Kunstzinnige Vorming 2003

Transcriptie

1 Kunstzinnige Vorming 2003 Centraal Bureau voor de Statistiek De Kunstconnectie, branchevereniging

2 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) = het getal is minder dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen = 2002 tot en met /2003 = het gemiddelde over de jaren 2002 tot en met / 03 = oogstjaar, boekjaar 1992/' / 03 = boekjaar enz., 1992/ 93 tot en met 2002/ 03 In geval van afronding kan het voorkomen, dat de totalen niet geheel overeenstemmen met de som der opgetelde getallen. Verbeterde cijfers in staten en tabellen zijn niet als zodanig gekenmerkt.

3 Colofon Inhoud Uitgever Centraal Bureau voor de Statistiek Prinses Beatrixlaan XZ Voorburg Druk Centraal Bureau voor de Statistiek Facilitair Beheer Omslagontwerp WAT ontwerpers Utrecht Inlichtingen Tel.: ( 0,50 per minuut) Fax: (045) infoservice@cbs.nl Bestellingen verkoop@cbs.nl Internet Verantwoording 4 1. Samenvatting 5 2. Figuren 7 3. Tabellen 9 Gebruikte begrippen 14 Andere CBS-publicaties 15 De Kunstconnectie, branchevereniging voor educatie en participatie in de kunsten Postbus AJ Utrecht Tel: (030) Fax: (030) info@dekunstconnectie.nl Website: Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, Bronvermelding is verplicht. Verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan. Prijzen zijn excl. administratie- en verzendkosten. Prijs: 8,75 Kengetal: G-86 ISBN CBS-Productnummer Centraal Bureau voor de Statistiek Kunstzinnige vorming

4 Verantwoording Het rapport Kunstzinnige Vorming 2003 heeft tot doel een cijfermatig overzicht te geven van de kunstzinnige vorming in Nederland. Het gaat hierbij om kunstzinnige vorming die buiten schoolverband gegeven wordt door muziekscholen, creativiteitscentra en gecombineerde instellingen (de eerste lijn). Net als in voorgaande jaren zijn ook instellingen met uitsluitend steunfunctieactiviteiten (de tweede lijn) meegenomen in het onderzoek. Dit is een onderzoek gehouden door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onder de leden van de Vereniging van Centra voor de Kunsten (VKV) en de Branchevereniging voor educatie en participatie in de kunsten (De Kunstconnectie). De gegevens voor dit onderzoek zijn verkregen door middel van een schriftelijk onderzoek. Van de instellingen heeft ca. 60% geheel of gedeeltelijk het vragenformulier beantwoord. Hiermee dient bij het interpreteren van de uitkomsten rekening te worden gehouden. De gedeeltelijk ontbrekende informatie is geschat op basis van sterke samenhangen met bekende gegevens uit voorgaande onderzoeken. De instellingen die helemaal niet gereageerd hebben zijn geschat op basis van landelijke gemiddelden van vergelijkbare instellingen. Voor een beknopt overzicht van het huidige onderzoek kunt u de samenvatting raadplegen. Uitgebreide informatie vindt u in de figuren en tabellen achter de samenvatting. Om de gegevens vergelijkbaar te houden met eerdere jaren hebben de meeste tabellen, figuren en cijfers in de samenvatting alleen betrekking op muziekscholen, creativiteitscentra en gecombineerde instellingen (230 in totaal). De gegevens over de instellingen met uitsluitend een steunfunctie (6 stuks) zijn in een aparte tabel gepresenteerd (tabel 12). In 2001 zijn bij het tabelleren van het totaal aantal mensjaren werk de ingehuurde mensjaren niet ingeteld. In deze publicatie zijn voor 2001 de gecorrigeerde aantallen weergegeven. Voor gedetailleerde informatie en tijdreeksen kan het Internet worden geraadpleegd op 4 Centraal Bureau voor de Statistiek

