GEMEENTEBLAD 2010 nr. 27

Transcriptie

1 GEMEENTEBLAD 2010 nr. 27 De raad van de gemeente Maassluis; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; gelet op artikel 147, eerste lid van de Gemeentewet; gelet op de artikelen 8, eerste lid, onderdeel b, en 18 van de Wet werk en bijstand; gelet op de artikelen 12, eerste lid, onderdeel b en 41, eerste lid van de Wet investeren in jongeren; gelet op de artikelen 35, eerste lid, onderdeel b en 20, tweede lid IOAW; gelet op de artikelen 35, eerste lid, onderdeel b en 20, tweede lid IOAZ besluit: vast te stellen de volgende verordening: Maatregelenverordening gemeente Maassluis 2010 Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Artikel 1 Begrippen In deze verordening wordt verstaan onder: a. WWB: de Wet werk en bijstand; b. WIJ: de Wet investeren in jongeren; c. IOAW: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers; d. IOAZ: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze zelfstandigen; e. Belanghebbende: de belanghebbende bedoeld in artikel 1:2 eerste lid van de Algemene wet bestuursrecht (Abw) met een WWB- of WIJ-voorziening. Of hij die recht heeft op een uitkering op grond van de IOAW, voor zover hij is aangewezen op arbeid in dienstbetrekking, alsmede hij die recht heeft op een uitkering op grond van de IOAZ; f. Bijstandsnorm: de norm bedoeld in artikel 5, onderdeel c WWB; g. WIJ-norm: de op grond van hoofdstuk 4 van de WIJ op de jongere van toepassing zijnde norm, vermeerderd of verminderd met de op grond van dat hoofdstuk door het college vastgestelde verhoging of verlaging; h. Uitkeringsnorm: de op de belanghebbende van toepassing zijnde netto grondslag, bedoeld in artikel 5, vierde lid IOAW/IOAZ; i. Maatregel: de verlaging van de bijstand op grond van artikel 18, tweede lid WWB of de verlaging van de inkomensvoorziening op grond van artikel 41, eerste lid WIJ of de verlaging van de uitkeringsnorm op grond van artikel 20, tweede lid IOAW en artikel 20, eerste lid IOAZ; j. Inlichtingenplicht: de inlichtingenplicht als bedoeld in artikel 17 WWB en artikel 44 WIJ, artikel 13 IOAW / IOAZ, en de artikelen 28 tot en met 30 van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen;

2 k. Benadelingsbedrag: het bedrag bedoeld in artikel 58 lid 4 WWB of het bruto bedrag dat als gevolg van het niet of niet behoorlijk nakomen van een inlichtingenverplichting ten onrechte is verleend als inkomensvoorziening of werkleeraanbod op grond van de WIJ of het bruto bedrag dat als gevolg van het niet of niet behoorlijk nakomen van een inlichtingenverplichting ten onrechte is verleend als uitkering op grond van de IOAW / IOAZ; l. Het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Maassluis; Artikel 2 - Het opleggen van een maatregel 1. Als de belanghebbende de verplichtingen, voortvloeiende uit de WWB, de WIJ, artikel 13 IAOW / IOAZ of een op grond van hoofstuk III IOAW / IOAZ aan de uitkering verbonden verplichting, anders dan de verplichting als bedoeld in artikel 37, eerste lid, onderdeel c IOAZ, dan wel de artikelen 30c, tweede en derde lid van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (Wet SUWI), niet of onvoldoende nakomt, waaronder begrepen het zich jegens het college zeer ernstig misdragen, wordt overeenkomstig deze verordening een maatregel opgelegd. 2. Een maatregel wordt afgestemd op de ernst van de gedraging, de mate waarin de belanghebbende de gedraging kan worden verweten en de omstandigheden waarin hij verkeert. Artikel 3 Berekeningsgrondslag 1. De maatregel wordt toegepast op de bijstandsnorm, de WIJ-norm of de uitkeringsnorm. 2. In afwijking van het eerste lid kan de maatregel ook worden toegepast op de bijzondere bijstand indien: a. aan belanghebbende bijzondere bijstand wordt verleend met toepassing van artikel 12 WWB; of b. de verwijtbare gedraging van belanghebbende, in relatie met zijn recht op bijzondere bijstand, daartoe aanleiding geeft. Artikel 4 - Het besluit tot opleggen van een maatregel In het besluit tot opleggen van een maatregel worden in ieder geval vermeld: de reden van de maatregel, de datum van aanvang van de maatregel, de duur van de maatregel, het percentage waarmee de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm wordt verlaagd en, indien van toepassing, de reden om af te wijken van de standaardmaatregel die volgt uit deze verordening. Artikel 5 - Afzien van het opleggen van een maatregel 1. Het college ziet af van het opleggen van een maatregel indien: a. elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt; of b. de gedraging meer dan één jaar vóór constatering van die gedraging door het college heeft plaatsgevonden, met uitzondering van de gedraging die schending van de inlichtingenplicht inhoudt; of c. de gedraging die een schending van de inlichtingenplicht inhoudt langer dan vijf jaar geleden heeft plaatsgevonden; d. er sprake is van dringende redenen. 2. Indien het college afziet van het opleggen van een maatregel op grond van dringende redenen, wordt de belanghebbende daarvan schriftelijk mededeling gedaan. 2

