Uitgebreide routebeschrijving

Transcriptie

1 ReisKnaller: Indonesië, Java & Bali 16 dagen Sawa's en gado Reiscode: Groepsgrootte: Aantal dagen: WAD Uitgebreide routebeschrijving Welkom Groene sawa's, mystieke tempels en kleine dorpjes worden op deze rondreis door Indonesië afgewisseld door imposante vulkanen en een met palmen omzoomde kust. Je geniet van de gastvrije bevolking met zijn traditionele dans en muziek, de rijke cultuur en natuurlijk niet te vergeten heerlijk eten en uitgaan! Je slaapt in sfeervolle hotels (tweepersoonskamer op basis van logies met ontbijt; tegen meerkosten kun je een eenpersoonskamer boeken). De meeste hotels beschikken over een zwembad. Selamat Datang of Welkom in Indonesië! Omdat onze ReisKnallers slechts korte tijd worden aangeboden, is er geen uitgebreid dag tot dag schema beschikbaar. Check voordat je boekt even de voorwaarden van onze speciale ReisKnallers. Dag tot dag schema Hieronder vind je een overzicht met de dag-tot-dag beschrijving. Vervoer Route Overnachting 1 Vertrek Amsterdam 2 Aankomst Jakarta (Java) - Bandung 3 Bandung 4 Trein naar Yogyakarta 5 Yogyakarta / Optioneel: Borobudur 6 Tawangmanggu via Prambanan 7 Malang 8 Bromo 9 Optioneel: Bromo vulkaan - Ketapang 10 Optioneel: Ijen vulkaan - Pemuteran (Bali) 11 Pemuteran

2 12 Ubud via Munduk 13 Ubud 14 Tuban 15 Vertrek Denpasar 16 Aankomst Amsterdam Dag tot dag beschrijving Dag 1: Dag 2: Dag 3: Dag 4: Dag 5: Dag 6:

3 Dag 7: Dag 8: Dag 9: Dag 10: Dag 11: Dag 12: Dag 13: Dag 14:

4 Dag 15: Dag 16: Aanvullende informatie reis Wat is inclusief? internationale vluchten; alle transport met (mini)bus; treinreis Bandung-Yogyakarta; ferrytransfer Java-Bali; hotelovernachtingen met ontbijt; bezoek Sukuh met entreegeld; bezoek Prambanan met entreegeld; Nederlands- of Engelstalige reisbegeleiding; luchthavenbelastingen; brandstofheffing; compensatie CO uitstoot Wat is exclusief? overige maaltijden; optionele excursies; alle entreegelden; visum; fooien; boekingskosten; bijdrage Calamiteitenfonds; reis- en annuleringsverzekering Attentie Bij groepen vanaf 7 deelnemers slaat de reisbegeleider in hetzelfde hotel als de groep. Landarrangement

5 Het is ook mogelijk om van deze rondreis alleen het landarrangement te boeken. Je regelt dan zelf de internationale vluchten en de transfer bij aankomst en vertrek. Met de andere deelnemers maak je vervolgens de reis volgens programma. Zo heb je een optimale vrijheid om zelf je reis samen te stellen en de vlucht te kiezen die bij je reisplannen past. Op het boekingsformulier kun je ook aangeven of we, tegen betaling, nog een extra overnachting bij aankomst moeten regelen. Ook de transfer bij aankomst kan Shoestring op individuele basis voor je regelen. Voor al onze reizen hebben we een minimum aantal deelnemers nodig. Houd hier rekening mee voordat je zelf tickets gaat reserveren. Het is in alle gevallen je eigen verantwoordelijkheid om op tijd bij het beginpunt van de reis aanwezig te zijn. Daarnaast zijn wij niet verantwoordelijk voor sporadische wijzigingen in de vertrekdata van onze groepsreizen. Voor sommige periodes kan de prijs van het landarrangement afwijken van de rest van het jaar, denk hierbij aan festivalreizen. Wanneer de prijs van het landarrangement aangepast is, wordt dit vermeld onder het 'laatste nieuws'. De kosten van het landarrangement in 2017 voor deze reis bedragen 0 Reisdocumenten

6 Als je over de Nederlandse of Belgische nationaliteit beschikt, hoef je voor deze reis voor vertrek geen visum te regelen. Wel dien je te beschikken over een geldig reisdocument. Houders van een Nederlands of Belgisch paspoort die voor toeristische redenen Indonesië bezoeken kunnen een gratis visum verkrijgen bij een kleine selectie van lucht- en zee havens. Dit gratis visum is geldig voor maximaal 30 dagen en kan niet worden verlengd of omgewisseld voor een ander type visum. Aankomst dag en vertrek dag worden meegeteld. Het gratis visum kan alleen worden verkregen als aankomst en vertrek op (een combinatie van) onderstaande luchthavens is Het gratis visum is verkrijgbaar op de onderstaande luchthavens: Medan op Sumatra (Kualanamu Airport) Jakarta op Java (Soekarno-Hatta Airport) Denpasar op Bali (Ngurah Rai Airport) Arriveer of vertrek je via een andere luchthaven of haven in Indonesië, dan heb je het visum nodig dat je ter plaatse kunt regelen bij aankomst op de luchthaven. Dit visum kost $35,- en is maximaal 30 dagen geldig. Indien je dus bijvoorbeeld, aankomt op de luchthaven van Jakarta en vertrekt vanaf de luchthaven van Lombok, dan zal je bij aankomst in Indonesië een visum moeten kopen. Indien je, bijvoorbeeld, aankomt op de luchthaven van Medan en vertrekt vanaf de luchthaven van Bali, dan is het niet meer nodig een visum bij aankomst te kopen. Indien je dus aankomt op de luchthaven van Medan, Jakarta of Bali maar van een andere luchthaven dan Medan, Jakarta of Bali vertrekt, zal je het visum bij aankomst in Indonesië moeten aanschaffen. Indien je langer dan 30 dagen in Indonesië wenst te verblijven, dan moet je je visum voor vertrek regelen bij de Indonesische ambassade in Den Haag of Brussel. Op de website van onze partner Visumloket vind je alle informatie over de benodigde reisdocumenten (zoals paspoort). Kijk op de website van Visumloket wat je naar ons moet opsturen: Nederlandse reizigers bezoeken shoestring.visumloket.nl Belgische deelnemers bezoeken shoestring.visumloket.be Beschik je niet over een Nederlandse of Belgische nationaliteit? Neem dan zelf contact op met de betreffende ambassade(s) om je eventuele visum te regelen. Houd er rekening mee dat in een paspoortnummer van een Nederlands of Belgisch internationaal reispaspoort altijd het cijfer 0, en nóóit de letter O gebruikt wordt. Meereizen kind met ouder met andere achternaam Wanneer een kind meereist met een ouder met een andere achternaam dan kan gecontroleerd worden of er daadwerkelijk een ouder-kindrelatie is. Doel van deze extra controle is om kindontvoeringen tegen te gaan. Sommige landen eisen een verklaring waaruit blijkt dat de meereizende volwassene ook daadwerkelijk de ouder is of het gezag heeft. Informeer hiernaar bij de ambassade of het consulaat van het land van bestemming. Op de site van de Koninklijke Marechaussee kun je een toestemmingsformulier downloaden. Reist een kind mee met iemand anders dan de ouders, bijvoorbeeld een familielid, dan eisen sommige landen een verklaring waarin de ouders toestemming geven voor deze reis. U kunt bij de ambassade of het consulaat van het land van bestemming informeren naar de toelatingseisen die voor dit land gelden.

