Transcriptie

1 ROVGM 30 november 2005 pagina 1 van 1 HOME > AGENDA'S EN VERSLAGEN > COMMISSIES > ROVGM 30 NOVEMBER 2005 Uitnodiging commissie ROVGM op 30 november 2005 Locatie: Gemeente Westervoort Aanvang: uur AGENDA: 0. Vaststelling agenda 1. Opening en mededelingen 2. Concept-verslag van de vergadering van 7 september 2005 Concept-verslag 3. Inzet VROM budget woningbouw Voorstel, besluit en verordening KAN-raad Woonbeleid en concessieafspraken Voorstel en besluit KAN-raad Tussenrapportage Tempo KAN! Presentatie woningbouwregisseurs 6. Rondvraag en sluiting

2 Voorstel aan KAN-raad nr portefeuillehouder(s) beleidsterrein(en) datum 22 september 2005 J.J. Modder Algemeen bestuur onderwerp Inzet VROM budget woningbouw samenvatting voorstel toelichting Op grond van het Convenant Woningbouw ontvangt het KAN van het ministerie van VROM 52,7 miljoen ter ondersteuning van de bouwproductie van woningen in de periode 2005 tot en met Indien dit aantal wordt gerealiseerd ontvangen de gemeenten Arnhem en Nijmegen per nieuw gebouwde woning en de overige gemeenten per nieuw gebouwde betaalbare woning. Tweederde deel hiervan wordt als voorschot uitgekeerd en eenderde deel op latere momenten als prestatiebijdrage. De prestatiebijdrage kan lager uitvallen, indien blijkt dat de regio niet in staat is om woningen op te leveren in de periode De wijze waarop gemeenten de te ontvangen bijdragen inzetten voor versnelling en/of betaalbare woningbouw dienen zij in een verordening vast te leggen. Uit het budget wordt 3 miljoen bestemd voor de regionale bijdrage in het realiseren van het Park Overbetuwe en maximaal 2 miljoen voor technische bijstand zoals de kosten voor de woningbouwregisseurs en het inhuren van externe expertise. 1. De Subsidieverordening Woningbouw KAN 2005 vast te stellen. 2. Uit het budget 3 miljoen te bestemmen als KAN bijdrage in de regionale kosten van het park Overbetuwe. 3. Maximaal 2 miljoen uit het budget reserveren voor technische bijstand zoals de kosten voor de woningbouwregisseurs en het inhuren van externe expertise. 1. Inleiding In het Convenant woningbouwafspraken KAN is de nieuwbouw van woningen als prestatieafspraak vastgelegd. Ter stimulering is voor het KAN in de periode door het ministerie van VROM een gefaseerd uit te keren budget gereserveerd van 52,7 miljoen. De primaire doelstelling van het convenant is het tekort aan woningen per 1 januari 2010 terug te brengen tot 1,5 % van de woningvoorraad.. Dit vergt een bouwproductie van circa woningen per jaar in het KAN, terwijl in de afgelopen 10 jaar door de KAN gemeenten gezamenlijk gemiddeld circa woningen per jaar zijn gebouwd. Om deze woningen ook af te zetten zal een substantieel deel in de betaalbare huur- en koopsector gebouwd moeten worden. De regio is vrij te bepalen waarvoor en op welke wijze het budget van 52,7 miljoen wordt ingezet. Een raadsvoorstel met een generieke bijdrage was geagendeerd voor de KAN raad van 30 juni. Naar aanleiding van de discussie over dit voorstel in de KANraadscommissie ROVGM is dit voorstel door het College van Bestuur KAN teruggenomen. De discussie spitste zich toe op 2 punten m.b.t. de berekeningsgrondslag om het budget te verdelen over de gemeenten. De gemeenten Arnhem en Nijmegen pleitten voor het handhaven van een generieke bijdrage, zonder verrekening van de achterstand uit de VINEX periode. Knooppunt Arnhem-Nijmegen

