Voorwoord. Lawbooks Burgerlijk Procesrecht & Bestuursprocesrecht ( ) Beste student(e),

Transcriptie

1 Hoofdstuk 5 Burgerlijk Procesrecht & Bestuursprocesrecht DEEL A

2 Voorwoord Beste student(e), Bij dezen ook het ontbrekende hoofdstuk 5 van het boek Compendium, dat voorgeschreven is in week 1 van het vak BPBP. Dit hoofdstuk is door ons niet opgenomen in de oorspronkelijke samenvatting. Lawbooks wenst je veel succes tijdens het lezen en een prettig cursusverloop. Met vriendelijke groet, Team Lawbooks 2

3 Inhoudsopgave Week 1: Hoofdstuk 5 Blz. 4 facebook Wil je op de hoogte blijven van onze acties, nieuwe releases en meer? Volg ons dan op Facebook: Join the community! Je kunt ook lid worden van de officiële JSVU Facebook-groep die uitsluitend op jouw studiejaar gericht is: Rechten UU

4 Week 1 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 5: De dagvaarding Lawbooks Burgerlijk Procesrecht & Bestuursprocesrecht ( ) 5.1 De dagvaarding; aard en omschrijving Het gedingstuk, waarbij de gedaagde door de deurwaarder wordt opgeroepen in opdracht van de eiser om voor de rechter te verschijnen op een bepaalde dag ter zake van een door de eiser tegen de gedaagde in te stellen rechtsvordering, wordt een dagvaarding genoemd. Om te verzekeren dat de gedaagde bekend is met het tegen hem aanhangig gemaakte geding moet de dagvaarding bij deurwaardersexploot worden uitgebracht. Zo heeft hij de mogelijkheid om tegen de eis een verweer te kunnen voeren. Dit heeft verband met het beginsel van hoor en wederhoor. Het kan worden gezien als de eerste proceshandeling. Daarom moet de eis van de eiser en de gronden waarop deze steunen worden omschreven in de dagvaarding, artikel 111 lid 2 sub d Rv. 5.2 Rechtsingang zonder dagvaarding Soms wordt een eis ingesteld die aan de regels van de dagvaardingsprocedure is onderworpen, zonder dat er een dagvaarding is uitgebracht: 1. Als de gedaagde een tegenvordering heeft op de eiser, kan hij zonder dagvaarding deze bij zijn conclusie van antwoord instellen in de procedure die de eiser tegen hem aanhangig heeft gemaakt, zie artikel 136 Rv. 2. Bij een kort geding mogen de partijen vrijwillig, en dus zonder dagvaarding, voor de rechter komen om hem over de gewenste voorziening te laten beslissen, artikel 255 lid 2 Rv. 3. Ook mag een geschil in een vrijwillige procedure, dus ook zonder dagvaarding, worden voorgelegd aan de kantonrechter om hierover te beslissen via artikel 96 Rv. (Zie ook H3.5.2) 4. Een derde kan vrijwillig als partij opkomen en daarbij een prestatie voor zichzelf eisen (tussenkomst) in een tussen twee partijen aanhangig geding. Hierbij is ook geen dagvaarding vereist, artikel 217 en 218 Rv. 5.3 De inhoud van de dagvaarding Een dagvaarding geschiedt bij exploot. Het is een proces-verbaal over een door de deurwaarder verrichte ambtshandeling. Dit gaat vaak over mededelingen, maar kan ook gaan over het leggen van beslag. Als de exploot een oproep is om voor de rechter te verschijnen, dan wordt het een dagvaarding genoemd. De regelingen hierover zijn terug te vinden in artikel Rv en Rv. Ze gaan over vier onderwerpen: 1. Gegevens van de partijen (en wanneer van toepassing de gemachtigde van de eiser), eventuele woonplaats van de eiser, wie de deurwaarder is die de dagvaarding heeft uitgebracht en daarbij de dag en wijze waarop dit is gebeurd, artikel 45 lid 3 Rv. 2. Aanwijzing van de rechter die van de zaak moet kennisnemen, met daarbij vermeld het adres van de zittingsplaats waar de zaak wordt behandeld. Ook de roldatum waartegen wordt gedagvaard en wanneer daaruit volgend een terechtzitting plaatsvindt, het uur daarvan (artikel 111 lid 2 onder e en f Rv). 3. Informatie over de manier waarop de gedaagde in het geding moet verschijnen en over dat het verschuldigde griffierecht wat lager is voor onvermogenden. Tot slot worden de rechtsgevolgen in het exploot vermeld wanneer iemand niet komt opdagen en wat voor gevolgen zullen intreden wanneer hij niet op tijd zijn griffierecht voldoet, artikel 111 lid 2 onder g-l Rv. 4