5 1. Samenvatting In 2003 waren er 230 muziekscholen, creativiteitscentra en gecombineerde instellingen. Ten opzichte van 2001 is het aantal instellingen licht gedaald, waarmee de trend sinds 1993 is voortgezet. De relatieve omvang van de drie groepen ten opzichte van het totale aantal instellingen is nauwelijks gewijzigd. De muziekscholen blijven met een aandeel van 47% de grootste groep. Met 425 duizend personen die zich in 2003 ingeschreven hebben voor een cursus bij een van de leden van de VKV/De Kunstconnectie is het aantal leerlingen en cursisten ten opzichte van 2001 met zo n 3% toegenomen. Deze toename wordt veroorzaakt door een toename van het aantal inschrijvingen aan de gecombineerde instellingen; het aantal leerlingen en cursisten aan muziekscholen bleef vrijwel ongewijzigd terwijl bij de creativiteitscentra het aantal leerlingen en cursisten iets is afgenomen. Het zijn nog steeds hoofdzakelijk mensen jonger dan 18 jaar die zich inschrijven bij de instellingen kunstzinnige vorming. Vooral muziekscholen verzorgen de vorming aan jongeren. Bij creativiteitscentra en gecombineerde instellingen zijn relatief meer volwassenen ingeschreven. De omvang van het werk in 2003 was 4606 mensjaren groot. Dit is ten opzichte van 2001 een lichte toename van 2%. Deze toename komt grotendeels door de personeelstoename bij de gecombineerde instellingen. Het onderwijzend personeel verzorgde het grootste deel van het werk. De totale baten en lasten bedroegen 266 miljoen euro waarmee de groei van de baten en lasten die zich het afgelopen decennia voordeed, zich onverminderd heeft voortgezet. Het belangrijkste deel van de baten bestaat uit gemeentelijke subsidie. Daarnaast zijn les-, en cursusgelden een grote bron van inkomsten. De uitgaven bestaan voor bijna driekwart uit personeelskosten. Muziekscholen vormden 47% van het aantal instellingen, terwijl 36% van het totale aantal leerlingen en cursisten zich heeft ingeschreven bij een muziekschool. Van het aantal leerlingen bij muziekscholen is 5 procent dansleerling. Muziekscholen waren verantwoordelijk voor 36% van de totale baten en voor 38% van het totale aantal mensjaren werk. De creativiteitscentra vormen een kwart van het aantal instellingen, terwijl slechts 12% van het totale aantal leerlingen en cursisten zich hier heeft ingeschreven. Ruim 60% van het aantal inschrijvingen vindt plaats bij de Staat 1 Kerngegevens kunstzinnige vorming1) Eenheid Instellingen Leerlingen en cursisten jeugd % Mensjaren personeel onderwijzend % Baten mln euro subsidies % les- en cursusgelden % ) Vanaf 1991 VKV/CBS gegevens. Staat 2 Kerngegevens kunstzinnige vorming naar type instelling, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum instelling Instellingen Leerlingen en cursisten jeugd % Mensjaren personeel onderwijzend personeel % Baten mln euro 96,7 18,7 150,8 266,1 subsidies % les- en cursusgelden % Kunstzinnige vorming