3 De meeste overige gemeenten bepleiten een bijdrage voor alleen betaalbare woningen. Voor het Budget Woningbouw is door VROM het volgende uitbetalingsritme vastgelegd: Jaarlijks 65 % in bedragen ineens (voorschotfinanciering) naar rato van de voor het betreffende jaar vastgestelde bouwopgave. Deze is woningen in 2005, woningen in 2006 en 2007 en woningen in 2008 en % in bedragen gerelateerd aan het aantal gereedgemelde woningen (prestatiegericht budget) 1 omstreeks november in het volgende jaar, waarbij maatgevend is het door het CBS in de Woningstatistiek na correcties geregistreerde, gereedgemelde aantal woningen, inclusief toevoegingen anderszins. Het te ontvangen voorschot op basis van de 65% regel bedraagt voor de periode 2005 tot en met Het prestatiebudget, dat bij voldoende productie wordt uitgekeerd in de jaren 2006 tot en met 2010, is Te bereiken doelen Het te ontvangen budget van 52,7 miljoen is niet meer gekoppeld aan locaties, zoals bij het VINEX budget, maar bestemd voor het stimuleren van de woningproductie. In de wijze van inzet en te stellen randvoorwaarden zijn regio s vrij. De inzet van het budget moet leiden tot de volgende doelen: Een woningproductie in van woningen. Dat is markttechnisch en vanuit de vraag van de consument vooralsnog alleen haalbaar, indien in de steden tenminste 35 % en in de overige gemeenten tenminste 50 % in de betaalbare huur- en koop wordt gerealiseerd. Stimuleren herstructureringsaanpak. (In de BLS subsidieregeling was subsidie voor vervangende nieuwbouw bij herstructurering nog uitgesloten). Voorkomen stagnatie in de productie, doordat gemeenten niet financieel in staat zijn op de gewenste locaties, in het beoogde tempo te bouwen volgens de regionale differentiatie-afspraken. Ondersteuning gemeenten door de inzet van 2 woningbouwregisseurs en het voor lastige vraagstukken in projecten kunnen inhuren van specifieke kennis. Realisatie van het in het Convenant Woningbouw opgenomen strategisch groenproject Park Overbetuwe en regionaal groenproject De Woerdt, teneinde ook in het gebied tussen Waal en Rijn, waar in de periode circa nieuwe woningen worden gebouwd, in de directe woonomgeving voldoende recreatieve uitloopmogelijkheden te bieden. Een administratief eenvoudige uitvoering van de inzet van het budget, gekoppeld aan de verantwoording aan VROM, waarin de door gemeenten jaarlijks voor de Woningstatistiek aan het CBS te leveren cijfers over woningproductie maatgevend zijn. Het budget is niet bedoeld als een subsidie om kosten van woningen voor toekomstige bewoners te verlagen. Het budget is bestemd voor het reduceren van financiële knelpunten, die de voortgang van projecten kunnen beperken. Deze kunnen van velerlei aard zijn zoals excessieve kosten in de grondexploitatie die niet 1 Wordt het aantal woningen bijvoorbeeld in 2005 niet gehaald, maar de achterstand in latere jaren ingelopen dan wordt de bijdrage alsnog in latere jaren beschikbaar gesteld. 2/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