3 Artikel 6 - Ingangsdatum en tijdvak 1. De maatregel treedt in werking nadat het besluit tot het opleggen van de maatregel aan de belanghebbende is bekendgemaakt. Daarbij wordt uitgegaan van de voor de betreffende maand geldende bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm. 2. In afwijking van het eerste lid kan de maatregel met terugwerkende kracht worden opgelegd, voor zover de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm nog niet is uitbetaald. 3. In afwijking van het eerste lid kan de maatregel met terugwerkende kracht worden opgelegd, indien de inlichtingenplicht niet is nagekomen en de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm ten onrechte of tot een te hoog bedrag is verleend. 4. Een maatregel wordt voor een bepaalde tijd opgelegd. Een maatregel die voor een periode van meer dan drie maanden wordt opgelegd, wordt uiterlijk na drie maanden nadat het besluit bekend gemaakt is, heroverwogen. Artikel 7 - Samenloop en recidive 1. Indien belanghebbende zich tegelijkertijd schuldig maakt aan verschillende verwijtbare gedragingen, wordt voor het bepalen van de hoogte en de duur van de maatregel uitgegaan van cumulatie van de percentages welke gelden voor de verschillende gedragingen, met een maximum van 100% van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm. 2. De duur van de maatregel wordt verdubbeld indien de belanghebbende zich binnen twaalf maanden na bekendmaking van een besluit waarmee een maatregel is opgelegd opnieuw schuldig maakt aan een verwijtbare gedraging. 3. Voor de toepassing van het tweede lid wordt met een besluit waarmee een maatregel is opgelegd gelijkgesteld het besluit om daarvan af te zien op grond van dringende redenen, bedoeld in artikel 5, eerste lid, onderdeel d. Hoofdstuk 2. Het niet nakomen van de arbeidsverplichtingen Artikel 8 - Indeling in categorieën Gedragingen van belanghebbenden die betrekking hebben op het niet verkrijgen of het niet behouden van arbeid, worden onderscheiden in de volgende categorieën: 1. Eerste categorie: het zich niet tijdig laten registreren als werkzoekende bij het UWV-Werkbedrijf of het niet tijdig laten verlengen van de registratie; 2. Tweede categorie: a. het niet naar vermogen trachten algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen; b. het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling; c. het niet of onvoldoende gebruikmaken van een door het college aangeboden voorziening als bedoeld in artikel 9 eerste lid onder b en artikel 10, eerste lid WWB of artikel 37, eerste lid onder e IOAW / IOAZ, of een aangeboden werkleeraanbod als bedoeld in artikel 5 WIJ, voor zover dit niet heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging hiervan; 3, Derde categorie: 3

4 a. het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid; b. het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking voor zover er geen sprake is geweest van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling; c. het niet of onvoldoende gebruikmaken van een door het college aangeboden voorziening als bedoeld in artikel 9 eerste lid onder b en artikel 10, eerste lid WWB of artikel 37, eerste lid onder e IOAW / IOAZ of een aangeboden werkleeraanbod als bedoeld in artikel 5 WIJ, voor zover dit heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging hiervan; Artikel 9 - De hoogte en duur van de maatregel De maatregel wordt onverminderd artikel 2, tweede lid, vastgesteld op: 1. tien procent van de bijstandsnorm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de eerste categorie; 2. vijfentwintig procent van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de tweede categorie; 3. honderd procent van de bijstandsnorm gedurende een maand bij gedragingen van de derde categorie; 4. In afwijking van de vorige leden wordt geen maatregel opgelegd voor jongeren tot 27 jaar bij gedragingen van de eerste categorie en de derde categorie onder a en b. 5. In afwijking van het derde lid wordt geen maatregel opgelegd voor cliënten die een uitkering op grond van de IOAZ genieten en zich schuldig maken aan het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid. Hoofdstuk 3. Het niet nakomen van de inlichtingenplicht Artikel 10 - Te laat verstrekken van gegevens 1. Indien een belanghebbende de inlichtingenplicht niet binnen de door het college daartoe gestelde termijn is nagekomen, maar wel binnen de hersteltermijn als bedoeld in artikel 54, tweede lid WWB of artikel 40, tweede lid WIJ, of artikel 17, tweede lid IOAW / IOAZ, wordt onverminderd artikel 2, tweede lid, een maatregel opgelegd van vijf procent van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand. 2. Van het opleggen van een maatregel bedoeld in het eerste lid kan worden afgezien en worden volstaan met het geven van een schriftelijke waarschuwing, tenzij het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting plaatsvindt binnen een periode van twee jaar, te rekenen vanaf de datum waarop eerder aan belanghebbende een schriftelijke waarschuwing is gegeven. Artikel 11 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen zonder benadeling gemeente 1. Indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht niet heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van de bijstand of inkomensvoorziening, bedraagt de maatregel vijf procent van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand, onverminderd artikel 2, tweede lid. 2. Van het opleggen van de maatregel bedoeld in het eerste lid kan worden afgezien en worden volstaan met het geven van een schriftelijke waarschuwing, tenzij het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting plaatsvindt binnen een periode van twee jaar te rekenen vanaf de datum waarop eerder aan belanghebbende een schriftelijke waarschuwing is gegeven. 4

