Archief van de Familie Scharp

Transcriptie

1 Archief van de Familie Scharp H.G.J. Grootveld, L. van Asselt en P.J. Rood Algemene kenmerken Toegangsnummer: 1595 Periode: Archiefvormer Scharp, familie : -, 1 (1890 ca.), 10 (1896 ca.), 11 (1943), 12 (1950 ca.), 13 ( ), 14 ( ), ( ), 15 ( ), 16 ( ), 17 ( ), 18 ( ), 19 ( ), 2 ( ), ( ), 24 ( ), 25 ( ), 26 (1930 ca.), 27 (1931), 28 ( ), 3 (1893), 4 (1895 ca.), 42 (s.d.), 43 ( ), 44 ( ), 45 ( ), 46 (1807), 47 (1880 ca.), 48 (1885 ca.), 5 (1895 ca.), 6 (1895 ca.), 7 (1895 ca.), 8 (1896 ca.), 9 (1896), I, II, III, IV Inleiding Op 29 juni 1978 ontving de gemeente Amstelveen van de heer J.J.G. Boot te Bennekom, van ambtenaar ter secretarie van de gemeente Nieuwer-Amstel thans Amstelveen genaamd en oud-burgemeester van Hilversum, een verzameling stukken afkomstig van Henri Jacques Scharp ( ), gemeentesecretaris van Nieuwer-Amstel van In het gemeentearchief berust van laatstgenoemde functionaris sinds 1957 nog een collectie nagelaten papieren, bestaande uit persoonlijke stukken en historische documentatie over Amstelveen en omgeving, waarvan onlangs een inventaris is verschenen onder de titel Inventaris van de verzameling H.J. Scharp. Bij voorlopige inventarisatie van de door de heer Boot geschonken verzameling bleek deze hoofdzakelijk te bestaan uit een aantal stukken afkomstig van H.J.Scharp en van een aantal oudere telgen uit het geslacht Scharp. Daarnaast bevatte de schenking nog enkele stukken van een familie Scharp, die niet verwant is aan de familie Scharp, waar bovengenoemde Henri Jacques deel van uitmaakt, evenals enkele bescheiden van leden van en aanverwante familie. Aan de inventaris gaat ter verduidelijking een genealogisch overzicht van de verwante familie Scharp vooraf. De stamvader van dit geslacht was Simon Sharp, majoor in dienst van een tot het leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden behorend regiment Schotten. Deze Simon Sharp vestigde zich na zijn diensttijd in Nederland en trouwde met de uit Dordrecht afkomstige Hester Ferrie (of Ferry). Uit dit huwelijk werd in 1781 een zoon, Jacobus, geboren. Jacobus Sharp, die zich later Scharp liet noemen, nam in 1795, het stichtingsjaar van de Bataafse Republiek, dienst in het Franse leger en nam als zodanig deel aan een aantal veldtochten in diverse plaatsen in Europa. Na de val van Napoleon trad hij in 1814 als kapitein in dienst bij de Soevereine Vorst sinds 1815 koning Willem 1 - en werd in 1829 als majoor gepensioneerd. Van fungeerde hij vervolgens nog als commissaris van politie te Zwolle. Uit zijn te Deventer gesloten huwelijk met Catharina Hagens kwamen negen kinderen voort. De vijf zonen uit dit gezin volgden op één na, te weten de oudste zoon Bernard Karel, een militaire loopbaan. De meest opvallende carrière werd wel gemaakt door Henri Ferdinand Scharp, die van 1884 tot zijn pensionering in 1886 plaatselijk commandant van Amsterdam was in de rang van kolonel. Tegelijkertijd met het pensioen kende de minister van oorlog hem de rang van generaal-majoor toe. Bij de van hem bewaard gebleven stukken bevinden zich enkele brieven van de burgemeester van Amsterdam over eventuele militaire bijstand van Scharp als plaatselijk commandant te verlenen bij socialistische onlusten in de hoofdstad. Versie juli

