Projectcode Jaarverantwoording Datum 16 mei Finance & Control - Consolidatie & Analyse

Transcriptie

1

2 Projectcode Jaarverantwoording 2011 Versie Vastgesteld Datum 16 mei 2012 Opsteller Finance & Control - Consolidatie & Analyse Beheerder Finance & Control Opdrachtgever Raad van Bestuur, Erasmus MC Jaarrekening 2011

3 INHOUDSOPGAVE Pagina 5.1 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde resultatenrekening over Geconsolideerd kasstroomoverzicht over Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Mutatieoverzicht materiële vaste activa (geconsolideerd) Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten (geconsolideerd) Overzicht langlopende schulden (geconsolideerd) Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over Enkelvoudige balans per 31 december Enkelvoudige resultatenrekening over Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudige jaarrekening Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december Mutatieoverzicht materiële vaste activa (enkelvoudig) Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten (enkelvoudig) Overzicht langlopende schulden (enkelvoudig) Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over Overige gegevens Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Controleverklaring 85

4 5.1 JAARREKENING In dit verslag staan alle bedragen * 1.000,- tenzij anders vermeld

5 - geconsolideerd 5.1 JAARREKENING GECONSOLIDEERDE BALANS per 31 december 2011 ACTIVA Ref. 31-dec dec-10 Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden en onderhanden werk projecten EMF Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Vorderingen en overlopende activa Vorderingen uit hoofde van financieringstekort Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Ref. 31-dec dec-10 PASSIVA Eigen vermogen 9 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's Overige kortlopende schulden en overlopende passiva Totaal passiva

6 - geconsolideerd GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2011 BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Ref Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten (uit AWBZ/Zvw-zorg, exclusief subsidies) Niet-gebudgetteerde zorgprestaties Omzet DBC B-segment Subsidies Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten BEDRIJFSRESULTAAT Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING Belastingen Aandeel derden in groepsresultaat RESULTAAT BOEKJAAR Toevoeging aan reserve vooruitontvangen kapitaalslasten OPERATIONEEL RESULTAAT Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling onder de overige gegevens in paragraaf

7 - geconsolideerd GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Kasstroom uit operationele activiteiten Ref Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen 1, mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden onderhanden werk DBC's vorderingen vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot kortlopende schulden (exclusief schulden aan kredietinstellingen) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Financiële baten Financiële lasten Belastingen/aandeel derden in groepsresultaat Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden Overige investeringen in financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden Mutatie vooruitontvangen investeringssubsidies Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen (inclusief kortlopende schulden aan kredietinstellingen) Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De verkrijgingsprijs van de verworven groepsmaatschappij is opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geld heeft plaatsgevonden. De geldmiddelen die in de verworven groepsmaatschappij aanwezig zijn, zijn op de aankoopprijs in mindering gebracht. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. 6

8 - geconsolideerd GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen Consolidatie, samenvoeging / integratie De geconsolideerde jaarrekening is opgemaakt door consolidatie van de totaalcijfers van het Erasmus MC met de geconsolideerde cijfers van de groepsmaatschappijen van Erasmus MC Holding BV en van Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV volgens de methode van integrale consolidatie, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin het Erasmus MC een meerderheidsbelang heeft, of waarin op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals binnen de groep gemaakte resultaten. In de enkelvoudige balans zijn de deelnemingen opgenomen tegen de zichtbare intrinsieke waarde. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn tevens opgenomen de vennootschappen die tot de groep behoren. Dit betreft de volgende vennootschappen: Erasmus MC Holding BV met de volgende dochtermaatschappijen: - Erasmus Pharma BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Diabetesstation BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Rottumerplaat BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Schiermonnikoog BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Terschelling BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Texel BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Zorg Holding BV, Rotterdam (100%) - Eurza Arbo BV, Rotterdam (100%) - Geboortecentrum Sophia Holding BV, Rotterdam (50%) - Harbour Antibodies BV, Rotterdam (52,2%) - Medical Oncology Research BV, Rotterdam (100%) - MI&EUR BV, Rotterdam (100%) - Nano4Therapie BV, Rotterdam (84%) - Neuramus BV, Rotterdam (100%) - Poliklinische Apotheek BV, Rotterdam (100%) - SCURON BV, Rotterdam (100%) - Sophia Kindergeneeskunde BV, Rotterdam (100%) - Thoraxcentrum Research BV, Rotterdam (100%) - ViroClinics Biosciences BV, Rotterdam (71,6%) - ViroNovative BV, Rotterdam (100%) - Geboortecentrum Sohpia Holding BV, Rotterdam (50%) Geboortecentrum Sophia Holding BV is proportioneel meegeconsolideerd. Erasmus MC Holding BV is 50% aandeelhouder van deze vennootschap. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (100%) met de volgende dochtermaatschappijen: - Stichting Zorgservices, Rotterdam (100%) - Travel Clinic Havenziekenhuis BV, Rotterdam (50%) Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen en Titel 9 Boek 2 BW, daarnaast is eveneens rekening gehouden met de Regeling verslaggeving WTZi en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Grondslagen enkelvoudige jaarrekening De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de Raad van Bestuur zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de Raad van Bestuur schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. 7