4 uit de grondverkoop kunnen worden gedekt (bijvoorbeeld excessieve aankoopkosten, kosten door archeologie, bodemsanering, opruimen van munitie, externe ontsluiting, geluidvoorzieningen e.d.), omzettingskosten van koop naar huur bij stagnerende verkoop, inhuur van extra tijdelijke capaciteit, bijdragen in specifieke kwaliteitverhogende voorzieningen etcetera. 3. Voorstel verdeling van het Budget Woningbouw Het voorstel is als uitgangspunten te hanteren voor de verdeling van het budget: 1. Welke woningen worden bij de verdeling van het budget betrokken? In Nijmegen en Arnhem alle woningen, met uitzondering van de woningen waarvoor na 2004 nog een bijdrage wordt verstrekt uit het BLS budget. 2 De totale bijdrage uit het voorschot en het prestatiebudget is per woning. In de overige KAN gemeenten de betaalbare huur- en koopwoningen, met uitzondering van de woningen waarvoor na 2004 nog een bijdrage wordt verstrekt uit het BLS budget. De totale bijdrage uit het voorschot en het prestatiebudget is per betaalbare huur- en koopwoning. 2. Welke bijdragen komen wanneer beschikbaar voor gemeenten? Met ingang van 2006 wordt jaarlijks door elke gemeente het aantal gebouwde woningen en toevoegingen anderszins in het voorafgaande jaar aan het College van Bestuur gemeld, dat in de loop van dat jaar door de gemeente bij het CBS is aangemeld voor de Woningstatistiek. 4. Hiervoor kunnen de voorlopige cijfers uit de Woningstatistiek van het CBS worden benut, die in het eerste kwartaal ter correctie en controle aan de gemeenten worden voorgelegd. Daarnaast leveren de gemeenten bij deze aanmelding kwalitatieve informatie over de bouwproductie in het voorafgaande jaar zoals aantallen (betaalbare) huur- en koopwoningen, meer- en eengezinswoningen en woningen specifiek geschikt voor ouderen. Deze opgave is de berekeningsgrondslag voor het besluit van het College van Bestuur over het bedrag dat per gemeente wordt uitgekeerd ten laste van het als voorschot van VROM ontvangen budget. In de verordening is opgenomen, dat bij een opgave vóór 1 maart, het College van Bestuur hierover vóór 1 april een besluit zal nemen en de bijdrage zal storten. 2 Dit betreft totaal in het KAN circa 800 betaalbare huur- en koopwoningen die vóór 1 september 2006 worden opgeleverd en waarvoor uit het BLS budget nog een bijdrage van maximaal wordt verstrekt. 3 Het verschil tussen Arnhem en Nijmegen en de overige gemeenten is een afspiegeling van het aandeel betaalbare woningen in het regionale programma. De overige gemeenten ontvangen in deze verdeling circa 60% van het budget, maar realiseren ook circa 60 % van het de betaalbare huur- en koopwoningen. 4 Deze bij het CBS geregistreerde woningen zijn voor het ministerie van VROM maatgevend voor het bepalen van de jaarproductie van de regio. 3/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

5 Voor opgaven na 1 maart gelden geen termijnen en een CvB besluit 5. Het voorschot dat wordt uitgekeerd bedraagt: Voor Arnhem en Nijmegen per in het voorafgaande jaar opgeleverde woning Voor de overige KAN gemeenten per opgeleverde betaalbare huur- en koopwoning In 2007 en in 2009 wordt in november een tussenbalans opgemaakt en op basis van de Versnellingsindex en overig verkregen informatie bepaald of de regionale taakstelling van wordt gehaald. Blijkt daarvoor een redelijk perspectief te zijn, dan wordt uit het prestatiegerichte budget een bijdrage uitgekeerd van: Aan Arnhem en Nijmegen maximaal voor elke in de twee voorafgaande jaren opgeleverde woning of toevoeging anderszins. Aan de overige KAN gemeenten maximaal voor elke in de twee voorafgaande jaren opgeleverde betaalbare huur- of koopwoning of toevoeging anderszins. In november wordt op basis van de eindrapportage aan VROM de bouwproductie in 2009 bepaald met een bijdrage per woning van Voor Arnhem en Nijmegen maximaal voor elke in 2009 opgeleverde woning Voor de overige KAN gemeenten maximaal voor elke in 2009 opgeleverde betaalbare huur- of koopwoning of toevoeging anderszins. 3. Wat moeten de gemeenten doen? Jaarlijks het verzoek indienen, bij voorkeur vóór 1 maart, voor de bijdrage uit het prestatiebudget, inclusief kwalitatieve gegevens over de gerealiseerde nieuwbouw in het voorafgaande jaar. De kwartaalgegevens leveren voor de Versnellingsindex en de overig benodigde informatie over de totale bouwproductie en zorgdragen voor aansluiting met de gegevens die aan het CBS worden geleverd voor de Woningstatistiek. In een verordening vastleggen op welke wijze de ontvangen budgetten worden ingezet voor het realiseren van het eigen woningbouwprogramma. Hierbij heeft elke gemeente de vrijheid om zelf te bepalen op welke wijze het budget wordt ingezet voor de woningproductie met voldoende betaalbare woningen. Zich inspannen om in oudere plannen met een relatief gering aandeel betaalbare woningen, waar mogelijk bestaande afspraken te herijken. 5 Alle opgaven vóór 1 maart kunnen daarmee op een efficiënte wijze in één verzamelbesluit worden verwerkt. 6 De bijdrage kan lager uitvallen, indien de in het Convenant opgenomen faseringsafspraken niet zijn gehaald en VROM slechts een deel van het prestatiebudget uitkeert Idem als voetnoot 6 4/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