5 3. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder het niet verstrekken van inlichtingen tevens verstaan het na afloop van de hersteltermijn, als bedoeld in artikel 54, tweede lid WWB of artikel 40, tweede lid WIJ of artikel 17, tweede lid IOAW / IOAZ, alsnog verstrekken van inlichtingen. Artikel 12 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen met benadeling gemeente 1. Indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van de bijstand of inkomensvoorziening, wordt de maatregel afgestemd op de hoogte van het benadelingsbedrag. 2. De maatregel wordt onverminderd artikel 2, tweede lid, vastgesteld op: a. 10% van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij een benadelingsbedrag tot 1.000,--; b. 20% van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij een benadelingsbedrag vanaf 1.000,-- tot 2.000,-- c. 40% van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij een benadelingsbedrag vanaf 2.000,-- tot 4.000,--; d. 100% van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand bij een benadelingsbedrag groter dan 4.000, Voor de toepassing van dit artikel wordt onder het niet verstrekken van inlichtingen tevens verstaan het na afloop van de hersteltermijn, als bedoeld in artikel 54, eerste lid WWB of artikel 40, tweede lid WIJ of artikel 17, tweede lid IOAW / IOAZ, alsnog verstrekken van inlichtingen. Hoofdstuk 4. Overige gedragingen die leiden tot een maatregel Artikel 13 - Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid 1. Gedragingen van de belanghebbende die niet vallen onder de artikelen 8 tot en met 12 van deze verordening, maar ook aangemerkt kunnen worden als tekortschietend besef van verantwoordelijkheid als bedoeld in artikel 18 WWB, leiden tot een maatregel. 2. In afwijking van lid 1 wordt voor een jongere tot 27 jaar, voor deze gedragingen, geen maatregel opgelegd. 3. Het college kan vaststellen welke gedragingen leiden tot een maatregel, alsmede de hoogte en duur van de maatregel. Artikel 14 - Zeer ernstige misdragingen Indien een belanghebbende zich zeer ernstig misdraagt tegenover het college of zijn ambtenaren, onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met de uitvoering van de WWB, de WIJ, de IOAW en de IOAZ, wordt onverminderd artikel 2, tweede lid, een maatregel opgelegd van minimaal twintig procent van de bijstandsnorm, WIJ-norm of uitkeringsnorm gedurende een maand. Hoofdstuk 5. Overgangs- en slotbepalingen Artikel 15 Overgangsbepaling 5

6 Verwijtbare gedragingen die hebben plaatsgevonden voor datum inwerkingtreding van deze verordening, worden afgedaan met toepassing van de verordening zoals die over de betreffende periode gold. Artikel 16 - Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking met ingang van 1 oktober 2010 onder gelijktijdige intrekking van de Maatregelenverordening Nieuwe Waterweg Noord 2004 en art. 3 van het raadsbesluit tijdelijke regels Wet investeren in jongeren (WIJ) gemeente Maassluis. Artikel 17 Citeertitel Deze verordening wordt aangehaald als: Maatregelenverordening gemeente Maassluis 2010 Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 5 oktober de griffier, de voorzitter, mr. R. van der Hoek J.A. Karssen 6

7 Toelichting Maatregelenverordening Algemeen Op 1 januari 2010 is de Wet tot bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (Wet BUIG) in werking getreden. Door de Wet BUIG wordt het aantal landelijke regels verder teruggedrongen en krijgt de gemeente meer beleidsruimte, onder meer met betrekking tot de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). De boete en maatregel in de IOAW en IOAZ worden vervangen door een afstemming op basis van een gemeentelijke afstemmingsverordening. Op grond van artikel 35, eerste lid onder b IOAW / IOAZ wordt de gemeenteraad geacht om per 1 juli 2010 regels vast te stellen. Uit het oogpunt van efficiëntie is besloten om de IOAW en IOAZ op te nemen in de Maatregelenverordening WWB. Daarnaast is ook de Wet investeren in jongeren (WIJ) in de maatregelenverordening opgenomen. Dit betekent dat, bij schending van de verplichtingen, in beginsel voor alle cliënten dezelfde maatregelen worden opgelegd. Om deze reden is ervoor gekozen om geen gebruikt te maken van de mogelijkheid die de artikelen 20 lid 1 IOAW en 20 lid 2 IOAZ bieden om, bij verwijtbare beëindiging van de dienstbetrekking, de uitkering blijvend te weigeren. Voor een dergelijke gedraging wordt een maatregel opgelegd van 100% voor de periode van een maand. Zowel in de WWB als in de WIJ geldt een stelsel van rechten en plichten. Op grond van de WWB is de gemeente verplicht bijstand te verstrekken. Op grond van de WIJ is de gemeente verplicht jongeren tot 27 jaar een werkleeraanbod te doen en eventueel een inkomensvoorziening te verstrekken. In de WWB staat het recht op bijstand voorop met als afgeleide de plicht tot arbeidsparticipatie. In de WIJ is dit fundamenteel anders en geldt als uitgangspunt: geen uitkering, tenzij. De belanghebbenden dienen zich te houden aan diverse verplichtingen. Worden deze verplichtingen geschonden, dan dient de bijstand of inkomensvoorziening te worden verlaagd (artikel 18, tweede lid WWB en artikel 41, eerste lid WIJ). Die verlaging geschiedt conform de regels die in een gemeentelijke verordening moeten zijn vastgelegd (artikel 8, eerste lid, onderdeel b WWB en artikel 12, eerste lid, onderdeel b WIJ). De in de WIJ vastgelegde reikwijdte van de gemeentelijke maatregelenverordening is beperkter van aard dan die in de WWB. Aan het werkleeraanbod en de inkomensvoorziening kunnen minder uiteenlopende verplichtingen verbonden worden dan aan de bijstand. Ook kan de inkomensvoorziening niet worden verlaagd als de jongere zich schuldig maakt aan tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan, zoals verwijtbare werkloosheid en het onverantwoord interen van vermogen. De WIJ zelf biedt overigens wel weer meer mogelijkheden dan de WWB in het geval de belanghebbende zich niet aan zijn verplichtingen houdt. Als de jongere in het geheel niet meewerkt aan het opstellen van een plan voor zijn arbeidsinschakeling, dan doet het college de jongere geen werkleeraanbod (artikel 17, vijfde lid WIJ). Er bestaat dan ook geen recht op een inkomensvoorziening (artikel 42, eerste lid, onderdeel c WIJ). Daarnaast kan het college een werkleeraanbod intrekken (artikel 21, onderdeel b WIJ) wanneer de jongere verwijtbaar niet voldoet aan een of meer op hem rustende verplichtingen als bedoeld in hoofdstuk 5 van de WIJ. Met de intrekking van het werkleeraanbod vervalt automatisch het recht op een inkomensvoorziening. Vanwege de verstrekkende gevolgen wordt hier vanzelfsprekend uiterst zorgvuldig mee omgegaan. Pas wanneer een jongere herhaaldelijk de verplichtingen niet nakomt en maatregelen geen effect hebben, kan voor dit uiterste middel worden gekozen. 7