9 - geconsolideerd Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingswaarde, onder aftrek van lineaire afschrijvingen. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld in het verloopoverzicht van de immateriële vaste activa. Materiële vaste activa De WTZi- en WMG-gefinancierde materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffings- of vervaardigingskosten, tot een maximum van de goedgekeurde investering, onder aftrek van lineaire afschrijvingen, tenzij deze nu reeds voorzienbaar afwijken van de economische levensduur. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffings- of vervaardigingskosten verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld in het verloopoverzicht van de materiële vaste activa. Financiële vaste activa Het aandeel in de BV s is opgenomen tegen de nettovermogenswaarde. Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover het Erasmus MC in deze situatie geheel of gedeeltelijk garant staat voor de schulden van de deelneming, dan wel het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen. De eerste waardering van gekochte deelnemingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de vervolgwaardering worden, uitgaande van de waarden bij eerste waardering, de grondslagen toegepast die gelden voor deze jaarrekening. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de winst- en verliesrekening. De overige financiële vaste activa worden gewaardeerd op nominale waarde, verminderd met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De groep beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verrekenprijzen, welke gebaseerd zijn op de actuele inkoopprijzen, rekening houdende met eventuele incourantheid. 8

10 - geconsolideerd Onderhanden werk uit hoofde van EMF-projecten Het onderhanden werk uit hoofde van projecten in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten inclusief een opslag voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten. Op de post onderhanden projecten zijn de gedeclareerde termijnen en vooruitontvangen betalingen in mindering gebracht. Gedeclareerde termijnen die de waardering van een individueel project overtreffen, worden opgenomen als passiefpost onder de kortlopende schulden. De resultaten op projecten of deelprojecten worden verantwoord in het jaar van oplevering. Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen in de periode waarin vast komt te staan dat sprake is van verliesgevende projecten, en worden in mindering gebracht op de post onderhanden projecten. Onderhanden werk DBC's Onder onderhanden werk worden de in uitvoering zijnde DBC s verantwoord tegen de kostprijs van de uitgevoerde verrichtingen, waarvan op de balansdatum nog geen voltooiing heeft plaatsgevonden. Het resultaat op deze DBC s wordt toegerekend aan het boekjaar naar rato van de verrichte prestaties. Verliezen op onderhanden werk worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. De voorziening dubieuze debiteuren is bepaald op basis van ramingen omtrent de inbaarheid mede gebaseerd op een ouderdomsanalyse. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekeningcourantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. Monetaire activa en verplichtingen die op de balansdatum in vreemde valuta luiden, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen de op die datum geldende wisselkoers. Valutaomrekeningsverschillen die ontstaan bij omrekening, worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. Niet-monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde valuta en die tegen kostprijs zijn gewaardeerd, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen historische wisselkoersen. Eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen zijn gebaseerd op de bestemming van de resultaten. Voorzieningen (algemeen) Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De eerste waardering bestaat uit het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst- en verliesrekening wordt verwerkt. 9