7 Excursiepakket Excursie Details Losse excursies Excursie Details Prijs Bandung City tour & Angklung voorstelling Ter plaatse boekbaar In de ochtend maak je een city tour waarbij je het historische deel van Bandung bekijkt. Gedung Sate, Museum Asia Africa en een wajangpoppenmaker die de poppen voor het schaduwspel maakt worden bezocht. Rond de middag ben je weer terug in het hotel, waar je kunt lunchen (niet inbegrepen), rusten of een duik in het zwembad nemen. 's Middags ga je naar een leuke voorstelling van een bamboe orkest, dat 'Angklung' wordt genoemd. Een leuke show waarbij ook het publiek wordt betrokken waardoor het voor de kinderen ook aantrekkelijk is. Excursietijd (onder voorbehoud; in overleg met de reisbegeleiding): 8.30 uur: Vertrek van het hotel 9.30 uur: Bezoek Gedung Sate, Asia Africa museum en poppenmaker uur: Aankomst terug in hotel uur: Vertrek naar Angklung voorstelling uur: Voorstelling Angklung 35 Cipanas Papandayan vulkaan Ter plaatse boekbaar Inbegrepen: vervoer, angklung voorstelling Niet inbegrepen: fooi, drankjes In de vroege ochtend rijd je naar de nog steeds actieve maar minder bezochte Papandayan (2622 meter). Deze vulkaan heeft in 2002 nog een uitbarsting gehad. Onder leiding van een lokale gids maak je een wandeling over de vulkaan naar het groene kratermeer. Onbeschrijflijk wat je ziet en hoort. Uit verschillende gaten uit de grond spuit hete stoom omhoog, er is bubbelende modder, je ziet de gele zwaveldampen uit de vulkaan komen Net of je je op een verre andere planeet bevindt. Aan het eind van de ochtend rijd je terug naar Cipanas. 51 Excursietijd (onder voorbehoud; in overleg met de reisbegeleiding): uur: Vertrek van hotel 12:00 uur: Aankomst In Cipanas Inbegrepen: entree, Engelssprekende gids, vervoer Niet inbegrepen: fooi

8 Pangandaran Green Canyon Ter plaatse boekbaar Je rijdt langs een paar thuisfabriekjes waar je het maken van kroepoek, palmsuiker en wajangpoppen zult zien. Vervolgens rijd je naar de Green Canyon, een smalle, hoge door de rivier uitgeslepen kloof. Hier word je met een kano doorheen geloodst. Uiteindelijk kun je gaan zwemmen onder weelderige vegetatie. 21 Excursietijd (onder voorbehoud; in overleg met de reisbegeleiding): 08:00 uur: Vertrek van hotel 12:00 uur: Terug in het hotel Inbegrepen: entree, Engelssprekende gids, vervoer, boottochtje in Green Canyon Niet inbegrepen: fooi Festivalinformatie Nieuwsberichten LANDINFO INDONESIË ACHTERGROND INFORMATIE Cultuur De cultuurverschillen tussen Europeanen en Indonesiërs zijn zo groot dat je er een heel boek aan zou kunnen wijden. Hieronder zijn een paar punten uitgepikt, die van direct en dagelijks belang zijn bij je omgang met de bewoners. Omgangsvormen: Indonesiërs zijn bijzonder vriendelijk en open. Waar je ook komt, je zult dikwijls door kinderen en zelfs volwassenen worden begroet met 'Hello mister' (ook als je een vrouw bent). Wat belangrijk is: word nooit kwaad, blijf rustig en verlies je gevoel voor humor niet. Het tonen van kwaadheid wordt door Indonesiërs opgevat als een verwerpelijk teken van zwakte. Een glimlach is je sterkste wapen. Strijk nooit iemand tegen de haren in en bekritiseer ook nooit iemand in het bijzijn van anderen. Indonesiërs zijn bijzonder gevoelig voor gezichtsverlies. Slecht nieuws of ongenoegen moet onder vier ogen worden overgebracht. Afspraken: Wij komen uit een uiterst jachtige cultuur waar tijd geld is en afspraken punctueel dienen te worden nagekomen, omdat anders het schema van de rest van de dag in duigen valt. Indonesiërs hebben daar niet zo'n last van. Niet dat ze persé te laat komen, het kan ook zijn dat ze toch niets te doen hadden en een uur te vroeg komen. Indonesiërs leven meer in het 'hier en nu', maken zich minder druk over de toekomst en hebben veel meer geduld. Een veel gehoorde uitspraak zegt genoeg; jam karet ofwel rubberen tijd! Handen en voeten: Indonesiërs gebruiken geen toiletpapier maar vegen zich af met water uit een fles, waarbij ze hun linkerhand gebruiken. Dit verklaart waarom je nooit iets met de linkerhand aangeeft of aanneemt en waarom je niet met de linkerhand eet. Die is immers onrein. Raak ook nooit iemands hoofd aan (ook niet dat van kinderen). Naar iemand wijzen wordt ook als onbeleefd beschouwd. Als je iemand wenkt, doe dat dan met een neerwaartse zwaai van de hele hand. Leg je voeten niet op tafel en doe je schoenen uit voordat je een woning, moskee en soms zelfs een museum binnengaat. In zittende houding behoor je je voeten weg te stoppen. Sla niet de benen over elkaar terwijl de zool of punt van de voet naar een ander is gericht.