6 Bij de eindafrekening in 2010 een accountantsverklaring overleggen over de gerealiseerde bouwproductie naar prijsklassen en de toepassing van de eigen verordening of beleidsregels. De aan gemeenten ter beschikking te stellen bijdragen en hieraan verbonden voorwaarden zijn vastgelegd in bijgevoegde Subsidieverordening Woningbouw KAN College van Bestuur KAN de secretaris de voorzitter drs. C. van Eert drs J.J. Modder 5/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

7 Besluit KAN-raad nr De KAN-raad bijeen in zijn vergadering van 15 december, gelezen het voorstel van het College van Bestuur d.d. 22 september 2005 besluit 1. De Subsidieverordening Woningbouw KAN 2005 vast te stellen 2. Uit het VROM budget 3 miljoen te bestemmen als KAN bijdrage in de regionale kosten van het park Overbetuwe 3. Maximaal 2 miljoen uit het VROM budget te reserveren voor de ondersteuning van gemeenten door de woningbouwregisseurs en het inhuren van externe expertise Aldus besloten in de openbare vergadering van 15 december de secretaris de voorzitter drs. C.F. van Eert drs J.J. Modder 6/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

8 Concept Subsidieverordening Woningbouw KAN 2005 Vastgesteld door de KAN raad d.d. 15 december / 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

9 Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen Artikel 1: Begripsbepalingen Deze verordening verstaat onder: a. KAN: Knooppunt Arnhem Nijmegen b. KAN raad: Het Algemeen Bestuur van het KAN c. Het gebied: Het grondgebied van de gemeenten die liggen in de WGR plus regio KAN d. College van Bestuur KAN: Het Dagelijks Bestuur van het KAN e. Budget Besluit Locatie Gebonden Subsidies (BLS): f. Gemeentelijk bouwprogramma opgenomen in de Versnellingsindex: g. Differentiatieafspraak over betaalbaar bouwen: h. Betaalbare huur- en koopwoningen: i. Woningstatistiek van het CBS: h. Opgeleverde woning De geldelijke steun die door het ministerie van VROM beschikbaar is gesteld in de periode 1995 tot 2005 in het VINEX convenant d.d. april 1995 Het bouwprogramma voor de periode 2005 tot 2010, met onder meer de differentiatie naar prijsklassen, dat per kwartaal wordt geactualiseerd De afspraken over de verhouding tussen betaalbare huur- en koopwoningen en woningen in de overige prijsklassen in de gemeentelijke bouwprogramma s, zoals vastgelegd in de concessieafspraken wonen Huurwoningen onder de bovenste aftoppingsgrens huursubsidie en koopwoningen met vrij op naam prijzen tot maximaal , dan wel een gewijzigd prijsniveau op grond van een besluit van het College van Bestuur KAN De door het CBS jaarlijks te verstrekken gegevens, over toevoegingen van woningen aan de woningvoorraad of toevoegingen anderszins Nieuw gebouwde zelfstandige woningen en toevoegingen aan de woningvoorraad door middel van verbouw van bestaande bebouwing 8/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

