek dat ik ging doen.nummedalheeftgedacht:aha,eindelijkeengelegenheidm wreken op Sibbelee. sibbetee heeft hem immers, etteiijke jaren geleden' tegengesproken op een belangrijk congres' -llu heet sibbelee iets nodig van Nummedal. Natuurlijk is het onder professore niet gebruiketijk dergetijke verzoeken vlakaf te weigeren. 'Bovendien is Nummedal daar veel te geraffineerd voor. Hij pakt het anders aan.hijontbiedtzijnleerlingmikketsenhijzich,suggereer datmikk wel eens een interessant onderzoekje ter hand zou mogen nemen - miin onderzoek. Mikkelsen zei ja en amen. waarom zou hij trouwens hebben geweigerd? NummedalwaagtbijHvalbiffallefoto'sopdieikmogelijkerwijsnodig hebben. Daarna schrijft Nummedal een brief aan sibbelee. Dat is de brief die ik nog attijd in mijn portefeuille heb' /k wens uw leerling een voorspoedige reis naar lslo' w.g. 0mulf Nummedal' Leerling in kwestie maaktvoorspoedige reis naar 0slo en presenteert zich opafgesprokenuul.nummedalheeftintussenzijninstructiesgege Veet instiucties zijn dat niet. Nee. Eigentijk helemaal geen instructies' Hij verzuimt zijn portier mee te delen dat er iemand wordt verwacht' Eenvoudigei kan het niet. 0ndanks de van niets wetende portier, slaag ik erin het gebouwbinnen te dringen. Nummedal hoort mij de trap op komen. Hij zet zich in postuur achter zijn bureau. Speelt de onnozele. Luchtfoto's Natuurlijk heuben wij hier foto's! ondertussen wist hij precies weike foto's ik moest hebben en even precies wist hij waal ze waren. Die hele middag interessante beschouwinien ten beste gevend waar ik niets aan had' de Grote Leermeester uithangend, heeft hij geweten dat ik mijn tijd tiep te verknoeien. Dit beschimmelde viees hier aan mijn voeten had mijn luchtfoto's' Het kent geen Engels, ik kan het niet uitleggen wat er in mij omgaat' Het stomme varken. En het is gek, als ik erwat tegen.zeg, wordt ook mijn eigen 130
9 Engels veel slechter. Ik wit hem... ik kijk rond of Arne en Qvigstad in rl, buurt zijn. Tegelijkertijd weet ik zeker dat ik Mikkelsen toch de hersenri niet zal intrappen. Ik loop om hem heen, hijgend. Niets btijft nrii verborgen: ik weet dat mijn rondlopen een surrogaat is voor de schop irr zijn gezicht die ik Mikkeisen gemakkelijk en onverhoeds zou kunnerr toedienen. Is er iets ergers op de wereld dan bezeten te zijn van een plan dat jc nooit zult uitvoeren, plan dat alleen in de droomwereld waarin jcr almachtig bent tot iets zou leiden? Mikkelsen doodtrappen, hem niet eens met mijn handen aanraken, niet eens met mijn linkervoet. Arleen met de rechtervoet tegen zijn gezicht schoppen. Hij doet niets terug, stuiptrekt, dat is alles, slaakt een roestige kreet bij elke nieuwe trap, hikt, beweegt ten slotte niet meer uit zichzeil wordt alleen nog in beweging gebracht door mijn schoppende voet. Ik laat hem liggen, steek de foto's in mijn kaartentas, loop heen, onvermoeibaar, schrijd over rivieren op vleugels, weet precies waar ik zijn moet. Zes, zeven meteoorkraters heb ik op de luchtfoto,s met een oogopslag gezien. Zeven kleine en een grote in het midden. Wat is dat? Een paar met glanzend glazuur beklede aardappels trekken mijn aandacht. Bij het oprapen voel ik het al: zevenmaal zo zlrrraar als een gewone aardappel, driemaal zo zwaat als een normale steen van die qrootte. Het zijn meteorieten. Moeilijke woorden a[machtig bezeten duplo ettelijke frikkerig geraffineerd iets ter hand nemen hurken kruin in kwestie onnozei ontbieden onverhoeds ptuis in postuur roestig samenzwering schaai schimmei schrijden slaapzak stereoscoop stuiptrekken verzuimen vtakaf w.g. wente[en wreken iemand die almachtig is, heeft atle macht geobsedeerd, he[emaal vervuld dubbe[e, dup[icaat vete zoals van een leraar die het altijd beter weet slim iets (hier: een onderzoek) gaan doen