9 Lichamelijk contact: Hoewel Indonesiërs afwijzend staan tegen openbare blijken van genegenheid tussen een man en een vrouw, aarzelen ze niet om een volkomen onbekende tijdens een gesprek aan te raken. Probeer hier niet al te overgevoelig voor te zijn. Kleding: Indonesiërs kleden zich graag formeel voor bepaalde gebeurtenissen. Ze beoordelen een medemens grotendeels op het uiterlijk. Keurige kleding suggereert zorgeloze welvaart. Een ongewassen haardos, transpiratiegeur en (ongewassen) sjofele kleding maken het gezichtsverlies totaal. Een korte broek is in huiselijke kring en aan het strand geen probleem. Maar in het openbaar wordt het dragen van shorts als niet netjes gezien. Moskee- of tempelbezoek: Wanneer je een moskee of tempel bezoekt, let dan op aanwijzingen of je je schoenen uit moet trekken. Toon respect, kleed je netjes en gedraag je rustig. Loop niet voor biddende mensen langs, informeer of je mag fotograferen en als er een ceremonie plaatsvindt, zorg dan dat je die niet verstoort. Bij het bezoek aan een Balinese tempel moet je meestal een tempelsjerp om je middel dragen (vaak ter plaatse verkrijgbaar). Mandiën: Het Indonesische baden (mandiën) gaat wel even anders dan in Nederland en België. Vaak zul je de traditionele mandibak aantreffen. Het is niet de bedoeling dat je ín de grote bak water in de badkamer gaat zitten. Met een klein emmertje schep je water uit de bak en gooit dat over je heen. Nieuwsgierigheid: Indonesiërs zijn gastvrije mensen, het kost geen enkele moeite om met een vreemde aan de praat te raken. Het stellen van allerlei persoonlijke vragen over leeftijd, salaris, religie en andere privéaangelegenheden is in Indonesië de gewoonste zaak van de wereld. Zeker in gebieden waar weinig buitenlanders komen, heb je de kans op een oploopje als je verschijnt. De mensen willen van alles van je weten, en zullen misschien zelfs aan je haar voelen om te kijken of het echt is. Andere Indonesiërs zullen naar je toe komen voor een praatje, gewoon even om hun Engels te oefenen. Vrouw op reis: Indonesië is een vrij gemakkelijk land voor (netjes geklede!) vrouwelijke reizigers. Dat wil niet zeggen dat je nooit zult worden lastig gevallen, maar dat is meestal onschuldige plagerij, waar je het best resoluut maar met humor op kunt reageren. Regelmatig zul je de vraag moeten beantwoorden of je getrouwd bent en hoeveel kinderen je hebt. Je maakt je eigen leven veel gemakkelijker als je zegt dat je getrouwd bent. Zeg in ieder geval nooit dat je bent gescheiden. Onderhandelen: Onderhandelen is een algemeen verschijnsel in Indonesië. Je wordt verwacht te onderhandelen op de markt en in toeristenwinkels, in taxi's zonder meter en fietstaxi's (becak). Wie de hele dag een becak nodig heeft, kan beter een dagprijs afspreken. In lokale bussen die vaste routes rijden hoef je niet te onderhandelen. De prijs voor het eten in restaurants staat meestal vast (harga pas). Vooral voor de aankoop van dure souvenirs zul je de tijd moeten nemen, een indicatie-openingsprijs is een derde van wat de verkoper zegt. Dat geldt overigens niet voor goud, zilver en edelstenen, omdat de marges daarop veel kleiner zijn. Onderhandelen is overigens een sociale bezigheid en niet een zaak van leven of dood! Blijf goedgehumeurd. "Boleh tawar?" ("Mag ik afdingen?") Bedelen: Je zult in grote steden ongetwijfeld worden aangeklampt door bedelaars. Ze vragen om geld, zeep of pennen. Soms om snoep. Enkele bedelaars noemen meteen het bedrag dat van je verlangd wordt. Door hen geld te geven los je hun problemen allerminst op. Eerder worden ze op deze manier afhankelijk van dit soort inkomsten. In de grote steden zijn moeders met kinderen op pad. Soms liggen ze op straat en zien er minder prettig uit. Bedenk: de kinderen zijn vaak 'geleend', waarbij vooral het verblijf met twee of drie baby's in een portiek tot de methoden behoort. Een aantal bedelaars is uiterst bedreven met schmink: verwondingen en littekens wassen ze er 's avonds weer af. Shoestring houdt er de regel op na kinderen nooit geld te geven, hooguit fruit of iets anders te eten. Als kinderen op deze manier veel geld binnenbrengen, sturen hun ouders ze niet meer naar school. Het is geaccepteerd om aan oude of invalide mensen te geven. Maar de werkelijkheid achter elke bedelaar is heel verschillend. Een enkeling bedelt inderdaad voor zijn of haar eten, maar de meeste worden gedwongen om hun plekje in een huis te betalen door deze activiteit. Daarnaast zijn er in de grote steden steeds meer verslaafden aan alcohol

10 en drugs. Het beste kun je geld geven aan een gerenommeerde charitatieve instelling. Dans en drama: Overal in Indonesië kom je in aanraking met dans, de kunst van het verhalen vertellen en theater in vele genres. Dansers, sjamanen, toneelspelers, wajangpoppenspelers, verhalenvertellers, dichters en gamelanmuzikanten vervullen een belangrijke rol bij het vermaken, raad geven en onderwijzen van hun medeburgers in de tradities van hun gemeenschap. Er wordt gedanst om ziekte uit te bannen, boze geesten af te weren, overwinningen te vieren, bij overgangsriten ter gelegenheid van geboorten, begrafenissen, huwelijken en puberteit en bij jaarlijkse evenementen die met de landbouw te maken hebben, zoals zaaien en oogsten. Soms worden de dansen uitgevoerd door een selecte groep, maar vaak doet de hele gemeenschap mee. De begeleiding bestaat uit zang en muziek van bamboe klankbuizen (angklung), fluiten of een orkest. Tijdens sommige dansen raken de dansers in trance. De bekendste van deze trancedansen is de Balinese barong. Deze dans verbeeldt de strijd tussen de tegengestelde krachten van goed en kwaad in het universum, die worden gesymboliseerd door het goede beest barong en de boosaardige heks Rangda. De grootste toeristische dansattractie van Bali is de kecak, die wordt uitgevoerd door soms wel honderd zingende heen en weer zwaaiende mannen. Textielvormen: Kenners van textiel zullen beamen dat van alle landen ter wereld in Indonesië de grootste verscheidenheid aan traditionele textielvormen wordt aangetroffen. Elke van de etnische groepen in het land lijkt ooit een eigen traditie in het vervaardigen van stoffen te hebben gehad. De oostelijke eilanden kennen de ikats, Sumatra de songkets en op Java worden schitterende batiks vervaardigd. Het batik is niet weg te denken uit de hedendaagse Javaanse cultuur. Voor het maken van verfijnde batik is uitzonderlijk veel geduld nodig. Er moet geschetst worden, delen van de lap moeten met was behandeld worden, de doeken moeten verfbaden hebben, gewassen en gedroogd worden. Het verven en met was behandelen wordt net zo vaak herhaald als nodig is om het gewenste aantal kleuren te krijgen. Ambachten: De ambachtelijke traditie is een van de weinige gemeenschappelijke kenmerken van de eilanden. De verscheidenheid is opnieuw even groot als het aantal culturen, van primitief houtsnijwerk tot prachtig geweven stoffen, rotan- en bamboeartikelen, gouden en zilveren sieraden en halskettingen van kaurischelpen. Traditionele schilderijen, krissen, dansmaskers, kamerschermen, wajangpoppen en muziekinstrumenten. Het zal niet moeilijk zijn hier enkele schitterende souvenirs te vinden. Algemeen: Besef voortdurend dat je als gast in een land verblijft waar men nu eenmaal andere omgangsvormen kent. Dat is niet afwijkend, jij gedraagt je afwijkend.

