Ontwerp milieubeleidsplan Gemeente Noordwijkerhout

Transcriptie

1 Ontwerp milieubeleidsplan Gemeente Noordwijkerhout

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Kwaliteit van Wonen Kwaliteit van Werken Kwaliteit van Recreëren Inleiding Aanleiding De Wet milieubeheer biedt op gemeentelijk niveau de mogelijkheid tot het facultatief vaststellen van een milieubeleidsplan (art. 4.16). Hierin worden de hoofdzaken opgenomen van het door de gemeenteraad dan wel burgemeester en wethouders te voeren milieubeleid. Uit het coalitieakkoord van 2010 en onze 9 e belofte blijkt de ambitie voor klimaatbewust en duurzaam, met een voorbeeldfunctie van de gemeente. Een goede manier om dit vorm te geven is het opstellen van een gemeentelijk milieubeleidsplan. Met dit beleid geeft de gemeente haar ambities aan die zij in de looptijd van het beleidsplan wensen te behalen. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Noordwijkerhout heeft aangegeven om tot een gedragen milieubeleid te komen voor de periode Achtergrond Bij de voorbereiding en uitwerking van het milieubeleidsplan (MBP) is nauw samengewerkt met diverse afdelingen binnen de gemeente Noordwijkerhout. Hierbij hebben vertegenwoordigers van verschillende betrokken afdelingen, vanuit hun expertise meegedacht en aangevuld. Het milieubeleidsplan geeft inzicht in wat er in Noordwijkerhout op milieugebied speelt, geeft het standpunt van de gemeente weer over een aantal kwesties die al langere tijd voorlagen en legt de basis voor het stellen van prioriteiten en het verdelen van middelen binnen het milieubeleid voor de komende vier jaar. Verhoging en de borging van de kwaliteit van wonen, werken en recreëren staan hierbij centraal. Ambities / prioriteiten De gemeente Noordwijkerhout volgt sinds 2008 het Klimaatakkoord, met als extra ambitie dat de gemeentelijk organisatie in 2015 klimaatneutraal is en kenmerkt zich vooral door daadkracht. Er wordt binnen de gemeente veel gedaan op het gebied van duurzaamheid en milieu. Een voorbeeld hiervan is duurzaam bouwen, de ontwikkeling van ecologische oevers en diverse natuur- en milieueducatie projecten. De gemeente Noordwijkerhout wil op het gebied van duurzaamheid een voorloper zijn. De voorbeeldfunctie van de gemeente speelt hierbij een belangrijke rol. Optimaal gebruik maken van de energiebesparende mogelijkheden voor bijvoorbeeld het gemeentehuis is hierbij een voorbeeld. Ook het vergroten van kennis op dit gebied zijn zaken die aangepakt gaan worden. De gemeente Noordwijkerhout wil ook graag inzichtelijk maken wat de resultaten zijn van deze acties. Hierover zal dus duidelijk en regelmatig gecommuniceerd worden richting de inwoners. Randvoorwaarden Pagina 2 van 21

3 Voorafgaand aan het opstellen van dit plan is een verkenning uitgevoerd naar de globale probleemstelling en het ambtelijke draagvlak. Op basis daarvan zijn de randvoorwaarden voor het milieubeleidsplan verder uitgewerkt, een milieubeleidsplan moet tenslotte: praktisch en uitvoerbaar zijn; een integrale aanpak kennen (onder meer door een aanzet voor gebiedsgericht beleid); doelstellingen hebben die duidelijk, haalbaar, realistisch en controleerbaar zijn; voldoende draagvlak hebben, zowel intern als extern; doelstellingen kennen waarvan de voortgang wordt bewaakt (monitoren). Uitgangspunt is dat het plan in eerste instantie budgetneutraal kan worden uitgevoerd en bijdraagt aan een efficiënte inzet van mensen en middelen door duidelijke keuzen te maken in inhoudelijke speerpunten. Tevens zijn maatregelen opgenomen die een stap verder gaan en kunnen worden gerealiseerd wanneer er meer financiële ruimte beschikbaar komt. Verder is de organisatorische inbedding van het plan een belangrijke randvoorwaarde. Integrale aanpak Het landelijk beleid stuurt steeds meer aan op een integrale benadering van de milieuproblematiek, met als doel een verdere verbetering van de milieu- en leefomgevingkwaliteit. Het gaat daarbij dus niet alleen om een integrale aanpak van de milieucompartimenten door de eenheid Milieu, maar ook om veiligheid en gezondheid en om een integrale benadering vanuit alle betrokken gemeentelijke disciplines. Zodat men vanaf het eerste moment betrokken is bij de planontwikkeling en een ieder zich bewust is van elkaars belangen en prioriteiten en alle partijen streven naar een evenwichtige belangenafweging. Niet toetsen achteraf, maar actief meedenken en sturen voordat de kaarten zijn geschud. Bij ruimtelijke ontwikkeling, bijvoorbeeld het opstellen van bestemmingsplannen en het uitwerken van bouwplannen, worden de belangen ingebracht via de betreffende projectgroepen. Milieu is daarin één van de aandachtspunten. Daarbij gaat het voor milieu voor een deel om randvoorwaarden, vanwege wettelijke normen of eerder vastgesteld beleid, en voor het overige om ambities, als het benutten van kansen, het verbeteren van situaties en voorbeeldprojecten. Milieu en gezondheid hebben veel met elkaar te maken. Milieubeleid is gericht op het beschermen van de kwaliteit van de leefomgeving (lucht, water, bodem). De kwaliteit van de leefomgeving heeft veel invloed op de volksgezondheid. Het is daarom goed ook te kijken naar de acties die vanuit milieu en gezondheid gezamenlijk kunnen worden ondernomen om de omgevingskwaliteit in Noordwijkerhout te verbeteren. Waar staan we nu? Het vorige milieubeleidsplan is afgelopen. Met dit beleid is in de afgelopen jaren veel bereikt. Elektrische oplaadpunten zijn gerealiseerd, bij vervanging van openbare verlichting wordt een duurzame en energiezuinige keuze gemaakt, jaarlijks wordt de milieuprijs voor ondernemers de duurzaamheidprijs Bollenstreek uitgereikt, gemeentelijke gebouwen zijn verduurzaamd, het aanbod van natuur en milieueducatie is verhoogd en particuliere woningeigenaren hebben energiebesparende maatregelen genomen en zonnepanelen geïnstalleerd op woningen. Het einde van deze beleidsperiode is nu het vertrekpunt voor het nieuwe beleid. De huidige economische omstandigheden dwingen tot een realistisch en nuchter plan. De ambitie om de gemeente verder te verduurzamen blijft echter hoog in het vaandel staan. Duurzaam omgaan met onze leefomgeving is een taak van ons allemaal. Dit besef leeft in Noordwijkerhout al geruime tijd, wijkgericht werken en de samenwerking opzoeken met bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties is dan ook niet nieuw. Met dit plan zal deze lijn worden doorgezet. Speerpunten en doelstellingen In navolging van de voorgaande milieubeleidsplannen heeft de gemeente Noordwijkerhout de volgende missie op het gebied van milieu: Pagina 3 van 21