8 Artikelsgewijs Artikel 1 - Begrippen De begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben een gelijkluidende betekenis als de omschrijving in de Wet werk en bijstand, de Wet investeren in jongeren, de IOAW, de IOAZ en de Algemene wet bestuursrecht, tenzij anders is aangegeven. Onder e. belanghebbende Daar de in artikel 20, tweede lid IOAW opgenomen bevoegdheden tot het opleggen van de maatregel, blijkens dat artikel, enkel gelden voor de persoon die is aangewezen op arbeid in dienstbetrekking, is ook het begrip belanghebbende in die zin ingeperkt. Artikel 2 - Het opleggen van een maatregel De WWB, de WIJ, de IOAW en de IOAZ verbinden aan het recht op een bijstandsuitkering of werkleeraanbod verschillende verplichtingen, zoals onder meer: - De inlichtingenplicht (artikel 17, eerste lid WWB, artikel 44, eerste lid WIJ en artikel 13, eerste lid IOAW / IOAZ). Op een belanghebbende rust de verplichting aan het college op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling te doen van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op zijn arbeidsinschakeling, het recht op bijstand of uitkering, dan wel op zijn recht op een werkleeraanbod en inkomensvoorziening. - De medewerkingsplicht (artikel 17, tweede lid WWB, artikel 44, tweede lid WIJ en artikel 13, tweede lid IOAW / IOAZ). Dit is de plicht van belanghebbenden om desgevraagd het college de medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is voor de uitvoering van de WWB, WIJ, IOAW en IOAZ. De medewerkingsplicht kan uit allerlei concrete verplichtingen bestaan, zoals bijvoorbeeld het toestaan van een huisbezoek of het meewerken aan een psychologisch onderzoek. - De arbeidsverplichting (artikel 9 WWB, artikel 45 WIJ en artikel 37 IOAW / IOAZ). Dit betreft de verplichtingen die betrekking hebben op de arbeidsinschakeling en de totstandkoming en tenuitvoeringlegging van het werkleeraanbod. Ook de Wet SUWI legt verplichtingen op. Het betreft de verplichting om alle gevraagde gegevens en bewijsstukken aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen te verstrekken die nodig zijn voor de beslissing door het college en de verplichting om op verzoek of onverwijld uit eigen beweging alle feiten en omstandigheden mee te delen aan de Centrale organisatie werk en inkomen, waarvan redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand of de uitkering op grond van de IOAW, het geldend maken van het recht op bijstand of de hoogte of de duur van de bijstand (artikel 30c, tweede en derde lid Wet SUWI) In de maatregelenverordening zijn voor allerlei gedragingen die een schending van een verplichting betekenen, standaardmaatregelen vastgesteld in de vorm van een vaste percentuele verlaging van de bijstandsnorm of inkomensvoorziening. In dit lid is de hoofdregel neergelegd: een op te leggen maatregel moet worden afgestemd op de individuele omstandigheden van de belanghebbende en de mate van verwijtbaarheid. Dat wil zeggen dat bij elke op te leggen maatregel zal moeten worden nagegaan of, gelet op de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de individuele omstandigheden van de belanghebbende, moet worden afgeweken van de hoogte en de duur van de voorgeschreven standaardmaatregel. 8