10 Artikel 2: Inkomsten De inkomsten van het KAN voor het verstrekken van bijdragen aan de gemeenten als bedoeld in artikel 3 en 4 bestaan uit geldelijke steun die door de Minister van Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en Milieubeheer aan het KAN wordt verstrekt in 5 termijnen in de periode 2005 tot en met 2009 als voorschotbijdrage en in de periode 2006 tot en met 2010 als prestatiebudget op grond van het Convenant Woningbouwafspraken 2005 tot 2010 Knooppunt Arnhem Nijmegen, vastgesteld in de KAN raad van 16 december Hoofdstuk 2: Bijdragen aan gemeenten Artikel 3: Condities voor het verstrekken van bijdragen 1. Het College van Bestuur KAN kan bijdragen verstrekken voor tussen 2005 en 2010 nieuw te bouwen woningen in de gemeenten die behoren tot het gebied, voor zover geen bijdrage is verstrekt voor de tussen 2005 en 2010 nieuw te bouwen woningen die in 2005 en 2006 specifiek worden beschikt ten laste van het budget Besluit Locatie Gebonden Subsidies (BLS). 2. De bijdrage wordt verstrekt op basis van een jaarlijks met ingang van 2006 schriftelijk verzoek van het College van B&W van de gemeenten uit het gebied aan het College van Bestuur KAN. 3. Bij het verzoek als omschreven in lid 2 wordt de opgave verstrekt van de bouwproductie zoals die voor het voorafgaande jaar door de gemeente is gemeld voor de Woningstatistiek van het CBS en de kwalitatieve gegevens over die bouwproductie, op een door het College van Bestuur KAN vast te stellen wijze. 4. Indien over deze versterkte gegevens nadien in overleg tussen gemeente en CBS een administratieve correctie plaatsvindt, wordt deze in het volgende jaar bij de opgave als bedoeld in lid 3 vermeld en verrekend met gerealiseerde bouwproductie van het jaar waarvoor de bouwproductie wordt opgegeven 7. Artikel 4: Hoogte van de bijdragen 1. Met ingang van 2006 wordt jaarlijks, op basis van versterkte gegevens omschreven in artikel 3, lid 3 en 4 voor elke gemeente het aantal gebouwde woningen en toevoegingen anderszins in het voorafgaande jaar vastgesteld door het College van Bestuur KAN. 7 Maatgevend zijn de via de Woningstatistiek verzamelde voorlopige gegevens, die elk jaar aan de gemeente ter controle en eventuele correctie worden voorgelegd. Dit gebeurt in de regel in het eerste kwartaal volgend op het betreffende productiejaar. Eventuele administratieve correcties als gevolg van gemeentelijke controle worden in het daaropvolgende jaar gecorrigeerd op de woningproductie bij het bepalen van de te verstrekken bijdrage in dat volgende jaar. 9/ 12 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

11 Als voorschot, worden, op basis van het door het College van Bestuur KAN vastgestelde aantal woningen de volgende bijdragen uitgekeerd: a. Aan de gemeente Arnhem en Nijmegen een bedrag van per opgeleverde woning. b. Aan de overige gemeenten uit het gebied per opgeleverde, betaalbare woning. 2. In 2007 wordt in november een tussenbalans opgemaakt en op basis van de Versnellingsindex, aangevuld met anderszins verkregen informatie, bepaald of de regionale taakstelling van woningen wordt gehaald. Blijkt daarvoor een redelijk perspectief te zijn, dan wordt uit het prestatiegerichte budget een bijdrage uitgekeerd van: a. maximaal 600 voor elke in de gemeenten Arnhem en Nijmegen in 2005 en 2006 opgeleverde woning. b. Maximaal voor elke in 2005 en 2006 in de overige gemeenten van het gebied opgeleverde, betaalbare woning. 3. In 2009 wordt een tweede tussenbalans opgemaakt en op basis van de Versnellingsindex, aangevuld met anderszins verkregen informatie, bepaald in hoeverre de regionale taakstelling van woningen wordt gehaald. Blijkt daarvoor dan nog steeds een redelijk perspectief te zijn, dan wordt als prestatiebeloning een bijdrage uitgekeerd van: a. Maximaal 600 voor elke de gemeenten Arnhem en Nijmegen in 2007 en 2008 opgeleverde woning. b. Maximaal voor elke in 2007 en 2008 in de overige gemeenten van het gebied opgeleverde, betaalbare woning. 4. In 2010 wordt op basis van de eindrapportage aan VROM de bijdrage per woning bepaald en uitgekeerd tot: a. Een maximum van voor elke in de gemeenten Arnhem en Nijmegen in 2009 opgeleverde woning. b. Een maximum van voor elke in 2009 in de overige gemeenten van het gebied opgeleverde betaalbare woning. 5. Indien uit de Woningstatistiek van het CBS blijkt, dat de in de Woningbouwafspraken met VROM opgenomen gefaseerde oplevering van woningen niet wordt gerealiseerd en daardoor een korting plaats vindt op de door het ministerie van VROM te verstrekken geldelijke steun, als omschreven in artikel 2, dan wordt de in lid 2, 3 en 4 genoemde bijdrage verlaagd naar rato van de korting op het prestatiebudget door het ministerie van VROM. 6. Wanneer de in lid 5 door VROM opgelegde korting nadien alsnog (gedeeltelijk) wordt uitgekeerd, als gevolg van een hogere woningproductie van de gemeenten in het gebied in latere jaren, wordt de in lid 5 bepaalde korting alsnog uitgekeerd tot een maximum per gekorte woning van 600 voor Arnhem en Nijmegen en voor de overige gemeenten uit het gebied. 10 /1 2 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