5 4. De eis en de gronden daarvan, en als dit bekend is wordt ook het verweer van de gedaagde vermeld met daaropvolgend de bewijsmogelijkheden van de eiser om de betwiste gronden van de eis te staven, artikel 111 lid 3 Rv De gegevens betreffende de partijen Na de datum van de betekening moet de exploot de naam en de woonplaats vermelden in de dagvaarding van degene in wiens opdracht zij worden uitgebracht, namelijk de eiser. Op gelijke wijze dient de naam van de gedaagde te worden vermeld, maar bij natuurlijke personen zijn dit enkel de initialen. Verkeerde aanduiding Indien een gedaagde verkeerd wordt aangeduid leidt dit niet tot niet-ontvankelijkheid. Kan er geen misverstand zijn in redelijkheid over welke partij was bedoeld, dan hoeft de wederpartij geen belangen hierover te respecteren bij een beroep op onjuiste naamsvermelding. Als de wederpartij door de rectificatie en de vergissing niet is geschaad in haar verdediging of benadeeld, de wederpartij wist dat er sprake was van een vergissing en rectificatie tijdig heeft plaatsgevonden, dan zal een beroep op onjuiste naamsvermelding niet worden gehonoreerd De voor de eiser optredende gemachtigde of advocaat Als een partij in een zaak in persoon kan procederen, moet de eiser de naam en het adres van zijn gemachtigde in de dagvaarding opnemen wanneer hij wel een gemachtigde laat procederen, artikel 111 lid 2 onder b Rv. Wanneer er niet in persoon kan worden geprocedeerd moet de dagvaarding altijd een aanwijzing bevatten van de advocaat die voor de eiser gaat optreden, artikelen 111 lid 2 onder c Rv en 407 lid 3 Rv De woonplaatskeuze van de eiser De eiser moet zijn woonplaats in Nederland vermelden in de dagvaarding, artikel 111 lid 2 Rv. 5.4 De voorschriften omtrent het uitbrengen van exploten en dagvaardingen Een algemene regeling voor de inhoud van exploten en de wijze waarop zij worden gedaan kunnen we vinden in de artikelen 45 Rv en verder. Het uitbrengen van een exploot houdt in dat een stuk wordt betekend en het laten van afschrift De algemene regeling De deurwaarder kan de dagvaarding op verschillende manieren uitbrengen, zie artikelen 46 en 47 Rv: 1. aan de gedaagde als persoon 2. aan de woonplaats van de gedaagde 3. door middel van terpostbezorging Toch gebeurt het nog vaak dat de dagvaarding de gedaagde alsnog niet bereikt. Dit komt dan voor risico van de gedaagde en maakt de dagvaarding dus niet ongeldig Bijzondere regelingen Er worden veel bijzondere gevallen aangeduid in artikel 48 Rv en verder. De gevallen die in de praktijk het meest belangrijk zijn worden in deze paragraaf genoemd. Wanneer de naam van een gedaagde zo lastig is om te achterhalen dat het bijna onmogelijk is, kan de wetgever in sommige gevallen tegemoet komen door hem te ontslaan van de verplichting om de naam en woonplaats van de gedaagde in de dagvaarding aan te geven. Exploten kunnen ook worden betekend aan een schriftelijk overeengekomen adres, met de persoon voor wie het exploot bestemd is. 5