9 Afwijking van de standaardmaatregel kan zowel een verzwaring als een matiging betekenen. Het college dient dus bij een maatregeloverweging telkens de volgende drie stappen te doorlopen: Stap 1: vaststellen van de ernst van de gedraging. Stap 2: vaststellen van de verwijtbaarheid. Stap 3: vaststellen van de omstandigheden van de belanghebbende. Artikel 3 - De berekeningsgrondslag Het uitgangspunt is dat een maatregel wordt opgelegd over de bijstandsnorm, inkomensvoorziening of uitkeringsnorm. Zowel onder de bijstandsnorm als onder de inkomensvoorziening wordt verstaan: de wettelijke norm, inclusief gemeentelijke toeslag of verlaging en inclusief vakantietoeslag. Onder de uitkeringsnorm wordt verstaan de op belanghebbende van toepassing zijnde netto grondslag, bedoeld in artikel 5, vierde lid IOAW / IOAZ. Onderdeel a: de WIJ-norm voor 18 tot en met 20-jarigen is lager dan die voor 21 tot en met 26- jarigen. Deze inkomensvoorziening kan, indien noodzakelijk, worden aangevuld door middel van aanvullende bijzondere bijstand voor de kosten van levensonderhoud op grond van artikel 12 WWB. Indien de maatregel alleen op de lage jongerennorm zou worden opgelegd, zou dit leiden tot rechtsongelijkheid ten opzichte van de 21-jarigen en ouder. Onderdeel b: deze bepaling maakt het mogelijk dat het college in incidentele gevallen een maatregel oplegt over de bijzondere bijstand. Er moet dan wel een verband bestaan tussen de gedraging van een belanghebbende en zijn recht op bijzondere bijstand. Artikel 4 - Het besluit tot opleggen van een maatregel Het verlagen van de bijstand omdat een maatregel wordt opgelegd, vindt plaats door middel van een besluit. Tegen dit besluit kan door de belanghebbende bezwaar en beroep worden aangetekend. In dit artikel wordt aangegeven wat in het besluit in ieder geval moet worden vermeld. Deze eisen vloeien rechtstreeks voort uit de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en dan met name uit het motiveringsvereiste. Het motiveringsvereiste houdt onder andere in dat een besluit kenbaar is en van een deugdelijke motivering wordt voorzien. Artikel 5 - Afzien van het opleggen van een maatregel Het afzien van het opleggen van een maatregel indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt, is geregeld in artikel 18, tweede lid, WWB, artikel 41, tweede lid WIJ en artikel 20, vierde lid IOAW / IOAZ. Een andere reden om af te zien van het opleggen van een maatregel is dat de gedraging te lang geleden heeft plaatsgevonden (verjaring). Omwille van de effectiviteit ( lik op stuk ) is het nodig dat een maatregel spoedig nadat de gedraging heeft plaatsgehad, wordt opgelegd. Om deze reden wordt onder b geregeld dat het college geen maatregelen oplegt voor gedragingen die langer dan één jaar geleden hebben plaatsgevonden. Dit heeft tevens als voordeel dat de klant niet te lang in onzekerheid wordt gehouden of de gemeente overgaat tot het opleggen van een maatregel. 9

10 Voor gedragingen die een schending van de informatieplicht inhouden en als gevolg waarvan ten onrechte bijstand of inkomensvoorziening is verleend of een te hoog bedrag aan bijstand of inkomensvoorziening is verleend, geldt in de verordening een verjaringstermijn van vijf jaar. Voor wat betreft de duur van deze termijn is aansluiting gezocht bij de in artikel 14e van de (oude) Abw genoemde termijn betreffende het opleggen van een boete wegens niet-nakoming van de informatieplicht. Deze termijn was in het leven geroepen om ervoor te zorgen dat, uit het oogpunt der rechtszekerheid, de mogelijkheid tot het opleggen van een boete niet eindeloos kan bestaan. In dit lid is geregeld dat kan worden afzien van het opleggen van een maatregel indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn. De verordening stelt een algemene verplichting tot het opleggen van een maatregel voorop. Uitzonderingen moeten echter mogelijk zijn indien voor de belanghebbende onaanvaardbare consequenties zouden optreden. Uit het woord "dringend" blijkt dat er wel iets heel bijzonders en uitzonderlijks aan de hand moet zijn wil een afwijking van het algemene principe gerechtvaardigd zijn. Wat dringende redenen zijn, is afhankelijk van de concrete situatie en kan dus niet op voorhand worden vastgelegd. Derde lid Het doen van een schriftelijke mededeling dat het college afziet van het opleggen van een maatregel wegens dringende redenen is van belang in verband met eventuele recidive. Artikel 6 - Ingangsdatum en tijdvak Het opleggen van een maatregel vindt plaats door het verlagen van de uitkering. Verlaging van de uitkering kan in beginsel op twee manieren: 1. met terugwerkende kracht, door middel van een herziening van de uitkering; of 2. door middel van verlaging van het uitkeringsbedrag in de eerstvolgende maand(en) Het verlagen van de uitkering die in de nabije toekomst wordt verstrekt, is de gemakkelijkste methode, omdat dan niet hoeft te worden overgegaan tot herziening van de bijstand en het terugvorderen van het te veel aan bijstand betaalde bedrag. Om deze reden is in het eerste lid vastgelegd dat een maatregel in principe wordt opgelegd, nadat het desbetreffende besluit aan belanghebbende is bekend gemaakt. In de praktijk zal dit meestal inhouden dat de maatregel wordt opgelegd met ingang van de eerste dag van de kalendermaand, die volgt op de kalendermaand waarin het besluit is bekend gemaakt. Voor de berekening van de hoogte van de maatregel moet worden uitgegaan van de voor die maand geldende bijstandsnorm, inkomensvoorziening of uitkeringsnorm. Wanneer een uitkering of inkomensvoorziening nog niet (volledig) is uitbetaald, kan het praktisch zijn om de verlaging te verrekenen met het bedrag dat nog moet worden uitbetaald. Derde lid Indien een uitkering of inkomensvoorziening is beëindigd kan geen maatregel in de toekomst worden opgelegd, maar wordt een maatregel met terugwerkende kracht opgelegd. In dat geval moet een herzieningsbesluit worden genomen (artikel 54, derde lid WWB, artikel 17, derde lid IOAW / IOAZ of 10