11 - geconsolideerd Kortlopende schulden De kortlopende schulden in de balans zijn gewaardeerd op de nominale waarde. Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Het saldo van het financieringsoverschot is bepaald door het verschil te bepalen tussen het wettelijk budget aanvaardbare kosten en de gedeclareerde vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar, en na eliminatie van transacties binnen de groep. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Eventuele verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van de historische kosten. Opbrengsten Het onder de baten opgenomen WMG-budget patiëntenzorg is berekend conform de NZa-richtlijnen. De overige opbrengsten zijn gebaseerd op aan derden gefactureerde of doorberekende bedragen voor geleverde goederen en diensten, onder aftrek van eventuele omzetbelasting en kortingen. Kosten De kosten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenlasten Niet alle groepsmaatschappijen hebben werknemers in dienst. De rechtspersonen waar dit wel het geval is, zijn aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds ABP of Pensioenfonds Zorg & Welzijn. De pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds ABP en Pensioenfonds Zorg & Welzijn betreft een toegezegd-pensioenregeling. Hieronder wordt een regeling verstaan waarbij werknemers een pensioen wordt toegezegd waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Het Erasmus MC zal voldoen aan bijdragen voor hogere toekomstige premies. Indien het pensioenfonds een tekort heeft, rust er geen verdere verplichting bij het Erasmus MC om het tekort aan te zuiveren. Op grond van paragraaf 310 RJ 271 kan deze regeling in de jaarrekening worden verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling. Voor toegezegde-bijdrageregelingen worden de premies verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Resultaat deelnemingen Betreft het resultaat van de bedrijven waarin het Erasmus MC deelneemt Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de volgende segmenten: Erasmus MC Zorg en Erasmus MC O&O. 10

12 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Kosten van goodwill die van derden is verkregen Totaal immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Deze post heeft betrekking op de goodwill die betaald is aan specialisten van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder In de post afschrijvingen is een bedrag van 213 opgenomen in verband met een bijzondere waardevermindering. De negatieve investering en afschrijvingen in 2011 worden veroorzaakt doordat in 2010 ten onrechte een bedrag van 0,4 miljoen is geïnvesteerd en afgeschreven. 2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op m.v.a Totaal materiële vaste activa Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen Boekwaarde per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder en

13 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Materiële vaste activa Het vervallen van het stelsel van bekostiging waarbij een integrale vergoeding voor de werkelijke afschrijvingskosten van vaste activa was opgenomen, kan ook gevolgen hebben voor de waardering van de materiële vaste activa. Vastgesteld is dat de boekwaarde en de afschrijvingstermijnen van de totale materiële vaste activa in overeenstemming zijn met de economische levensduur en de feitelijke gebruiksduur. Specifieke positie UMC s Mede vanwege de publieke functies van UMC s hebben UMC s en betrokken ministeries (VWS en OCW) een DHAZ-convenant (Decentralisatie Huisvesting Academische Ziekenhuizen) afgesloten. Hieruit worden de kapitaallasten van een UMC, naast dekking uit B-segment en overige opbrengsten, gefinancierd. Met ingang van 2012 is de bekostiging van ziekenhuizen en ook van UMC's overgegaan op prestatiebekostiging. Er is een systeem van transitiebekostiging ontwikkeld om de gevolgen van de systeemwijziging in 2012 en 2013 te dempen. Naast de overgang van een budgetsysteem naar prestatiebekostiging vindt de overgang plaats van declaratie op basis van DBC's naar declaratie op basis van DOT-zorgproducten. Voor kapitaallasten heeft de NZa een (aflopende) garantieregeling afgekondigd voor de periode tot en met De publieke functie wordt vanaf 2012 niet via DOT, maar afzonderlijk bekostigd. Met de betrokken ministeries heeft de NFU (Nederlandse Federatie van UMC s) overeenstemming bereikt dat voor de publieke functie een afzonderlijke kapitaallastenbekostiging geborgd blijft. De daadwerkelijke invulling van deze afzonderlijke bekostiging dient nog plaats te vinden. Op basis van de huidige inzichten verwachten de UMC s dat de kapitaallasten na 2011 adequaat bekostigd blijven. Vanuit DOT, overige opbrengsten en de bekostiging van de publieke functie worden voldoende middelen verwacht om toekomstige kapitaallasten te dekken. Het Erasmus MC heeft, in verband met de nieuwbouw, gesproken met het ministerie van VWS over een toereikende bekostiging en daar afspraken over gemaakt. Om deze reden heeft in 2011 ook geen afwaardering (impairment) plaatsgevonden van de vaste activa. Hierbij geldt de kanttekening dat toezeggingen inzake bekostiging van de publieke functies vanuit ministeries en NZa in dit kader nog niet zijn geformaliseerd. Er is dus een zeker risico dat de daadwerkelijke bekostiging afwijkt van de huidige verwachtingen bij UMC s. Een eventuele afwijking kan mogelijk een substantiële impact hebben op de vermogensposities van het Erasmus MC, zowel voor het beeld van resultaat en vermogen in de onderhavige jaarrekening als in toekomstige jaren, maar zal, voor zover al aan de orde, pas worden verwerkt in de jaarrekening in het jaar dat de bekostiging betrouwbaar kan worden ingeschat. Het Erasmus MC verwacht op basis van de huidige boekwaarde en de voorheen toegepaste à fonds perdu-bekostiging geen noodzaak tot afwaardering op korte termijn. Tevens behoeven de tot op heden gehanteerde afschrijvingstermijnen geen aanpassing, gegeven de resterende termijnen tot nieuwbouw respectievelijk à fonds perdu gefinancierde vaste activa. Op pagina 24 en verder zijn specificaties opgenomen van het verloop per soort activa. De specificatie van de projecten in uitvoering wordt toegelicht op pagina 29. Investeringen in het kader van nieuwbouw en 'overlevingsprojecten' bedragen in ,6 miljoen (2010: 91,1 miljoen). Deze investeringen worden bekostigd uit de gereserveerde PBA-middelen plus het nieuwbouwkader DHAZ. In het kader van DHAZ-instandhouding is in ,2 miljoen (2010: 29,0 miljoen).besteed. Aan projecten in het Korte Termijn Huisvestingsplan is in ,6 miljoen (2010: 15,7 miljoen) uitgegeven. Met betrekking tot nieuwbouw- en instandhoudingsprojecten is op de balansdatum voor 407,2 miljoen (2010: 532,8 miljoen) opgedragen waarvoor nog werkzaamheden moeten worden gedaan en facturen moeten worden ontvangen. 12