4 De gemeente Noordwijkerhout wil een goede en gezonde leefomgeving realiseren en duurzaam ontwikkelen. De gemeente stimuleert energiebesparing en hergebruik om duurzaamheid te vergroten. Zij heeft daarbij een voorbeeldfunctie. De missie bestaat uit een aantal pijlers: Een goede en gezonde leefomgeving betekent dat de kwaliteit van de leefomgeving rondom de woning in orde is. Juist op die plek waar het dagelijks leven zich afspeelt, mensen tot rust komen, kinderen opgroeien, moet men geen gezondheidsrisico s of andere risico s lopen. Overlast en hinder dienen tot een minimum beperkt te zijn. Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden, zonder daarbij de mogelijkheden voor toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen of af te wentelen op mensen die elders leven. Uitvoering van het milieubeleid vergt ook de inzet van andere partners. De gemeente moet het samen doen en communicatie speelt daarbij een belangrijke rol. De gemeente zal over het milieubeleid communiceren (voortgang en resultaten). Daarnaast spelen voorlichting en natuur- en milieueducatie hierbij een belangrijke rol. Om de missie te verwezenlijken is een 3-tal pijlers van het milieubeleid benoemd: 1. de kwaliteit van wonen 2. de kwaliteit van werken 3. de kwaliteit van recreëren Pagina 4 van 21

5 2. Kwaliteit van Wonen Inleiding We hebben de ambitie om een hoge leefkwaliteit te realiseren voor alle bewoners van onze gemeente, met voldoende aanbod en kwaliteit van woningen, een aantrekkelijke woon- en werkomgeving en goed bereikbare voorzieningen zoals onderwijs en zorg. Voor een aantrekkelijke woonomgeving zijn de leefkwaliteit en de sociale infrastructuur van groot belang. De woonconsument wordt steeds kritischer onder invloed van de alsmaar toenemende welvaart. Bovendien wijzigt langzaam de vraag naar de soort, de kwaliteit en de hoeveelheid woningen, als gevolg van een sterke wijziging in de samenstelling van de bevolking door vergrijzing en, gewijzigde gezinssamenstelling. De gemeente heeft de wettelijke taak om de belangen van het milieu en daarmee van de leefomgeving te beschermen. Daarom zien wij erop toe dat de kernwaarden op het gebied van lucht, geur, geluid, gezondheid en veiligheid worden gehandhaafd of verbeterd. Belangrijke instrumenten voor het gemeentelijke milieubeleid zijn de vergunningverlening en handhaving op grond van de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Daarnaast voeren wij ook eigen beleid uit om de kwaliteit van het milieu en de leefomgeving te beschermen en te verbeteren. Duurzaamheid en milieukwaliteit zijn voor ons kenmerken van ruimtelijke kwaliteit; het is prettiger wonen in een leefomgeving waar minder sprake is van geluidhinder, een betere luchtkwaliteit en een schone bodem aanwezig zijn, de natuur een kans krijgt en de bewoners een zuinige en gezonde woning hebben. Kwaliteit is niet gratis: inzetten op kwaliteit betekent dat je verder moet durven kijken dan de korte termijn en verantwoorde en soms doortastende keuzes moet maken. Wat willen we bereiken? Kwaliteit is lastig te definiëren. Als het gaat om de kwaliteit van het wonen wordt vaak gedoeld op de fysieke kwaliteit van woning en woonomgeving. Daarnaast heeft woonkwaliteit betrekking op het begrip leefbaarheid, dat naast fysieke ook sociale componenten omvat. Wij stellen kwaliteit nadrukkelijk boven kwantiteit. Het gaat daarbij niet alleen om nieuwbouw, maar ook de bestaande woningvoorraad is van groot belang. En het gaat niet alleen om woningen, maar ook om een duurzaam ingerichte woonomgeving. Wat doen we daar al voor? GPR Gebouw meet duurzaamheidsprestaties van bestaande bouw, nieuwbouw en grootschalige renovatie van woning- en utiliteitsbouw. Medewerkers van de gemeente hebben een training duurzaam bouwen gevolgd, en GPR gebouw is ter beschikking gesteld aan ontwikkelaars. Met de Prinsenhofschool werd de eerste duurzame school in Noordwijkerhout geopend. Net als de Prinsenhofschool, is de nieuw gebouwde St. Victorschool geheel gasloos geworden. Er wordt gebruikgemaakt van Warmte Koude Opslag (WKO) in de grond en van zonnepanelen op het dak van de school. Het Energieservicepunt helpt inwoners uit de regio met het energiezuinig maken van hun woning. Hiervoor is een speciale website opgezet : Wat kunnen we nog meer doen? Het nieuwe wonen Het nieuwe wonen is het wonen in een gezonde, duurzame en comfortabele woning in een groene en ontspannen woonomgeving, waarbij de geparkeerde auto zoveel mogelijk aan het zicht onttrokken zal worden. Het betekent meer dan het gebruik van verantwoorde materialen en spaarzaam omgaan met energie en water. De woonomgeving, natuur en gezondheid zijn er ook onderdeel van. Maar ook het binnenmilieu van een woning heeft invloed op de gezondheid van de bewoners. Uiteraard geldt dat ook voor het binnenmilieu van utiliteitsgebouwen (zoals bijvoorbeeld Pagina 5 van 21