11 Religie Ongeveer 87% van de bevolking is islamitisch, in sommige streken zelfs 95%, maar dat wil niet zeggen dat alle moslims er dezelfde denkbeelden op na houden. Het overige deel van de bevolking belijdt het christendom, hindoeïsme, boeddhisme of animisme. Hoe verder je naar het oosten gaat, hoe meer christenen en 'overigen' je tegenkomt. Bij al deze religies speelt de adat een grote rol; religieuze zienswijzen en gebruiken zijn sterk gekleurd door plaatselijke tradities welke van generatie op generatie worden overgedragen. Iemand die zich houdt aan de wetten van de islam, kan zich daarnaast best bezighouden met andere praktijken, zoals het branden van wierook en het brengen van kleine offers aan plaatselijke geesten. Veel aanhangers van de islam combineren islamitische rituelen met een diepgewortelde mystiek, die teruggrijpt op de pre-islamitische tijd. Slechts een kleine minderheid hangt de orthodoxe leer aan, voornamelijk in Aceh op Noord-Sumatra, Zuid-Kalimantan en Madura. De Indonesische moslims zijn soennieten. Vergeleken met Maleisië en zeker met het Midden-Oosten is de Indonesische islam zeer gematigd. (Hierin lijkt nu wel verandering te komen.) Slechts een kleine minderheid draagt een sluier, en het gebruik van alcohol is wijd verbreid. In Indonesië woont op dit moment de grootste islamitische gemeenschap ter wereld. * Islam: Het Arabische woord 'islam' betekent 'overgave aan God'. Grondslag van de islam is het geloof in de ene en ondeelbare god Allah. Mohammed is zijn profeet. Allah openbaarde in de zevende eeuw aan Mohammed het Woord Gods middels de aartsengel Gabriël. Die openbaringen zijn opgetekend in de heilige schrift van de islam, de Koran. Eeuwenlang vormde de sharia, de heilige wetten van de islam gebaseerd op de Koran, de kern van de rechtspraak, de wetgeving en het onderwijs in de islamitische landen. Er zijn vijf plichten die iedere moslim moet nakomen, de zogenoemde vijf zuilen van de islam. Sjahada: Het uitspreken van de geloofsbelijdenis: 'Er is geen God dan Allah en Mohammed is zijn profeet.' Salaat: Het gebed, verplicht voor iedere moslim vijf keer per dag in de richting van Mekka. Van tevoren moeten gezicht, handen en voeten gewassen worden. Bewoordingen, houding en dergelijke liggen vast. Voor mannen is de salaat op vrijdagmiddag verplicht in de moskee. Vanaf de minaretten, die overal in het landschap omhoog steken, worden de mensen elke dag opgeroepen tot gebed. Zakaat: het geven van aalmoezen aan armen en wezen. Komt tegenwoordig niet meer algemeen voor. Sijaam: Het vasten gedurende één maand tijdens de Ramadan, waarbij men van de dageraad tot zonsondergang niet mag eten, drinken, roken of seksueel verkeer mag hebben. Hadjj: De bedevaart naar Mekka, die iedere moslim eens in zijn leven moet maken, als financiën en gezondheid dit toelaten. * Balinees hindoeïsme: De meeste Balinezen belijden een vorm van hindoeïsme die zij Agama Hindu Dharma noemen. Het is een unieke mengeling van hindoeïstische en boeddhistische elementen op een ondergrond van inheemse prehindoeïstische traditie. De drie grondslagen van het hindoeïsme zijn: de kennis van de heldendichten (de Mahabharata en de Ramayana), de kennis van filosofie en theologie, en de rituele verering (puja) door middel van devotie (bakti) en offers (banten). Er zijn o.a. ceremonies voor verering van de goden, voor de doden, voor de voorouders, bij geboorten, bij het ingaan van de puberteit, exorcistische rituelen, rituele offergaven en uitgebreide zuiveringsrituelen. Alles bij elkaar zal een Balinees tijdens zijn leven aan letterlijk honderden rituelen en feesten deelnemen en er veel tijd en geld in investeren. * Animisme: Volgens animisten is alle materie 'bezield' en huizen er geesten in ieder mens, dier en voorwerp. Vele honderden geesten wonen in bossen, rivieren en heuvels. Het tevreden stellen van geesten is een integraal onderdeel geworden van het leven. Tatoeages en gezegende amuletten moeten geluk brengen of beschermen tegen kwade invloeden. Wie bezeten is door de duivel of een kwade geest, gaat naar een sjamaan, medicijnman of geestenbezweerder. Verschillende volkeren geloven niet alleen in animisme, maar doen ook aan voorouderverering, een gewoonte om de zielen van overleden familieleden te aanbidden. Taal Het nationale motto van Indonesië 'Eenheid in verscheidenheid' komt het sterkst tot uiting in de taal. Hoewel verspreid over de archipel meer dan 350 talen en dialecten worden gesproken, kan men met de ene nationale taal, het Bahasa Indonesia, bijna overal terecht. In de grote steden en de toeristische gebieden wordt Engels goed gesproken en begrepen. De oudere generatie Indonesiërs beheerst vaak nog de Nederlandse taal.

12 Festivals Feesten en festivals: Indonesië kent o.a. de volgende feestdagen: 1 januari (Nieuwjaarsdag); 21 april (Kartini-dag, een soort moederdag); 17 augustus (Onafhankelijkheidsdag); 1 oktober (Hari Pancasila. Deze dag herinnert aan de vijf basisprincipes van de Pancasila: het geloof in één god; eenheid van Indonesië; beschaafde medemenselijkheid; democratie; sociale gelijkheid voor alle Indonesiërs); 25 december (Kerstmis). Daarnaast zijn er enkele feesten die veranderlijke data hebben, zoals Chinees Nieuwjaar (veranderlijke datum); Balinees Saka (Balinees Nieuwjaar); Waisak Day (herdenkt de geboorte en dood van de Boeddha en wordt gevierd in de omgeving van Yogyakarta en de Borobodur). Islamitische feesten: Omdat de islamitische kalender gebaseerd is op de waarneming van de maan, vallen die feesten ieder jaar op een andere dag. Het offerfeest duurt 3 dagen. In 2017 is het offerfeest van 1 t/m 3 september. De ramadan (de vastenmaand) kan hinderlijk voor toeristen zijn. In Indonesië zijn veel restaurants dicht; eten, drinken en roken in het openbaar wordt niet op prijs gesteld. Voor toeristen wordt overal wel gekookt en gezorgd. Het spreekt vanzelf dat men de mensen niet de ogen moet uitsteken door vlak voor hun neus te eten. In 2017 is de ramadan van 26 mei tot en met 25 juni. Daarna van 16 mei t/m 14 juni 2018; 5 mei t/m 4 juni Na afloop van de ramadan volgt het Suikerfeest. Eten en drinken Eten: Het is eigenlijk verbazend dat we kunnen spreken van dé Indonesische keuken in een land van meer dan eilanden. Toch is dat mogelijk. De basis van elke maaltijd is gekookte witte rijst (nasi putih). Een ander bindmiddel tussen de eilanden is het gebruik van kokos, chilipepers en inheemse kruiden en grassen. In geen enkel ander land ter wereld worden zoveel verschillende specerijen verbouwd als in Indonesië. Rijst is dan wel de basis van elke maaltijd, maar de bijgerechten variëren zowel in ingrediënten als mate van gekruidheid per eiland of regio. De Javaanse keuken kan worden ingedeeld in vier regio's: de Soendanese (West-Javaanse), de Midden-Javaanse, de Oost-Javaanse en de Madurese keuken. De delicatessen van Midden-Java zijn gebakken kip (ayam) en gudeg. Javaanse kippen zijn scharrelkippen, die gewoon overal in de dorpen rondlopen. Ze hebben daarom veel smaak in vergelijking met dieren uit de bio-industrie. De Javanen koken hun kip eerst een paar uur in een brouwsel van kruiden, specerijen en kokosmelk en frituren of bakken deze vervolgens ruim een minuut bij zeer hoge temperatuur, waardoor deze een knapperige korst krijgt. Gudeg is de specialiteit van Yogyakarta en bestaat uit jonge broodvruchten gekookt in kokosmelk en kruiden, en wordt geserveerd met buffelvlees gekookt in sambalsaus, stukken kip en ei. De religie van een streek heeft ook invloed op de ingrediënten. Balinezen eten varkensvlees (babi), terwijl rundvlees, populair in de gehele archipel, voor hen taboe is. Verwacht niet dat je in Indonesië een gerecht krijgt dat lijkt op wat men in Indonesische restaurants in Nederland serveert. De 'rijsttafel' is een uitvinding van de Nederlanders. Je zult die alleen in de grote hotels vinden en in restaurants waar veel toeristen komen. De meest authentieke gerechten vind je bij de warung, geïmproviseerde eetstalletjes aan de kant van de weg. De koks stomen, frituren en bakken hun gerechten in de wadjans. De prijs is hier erg laag, maar de kwaliteit kan nogal verschillen. Je kunt het best gaan zitten waar het het drukst is. Vegetariërs hebben het in Indonesië gemakkelijk. Enkele bekende gerechten zijn gado-gado en tjap tjoj (cap cai). Uiteraard wordt in dit eilandenrijk veel vis (ikan) gegeten. Drinkwater: Het water uit de kraan is niet geschikt voor consumptie. Koop flessen gezuiverd drinkwater, dat kan overal wel in het land. Let er wel op dat de flessen hun oorspronkelijke sluiting hebben. IJsklontjes in je cola zijn ook taboe, die worden immers gemaakt van leidingwater. Drinken: Ondanks het verbod van de islam op alcoholhoudende dranken, doen de Indonesiërs hier niet moeilijk over. Het in Indonesië geproduceerde bier, Bintang en Anker, is overal te koop, maar sterke drank is moeilijker te krijgen. Frisdranken en mineraalwater (air minum) zijn overal te koop. Koffie (kopi) is gemaakt van de uitstekende Indonesische koffiebonen en ook thee (teh) is alom verkrijgbaar. Je kunt ook kiezen uit vele tropische vruchtendrankjes.