14 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Deelnemingen Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Boekwaarde per 1 januari Bij: kapitaalstortingen Bij: verstrekte leningen - 66 Af: ontvangen aflossing leningen Af: kapitaalonttrekking - - Bij/af: waardeveranderingen Boekwaarde per 31 december Deelnemingen: Saldo per Kapitaal- Resultaat Saldo per 01-jan-11 stortingen deelnemingen 31-dec-11 Cavadis BV (3,45%) 2 2 Erasmus Biomedical Fund BV (34,24%) Arcarios BV (4,7%) DNage BV (8,92%) - - Genovum BV (100%) Skyline Diagnostics BV (15,3%) - - BioTxs BV (40%) - - LipImmune BV (40%) - - Closed Loop Therapies BV (14,34%) Geboortecentrum Sophia Holding BV (50%) De kapitaalstorting in het Erasmus Biomedical Fund BV betreft het investeringsbedrag dat door het Erasmus MC wordt gefinancierd. Verder bevat de post deelnemingen één prioriteitsaandeel EMcare BV te Rotterdam, waaraan het recht wordt ontleend jaarlijks het beleidsplan en de begroting vast te stellen van de voorgenomen relatie en samenwerking tussen de vennootschap en het Kenniscentrum AKB, onderdeel van het Erasmus MC. Overige vorderingen Hieronder begrepen zijn onder andere een vordering van inzake Biotempt BV. Een vordering van op Compass3 BV (voorheen Avenance Nederland BV), aflossing per kwartaal. Het rentepercentage bedraagt 5%. Een vordering van op River Diagnostics BV, aflossing vindt plaats voor 1 januari Het rentepercentage bedraagt 0%. Er zijn geen zekerheden gesteld. Een achtergetselde lening van op EMcare BV. Het rentepercentage is 3%. Er zijn geen zekerheden gesteld. Een langlopende vordering van Erasmus MC Holding BV op Stichting ESOP, die wordt terugbetaald op het moment dat twee deelnemingen waar ook Erasmus MC Holding BV aandeelhouder van is, worden verkocht. De termijn en de realisatie van verkoop is onzeker en om die reden is voor hetzelfde bedrag een voorziening gevormd. 13