6 scholen). Binnenmilieu is op zichzelf echter geen onderwerp dat past binnen het milieutaakveld, maar is meer gerelateerd aan bouwen. Het einde van het Vinex-tijdperk is bijna in zicht. De komende jaren zal minder grootschalige woningbouw in uitleggebieden plaatsvinden. De aandacht verplaatst zich naar de stad. Verstedelijking, compacte bebouwing en functiemenging zijn de belangrijkste thema s. Projectontwikkelaars en woningcorporaties hebben een rol in het nieuwe wonen. Zij dragen net als de gemeente zelf zorg voor de financiële realisatiemogelijkheden van bouwprojecten en/of onderhoud en beheer. De gemeente heeft naar hen toe een rol, die van stimulator en controleur. Bij het nieuwe wonen wordt onderscheid gemaakt in: 1. Ontwerp en inrichting op stedenbouwkundig niveau 2. Bouw van nieuwe woningen 3. Herstructurering en renovatie van bestaande woningen Stedenbouwkundig niveau Bij de inrichting van een nieuwe wijk kan op stedenbouwkundig niveau al de eerste milieuwinst worden geboekt. Steden, dorpen, wijken en gebouwen worden voor een zeer lange periode ontwikkeld. Op de verschillende schaalniveaus wordt een andere levensduur gehanteerd. Zo is de levensduur van de stedenbouwkundige verkaveling en van de infrastructuur langer dan van apparatuur. Een optimale en innovatieve energie-infrastructuur is geen statische situatie. De waarde in de toekomst van de infrastructuur en de gebouwen is ook van belang. Zijn er bijvoorbeeld mogelijkheden om in de nabije toekomst duurzame energiebronnen te benutten die nu nog te duur of nog niet voldoende betrouwbaar zijn? Kunnen de infrastructuur en de woningen nu voorbereid worden op het uitbreiden van de duurzame energievoorziening in de toekomst? Meer kansen worden gecreëerd door het maken van visies op het gebied van energie en duurzaamheid, of toepassing van instrumenten hiervoor. Voor dit doel kunnen duurzame energiescans worden gemaakt. Doelstellingen Stedenbouw Energie-visie Bij ieder bouwplan van 10 woningen of meer, stelt de ontwikkelende partij in overleg met de gemeente Noordwijkerhout, een energievisie op lijke ordening energievisie Nieuwbouw woningen De GPR Gebouw score voor nieuwbouwplannen wordt verhoogd van minimaal een 7 voor energie en gemiddeld een 7 voor de overige thema s naar minimaal een 8 voor de thema s Energie en Gezondheid en minimaal een 7,5 voor de thema s Milieu, Gebruikskwaliteit en Toekomstwaarde. De score wordt afgestemd op het woningtype. Het uitgangspunt is een rij/hoekwoning; voor vrijstaande woningen wordt de score 0,5 punt lager gesteld. Dit vooruitlopend op de verscherping van de wetgeving in 2015 (EPC van 0,4) en naar klimaatneutraal bouwen in Bestaande woningen: herstructurering en renovatie Oudere woningen vormen het merendeel van de woningen in Nederland. Volgens het Sociaal Planbureau was circa 60% van de woningen in 2012 in particulier bezit. Een groot deel van de bestaande woningen is gebouwd in perioden, dat duurzaamheid geen onderwerp was. Zo is er lang gebouwd zonder goede isolatie. Om dat probleem serieus aan te kunnen pakken is vanaf 1 januari 2007 de Europese richtlijn inzake energieprestaties voor gebouwen van kracht. Pagina 6 van 21

7 Hierdoor wordt het verplicht om bij de verkoop van woningen, uitvoering van renovatiewerkzaamheden en verhuur energieonderzoek uit te voeren. Bij de bestaande woningvoorraad liggen vooral kansen op het gebied van energiebesparing, wooncomfort en gezondheid. Deze kansen kunnen vooral worden benut tijdens renovatie van deze woningen en herstructurering van bestaande woonwijken. Om deze kansen te kunnen benutten is medewerking van de gemeente en woningbouwcorporaties van belang. Woningbouwcorporaties hebben een belangrijke sociale rol. Zij kunnen de energiekosten van huurders met een smalle beurs verlagen, door het verzorgen van energiebesparende maatregelen in huurwoningen. Bestaande woningbouw In de bestaande woningbouw (bij renovaties van corporaties) bleek GPR Gebouw geen handig instrument. Dit komt omdat niet alle maatregelen vanuit het maatwerkadvies en energielabeling (wettelijk instrument) in de lijsten van GPR Gebouw voorkomen en/of gunstig scoren. Terwijl ze wel meewegen in het verbeteren van de energielabel. Eind 2011 hebben woningcorporaties hun woningvoorraad in kaart hebben gebracht en de woningen (ouder dan 10 jaar) voorzien van energielabels. De woningcorporatie in Noordwijkerhout is zelf gecertificeerd om maatwerkadviezen uit te voeren en energielabels toe te kennen. De toepassing van GPR Gebouw voor de bestaande woningbouw heeft in Noordwijkerhout geen meerwaarde, omdat de corporatie(s) officiële energielabels kunnen genereren. De deelnemende gemeenten volgen in hoofdlijnen de landelijke Aedesafspraken: Bij renovatie minimaal 2 energielabels omhoog (of B- label) of 20% gasreductie na renovatie. Bedrijfsgebouwen De GPR Gebouw score voor kantoren komt met het bouwbesluit 2012 gemiddeld op de thema uit tussen een 6,5 en 7. Een duurzame ambitie voor kantoren ligt dan minimaal tussen de 7,5 en 8. Verder ligt hier de link met de EIA [1] waar het gaat om grote energiebesparingsinvesteringen. Het Rijk heeft GPR Gebouw scores gekoppeld aan het aanvragen van de milieu-investeringsaftrek. Het instrument is daarmee interessanter geworden voor ondernemers die investeren in duurzame gebouwen. Het nieuwe gebouw moet voldoen aan de door de overheid vastgestelde GPR scores. De GPR Gebouw berekening moet zijn opgesteld of goedgekeurd door een erkend GPR Gebouw Expert. Thermografisch dak onderzoek Met een infraroodcamera wordt tijdens een vlucht boven de gemeente de temperatuur van de dakoppervlakken bepaald. Die opnamen worden bewerkt en op de beelden is direct zichtbaar welke daken weinig of veel warmte verliezen. De resultaten van de dakscans kunnen worden ingezet om daken beter te isoleren en energieverlies tegen te gaan. Naar schatting gaat bij gebouwen 30% van de warmte verloren via het dak. Een eigenaar van een groot aantal gebouwen zal met behulp van dakscans prioriteiten kunnen stellen als het gaat om de renovatie van zijn bezit. Zo kan blijken dat het ene complex wel geïsoleerd moet worden terwijl een ander complex juist goed geïsoleerd is. Maar ook op het dak van één gebouw worden verschillen zichtbaar. Door beelden te maken in een hoge resolutie kunnen zwakke plekken tot in detail worden blootgelegd. Zelfs koudebruggen zijn zichtbaar. De gebouwbeheerder kan er voor kiezen alleen de probleemvelden op het dak aan te pakken (in plaats van het gehele dak). Daarmee bespaart hij niet alleen geld; doordat hij op materiaal bespaart, levert hij ook een bijdrage aan het milieu. Het uitvoeren van thermografiebeelden op grote schaal is volkomen nieuw in Nederland. In Frankrijk wordt gebouwthermografie al langer ingezet, vooral om burgers bewust te maken van het belang van goede gebouwisolatie. In sommige gemeenten worden eenvoudige websites gebouwd [1] Regeling van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 14 december 2011, nr. IenM/BSK2011/162877, tot wijziging van de Aanwijzingsregeling willekeurige afschrijving en investeringsaftrek milieu-investeringen Pagina 7 van 21