6 5.5 De aanwijzing van de rechter en van de roldatum waartegen de gedaagde wordt opgeroepen De eiser moet kijken naar de regels over de taakverdeling tussen sector civiel en kantonrechter om te beslissen welke rechter van de zaak kennis moet nemen. Daarna zal hij kijken naar de regels voor relatieve competentie: aan welke rechtbank of kantonrechter hij zijn zaak moet voorleggen (zie H3.6). Daarna moet er worden gekozen tegen welke dag er zal worden gedagvaard. De eiser moet hierbij rekening houden met de minimumtermijn die er moet zijn tussen de dag van dagvaarding en het uitbrengen van de dagvaarding. 5.6 De termijn van dagvaarden Deze minimumtermijn is een week, artikel 114 Rv. De termijn kan worden verlengd wanneer de gedaagde een woon- of werkelijke verblijfplaats heeft die buiten Nederland ligt, artikel 225 Rv. De eiser mag een langere termijn kiezen dan de minimumtermijn, maar dit kan voor de gedaagde bezwaarlijk zijn. Daarom geeft de wet aan de gedaagde de mogelijkheid om de termijn waarop hij is opgeroepen in te korten in artikel 126 Rv. Dit wordt ook wel anticipatie genoemd. 5.7 De gronden van de eis a. Stelplicht De keuze die de eiser heeft gemaakt over de te vorderen beslissing en de selectie feiten die hieraan ten grondslag worden gelegd, hebben vaak verband met de rechtsregel die de eiser zal gebruiken om zijn vordering toegewezen te krijgen. Deze kunnen bestaan uit subjectieve rechten en uit feitelijke omstandigheden waar rechtsgevolgen aan worden verbonden door het recht. In de dagvaarding moeten de gronden voor de door de eiser ingestelde eis vermeld worden, artikel 111 lid 2 onder d Rv. Verder ziet de dagvaarding op de stelplicht waar altijd een motiveringsplicht bij hoort. Dit voorschrift is er om de wederpartij duidelijk te maken waartegen zij zich moet verweren en voor de rechter wat hem als grondslag ter beoordeling voor de vordering wordt voorgelegd. b. Vermelding van de verweren van de gedaagde en van de bewijsmiddelen van de eiser Wanneer de gedaagde al tegenwerpingen heeft aangevoerd en gronden daarvoor heeft gegeven, moeten deze ook worden opgenomen in de dagvaarding, artikel 111 lid 3 Rv. Dit wordt de substantiëringplicht genoemd. Dit heeft het doel dat de partijen niet enkel de materiële verhouding aan de orde stellen, maar ook weergeven op welke manier het geschil aan de orde is geweest. Partijen zouden zo een betere procedurele rekenschap geven van wat er daarvoor heeft plaatsgevonden. Het ligt natuurlijk voor de hand dat de eiser in de dagvaarding het verweer van de gedaagde direct zal weerleggen. Hij moet daarbij de bewijsmiddelen in de dagvaarding vermelden, met daarbij getuigen die hij kan horen over de betwiste gronden van de eis. Deze bewijsaandraagplicht in de dagvaarding beperkt zich tot de punten waarop bij de eiser de bewijsplicht ligt en de gedaagde een verweer heeft gevoerd. Hier op volgend kan er een verweer van de gedaagde worden verwacht. Deze eisen hebben tot doel dat de rechter een goed beeld heeft van de zaak wanneer een comparitie van antwoord wordt gehouden. 5.8 De eis De eiser moet in de dagvaarding duidelijk omschrijven wat hij wil dat de rechter tegenover de gedaagde beslist. Voor de gedaagde moet het duidelijk zijn wat er van hem wordt verwacht, kijkend naar het verweer. Voor de rechter moet het duidelijk zijn waarover hij moet beslissen. 6