6 cursussen beeldende vorming gevolgd door het aantal inschrijvingen bij dans en drama die samen nog eens een kwart van het aantal leerlingen en cursisten voor hun rekening nemen. In tegenstelling tot de muziekscholen en de gecombineerde instellingen schrijven zich bij de creativiteitscentra hoofdzakelijk personen van 18 jaar of ouder in. De creativiteitscentra zijn meestal relatief klein. Ofschoon zij een kwart uitmaken van het totale aantal instellingen, ligt niet alleen het aandeel in het aantal inschrijvingen, maar ook het aandeel in de totale baten en in het aantal mensjaren arbeid veel lager dan een kwart namelijk op respectievelijk 7% en 6%. De gecombineerde instellingen combineren muzieklessen met lessen in overige typen kunstzinnige vorming. Bij deze instellingen valt verreweg het hoogste aantal inschrijvingen per instelling te noteren. De meeste inschrijvingen vonden plaats bij muziek, beeldende vorming en dans. De 67 gecombineerde instellingen, die nog geen 30% van het totale aantal instellingen uitmaken, zijn verantwoordelijk voor ruim de helft van het totale aantal inschrijvingen. Ook voor wat betreft het aandeel van deze instellingen in het totale aantal mensjaren personeel en in het aandeel van de totale baten nemen zij ruim de helft voor hun rekening. Over de afgelopen 10 jaar valt een afname van het aantal muziekscholen en creativiteitscentra waar te nemen, terwijl de gecombineerde instellingen in aantal toenemen. Ook met betrekking tot het aantal leerlingen en cursisten valt de afgelopen periode eenzelfde ontwikkeling op; minder deelnemers aan de muziekscholen en creativiteitscentra en meer deelnemers aan de gecombineerde instellingen. Ook voor wat betreft het totale aantal mensjaren werk en de totale baten van de instellingen, nemen de gecombineerde instellingen een steeds groter wordend aandeel voor hun rekening. In de hele sector kunstzinnige vorming leverde muziekonderricht met 63% van het totale aantal inschrijvingen het grootste aandeel. Beeldende vorming en dans hadden samen een kwart van het aantal inschrijvingen. De cursussen muziek, dans en drama trokken hoofdzakelijk jeugdigen aan. Bij beeldende vorming, literaire en audiovisuele cursussen waren de volwassen inschrijvers in de meerderheid. Evenals in 1999 en 2001 is er gevraagd naar het aantal leerlingen en leerkrachten dat bereikt wordt binnen het onderwijs door de instellingen kunstzinnige vorming. Ook is er gevraagd naar het aantal scholen dat wordt bereikt. Scholen (en dus leerlingen) kunnen bereikt worden doordat medewerkers van de instellingen lesgeven binnen het onderwijs of via bemiddeling tussen scholen en aanbieders van kunst. Leerkrachten kunnen bereikt worden via begeleiding en advisering door medewerkers van de instellingen. Van alle instellingen kunstzinnige vorming bereikt 44% scholen door het lesgeven; 32 procent van de instellingen bereikt scholen door bemiddeling en 47 procent van de instellingen bereikt leerkrachten doordat de instellingen begeleiding of advies geven. Tenslotte bereikt 52 procent van de instellingen leerlingen in het onderwijs door ten minste één van deze activiteiten. De steunfunctie-instellingen (de tweede lijnsinstellingen) spelen een belangrijke rol bij de bemiddeling tussen scholen en aanbieders van kunst; alle 6 (uitsluitend) steunfunctie-instellingen bereiken leerlingen in het reguliere onderwijs, bij muziekscholen ligt dat percentage op 50 procent, bij creativiteitscentra op 40 procent en bij gecombineerde instellingen op 63 procent. Deze (eerstelijns) instellingen oefenen overigens ook een steunfunctie uit naast het geven van onderricht in muziek, drama, beeldende kunst et cetera. In tabel 13 worden de gegevens over dit onderwerp gepresenteerd. Staat 3 Leerlingen en cursisten naar type cursus en leeftijdsgroep, 2003 Leerlingen en cursisten totaal % jeugd Muziek Dans Beeldend Audio-visueel Drama Literair Overige Totaal volwassenen 6 Centraal Bureau voor de Statistiek

7 2. Figuren 1. Instellingen naar type, Leerlingen en cursisten naar type instelling, % 36% 47% 52% 24% 12% Muziekschool Creativiteitscentrum Gecombineerde instelling Muziekschool Creativiteitscentrum Gecombineerde instelling 3. Leerlingen en cursisten naar type instelling en leeftijd, Inschrijvingen per type instelling en type cursus, 2003 % Muziekschool Creativiteitscentrum Gecombineerde instelling 0 Muziekschool Creativiteitscentrum Gecombineerde instelling Leerlingen jeugd Leerlingen volwassen Cursisten jeugd Cursisten volwassen Muziek Beeldend Drama Overig Audiovisueel Dans Literair Kunstzinnige vorming