11 artikel 40, derde lid WIJ), niet alleen voor wat betreft de ten onrechte verstrekt uitkering, maar ook voor wat betreft de met terugwerkende kracht toe te passen maatregel. Het te veel betaalde bedrag aan bijstand, uitkering of inkomensvoorziening wordt dan van de belanghebbende teruggevorderd. Vierde lid Dit lid regelt dat een maatregel alleen voor bepaalde tijd kan worden opgelegd. Wordt een maatregel voor een langere duur dan drie maanden opgelegd, dan zal het college de maatregel aan een herbeoordeling moeten onderwerpen. Het is ter beoordeling aan het college wanneer die herbeoordeling plaatsvindt, als dat maar gebeurt binnen drie maanden nadat het besluit is genomen. Bij een dergelijke herbeoordeling hoeven niet opnieuw alle relevante feiten en omstandigheden opnieuw tegen het licht te worden gehouden. Een marginale beoordeling volstaat: het college moet beoordelen of het redelijk is dat de opgelegde maatregel wordt gecontinueerd. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gekeken naar de omstandigheden waarin betrokkene verkeert, maar ook of de betreffende persoon nu wel aan zijn verplichtingen voldoet. Artikel 7 - Samenloop en recidive De regeling voor de samenloop van gedragingen heeft betrekking op verschillende gedragingen van de belanghebbende die (min of meer) gelijktijdig plaatsvinden. Indien er sprake is van verschillende gedragingen waarvoor in een zelfde periode een maatregel opgelegd zou kunnen worden, kan voor deze verschillende gedragingen tegelijkertijd een maatregel worden opgelegd. Dit betekent dus dat de afzonderlijke maatregelen in dat geval worden opgeteld. Natuurlijk blijft de hoofdregel, neergelegd in artikel 2, tweede lid, van toepassing: een op te leggen maatregel moet worden afgestemd op de ernst van de gedraging, de omstandigheden en de mate van verwijtbaarheid. Indien binnen twaalf maanden na een eerste verwijtbare gedraging wederom sprake is van een verwijtbare gedraging, kan de grotere mate van verwijtbaarheid tot uitdrukking gebracht in een verdubbeling van de duur van de maatregel. Met de eerste verwijtbare gedraging wordt de eerste gedraging bedoeld die aanleiding is geweest tot een maatregel, ook indien wegens dringende redenen is afgezien van het opleggen van een maatregel. Voor het bepalen van de aanvang van de termijn van 12 maanden, geldt het tijdstip waarop het besluit waarmee de maatregel is opgelegd is verzonden. Op basis van deze bepaling kan een recidivemaatregel slechts een keer worden toegepast. Indien de belanghebbende na een tweede verwijtbare gedraging wederom verwijtbaar gedrag vertoont, zal de hoogte en de duur van de maatregel individueel moeten worden vastgesteld, waarbij gekeken zal moeten worden naar de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de omstandigheden. Artikel 8 - Indeling in categorieën De gedragingen worden in drie categorieën onderscheiden. Hierbij is de ernst van de gedraging het onderscheidend criterium. Een gedraging wordt ernstiger geacht naarmate deze meer concrete gevolgen heeft voor het niet verkrijgen of behouden van betaalde arbeid. De eerste categorie betreft de formele verplichting om zich als werkzoekende in te schrijven bij het UWV WERKbedrijf en ingeschreven te blijven. 11

12 De tweede categorie wordt onderscheiden in drie subcategorieën. a. het niet naar vermogen trachten algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen Deze gedraging betreft schending van de verplichting tot het hebben van een actieve houding op de arbeidsmarkt in ruime zin. Voorbeelden hiervan zijn het te weinig solliciteren, het stellen van een onredelijke eisen en het hebben van een negatieve houding tijdens een sollicitatiegesprek. Ook het geval dat de belanghebbende te laat terugkeert van vakantie is een gedraging als hier bedoeld. De belanghebbende onttrekt zich dan namelijk aan de arbeidsmarkt en doet niet wat in zijn vermogen ligt om algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen. b. het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een onderzoek naar de mogelijkheden tot arbeidsinschakeling Voorbeeld hiervan zijn het weigeren mee te werken aan een toets in verband met het bepalen of een bepaalde opleiding geschikt is voor de belanghebbende en het weigeren mee te werken aan een medisch-arbeidskundig onderzoek. Ook het weigeren zich op advies van een arts te onderwerpen aan een noodzakelijke behandeling van medische aard is een gedraging als hier bedoeld. c. het niet of in onvoldoende mate meewerken aan een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling voor zover dit niet heeft geleid tot het geen doorgang vinden of voortijdige beëindiging van die voorziening Hierbij moet met name gedacht worden aan schending van verplichtingen die aan belanghebbende zijn opgelegd in het kader van een re-integratietraject of werkleeraanbod. Ook gedragingen die zich voordoen tijdens de werkstage vallen hieronder. Deze categorie is alleen van toepassing indien de bewuste gedraging niet tot gevolg heeft gehad dat de voorziening geen doorgang heeft gevonden of is beëindigd. Indien dit wel het geval is geweest, dan dient er een andere sanctie te worden opgelegd. Dit kan zijn een maatregel van de vierde categorie, dan wel (in uiterste gevallen) het intrekken van het werkleeraanbod op grond van artikel 21 onderdeel b WIJ. Ook de derde categorie is onderverdeeld in drie subcategorieën: a. het niet aanvaarden van algemeen geaccepteerde arbeid Deze gedraging duidt op de situatie dat geen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om algemeen geaccepteerde arbeid, al dan niet in deeltijd, te aanvaarden teneinde de bijstandsafhankelijkheid geheel of gedeeltelijk te beëindigen. b. het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking, voor zover er geen sprake is geweest van een door het college aangeboden voorziening gericht op arbeidsinschakeling Onder deze gedraging wordt gerekend de situatie waarin op verwijtbare wijze door eigen toedoen voorafgaand aan de aanvraag dan wel tijdens de bijstandsverlening als het gaat om deeltijdwerk betaalde arbeid niet behouden wordt. Een voorbeeld hiervan is het herhaaldelijk te laat verschijnen op het werk, waardoor de dienstbetrekking uiteindelijk wordt ontbonden of de arbeidsovereenkomst niet wordt verlengd. Het gaat hier om een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. c. het niet of onvoldoende gebruikmaken van een door het college aangeboden voorziening als bedoeld in artikel 9 eerste lid onder b en artikel 10, eerste lid WWB of een aangeboden werkleeraanbod als bedoeld in artikel 5 WIJ, voor zover dit heeft geleid tot het geen doorgang vinden of tot voortijdige beëindiging hiervan; Onder deze gedraging wordt gerekend de situatie waarin op verwijtbare wijze door eigen toedoen betaalde arbeid niet behouden wanneer er sprake geweest van een door het college aangeboden voorziening, die heeft geleid tot arbeidsinschakeling. Ook valt hieronder het verwijtbaar door 12