15 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Verder heeft Erasmus MC Holding BV in 2011 pre-seedleningen aan wetenschappers verstrekt met een totaal van (2010: ). Daarnaast is in 2011 een pre-seedlening kwijtgescholden. Pre-seedleningen worden verstrekt in het kader van het project Rotterdam Werkt, dat door Erasmus MC Holding BV wordt uitgevoerd. De pre-seedleningen hebben tot doel om de wetenschapper in staat te stellen een uitvinding te valideren of een onderneming te vestigen. De looptijd van deze leningen is 6 jaar. De eerste 2 jaar zijn de leningen aflossingsvrij. Als voorwaarde is in deze leningovereenkomsten opgenomen, dat na het aflossen van de lening, bij een succesvolle bedrijfsstart een bonusbetaling wordt betaald. De per ultimo 2011 opgenomen bonussen en rentes vormen samen een bedrag ad Aan deze vordering wordt jaarlijks 1/6e van de bonussen zoals opgenomen in de leningsovereenkomsten en de rente toegevoegd. Aflossingen en kwijtscheldingen worden op dit saldo in mindering gebracht. Omdat er sprake is van een lening met een hoog risicoprofiel, is een volledige voorziening voor mogelijke oninbaarheid gevormd. Erasmus MC Holding BV : pre-seedleningen Lening Verstrekt in jaar Looptijd Einddatum Rente Lening Bonus jaar ,30% jaar ,30% jaar ,30% jaar ,30% jaar ,30% jaar ,90% jaar ,90% jaar ,90% jaar ,90% jaar ,90% jaar ,90% Derivaten: Callopties: dit betreft callopties op 60% van de door de uitvinder nog te verkrijgen aandelen in drie nog op te richten vennootschappen. Daarnaast betreft het callopties op 60% van de door de uitvinder gehouden aandelen in een in 2009 opgerichte vennootschap. De waarde van de opties is gelijk aan de kostprijs, nihil. De verkregen opties hangen samen met de verstrekte preseedleningen. Warrants: Erasmus MC Holding BV heeft het recht met een uitoefenprijs van 1,43 per aandeel een pakket van gewone aandelen te verwerven in een vennootschap. De uitoefentermijn loopt tot het moment van beursintroductie of tot het moment waarop meer dan 50% van de aandelen in het kapitaal van de vennootschap in andere handen overgaat. De waarde van de warrants is gelijk aan de kostprijs, nihil. 4. Voorraden en onderhanden werk projecten EMF De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Medische en hulpmiddelen Apotheek Onderhanden werk inzake EMF-onderzoek Totaal voorraden Toelichting: - Onderhanden werk inzake EMF-onderzoek Kostprijs Af: gefactureerde/ontvangen bedragen Af: voorziening Totaal onderhanden werk inzake EMF-onderzoek

16 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Onderhanden projecten DBC's A-segment Onderhanden projecten DBC's B-segment Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk Totaal onderhanden werk uit DBC's De waardering van het onderhanden werk uit hoofde van de DBC-systematiek De per balansdatum nog niet gesloten DBC's zijn gewaardeerd tegen de kostprijs van de uitgevoerde verrichtingen of tegen de verwachte opbrengstwaarde als die lager is dan de kostprijs. De niet-gekoppelde verrichtingen zijn wel meegenomen, maar zijn voor 100% voorzien, aangezien niet bekend is welke DBC's hieraan gekoppeld zijn en de uiterste termijn waarbinnen de DBC's gedeclareerd moeten zijn, niet gerealiseerd kan worden. 6. Vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's Overige vorderingen: Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Overige overlopende activa Totaal vorderingen en overlopende activa Voorziening dubieuze posten Aan het eind van het boekjaar is wegens geraamde oninbaarheid van debiteuren een voorziening gevormd van 11,1 miljoen, waarvan 4,4 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en 6,7 miljoen overige debiteuren. In 2010 waren deze bedragen als volgt: 9,7 miljoen in totaal, waarvan 3,1 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en 6,6 miljoen overige debiteuren. 15