8 5. Inschrijvingen per leeftijdsgroep en type cursus, 2003 % Mensjaren personeel naar functie en type instelling, 2003 % Volwassenen Jeugd Totaal 0 Muziekschool Creativiteitscentrum Gecombineerde instelling Muziek Dans Beeldende vorming Overig Onderwijzend Onderwijs ondersteunend Steunfunctie 7. Baten en lasten, 2003 Baten Lasten 9% 17% 28% 12% 60% 2% 69% 3% Gemeentelijke subsidie Provinciale subsidie Les- en cursusgelden Overig Personeel in loondienst Personeel niet in loondienst Huisvesting Overig 8 Centraal Bureau voor de Statistiek

9 3. Tabellen Tabel 1 Kunstzinnige vorming Eenheid Instellingen muziekschool creativiteitscentrum gecombineerde instelling Leerlingen en cursisten muziek % dans % beeldend % audio-visueel % drama % literair % overige % Mensjaren personeel onderwijzend onderwijs ondersteunend steunfunctie Baten mln euro 166,8 189,3 202,7 212,0 241,5 266,1 gemeentelijke subsidie mln euro 113,7 126,2 133,4 140,9 148,7 158,0 provinciale subsidie mln euro 3,8 3,6 2,7 2,7 3,9 8,8 les- en cursusgelden mln euro 43,3 53,0 57,3 58,7 67,3 74,5 overige mln euro 5,9 6,4 9,3 9,7 21,6 24,8 Lasten mln euro 167,4 189,2 202,9 212,0 241,5 266,1 personeelskosten mln euro 128,1 142,9 151,4 156,6 171,7 193,2 huisvestingskosten mln euro 19,9 19,8 21,9 22,1 23,6 29,6 overige mln euro 19,4 26,5 29,7 33,3 46,2 43,3 Tabel 2 Kerngegevens naar type instelling, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum instelling Instellingen Leerlingen en cursisten muziek % dans % beeldend % audio-visueel % drama % literair % overige % Mensjaren personeel onderwijzend % Baten mln euro 96,7 18,7 150,8 266,1 gemeentelijke subsidie % provinciale subsidie % les- en cursusgelden % Lasten mln euro 96,7 18,7 150,8 266,1 personeelskosten % huisvestingskosten % Kunstzinnige vorming

10 Tabel 3 Kerngegevens naar provincie, 2003 Eenheid Gr. F. D. Ov. Fl. Gld. U. NH ZH. Z. NB. L. Ned. Instellingen Leerlingen en cursisten muziek % dans % beeldend % overige % Mensjaren personeel onderwijzend % Baten mln euro 11,6 13,6 8,1 17,3 8,6 39,4 13,1 35,3 49,3 7,0 42,0 21,3 266,1 gemeentelijke subsidie % provinciale subsidie % les- en cursusgelden % Lasten mln euro 11,6 13,6 8,1 17,3 8,6 39,4 13,1 35,3 49,3 7,0 42,0 21,3 266,1 personeelskosten % huisvestingskosten % Tabel 4 Kerngegevens per instelling naar grootteklasse docenturen van de instelling, 2003 Eenheid Arbeidsvolume docenten minder 2,5 tot 5 5 tot tot tot tot tot mens- Totaal dan 2,5 mens- mens- mens- mens- mens- mens- jaren en mens- jaren jaren jaren jaren jaren jaren meer jaar Instellingen Leerlingen en cursisten muziek % dans % beeldend % overige % Mensjaren personeel onderwijzend % Baten euro gemeentelijke subsidie % provinciale subsidie % les- en cursusgelden % Lasten euro personeelskosten % huisvestingskosten % Centraal Bureau voor de Statistiek

11 Tabel 5 Kerngegevens naar gemeentegrootteklasse, 2003 Eenheid Gemeentegrootte Totaal tot tot tot tot inwoners inwoners inwoners inwoners inwoners en meer Instellingen Leerlingen en cursisten muziek % dans % overige % Mensjaren personeel onderwijzend % Baten mln euro 15,3 73,8 65,7 72,9 38,5 266,1 gemeentelijke subsidie % provinciale subsidie % les- en cursusgelden % Lasten mln euro 15,3 73,8 65,7 72,9 38,5 266,1 personeelskosten % huisvestingskosten % Tabel 6 Leerlingen en cursisten naar type instelling en leeftijdsgroep, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum instelling Leerlingen Totaal gemiddeld per instelling jeugd % Cursisten Totaal gemiddeld per instelling jeugd % Leerlingen en cursisten Totaal Gemiddeld per instelling jeugd % Tabel 7 Leerlingen en cursisten naar type cursus en leeftijdsgroep, 2003 Leerlingen Cursisten Totaal jeugd volwassenen jeugd volwassenen jeugd volwassenen % Muziek Dans Beeldend Audio-visueel Drama Literair Overige Totaal (=100%) Kunstzinnige vorming