13 toedoen van de belanghebbende eindigen van het re-integratietraject en het weigeren van een werkstage. Artikel 9 - De hoogte en duur van de maatregel Eerste tot en met derde lid Deze bepalingen bevatten de normering voor de vier categorieën van gedragingen die van doen hebben met het niet verkrijgen of het niet behouden van arbeid. In de hoogte van de normering wordt de ernst van de gedraging tot uitdrukking gebracht. vierde lid De verplichting om ingeschreven te staan bij het UWV Werkbedrijf geldt niet op grond van de WIJ. Ook het tekortschietendbesef van verantwoordelijkheid is niet geregeld in de WIJ (zie ook onder de toelichting bij artikel 13). Dat betekent dat er aan jongeren tot 27 jaar geen maatregelen kunnen worden opgelegd bij gedragingen van de eerste en derde, onder a en b, categorie. vijfde lid Er is kennelijk sprake van een omissie van de wetgever. In artikel 37, eerste lid, onderdeel c IOAZ is de verplichting opgenomen om algemeen geaccepteerde arbeid te aanvaarden. In artikel 20 lid 1 IOAZ wordt dit artikel evenwel uitgezonderd van het opleggen van een maatregel. Zie ook artikel 2, lid 1 van deze verordening. Artikel 10 - Te laat verstrekken van gegevens Indien de belanghebbende de voor de verlening van bijstand van belang zijnde gegevens of gevorderde bewijsstukken niet binnen de door het college gestelde termijn heeft verstrekt, kan het college het recht op bijstand opschorten (artikel 54, eerste lid WWB, artikel 40, eerste lid WIJ of artikel 17, eerste lid IOAW / IOAZ). Het college geeft vervolgens op grond van artikel 54, eerste lid WWB, artikel 40, eerste lid WIJ of artikel 17, eerste lid IOAW / IOAZ een hersteltermijn waarbinnen de belanghebbende het verzuim kan herstellen door alsnog de gegevens of bewijsstukken te verstrekken. Indien de belanghebbende de gegevens of bewijsstukken binnen deze termijn verstrekt, dan wordt een maatregel opgelegd op grond van dit artikel van deze verordening. Indien de gegevens of bewijsstukken buiten deze termijn worden verstrekt, wordt een maatregel opgelegd op grond van artikel 11 of 12. Dit lid geeft de mogelijkheid om in plaats van een maatregel een waarschuwing te geven. De waarschuwing wordt schriftelijk afgegeven en is een besluit ingevolge de Awb. Hiertegen kan de belanghebbende bezwaar aantekenen en vervolgens in beroep gaan. Artikel 11 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen zonder benadeling gemeente In dit artikel wordt de zogeheten nulfraude geregeld: het verstrekken van onjuiste of onvolledige inlichtingen, zonder dat dit heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening. 13

14 Een voorbeeld van nulfraude is het niet opgeven van een vermogensbestanddeel waarbij de waarde van het bestanddeel niet tot gevolg heeft dat de voor de belanghebbende(n) geldende vermogensgrens wordt overschreden. Zie de toelichting bij artikel 10, tweede lid van deze verordening. Derde lid Dit lid is toegevoegd om er geen misverstanden over te laten ontstaan dat er in de situatie dat na afloop van de hersteltermijn de gevraagde gegevens alsnog aan het college worden verstrekt, er ook sprake is van het niet verstrekken van inlichtingen. Niet relevant voor de toepassing van dit lid is of het besluit tot toekenning van bijstand na afloop van de hersteltermijn al dan niet is ingetrokken op grond van artikel 54 lid, vierde lid WWB, artikel 40, vierde lid WIJ of artikel 7, vierde lid IOAW / IOAZ. Artikel 12 - Verstrekken van geen, onjuiste of onvolledige inlichtingen met benadeling gemeente Dit artikel is bedoeld om een maatregel op te leggen als schending van de inlichtingenplicht heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening. De ernst van de gedraging komt tot uitdrukking in de hoogte van het benadelingsbedrag. Het benadelingsbedrag is het bedrag als bedoeld in artikel 58 lid 4 WWB, artikel 54 lid 4 WIJ en artikel 25, lid 4 IOAW / IOAZ. Dat is het bedrag waarmee de gemeente wordt benadeeld als het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht heeft geleid tot het ten onrechte of tot het een te hoog bedrag verlenen van bijstand of inkomensvoorziening. Loonbelasting, premies volksverzekeringen en ziekenfondspremie, voor zover deze belasting en premies niet verrekend kunnen worden met de belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, zijn daardoor tevens onderdeel van het benadelingbedrag. De maatregel wegens het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht is afhankelijk gesteld van de hoogte van het bedrag aan bijstand of inkomensvoorziening dat als gevolg van de schending van deze verplichting ten onrechte is verstrekt. Derde lid Zie de toelichting bij artikel 11, derde lid. Artikel 13 - Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid Aan de WWB ligt het beginsel ten grondslag dat een ieder in eerste instantie in zijn eigen bestaan(skosten) dient te voorzien. Pas wanneer dat niet mogelijk is kan men een beroep doen op bijstand. Hoofdregel is dus dat iedereen alles zal moeten doen en nalaten om een beroep op bijstand te voorkomen. Gebeurt dit niet of in onvoldoende mate dan is er veelal sprake van een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan. Indien de belanghebbende er blijk van heeft gegeven zich daarvan onvoldoende bewust te zijn, wordt ingevolge dit artikel een maatregel opgelegd. Een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid kan uit allerlei gedragingen blijken, zoals: - een onverantwoorde besteding van vermogen; 14