12 Artikel 5: Verplichtingen gemeenten 1. De gemeenten in het gebied leveren de kwartaalgegevens voor de Versnellingsindex en jaarlijks de in artikel 3 lid 3 en 4 genoemde gegevens over het totale gemeentelijke bouwprogramma en dragen, bij het indienen van het in artikel 3.2 opgenomen verzoek, zorg voor aansluiting van de opgave van opgeleverde woningen met de opgave die aan het CBS wordt geleverd voor de Woningstatistiek 2. De gemeenten in het gebied leggen in een verordening vast op welke wijze de ontvangen bijdragen worden ingezet voor het realiseren van het eigen woningbouwprogramma. 3. Bij de eindafrekening in 2010 wordt een accountantsverklaring overgelegd over de gerealiseerde bouwproductie in de periode 2005 tot en met 2009 naar prijsklassen en de toepassing van de eigen verordening als bedoeld in lid 2. Artikel 6: Besluit over te verstrekken bijdragen 1. Alleen verzoeken voor bijdragen, voorzien van de in artikel 3 lid 3 en 4 opgenomen informatie over de bouwproductie in het voorafgaande jaar zullen door het College van Bestuur in behandeling worden genomen. 2. Over vóór 1 maart ingediende verzoeken, als weergegeven in artikel 3 lid 2, voor een bijdrage voor de gerealiseerde woningen in het voorafgaande jaar, beslist het College van Bestuur KAN met ingang van 2006 jaarlijks vóór 1 april over de uitbetaling van de in artikel 4 genoemde bijdragen aan gemeenten. 3. Over de na 1 maart ingediende verzoeken neemt het College van Bestuur een besluit binnen 2 maanden na ontvangst van het in artikel 3 lid 2 genoemde verzoek. 4. Uitbetaling van de bijdragen vindt plaats binnen een maand na het in lid 2 en 3 door het College van Bestuur genomen besluit, mits hiervoor op basis van de geldelijke steun als bedoeld in artikel 2 voldoende kasmiddelen beschikbaar zijn. 5. Zijn onvoldoende kasmiddelen beschikbaar zoals bedoeld in lid 2, dan vindt opschorting van de uitbetaling plaats totdat de kasmiddelen in de vorm van de jaarlijkse betaling door het ministerie van VROM zijn aangevuld. 6. Indien een gemeente niet akkoord gaat met het besluit van het College van Bestuur KAN over de hoogte van de verstrekken bijdragen, zijn de regels van de Algemene Wet Bestuursrecht van toepassing 11 /1 2 Knooppunt Arnhem-Nijmegen

13 Hoofdstuk 3: Sanctiebepaling Artikel 7: Wijziging, beëindiging of terugvordering van een bijdrage 1. Het College van Bestuur KAN kan een verleende bijdrage geheel of gedeeltelijk terugvorderen, indien naar zijn oordeel de gemeente die de bijdrage ontvangen heeft: a. Onjuiste en / of onvolledige gegevens heeft verstrekt; b. Zich niet of onvoldoende houdt, dan wel niet meer voldoet aan het bepaalde bij of krachtens deze verordening. 2. Alvorens een besluit als bedoeld in het eerste lid te nemen, treedt het College van Bestuur KAN in overleg met de gemeente die de bijdrage ontvangen heeft. 3. De KAN raad kan, op voorstel van het College van Bestuur KAN, besluiten om nadere voorwaarden te verbinden aan de te verstrekken bijdragen, indien de KAN raad dit voor een doelmatige of rechtmatige besteding van de bijdrage noodzakelijk acht. Hoofdstuk 4; Hardheidsclausule en citeerartikel Artikel 8: Hardheidsclausule Voor de toepassing van de verordening geldt een algemene hardheidsclausule. De hardheidsclausule kan slechts onder bijzondere omstandigheden worden toegepast door het College van Bestuur KAN. Artikel 9: Citeerartikel Deze verordening kan worden aangehaald als de Subsidieverordening Woningbouw KAN /1 2 Knooppunt Arnhem-Nijmegen