13 Fooien Horeca personeel dat onderweg het leven aangenaam maakt door het eten te koken, de bedden op te maken etc. verdienen zonder uitzondering heel weinig. Je kunt aan de algemene armoede op deze eilanden geen einde maken, maar wel zorgen dat de mensen die voor je werken een goede fooi krijgen. Onze richtlijn voor de fooi voor de chauffeur en de bijrijder samen is 1 per reiziger per dag. Het is voor dit soort fooien handig om een fooienpot te hebben die roulerend door reizigers wordt beheerd in overleg met de reisbegeleider. Die pot kan ook gebruikt worden om kleine versnaperingen voor de hele groep onderweg te betalen. Overigens verwacht de lokale Nederlandstalige of Engelstalige reisbegeleider aan het einde ook een fooi, als zij/hij het werk goed heeft gedaan. Onze richtlijn is 1 per reiziger per dag. Natuurlijk mag je ook meer geven. Weer en klimaat Klimaat: Indonesië heeft een tropisch klimaat met slechts twee seizoenen. Het droge seizoen is tussen april en oktober en het natte seizoen tussen november en maart. In december en januari valt de meeste regen. De hoeveelheid regen varieert van eiland tot eiland, afhankelijk van de geografische ligging en hoogte. Op Java en Bali is de droge tijd van mei tot en met oktober. In de berggebieden valt aanzienlijk meer regen dan in de laagvlakten. In Indonesië heeft regen een andere betekenis dan in Nederland: in combinatie met de hoge gemiddelde temperatuur kan een regenbui verfrissend werken. De wegen zijn minder stoffig en bloemen en planten lijken extra tot leven te komen. De gemiddelde temperatuur op zeeniveau in heel Indonesië is circa 30 graden Celsius. In de bergen is de temperatuur per 200 m stijging ongeveer één graad lager. Daardoor hebben hooggelegen steden een koel, aangenaam klimaat. Beste reistijd: De beste reistijd is van mei tot en met oktober. Klimaattabel: De vier cijfers die telkens worden genoemd zijn van links naar rechts: de gemiddelde maximumtemperatuur in graden Celsius, de gemiddelde minimumtemperatuur in graden Celsius, de neerslag per maand afgerond in millimeters en het aantal zonuren per dag. - Bevolking Indonesië heeft een bevolking van 257 miljoen mensen. Alleen al in de hoofdstad Jakarta wonen er 9,3 miljoen. De verzameling volken, talen, gewoonten en culturen die binnen de Indonesische archipel wordt aangetroffen, is ronduit verbazingwekkend. Er zijn 365 etnische groepen op de eilanden met zo'n 300 verschillende talen. Indonesië is een Toren van Babel op zich. De overbruggende taal is het Bahasa Indonesia. De Javanen vormen met 60 miljoen mensen de grootste etnische groep, gevolgd door de Sundanezen op West-Java. Sulawesi heeft een inwoneraantal van ruim 15 miljoen mensen. Op Sumatra leven circa 40 miljoen mensen met veschillende etnische achtergronden, zoals de Batak en de Minangkabauers. De Balinezen zijn met 3 miljoen mensen. Er wonen op Lombok zo'n 2,4 miljoen mensen, waarvan 80% Sasak. Deze mensen belijden de islam, maar hebben daarnaast een cultuur die uniek is voor Lombok. De Kleine Soenda Eilanden zijn aanmerkelijk dunner bevolkt dan Java en Bali, en de dorpen en cultuurgronden liggen ver uiteen. Er zijn enorme fysieke verschillen tussen de mensen in de verschillende delen van het eilandenrijk, voor wat betreft pigmentatie, haartype, gestalte en gelaatskenmerken. Nog steeds leven een aantal volken geïsoleerd. Het gevoel van 'Indonesische identiteit' is het sterkst in de meer ontwikkelde gebieden, terwijl de geïsoleerde (en daardoor meer traditionele) gemeenschappen zich in de eerst plaats identificeren met hun eigen etnische identiteit en hun adat (traditioneel recht, de gewoonten van een etnische groep of gemeenschap).