8 om de beelden voor iedereen ter beschikking te stellen. Andere richten een tijdelijke helpdesk in om burgers meer informatie te geven over hun eigen huis en over de isolatiemogelijkheden van hun woning. Hierover zullen nadere keuzes gemaakt moeten worden. Combinatie luchtfoto, kadastrale kaart en geclassificeerde meting Doelstellingen bestaande woningen Bestaande bouw Continu Milieu Bestaande bouw Verduurzamen bestaande bouw Bedrijven Nieuwbouw Stimuleren actieve groepen bewoners, creëer ambassadeurs voor energiebesparing, training warmtecamera voor uitvoeren metingen in de buurt Mogelijkheden onderzoeken om thermografisch onderzoek uit te voeren. Aanhaken bij Blokvoor-Blok aanpak. Samen met woningcorporaties bij woningen minimaal twee labelstappen realiseren Revitaliseren bedrijventerrein, energiecoach en parkmanagement Inzetten op GPR Gebouw score 8 bij nieuwbouw. GPR Gebouw meet duurzaamheidsprestat ies nieuwbouw. ODWH heeft licenties van GPR Gebouw Milieu i.s.m. wijkgericht werken en op te richten werkgroep Continu Bouwen Samenleving Continu Projectleider gemeente/ Milieu op te richten werkgroep gemeente 2 wijken met warmtecamera in beeld gebracht n.t.b. n.t.b. continu Bouwen Samenleving 10 gebouwen met GPR score 8. Lokale energiecoöperatie Een groeiend aantal consumenten vraagt om groene stroom en groen gas en burgers en bedrijven kiezen er steeds vaker voor om zelf en samen energie op te wekken. De toekomst voor lokale energieopwekking is dus veelbelovend. In steeds meer steden en dorpen komen initiatieven om Pagina 8 van 21

9 zelf groene energie te gaan opwekken. Een prima plan, waarmee vaak zowel het milieu als de eigen financiën gebaat zijn. Het is duurzaam en een aanzet voor een regionale economie. Zonnepanelen zijn vaak de snelste en eenvoudigste vorm om dit te doen. Maar niet iedereen heeft een dak dat geschikt is voor zonne-energie en de investeringen kunnen voor sommige mensen best hoog zijn. En wat als je wilt verhuizen terwijl de panelen nog niet zijn afgeschreven? Samen investeren in een energie productie coöperatie is dan de uitkomst. De gemeente wil dit soort initiatieven ondersteunen. Een landelijk voorbeeld hiervan is Lokaal Energie Opwekken in Oegstgeest (LEOO). LEOO wil duurzame energie opwekken en leveren aan haar leden, huishoudens en zakelijke afnemers binnen de gemeente Oegstgeest. Zo willen ze de overgang van fossiele en nucleaire energiebronnen naar duurzame energiebronnen sneller mogelijk maken. Lokale continu gebouwbeheer/lijk energiecoörperatie beheer Inwoners laten participeren in een collectief die duurzame energie opwekt bijvoorbeeld met zonnepanelen Oprichting lokale energiecoöperatie Organiseren Energiestrijd Wie bespaart de meeste energie? Dat is het simpele uitgangspunt van een energiestrijd. Een energie strijd berust op strijdlust, de gezelligheid die ontstaat als je in collectief verband energie bespaart. Een energiestrijd vindt in de wintermaanden plaats, en kan het beste drie maanden of langer duren. In de gemeente Zaanstad en de gemeente Alkmaar zijn al met succes energie strijden georganiseerd. In Zaanstad ging de strijd tussen Oost- en West Knollendam. De eerste energiestrijd is gewonnen door Oost-Knollendam. Het dorp wist 2,5% meer energie te besparen dan West-Knollendam. Samen bespaarden de dertig deelnemende gezinnen uit Oost- en West- Knollendam 35% gas ten opzichte van het gemiddelde van vorig seizoen. Een bijzondere prestatie, omdat werd gestreden en gemeten in de strenge wintermaanden. In een normale winter had de besparing zelfs 50% kunnen zijn, aldus Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar Klimaatontwerp en Duurzaamheid. Voor de energiestrijd moeten een aantal wijken worden uitgedaagd om mee te doen. Energiestrijd Welke wijk in Noordwijkerhout kan het beste energie besparen Communicatie Milieu Bewustwording en zuinig omgaan met energie Duurzaamheidsleningen Huiseigenaren worden geconfronteerd met stijgende lasten door de steeds hogere energieprijzen. Daar is wat aan doen door woningen energiezuiniger te maken. Bijvoorbeeld door betere isolatie. Met energiebesparende maatregelen kunnen niet alleen de woonlasten laag gehouden worden, de woning wordt er ook aangenamer en comfortabeler mee. Meer wooncomfort én een lagere energierekening dus! Bovendien stijgt vaak de waarde van de woning. In het Woonakkoord 2013 is afgesproken dat een revolverend fonds energiebesparing ( RFE ) wordt opgezet voor de financiering van energiebesparende woningaanpassingen uitgevoerd door enerzijds eigenaar-bewoners en anderzijds verhuurders. Denk bijvoorbeeld aan energiebesparingsmaatregelen, zoals een zuinige verwarmingsinstallatie, gevel-, dak-, vloerisolatie en HR++ glas. Hiermee daalt de energierekening en wordt het wooncomfort vergroot. Ook draagt het bij aan het milieu door het terugdringen van de CO2-uitstoot. Pagina 9 van 21