15 - geen of een te late aanvraag doen voor een voorliggende voorziening; - het niet nakomen van de verplichting tot het instellen van een alimentatievordering. De verplichting om voldoende besef van verantwoordelijkheid te tonen voor de voorziening in het bestaan, geldt reeds voordat een bijstandsuitkering wordt aangevraagd (art 18 tweede lid WWB). Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer iemand in de periode voorafgaand aan de bijstandsaanvraag een grote erfenis in korte tijd heeft uitgegeven, waardoor hij niet langer beschikt over voldoende middelen om in de kosten van het bestaan te voorzien en als gevolg daarvan een bijstandsuitkering moet aanvragen, het college hiermee rekening houdt door het opleggen van een maatregel. De WIJ kent geen bepaling zoals artikel 18 tweede lid WWB, waardoor de verplichting tot het tonen van voldoende besef van verantwoordelijkheid niet geldt op grond van de WIJ. Dat betekent dat er aan jongeren tot 27 jaar geen maatregel opgelegd kan worden als er sprake is van bijvoorbeeld het onverantwoord interen van het vermogen of het door eigen toedoen niet behouden van arbeid in dienstbetrekking. Derde lid Het tweede lid geeft het college de mogelijkheid om de gedragingen als bedoeld in het eerste lid nader uit te werken in beleidsregels. Artikel 14 - Zeer ernstige misdragingen Onder de term zeer ernstige misdragingen kunnen diverse vormen van agressie worden verstaan, zij het dat er sprake moet zijn van verwijtbaarheid en van gedrag dat in het normale menselijke verkeer in alle gevallen als onacceptabel wordt beschouwd. Het college kan alleen een maatregel opleggen indien er een verband bestaat tussen de ernstige misdraging en (mogelijke) belemmeringen bij het vaststellen van het recht op een uitkering. Vandaar dat in dit artikel wordt bepaald dat de zeer ernstige misdragingen moeten hebben plaatsgevonden onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met de uitvoering van WWB, de WIJ, de IOAW en de IOAZ. In artikel 18, tweede lid, WWB, artikel 41, eerste lid WIJ, artikel 20, tweede lid IOAW en artikel 20, eerste lid IOAZ wordt gesproken over het zich jegens het college zeer ernstig misdragen. Dit betekent dat alleen (zeer) agressief gedrag tegenover leden van het college en hun ambtenaren aanleiding is voor het opleggen van een maatregel. Er kan dus geen maatregel worden opgelegd als een klant zich agressief heeft gedragen tegenover een medewerker van een andere organisatie die belast is met de uitvoering van de WWB, WIJ, IOAW en IOAZ (bijvoorbeeld een re-integratiebedrijf). Bij het vaststellen van de maatregel in de situatie dat een belanghebbende zich ernstig heeft misdragen, zal gekeken moeten worden naar de ernst van de gedraging, de mate van verwijtbaarheid en de persoonlijke omstandigheden van de betrokkene. Wat betreft het vaststellen van de ernst van de gedraging, kunnen de volgende vormen van agressief gedrag in een oplopende reeks (steeds ernstiger) worden onderscheiden: - verbaal geweld (schelden); - discriminatie; - intimidatie (uitoefenen van psychische druk); - zaakgericht fysiek geweld (vernielingen); - mensgericht fysiek geweld; - combinatie van agressievormen. 15

16 Voor het bepalen van verwijtbaarheid van de misdraging zal gekeken moeten worden naar de omstandigheden waaronder de misdraging heeft plaatsgehad. In dit verband is het relevant een onderscheid te maken tussen instrumenteel geweld en frustratiegeweld. Van instrumenteel geweld is sprake als iemand het toepassen van geweld bewust gebruikt om een bepaald doel te bereiken (bijvoorbeeld het verkrijgen van een voorschot). Agressie die ontstaat door onmacht, ontevredenheid, onduidelijkheid en dergelijke kan worden aangeduid met frustratieagressie. Het zal duidelijk zijn dat de mate van verwijtbaarheid bij instrumenteel geweld in beginsel groter is dan bij frustratiegeweld. Artikel 15 - Overgangsbepaling Dit artikel behoeft geen toelichting. Artikel 16 - Inwerkingtreding Dit artikel behoeft geen toelichting. Artikel 17 - Citeertitel Dit artikel behoeft geen toelichting. 16