14 Landschap De republiek Indonesië is een eilandenrijk in het zuidoosten van Azië. De afstand van de westelijke punt van de archipel bij Aceh op Sumatra tot de oostgrens met Papoea-Nieuw-Guinea bedraagt ongeveer 5000 km, die van de noordelijkste tot de zuidelijkste punt ongeveer 2000 km. Daartussen liggen niet minder dan eilanden, waarvan er 6000 bewoond zijn. De oppervlakte van Indonesië is km². (Nederland is slechts km², dus bijna 46 keer kleiner dan Indonesië!) Het landschap varieert van spectaculaire rokende kraters van de vulkanische keten die van Sumatra tot de Molukken loopt, tot groene vruchtbare sawa's, tropische regenwouden, witte stranden en de droge savannen op de oostelijke eilanden. Daartussen strekken eindeloze zeeën zich uit. De rijke natuur van Indonesië toont een enorme diversiteit aan flora en fauna. De archipel is het woongebied van olifanten, tijgers, luipaarden en orang oetans. Zeeschildpadden leven er in de wateren rond Bali en 's werelds grootste bloem (Rafflesia) groeit op Sumatra. Er zijn verscheidene nationale parken. Jammer genoeg verdwijnen de regenwouden in een alarmerend tempo. * Sumatra: Sumatra is met km² (ruim 10x Nederland) het op een na grootste eiland van de archipel en ook een van de meest interessante. De landschappelijke schoonheid met vulkanen en fotogenieke meren is noemenswaardig. Het hoogste punt is de Gunung Kerinci (3805 m). * Java: Het eiland Java is ongeveer drieënhalf maal zo groot als Nederland en er wonen ruim 138 miljoen mensen. Dit betekent dat de bevolkingsdichtheid van Java minstens tweemaal zo groot is als die van enig ander gebied ter wereld met een vergelijkbare omvang. Het Javaanse landschap wordt bepaald door de meer dan 100 vulkanen, als de Papandayan en de Bromo. Er zijn er nog zo'n dertig actief. * Bali: Bali wordt gedomineerd door de Gunung Agung, een vulkaan van 3014 m hoog. Bali is klein, maar geografisch heel gevarieerd: majestueuze bergen en vulkanen in het binnenland, het laagland en kalkgebieden aan de kust. Prachtige stranden en koraalriffen omzomen dit eiland. Bali is beroemd om zijn betoverend mooie rijstterrassen in de heuvels. Achtergrondinformatie In samenwerking met onze lokale agenten steunt Shoestring een aantal projecten met een financiële bijdrage. Aangezien onze leveranciers een grote rol spelen in het onderhouden en ondersteunen van deze projecten weten we dat deze bijdragen goed terecht komen! Shoestring verdeelt over een aantal projecten, waaronder de: Ibu Harnik weeshuis en stichting Tolong Flores (Indonesië) Het Ibu Harnik weeshuis zorgt voor ongeveer 42 weeskinderen. Van onze bijdrage worden schooluniformen, schooltassen en schoenen gekocht. Ook steunen wij, in samenwerking met onze lokale agent, Tolong Flores, een stichting die door een clubje van onze reizigers is opgericht. Deze stichting zet zich in voor de verbetering van het onderwijs op scholen in Flores. Klik hier voor meer informatie. Voor meer informatie over de andere projecten, klik hier PRACTISCHE INFO Aankomst informatie De eerste ervaring met Indonesië is die van tropische weelde en warmte, en ook die van een behoorlijk ontwikkeld toerisme, maar daar zullen we op andere plekken vaak minder van merken. Neem de tijd om te acclimatiseren. De overgang van klimaat, cultuur en voedsel kan behoorlijk ingrijpend zijn. Laat het rustig op je inwerken en... welkom in Indonesië. Tijdsverschil Met zijn grote uitgestrektheid van oost naar west beslaat Indonesië drie tijdzones. Het is er zes tot acht uur later dan in Nederland en België. (Op Bali en Lombok bedraagt het tijdsverschil 7 uur.) Wanneer het bij ons zomertijd is, wordt het tijdsverschil met Indonesië een uur minder.

15 Geld De Indonesische munteenheid is de rupiah (IDR). Voor de actuele koers kun je het best kijken op Er zijn munten van 25, 50 en 100 rupiah. Biljetten zijn er in coupures van 100, 500, 1000, 5000, , en rupiah. Zorg er voor dat je onbeschadigde en onbeschreven biljetten in euro of dollars bij je hebt. De koers voor contant geld is gunstiger dan voor traveller cheques. Ook is de koers in de kleine plaatsen vaak onvoordeliger. Niet in alle plaatsjes kan je wisselen. Let op: dollarbiljetten van voor 2002 worden niet geaccepteerd! Je dient dus in Nederland hier goed op te letten. Geld opnemen met een creditcard kan bijna nergens, dus ga vooral níet alleen met een creditcard op reis. Het is echter onverstandig om alleen op je pinpas te vertrouwen voor het halen van geld. Als een lokaal pinautomaat bijvoorbeeld geen verbinding kan krijgen om je pincode te verifiëren, lukt het niet. Voor meer info over pinlocaties in Indonesië kun je kijken op de website Als je geld wisselt bij de bank, betekent dat meestal dat je met een flink pak biljetten de deur uitgaat, die niet passen in welke portemonnee dan ook. Probeer grote coupures te wisselen in kleinere, want vaak is het moeilijk met grote coupures te betalen. Grote hotels wisselen in de regel ook dollars en euro's. De koers die berekend wordt kan van bank tot bank verschillen. Zakgeld: Het door ons geadviseerde zakgeld is een minimum bedrag voor je maaltijden, drankjes, optionele excursies, entreegelden, ter plaatse te betalen luchthavenbelastingen en fooien. Het bedrag dat je uiteindelijk uitgeeft hangt natuurlijk sterk af van je eigen uitgavenpatroon, souvenirs zijn mede daarom niet inbegrepen. Bagage en kledij Indonesië is een tropisch land. Neem daarom dunne, katoenen kleding mee. Voor 's avonds is een hooggesloten T-shirt met lange mouwen of een dunne katoenen coltrui handig als bescherming tegen de muggen. Neem liever te weinig mee dan teveel. Wat je mist kan je vaak voor een habbekrats aanschaffen. Een paraplu en een dun regenjack is wel handig, het eerste zowel tegen de regen als tegen te felle zon. Een paar goede, ingelopen wandelschoenen met goed profiel en een paar slippers is alles wat je voeten vereisen. Bedenk dat je de heiligdommen van het eiland op blote voeten dient binnen te treden. Slippers zijn dan een uitkomst. Voor een verblijf op de Bromo is een dikke trui noodzakelijk. Ook op hoger gelegen plaatsen op de Soenda Eilanden zoals Bajawa en Ruteng kan het koud zijn, zorg hier voor iets warms. Verder zijn belangrijk: lakenzak, handdoek, zonnebril, zonnebrandmiddelen, toiletartikelen, een reisapotheek, een rol toiletpapier, een hoofddeksel/doek, foto- of filmapparatuur en voldoende film, reservebatterijen, zaklantaarn, zakmes (niet tijdens de vlucht in je handbagage stoppen), aansteker, een kleine voorraad houdbare snacks en snoep, wekker, schrijfwaren, boeken, paspoort, voldoende cheques en geld, kopieën van paspoort en reisverzekering, een lijstje met de nummers van je cheques en de aankoopbon, je vliegticket(s), een pasje van je reisverzekering met daarop het alarmnummer, je agenda met belangrijke adressen, een goede reisgids. Verder eventueel: muskietennet en touw om het mee op te hangen en een leeslampje. Kleine aandenkens zoals ansichtkaarten. Dit alles verpak je het liefst in een weekendtas of rugzak, niet in een harde koffer, omdat die lastig te vervoeren is. Daarnaast is een kleine rugzak of schoudertas handig voor de dagelijkse handbagage. Voor het opbergen van waardepapieren kan je het beste een dunne katoenen geldgordel kopen, die je onder je kleding kunt dragen. Zorg dat je een verschoning in de handbagage hebt en 48 uur zonder je grote bagage kunt in geval dat de bagage te laat in Medan aankomt. Bijvoorbeeld: zorg dat je de pil, of malariapillen en je tandenborstel in je handbagage hebt zitten. Zorg dat je bagage niet te zwaar is. Hij moet vaak op het dak van de bus en de groep wordt er niet vrolijker van als er telkens één niet te tillen koffer omhoog moet! Zorg dat je bagage niet te zwaar is. Het maximum dat op het vliegtuig mee mag, 20 kg, is bij lange na niet nodig. Tijdens de reis zul je zeker het een en ander aan souvenirs kopen en dan sjouw je al snel veel te veel mee. Ons advies is om max. 13 kg aan bagage mee te nemen.