17 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 7. Nog in tarieven te verrekenen financieringsoverschot en/of -tekort t/m totaal Saldo per 1 januari Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december Stadium van vaststelling (per erkenning): C C C A a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa Specificatie financieringsverschil in het boekjaar Wettelijk budget aanvaardbare kosten Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget: Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst Opbrengsten DBC-GGZ Overige opbrengsten Nog te factureren DBC A-segment Mutatie onderhanden werk DBC A-segment Overige mutaties Totaal financieringsverschil Liquide middelen De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Bankrekeningen Deposito's Kassen Totaal liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking van het Erasmus MC. 16

18 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 9. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec dec-10 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Kapitaal Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Reserve aanvaardbare kosten: Reserve aanvaardbare kosten/saldo budget onderwijs en onderzoek Afdelingsreserves Bestemmingsreserves: Instandhoudingsinvesteringen Vooruitontvangen kapitaalslasten OCW Reserve afschrijving inventaris Bestemmingsfondsen: Erasmus MC - revolving fund Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen Instandhoudingsinvesteringen Tot en met 2003 werd jaarlijks een niet geïndexeerd investeringsbudget voor instandhoudingsinvesteringen toegekend van 2,3 miljoen voor zogenaamde kleine werken. De dotatie betreffende afschrijvings- en rentevergoeding vloeit voort uit deze toekenning en zal op enig moment stoppen. Tevens worden hieronder middelen gereserveerd ten behoeve van het Korte Termijn Huisvestingsplan O&O. Onttrekkingen zijn de werkelijke afschrijvings- en rentelasten van geactiveerde bouwprojecten. Vooruitontvangen kapitaalslasten OCW Egalisatiereserves worden toegepast in situaties waarbij ten behoeve van investeringen bedragen worden ontvangen in een ander tempo en ritme dan het betreffende afschrijvingsregime. Ook komt het voor dat bedragen ten behoeve van het betreffende investeringskader op grond van planning vooruit worden ontvangen in relatie tot het moment van daadwerkelijk investeren en activeren (bijvoorbeeld bouwmiddelen). In 2011 heeft met het oog op toekomstige ontwikkelingen een dotatie plaatsgevonden conform het reguliere dotatieschema. Erasmus MC - revolving fund Jaarlijks wordt een bedrag gereserveerd ter stimulering van patiëntgebonden onderzoek, onder meer ter voorbereiding op de aanvraag van extern gefinancierde ontwikkelingsgeneeskundeprojecten. Tevens wordt uit deze bestemmingsreserve het Erasmus MC-aandeel in doelmatigheidsonderzoeken bekostigd. Ook wordt via deze reserve zorgonderzoek bekostigd. Het gehele saldo van het revolving fund heeft via de Commissie Patiëntgebonden Onderzoek reeds volledig bestemming verkregen. 17

19 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 9.3. Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Algemene reserve Bestemmingsfondsen Reserve deelnemingen Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Bestemmingsfondsen De bestemmingsfondsen betreffen reserveringen bestemd voor niet-wtzi-gedekte aanpassingen in de uitrusting van het Erasmus MC, vervanging van apparatuur en informatienetwerk. Reserve deelnemingen Dit betreft de intrinsieke waarde van de vennootschappen, waarin het Erasmus MC deelneemt. Aan de reserve deelnemingen is toegevoegd het exploitatieresultaat dat in de deelnemingen is behaald, verminderd met het door deelnemingen uitgekeerd dividend. Het uitgekeerd dividend is toegevoegd aan de afdelingsreserves. De reserve deelnemingen is gevormd voor deelnemingen waarin voor meer dan 50% wordt deelgenomen. 10. Voorzieningen Saldo per Dotatie Onttrekking Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan dec-11 Sociaal beleid Egalisatievoorziening onderhoud Voorziening bouwrisico's Totaal voorzieningen Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet(en) worden beschouwd: 31-dec-11 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Onderverdeling voorziening voor sociaal beleid Saldo per Dotatie Onttrekking Saldo per 01-jan dec-11 Wachtgelden Liftetimevariant VUT Reorganisatie Jubileumvoorziening Arbeidsongeschiktheid en overige Totaal