7 a. Een primaire en subsidiaire eis Het formuleren van de eis kan heel erg eenvoudig zijn, maar kan ook erg lastig worden bij bijvoorbeeld schadevergoeding. In gevallen waarbij er onzekerheden bestaan doet de eiser er goed aan om de keuze zo veel mogelijk bij de rechter neer te leggen. De eiser zal vaak alle vorderingen instellen die op basis van de bijbehorende feiten in aanmerking komen, en ze groeperen van meer primair naar subsidiair. b. Schadevergoeding op te maken bij de staat De schade moet worden begroot in het vonnis wanneer de rechter tot een veroordeling van schadevergoeding komt, volgens artikel 162 Rv. Wanneer dat niet mogelijk is, veroordeelt hij tot een schadevergoeding op te maken bij staat. In een aparte procedure wordt dan de omvang van de schade vastgesteld, de schadestaat-procedure, artikelen b Rv. 5.9 Nevenvorderingen Nevenvorderingen zijn vorderingen die samenhangen met het in hoofdzaak gevorderde. Deze vorderingen worden in de dagvaarding opgenomen. De belangrijkste nevenvorderingen zijn: 1. De uitvoerbaarverklaring bij voorraad van het vonnis. De tenuitvoerlegging van een vonnis zal blijven doorgaan, ook al gaat de wederpartij tegen dit vonnis een rechtsmiddel instellen, artikel 233 Rv. 2. De veroordeling van de gedaagde in proceskosten, artikel 237 Rv en verder. 3. Indien de vordering de voldoening van een geldsom betreft: vergoeding van de wettelijke rente, artikel 6:119 BW. 4. Indien een eis iets anders inhoudt dan de betaling van een geldsom: de oplegging van een dwangsom. Dit is een geldsom die wordt opgelegd aan de gedaagde zolang hij niet aan de veroordeling voldoet, artikel 611a Rv e.v Nietigheid en herstel De meeste bepalingen over dagvaardingen zijn voorgeschreven op straffe van nietigheid, artikel 120 lid 1 Rv. Tegenwoordig komt dit nog maar weinig voor. Ten eerste kan bijna elk gebrek dat nietigheid tot gevolg heeft tot voor de dag van voorkomen worden hersteld. Dit kan door het uitbrengen van een deurwaardersexploot, artikel 120 lid 2 jo art 66 lid 2 Rv. Alleen een herstelexploot, dat een verbetering heeft tot doel het verbeteren van een met nietigheid bedreigd gebrek, heeft rechtsgevolg. Verschijnt de gedaagde wel op de gebrekkige dagvaarding en beroept hij zich op de nietigheid van de dagvaarding, dan zal dit beroep alleen door de rechter worden gehonoreerd als het gebrek dermate ernstig is dat de gedaagde in zijn belangen wordt geschaad. Als het gebrek niet dermate ernstig is, kan de rechter de eiser opdragen om de dagvaarding op zijn kosten te herstellen, artikel 122 lid 1 Rv. Als de gedaagde niet op de dagvaarding verschijnt, wordt het een stuk lastiger. De rechter moet nu ambtshalve een onderzoek instellen naar de geldigheid van de dagvaarding. Alleen als de dagvaarding geldig lijkt te zijn kan er aan de gedaagde verstek worden verleend en zal de procedure worden voortgezet, waarbij de vordering van de eiser wordt toegewezen, artikelen 139 en 121 lid 1 Rv. Als het geen geldige dagvaarding blijkt de zijn, hangt het af van de aard van het gebrek wat er verder zal gebeuren. Nietigheid wordt uitgesproken wanneer het aannemelijk is dat de dagvaarding de gedaagde niet heeft bereikt door het gebrek, artikel 121 lid 3 Rv. Indien het waarschijnlijk is dat de dagvaarding wel de gedaagde heeft bereikt ondanks het gebrek, dan zal er 7

8 een nieuwe dag worden bepaald en wordt de gedaagde opgeroepen, waarbij de kosten voor het herstel van het gebrek voor de eiser komen, artikel 121 lid 1 Rv. 8