2 Henri Ferdinand Scharps jongere broers, Johannes Gerhardus en Herman André, volgden een militaire loopbaan bij het Nederlands Oost-Indisch leger. De eerste werd commandant van de Zuider- en Oosterafdeling van Borneo en vocht ook in de Atjeh-oorlog ( ). Van zijn heenreis naar Indië in 1845 op het zeilschip Johanna Maria Christina is een dagboek bewaard gebleven (inv.nr.16). Herman André Scharp vertrok eveneens als militair naar Indië en werd daar kapitein van de infanterie. Op terugreis naar Nederland in 1869, om gezondheids redenen, overleed hij op 31- jarige leeftijd nabij het eiland Sint Helena aan boord van het schip de Noach II. Ook zijn broer François Gerardus, die zijn militaire loopbaan in Nederland doorliep bereikte geen hoge leeftijd. Nadat deze in februari 1879 als kapitein wegens ligchaamsgebreken door de minister van oorlog vervroegd pensioen was toegekend overleed hij al in juni van datzelfde jaar. Bernard Karel Scharp, de enige zoon van Jacobus Scharp die geen militair beroep koos, werd evenals zijn drie broers en zijn vier oudere zusters geboren in Zwolle en bleef daar zijn levenlang wonen. In 1848 kwam hij als 2 e klerk in dienst bij de provinciale griffie in zijn woonplaats en vierde in 1898 als commies en afdelingshoofd bij dezelfde instelling zijn 50-jarig ambtsjubileum. De volgende generatie van het geslacht Scharp werd gevormd door de kinderen van Johannes Gerhardus, die geen stukken in dit archief nalieten, en door de kinderen van Henri Ferdinand. Guilelmina Magdalena Christina Scharp was de oudste dochter van Henri Ferdinand Scharp en zijn eerste echtgenote Marcellina Henriette Prins. Zij huwde in 1880 met Pieter Christiaan Jacob Noorduyn. In december van hetzelfde jaar overleed zij op 22-jarige leeftijd, enkele dagen nadat zij het leven had geschonken aan een dochter. Dit was niet het eerste verlies, dat Henri Ferdinand Scharp in zijn leven moest lijden. In 1863 schonk zijn eerste vrouw hem een zoontje, Jacques Henri genaamd, dat al na enkele dagen overleed. Vijf jaar later verloor hij ook zijn vrouw Line (M.H. Prins). Zij stierf te Woerden in 1868, 35 jaar oud. Zijn tweede echtgenote, Jeannette Brester, met wie hij in 1871 in het huwelijk was getreden, schonk hem twee zonen. De oudste van deze twee was Henri Jacques, de jongste Bernard Karel genaamd. Beiden kozen later een ambtelijke loopbaan. Henri Jacques werd in 1896 benoemd tot ambtenaar ter secretarie der gemeente Nieuwer-Amstel, nadat hij eerst drie jaar volontair bij deze gemeente was geweest. In 1916 werd hij benoemd tot gemeentesecretaris van Nieuwer-Amstel, welk ambt hij in 1929 wegens vervroegde pensionering, om gezondheidsredenen, neerlegde. De achtergrond van de vroegtijdige beëindiging van het secretarisschap vormde een hooglopend conflict met de Nieuwer-Amstelse wethouder H.J.Houtman. Henri Jacques Scharp had een wijde historische belangstelling. Buiten de Amsterdamse en Nieuwer-Amstelse, de vaderlandse en Franse geschiedenis en de geschiedenis van het muntwezen had, ook het verleden van zijn familie zijn interesse. Dit resulteerde in de inventarisatie van de hem toegekomen familiepapieren en in de verzameling van enkele stukken afkomstig van personen die zijn achternaam droegen doch niet aan hem verwant waren. Ook verzamelde hij in de loop der jaren, maar vooral rond de eeuw- wisseling gegevens over het geslacht Scharp waar zij zelf deel van uitmaakte en over gelijknamige niet-verwante families. In 1893 publiceerde hij een Genealogie van het geslacht Scharp (inv.nr.3). De door H.J. Scharp verzamelde gegevens zijn echter merendeels in ongepubliceerde vorm aantekeningen, tabellen en dergelijke- bewaard gebleven. Deze bescheiden werden ondergebracht in een hoofdstuk Stukken van algemene aard, dat voorafgaat aan een hoofdstuk Stukken van persoonlijke aard waarin de papieren afkomstig van afzonderlijke leden van het verwante geslacht Scharp een plaats hebben gekregen. Van leden