op de grond zitten met de kniedn gebogen en de voeten op de grond bovenste deel van je hoofd (de persoon) waarover het gaat dom bij zich roepen ptotse[i ng v[ok rechtop hier: schor complot iets waarmee je een verhouding laat zien' tussen bijvoorbeeld een landkaart en de werkelijkheid plantje dat groeit op eten dat niet goed meer is lopen met grote, stevige stappen soort deken met een rits om in te stapen viewmaster; een optisch instrument waarmee je twee afbeetdingen naast etkaar toch kunt zien als 66n, driedimensionaal beeld krampachtige bewegingen maken (zoals in een stuip) iets niet doen wat van je wordt verwacht direct was getekend (met de handtekening van) draaien wraak nemen 132
10 Vragen en opdrachten Beantwoorde votgende vragen en schrijf de antwoorden op. de tekst probeer zoveei mogetijk zonder woordenboek te lezen en zoek atleen woorden op ats het echt nodiq is. en heeft hij zijn been verwond' Verder kan hij bijna niet sla pln Aoot Oe mrggen. Dat is a[temaai niet erg hoopvol voor zijn onderzoek. Hoe denk je dat het verhaal aftoopt? Beden een positiev en een negatieve afloop' Vertel in het kort wat er gebeurt in dit fragment. Kun je bedenken wat de volgende uitdrukkingen betekenen? Ats het niet [ukt, kun je ze natuurtijk in een woordenboek opzoeken. Schrijf de betekenissen erachter. Len pteqr,!4tgn aan jq e1,r 4me-4 Zeggen met een oogopslag Al.s ALfred ontdekt dat MikkeLsen wel tuchtfoto,s heeft, is hij eerst geschokt, maar dan wordt hij steeds kwader. Noem de woorden of zinnen uit de tekst waaraan je dit kunt zien. Atfred denkt dat hij expres geen luchtfoto,s heeft kunnen krij_ gen. Hij bedenkt hoe professor Nummedal dat moet hebben geregetd. In wetk deel van de tekst staat dit? Als Alfred net ontdekt heeft dat Mikkel.sen luchtfoto,s aan het b.estuderen is, kijkt hij hem bovenop zijn hoofd en ziet dat zrjn haar l.ijkt op grijze pluizen van stoi. Aan het eind van het fragment komt dit beel.d nog eens terug. Waar in de tekst zie je dat? 6 ALfred wii Mikketsen het r.iefst doodtrappen. Doet hij dat ook? De hoofdpersoon heeft dus geen luchtfoto,s, die nodig zijn om zijn onderzoek te kunnen doen. Hij heeft onoerweg nog meer probtemen. Zo is hij niet gewend aan dagentang [open met een zware rugzak Ook is hij een paar keer erg gevatlen 134
Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2
Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieLEZEN FICTIE BK 1 LEKKER LEZEN PERRON 1
LEZEN FICTIE BK LEKKER LEZEN PERRON Lekker lezen Daar lag de molen. Donker en dreigend lag hij daar in de sneeuw, als een sterk, gevaarlijk dier dat loert op zijn prooi. Ik hoef er helemaal niet heen,
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieLES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116
LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieInhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51
Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms
Nadere informatieDe gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht
De gelijkenis van de onbarmhartige dienstknecht Lees : Mattheüs 18:21-35 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was,heeft Hij gelijkenissen verteld
Nadere informatieSpreekbeurt Dag. Oglaya Doua
Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieApostolische rondzendbrief
oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieTwee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong
Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg
Nadere informatieHoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:
hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk
Nadere informatieLesbrief. Voetstappen Kader Abdolah
Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieTornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur.