16 Openingstijden De hieronder genoemde openingstijden zijn niet de precieze tijden, want die kunnen variëren. Het zijn de open uren die vrijwel alle instellingen van die categorie gemeen hebben. Op nationale feestdagen komt u in de regel voor een gesloten deur te staan. De algemene werkdag is van maandag tot vrijdag van 8 uur tot 16 uur of van 9 uur tot 17 uur. Kantoren zijn vaak ook op zaterdag open tot het middaguur. Zondag is de officiële vrije dag waarop alles gesloten is, maar vaak zijn er toch allerlei winkels geopend. * Banken: De meeste banken zijn van maandags tot en met vrijdag open van 8 uur tot 14 uur en op zaterdag tot 11 uur 's ochtends. * Postkantoren: Postkantoren, zijn in de regel geopend van maandag tot donderdag van 8 uur tot 14 uur, vrijdag tot 11 uur en zaterdag tot 13 uur. * Musea: Zijn vaak op maandag gesloten. Verder verschillen de openingstijden van museum tot museum. * Winkels: Zijn vaak open van 8 uur 's ochtends tot 9 uur 's avonds van maandag tot en met zaterdag. Ook op zondag zijn veel winkels open. * Overheidsinstellingen: Maandag tot en met donderdag 8 uur tot 14 uur, vrijdag tot 11 uur en zaterdag tot 13 uur. Communicatie Post: Post vanuit Indonesië naar Europa versturen is over het algemeen geen probleem. De post doet er naar Europa een à twee weken over. Zie er op toe dat je kaart of brief op het postkantoor afgestempeld wordt. Anders bestaat de kans dat een postbeambte de postzegel er af haalt. Het salaris van het personeel is bijzonder laag. Het is bijna overal mogelijk om te en. Telefoon: Bellen kan vanuit een postkantoor of een hotel, bij commerciële kantoortjes of bij Telkom, de door de overheid gerunde telecommunicatiecentra. Bij Telkom is het ook mogelijk om collect calls te maken. Over het algemeen zijn de verbindingen goed. De tarieven verschillen nogal. Informeer dus eerst naar de tarieven voordat je gaat bellen. De kosten voor een internationaal gesprek zijn relatief hoog. In hotels is het duurder dan op het postkantoor. Het internationale toegangsnummer van Nederland is 0031, van België 0032, gevolgd door het netnummer zonder 0 en dan het abonneenummer. De landencode van Indonesië is Ook faxen kan vanuit Indonesië. Elektriciteit Nederlandse stekkers passen op de meeste ongeaarde stopcontacten al moet je soms een beetje duwen. Op de meeste plaatsen is 220 volt gebruikelijk, maar een enkele keer komt 110 volt voor. Stroomstoringen komen soms voor. Hotels hebben in dat geval meestal kaarsen of olielampen achter de hand, maar het is geen overbodige luxe een goede zaklantaarn mee te nemen. Ook wanneer je 's avonds uit wandelen gaat is het verstandig een zaklamp mee te nemen. Het grote aantal gaten, bulten en greppels in en langs de wegen kan voor lelijke verrassingen zorgen als plotseling het straatlicht wegvalt.

17 Veiligheid Er wordt in Indonesië niet zo vaak gestolen van toeristen. Maar er zijn uitzonderingen. Voorzorgsmaatregelen zijn daarom net als in Nederland altijd verstandig. Zolang je goed op je spullen let en je waardevolle zaken niet laat rondslingeren is de kans dat je bestolen wordt klein. Neem je moneybelt altijd mee en hou je dagrugzakje altijd zelf bij je. Hou geen portemonnees in de achterzak en hou tassen voor je en tegen je aan als het druk is (wat bijna altijd het geval is.) Laat geen waardevolle zaken in de kamer achter; geef geld en paspoort af bij de receptie en laat camera's en andere belangrijke zaken achter in een afgesloten kast in de kamer. Wat natuurlijk ook voorkomt is oplichterij. De voorbeelden zijn legio en de regel om het te voorkomen is - in theorie - eenvoudig: geef geen geld of waardevolle zaken uit handen voor je de diensten of goederen ook werkelijk in handen hebt. Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Westerlingen worden vooral wat de prijzen betreft vaak opgelicht. Bereken eerst het bedrag waar het om gaat voor je je opwindt. Vaak blijkt voor ons het sop de kool niet waard. Gezondheid Wie in Zuidoost-Azië met enige aandacht voor hygiëne en huidverzorging vakantie viert, zal meestal geen gezondheidsproblemen tegen het lijf lopen. Hieronder volgt een aantal zaken waarop gelet moet worden. Eten en drinken: Leidingwater is niet geschikt voor consumptie. Het water dat in (thermos)kannen op de kamer wordt gezet is gekookt en drinkbaar. Zorg wel dat het regelmatig wordt ververst. Mineraalwater is meestal wel te koop maar duur. Sodawater is een goed alternatief. Als je een drankje bestelt vraag dan of ze er geen ijsblokjes indoen, omdat die meestal van ongekookt leidingwater worden gemaakt en ziektekiemen kunnen bevatten. Overigens zullen in de meeste hotels waar veel westerse toeristen verblijven, de ijsblokjes van gekookt water zijn gemaakt; informeer ernaar. In kleine eettentjes kun je beter geen van tevoren geschilde vruchten of salades eten. Eet bij voorkeur in drukke restaurants. De mensen eten er niet voor niets en de omloopsnelheid van het bereide eten is hoog. Eet geen consumptie-ijs, behalve in dure restaurants. Was je handen goed voor je gaat eten. Zonnebrand: Zonnebaden is vaak een belangrijke oorzaak van problemen. De tropische zon is fel. Verbranding en zonnesteken zijn makkelijker op te lopen dan je denkt. Mijd daarom de zon op de heetste uren van de dag, draag een hoofddeksel of paraplu als je wandelt en gebruik een goede zonnebrandcrème als je aan het zonnen bent. Die kan het beste van huis meegenomen worden, waar de keuze aanmerkelijk uitgebreider en goedkoper is. Als je in zee bent, merk je weinig van eventuele verbranding. Houd een beetje in de gaten hoe lang je in het water bent. Drink veel, door het zonnen verlies je grote hoeveelheden vocht. Nog een opmerking over de huidverzorging. Maak er een gewoonte van om elk wondje, hoe klein ook te behandelen met iets als jodium. Infecties zijn in de tropen snel opgelopen en vaak hardnekkig. Diarree: Het meest voorkomende gezondheidsprobleem naast verbranding is diarree. Vakantiegangers worden er in de tropen vaak door getroffen als ze er net een paar dagen zijn. In de meeste gevallen gaat het om een volstrekt onschuldig verschijnsel dat wordt veroorzaakt door verandering in voedingsgewoonten, de hitte of door onschuldige bacteriën, waar je lichaam snel afweer tegen opbouwt. Het belangrijkste risico is de kans op uitdroging. Uitdroging betekent dat het lichaam meer vocht en zouten en glucose verliest dan het binnen krijgt. Een gevoel van lusteloosheid en slapte is het gevolg. Dit is te voorkomen door water met een O.R.S.-oplossing te drinken. Deze zakjes, die in Nederland en België bij de apotheek te krijgen zijn, bevatten alle mineralen en suikers die het lichaam verliest bij diarree. In plaats van deze oplossing kunnen ook frisdranken zonder koolzuur en stevig gezouten bouillon gedronken worden. Als de diarree gepaard gaat met flinke koorts, bloed in de ontlasting of hevige braakneigingen, dan is het verstandig een arts te raadplegen. Als de diarree meer dan enkele dagen aanhoudt zonder bovengenoemde bijverschijnselen, of als je moet reizen dan kun je een paar maal het medicijn Imodium innemen. Dit is een opiumachtig preparaat dat de darmen gedurende een aantal uren volledig stillegt. Insectenbeten: Muggen zijn niet helemaal te ontlopen in Azië, maar een aantal maatregelen kan de overlast toch flink terugdringen. In veel hotels worden op aanvraag muskietennetten verstrekt, of elektrische muggenverdrijvers op je kamer geplaatst. Effectief is ook de zogenaamde 'mosquito-coil', een groene spiraalvormige wierook die de muggen ongeveer acht uur op een afstand houdt. Als je erom vraagt wordt zo'n 'coil' onder je tafel in een restaurant gezet. Tenslotte helpt het 's avonds dragen van een lange broek en een goed afsluitend T-shirt met lange mouwen en col. Citronella of andere insectafweermiddelen hebben effect, maar verwacht er geen wonderen van. Reisapotheek: Een kleine