12 Tabel 8 Leerlingen en cursisten naar type cursus en leeftijdsgroep, 2003 Leerlingen Cursisten Leerlingen en cursisten totaal jeugd totaal jeugd totaal jeugd % % % Muziek Dans Beeldend Audio-visueel Drama Literair Overige Totaal Tabel 9 Personeel naar functie en type instelling, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum Instelling Werkzame personen onderwiizend personeel % onderwijs ondersteunend % steunfunctie % Mensjaren personeel onderwiizend personeel % onderwijs ondersteunend % steunfunctie % Tabel 10 Mensjaren personeel in loondienst naar functie en type instelling, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum Instelling Mensjaren personeel in loondienst onderwiizend personeel onderwijs ondersteunend directie % staf % administratie % beheer % overig % steunfunctie Tabel 11 Baten en Lasten naar type instelling, 2003 Eenheid Muziekschool Creativiteits- Gecombineerde Totaal centrum instelling Baten mln euro 96,7 18,7 150,8 266,1 gemeentelijke subsidie % provinciale subsidie % les- en cursusgelden % overige baten % Lasten mln euro 96,7 18,7 150,8 266,1 personeel in loondienst % personeel niet in loondienst % scholing en overige personeelskosten % huisvestingskosten % overige lasten % Centraal Bureau voor de Statistiek

13 Tabel 12 Kerngegevens steunfunctieinstellingen 1), 2003 Eenheid Steunfunctie instelling Instellingen 1 6 Werkzame personen steunfunctie % 64 onderwijzend, ondersteunend % 36 Mensjaren personeel steunfunctie % 51 ondersteunend % 49 Baten mln euro 21,4 gemeentelijke subsidies % 7 provinciale subsidies % 71 lesgelden % 4 overige baten % 18 Lasten mln euro 21,4 personeelskosten % 53 huisvestingskosten % 4 overige kosten % 43 1) Dit zijn instellingen die uitsluitend werkzaamheden verrichten voor de coördinatie en ondersteuning van lesprogramma s in scholen e.d. Tabel 13 Bereik van instellingen kunstzinnige vorming in het onderwijs en bereikte aantallen naar type dienstverlening, 2003 Eenheid Percentage van de instellingen met bereik in onderwijs Bereikte aantallen basis- voortgezet onderwijs regionale totaal onderwijs opleidingscentra basisvorming bovenbouw % Totaal instellingen (=236) bereik scholen dmv lesgeven bereik scholen dmv bemiddeling bereik leerkrachten dmv begeleiding/advies bereik leerlingen door een van bovenstaande activiteiten muziekscholen (=107) bereik scholen dmv lesgeven bereik scholen dmv bemiddeling bereik leerkrachten dmv begeleiding/advies bereik leerlingen door een van bovenstaande activiteiten creativiteitscentrum (=56) bereik scholen dmv lesgeven bereik scholen dmv bemiddeling bereik leerkrachten dmv begeleiding/advies bereik leerlingen door een van bovenstaande activiteiten gecombineerde instelling (=67) bereik scholen dmv lesgeven bereik scholen dmv bemiddeling bereik leerkrachten dmv begeleiding/advies bereik leerlingen door een van bovenstaande activiteiten instellingen met uitsluitend steunfunctie (=6) bereik scholen dmv lesgeven bereik scholen dmv bemiddeling bereik leerkrachten dmv begeleiding/advies bereik leerlingen door een van bovenstaande activiteiten Kunstzinnige vorming