10 Om de effectiviteit van de rijksregeling te vergroten zal het Duurzaam Bouwloket een campagne organiseren. Het Duurzaam Bouwloket adviseert particuliere huiseigenaren bij maatregelen aan de eigen woning om energie te besparen. Het Duurzaam Bouwloket zal als informatiepunt en kennisplatform fungeren voor inwoners van Noordwijkerhout voor duurzaam (ver)bouwen, energiebesparing en energie-opwekking. Daarnaast verzorgt het voorlichtingsbijeenkomsten met presentaties voor bestaande bouw dan wel nieuwbouw voor de doelgroepen particulieren en ondernemers. Het Duurzaam Bouwloket geeft inwoners met een eigen woning of VvE s professioneel advies over maatregelen om energie te besparen en daarmee een bijdrage te leveren aan verbetering van het milieu. De maatregelen sluiten aan bij de Energiebespaarlening van het Rijk. Met deze lening kunnen tot maximaal ,- veertien typen energiebesparende maatregelen worden getroffen. Het Duurzaam Bouwloket kan deze Rijkslening heel nadrukkelijk onder de aandacht brengen van particulieren woningeigenaren. Duurzaamheids milieu leningen (RFE) 2016 Milieu Duurzaam Bouwloket inzetten om RFE onder de aandacht te brengen Duurzaamheidsadvies en aangevraagde leningen bij het Rijk Ecologisch Bermbeheer Wegbermen vormen een leefgebied voor flora- en fauna en hebben daardoor een natuurfunctie. Door Ecologisch bermbeheer krijgen planten de kans om te bloeien, vrucht te vormen en zaad te verspreiden. Naast de vele plantensoorten komen allerlei insecten voor als dagvlinders, sprinkhanen, bijen en kevers. In de zomer worden de bermen slechts 1 of 2 keer gemaaid. Zo wordt de weg niet belemmerd door het groen. Het maaisel mag even blijven liggen, zodat de zaden kunnen afrijpen en uitvallen. Na maximaal 10 dagen wordt het maaisel afgevoerd, zodat er niet teveel voedingstoffen in de bodem terugkeren. In te rijke bodem gaan namelijk plantensoorten verloren doordat ze overheerst worden door enkele snelgroeiende soorten. Het resultaat is dat de weggebruiker in de zomer kan genieten van bloeiende bermen. Bovendien vinden zeldzame planten diersoorten een toevluchtsoord naast de weg. Voor insecten en kleine dieren kan de wegberm een leefgebied zijn; voor vogels en andere, grotere, dieren vormt de natuurlijke wegberm een verbinding tussen hun leefgebieden. Er bestaan verschillende manieren van ecologisch bermbeheer en het is alleen geschikt voor de bredere bermen voornamelijk in het buitengebied. Ecologisch Groen bermbeheer 2016 Ecologisch bermbeheer verder vormgeven Meer ecologische bermen Pagina 10 van 21

11 Adoptiegroen Meer doen met uw buurtgroen! Het groen in uw woonomgeving is vaak sober ingericht met struiken die makkelijk zijn te onderhouden. Hier kunnen buurtbewoners verandering in aanbrengen. Adoptiegroen zijn plantenbakken/vakken of groenperken die door buurtbewoners worden "geadopteerd" en door hen worden onderhouden op een manier die zij leuk vinden. Hiermee wordt de betrokkenheid van de bewoners met hun wijk versterkt. Daarnaast is het gewoon heel leuk om met elkaar de wijk een beetje groener te maken! De bloembakken kunnen gebruikt worden om het bollen- en bloemenimago van Noordwijkerhout als hart van de Bollenstreek verder te versterken. Samenwerking kan gezocht worden met bloemenkwekers en andere bedrijven om de bakken te vullen met lokaal geteelde producten.omdat bijen cruciaal zijn voor onze planeet en hun situatie achteruit gaat is de voorwaarde van de gemeente Noordwijkerhout dat de gebruikte bloemen en planten bijvriendelijk zijn. Adoptiegroen Inwoners van Noordwijkerhout de mogelijkheid bieden om een plantenbak te adopteren Groen Fleurige plantenbakken door de hele gemeente Water in het dorp Water voor een korte periode opslaan in het dorp is belangrijk. Dit voorkomt wateroverlast bij natte periodes en een tekort bij droge periodes. Het opslaan van water gebeurt in sloten, kanalen en vijvers, maar kan ook in eigen tuin. Het regenwater kan opgevangen worden in een regenton door de regenpijp af te koppelen van het riool. Het regenwater uit de ton is te gebruiken voor het besproeien van planten, het wassen van ramen en het schrobben van de stoep. Op deze manier wordt het water via een andere weg naar het oppervlaktewater afgevoerd. Het regenwater wordt dus tijdelijk vastgehouden en vertraagd afgevoerd. Het organiseren van een regentonactie is daarom een goed instrument. Een regenton is goed voor het milieu en past in een duurzaam waterbeleid In stedelijke gebieden zien we steeds minder groene tuinen. Tuinen worden gevuld met (sier)bestrating, een terras, een schuurtje of aanbouw. Heel praktisch, maar bij hevige regenval kan het water niet meer de grond inlopen, waardoor het onnodig in het riool terechtkomt. Om Noordwijkerhout groen te houden en verstandig om te gaan met water kunnen bewoners hun steentje bijdragen. Door een open ruimte te reserveren voor planten en gras kan het regenwater via het open gedeelte van de tuin de grond inlopen, zodat het niet op de tegels blijft liggen of naar Pagina 11 van 21

12 het riool stroomt. Ook kan er gebruik gemaakt worden van een waterdoorlatende verharding. Halfopen en open verhardingen als split, dolomiet, grind of houtsnippers laten regenwater door. Bewoners die minimaal 50% van hun verharding verwijderen of vervangen door een waterdoorlatende verharding worden beloond met een gratis regenton. Actie Milieu Regenton 2016 Milieu Regenton actie organiseren, inwoners van Noordwijkerhout tegen gereduceerd tarief of gratis een regenton aanbieden. 50 regentonnen in het dorp en verwijderen verharding in tuinen Afval en Recycling Jaarlijks geeft Koos de Vuilnisman van NatuurAvontuur de afval/recyclinglessen en zeelessen aan groep 7 en 8 van de Noordwijkerhoutse scholen. Deze lessen zijn een geweldige en leerzame interactieve belevenis voor de kinderen en het belang van afvalscheiding wordt vroegtijdig onder de aandacht gebracht Om recyclen verder te stimuleren, kan de gemeente een ruimte beschikbaar stellen en het initiatief nemen om een lokaal Repair Café te beginnen. Repair cafés zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten die draaien om (samen) repareren. Op de locatie waar het Repair café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren (op kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed etc.). Ook reparatiedeskundigen zijn aanwezig, zoals elektriciens, naaisters, timmerlieden en fietsenmakers. Bezoekers nemen van thuis hun kapotte spullen mee. De Stichting Repair Café ondersteunt lokale groepen in heel Nederland bij het opstarten van hun eigen Repair Café. Project Omschrijving Planning Wie Uren Resultaat Afval/recyclinglessen Elk jaar afvallessen aan groep 7 en 8 van de basisscholen Jaarlijks Afval Aandacht voor het belang van afvalscheiding Repair Café Het opzetten van een lokaal Repair café ondersteunen 2014 Afval/Milieu Grondstoffen en energie om nieuwe producten te maken beperken Pagina 12 van 21