18 reisapotheek voor de tropen zou kunnen zijn: pleisters, verband, watten, schaartje, thermometer, jodium, pijnstillers, malariatabletten, O.R.S.-zakjes, Imodium, zonnebrandmiddel, oordopjes, pincet, een insectenwerend middel en een jeukverzachtende stift of zalf. Als je regelmatig essentiële geneesmiddelen moet gebruiken, neem dan een exacte omschrijving hiervan mee in het Engels (niet de merknaam, maar samenstelling en dosering zijn van belang). Neem een dubbele hoeveelheid mee voor de reisperiode en berg dit gescheiden op, zodat je een reservevoorraad hebt. Vaccinaties: Hieronder staat wat de GGD adviseerde bij het schrijven van dit informatiepakket. Deze informatie kan veranderen. Bovendien is de vraag wat je nodig hebt afhankelijk van eerdere vaccinaties, eventuele gevoeligheid voor bepaalde middelen, zwangerschap, leeftijd etc. Neem voor advies daarom ALTIJD contact op met je huisarts of de GGD. Voor laatste algemene informatie kun je ook de vaccinatielijn bellen: Wij geven telefonisch geen verdere informatie. De aanbevolen vaccinaties zijn: DTP, tyfus en geelzucht. Verder word je geadviseerd om malariapillen te slikken, behalve voor Thailand, Vietnam (de jungles en grensgebieden in deze landen uitgezonderd). Informeer bij je ziektekostenverzekeraar of je de vaccinaties en malariapillen vergoed krijgt. Vaccineren bij je thuis!: Bij veel reizen die we aanbieden zijn inentingen tegen de belangrijkste ziekten noodzakelijk. Niet het meest leuke deel van je reisvoorbereiding maar wel onvermijdelijk. Shoestring heeft in samenwerking met Thuisvaccinatie.nl een oplossing gevonden voor deze vaak tijdrovende klus. In plaats van dat jij naar de GGD of huisarts moet gaan, komt een huisarts bij je thuis op het moment dat het jou schikt om de benodigde inentingen te zetten. Thuisvaccinatie.nl is een landelijk (alleen voor inwoners van Nederland) werkend vaccinatiecentrum. Als je minstens 4 weken voor vertrek online contact met hen opneemt, garanderen we dat je gebruik kunt maken van deze unieke service. Een handig alternatief voor de GGD! Meer informatie vind je op onze website onder het kopje 'Gezond op reis'. Nog enkele adviezen voor een prettige verblijf: Gun je lichaam en geest de tijd om zich rustig aan te passen aan de nieuwe tijdzone en locatie. Vermijd spanningen, plan niet meteen van alles. Doe het de eerste dag in ieder geval kalm aan. Vroeg opstaan is een goede gewoonte; in warme landen is de ochtendtemperatuur vaak het plezierigst. Daarbij zijn de mensen in de landen die je bezoekt het zelf ook gewend om vroeg op te staan. Als je je aanpast aan hun ritme, zie je het meest van het land. Als je goed uitgerust bent, kun je alle nieuwe indrukken etc. het beste verwerken en heb je genoeg energie om veel te doen. Overige informatie Douanebepalingen: Bezoekers mogen de volgende dingen vrij invoeren: 1 liter sterke drank, 200 sigaretten, 50 sigaren of 100 gram tabak. Import van radio's, cassetterecorders, geschriften in het Chinees, wapens, explosieven, drugs en pornografie is verboden. Er zijn geen restricties op de import of export van buitenlandse valuta en travellercheques, maar het is verboden meer dan Rp in- of uit te voeren. Voorwerpen die in Indonesië gemaakt worden van ivoor of schildpadbeen mogen in Europa niet worden ingevoerd. Via Schiphol mag je voor 430 belastingvrij invoeren. Dit bedrag is aan veranderingen onderhevig. Controleer dit eerst via de Schipholinformatiedienst of Zij brengen hierover een speciale folder uit. Fotografie Indonesiërs laten zich graag en veel fotograferen. Toch dient de fotograferende of (video)filmende bezoeker zich terdege bewust te zijn van het feit dat ze niet ongevraagd het leven van een ander kunnen binnendringen. Vraag daarom altijd even toestemming (permisi) om te mogen fotograferen. Als iemand niet gefotografeerd wil worden, respecteer dat dan. Vliegvelden, militaire kampementen, bruggen, overheidsgebouwen, havens, industrie, stations, politie e.d. zijn in Indonesië verboden te fotograferen. Geheugenkaarten voor de digitale camera zijn alleen te koop in enkele grote steden van Indonesië. Ook het branden van je foto's op een cd zal alleen mogelijk zijn in de grotere steden. Neem voldoende film- of fotomateriaal mee vanuit Nederland en denk ook aan reservebatterijen. Voor wie een paar kiekjes van de fascinerende zeeflora en -fauna wil nemen, zijn er in Nederland speciale wegwerponderwatercamera's te koop.