van aanverwante families zijn slechts enkele stukken in het familiearchief Scharp bewaard gebleven. Het betreft hier enige particuliere correspondentie van Guilelmina Magdalena Christina Emants, weduwe van Wilhelm Justus Prins en schoonmoeder van Henri Ferdinand Scharp, evenals een tweetal stukken betreffende haar zoon Karel Lodewijk Prins. De correspondentie van Guilelmina M.C. Emants bevat onder meer brieven van haar zoon Justus Willem, die op Java op jeugdige leeftijd overleed, en van haar dochter Line (Marcellina Henriette Prins,gehuwd met H.F. Scharp). Ook liet zij een familiekroniekje na waarin een drietal silhouetknipsels werden aangetroffen. Guilelmina Emants was een tante van de schrijver Marcellus Emants. In 1873, vijf jaar na het overlijden van zijn tante Guilelmina, trouwde Marcellus Emants met haar dochter Christina Magdalena Guilelmina Prins. De stukken afkomstig van de niet-verwante familie Scharp werden ondergebracht in een hoofdstuk Verzamelde stukken, aangezien deze bescheiden niet door vererving of schenking van Versie juli 2016

3 familieleden zullen zijn overleverd maar uit historische belangstelling, vermoedelijk door H.J. Scharp, werden verzameld. Joannes Christianus Scharp, van wie enkele gedichten op zijn huwelijk aan het familiearchief Scharp werden toegevoegd, was rechter van instructie te Gorinchem en een zoon van de dichterdominee dr. Jan Scharp. Het geslacht Scharp waaruit zij voortkwamen was eveneens afkomstig uit Schotland. De stamvader van deze familie was een zekere John Sharp, die omstreeks 1590 predikant te St. Andrews was. Aanvullende inventaris Familie-archief Scharp. Als aanvulling op de al bij het archief van de gemeente Amstelveen ondergebrachte Verzameling H.J. Scharp over de periode werden op 24 januari 1995 nog 15 stukken overgedragen. Dit gebeurde door de heer J.J.G. Boot. Deze had de stukken destijds na het overlijden van Scharp in bewaring genomen. Bij leven kenden Boot en Scharp elkaar door hun werk op de secretarie van de gemeente Nieuwer-Amstel in de jaren twintig en dertig van deze eeuw. De archiefstukken zijn als volgt ingedeeld bij de bestaande inventaris: een cahier met genealogische aantekeningen van het geslacht Scharp van de 16 e t/m 20 e eeuw heeft het inv.nr 12 gekregen; een dertiental dagboeken over de periode is nu genummerd van 29-41; een omslag bevattende vier mappen met aantekeningen over de geschiedenis van Frankrijk vanaf de Middeleeuwen en een katern getiteld La prophétie d Orval etc. uitgegeven in Besaçon in 1916 is genummerd 26. H.G.J. Grootveld Amstelveen, februari Inventaris I Stukken van algemene aard (Genealogieën) 1 Chronologische aantekeningen betreffende Jan Scharp, en zijn geslacht opgemaakt in 1890 ca. 1 omslag 2 Aantekeningen en correspondentie betreffende leden van aanverwante geslachten omslag 3 Genealogie van het geslacht Scharp, met concept door Henri J. Scharp, gedrukt omslag 4 Genealogische aantekeningen en levensschetsen betreffende diverse geslachten Scharp en Sharp, opgesteld door Jan Scharp in 1802 en gekopieerd en aangevuld door H.J. Scharp 1895 ca. 1 deel 5 Kroniek van het geslacht Scharp genealogische aantekeningen over de jaren , opgemaakt in 1895 ca. 1 omslag 6 Wapenregister van het geslacht Scharp, opgesteld eind 19 e eeuw, met enkele gelijktijdige en oudere wapentekeningen, ten dele van de hand van H.J.Scharp ca. 1 omslag 7 Aantekeningen betreffende Jacobus Scharp, en zijn nakomelingen, opgemaakt in 1895 ca. 1 omslag 8 Aantekeningen betreffende de militaire loopbaan van Jacobus en Henri Ferdinand Scharp; de Schotse geslachten Scharp, Scharpe en Schairp; opgesteld in 1896 ca. 1 deel 9 Genealogiscbe, heraldische en biografische aantekeningen betreffende de Schotse geslachten Scharp,Scharpe,Schairpe,Shairp, Sharp en Sharpe, opgemaakt in deel Versie juli