20 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Toelichting per categorie voorziening: Sociaal beleid Algemeen: de voorziening voor sociaal beleid is bedoeld ter dekking van toekomstige uitgaven in het kader van wachtgelden, outplacement, seniorenbeleid, VUT-uitkeringen 60-jarigen, afvloeiingsregelingen, salaris- en pensioengaranties en dergelijke. Het Erasmus MC is eigenrisicodrager voor wachtgelden. De voorziening voor wachtgelden is bepaald volgens de statische methode, waarbij de omvang wordt bepaald door het berekenen van de verplichtingen inzake lopende wachtgelden op de balansdatum. Het grootste deel van uitvoering van deze regeling is extern belegd. De VUT-60-voorziening heeft als doel financieren van het ouderenbeleid binnen het Erasmus MC. In 2011 heeft een herijking plaatsgevonden van de verplichting, hetgeen heeft geleid tot een vrijval van deze voorziening. In 2011 is gestart met de vorming van thema's, hetgeen de status heeft van een reorganisatietraject binnen het Erasmus MC. Hiervoor is dan ook een reorganisatievoorziening gevormd. De basis van deze voorziening zijn de geschatte afvloeiingskosten van personeel uit hoofde van het sociaal plan, alsmede de kosten van begeleiding en uitvoering van dat plan. In 2011 hebben onttrekkingen plaatsgevonden als gevolg van beëindiging van dienstverbanden. Onder Sociaal beleid is een jubileumvoorziening opgenomen. Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileumgratificaties aan het personeel op grond van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening is rekening gehouden met een blijfkans van het personeel. Onder dit hoofd is ook opgenomen de voorziening voor arbeidsongeschiktheid, voor bestaande verplichtingen. Dit is voor het in de toekomst doorbetalen van salaris aan personeelsleden die op de balansdatum arbeidsongeschikt zijn, voor zover deze kosten niet verzekerd zijn. Vanaf 1 juli 2004 is het Erasmus MC eigenrisicodrager voor het bovenwettelijke deel van de WAO. De voorziening hiervoor is op de vereiste hoogte gebracht en bepaald volgens de statische methode. Eveneens als in 2006 tot en met 2010 is het Erasmus MC in 2011 eigenrisicodrager. Egalisatievoorziening onderhoud Onder dit hoofd zijn ook verantwoord de middelen uit: - de (oude) PBA-systematiek en de (nieuwe) DHAZ-systematiek voor onderhoud van gebouwen; - de rijksbijdrage O&O voor de renovatie van de hoogbouw faculteitsgebouw. De egalisatievoorziening onderhoud is bedoeld om de kosten van periodieke, meerjarige en geplande onderhoudsuitgaven gelijkmatig over de jaren te verdelen. De benodigde bedragen van zowel door O&O als door Zorg bekostigde gebouwen worden gebaseerd op een langetermijnonderhoudsplanning. 19