14 Gebruikte begrippen Instelling Een juridisch zelfstandig rechtspersoon met een eigen begroting, zonder winstoogmerk, doorgaans een stichting, met activiteiten op het gebied van kunstzinnige vorming. Beroepsonderwijs op het gebied van kunst, muziek, ballet, en creatieve vaardigheden wordt niet tot kunstzinnige vorming gerekend. Kunstzinnige vorming Activiteit waarbij leerervaringen bij amateurs tot stand worden gebracht met inzet van kunstzinnige middelen. Type instelling Er worden 4 typen instellingen voor kunstzinnige vorming onderscheiden, te weten: muziekschool: instelling waar muzieklessen en soms ook danslessen gegeven worden; creativiteitscentrum: instelling waar cursussen gegeven worden als dans, beeldende kunst, audiovisuele, dramatische en/ of literaire vorming; gecombineerde instelling: een combinatie van muziekschool en creativiteitscentrum. Steunfunctieinstelling: instelling die werkzaamheden verricht voor de coördinatie en ondersteuning van lesprogramma s in scholen, club-, en buurthuizen e.d. Inschrijving Een overeenkomst tussen persoon en instelling voor kunstzinnige vorming voor het volgen van een specifieke cursus. Personen die meerdere cursussen volgen staan hierbij meerdere keren ingeschreven. Jeugd Ingeschreven persoon jonger dan 18 jaar. Volwassene Ingeschreven persoon van 18 jaar of ouder. Leerling Een persoon die zich ingeschreven heeft voor een cursus van meer dan 20 weken. Cursist Een persoon die zich ingeschreven heeft voor een cursus van maximaal 20 weken. Personeel Alle bezoldigd personeel, dat wil zeggen alle personeel in loondienst en alle personeel niet in loondienst, zoals uitzendpersoneel en personeel dat werkt op honorarium basis of via een WSW-regeling e.d. Vrijwilligers zijn niet bij het personeel inbegrepen. Onderwijzend personeel Personeel dat lessen en/ of cursussen geeft. Onderwijs ondersteunend personeel Personeel dat werkzaamheden verricht op het gebied van algehele leiding, organisatie en/ of administratie. Steunfunctiepersoneel Personeel dat werkzaamheden verricht voor de coördinatie en ondersteuning van lesprogramma s in scholen, club- en buurthuizen e.d. Mensjaar onderwijzend personeel uren per jaar. Mensjaar overig personeel arbeidsuren per jaar. 14 Centraal Bureau voor de Statistiek

15 Andere CBS-publicaties Statistisch Jaarboek Dit boek bevat cijfers over alle aspecten van de Nederlandse samenleving: bevolking, inkomen, economie, prijzen, financiële markten, milieu en vele andere onderwerpen. Het verschijnt jaarlijks in januari. Jaarlijks, 569 blz., 25,75, incl. StatLine cd-rom. ISSN Kengetal A-26. Statistisch bulletin Het Statistisch bulletin verschijnt wekelijks met de meest recente uitkomsten van alle statistische onderzoeken van het CBS. Nationale Rekeningen Deze publicatie geeft een compleet overzicht van de stand en de ontwikkeling van onze economie. Bevat gedetailleerde gegevens over de bedrijfstakken, over groepen producten en over ondernemingen, huishoudens en de overheid. Jaarlijks, 300 blz., 43,60. ISSN Kengetal P-2. Teletekst Conjunctuurinformatie en de meest recente CBS-persberichten staan op pagina 506 en 507 van NOS-Teletekst. Internet De CBS-website is te bereiken via De site bevat statistische kerncijfers over de Nederlandse samenleving. Actuele statistische uitkomsten staan in persberichten die kunnen worden gedownload. StatLine StatLine is de gratis elektronische centrale databank van het CBS. In StatLine vindt u statistische informatie in de vorm van tabellen, teksten en grafieken. Alle resultaten kunt u bekijken, printen of exporteren. StatLine bevat tevens tijdreeksen over vele maatschappelijke en economische onderwerpen, over de regio en de conjunctuur. U kunt StatLine vinden op onze website: of direct via: Kunstzinnige vorming