4 10 Aantekeningen en correspondentie betreffende Engelse en Schotse geslachten Sharp, opgemaakt in 1896 ca. 1 pak 11 Alfabetisch gerangschikte aantekeningen betreffende leden van Engelse en Schotse geslachten Sharp, opgemaakt in pak 12 Genealogische aantekeningen betreffende het geslacht Scharp over de periode , opgemaakt in 1950 ca. 1 deel II Stukken van persoonlijke aard 13 Stukken afkomstig van François Gerardus Scharp omslag Stukken afkomstig van Henri Ferdinandl Scharp en van zijn eerste en tweede echtgenote omslagen 14 Particuliere aangelegenheden van hem en zijn echtgenoten Militaire loopbaan en andere functies in het openbare leven Stukken afkomstig van Johannes Gerhardus Scharp omslag 17 Stukken afkomstig van Herman André Scharp, omslag 18 Stukken afkomstig van Guillelma Magdalena Christina Scharp omslag 19 Stukken afkomstig van Bernard Karel Scharp omslag Stukken afkomstig van Henri Jacques Scharp delen, 5 omslagen, 1 pak 20 Zakagenda s van H.J.Scharp, gebruikt ook als dagboek doos (17 21 Zakagenda s van H.J.Scharp, gebruikt ook als dagboek doos (12 22 Zakagenda s van H.J.Scharp, gebruikt ook als dagboek doos (22 In de jaren hield Scharp er twee agenda s op na. Na 1925 worden de dagboeknotities minder uitvoerig. Met hiaten 23 Zakagenda s van H.J.Scharp, gebruikt ook als dagboek doos (20 24 Ingekomen stukken van particuliere aard, met prentbriefkaarten omslag 25 Stukken betreffende lidmaatschappen en ambtelijke en andere functies in het openbare leven omslag 26 Stukken betreffende de geschiedenis van Frankrijk over de periode middeleeuwen tot begin 20 e eeuw 1930 ca. 1 omslag 27 Aantekeningen opgesteld aan de hand van een door J.Schmüll en J.Z.Kannegieter samengestelde historisch topografische kaart van Amsterdam omslag 28 Aantekeningen opgesteld aan de hand. van: A.A.Beekman, Geschiedkundige atlas van Nederland, s-gravenhage, pak 29 Dagboeken van H.J. Scharp 01/01/ /04/ deel 30 Dagboeken van H.J. Scharp 21/04/ /10/ deel 31 Dagboeken van H.J. Scharp 06/10/ / deel 32 Dagboeken van H.J. Scharp deel 33 Dagboeken van H.J. Scharp 01/01/ /11/ deel 34 Dagboeken van H.J. Scharp 02/11/ /04/ deel 35 Dagboeken van H.J. Scharp 11/04/ /02/ deel 36 Dagboeken van H.J. Scharp 26/02/ /11/ deel 37 Dagboeken van H.J. Scharp 21/11/ /07/ deel 38 Dagboeken van H.J. Scharp 14/07/ / deel 39 Dagboeken van H.J. Scharp /05/ deel 40 Dagboeken van H.J. Scharp 01/06/ / deel Versie juli 2016

5 41 Dagboeken van H.J. Scharp deel 42 Aantekeningen bij: S.A. van Lunteren, Geschiedenïs der Romeinsche en Oud- Nederlandsche Rechtsvorming s.d. 1 omslag 43 Stukken afkomstig van Bernard Karel Scharp (jr.) en zijn echtgenote omslag III Stukken betreffende leden van aanverwante geslachten 44 Stukken afkomstig van Guilelmina Magdalena Christina Emanta, weduwe van W.J. Prins en moeder van Marcellina Henriette Prins omslag 45 Uittreksels uit de registers van de burgerlijke stand van Amsterdam betreffende Karel Lodewijk Prins, broer van Marcellina Henriette Prins stukken IV Verzamelde stukken 46 Gedichten op het huwelijk van Joannes Christianus Scharp met Barbera van Lom stukken Deze J.C. Scharp was een telg van een niet-verwant geslacht Scharp. Zie ook inv.nr Stukken waarvan het verband met het archief niet is gebleken 47 Portretfoto van een militair en van een vrouw; groepsfoto van militairen 1880 ca. 3 stukken 48 Gedicht voor een jonge vrouw, anoniem 1885 ca. 1 stuk Versie juli