21 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 11. Langlopende schulden De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Schulden aan kredietinstellingen Langlopende lening derden 77 Vooruitontvangen investeringssubsidies Totaal langlopende schulden Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven: Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen Stand per 31 december Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december Toelichting in welke mate (het totaal van) de schulden aan kredietinstellingen als langlopend moet(en) worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Als zekerheid voor de zes leningen afgesloten in verband met de nieuwbouw Erasmus MC-Sophia heeft het Erasmus MC een notariële onherroepelijke volmacht verstrekt voor het vestigen van een eerste hypotheek in hoofdsom maximaal groot 79,4 miljoen. Het Havenziekenhuis heeft een financiering bij de ING afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal In het jaar 2010 heeft het Havenziekenhuis ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. Het rentepercentage van deze lening bedraagt 4,55%. Dit betreft een lening met een zogenaamde IRS-10 met een swaption na 10 jaar. De rente van deze lening bedraagt de eerste 10 jaar 4,55%. Na 10 jaar heeft het Havenziekenhuis de keuze om de swaption al dan niet te effectueren. Bij effectuering van de swaption is de rente die het Havenziekenhuis betaalt na 10 jaar ook 4,55%. Indien de swaption niet wordt geëffectueerd, wordt een variabele rente betaald. De swaption zal derhalve waarschijnlijk alleen worden geëffectureerd wanneer de variabele rente hoger is dan 4,55%. De renteswap die het Havenziekenhuis heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waardoor het Havenziekenhuis (kostprijs)hedge accounting toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering gewaardeerd tegen kostprijs (tegen het opgenomen nominale bedrag ad ). In de jaarrekening moet inzichtelijk gemaakt worden welk deel van de betaalde rente over deze financiering rentekosten betreft en welk deel betrekking heeft op de kosten van het rente-instrument. De kosten van de swaption zijn verdisconteerd in het rentepercentage van 4,55% waardoor de kosten van de swaption niet apart inzichtelijk zijn. De betaalde rente over deze bouwlening in het jaar 2011 bedraagt in totaal en deze rente kan worden beschouwd als betaalde rente op een financieel instrument (derivaat). De actuele waarde van het rente-instrument ('mark to market' value) bedraagt per 31 december In het jaar 2011 heeft het Havenziekenhuis een financiering bij de ING afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal In het jaar 2011 heeft het Havenziekenhuis ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. Het rentepercentage van deze lening bedraagt 3,99%. Dit betreft een lening met een zogenaamde IRS-10 met een swaption na 10 jaar. De rente van deze lening bedraagt de eerste 10 jaar 3,99%. Na 10 jaar heeft het Havenziekenhuis de keuze om de swaption al dan niet te effectueren. Bij effectuering van de swaption is de rente die het Havenziekenhuis betaalt na 10 jaar ook 3,99%. Indien de swaption niet wordt geëffectueerd, wordt een variabele rente betaald. De swaption zalderhalve waarschijnlijk alleen worden geëffectureerd wanneer de variabele rente hoger is dan 3,99%. De renteswap die het Havenziekenhuis heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waardoor het Havenziekenhuis (kostprijs)hedge accounting toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering gewaardeerd tegen kostprijs (tegen het opgenomen nominale bedrag ad ). 20

22 - geconsolideerd TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA In de jaarrekening moet inzichtelijk gemaakt worden welk deel van de betaalde rente over deze financiering rentekosten betreft en welk deel betrekking heeft op de kosten van het rente-instrument. De kosten van de swaption zijn verdisconteerd in het rentepercentage van 3,99% waardoor de kosten van de swaption niet apart inzichtelijk zijn. De betaalde rente over deze bouwlening in het jaar 2011 bedraagt in totaal en deze rente kan worden beschouwd als betaalde rente op een financieel instrument (derivaat). De actuele waarde van het rente-instrument ('mark to market' value) bedraagt per 31 december Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar bijlage Overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Vooruitontvangen investeringssubsidies (voorheen: investeringssubsidies à fonds perdu) Dit betreft een fonds in hoogte gelijk aan de boekwaarde van tot en met 1987 à fonds perdu gefinancierde investeringen in gebouwen. Dezelfde systematiek geldt voor investeringen gefinancierd uit EMF, alsmede investeringen die uit eigen vermogen zijn gefinancierd. De mutatie in 2011 betreft de vrijgevallen afschrijving ( 6,7 miljoen). Voor 2010 betrof dit 5,2 miljoen. Hieronder is ook opgenomen de tegenwaarde van de gebouwen en terreinen die per 1 januari 2003 zijn overgekomen in het kader van de integratie tussen academisch ziekenhuis en medische faculteit. In verband met de eerder genoemde stelselwijzigingen is de investeringssubsidie à fonds perdu opgenomen onder de langlopende en kortlopende schulden. Het verloop van de vooruitontvangen investeringssubsidies is als volgt weer te geven: Stand per 1 januari Dotatie Onttrekking Stand per 31 december Af: vrijval komend boekjaar Stand vooruitontvangen investeringssubsidies per 31 december Toelichting in welke mate (het totaal van) de vooruitontvangen investeringssubsidies als langlopend moet(en) worden beschouwd: Kortlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies (< 1 jr.) Langlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies (> 1 jr.) (balanspost) Overige kortlopende schulden en overlopende passiva De specificatie is als volgt: 31-dec dec-10 Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Te verrekenen rijksbijdrage Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Kortlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies Belastingen en sociale premies Schulden ter zake pensioenen Nog te betalen salarissen en overige personeelskosten Vakantiegeld Vakantiedagen Overige schulden: Nog te betalen kosten Vooruitontvangen bedragen Overige passiva Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva Alle kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. 21