Tornado Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Geschreven in januari 2012 (Geïllustreerd t.b.v. het
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieSoms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,
Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze
Nadere informatietaalkaart 1 Ik ga op reis en Ik ga op reis en Wat ga je doen? Je leert wat een reisverhaal is. Je schrijft er zelf een.
Ik ga op reis en Wat ga je doen? Je leert wat een reisverhaal is. Je schrijft er zelf een. Op verkenning tk taalkaart Ik ga op reis en Lees het verhaal van Aymen. 8 augustus 007 - In het vliegtuig Wat
Nadere informatieEen van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.
Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieHet instappen in de Paranormale Wereld
Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieDe twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.
Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock
Nadere informatieWe hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.
Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.
Nadere informatieLiefdesgedichten schrijven
Deze les hoort bij het boek Wil jij... met mij? geschreven door Rian Visser met tekeningen van Annet Schaap en gepubliceerd door uitgeverij Moon. Doel: leerlingen zelf gedichten laten schrijven Leeftijd:
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatieRaar, maar waar! deel 1. groep 3 en 4
Raar, maar waar! deel 1 Natuur groep 3 en 4 Inhoud 1 Raar, maar waar! 3 2 Een vreemd ei 4 3 Spring er maar uit 5 4 Verstopt 6 5 Slim 7 6 Vlieg er niet in 8 7 Een kever met een luchtje 9 8 Een zware hap
Nadere informatieDe tijd die ik nooit meer
De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.
Nadere informatieInhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieHet kasteel van Dracula
Uit het dagboek van Jonathan Harker: Het kasteel van Dracula 4 mei Eindelijk kom ik bij het kasteel van Dracula aan. Het kasteel ligt in de bergen. Er zijn geen andere huizen in de buurt. Ik ben moe. Het
Nadere informatieZondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help!
Zondag 16 februari 2014 Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr. Klaas Keimpema Pianist en dirigent schoolkoor: dir. Adriaan Stuij Welkom -
Nadere informatieVertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.
LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hey Russel! Een bijzondere vriendschap
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hey Russel! Een bijzondere vriendschap Lees blz. 5 tot en met 8. Jim vindt Rudsel een rare naam. Jim zegt dit ook tegen Rudsel. Vind jij het ook een rare naam? Is
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieTik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.
Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het
Nadere informatie1 Vinden de andere flamingo s mij een vreemde vogel? Dat moeten ze dan maar zelf weten. Misschien hebben ze wel gelijk. Het is ook raar, een flamingo die jaloers is op een mens. En ook nog op een paard.
Nadere informatieCHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL
CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer
Nadere informatie2.1 FaVoriete leestips
Verhalend 2.1 FaVoriete leestips Van klasgenoten heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften die mij leuk lijken: 1.... 2.... 3.... Van de leraar heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften
Nadere informatieCopyright Beertje Anders
Copyright Beertje Anders Beren hebben allerlei gevoelens. Kun jij zien hoe Beertje Anders zich nu voelt? Blij. Ik ben blij als ik jarig ben, als ik spelen mag met Beertje Bruin, als ik met de andere beren
Nadere informatieEen greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen
Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieVlinder en Neushoorn
Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder
Nadere informatiePREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN
PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,
Nadere informatieHet verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor
Het verhaal op reis groep 1-2 melle de muis Bijlagen Les 1 Les 1 - Bijlage 1 - brief kunstenaar 1 Lieve kinderen, Vandaag begint er een bijzonder project: HET VERHAAL OP REIS. Jullie gaan vandaag met elkaar
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieD E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout
D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk
Nadere informatieZand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering
Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord
Nadere informatieHet tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn
Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het
Nadere informatieIk ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson
Ik ben BANG oefenboekje om te leren omgaan met angst Steef Oskarsson Bang Bang is een emotie. Net als blij, bedroefd en boos. Iedereen is wel eens bang. Sommige mensen zijn vaak bang, sommigen niet. Iedereen
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113
Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatiesarie, mijn vriend kaspar en ik
sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het
Nadere informatieAan de poort van de stad der geletterdheid
Aan de poort van de stad der geletterdheid Wij hebben besloten om eindelijk onze stem te laten horen. Samen met de cursisten en docenten. Omdat je als laaggeletterde geen toegang krijgt tot de stad. Met
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieEerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten
Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieBen je slachtoffer? Folder voor jongeren
Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieSlaapliedje (Willem Wilmink) Wat klopt niet in het gedicht hieronder? Zoek de 7 fouten. Slaapliedje
Slaapliedje (Willem Wilmink) Wat klopt niet in het gedicht hieronder? Zoek de 7 fouten. Slaapliedje Het varken heeft slaap, de boer is moe, het paard doet zijn oogjes toe. Het schaap kijkt over t prikkeldraad
Nadere informatieIn gesprek over Liegen
Bij Open Deur nummer 2, februari 2014 In gesprek over Liegen Een leugentje om bestwil, dat mag toch wel? Of is het vroeger of later toch: al is de leugen nog zo snel Ach, iedereen doet het, je hoeft de
Nadere informatieVerwonderen door poëzie
Door Caroline Wisse-Weldam Inleiding Verwonderen door poëzie Van 31 januari tot en met 5 februari was het Poëzieweek. Het thema was Verwondering. Die week hoorde, zag en proefde je overal in Nederland
Nadere informatieDe bruiloft van Simson
De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar
Nadere informatieGeelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.
Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een
Nadere informatieWie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR
Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DEEL 4 DISCIPLE MENTOR In Gen 1, 2 en 3 lezen we direct hoe God denkt over de mens. Hij laat zien wie we zijn, waar we voor gemaakt zijn en wat onze bestemming in het
Nadere informatieRefrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.
Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven
Nadere informatieNaam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.
Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert JONA EN DE GROTE VIS
Bijbel voor Kinderen presenteert JONA EN DE GROTE VIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Jonathan Hay Aangepast door: Mary-Anne S. Vertaald door: Erna van Barneveld Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieExodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje
Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots
Nadere informatieGijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden
Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden
Nadere informatieStemwerkschrift. Inhoud
Stemwerkschrift Inhoud Allerlei dingen, die slecht zijn voor je stem Schreeuwen Voor je ouders Schreeuwen Schrapen en kuchen Voor je ouders Schrapen en kuchen Gekke stemmetjes nadoen Voor je ouders Gekke
Nadere informatie!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!
Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje
Nadere informatieBIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1. Les 1 - De oorsprong van de Bijbel. In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1 Les 1 - De oorsprong van de Bijbel In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Deze bijbelstudies zijn vooral bedoeld voor jongeren van 11
Nadere informatieDenkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril
hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem
Nadere informatieMicha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.
1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatieWat gebeurt er als iemand zich in de mindere positie voelt? Meer over het instinct voor zelfbehoud
Bijlage 3.1. Wat gebeurt er als iemand zich in de mindere positie voelt? Meer over het instinct voor zelfbehoud Het instinct voor zelfbehoud is heel gezond. Als we dat niet hadden, zou niemand van ons
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatiewat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen
Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft
Nadere informatieLesbrief. Een echte man Yvonne Kroonenberg
Lesbrief Een echte man Yvonne Kroonenberg Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan
Nadere informatie10. Gebarentaal [1/3]
10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieMisschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?
25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,
Nadere informatieHet vreemde paard van Sinterklaas. door Nellie de Kok
Het vreemde paard van Sinterklaas door Nellie de Kok 1 Het vreemde paard van Sinterklaas door Nellie de Kok Samenvatting Als Sinterklaas in Nederland aankomt, wil hij dat Piedewiet zijn paard, Americo
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatieVoor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23
Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 1 Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het
Nadere informatie