13 3. Kwaliteit van Werken Noordwijkerhout kent een goed ondernemersklimaat. De gemeente telt een groot aantal eigen bedrijven en bedrijfjes die in of vanuit de gemeente hun werkzaamheden verrichten. Noordwijkerhout maakt deel uit van de Greenport Duin- en Bollenstreek. Deze Greenport omvat productie, veredeling, vermeerdering, handel, marketing, logistiek, transport, innovatie, onderzoek, technologie, keuringsdiensten en onderwijs. Veel bedrijven in de regio zijn als toeleverancier, afnemer of op een andere manier economisch verbonden met de sierteeltcluster. Voorbeelden daarvan zijn de verpakkingsindustrie, uitzendbureaus, de transportsector, loonbedrijven, aannemers, adviesbureaus en de horeca. De kwaliteit van werken hangt sterk samen met de algehele omgevingskwaliteit. Op verschillende manieren is het streven bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van de gemeente Noordwijkerhout. Een belangrijk aspect daarbij is het handhaven van de huidige milieukwaliteit. Verder willen wij stimuleren dat grondstoffen en energie zuinig gebruikt worden. Wij willen het begrip duurzame ontwikkeling een prominente rol geven in de communicatie naar de ondernemers binnen onze gemeente. Duurzame ontwikkeling is een concept waarin ecologische, economische en sociale belangen bij elkaar komen, voor zowel de huidige als de toekomstige generaties. Wat willen we bereiken? De gemeente streeft er naar om een toename te krijgen van milieuvriendelijk gedrag, draagvlak voor het milieubeleid, kennis van en waardering voor natuur en milieu bij de bedrijven van Noordwijkerhout. Daarom willen we onze bedrijven via milieucommunicatie bereiken. Dit doen we op verschillende manieren, door milieuvoorlichting, gebruik te maken van georganiseerde bedrijfsverbanden en het organiseren van regionale milieu-wedstrijden. Wat doen we daar al voor? Noordwijkerhout is aangesloten bij de stichting RIJK. De Stichting RIJK draagt bij aan een centrale borging van de (Europese) aanbestedingskennis ten behoeve van de deelnemers en controleert de toepassing van de regels en richtlijnen op het gebied van rechtmatigheid, duurzaamheid en transparantie en non-discriminatie. De gemeente Noordwijkerhout vindt het belangrijk dat ondernemers binnen de gemeente duurzamer gaan ondernemen. Hierdoor kan het bedrijfsleven in onze regio economisch blijven groeien terwijl de belasting van het milieu daalt. Dit vraagt een inspanning van zowel ondernemers als de gemeente. Een voorbeeld hiervan is de duurzaamheidprijs die de gemeenten Hillegom, Lisse, Teylingen en Noordwijkerhout elk jaar uitreiken aan onder ondernemers. Wat kunnen we nog meer doen? Duurzaam inkopen De gezamenlijke overheden (rijk, provincies, waterschappen en gemeenten) kopen per jaar voor bijna 60 miljard euro in. De overheid heeft daardoor invloed op ecologische en sociale omstandigheden van leveringen, diensten en werken. Duurzaam inkopen vormt een krachtig instrument om doelstellingen te bereiken. Gemeente Noordwijkerhout is nog geen ondertekenaar van Manifest Professioneel Duurzaam Inkopen. Het nieuwe Manifest Professioneel Duurzaam Inkopen is de opvolger van de deelnameverklaring en straalt meer ambitie uit. Met de ondertekening van dit manifest verklaart Noordwijkerhout om duurzaam inkopen volgens de nieuwe aanpak te willen uitvoeren. Pagina 13 van 21

14 Duurzaam inkopen Onderteken Manifest Professioneel Duurzaam inkopen continu Inkoopconsulent gemeente Green Business Steeds meer bedrijven werken samen bij het verduuzamen van de maatschappij. De voorvechters hebben zich verenigd in Green Business Clubs. De Green Business Club is een impactorganisatie die samen met haar participanten lokaal duurzame initiatieven initieert en implementeert. Hiertoe worden lokale Green Business Clubs opgericht. De lokale clubs richten zich op projecten en initiatieven die daadwerkelijk waarde toevoegen aan de verduurzaming van het gebied en van de bedrijven die in het gebied gevestigd zijn. Duurzaamheid is niet meer van de agenda weg te denken. Het bedrijfsleven wacht niet langer op regulerende maatregelen vanuit de overheid maar neemt steeds vaker het initiatief in eigen handen. En dit wordt ook van hen verwacht door klanten en aandeelhouders. Vanuit het bedrijfsleven worden tal van initiatieven genomen op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Green Business Club is een initiatief dat verbindingen maakt tussen bedrijven Gemeente Noordwijkerhout is erg enthousiast over dit initiatief. Het Green Business model zal dan ook actief uitgedragen worden onder de Noordwijkerhoutse ondernemers. Een eventueel op te richten Green Business Noordwijkerhout kan op ondersteuning van de gemeente rekenen. Green- continu Business Ondersteunen oprichting Green- Business Economische zaken en toerisme Green business club Fietsgebruik stimuleren Fietsen scoort is een landelijke campagne die op uitdagende wijze het fietsen naar het werk stimuleert op afstanden tot 7,5 kilometer en met een elektrische fiets tot wel 15/20 kilometer. De campagne bestaat al vanaf 1993 en is inmiddels uitgegroeid tot de grootste fietscampagne van Nederland. Dat is niet voor niets, fietsen heeft veel voordelen. Het is gunstig voor de reductie van het autoverkeer, draagt bij aan CO2reductie en het tegengaan van klimaatverandering en draagt bij aan de gezondheid van de werknemers. De werkgever meldt zich aan en betaalt 5,00 per fietsende werknemer en draagt zo bij aan de campagnekosten. De werknemer kan op zijn of haar persoonlijke prestatiepagina de gefietste kilometers invullen. Door de fietsresultaten van collega s in te zien kan er een leuk klassement worden opgezet. De resultaten van de gemeente komen online te staan onder het resultatenoverzicht. Deelname aan de campagne is een eenvoudig instrument om invulling te geven aan duurzaam beleid. De gemeente Noordwijkerhout is nog geen deelnemer aan dit project. Fietsgebruik woonwerkverkeer stimuleren Deelnemen aan Fietsen Scoort continu Verkeer/P&O 10 deelnemers van de gemeente Pagina 14 van 21

15 Interne werkgroep Duurzaamheid De gemeentelijke organisatie wil en zal zich ontwikkelen als een duurzaam opererende organisatie. De gemeente heeft bij het uitdragen van haar duurzaamheidboodschap ook een voorbeeldfunctie. Het stimuleren van anderen tot een duurzaam gedrag is pas geloofwaardig als ook de eigen organisatie kan tonen dat zij de duurzame gedachte ook daadwerkelijk praktiseert. Met name daar waar het gaat om inkoop, aanbestedingen, samenwerking met lokale, regionale of internationale partners en het vervoer van het eigen personeel kunnen voorbeeld stellende activiteiten worden uitgedragen. De interne werkgroep Duurzaamheid zal zich daar met name op blijven richten. De werkgroep bestaat uit een dwarsdoorsnede van alle beleidsterreinen binnen de gemeente. Werkgroep interne Duurzaamheid werkgroep interne Duurzaamheid 2014 alle afdelingen gemeente duurzame bedrijfsvoering en realiseren van de klimaatdoelstelling Duurzaamheidsprijs Bollenstreek De Duurzaamheidsprijs van de Bollenstreek was een jaarlijkse prijs van de gemeenten Hillegom, Lisse, Noordwijkerhout, een project uit het vorige milieubeleidsplan, voor ondernemers in de Bollenstreek. Bedrijven die duurzame maatregelen hebben doorgevoerd in hun bedrijf, bedrijven die innovatief zijn op het gebied van duurzaamheid of bedrijven die een bijzonder duurzaam product hebben, komen in aanmerking voor deze prijs. De duurzaamheidprijs is een initiatief om duurzaam ondernemen in de Bollenstreek te stimuleren en te promoten. Daarom loven de gemeenten ieder jaar een prijs van 1500,- uit voor een bedrijf dat zich in voorgaande ja(a)r(en) duurzaam heeft getoond in de bedrijfsvoering of in productontwikkeling of anderszins innovatief is op het gebied van duurzaamheid. Met de uitreiking van deze jaarlijkse prijs willen de gemeenten laten zien dat duurzaam ondernemen profijtelijk is voor bedrijven en omgeving. Met exposure voor de deelnemende bedrijven wordt de vlam aangewakkerd bij anderen om ook zelf bewuster met de aarde, de mensen en de winst om te gaan. Naast de geldprijs voor de winnaar zal ook de nodige publiciteit voor het winnende bedrijf worden gerealiseerd. In 2012/2013 heeft ook Teylingen zich aangesloten. In 2014 sluit de gemeente Noordwijk aan. De ambitie is dat er in de toekomst meer gemeenten zullen aansluiten bij de duurzaamheidprijs. Pagina 15 van 21

16 Duurzaamheidsprijs Elk jaar organiseren duurzaamheidsprijs continu Economische zaken en toerisme Milieu duurzaamheidsprijs Route du soleil De particuliere markt voor zonnepanelen is volop in beweging. Maar deze energiebesparingsmaatregel is niet alleen interessant voor woningen. Bedrijven hebben doorgaans grote dakoppervlakken waar prima zonnepanelen kunnen worden geplaatst. Door gebruik te maken van zonne-energie bespaart een bedrijf niet alleen op de jaarlijkse energierekening, maar zet zichzelf ook nog eens in de schijnwerpers als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook liggen er mogelijkheden bij het aanbieden van een PV-Privéregeling voor werknemers. De achterliggende periode heeft Route du Soleil voornamelijk ingezet op de particuliere markt. De komende tijd verschuift de focus meer richting bedrijfsleven. Bedrijven zullen actief benaderd worden om te investeren in zonne-energie. Zonnepanelen gecombineerd met groene daken verhogen de effectiviteit van de zonnepanelen terwijl de groene daken zelf een positief effect hebben op het milieu en de levensduur van de dakbedekking kan verlengen. Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen Vanaf 2014 Gebouwenbeheer gemeente Zonnepanelen voor bedrijven PV-privé regeling PV-privé regeling Voor een aantal panden kan een investering in zonnepanelen een financieel gunstige investering zijn. Bij representatieve gemeentelijke panden kan de gemeente met een systeem zonnestroom het goede voorbeeld uitdragen. Vooral voor winstgevende bedrijven met een laag energiegebruik kan een investering in een systeem voor zonnestroom lucratief zijn als gebruik gemaakt wordt van de energieinvesteringsaftrek en de kleinschaligheidsaftrek. Voor medewerkers van de gemeente een regeling opzetten om de stap tot het investeren in zonnestroom te verkleinen De PV-privé regeling actief uitdragen bij de Vanaf 2014 Vanaf 2014 Vanaf 2014 Economische zaken en toerisme P&O Economsche zaken en toerisme gemeente gemeente gemeente 2 extra panden voorzien van zonnecellen 10 bedrijven voorzien van zonnecellen Pv-prive regeling voor werknemers gemeente 5 bedrijven met pv- Pagina 16 van 21

17 bedrijven bedrijven binnen Noordwijkerhout prive regeling Biogas Biogas ook wel groengas genoemd wordt geproduceerd door vergisting van groenafval. Meerlanden maakt van het groenafval van kwekerijen biogas in de vergistingsinstallatie in Rijsenhout. Dit biogas wordt vervolgens in een speciale gasopwerkingsinstallatie opgewaardeerd tot aardgas en CO 2. Beide producten worden aan derden geleverd. De winnaar van de duurzaamheidprijs van het jaar 2012, hyacintenkweker Van der Slot uit Noordwijkerhout, is een samenwerking met Meerlanden Bedrijven aangegaan. Zijn groenafval uit de kwekerij is nu namelijk niet langer afval, maar een grondstof voor duurzame energie. Meerlanden verwerkt groente-, fruiten tuinafval. Door een proces van vergisten en composteren worden vijf nuttige producten gemaakt van het gft-afval van bedrijven en bewoners. Vergisting levert groengas en CO2, composteren levert warmte, compost en water. Bedrijven en bewoners die organisch en groenafval scheiden, helpen dus direct mee aan de productie van duurzame energie en het verlagen van de uitstoot van CO2 in de regio. Zo geven we met zijn allen een impuls aan het leveren en gebruiken van duurzame energie, geheel van lokale bodem. De gemeente wil, in samenwerking met Meerlanden andere telers/kwekers stimuleren om de innovatieve bedrijfsvoering en duurzame werkwijze van hyacintenkweker Van der Slot over te nemen. Project Omschrijving Planning Wie Uren Resultaat Biogas Kwekers stimuleren om porrie als groen afval aan te bieden aan Meerlanden voor vergisting Afval/Milieu Uren Bedrijven uit Noordwijkerhout leveren groen afval aan Meerlanden Duurzame landbouw Duurzame landbouw is voor boeren zeker geen vaag begrip. Zij werken er namelijk hard aan: ze proberen de druk op het milieu laag te houden en tegelijk zo te boeren dat ze nu en ook in de toekomst een inkomen kunnen blijven halen. Duurzame productie is voor veel boeren en tuinders een feit. Met nieuwe technieken en teeltsystemen verminderen ze de emissies van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen naar bodem, water en lucht. Ze maken gebruik van methoden in de teelt of de bewaring waarmee ze zuiniger omgaan met energie. Of ze dragen bij aan een beter klimaat door zelf energie op te wekken. Door de stijgende energieprijzen wint energiebesparing (energie-efficiency) steeds meer aan populariteit. De technologie van vorig jaar is dit jaar alweer verbeterd. Dit maakt het interessant voor ondernemers om de eigen mogelijkheden te onderzoeken. De gemeente neemt hier graag een stimulerende houding aan door het opzetten van een informatieproject specifiek voor de tuinders. Project Omschrijving Planning Wie Uren Resultaat Duurzame landbouw Opzetten van informatieproject/ duurzame bedrijvendag specifiek voor de tuinbouw Afval/Milieu Uren Bedrijven uit Noordwijkerhout gaan verder met het verduurzamen van hun bedrijf Pagina 17 van 21

18 4. Kwaliteit van Recreëren Het toerisme is van grote betekenis voor de gemeente Noordwijkerhout. Trekpleisters zijn de rust, natuur en het dorpse karakter. De gemeente is landelijk en centraal gelegen en een gezellige woon- en werkgemeente in het Hart van de Bollenstreek. Bos, duinen, zee en strand liggen op fietsafstand van de dorpskernen Noordwijkerhout en De Zilk. Binnen een straal van 25 kilometer liggen grote steden aan zoals Leiden, Haarlem en Den Haag. Juist in het voorjaar doet de gemeente haar motto het Hart van de Bollenstreek eer aan. De dorpen Noordwijkerhout en De Zilk worden namelijk omgeven door bollenvelden. De schakeringen aan kleuren volgen elkaar snel op. Eerst de bloeiende krokusvelden, dan al snel de bloei van narcissen, hyacinten en tulpen. Maar niet alleen het voorjaar biedt bloemenpracht, ook in de zomer en in het najaar zijn er velden met zonnebloemen, gladiolen en dahlia s. Wat willen we bereiken? In 2007 is de beleidsnota Toerisme en Recreatie vastgesteld. In deze nota werden een achttal acties voorgesteld ter bevordering van het toerisme binnen de gemeente Noordwijkerhout. Naast de in deze nota beschreven acties zal actief worden ingezet op duurzame recreatie. Dit betekent enerzijds het behouden van de natuurwaarden van de recreatiegebieden en anderzijds de milieubelasting zo beperkt mogelijk houden. Ontwikkelingen in recreatieve gebieden kunnen leiden tot aantasting van die gebieden. Een gebied kan door overmatige recreatie datgene kwijtraken wat de bezoeker juist aantrok. Het voeren van een duurzaam beleid ten aanzien van recreatie is om deze reden aan te bevelen. Wat doen we daar al aan? Noordwijkerhout streeft naar een versterking van haar toeristisch recreatieve functie. De gemeente wil zich op dit gebied onderscheiden van de overige gemeenten in de regio. De primaire doelgroepen waar Noordwijkerhout zich op richt zijn vitale senioren (55+) en gezinnen met kinderen. Dit zijn ook de groepen die Noordwijkerhout nu het meest bezoeken. Er wordt ingezet om de kwaliteit van het aanbod te versterken, waarbij zowel dag- als verblijfstoeristen kunnen genieten van het diverse aanbod binnen de gemeente Noordwijkerhout. Een verdere slag naar verduurzamen van de recreatie moet nog worden gemaakt. Wat kunnen we nog meer doen? Watertappunten In Nederland alleen al worden per dag meer dan plastic (water)flesjes weggegooid. Ze belanden op de vuilnisbelt, maar ook op straat of in de zee. Terwijl het kraanwater in Nederland tot het beste van Europa behoort. Met een kraanwatertappunt laat de gemeente zien dat ze een bijdrage levert aan een beter milieu. In overleg met Dunea is gekeken waar één of meerdere kraanwatertappunten kunnen worden gerealiseerd. Gedacht kan worden aan een plekken centraal in het dorp, bij het Oosterduinse Meer of bij het gemeentehuis. Inmiddels is er in samenwerking met de afdeling Economische zaken en Toerisme al één watertappunt geplaatst in het centrum bij het Witte kerkje. Pagina 18 van 21

19 Herbruikbare flessen Dopper is een initiatief ter promotie van kraanwater en het terugdringen van de berg plastic afval. Hiervoor ontwikkelde Dopper het ideale flesje voor kraanwater; duurzaam, handig en mooi. Wegwerpflesjes heb je niet meer nodig, dus dat scheelt plastic afval! De Dopper is een Nederlands ontwerp en wordt klimaatneutraal geproduceerd, is vrij van BPA en draagt bij aan drinkwaterprojecten in Nepal. Ter promotie van de drinkwaterpunten kunnen dopper flessen (of vergelijkbare flessen) of worden uitgedeeld of tegen gereduceerd tarief worden aangeboden. De flessen kunnen worden voorzien van het logo van de gemeente Noordwijkerhout. Watertappunt Oprichten één of meer watertappunten in Noordwijkerhout Voor de zomer van 2014 Infra Watertappunt(en) herbruikbare flessen Uitdelen of aanbieden tegen gereduceerd tarief van herbruikbare flessen ter promotie van de watertappunten Vanaf 2014 Infra/Communicatie Promotie actie herbruikbare flessen Oplaadpunten elektrische fiets De elektrische fiets is enorm in opkomst. Mede door de vergrijzing wordt verwacht dat komende jaren het aandeel elektrisch fietsen sterk zal blijven stijgen. Om in de vraag naar oplaadmogelijkheden te voorzien kunnen energieneutrale oplaadpunten gerealiseerd worden. Hiervoor kunnen laadpunten voorzien worden van een zonnepaneel. In één jaar wekt het zonnepaneel van een oplaadpunt voldoende energie op om de accu s van ruim 600 fietsen op te laden. Dit hoeft er niet saai uit te zien. Recentelijk is een oplaadpunt in de vorm van een vlinder ontwikkeld. Dit oplaadpunt dient tevens als reclamezuil, en kan als blikvanger worden geplaatst. Pagina 19 van 21

20 Oplaadpunten elektrische fiets Het oprichten van meerdere oplaadpunten voor elektrische fietsen continu Verkeer oplaadpunten Oplaadpunten bij ondernemers (horeca) ondernemers stimuleren tot het plaatsen van oplaadpunten voor elektrische fietsen Continu Verkeer/Economische zaken en toerisme oplaadpunten bij ondernemers Pagina 20 van 21

21 Gemeente Noordwijkerhout Afdeling Milieu Ruud Butter/Monique Honing Herenweg CC Noordwijkerhout Tel gemeente@noordwijkerhout.nl Pagina 21 van 21